Ton van 't Hof's Blog: Ton van ’t Hof, page 8

Dagboek (2)

In Koos van Zomerens roman Sneeuw van Hem (1998) krijgt Harry Mulisch van hoofdfiguur Thomas Hem te horen dat hij in zijn roman De ontdekking van de hemel laat zien dat hij de ballen verstand heeft van ornithologie: haviken fladderen niet, zegt Hem, en eten ook geen muizen. Nou ja, ze moesten zo’n boek niet zo opblazen, eindigt hij zijn tirade, dan hoefde je er ook niet zo nodig doorheen te prikken.

Literaire stekeligheden.

Maar ook een advies: weet potverdosie wat je zegt!

Gisteren en vandaag: ca. 35 km door het Drentse land gewandeld, langs het kronkelige Pieterpad van Papenvoort naar Noord-Sleen.

Zoadat ik verder kan schrijven.

Dagboek

In Koos van Zomerens roman Sneeuw van Hem (1998) krijgt Harry Mulisch van hoofdfiguur Thomas Hem te horen dat hij in zijn roman De ontdekking van de hemel laat zien dat hij de ballen verstand heeft van ornithologie: haviken fladderen niet, zegt Hem, en eten ook geen muizen. Nou ja, ze moesten zo’n boek niet zo opblazen, eindigt hij zijn tirade, dan hoefde je er ook niet zo nodig doorheen te prikken.

Literaire stekeligheden.

Maar ook een advies: weet potverdosie wat je zegt!

Gisteren en vandaag: ca. 35 km door het Drentse land gewandeld, langs het kronkelige Pieterpad van Papenvoort naar Noord-Sleen.

Zoadat ik verder kan schrijven.

Bloeide, Graham Foust

Amerikaan Graham Foust (1970) debuteerde in 2003 met de bundel As in Every Deafness, waaruit ‘Bloomed’ het openingsgedicht is. Maar wat wordt er in dit gedicht beschreven? Een blokkade? Een omgang met pijnlijke ervaringen uit het verleden? Het laat me in elk geval niet onberoerd.

BLOEIDE

ten slotte.

En door dit
geweld

past
vergeten me.

Ik bedenk wel iets.
Iets wat

ik me nooit
kon herinneren.

Vanwaar de haast.
Waar is het vuur.

Als niets werkt
en lonkt.

///

Dichter, Bert Voeten

In geschiedenissen van de Nederlandse poëzie vinden we Bert Voeten (1918-1992) in voetnoten terug. Als dichter was hij geen voor- maar een naloper. Met zijn bundel Een bord bekijken (1966), waaruit onderstaand gedicht afkomstig is, liet Voeten tradities achter zich en trad in de voetsporen van neorealisten als G. Brands, K. Schippers en J. Bernlef, die in 1958 het tijdschrift Barbarber hadden opgericht. Ik hou wel van Voetens poëzie, die na zijn poëticale overstap haar sterk visuele inslag behield. Sommige gewoontes veranderen nou eenmaal minder snel dan poëtica’s.

DICHTER

Dichter bij de dichter
dan een espresso-apparaat
dat onder hoge druk
drie tot vier koppen
sterke koffie
produceert
staat maar heel weinig.

///

Dagboek (1)

Je schrijft een schrijversbiografie omdat het oeuvre belangrijk is, dicteerde Michaël Zeeman.

Een ijskompres voor mijn hielen, tégen hielpijn.

Hij hóórt bij het establishment, hij ís succesvol, zei Zeeman met veel aplomb over een personage uit Philip Roths roman Ik was getrouwd met een communist.

Droomhuis op het platteland, NOS Journaal, Noord-Zuid-Oost-West, Gort over de grens, Met het mes op tafel, Grantchester (moord), Nieuwsuur (genocide) en Sneeuw van Hem.

Vier (4) speculaasjes.

Dagboek

Je schrijft een schrijversbiografie omdat het oeuvre belangrijk is, dicteerde Michaël Zeeman.

