Alta Cloete's Blog: www.altacloete.wordpress.com, page 33

Wanneer alles te veel word

Hierdie is ‘n stokou post, maar vandag weer relevant omdat dit selfdoodvoorkomingsdag was:

Ek het onlangs die twyfelagtige voorreg gehad om ‘n dierbare tannie van 88 te probeer bystaan na die selfdood van haar enigste (stief)seun. Die eerste ding wat ek besef het, is dat dit irrelevant is dat hy haar stiefseun is. Sy het hom liefgehad en hy was haar kind, bloedfamilie of nie bloedfamilie nie.

Gelukkig het ek al geleer ‘n mens hoef nie met allerhande goedkoop wysheid en trooswoorde by so iemand aan te kom nie. En dankie tog vir die drukkie-kultuur waarin ons deesdae leef, want ook hier geld die bekende actions speak louder than words. En daar is min sulke eenvoudige aksies wat soveel sê soos ‘n doodgewone drukkie.

Deur die genade het ek nog nie iemand naby aan my so verloor nie. Maar ek het al rondom my genoeg gesien van die verwoesting wat selfdood saai in die mense wat agterbly. En ek was al daar waar ek dit self oorweeg het (lank, lank gelede in ‘n vorige lewe van probeer wees wat ek nie regtig is nie).

In die proses het ek ‘n paar dinge geleer.

Eerstens: Na my mening is selfdood nie ‘n lafhartige daad nie. Dit vat veel meer as ‘n lafaard om so-iets te dink, wat nog te sê uit te voer. Selfdood is ‘n wanhoopsdaad wat met lafhartigheid niks te make het nie.

Tweedens: Die gedagte/begeerte om ‘n einde aan alles te maak, is ‘n ding wat jou stilletjies, ongemerk kan bekruip. Vandag duik hy hier vinnig op, more steek hy sy kop op ‘n ander plek uit … Voor jy jou kom kry, is jy gewoond aan hom. En hy begin lyk vir jou na ‘n oplossing.

Derdens: Die skade aan die mense wat agterbly is onberekenbaar. En ek dink grootliks onherstelbaar. As so ‘n wanhopige persoon net ‘n vinnige toekomsflits van sy mense se smart en verwarring kon sien, sou dit waarskynlik vir die meeste mense genoeg wees om hulle twee keer te laat dink.

Vierdens: Die mense wat agterbly, ervaar geweldige hartseer en geweldige skuldgevoelens. Maar ook woede. En hulle besef nie altyd dis heeltemal normaal nie.

Vyfdens: Die algemene publiek staan geweldig onverskillig teenoor selfdood en veroordeel so ‘n persoon baie maklik. Jan Alleman het duidelik nie die vaagste benul van die soort wanhoop wat ‘n medemens tot so-iets kan dryf nie.

Sesdens: ‘n Selfdooddreigement moet altyd, altyd, altyd ernstig opgeneem word. Dis ‘n noodoproep, ‘n roep om hulp.

Sewende: Depressie speel dikwels ‘n rol. Depressie moet nie onderskat word nie. Nooit nie.

Nommer ag: Daar is nog Christene wat maklik vinger wys na selfmoordenaars en reken hulle gaan reguit hel toe. My mening? ‘n Mens moet altyd onthou minstens drie vingers wys na jou self …

En laastens: Die lewe is oneindig kosbaar. Vier dit solank jy die kans het!

Lentestorie: Operasie opruim

ʼn Parodie wat my beter helfte graag op die ou liedjie sing, het hierdie storie se beginpunt gevorm. Dit sluit aan by my eie verhouding met die lente wat nie van die beste is nie. Die voorval met die wegholmotor het met iemand in my familie gebeur. Die storie het in die Huisgenoot van 26 Oktober 2006 verskyn.

1 SEPTEMBER:

Dis haatlike lente

Die winter’s verby

Dis tyd dat my lewe

Weer rigting moet kry …

Elke jaar as die eerste hooikoorsaanval my kriewelend en betraand na my snesies laat gryp, begin neurie ek my eie klein parodie op die ou bekende liedjie. Daar’s niks heerliks aan die lente vir my nie; dis ‘n haatlike tyd van die jaar wat ek graag sou wou oorslaan, indien moontlik.

