Ρένα Λούνα's Blog, page 11

Desperate Characters

Το πήρα στο πρωτότυπο κείμενο κάπου το μακρινό 2018, όταν η Μπεκ μπαίνει για πρώτη φορά στο βιβλιοπωλείο του Τζο και ο Τζο της το προτείνει (You). Ναι, η περιέργειά μου γύρω από το τι διαβάζουν οι άλλοι ήταν και είναι σε αυτά τα επίπεδα. Ακριβώς μετά έμαθα πως η συγγραφέας είναι γιαγιά της Courtney Love και έδεσε το γλυκό μέσα μου. Όσο, βέβαια, εγώ το άφηνα να πιάνει σκόνη στα ράφια μου, το μετέφρασαν οι εκδόσεις Gutenbetg, το 2021.

Πρόκειται για ένα ευκατάστατο ζευγάρι 40 ετών που ζει στο Μπρούκλιν, τη Σόφι και τον Ότο. Η πρώτη καταρρέει εξαιτίας του δαγκώματος από μια αδέσποτη γάτα. Ο δεύτερος γιατί διαλύεται η δικηγορική συνεργασία και φιλία του με τον συνεργάτη του. Επίσης καταρρέει και ο γάμος τους αλλά και ο κόσμος όπως τον ήξεραν.

Οι προτάσεις είναι πρωτότυπες, διορατικές και όλο εκπλήξεις, αιφνιδιάζοντας το μάτι που περιμένει το  κοινότυπο. Τα γοητευτικά και τα δύσκολα ανακατεύονται: γυμνή αφήγηση από συναισθήματα, σε κάποια σημεία που η ένταση πάει να ξεχειλίσει, ξαναμαζεύεται. Υπήρχαν τέλειες προτάσεις, προτάσεις που δεν τους έλειπε τίποτα, ντελικάτες, που ένα διαφορετικό σημείο στίξης θα τις κατέστρεφε.

Η κεντρική ιδέα είναι πως το έδαφος των ελιτιστών τρέμει,  πώς είναι θέμα χρόνου η βία να έρθει από το πουθενά και να βανδαλιστούν *αναίτια* τα σαλόνια τους. Η συγκεκριμένη ένταση είναι που με έκανε αμφιθυμική: η ατμόσφαιρα ανάμεσα στα πρόσωπα κουβαλάει ένταση, κίνηση, πικρία και περιφρόνηση.

Περιφρόνηση μεταξύ τους αλλά και προς τον κόσμο εκτός του σπιτιού τους. Ναι, είναι απεγνωσμένοι διότι ο άνετος τρόπος ζωής τους τούς προδίδει, από μέσα προς τα έξω. Η κίνηση είναι επίσης παντού: πάνε, μιλάνε, γυρνάνε, φεύγουν. Συνεργάτες, φίλοι, η γάτα και ο αναγνώστης στη γωνία να νιώθει άβολα, τόσο με την αποξένωση και το μη κατανοητό μεταξύ τους, σαν αόρατος καλεσμένος. Όλοι τους νευρικοί στον εσωτερικό τους σεισμό και προσπάθεια να κολλήσουν οι ρωγμές με ζελοτειπ.

Η αρχιτεκτονική της Φοξ είναι πολύ ζωντανή και διαρκώς παρούσα. Ο χώρος του σπιτιού βαραίνει με όσα ενοχλούν τους κατοίκους του, τα έπιπλα είναι γεμάτα με δυσκολίες, μη ξεκάθαρες διαδικασίες, αναβολή και απογευματινό φως.

Το δάγκωμα είναι γεγονός. Το Γεγονός. Μια γυναίκα από μεινοεκτικό περιβάλλον οικονομικά, ίσως να μην το σκεφτόταν παραπάνω, αλλά η Σόφι δεν μπορεί να βγει από το μυαλό της. Πού αλλού να παεί; Αντιμετωπίζει τη γάτα με φόβο και με μια αίσθηση λύπησης, ενώ ο Ότο επίσης θα υποφέρει, ο καθένας μόνος του. Ήταν ένα συμβάν. Δεν είναι κάτι τρομερό – δεν σταματάει η ζωή όπως την ξέρουμε εξαιτίας ενός δαγκώματος ζώου – δυστυχώς.