Een ijskompres voor mijn hielen, tégen hielpijn.

Hij hóórt bij het establishment, hij ís succesvol, zei Zeeman met veel aplomb over een personage uit Philip Roths roman Ik was getrouwd met een communist.

Droomhuis op het platteland, NOS Journaal, Noord-Zuid-Oost-West, Gort over de grens, Met het mes op tafel, Grantchester (moord), Nieuwsuur (genocide) en Sneeuw van Hem.

Vier (4) speculaasjes.

Jaja de oerknal, Maria Barnas

‘Jaja de oerknal’ is het openings- en titelgedicht van de bundel waarmee Maria Barnas werd genomineerd voor de VSB Poëzieprijs 2014. Het gedicht doet nogal geforceerd aan. De dichter heeft geprobeerd om verschillende zaken tot een homogeen geheel te verenigen, maar is daar niet in geslaagd. ‘Angst […] is een vorm // van paniek die […] als opvliegende / zwerm uit mijn keel breekt’ – jaja. Het is een oersoepje gebleven.

JAJA DE OERKNAL

Jaja de oerknal hoor ik mezelf zeggen.
Hoe is het mogelijk dat dit in mijn mond past?
Het ontstaan een klont op mijn tong.

Stil. Angst is een zwerm die rust in een boom.
Of zijn het woorden die zich inktzwart
op de takken verdringen. Het is een vorm

van paniek die opwelt in mij en als opvliegende
zwerm uit mijn keel breekt. Het heelal slaat
de vleugels uit. Wij klapwieken en juichen schril.

///

Peter Sellers was niemand, Tonnus Oosterhoff

Een gedicht als een rookgordijn waarachter betekenis verborgen blijft. Het is afkomstig uit Tonnus Oosterhoffs bundel Mond vol dobbelstenen (2024), waarin toeval en associatie belangrijke rollen spelen. Het is ook een programmatisch gedicht. De namen en woorden: Peter Sellers (1925-1980) was een Britse acteur en komiek, die vier keer trouwde; Paul Chance (1941-2021) was een Amerikaanse psycholoog, gespecialiseerd in het behaviorisme; Chance is ook de (volledige) naam van het personage, een tuinman, dat Sellers in de film Being There speelt; Lavrenti Beria (1899-1953) was een Sovjet-Russische politicus, die leiding gaf aan de binnenlandse veiligheidsdienst; Feliks Dzerzjinski (1877-1926) was een Russische revolutionair, die de bolsjewistische geheime dienst oprichtte; een huik is een lange mouwloze mantel met een kap; een hondsvot is een laf en verachtelijk persoon; doodsster komt nog niet in het woordenboek voor, maar zou hier kunnen verwijzen naar het feit dat Richard Henry Sellers uit eerbetoon aan zijn doodgeboren oudere broer de roepnaam Peter kreeg. Tot slot de programmatisch dansende muis: als er geen dichterlijk toezicht is, springen verzen uit de band.

Peter Sellers was niemand van niemand
een lege huik een hondsvot
een doodsster; Chance iemand anders.
Aangeraakt soms door liefde
schrok hij zich altijd de pleuris.

Niet Peter Sellers geweest zijn
beschouw ik als mijn verdienste.
Maar Sellers mag ook geprezen
omdat hij niet Beria was
(of IJzeren Feliks Dzerzjinski:
‘Men leeft niet alleen voor zijn ego.’)

Voor lege hulzen, heb eerbied,
want morgen hebben zij namen.

Ik ben een levende muizenval.
Gisteren liep er een muis in.
Vandaag danst hij op tafel
met een bewolkt grijs gezicht.

Peter, Feliks, Lavrenti, Paul. Tonnus,
de dichter die tekst van rook maakt
en rook van namen en woorden.

Preview

Verschijnt 4 september a.s.

Leesverslag

Gert de Jager las De wereld zien is jezelf leren kennen en deed er op Neerlandistiek in vijf afleveringen verslag van. Ik heb de afleveringen voor de geïnteresseerde gebundeld.