Ton van 't Hof's Blog: Ton van ’t Hof, page 13

Lallen & flirten

McSorley’s is van origine een Ierse pub en oogt nog altijd als een bruin café. In het derde gedicht uit de bundel In . On . Or About the Premises neemt Paul Blackburn ons mee naar binnen. Het is al laat, er wordt gedronken, veel gedronken, gelald en geflirt. Politiek wordt als gespreksonderwerp nog niet vermeden. Of de metamorfose aan het einde ook leidt tot een nieuwe, verstaanbare gedaante, waag ik te betwijfelen.

DE METAMORFOSE

DE DAME, achteroverleunend, be-
dankt, en
geen opgelapt hoofd weet wat
haar voorkeuren zijn
Nochtans kijken ogen rond
dat zijn de rituelen –

En de kaart van Ierland
(‘Ireland free
from the center to the sea’
jammert hij),
het noorden eraf gescheurd door een hartstochtelijke hand,
is aan de wandkast in hetzelfde bruine vertrek vastgeplakt

De glazen bonken hard
op dit late uur voor sluitingstijd,
en een verontwaardigd rund, een
opgefokt rund,
gaat met moeite op zijn poten staan

bijna klaar om een spraakwaterval te worden

McSorley’s Old Ale House

Toen ik in 2011 het oudste bierhuis van Manhattan bezocht, McSorley’s Old Ale House, wist ik niet dat ook Paul Blackburn daar in de jaren zestig regelmatig kwam. Maar nu, na het lezen van het tweede gedicht uit Blackburns bundel In . On . Or About the Premises, weet ik dat wel. In dat gedicht, ‘Night Cappy’ getiteld, besluit zuipschuit Blackburn overigens om eens níet naar de kroeg te gaan, waar zijn drinkebroer Danny Lynch zit, maar in plaats daarvan zijn vrouw Sarah Golden in bed gezelschap te houden. Golden was Blackburns tweede echtgenote, van wie hij vlak voor het verschijnen van In . On . Or About the Premises scheidde. In ‘Night Cappy’ wil het al niet meer boteren tussen die twee.

SLAAP MUTSIE

O, Danny Lynch zit daar beneden in McSorley’s
een India Pale te drinken & een porter & wat te
kletsen & ik
voeg me niet bij hem, met zijn blauwe oog en zo.

In plaats daarvan
ga ik direct naar bed,
waar de vrouw de krant ligt te lezen
& niet eens even opschuift.

Ik begrijp wat de oplossing is, maar
wat is de vraag ?

Hij dacht dat het een bruiloft was, maar
het was een begrafenis . Dus ?
wat is de vraag . of,
wie is een vriend van de bruidegom ?

De bierhuis gedichten

In . On . Or About the Premises, wat je zou kunnen vertalen met ‘in, op of rond huis en erf’, verscheen in 1968 en is Paul Blackburns, over wie ik al eerder schreef, achtste dichtbundel. De bundel is fraai uitgegeven op geschept papier en kent twee afdelingen, ‘The Ale House Poems’ en ‘The Bakery Poems’, die respectievelijk negentien en negen gedichten bevatten. De oplage van de eerste druk – ik heb geen idee of er ooit een tweede is uitgebracht – bestond uit 4900 exemplaren, wat me een respectabel aantal lijkt. In het openingsgedicht, ‘Directions to Get There’, verneemt de lezer hoe de ik ‘er’ – ergens, waar dan ook – komt: lopend, intuïtief. Met betrekking tot mogelijke bestemmingen moest ik niet alleen denken aan het bierhuis waarnaar de eerste reeks gedichten is genoemd, maar ook aan een wijze waarop Blackburn wellicht gedichten tot stand liet komen: onberedeneerd, instinctief.

AANWIJZINGEN HOE ER TE KOMEN

Ik ga waar mijn voeten me ook heen brengen
Nu eens wijst
het kompas
de ene kant op,
dan weer
een andere

Uit welke hoek waait de wind vandaag?
en
Hoe is dat kompas erin verzeild geraakt?

DE VOETEN!

Ergens over gaan

Ik schrijven. Genadeloos.