Συγκάτοικος-32 κομμάτια

“Θα σε παρακινήσω, ακόμη και θα σε αναγκάσω, να μεσουρανήσεις, να πετάξεις, να δοκιμάσεις ισόποση χαρά με την πίκρα που συνέλεξες τόσα χρόνια. Σαν μια τσίγκινη, χτυπημένη σε χίλιες μεριές, λεκάνη γεμάτη βρομόνερα σε κατάντησα. Σκύβοντας να δεις το είδωλό σου, όσο φαίνεται πιο αλλοιωμένο, πιο πειστικό.”

Από τις αρχές του προηγούμενου μήνα συγκατοικώ με τον Συγκάτοικο, ίσως και παραπάνω. Κάπου το βρίσκαμε, κάπου το χάναμε, όμως έτσι είναι αυτά τα πράγματα.

Ο αφηγητής είναι (παρα)είναι χωμένος στο διαμέρισμά του, στο μυαλό του, στις φαντασίες του και στη ζωή του μουσικού συνθέτη Νίκου Σκαλώτα.

Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα αυτών των τριάντα δυο κομματιών είναι πως ο συγγραφέας χειρίζεται εξαιρετικά την παλλαϊκή γλώσσα και υφαίνει έναν ονειρικό κόσμο ανάμεσα στη μουσική ιδιοφυΐα και τον ίδιο, έναν εμμονικό Αθηναίο. Ο αφηγητής φαίνεται να έχει αφιερωθεί ολοκληρωτικά στον συνθέτη, στις επιλογές του Σκαλώτα, στη μελέτη της ζωής του και φυσικά στο έργο του. Δεν αργεί να έρθει αντιμέτωπος με την παρουσία του φαντάσματος, μέχρι να γίνει ο “σύντροφος του στα όπλα” και να τον θρηνήσει ως Δημιουργό, φίλο, εραστή.

Ο αφηγητής μετράει τη ζωή του στα μέτρα του Σκαλώτα. Αυτή η κάπως παράλογη σύγκριση ταιριάζει στα πάντα: στην παιδική ηλικία, στις οικογένειες, στις καθημερινές συνήθειες που κανείς δεν προσέχει, στο δρομολόγιο μεταξύ διαφορετικών χωρών που υπήρξαν και φυσικά διαφορετικών χρόνων.

Ο μοναχικός και απομονωμένος άντρας, ανά στιγμές, είναι ικανός να φέρει ανατριχίλα, ειδικά όταν αφήνεται χωρίς καμία συστολή στα δημιουργήματα του μυαλού του, στις παραισθήσεις του. Ο περίεργος κύριος Ρίπλεϊ, μιλάει για/και τον Σκαλκώτα λες και πρόκειται για τον έναν σημαντικό άλλο και μάλιστα ανάμεσα στις επιστολές του συνθέτη από τα νεανικά του χρόνια, εκεί που ο ταλαντούχος άντρας μιλούσε με σημαντική Άλλη, την κατά ένα έτος μεγαλύτερη του, βιολονίστρια, Νέλλη Ασκητοπούλου.

Ο Αθηναίος βρίσκει ένα εσωτερικό, αλλόκοτο πάτημα να υπάρξει δίπλα στον συνθέτη, να πάρει αυτό το φαντασιακό υπαρξιακό παυσίπονο, όπου μπορεί να συνομιλήσει με το νεκρό του ίνδαλμα/είδωλο.

Σωτηρία

«Τα σκουλαρίκια ήταν το πάθος της. Η γιαγιά έλεγε ότι τα αυτιά της θείας δεν ακούν κανέναν, τα’ χει μόνο για να κρεμάει σκουλαρίκια»

Μαζί με τη θεία.