Ek is inderdaad ‘n rare verskynsel: ‘n welgeskape jongmens wat die lente verpes. En dis nie net oor die hooikoors nie. As al wat leef en asemhaal begin somerklere koop en hare tint en bene waks, sak ‘n groot donkerte oor my toe. As die voëlgesang soggens daardie spesifieke histeriese klankie kry, is dit vir my tyd om uit my knusse winterslaap op te staan en die lewe in die oë te kyk.

En dit stem my nie tot vreugde nie.

In die winter sluip ek stil-stil en genoeglik deur die lewe, gekussing in frokkie, jas, serp en mus, op ‘n permanente high van al die koolhidrate wat ek inneem om die koue te beveg. En in ‘n heilige vrees vir die dag van 1 September. Want op 1 September van elke jaar skil ek my lae klere af en bestyg die skaal. En dié brawe aksie bring jaarliks ‘n groot geween en gekners van tande mee.

Elke jaar neem ek my voor om ten minste op 631 Augustus te vas – indien nie die week voor die tyd nie – sodat die waarheid darem ‘n bietjie minder gewigtig kan wees. Maar keer op keer sluit ek Augustus af met ‘n stomende bord sondekos – van die soort wat verswelg in die vet en mank gaan aan vitamines – met genoeg soetigheid agterna om my arme pankreas vir maande ‘n skrik te gee.

Die ritueel van die skaal behels veel meer as die swaarlywige waarheid en die onvermydelike dieet wat daarop volg. Daardie pynlike bestyging van die skaal vroeg in die oggend, op my nugter maag, en sonder ‘n draad klere wat dalk ‘n gram of twee kan weeg, selfs voor ‘n versterkende koppie koffie, is maar net die begin.

Elke jaar op 1 September slaan ek ‘n nuwe blaadjie om. As die Kaapse Suidooster sy kieste begin bolmaak, begin ek skoonmaak, regpak en uitgooi. Declutter is mos deesdae die inding. Nou ja, ek declutter al vir ‘n vale van lánk voor een of ander slim Amerikaner met te veel aardse besittings die woord uitgedink het. Per slot van rekening is dit maar net ‘n nuwe naam vir die goeie, outydse spring cleaning waarmee ons almal grootgeword het. Al doen sommige mense hul spring cleaning in Desember of in die lang Julievakansie – dit bly nog steeds spring cleaning.

En nee, daar is nie regtig ‘n perfekte Afrikaanse woord wat dit presies so lekker sê nie. Of ja, tog: Opruim.

Operasie Opruim – dis waarmee ek myself jaarliks konfronteer.

Probleem is net – ek haat skoonmaak, regpak en uitgooi, watter naam ek ookal daaraan gee. Hoekom ek dit dan hoegenaamd doen? Masochistiese neigings? Nee, glad nie. Maar ‘n totale control freak, dis wat ek is.

En ja, daarvoor hét ons ‘n heerlike Afrikaanse woord: beheervraat.

Ek is ‘n ongeneeslike beheervraat; ek raak paniekerig as ek voel dinge eskaleer buite my beheer. So as ek alles wat ek nie gereeld gebruik of dra nie, na die Heilslese tweedehandse winkel aangepiekel het, en die res blinkskoon en ordelik in rye of groepies of enige logiese rangskikking kan staanmaak, dan voel ek weer vir ‘n tydlank piekfyn. Tot die herfs aanbreek en ek weer eens begin laatlê wanneer ek moet vroeg opstaan, sopperige liefdesverhale lees wanneer ek moet slaap, lekkers eet wanneer dit blaarslaai moet wees, goeters opgaar wanneer hul funksie verstreke is en klere op die mat los om daar wortel te skiet as hul moet kas toe of wasgoedmandjie toe.

In die somer is my woonplekkie amper pynlik netjies, met skoon, reguit lyne van meubelstuk en ornament. In die winter word die skoon ruimtes ontsier deur bonkige stukke winterkleding, wankelende stapels boeke en tydskrifte, opgefrommelde sjokoladepapiere en talle taai koffiebekers met malvalekkerkringe om die borand.

Vanjaar is die heerlike lente egter nog minder heerlik as gewoonlik; vanjaar is hy regtig haatlik.

Want vanjaar moet ek ontslae raak van George.

Ek moet hom vir Justine gee.

En dit oorleef.

Soos ‘n donderstorm is die liefde verby

En ‘n donga vol stof is al wat oorbly …

‘n Verandering van die musiek in my kop help ook nie; my troebel gees koppel blitsvinnig ‘n negatiewe emosie aan elke beeld wat ek oproep.

