Ton van 't Hof's Blog: Ton van ’t Hof, page 15

Stokbrood & gebak

Saint-Omer was ons eerste doel vandaag, of Sint-Omaars in het Frans-Vlaams. Dat het stadje ooit floreerde, was aan de vele prachtige, maar vaak slecht onderhouden oude herenhuizen goed te zien. In de grootste bezienswaardigheid, een gotische, aan Maria gewijde kathedraal, werd het gigantische orgel bespeeld. Een enkel lied wisten wij, ongelovigen, zelfs mee te neuriën.

Na een matige lunch naar Le Blockhaus d’Eperlecques gekard, een enorme lanceerplaats voor V1’s en V2’s, die de Duitsers nooit in gebruik hebben kunnen nemen, mede door geallieerde bombardementen. Maar een groot deel van het bunkercomplex staat nog overeind. Ook hier: de efficiëntie wijze waarop bij ingebruikname tientallen Vergeltungswaffen per dag hadden kunnen worden afgevuurd, is verbijsterend.

Het weer? Half tot zwaar bewolkt en winderig. Thuis schijnt het een stuk beter te zijn. Ter compensatie bij de bakker nog effe stokbrood & gebak gehaald.

Vond In geen velden of wegen van Peter Stamm een merkwaardig boek: man verlaat in een opwelling zijn gezin en keert twintig jaar later in een opwelling weer terug. Zonder reden. Omdat dingen soms zomaar gebeuren. Spontaan. En geen tel waarop-ie zich afvraagt: wat bezielt me nu eigenlijk?

Cathédrale Notre-Dame, Saint-Omer

Heerlijkheid Vergane Glorie

Naar Cap Gris-Nez (Kaap Grijze Neus) getuft, waar het inschikken geblazen was. Vooral veel Belgen. Nooit geweten dat deze streek zo geliefd is bij onze zuiderburen. Zwaar bewolkt, harde wind. Een vuurtoren, nogal wat gebarricadeerde Duitse bunkers en mucho uitzicht. Vakantiehuisjes.

Geluncht in het ooit bloeiende oord Marquise, in een ‘restaurant met plattelandsgerechten’. En eerlijk is eerlijk: veel leek huisgemaakt en alles smaakte heerlijk. Drie gangen, inclusief wijn & fooi: € 75.

Door naar Ambleteuse, dorp aan zee en met een boulevard vol grandes maisons uit het begin van de vorige eeuw. Omdat de meeste huizen slecht onderhouden zijn, hernoemden we de boulevard tot Boulevard de la gloire fanée (Boulevard van de Vergane Glorie). Maar wat een zaligheid – de lucht was intussen open gebroken – om hier te flaneren!

Ook nog een fort uit de 16e eeuw bezocht, dat tot zijn enkels in zee staat. In 40-45 hebben de Duitsers nog wat betonnen bunkertjes op de borstweringen neergezet. Om uit de wind te kunnen zitten, grapte ik.

Terwijl wij aan een wijntje nipten, rende twee uur lang een gast, zo mager als een lat en met een gewichtsvest aan, het weggetje voor ons huis, dat één kilometer lang is en een stijgingspercentage van 7% heeft, op en neer. Hopelijk voor de Olympische Spelen, grolde ik.

Ambleteuse

Côte d’Opale

Aangekomen in Hervelinghen, twintig kilometer zuid van Calais, aan de Côte d’Opale. Vanuit ons vakantiehuis, bovenop een heuvel, zien we het Nauw van Calais liggen, waardoorheen grote containerschepen varen. In de verste verte: de witte krijtrotsen van Engeland.

Best spectaculair.

Afgedaald naar toeristisch oord Wissant, lopend, waar het gezellig druk was en we een pizzaatje nuttigden, begeleid door een soepele witte wijn. Bij opstekende wind enigszins tipsy terug gemarcheerd. De klim viel niet tegen, maar ook niet mee.

Zag op een foto dat ik nu toch gauw een kilootje of vijf moet zien kwijt te raken!

Nog een kopje koffie gedronken en behoorlijk aan het latje het bed opgezocht.

Hervelinghen

Barmhartige daad

In het zesde gedicht uit Paul Blackburns dichtbundel In . On . Or About the Premises heeft een zwerver een baantje als bediende gekregen. Bij McSorley’s wellicht. Uit barmhartigheid. Anderzijds zou het hele gedicht ook een inside joke kunnen zijn. De citaten zijn afkomstig van de dichters Louis Zukofsky en LeRoi Jones, die zijn naam in 1967 veranderde in Amiri Baraka.