Η Χαρά Ρόμβη γράφει για την λαϊκή Ελλάδα των 80ς και τα 90ς. Ενώ αυτά δεν είναι το αγαπημένο μου φλιτζάνι τσαγιού, πρέπει να γίνει η παραδοχή πως ξέρει καλά για το τι γράφει. Κάποιες φορές ξεχνιόμουν και νόμιζα πως άκουγα κάποια θεία στη σειρά στην εφορία να μιλάει στη φίλη της, ή κάποιον ταξιτζή από επαρχία να μου ανοίγει την καρδιά του (το διήγημα Βασίλης ειδικά).

Με κέρδισε πρώτο και καλύτερο το διήγημα «Θεία», το οποίο είναι αναμφισβήτητα το πιο δυνατό της. Και ο «Βασίλης» ήρθε με ανατριχιαστικό τέλος. Το «Θεία» μου άφησε την αίσθηση πως η γράφουσα στέλνει ένα φιλί στο χωριό και επιχειρεί κάπου να το αποθηκεύσει και διαφυλάξει, ενώ απλώνει όλα όσα έχουν κάπως σκονιστεί στις μνήμες των τότε παιδιών. Εννοώντας, πως ξέρει καλά και τα αντιπαθητικά ή τυφλά χαρακτηριστικά σημεία της περιόδου, τα γράφει κι όλας, αλλά με τρυφερότητα στο χέρι. Μου έμεινε η έκφραση από το «Σωτηρία», «χωριάτικες χειρονομίες». Ίσως το θυμάμαι λάθος, αλλά σίγουρα η Ρόμβη απαριθμεί τυχόν ‘ελαττώματα’ όπως θα τα έκριναν ψηλομύτες αστοί και ύστερα τους δείχνει την αγάπη της, η οποία δεν κρύβεται. Η αδυναμία που σημείωσα ήταν στη φωνή των παιδιών· ενώ είχαν αφέλεια, το λεξιλόγιο τους παρά ήταν δυνατό σε κάποια σημεία, άρα δεν διαχωρίζονταν εντόνως από τους υπόλοιπους χαρακτήρες.

Να διασωθούν τα 80ς-90ς λοιπόν.

Η κίτρινη ταπετσαρία

Καθώς έσβηνε το 23 και ενώ φούντωνε το 24, κρατούσα την κίτρινη ταπετσαρία και δεν είχα καμία διάθεση να γράψω για αυτό το αριστούργημα. Ακόμα και σήμερα (λυπάμαι υπέροχη Σάρλοτ), νιώθω εκνευρισμό γνωρίζοντας πως εάν ένα λιγοσέλιδο έργο σαν αυτό που βγήκε το 1892, έβγαινε τώρα, θα αντιμετωπιζόταν από τους περισσότερους με απαξίωση. Και όχι, δεν θα μιλήσω για ‘αισιοδοξία’ επειδή η συγγραφέας θα έβρισκε εκδοτικό, ενώ τότε θάφτηκε. Άλλα έργα της δεν έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά και σίγουρα δεν θα έπρεπε διαρκώς να είμαστε στον αγώνα και στα μαχαίρια. Έργα σαν αυτά θα έπρεπε να είχαν την παγκόσμια αναγνώριση που τους αρμόζει.

Μια γυναίκα μετά τη γέννα της αντιμετωπίζει συμπτώματα ψυχικής εξάντλησης. Ο άντρας της και ο αδερφός της (και οι δυο καταξιωμένοι γιατροί) προτείνουν ό,τι πρότειναν σε κάθε άρρωστη γυναίκα- ένα ταξίδι στην εξοχή, με καθαρό αέρα και ‘λιγότερο από δύο ώρες την ημέρα πνευματική εργασία’ – δηλαδή γράψιμο και διάβασμα.

Αυτή ήταν και η πραγματική συμβουλή ενός γιατρού που είχε επισκεφθεί η Σάρλοτ, αυτός ήταν ο Μούσος της (χα!) και φυσικά δεν ακολούθησε τις βλακώδεις πατροναρίστηκες συμβουλές του, αλλά έγραψε μια πιθανότητα του τι θα μπορούσε να συμβεί εάν τον άκουγε. Εάν μια εξαντλημένη λεχώνα, ψυχικά και σωματικά, αρνούνταν να επισκεφθεί και να ακούσει τη θλίψη και την αγανάκτησή της, κλείνοντας την πόρτα στο ίδιο της το μυαλό, επιχειρώντας να γίνει το χαλασμένο ρομπότ που συχνά η ψυχιατρική μας ταυτίζει. Μια κλασική περίπτωση υστερίας, όπως οι βικτωριανές γυναίκες ‘έπασχαν’ από αυτή. Η λέξη που μέχρι σήμερα μας συντροφεύει όταν δείχνουμε αντιρρήσεις στα γούστα του κάθε τυχάρπαστου.