Laas somer het George my soos ‘n volbloed Hoëveldse storm oorval – onverwags, kragtig en ekstaties. Die afgelope winter moes ek egter magteloos toekyk hoe die storm geleidelik uitwoed, die blitse verbleek en die dreuning van die liefde dowwer en dowwer word.

Ja, die storm is besig om by my verby te trek. En hy trek in die rigting van my beste vriendin.

Nee, ek verbeel my nie. Tussen George en Justine is daar elektrisiteit. Statiese elektrisiteit wat nie meer lank staties gaan bly nie.

“n Meisie moet altyd haar trots behou,” praat my oorlede ouma nou al weke lank helder in my kop. “As jy sien dinge loop skeef, dan spring jy hom voor en jy sorg dat jý die een is wat die afsêwerk doen.” ‘n Totaal verouderde siening, komende uit die donker dae van skreiende ongelykheid tussen die geslagte.

Of is dit?

“Maar hoe sal ek weet, Ouma?” het ek destyd benoud gevra.

“Jy sal weet, my kind,” het sy met ag dekades se wysheid gesê, “Ons vrouens wéét sulke dinge.”

Ouvroustories, het ek toentertyd vererg gedink. Wat weet ‘n oumens nou van vandag se jongmense? Die liefde van my lewe sou my van my voete af swiep en vir altyd en altyd vir my lief bly. Daar sou nie sprake van trots of vrees in ons verhouding wees nie. Ons sou sáám – langs mekaar – die pad loop. Volkome gelyk. En ewe versot op mekaar.

George het my wel deeglik van my voete af geswiep. Maar nie vir altyd en altyd vir my lief gebly nie.

En my hart lê doods en swaar in my borskas. Want ek wéét, nes my ouma voorspel het.

1 OKTOBER:

Dit is die maand Oktober

Die koudste, koudste maand.

Dit ryp nog in die oggend

En die wind waai elke aand.

Ek steier onder die yslike boks tot ek die een hoek op my arme heupbeen gestut kry, die sambreel ongemaklik vasgeknyp in die hand wat ook die boks op sy plek moet hou, terwyl die ander hand sukkel om die kattebak weer toe te kry. Die hoendervleis staan penorent op my winterwit arms; ek kan behoorlik voel hoe kroes my hare in die skielike klammigheid.

Ek laat my soos klokslag elke jaar bluf deur die eerste misleidende klompie lentedae; nes ek begin gewoond raak aan die idee, dan is dit skielik weer winter. Ek is darem nie die enigste nie. Voor my kom ‘n figuur in jeans en ‘n help-my-sterk-lyk-hempie by die winkeldeur uit, beduie ek moet die boks aangee, hou dan met ‘n skouerophaling die deur oop as ek verbete aan my boks bly vasklou.

Terwyl ek onelegant by hom verby worstel met sambreel, handsak, kartondoos en motorsleutels, vang ek net ‘n glimps van blouselblou oë en ‘n biseps wat rimpel onder goudbruin vel.

Hier is nou ‘n siel wat die lente met entoesiasme aanpak; daar’s behoorlik ‘n wip in sy stap.

My entoesiasme vir die lente én die lewe het ‘n algehele laagtepunt bereik. ‘n Volle maand lank het ek gesorteer en uitgegooi en skoongemaak. En afskeid geneem. En gehuil. En geëet.

Hoekom kan ek nie hartseer wees sonder om obsessief aan die eet te gaan nie?

Ander Evas kom met sexy hoë wangbene en diepgesonke oë aan die anderkant van hul krisisse uit, maar nie ek nie. O nee, ek sal met pofferwangetjies en speenvarkogies uit hierdie krisis gestrompel kom, indien dit ooit gebeur.

Dis my lot om hulpelooos miserabel voort te wroeg vir die res van my lewe. En met mý geluk sal ek seker honderd haal; vyf-en-sewentig hárde jare lê vir my voor.

Op 2 September het ek die bul by die horings gepak en my lewe effektief verwoes:

Ek het vir George genooi om by my en Justine te kom eet. Ek het my afgesloof voor die stoof en toe oorkant die tafel gesit en kyk hoe hulle ongemerk probeer flankeer, terwyl hulle my heerlike geregte sit en verorber.