MOTIVATIES I.

elk dier
zijn eigen doodgraver
– L.Z.

Kraai. Kraai. Waar
laat je
mijn andere jongens?
– L.J.

Hij krijgt een baan als bediende om-
dat

hij graag een koksmuts wil zien
die hij niet ziet op straat

de straatPaul Blackburn

Maniertjes van doen

Vijfde gedicht, waarin Paul Blackburn de blik van de lezer richt op wat hij zoal op een middag of avond in zijn stamkroeg waarnam. Het heeft er alle schijn van dat Blackburn vrijwel dagelijks in McSorley’s, een ritueel betreffend, een paar biertjes kwam happen, al dan niet met een pocketboek op zak – ‘East of Eden’ is de titel van een roman van John Steinbeck en ‘West is West’ is een zinsnede uit een gedicht van Rudyard Kipling, getiteld ‘The Ballad of East and West’. Kiplings gedicht speelt zich in Noord-Pakistan af en er wordt flink in gevochten. Wat ook uit Blackburns gedicht spreekt: dat hij een afkeer had van poses, gemaakte maniertjes van doen. Dure woorden kom je in zijn gedichten níet tegen.

RITUEEL X. : Het avondpaar biertjes

TEN OOSTEN VAN EDEN
in bergen & woestijn
totdat je de passen naar India oversteekt
Het is 3 uur ’s middags of
twintig voor 8 ’s avonds, afhankelijk
van welke klok je gelooft

EN WEST IS WEST
Dat is waar de kopjes en schotels zijn,
de borden, de messen en vorken .

De kalkoensandwich wordt zonder
of met uien geserveerd, wat u wilt
De oude krantenman neemt altijd zijn hoed af
& legt hem bovenop de sigarettenautomaat ;
de jongere, o zo hippe journalist houdt ouderwets
zijn hoed op .

De oude man gaat in de hoek zitten, zet
zijn hoed weer op. Geen koketterie, maar
het is zichtbaar, dat mooie gebaar.
De sigaret
hangt uit een mondhoek van de jongere man, hij
is een poseur.
Ten oosten van Eden liggen bergen & woestijn
& van alles bekruipt je & komt ’s nachts,
onverwachts .
wanneer je je hand het minst vaak zult uitsteken
om te geven, of je te verdedigen .Paul Blackburn

In de goot

New York, de stad die nooit slaapt. Zodra het donker wordt floepen de lampen aan en komt het uitgaansleven langzaam op gang, waar, dieper in de nacht, ook de notoire dronkenlap in de goot bij hoort. In het vierde gedicht uit In . On . Or About the Premises beschrijft Paul Blackburn hoe het nachtelijke licht zo’n uitgetelde ouwe zatlap beschijnt. En niet zonder sympathie. Plaats van handeling: voor de deur van McSorley’s, vanwaar je Astor Place en Cooper Square kunt zien liggen.

MOEDER, IN DE 45¢ FLES

ZACHTE STREEPJES maken een curve, curve
van Astor Place en Cooper Square naar beneden,
centrum in het oog naar
Third
Avenue, de
Bowery, de parallelle streepjes
licht de lul ligt lam binnen streepjes
die op top en teen van een ouwe pik vallen
die dronken en opgerold in de deuropening ligt

(de parallelle
streepjes slaap onder de blauwe argonlampen op zijn oude gezicht
via, vallend op top en teen, Cooper Square naar Bowery
(parallelle streepjes van

Of je het leuk vindt of niet,
lichten, strepen licht
bij ziekte & zich herhalende
imitaties van de dood, het hevige
verlangen naar slaap
de verstijving van oude mannenPaul Blackburn

Lallen & flirten

McSorley’s is van origine een Ierse pub en oogt nog altijd als een bruin café. In het derde gedicht uit de bundel In . On . Or About the Premises neemt Paul Blackburn ons mee naar binnen. Het is al laat, er wordt gedronken, veel gedronken, gelald en geflirt. Politiek wordt als gespreksonderwerp nog niet vermeden. Of de metamorfose aan het einde ook leidt tot een nieuwe, verstaanbare gedaante, waag ik te betwijfelen.