Η ηρωίδα συνδέεται με μια μορφή που ζει στην κίτρινη ταπετσαρία του δωματίου στο οποίο απομονώνεται και πράγματι παρουσιάζονται υπέρλαμπρα τα πρώτα στάδια της παραφροσύνης. Μεταφυσικά με την έννοια του το Στρίψιμο της Βίδας, κλειστοφοβικά και πέρα για πέρα αληθινά.

Μια διαταραχή της μνήμης στην Ακρόπολη

Η επίσκεψη του Φρόιντ στην Αθήνα του πυροδότησε μια διεργασία, η οποία λειτούργησε αναλυτικά μέσα στα χρόνια και όταν ήταν έτοιμος, την κατέγραψε στην επιστολή προς τον Ρολλάν, μαζί με τις ερμηνείες που έδωσε ο ίδιος στην ενδοσκόπησή του.

«η ανάμνηση αυτού του βιώματος πάνω στην Ακρόπολη επανέρχεται πολύ συχνά και με στοιχειώνει από τότε που γέρασα»

Το 1904, όταν παραθέριζε με τον αδερφό του, Αλέξανδρο, στη Μεσόγειο, είχαν σχεδιάσει να περιοριστούν σε ακτές της Ιταλίας και στην Κέρκυρα. Όταν τους παρουσιάστηκε η ευκαιρία να δουν από κοντά την Ακρόπολη, ενώ το επιθυμούσαν πολύ, η διάθεσή τους χάλασε αμέσως.

Οι Βιεννέζοι αδερφοί δεν μίλησαν τότε για αυτό και ενώ παρίσταναν πως οι δυσκολίες υπερνικούν τις απρόβλεπτες θετικές συνθήκες, κατέληξαν πράγματι μπροστά από τον αρχαίο ναό. Καθώς το διάβαζα σημείωσα τις παρακάτω εκφράσεις: Δυσπιστία, Αναμφισβήτητο γεγονός, Αίσθημα αιδούς, Διαστρεβλωμένη μορφή, Κάτι το απίστευτο, κάτι μη πραγματικό, Ή αυτός ή η Ακρόπολη εντός του πραγματικού (όπως όρισε η παιδική ηλικία), προστασία από το αίσθημα αποξένωσης.

Στις επιστολές του αναφέρει ότι το πρώτο συναίσθημα ήταν αυτό του deja-vu. Πράγματι, είχε δει στο παρελθόν μια ρέπλικα, που είχε παραγγείλει ο Ναπολέοντας στη Βιέννη. Αργότερα ο Φρόιντ έγραψε πως η θέα από την πραγματική Ακρόπολη ήταν «herrlich» («υπέροχη») και πως ξεπερνάει ό,τι έχουμε φανταστεί.

Η διαταραχή της μνήμης (ή αλλιώς αποπραγματοποίηση, ως άμυνα), συνοψίζεται σε αυτή τη φράση του: «Με τα στοιχεία των αισθήσεών μου, τώρα στέκομαι στην Ακρόπολη, μόνο που δεν το πιστεύω». Δηλαδή, στον (πρώιμο) κόσμο του Φρόιντ, υπάρχει είτε η Ακρόπολη, είτε ο ίδιος. Το να μην πιστεύει την ύπαρξή της, απλά σημαίνει πως (ελπίζει να) υπάρχει ο ίδιος.

Αντί να κλείσω με πατροκτονίες θα κλείσω με το American beauty (όχι πολύ μακριά δηλαδή): Sometimes there’s so much beauty in the world, I feel like I can’t take it, and my heart is just going to cave in. It’s hard to stay mad when there’s so much beauty in the world. Sometimes I feel like I’m seeing it all at once, and it’s too much, my heart fills up like a balloon that’s about to burst.

