Ton van 't Hof's Blog: Ton van ’t Hof, page 19

13.01.2024

Een sprankje hoop, een lont: boek van Ag Apolloni over de Kosovo-oorlog, waar mijn maag van omdraaide.

Van augustus-december 1998 stuurde ik de NAVO-vliegactiviteiten boven de Balkan aan.

Op de grond: oorlogsmisdaden.

Als een dirigent orkestreerde ik alle vliegbewegingen.

Op de grond de dood.

Geknot

De vijf beste boeken die ik dit jaar las:

Liptrot, A. (2016). De uitweer. Ambo Anthos. (Oorspronkelijk gepubliceerd 2015)Gray, J. (2023). De nieuwe Leviathans: Nieuwe visies na het liberalisme. Spectrum.Drayer, E. (2019). Witte schuld. Atlas Contact.De Marteleare, P. (2006). Taoïsme: De weg om niet te volgen. Ambo.Van Zomeren, K. (2024). Gevolgen. De Arbeiderspers.

Zag dat tussen Waaxens en Holwert de wilgen weer zijn geknot.

Hans den Hartog Jager in Revolutie in het paradijs: ‘kunst is zo belangrijk, zo essentieel, omdat het de enige plek is in de maatschappij waar wij, mensen, ons mens-zijn kunnen onderzoeken en vieren: kunst gaat over onbekende scenario’s, vooruitdenken, risico’s nemen. Nieuwe schoonheid én nieuwe ontregeling. Ogen openen.’

Mijn inschatting: beroepsdeformatie.

Mijn eigen metier, oorlog voeren, gaat voor alles over onbekende scenario’s, vooruitdenken, risico nemen. En ook filosofen, sociologen en psychologen onderzoeken ons mens-zijn. Tijdens carnaval vieren we dat we mens zijn. Biologen hebben eveneens oog voor schoonheid, en radicaal-rechts is tevens uit op ontregeling. En zo kan ik nog wel even doorgaan.

Den Hartog Jager – kunstcriticus, schrijver en curator – heeft best iets over de kunstwereld te melden, het verband waarin kunst zich voordoet, maar van kunst zelf heeft hij toch te weinig kaas gegeten.

Genesis, dag zes

De wereld een brij van woorden, waarin elementaire dingen zijn weggezonken en die over de hele oppervlakte is bedekt met kitsch en clichés. Om me te verwonderen ben ik hier, zei Johann Wolfgang von Goethe. En verwondering is openheid, dicteerde filosoof Cornelis Verhoeven, geslotenheid sluit haar uit. In Lisa Beskins gedicht ‘On the Sixth Day the Word Is Taken From Me’ heeft de talige kramp de mogelijkheid tot verwondering buitengesloten. Pas als haar het woord wordt ontnomen, wordt zij mens.

OP DE ZESDE DAG WORDT MIJ HET WOORD ONTNOMEN

omdat ik er niet genoeg van hield
en het in mijn mond bitter liet worden
omdat ik er te veel van hield
en at en at en het zoet vond

omdat ik het kilde terwijl het nog altijd leefde
en het om mijn hals wikkelde
en het gelastte mij warm te houden

het hield me warm
toen het een raam had moeten zijn
dat ik opengooide richting kou

omdat ik bang was voor de kou
het voor absentie aanzag
en zo het sterrenveld
niet opmerkteBeskin, L. (2004). On the Sixth Day the Word Is Taken From Me, My Work Among the Faithful. Lynx House Press.

#1638

[image error]Van ’t Hof, A.T. (2024). #1638. [Procreate].

#1637

Van ’t Hof, A.T. (2024). #1637. [Procreate].

Uit het oog

Hans den Hartog Jager in zijn boek Revolutie in het paradijs. Een nieuwe kijk op nieuwe kunst (2024): ‘het uitdagen, aanscherpen, agenderen en ontregelen van de maatschappij gebeurt door niemand als kunst het niet doet.’

Mijn inschatting: kunst als spiegel van de maatschappij is een tweedehandse gedachte, heel wat beroepsgroepen (bijvoorbeeld journalisten, filosofen, historici) zijn beter geoutilleerd voor deze taak.

Bovendien: wie steekt dit operettekabinet naar de kroon als het om heisa maken gaat?

Maatschappijkritiek is níet de hoofdtaak van kunst, kunst draait in de eerste plaats om de uiting of voorstelling zelf, de wijze waarop, vorm ervan.

Dát heeft Den Hartog Jager in zijn ‘nieuwe kijk’ uit het oog verloren.

Helden

Van veraf lijken het lapjes tekst, maar dichterbij denk je kettingen of rijtjes bonen te zien. Het geheel is groot (183 x 213 cm), zacht van kleur en heeft een prettige ritmische vlakverdeling. Dit werk, getiteld Magnificent Seven (inkt en papier op canvas, 1997), is vervaardigd door Ellen Gallagher (1965), Amerikaanse van geboorte, maar thans woonachtig in Nederland. Terugkerende thema’s in haar oeuvre zijn identiteit, beeldvorming, geschiedschrijving en de Afrikaanse diaspora. Worden hier zeven anonieme helden in herinnering gebracht?

Gallagher, E. (1997). Magnificent Seven. [Inkt en papier op canvas]. Foto: IMMA.

#1636

Van ’t Hof, A.T. (2024). #1636. [Procreate].

#1635

Van ’t Hof, A.T. (2024). #1635. [Procreate].

Ten deel

De wereld willen veranderen – verbeteren – met een kunstwerk of een gedicht: het hedonistische engagement anno nu. Toen Hans Andreus (1926-1977) eind jaren vijftig onderstaand gedicht schreef had hij een economische depressie, een wereldoorlog, waarin hij als oostfrontvrijwilliger diende, en ingewikkelde liefdesrelaties achter de rug. Andreus koesterde geen illusies. De hele bups overkwam hem.

Andreus, H. (1960). Het is een goed ding, Groen land. Holland.