Omdat een goed boek ‘ergens over gáát, betékenis heeft,’ verzekerde een podcaster me, alsof er boeken bestaan die nergens over gaan, geen betekenis hebben. Nou, die zijn er niet.

‘Ik’ als begrip, dat nauwkeurig dient te worden omschreven.

Wandelde bij Wierum langs het wad vandaag, waar het eb en druilerig was, en scholeksters luid roepend over het slik scheerden, en schapen en lammeren de dijk vol poepten. Er waaide amper wind, er waren geen andere mensen, wat me zeer tevreden stelde.

Uit Paul Blackburns bundel In . On . Or About the Premises, die ik de komende weken in zijn geheel wil vertalen:

ALOUDE VRAAG

(tegen Betaling)

Waarom heeft het leven zo’n
behoefte om in zichzelf te lullen,
terwijl er niemand is om tegen aan te lullen?
#1671, Ton van ’t Hof, 2025, digital art

Verloedering van de vooruitgang

‘Hoe minder men buiten het papier om denkt hoe beter.’ – Daniël Robberechts

Het zou gaan regenen, maar het regent niet. Onder een blauwgrijze hemel ligt de tuin er doodstil bij. In het boek dat ik lees wordt hoofdstuk 3 van deel 1 afgesloten met Kants ‘centrale these’ over de vooruitgang: dat de hoop dat latere generaties ‘telkens beter’ worden ‘ondanks alle tegenspoed en alle teleurstellingen niet ongerechtvaardigd is’. Het betreft dan ‘een verbetering van de morele kwaliteiten en uiterlijke levensomstandigheden’. Die hoop is volgens Kant gerechtvaardigd omdat verbetering niet onmogelijk is. Tuurlijk, Immanuel, maar dat geldt evenzogoed voor een verslechtering van moraal en leefklimaat! Ook die kun je logischerwijs niet uitsluiten. En wie om zich heen kijkt, kan het onmogelijk ontgaan, dat we thans in een periode van verval zijn geraakt! Met Trump, Poetin, Wilders en Ma Flodder als verpersoonlijkingen van de verloedering. Hoewel het buiten wat lichter is geworden, is de zon nog niet te zien.

Hoor dat Paus Franciscus vanochtend om 07.35 uur ad patres is gegaan. God hebbe zijn ziel. Van Kant naar Franciscus. Beiden moralist. Maar waar Kant niet in geloofde en Franciscus wel: de openbaring. Kant beriep zich louter op de rede.

Op mijn vraag of Kant weleens naar de hoeren is gegaan, antwoordde DeepSeek: ‘Het is onwaarschijnlijk dat Kant ooit bij prostituees is geweest, gezien zijn principiële afkeer van lichamelijk genot, zijn ijzeren zelfdiscipline en het ontbreken van historische aanwijzingen. Zijn leven was gewijd aan studie, onderwijs en filosofie – niet aan wereldse genoegens.’

Gerhild van Rooij, cultuurpublicist bij RTV NOF, over mijn landschapschilderijen: ‘een ware ode’ aan het landschap van Noardeast-Fryslân.

#1303, Ton van ’t Hof, 2023, digital art

Wereldbeeld

De mens is een probleem zonder end. Met die gedachte liep ik gisteren de godganselijke dag rond.

Tijdens de wandeling vandaag, die niet geheel droog verliep, vroeg ik me af welk wereldbeeld mij eigenlijk voor de geest staat. Dat de aarde niet rond Trump maar de zon draait, ja, maar waar bestaat mijn voorstelling van de werkelijkheid verder uit? Wat zijn mijn opvattingen over aard en orde van de realiteit? Hoe denk ik dat de wereld in elkaar zit?

Hoe zoek ik dat uit?

Stap voor stap, adviseerde Karl Popper. Neem Immanuel Kant mee als metgezel, raadde René Gude me aan. Kocht Kant: De revolutie van het denken van Marcus Willaschek (Athenaeum – Polak & Van Gennep, 2024). Dat ik ooit nog eens met Kant aan de slag zou gaan!

Herinnerde me ook nog een pleidooi voor ‘poëtische wereldbeelden’, die kunnen leiden tot een zachter hart en groter voorstellingsvermogen. Ik betwijfel dat. Onmensen schreven gedichten. Poëzie reikt naar iets dat aan wereldbeelden vooraf gaat.

