Ton van 't Hof's Blog: Ton van ’t Hof, page 10

22.07.2025

Het uitlezen van Philip Roths De grote Amerikaanse roman gaat een hele toer worden. Wat niet zozeer aan het onderwerp (de ondergang van een honkbalteam) maar vooral aan Roths schrijfstijl (exuberant) ligt. Ik heb 132 stomvervelende bladzijden achter de rug en nog 335 bladzijden te gaan. Zou het boek me alsnog kunnen gaan boeien? Mijn lijf vermoedt van niet. Nou dan weet ik het wel.

Herlas Tonnus Oosterhoffs bundel Ja Nee (2017), waarin een gedicht is opgenomen over laverend fietsen om slakken te missen dan wel te raken, dat me een eigen gedicht in herinnering bracht, waarin met een fiets een slinger wordt gemaakt om een kever te ontwijken. Beide gedichten zijn titelloos. Hieronder volgt eerst Oosterhoffs product en dan het mijne, dat afkomstig is uit de bundel Chatten met Jabberwacky, die in 2008 bij Stanza verscheen:

Een eeneiige tweeling fietst op een natte weg.
De ene broer laveert om de slakken te missen,
de ander om er zoveel mogelijk te raken.
De twee broers achter elkaar, dat noemen we God,
naast elkaar Noodlot.

*

we zijn wezen fietsen
buiten de stad
twee subjecten door de natuur
wat is zij toch radicaal veranderd, denk ik
de natuur
slinger niet zo, zegt ze
maar ik probeerde een grote zwarte kever te ontwijken
die over het asfalt kroop, protesteer ik
het is beter om rechtdoor te rijden, zegt ze
dan heb je minder kans op ongelukken

Wat verder nog ter tafel kwam: een klassieke risotto met doperwten en varkensworst.

Aapje Pieter, Tonnus Oosterhoff

Zwart voorplat met witte en grijze letters, waartussen zich veel ruimte bevindt. Als je er langer naar kijkt, lijkt de ruimte zich naar achteren uit te strekken, ontstaat er diepte. Leegte lacht, heet de bundel, die in 2011 verscheen en gedichten van Tonnus Oosterhoff bevat. 

Alvorens het openingsgedicht te bespreken haal ik het motto van de bundel aan, omdat dat zowel de titel van de bundel als het openingsgedicht in een ander licht plaatst:

‘Het artikel “Plannen kerncentrale voortzetten” (Trouw, 16-03-2011) bevat reacties uit de politiek op de kernramp in Japan. Een van de ondervraagden is het kamerlid René Leegte, VVD.

Kunnen ook vrachtwagens die op transport zijn met radioactief afval heftige overstromingen aan?

Leegte lacht: “Dat wordt een beetje sciencefiction.”’

Met ‘Leegte lacht’ wordt dus ook naar de persoon René Leegte verwezen, die, zo lees ik op Wikipedia, in 2015 opstapte als lid van de Tweede Kamer ‘vanwege het niet registreren van een nevenfunctie die raakte aan zijn portefeuille’. Leegte was fractiewoordvoerder energie, milieu en internationale handel, en pleitte in die functie voor kernenergie. Aan de kernramp van Fukushima in 2011 lag een zeebeving en een tsunami ten grondslag. Anno 2025 wordt er nog altijd radioactief bluswater in de oceaan geloosd. 

Aan politici die de waarheid een draai geven zal ik never nooit kunnen wennen. Wie Oosterhoffs titelloze openingsgedicht leest zal in aapje Pieter ongetwijfeld ook knoeier Leegte herkennen, en in zijn verzorgers zijn kiezers:

Aapje Pieter klom steeds hoger.
Het ging hem niet om hoger
maar om verder. Of eigenlijk
om weten. Vanonder het plafond
gooide hij met poep naar zijn verzorgers.
Het was heel smerig en hij keek er heel dom bij.