“Ek dink daar is iets aan die gang tussen julle.” Toe ek eindelik opkyk en dit uitblaker, was hul gesigte ‘n studie in verwarring en skuld. Dit het my net vir ‘n oomblik geamuseer; toe was die pret verby. En dit blý verby.

Justine het gestik en badkamer toe gehardloop. Lafaard!

George het rooi geword, toe bleek, en toe sy mes en vurk stadig en presies in sy bord neergesit. “Ek wens ek kon dit ontken,” het hy versigtig gesê.

Nou doen dit dan, ontken dit, wou ek vir hom skree. Maar nie ‘n geluid kon oor my lippe kom nie. O, die ontnugtering – ek het tóg maar gehoop hulle sou dit roerend ontken en my oortuig ek verbeel my en almal sou vir ewig en altyd gelukkig wees.

Ouma was toe reg. ‘n Vrou wéét.

Justine moes maar uiteindelik terugkom. En die aarde het nie oopgegaan en ons almal ingesluk, soos ek so hard gewens het nie.

My geliefde – toevallig ook my werkgewer – en my beste vriendin het oorkant my gesit, hulle hande inmekaar gestrengel, hul gesigte gloeiend van skuld en geluk, en my lewe stukkie vir stukkie uitmekaar geruk. Ja, daar is ‘n gevoel tussen hulle. Ja, hulle sien mekaar gereeld. Ja, hulle wou my graag sê, maar hulle kon dit nog nie oor hulle hart kry nie. Ja, hulle kry my vreeslik jammer. Ja, hulle is altwee vreeslik erg oor my.

En: Kan ons nie maar vriende bly nie? Bid jou aan!

Op een of ander wonderbaarlike manier het ek nog ‘n paar happies ingewurg en toe waardig aangekondig dat ek gaan koffie maak. Toe ek met die skinkbord inkom, het hulle sielsgelukkig sit en vry op die bank, blykbaar doodgerus dat die krisis nou verby is en hulle met hulle lewe saam kan voortgaan.

Hulle het eenvoudig aangeneem ek sou voortgaan om die woonstel met Justine te deel en om as die volmaakte persoonlike assistent George se professionele lewe seepglad te laat verloop.

Hulle het ‘n fout gemaak, ‘n bielie van ‘n fout.

Ek het die skinkbord onsag neergeplak en hulle summier by my blyplek uitgeboender. Dit het my onheilige genot verskaf. Maar net vir ‘n paar minute. Toe het die besef my geslaan: ek verloor nie net my kêrel en my werk nie, maar ook my beste pel en woonstelmaat, die een met wie ek normaalweg hierdie krisis sou gedeel het.

Ek was nog nooit in my lewe so alleen nie. En dit verseg om beter te word.

Ek oorhandig my karton met uitgooigoed aan die vriendelike mens agter die toonbank, krap my naam en adres in hul dankiesê-boek en slof lusteloos deur die lentereën terug kar toe. Ek loop en slobber so in selfbejammering dat ek feitlik by my motor is voor ek sien wat aangaan. Toe steek ek vas en kyk, en kyk weer. En kan my oë nie glo nie.

Die man staan by my motortjie se neus. Met die eerste aanblik kan ‘n mens dalk dink hy staan maar sommer daar vir die lekker, om my karretjie te bewonder, of die mooi dag. Maar daar’s niks te bewonder aan my skedonkie nie, net haar komplekse persoonlikheid, en dié openbaar sy net op spesiale geleenthede en net vir my. En die dag is nie ‘n mooi dag nie, dis ‘n aaklige dag, soos elkeen van die afgelope nege-en-twintig dae én die duisende wat nog op my wag.

Nee, die man staan vasgedruk tussen my motor en dié voor hom. Hy kan nie verroer nie, al wil hy ook. My karaktervolle karretjie het aan die loop gegaan en hom teen sy eie motor vasgepen. Of hy het heldhaftig in die gaping gespring om ‘n ramp af te weer.

Ek het vergeet om die handrem op te trek.

Die man het nie ‘n sambreel nie; sy blonde krulle lê nou nat teen sy kop, die hempie klou aan die goudbruin biseps. En die blou oë spoeg vuur.

“Gee jy om om jou kar ‘n bietjie agtertoe te trek?” vra hy met ys in sy stem.

“Ja, ja, natuurlik! Ek bedoel, nee, ek gee nie om nie,” stotter ek verbouereerd.

