Ton van 't Hof's Blog: Ton van ’t Hof, page 12

Plage de Strouanne

Plage de Strouanne, Côte d’Opale, Frankrijk, Ton van ’t Hof, 2025, digital art

Egoïsme & hoogmoed

Dat 8 mei de Franse bevrijdingsdag is, nee, dat wisten we niet. En dat op die dag vrijwel alles dicht is, ook niet. Het kasteel zat op slot, de supermarkt zat op slot, en het weer, ja, dat zat ook op slot. Brantgum, waar de zon volop scheen, lonkte. Dus was de keuze snel gemaakt: inpakken en wegwezen.

Poezen hartstikke blij.

(9 mei) Door en door droge tuin. Al om 07.00 uur aan het sproeien geslagen, tegen 15.00 uur was ik klaar. Kuubje of tien water verbruikt. Luisterde ondertussen naar een podcast over Amerikaan Reinhold Niebuhr (1892-1971), theoloog en ethicus. Hij nam de ‘zondige aard’ van de mens, in het bijzonder het egoïsme en de hoogmoed, als een uitgangspunt voor zijn denken.

Is, in een periode van waterschaarste, het onttrekken van tien kuub water aan de gezamenlijk watervoorraad egoïstisch? vroeg ik me vervolgens af. Of hebben de planten, dieren en insecten in mijn tuin ook recht op een (hun?) deel water? Nogal wat vogels genoten zichtbaar van de douche.

‘We accepteren het niet meer om te sterven,’ zei iemand op tv. ‘Nee hoor,’ reageerde Hennie, die op ‘onco’ werkt, ‘ze hebben het alleen zó ingewikkeld gemaakt.’

Schilderachtige mistroostigheid

Na een nacht van acht uur bleek de hemel egaal grijs. Motregen beperkte ons uitzicht tot twee heuvelruggen, de eerste groener dan de tweede. Weg zee, weg boten, weg streepje Engeland. Ook hier snakt de natuur naar water, en dan is motregen niet veel, maar nog altijd beter dan niets. Helaas is de barometer al weer gestegen: er komt meer zon aan en het neerslagtekort zal verder oplopen. Het is en blijft een kurkdroog voorjaar.

Grevelingen bezocht, een oud vestingstadje, en Grand-Fort-Philippe, dat naast Grevelingen ligt en zijn naam te danken heeft aan zijn stichter, Filips de 2e, graaf van Vlaanderen. Over beide plaatsjes hing een sluier van schilderachtige mistroostigheid, wat ongetwijfeld ook met het grauwe weer te maken had. Ik hou er wel van. De lunch van Frans-Vlaamse fantasiegerechten was eveneens bijzonder. Zó hadden we nog nooit zalm (gestoofd in, ja, wat eigenlijk?) en risotto (met zalm, chorizo en een kilo kaas) gegeten. Maar onsmakelijk waren de gerechten nu ook weer niet. Vervolgens nog een botanische tuin met tropische (!) vlinders bezocht en over Kaap Witte Neus gewandeld, waar het hard waaide. We weten zo’n vakantiedag toch altijd wel weer vol te proppen.

Las bij de borrel (lange borrel) in één ruk Koos van Zomerens Stanley zet door (reeks Literaire Juweeltjes, 64 blz.) uit, dat ik voor Hennie had meegenomen, zelf al tien keer gelezen heb en dat me blíjft vermaken. Koos, al jaren mijn favoriete schrijver.

‘Ouderdom als een permanente toestand van afscheid. Natuurlijk, wij staan nog maar op de drempel …’ (Toen Van Zomeren dit schreef, in 2010, was hij een jaartje jonger dan ik nu.)

Grand-Fort-Philippe

Filosofie van de omgeving

Voor onze voordeur, op enkele meters afstand, ligt een flinke akker, waarop graan wordt verbouwd. En vanochtend een tractor reed. Krachtige wind vanuit zee. Recht op onze voordeur af. En ramen, terras. Auto. Achter de gespreide armen van de tractor: opstuivend gewasbeschermingsmiddel (gif).

Op naar Boulogne-sur-Mer, havenstadje, oude kern, op een heuvel. En een basiliek, Notre-Dame-de-l’Immaculée-Conception, waar een fabelachtige crypte onder ligt, die we ook bezochten. De meeste graven waren vervangen door museumstukken, die op een of andere wijze verbonden zijn met de geschiedenis van de kerk. Uurtje vertoefd. De kou sloeg er op mijn blaas.