Zo zit dat in elkaar, veel preciezer kun je de politieke arena niet beschrijven.

18.07.2025

66, een driewerf hoera!

Er zit iets weerloos weemoedigs in.

Zo’n ellenlang verleden, dat bij nadere beschouwing beslist niet eenduidig zal blijken te zijn.

Een laboratorium voor emoties en morele oordelen, leerschool voor geheimen die niet in woorden kunnen worden uitgelegd.

Hou op! vandaag telt het resultaat, de wordingsgeschiedenis niet, laat ons drinken!

17.07.2025

Ik had het nodig vandaag, wat ruimte voor het onvoorspelbare, het onbestemde, dat niet álles al vastlag.

Luisterde, omdat het kon, non-stop naar de zeven afleveringen van een podcast over een Chinese porseleinen schaal: 332 minuten in totaal. Deed ondertussen karweitjes: zette plinten in de grondverf, leverde lege flessen in, schafte volle aan, haalde de auto door de wasserette en bracht een boek terug naar de Dokkumer bibliotheek.

Wat al wel vastlag: dat ook commerciële wetenschap een eigen draai aan de waarheid geven kan: de datering van de Chinese porseleinen schaal werd naar believen van de opdrachtgever aangepast.

Niet geheel onvoorspelbaar was het gat dat Pogačar op de flanken van de Hautacam met Vingegaard sloeg: een klap van ruim twee minuten: tourtje na twaalf etappes alweer gedááán.

En toen, ja, bijna te dolzinnig om te bevatten, keek ik nog naar een aflevering van B&B Vol Liefde, waarna er niets anders op zat dan peinzend en aarzelend verder te leven.

15.07.2025

Kocht 8 x Philip Roth, om de VS beter te kunnen doorgronden. Begonnen in De grote Amerikaanse roman, uit 1973, waarin honkbal en andere Amerikaanse hebbelijkheden over de hekel worden gehaald.

Roth en mijn vader zijn geboren in hetzelfde jaar, 1933, en beiden zijn 85 geworden: hun wereldbeelden móeten op punten overeenkomsten vertonen. Punten waarin ik me dan weer zou kunnen herkennen. Ook daarom dus Roth.

Witte de onderste helft van de voorkant van ons huis, met een kleine platte kwast, om de onregelmatige bakstenen en diepe voegen goed te kunnen bestrijken. Ik heb er een pijnlijke duim aan overgehouden, en een prachtig witte (RAL 9010) muur.

Luisterde tijdens het witten o.a. naar De Kopgroep, podcast over de Tour de France, waarin de 78-jarige Mart Smeets vertelde dat hij niet meer mag drinken van zijn arts. Wat me gezien Smeets’ omvangrijke lichaam, dat een bacchantische leefstijl verraadt, niets verbaasde. Maar nooit meer een biertje of een glas wijn: mijn hemel, dat nooit!

Geef mij maar een plotloos leven.

13.07.2025

Je eigen spiegelbeeld, datzelfde hier en nu, een lawine van associaties.

Je tracht ruimte te scheppen waar geen ruimte is.

Je analyseert feit en fictie.

Je houwt je een beeld van jezelf.

Het schuurt en het botst en het spat uiteen.

Taal is een standpunt.

10.07.2025

Hoe het leven in elkaar steekt en hoe het geleefd moet worden.

Tegenwoordig roepen wij de staat en de dokter aan.

Maar niemand komt er meer uit.

Een verbroken verloving.

Een adembenemend boek.

En geen verstandig of geschoold mens meer die denkt dat we het er niet over moeten hebben.