Wragtag, ek het die handrem vergeet, én die kar in neutraal gelos. Die moeder van alle idiote, dis wat ek is.

Kêrelloos, werkloos, huismaatloos, verstandloos.

Ek laat die motor twee keer doodruk voor ek daarin slaag om versigtig agtertoe te trek sonder om die welgevormde paar bobene te vergruis. Teen hierdie tyd het ons al ‘n klein skaretjie gelok ten spyte van die reën. Nie ek óf hy waardeer die slim sêgoed van die bekkige omstanders nie.

“Juffrou, het jy al gehoor van iets soos ‘n handrem?”

Maar my ma het my goed grootgemaak; my maniere vergeet ek nie in my diepste smart nie. Hierdie man het my ‘n groot klomp sonde en ergernis gespaar. En geld. Ons albei se motors sou skade opgedoen het as hy nie soos wafferse ridder in blou jeans tussenin gespring het nie. Dankie Vader, hy lyk nie beseer nie. Net lekker befoeterd.

“Ek’s verskriklik jammer, het jy seergekry, baie dankie!” Ek ratel voort soos ‘n wegholtrein.

“Gelukkig nie, en dis ‘n plesier.” Kortaf, en daar trek hy.

Welgevormde sitvlak wat die man aan hom het.

Die waarderende toeskouers begin wegdwaal in die reën; my vermaaklikheidswaarde was van korte duur. Ek trek hortend weg en gaan skuil verwond in my silwerskoon minimalistiese woonstel.

Ek’s nie seker vir wie ek die meeste mis nie: George of Justine. Genadiglik het ek besef dit sal malligheid wees om te probeer voorgee alles is normaal en net voort te gaan met my lewe soos dit was, mét hulle albei daarin.

Maar dis swaar, bitter swaar.

Ek het dus vir Justine uitgegooi en sy het dadelik sak en pak by George ingetrek. George het floutjies geprotesteer toe ek bedank en my laat gaan met ‘n oordadige present en ‘n oordadige getuigskrif, albei net om sy gewete te besweer.

Vandag is die eerste dag van die res van my lewe. En ek begin dit deur ‘n vreemdeling tussen twee motors vas te pen van pure nalatigheid.

7 OKTOBER:

“Daniela? Ek weet jy’s daar; maak asseblief oop!” Ek wil nie mense sien nie. Nie bekendes nie en ook nie vreemdes nie.

“Wie is jy?” Lekker onbeskof.

“Ek’s Ben, Ben de Jager. Maak oop, asseblief.”

“Ek ken nie ‘n Ben de Jager nie.”

Kort stilte.

“Jou kar het amper my bene vergruis. Ek dink die minste wat jy kan doen, is vir my koffie maak.”

Ag nee, ag nee, ag nee. ‘n Week lank spook die man se nat hare en kwaai blou oë en sonbruin spiere al by my. En hier daag hy waaragtig op. En ek sit tienuur in die môre in my nagklere en sjokolade eet. Vir poeding, ná ‘n laat ontbyt van twee skywe suurlemoentert en baie koppies koffie.

“Ek wil jou nie sien nie.”

”Ek wil jóú sien.”

Ek ruk die deur kwaad oop. Onsensitiewe buffel. Kan hy nie hóór ek wil alleen wees nie?

Of wil ek?

Hy staan op my drumpel met ‘n beeldskone bos blomme en ‘n effens skaapagtige glimlag.

“Vir wat bring jy vir my blomme?” vra ek ongeskik terwyl ek dit darem alte gretig by hom vat, “Dis ek wat jou skuld.”

“Ek skuld jou ook; ek was lekker ongeskik.”

“Toemaar, ek vergewe jou. Jy kan nou maar weer loop.” My gesig brand van skaamte; ek lyk soos ‘n bag lady, my plek is slordig, my hare ongewas, my oë opgehewe.

Sy bloue blou oë mis niks. “Gaan jy nie eers vir my koffie maak nie?”

“Nee.” Ek mik betekenisvol deur se kant toe.

“Dan gaan ek vir jou maak.” Hy staan geplant in die middel van die vertrek.

“Ek’s al naar gedrink aan die koffie.” Ek wil hom weg hê, maar ek klou soos ‘n drenkeling aan die bos blomme teen my bors.