Άπαντα Τα Θεατρικά – Τόμος Α

Στις 16 Νοεμβρίου στο θέατρο Στοά, έγινε η παρουσίαση του πρώτου τόμου της τρίτομης φροντισμένης έκδοσης των Θεατρικών του Μποστ, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2025, από τις εκδόσεις ο Μωβ Σκίουρος. Εντός του τόμου είναι η «Όμορφη πόλη», «Φαύστα», το «Ένας ειλικρινής φορολογούμενος», «Ο κουτσός», «Ο ήρωας της Κολομβίας» και το τελευταίο έργο του, το «Ρωμαίος και Ιουλιέτα».

Σε εκείνη τη γιορτή μνήμης για το έργο και τη ζωή του Μποστ, μίλησαν όσοι τον ήξεραν και όσοι τον μελέτησαν. Τον θύμισαν σε όσους τον γνώρισαν, ενώ τον σύστησαν σε όσους από εμάς απλά τον ξέραμε ως το όνομα της πολιτικής σάτιρας που σφράγισε το τέλος του προηγούμενου αιώνα στην Ελλάδα. Οι απαγγελίες, τα τραγούδια και τα θεατρικά σκιτσάκια έφεραν τα χαμόγελα, αλλά εάν κάτι τσάκισε ήταν το ‘αντί βιογραφικού’ γράμμα του Κώστα Μποσταντζόγλου για την απουσία του πατέρα του. Αξίζει κάποιος να πάρει την έκδοση μόνο για αυτό.

Μόνο από τις ιδιότητες του Μποστ μπορεί κανείς να πάρει μια γεύση όλων των επιπέδων που θα έρθουν: σκιτσογράφος, γελοιογράφος, συγγραφέας, ζωγράφος, στιχουργός και με ένα πέρασμά από τη Σχολή Καλών Τεχνών. Παρά τα παραπάνω, φαίνεται πως ο κοινός παρονομαστής ήταν η Αριστερά. Οι μποστικοί χαρακτήρες (Πειναλέων, Ανεργίτσα και Μαμά Ελλάς), είναι ευφάνταστα δημιουργήματα που υπηρετούν την τέχνη του αστείου αλλά επίσης κοφτερά όπλα της θεατρική κοινωνιολογίας που έρχονται να ξεμπροστιάσουν την μικροαστική σοβαροφάνεια, την πολιτική υποκρισία, την κουλτούρα του αντιγραμμένου ξένου ως κάτι επίσημο και την κοινωνική απάθεια. Μένει πολιτικοποιημένος μέχρι το κόκκαλο ως εμβληματική μορφή της Αριστεράς και θυμίζει πως η γραφή λειτουργεί καλύτερα ως πολιτική πράξη. Αυτό που εμένα μου θύμισε είναι πως η Αριστερά σημαίνει καλοσύνη, αυτό θα έπρεπε να σημαίνει τουλάχιστον.

Τα παραπάνω δομούνται με αυθεντικό, καυστικό χιούμορ, λογοπαίγνια και γλωσσικές φάρσες και καλτ ανέκδοτα της καθαρεύουσας που προκαλούν τα γέλια. Έτσι, φαίνεται, πως αναθεώρησε την εικόνα της διανόησης, το τι σημαίνει (και πώς μοιάζει) ο διανοούμενος και ο δημιουργός: ως κάποιος που χρησιμοποιεί απλά και αστεία την (λαϊκή) αφήγηση, λες και λέει παραμύθι σε παιδί, αλλά με τον ίδιο τρόπο θα ακουμπήσει τον ενήλικα, είτε για να τον χτυπήσει, είτε για να τον ψυχαγωγήσει.