Voor de marge, Joseph Massey

De in Pennsylvania geboren dichter Joseph Massey (1974) heeft een levensverhaal dat je op zijn zachtst gezegd wild zou kunnen noemen: een schandalige jeugd, school niet afgemaakt, psychische problemen, aan alcohol verslaafd, trits aan baantjes, gecanceld vanwege een al dan niet vermeende nerveuze, opvliegende en manipulatieve aard, afgekickt, bekeerd tot het katholicisme én tot meneertje Trump. Van dit leven vinden we maar een enkele keer open en bloot iets terug in zijn poëzie. Het Amerikaanse landschap is, tot in de kleinste details, zijn geliefkoosde onderwerp, contemplatief zijn stijl.

Na door een aantal kleinere uitgeverijen op de markt te zijn gebracht geeft Massey zijn bundels sinds 2022 in eigen beheer uit, via Amazon, en niet zonder succes. Van zijn laatste bundel America is the Poem (2025) verkocht hij in korte tijd al meer dan vierduizend exemplaren. 

De heikele kwestie die in 2018 leidde tot Massey’s cancellation heeft beslist sporen achtergelaten in het openingsgedicht van de bundel A New Silence, die in 2019 bij Shearsman Books verscheen. De ‘naamloze’ in dit vers is zonder twijfel de vrouw met wie hij enige tijd een affaire had en die hem naderhand van misbruik beschuldigde. De keuze voor ‘For the Margin’ als openingsgedicht geeft aan hoe hoog het gebeuren hem destijds zat. Na lezing vraag ik me ook nog af hoe bepalend deze cancelkwestie is geweest voor zijn overgang tot het geloof in Trump & kornuiten. Je kunt haast niet geloven dat het géén rol heeft gespeeld. Enfin, de diepten van het menselijk hart … etc. Massey’s natuurlyriek zal ik blijven lezen.

VOOR DE MARGE

Nacht laat in zijn nasleep
een stem achter die ik niet herken;
een echo die afneemt
in de kou, verbogen
door de kou

en de doffe plof
van een peertje van 40 W.

Op de rand
van paniek
bijt de dageraad
het uur weg

terwijl ik wacht op jou,
de naamloze,
om de leegte
te verkondigen

die ik niet ben –

het gedicht
dat jij al bent.

08.07.2025

Dat er voortdurend iets verandert in wat we waarnemen, staat wel vast.

Mij kan het niet zoveel schelen.

Er komt het nodige bij en er gaat het nodige af, elk resultaat is voorlopig.

En hier bestaan, vanzelfsprekend, belangwekkende, diepzinnige en verdedigbare uitspraken over.

We zijn gewaarschuwd.

Het lijkt wel alsof je langs de vloedlijn loopt.

07.07.2025

Las Gerrit Krols flinterdunne novelle Een ongenode gast, uit 1988, over een onuitstaanbare Russische casanova die een spoor van liefdesverdriet door Groningen stad trekt. Het loopt niet goed met hem af, en er is niemand die dat betreurt, ook de lezer niet. Geestig boek, kekke stijl, maar toch ook een niemendalletje.

Waar ik het hier níet over wil hebben, maar in het kader van de intimiteit – goede dagboeken zijn óók intiem – wel over móét hebben, zijn mijn pijnlijke voeten. Hahaha! Na elke wandeling zijn ze stijf, schieten pezen in een kramp, doen de hielen zeer. Tja, masseren, wisselbaden en accepteren maar. Ik word per slot van rekening een dagje ouder. Wandelen blijf ik, tot ik erbij neerval. Wat een gezeik!

Slagveld tijdens de wandeletappe naar Duinkerke, de ene na de andere valpartij, waarbij opvallend veel Belgen betrokken waren – Jasper Philipsen moest de Tour gewond verlaten – maar niet genoeg om Tim Merlier uit Kortrijk van de overwinning af te houden!

Bestelde de volgende boeken: Tussen mes en keel (1997) van Geerten Meijsing, Mijn leven (2000) van Marcel Reich-Ranicki en Sneeuw van Hem (1998) van Koos van Zomeren. Begon te lezen in Geld verdienen (2025) van Hanna Bervoets, liet de tv links liggen.