“Tee sal ook lekker wees, dankie.” Wat ‘n koppige man.

Ek gee oor; laat hy sy tee drink en sy loop kry. Maar daar’s darem genoeg lewe in my oor om nuuskierig te wees: “Hoe’t jy geweet wie ek is en waar ek bly?”

Hy kry ‘n kleurtjie; hy’s nie regtig so vreeslik seker van homself nie. “Ek het by die Heilsleër in hul boek met die name van donateurs gaan kyk.” Hy glimlag skewerig: “Ek moes van my goed gaan weggee wat ek glad nie wou weggee nie; hulle wou nie jou besonderhede vir my gee nie. Nie dat ek hul kwalik neem nie.”

“Hoe’t jy geweet watter is my naam? Hulle kry tog seker elke dag donasies?”

Hy loop agter my aan kombuis toe, kyk hoe ek die blomme in ‘n emmer water boender, sit die ketel aan toe ek nie aanstaltes maak nie.

“Ek ken mos my eie handskrif; het net vinnig gekyk na die inskrywing direk na myne die vorige dag.”

“Dit was al ‘n week gelede.”

Die kleurtjie raak ‘n skakering dieper: “Ek moes eers moed bymekaar skraap.”

“Hoekom loop jy in werkstyd met blomme agter vreemde vrouens aan? Werk jy nie?”

”Hoekom sit jy in werkstyd en tjoklits eet by die huis?”

Touché.

“Oor ek my eie baas is. Tuindienste en ‘n kwekery.”

“Oor ek werkloos, kêrelloos en vriendinloos is. Alles deur my eie toedoen.”

Hy vat die skinkbord binnetoe en maak hom langbeen tuis op die bank. Hy pas perfek in my blyplek.

“Vertel.”

Ek vertel.

En Ben de Jager luister.

1 NOVEMBER:

Somer en son en saffier vir my …

Ek sien entoesiasties uit na die volgende vyf-en-sewentig jaar. Want Ben de Jager gaan langs my stap, al die pad, tot aan die einde van ons dae.

Uittreksel: Seisoen van lig en donker

Wat sou haar so vroeg wakker gemaak het? Miskien was dit bloot die stilte, sy is al gewoond om die eerste nag op die plaas effens onrustig te slaap. Dis mos kompleet of die stilte om jou raas, asof die sterre té geluidloos voortgly op hul baan oor die huisie in die kloof.

Dis nie dat sy nie lekker lê nie. Nee, in hierdie ou houtkateltjie lê sy altyd lekker, hiervandaan lyk die bedreigings van die lewe altyd veraf en onskadelik. In hierdie bed kon sy dit nog altyd waag om te droom, om meer te wees as Liesel van Zyl, die inkennige en wederstrewige kind van seker die twee ordentlikste mense op aarde. Onder die verbleikte ou lappieskombers laat sy haarself soms toe om dwase drome te droom oor dinge wat haar nie beskore is nie, drome vol lig en lewe en onbesorgde liefde, drome sonder die donkerte wat maar altyd op haar spoor is.

In die diep stilte van die Karoo hoor ʼn mens dinge wat in die gewone lewe by jou verby gaan. Veral in die betowerende uur voor dagbreek, die uur waarin slaap en wakker, werklikheid en fantasie alte maklik soos weerkaatsings in die swempoel bo in die kloof oor mekaar en deur mekaar gly. So het sy van kleintyd af met kuiers op die plaas soggens ʼn uur of wat tussen droom en werklikheid bly luier, gerus gestel deur die bekende kraakgeluidjies van die dubbelbed anderkant die dun skeidsmuur, later die stampgeluide wanneer haar pa opstaan en nie regtig daarin slaag om dit saggies te doen sodat haar ma nog ʼn bietjie kan sluimer nie.

Nou assosieer sy haar ouers lankal nie meer met sekuriteit nie. Nee, sy het te vroeg reeds geleer hulle is ook maar net mense, ook feilbaar soos die res van die mensdom. Maar hulle was nog altyd daar vir haar, al was dit nie meer vir haar genoeg nie. Onbegrip en misverstand het hulle dikwels geskei, ja, maar nooit was die versperring dikker as die muur tussen die twee kamers in die winterhuisie in die Karoo nie.