Over stadswallen gelopen, langs kades geslenterd en een fijne Corsicaanse rosé gedronken bij ingelegd vlees en rauwe tartaar. Op de terugweg nog een appeltaartje met karamel bij de plaatselijke bakker gehaald. We hadden per slot van rekening met ons gewandel heel wat calorietjes verbrand.

Wat ik schrijf, moet geschreven worden, dacht ik, nippend aan een witte, genietend van het uitzicht vanuit ons raam. Wolken trokken van rechts naar links voorbij, de meeste schepen van links naar rechts, richting Antwerpen of Rotterdam. Nog verder, op dertig kilometer afstand, Engeland, een donkerblauwe streep.

Of er ook een filosofie van de omgeving is? vroeg ik me af. De omtrek, in het midden waarvan een ieder zich bevindt. En die mede beslissend is voor ons welzijn. Het is goed toeven hier.

Stokbrood & gebak

Saint-Omer was ons eerste doel vandaag, of Sint-Omaars in het Frans-Vlaams. Dat het stadje ooit floreerde, was aan de vele prachtige, maar vaak slecht onderhouden oude herenhuizen goed te zien. In de grootste bezienswaardigheid, een gotische, aan Maria gewijde kathedraal, werd het gigantische orgel bespeeld. Een enkel lied wisten wij, ongelovigen, zelfs mee te neuriën.

Na een matige lunch naar Le Blockhaus d’Eperlecques gekard, een enorme lanceerplaats voor V1’s en V2’s, die de Duitsers nooit in gebruik hebben kunnen nemen, mede door geallieerde bombardementen. Maar een groot deel van het bunkercomplex staat nog overeind. Ook hier: de efficiëntie wijze waarop bij ingebruikname tientallen Vergeltungswaffen per dag hadden kunnen worden afgevuurd, is verbijsterend.

Het weer? Half tot zwaar bewolkt en winderig. Thuis schijnt het een stuk beter te zijn. Ter compensatie bij de bakker nog effe stokbrood & gebak gehaald.

Vond In geen velden of wegen van Peter Stamm een merkwaardig boek: man verlaat in een opwelling zijn gezin en keert twintig jaar later in een opwelling weer terug. Zonder reden. Omdat dingen soms zomaar gebeuren. Spontaan. En geen tel waarop-ie zich afvraagt: wat bezielt me nu eigenlijk?

Cathédrale Notre-Dame, Saint-Omer

Heerlijkheid Vergane Glorie

Naar Cap Gris-Nez (Kaap Grijze Neus) getuft, waar het inschikken geblazen was. Vooral veel Belgen. Nooit geweten dat deze streek zo geliefd is bij onze zuiderburen. Zwaar bewolkt, harde wind. Een vuurtoren, nogal wat gebarricadeerde Duitse bunkers en mucho uitzicht. Vakantiehuisjes.

Geluncht in het ooit bloeiende oord Marquise, in een ‘restaurant met plattelandsgerechten’. En eerlijk is eerlijk: veel leek huisgemaakt en alles smaakte heerlijk. Drie gangen, inclusief wijn & fooi: € 75.

Door naar Ambleteuse, dorp aan zee en met een boulevard vol grandes maisons uit het begin van de vorige eeuw. Omdat de meeste huizen slecht onderhouden zijn, hernoemden we de boulevard tot Boulevard de la gloire fanée (Boulevard van de Vergane Glorie). Maar wat een zaligheid – de lucht was intussen open gebroken – om hier te flaneren!

Ook nog een fort uit de 16e eeuw bezocht, dat tot zijn enkels in zee staat. In 40-45 hebben de Duitsers nog wat betonnen bunkertjes op de borstweringen neergezet. Om uit de wind te kunnen zitten, grapte ik.

Terwijl wij aan een wijntje nipten, rende twee uur lang een gast, zo mager als een lat en met een gewichtsvest aan, het weggetje voor ons huis, dat één kilometer lang is en een stijgingspercentage van 7% heeft, op en neer. Hopelijk voor de Olympische Spelen, grolde ik.

Ambleteuse

Côte d’Opale

Aangekomen in Hervelinghen, twintig kilometer zuid van Calais, aan de Côte d’Opale. Vanuit ons vakantiehuis, bovenop een heuvel, zien we het Nauw van Calais liggen, waardoorheen grote containerschepen varen. In de verste verte: de witte krijtrotsen van Engeland.

Best spectaculair.