Δεν είναι αυτή κατάστασις… Είπα να κρεμασθώ
λίγο σαπούνι και σκοινί είπα θα χρειασθώ.
Ορίστε, κοίτα το σκοινί. Εκόπει εις τα δύο,
και θέλομεν ανάκαμψιν στο ενενήντα δύο.
Εάν δεν βγάλει η Ελλάς σκοινιά που να μη σπάνε,
Τα ξένα μονοπώλια θα έρθουν να μας φάνε.
Κι αν όλοι οι βιομήχανοι δεν κάνουν επενδύσεις
σ’ όλα τα προϊόντα μας θα προηγείται η Δύσις.
Τέτοια σκοινιά αν βγάζουμε εμείς για τις μπουγάδες
δεν θαχομεν πολλάς ελπίς το έτος δυο χιλιάδες…
Ένα οφείλω να σας πω χωρίς πολυλογία.
Έχομεν καθυστέρησιν εις την τεχνολογία.

Η απόλαυση του κειμένου

Τα αναγνωστικά ταξίδια με τον Ρολάν Μπαρτ είναι σαν ποιητικός πονοκέφαλος. Δύσκολα, αλλά αδύνατο να μην γοητεύσει με το μυαλό του, έστω και λίγο, τον αναγνώστη.

«Η γλώσσα που μιλώ μέσα μου δεν είναι του καιρού μου· είναι εκτεθειμένη, από τη φύση της, στην ιδεολογική υποψία· πρέπει λοιπόν με τούτη να παλαίψω. Γράφω γιατί δεν δέχομαι τις λέξεις που βρίσκω: γράφω αφαιρετικά. Και ταυτόχρονα, α υτή η προτελευταία γλώσσα είναι η γλώσσα της απόλαυσής μου: διαβάζω βραδιές ολάκερες Ζολά, Προύστ, Ιούλιο Βερν, τον Μόντε Χρίστο, τις Αναμνήσεις ενός περιηγητή και καμία φορά και τον Julien Green. Αυτή είναι η απόλαυσή μου, όχι όμως και η ηδονή μου: ετούτη δεν έχει πιθανότητα ναρθει παρά μόνο με το καινούριο απόλυτο, γιατί μονάχα το καινούριο τραντάζει (εξασθενίζει) τη συνείδηση (εύκολο; Καθόλου: εννιά φορές στις δέκα το καινούριο δεν είναι παρά το στερεότυπο του νεοτερισμού)».

Ο Μπαρτ παρατηρεί (στον εαυτό του) και αναλύει τον ερωτικό χώρο που δημιουργεί ο συγγραφέας, ανάμεσα στο απολαυστικό κείμενο και το ηδονικό κείμενο, αυτό που προκαλεί έρωτα και πλήγωμα στον αναγνώστη τον οποίον και ο συγγραφέας αναζητάει, μιας και γράφει πριν βρει τον αναγνώστη. Διακρίνοντας την ευχαρίστηση και την ηδονή, ο Μπαρτ διαχωρίζει ότι η απόλαυση μπορεί να εκφραστεί, σε αντίθεση με την ηδονή. Ο κριτικός ασχολείται με την απόλαυση γιατί η ηδονή είναι υπόθεση του παρελθόντος και του μέλλοντος, ενώ η απόλαυση είναι υπόθεση του παρόντος. Μιλάει για την απόλαυση του κειμένου ως αξία φτασμένη στο λαμπρό ύψος του σημαίνοντος. Είναι μάλιστα έξυπνος ο παραλληλισμός μεταξύ σεξουαλικής απόλαυσης και αναγνωστικής απόλαυσης. Από την αγόρευση της αρχαιότητας μέχρι τη μεταμοντέρνα κριτική του κειμένου, ο Μπαρτ βρίσκει κοινό έδαφος με τον αναγνώστη στην ίδια κοινή ιδιότητα: στη θέση, στην ευφορία της ανάγνωσης.

Η μετάφραση του κειμένου σίγουρα θα ήταν μια ενδιαφέρουσα πρόκληση και κάπου μέσα στις έννοιες «λιγόνομαι», «σαλιαρίζω», «λογόσφαιρα» και το προσωπικό μου αγαπημένο «σταυροειδούς στροφέα», μπορούν να δημιουργηθούν κενά, αλλά όπως και να έχει το συνολικό μήνυμα περνάει.