Zwalkende cynicus

Wat ik geworden ben en wat ik niet meer wil zijn: cynisch. Ik ben, thans, een zwalkende cynicus. En kom dán maar eens je bed uit: een en al chagrijn! Chagrijnend over een wereld die naar de verdommenis wordt geholpen. Gatverdamme.

Het Canadese/Japanse/Europese powerplay waarmee Trump vorige week onder druk werd gezet – het dreigen met de verkoop van Amerikaanse staatsobligaties – diende me tot veel leedvermaak, maar gelukkig werd ik er niet van. Nou ja, een beetje dan, kortstondig.

Het leven is een rommeltje, een hoop gedoe, en momenteel helemáál. Hoe kun je er tóch zin aan geven? Hoe word je optimist? Hoe verdrijf je sikkeneurigheid? Hoe krijg ik de koppen van Faber en Wilders uit mijn systeem?

Door er het beste van te maken, je telkens weer in te spannen voor een goede afloop, opperde René Gude, filosoof. Ik moet Gude weer eens lezen.

Is ons bewustzijn een zegen?

Toktok Trump

Zou toktok Trump bij machte zijn om ook maar íets te zeggen over waarheid, goedheid en schoonheid, over de zin van het leven en geschiedenis, over de rangorde van waarden, over moraal en ethiek?

The American European way of life.

Zo zijn er soms drie trumpers in een straat te zien
of geen
of een,
vreemd blijft het.

Drie grote bonte spechten in de kleine eik (er staat een nóg grotere in onze tuin), dollend met elkaar.

Parijs-Roubaix: felgele velden van bloeiend koolzaad, en Mathieu van der Poel, pure schoonheid.

Ontamerikanisering

In je eentje een economische wereldoorlog ontketenen, lijkt toch verdomd veel, dunkt me, op een gevalletje ‘arrogantie van de macht’.

Je denkt: dat kan niet goed gaan. Hoogmoed komt voor de val. En je vraagt je af: wat zou Von Clausewitz van Trumps frontale aanval gevonden hebben? Mijn gissing: gekkenwerk, want zonder verrassing, logica of overtal.

Ik ga op mijn 65ste nog woelige tijden tegemoet.

Ontamerikaniseren is mijn nieuwste credo.

En solidariteit, met iedereen die wordt getroffen door het egoïsme van Trump.

Het groen van mijn ware liefde

Over Charles Olson

Bij mijn weten is het werk van de Amerikaanse dichter Charles Olson (1910-1970) niet naar het Nederlands vertaald. Wat gezien de kwaliteit en invloed ervan jammer is. Momenteel lees ik, net in begonnen, Tom Clarks biografie Charles Olson: The Allegory of a Poet’s Life, waarover de komende weken meer. Herinnerde me dat ik zélf ooit een gedicht van Olson vertaalde, zocht het op en schaafde het nog wat bij. Olson werd geboren in Worchester, Massachusetts, dat deel uitmaakt van de regio New England. Deze regio is altijd in zijn hart blijven wonen. Daarnaast vinden we in ‘Move over’, afkomstig uit de debuutbundel Call Me Ishmael (1947), nóg een belangrijk thema uit Olsons oeuvre terug: sociale bewogenheid. Wezenlijk kenmerk van Olsons stijl: meerduidigheid.

GA OPZIJ

Kooplui. van de zee en van financiën

(Verbrijzel de spiegelwand)

Het ontzielde gezicht is het ware gezicht
van Washington, New York een ellende, maar van noord naar zuid
gehoorzaamde de timmerman
de topografie

Als een hand zich toelegt op de zorg voor planten
en een gevoel voor verhoudingen, dan wordt het huis
op de grond gezet

Ofschoon bevolkt door arme drommels, New England

Ga opzij om de genadeklap door te laten,
de castraat of de travo, gekleed
in baard en willekeur, het haarvat

Zeven jaar met de verkeerde man,
7 j. triestheid en fibrillatie.
En ik keek op en zag een pad. En de jongen zei:
’Ik plette er eentje, en zijn bloed is groen’

Groen, is de kleur van het groen van mijn ware liefde
ondanks
is New England
ondanks haar kooplui en haar moraal