Afgedaald naar toeristisch oord Wissant, lopend, waar het gezellig druk was en we een pizzaatje nuttigden, begeleid door een soepele witte wijn. Bij opstekende wind enigszins tipsy terug gemarcheerd. De klim viel niet tegen, maar ook niet mee.

Zag op een foto dat ik nu toch gauw een kilootje of vijf moet zien kwijt te raken!

Nog een kopje koffie gedronken en behoorlijk aan het latje het bed opgezocht.

Hervelinghen

Barmhartige daad

In het zesde gedicht uit Paul Blackburns dichtbundel In . On . Or About the Premises heeft een zwerver een baantje als bediende gekregen. Bij McSorley’s wellicht. Uit barmhartigheid. Anderzijds zou het hele gedicht ook een inside joke kunnen zijn. De citaten zijn afkomstig van de dichters Louis Zukofsky en LeRoi Jones, die zijn naam in 1967 veranderde in Amiri Baraka.

MOTIVATIES I.

elk dier
zijn eigen doodgraver
– L.Z.

Kraai. Kraai. Waar
laat je
mijn andere jongens?
– L.J.

Hij krijgt een baan als bediende om-
dat

hij graag een koksmuts wil zien
die hij niet ziet op straat

de straatPaul Blackburn

Maniertjes van doen

Vijfde gedicht, waarin Paul Blackburn de blik van de lezer richt op wat hij zoal op een middag of avond in zijn stamkroeg waarnam. Het heeft er alle schijn van dat Blackburn vrijwel dagelijks in McSorley’s, een ritueel betreffend, een paar biertjes kwam happen, al dan niet met een pocketboek op zak – ‘East of Eden’ is de titel van een roman van John Steinbeck en ‘West is West’ is een zinsnede uit een gedicht van Rudyard Kipling, getiteld ‘The Ballad of East and West’. Kiplings gedicht speelt zich in Noord-Pakistan af en er wordt flink in gevochten. Wat ook uit Blackburns gedicht spreekt: dat hij een afkeer had van poses, gemaakte maniertjes van doen. Dure woorden kom je in zijn gedichten níet tegen.

RITUEEL X. : Het avondpaar biertjes

TEN OOSTEN VAN EDEN
in bergen & woestijn
totdat je de passen naar India oversteekt
Het is 3 uur ’s middags of
twintig voor 8 ’s avonds, afhankelijk
van welke klok je gelooft

EN WEST IS WEST
Dat is waar de kopjes en schotels zijn,
de borden, de messen en vorken .

De kalkoensandwich wordt zonder
of met uien geserveerd, wat u wilt
De oude krantenman neemt altijd zijn hoed af
& legt hem bovenop de sigarettenautomaat ;
de jongere, o zo hippe journalist houdt ouderwets
zijn hoed op .

De oude man gaat in de hoek zitten, zet
zijn hoed weer op. Geen koketterie, maar
het is zichtbaar, dat mooie gebaar.
De sigaret
hangt uit een mondhoek van de jongere man, hij
is een poseur.
Ten oosten van Eden liggen bergen & woestijn
& van alles bekruipt je & komt ’s nachts,
onverwachts .
wanneer je je hand het minst vaak zult uitsteken
om te geven, of je te verdedigen .Paul Blackburn

In de goot

New York, de stad die nooit slaapt. Zodra het donker wordt floepen de lampen aan en komt het uitgaansleven langzaam op gang, waar, dieper in de nacht, ook de notoire dronkenlap in de goot bij hoort. In het vierde gedicht uit In . On . Or About the Premises beschrijft Paul Blackburn hoe het nachtelijke licht zo’n uitgetelde ouwe zatlap beschijnt. En niet zonder sympathie. Plaats van handeling: voor de deur van McSorley’s, vanwaar je Astor Place en Cooper Square kunt zien liggen.

MOEDER, IN DE 45¢ FLES

ZACHTE STREEPJES maken een curve, curve
van Astor Place en Cooper Square naar beneden,
centrum in het oog naar
Third
Avenue, de
Bowery, de parallelle streepjes
licht de lul ligt lam binnen streepjes
die op top en teen van een ouwe pik vallen
die dronken en opgerold in de deuropening ligt

(de parallelle
streepjes slaap onder de blauwe argonlampen op zijn oude gezicht
via, vallend op top en teen, Cooper Square naar Bowery
(parallelle streepjes van

Of je het leuk vindt of niet,
lichten, strepen licht
bij ziekte & zich herhalende
imitaties van de dood, het hevige
verlangen naar slaap
de verstijving van oude mannenPaul Blackburn