ΥΓ. Αναγνώστη, εάν σε ενδιαφέρει το «Η απόλαυση του κειμένου» του Μπαρτ, μπορείς να το συνοδεύσεις με το «Η λογοτεχνία και το κακό» του Μπατάιγ.

Ο αποικιοκράτης χίπστερ

Η γνωριμία με τον Γκρέγκορι Πιερρό ήρθε μέσα από τον Αποικιοκράτη Χίπστερ, μια ενδιαφέρουσα, κοινωνική έρευνα δοκιμιακού τύπου, που ως εμπειρία μου ανέβασε το white guilt σε καινούρια ύψη.

Σε κάποια σημεία υπήρξε αποκαλυπτικός και πάντα με χιούμορ, βέβαια, θυμίζει περισσότερο ομιλία, αλλά κάποιος ελαφρά εξοικειωμένος με το περιεχόμενο μπορεί να καταλάβει τι εννοεί ο Πιερρό.

Αυτό που λειτούργησε χαοτικά για εμένα ήταν το να μιλάμε για τον ίδιο χίπστερ χρονικά, αυτόν του 21ου αιώνα, αλλά σε διαφορετικές χώρες και ηπείρους. Δεν νομίζω πως είναι μια έννοια που σημαίνει το ίδιο εδώ και στην Αμερική, έτσι μέσα μου αυτό παραμένει κάτι αγεφύρωτο. Όπως και να έχει, είναι ένα χρήσιμο βιβλίο που ανατρέχει στις γενεαλογικές ρίζες ενός όρου και καλύπτει ένα φάσμα (όπως τουλάχιστον το διαμορφώνει ο Πιερρό), από την Καραϊβική του 18ου στο blackface, τον φασισμό, τις επιπόλαιες μιμήσεις τις βρετανικής πανκ, μέχρι και την εκμετάλλευση των μειονοτήτων από influencers.

Ποιος είναι ο χίπστερ; Ο Πιερρό κάνει λόγο για την άμορφη ανθρώπινη φούσκα, την ντεμοντέ αισθητική πολαρόιντ φωτογραφιών, την gap, τις φόρμες adidas, τα πολυτελή καταστήματα μεταχειρισμένων, την ρετρομανία και την αγάπη για το παλιομοδίτικο, τους λευκούς που μιμήθηκαν τους αφροαμερικάνους που λάτρευαν την μπίμποπ και τις χορευτικούς φιγούρες των παππούδων και γιαγιάδων μας, δηλαδή το κουλ πριν γινει κουλ, και τους χιπ λευκούς που το κυνηγούν παριστάνοντας τους απένταρους μποέμ με μια μόνιμη έκφραση δεικτικού, αιχμηρού σαρκασμού.
Δουλοκτήτες έλεγχαν τη μόδα και τη κουλτούρα που δημιουργήθηκε από τους μαύρους ενάντια των υλικών περιορισμών και δημιούργησαν την ιερή αισθητική του ανήκειν, την οποία ο λευκός ήρθε να οικειοποιηθεί, ως συνήθως, όπως οι ευκατάστατοι οικειοποιούνται την αισθητική της εργατικής τάξης, κάνοντας μόδα την έλξη για την κουλτούρα του φτωχού.

«Προκειμένου να συγκροτήσουν τη φυλή, οι δουλοκτήτες ένιωθαν ότι έπρεπε να ελέγχουν τη μόδα. Εννοείται πως τίποτα δεν πήγε σύμφωνα με το σχέδιο: πάντα υπήρχαν τρόποι να ακολουθεί κανείς το νόμο κατά γράμμα ενώ τον αμφισβητεί. Παρόλο που οι δουλοκτήτες έκαναν το προφανές, παρέχοντας οι ίδιοι ρούχα στους σκάβους και απαγορεύοντας τους να τα προμηθεύονται μόνοι τους, εκείνοι κατάφεραν να αναπτύξουν μοναδικά στυλ και μόδες εντός και εναντίον των υλικών περιορισμών που τους είχαν επιβληθεί. Οι μαύρες γυναίκες μετέτρεψαν το «τιγιόν» – το ύφασμα που εξαναγκάζονταν να φορούν στο κεφάλι- σε τέχνη και μυστική γλώσσα».