DE METAMORFOSE

DE DAME, achteroverleunend, be-
dankt, en
geen opgelapt hoofd weet wat
haar voorkeuren zijn
Nochtans kijken ogen rond
dat zijn de rituelen –

En de kaart van Ierland
(‘Ireland free
from the center to the sea’
jammert hij),
het noorden eraf gescheurd door een hartstochtelijke hand,
is aan de wandkast in hetzelfde bruine vertrek vastgeplakt

De glazen bonken hard
op dit late uur voor sluitingstijd,
en een verontwaardigd rund, een
opgefokt rund,
gaat met moeite op zijn poten staan

bijna klaar om een spraakwaterval te worden

McSorley’s Old Ale House

Toen ik in 2011 het oudste bierhuis van Manhattan bezocht, McSorley’s Old Ale House, wist ik niet dat ook Paul Blackburn daar in de jaren zestig regelmatig kwam. Maar nu, na het lezen van het tweede gedicht uit Blackburns bundel In . On . Or About the Premises, weet ik dat wel. In dat gedicht, ‘Night Cappy’ getiteld, besluit zuipschuit Blackburn overigens om eens níet naar de kroeg te gaan, waar zijn drinkebroer Danny Lynch zit, maar in plaats daarvan zijn vrouw Sarah Golden in bed gezelschap te houden. Golden was Blackburns tweede echtgenote, van wie hij vlak voor het verschijnen van In . On . Or About the Premises scheidde. In ‘Night Cappy’ wil het al niet meer boteren tussen die twee.

SLAAP MUTSIE

O, Danny Lynch zit daar beneden in McSorley’s
een India Pale te drinken & een porter & wat te
kletsen & ik
voeg me niet bij hem, met zijn blauwe oog en zo.

In plaats daarvan
ga ik direct naar bed,
waar de vrouw de krant ligt te lezen
& niet eens even opschuift.

Ik begrijp wat de oplossing is, maar
wat is de vraag ?

Hij dacht dat het een bruiloft was, maar
het was een begrafenis . Dus ?
wat is de vraag . of,
wie is een vriend van de bruidegom ?

De bierhuis gedichten

In . On . Or About the Premises, wat je zou kunnen vertalen met ‘in, op of rond huis en erf’, verscheen in 1968 en is Paul Blackburns, over wie ik al eerder schreef, achtste dichtbundel. De bundel is fraai uitgegeven op geschept papier en kent twee afdelingen, ‘The Ale House Poems’ en ‘The Bakery Poems’, die respectievelijk negentien en negen gedichten bevatten. De oplage van de eerste druk – ik heb geen idee of er ooit een tweede is uitgebracht – bestond uit 4900 exemplaren, wat me een respectabel aantal lijkt. In het openingsgedicht, ‘Directions to Get There’, verneemt de lezer hoe de ik ‘er’ – ergens, waar dan ook – komt: lopend, intuïtief. Met betrekking tot mogelijke bestemmingen moest ik niet alleen denken aan het bierhuis waarnaar de eerste reeks gedichten is genoemd, maar ook aan een wijze waarop Blackburn wellicht gedichten tot stand liet komen: onberedeneerd, instinctief.

AANWIJZINGEN HOE ER TE KOMEN

Ik ga waar mijn voeten me ook heen brengen
Nu eens wijst
het kompas
de ene kant op,
dan weer
een andere

Uit welke hoek waait de wind vandaag?
en
Hoe is dat kompas erin verzeild geraakt?

DE VOETEN!

Ergens over gaan

Ik schrijven. Genadeloos.

Omdat een goed boek ‘ergens over gáát, betékenis heeft,’ verzekerde een podcaster me, alsof er boeken bestaan die nergens over gaan, geen betekenis hebben. Nou, die zijn er niet.

‘Ik’ als begrip, dat nauwkeurig dient te worden omschreven.

Wandelde bij Wierum langs het wad vandaag, waar het eb en druilerig was, en scholeksters luid roepend over het slik scheerden, en schapen en lammeren de dijk vol poepten. Er waaide amper wind, er waren geen andere mensen, wat me zeer tevreden stelde.

Uit Paul Blackburns bundel In . On . Or About the Premises, die ik de komende weken in zijn geheel wil vertalen:

ALOUDE VRAAG

(tegen Betaling)

Waarom heeft het leven zo’n
behoefte om in zichzelf te lullen,
terwijl er niemand is om tegen aan te lullen?
#1671, Ton van ’t Hof, 2025, digital art