Dofweg hoor sy vir Herman in sy slaap mompel, nog ʼn keer omdraai in die dubbelbed wat hy altyd met kitaar en al oorneem wanneer hulle drie hier kuier. Sou hy dan ook al wakker wees? Hy is gewoonlik die laatslaper, veral die eerste oggend. Sou hy fantaseer dat Jennifer by hom in die bed is? Sou hy Jenni se slapende beeld in sy kop hê – soel en soet met die wimpers gesluit bokant die wangbene waarop sy, Liesel, van kleins af so jaloers was? Sou hy vir Jenni sien soos sy hom nou in haar verbeelding sien? Ontspanne, sonder die gewone vitaliteit en onvoorspelbaarheid, dalk op die sy gedraai, bene opgetrek in die fetusposisie, ʼn kinderlike hand onder die wang?

Nee, liewer maar die oë oopmaak. Drome kan te ver gaan, drome kan jou dalk per ongeluk by die kamerdeur uit volg en jou in die helder daglig in die verleentheid stel. Terwyl haar oë gesluit is, is enigiets moontlik. Maak sy hulle oop, is sy en Jenni en Herman bloot beste pelle wat vir die eerste week van die wintervakansie op haar pa-hulle se Karooplaas saam kuier soos hulle al soveel jare doen. Wat soggens in die eerste son op die stoeptrappies sit met bekers rooibostee en tannie Sunet se anysbeskuit, wat lang ente in die kloof op stap waar hulle kleintyd dikwels in hul onderklere saam in die poele in die seisoenale riviertjie geplas het, wat saans in die asbosskerm braai en ure lank oor die lewe kan gesels, oor hulle drome, hulle frustrasies in die onderwys, die probleme by elkeen se skool.

Maar nooit praat hulle oor die onderliggende spanning tussen hulle nie, die ongelykhede, die vrees vir wat die toekoms mag inhou nie. Veral praat hulle nie oor Jenni se toekoms, oor die swaard van die onnoembare wat haar lewe lank oor haar hang, of oor die hopelose liefde vir haar wat Herman in hom omdra nie.

Die eerste lig sypel deur die blommetjiegordyne en voel met sagte vingers aan die ou hangkas, die twee stoele met haar eie klere netjies en Jenni sʼn in ʼn warboel daarop, die bedtafeltjie met die lamp en hulle kopliggies en hulle versameling leesgoed. Jenni sʼn die liefdesverhale wat sy van kleintyd af verslind, haar eie die dik oorlogromans wat sy verkies, die wroegende, wrede boeke wat nie die lewe kunsmatig versoet nie.

Verder lyk die kamer nog presies soos dit gelyk het toe haar ma destyds hier geslaap het nadat pa Wilhelm haar op die vlakte gekry het, gedaan gestap na die tweede papwiel op die grondpad, haar hemp roekeloos uitgetrek in ʼn oomblik van waagmoed, haar ligte vel verbrand, uitgeput aan die slaap teen ʼn gruiswalletjie langs die pad. Daar het hy haar opgetel en huis toe gebring en rooibostee en tannie Sunet se beskuit gevoer, haar vir die week by hom laat bly en haar gehelp om die eerste tree na emosionele herstel te gee. Hier het hy haar lief gekry en hiervandaan moes hy haar weer laat gaan. En toe die tyd ryp was, het sy teruggekeer na hom.

Liesel sug genoeglik, draai op haar sy en laat haar oë weer loom toegaan. Dit bly maar die mooiste, mooiste storie, dié van haar ouers. Haar pa eensaam hier op die plaas na tannie Vivien padgegee het, ma Lana getraumatiseer deur die ongesonde verhouding met oom Marius, die verlies van twee swangerskappe en die mislukte selfmoordpoging, vasgevang in ʼn dodelike depressie. Wat sou gebeur het as haar ma nie wanhopig genoeg was om haar ou rooi karretjie te vat en sonder om iemand in te lig na haar suster toe te vlug nie? Wat sou gebeur het as tannie Sunet-hulle tuis was? As haar pa nie die een was wat verby gery het, eers die motor sien staan en kilometers verder die rooikop langs die pad sien slaap het nie?

Dinge gebeur soos dit moet gebeur. Anders sou sy nie eens hier gewees het nie, sou sy nie die kans op die lewe gehad het nie. Die vreeslike, wonderlike, skrikwekkende, uitmergelende lewe waarmee sy jare reeds so worstel, maar wat sy ook so lief het. Wat sou sy gewees het? ʼn Ander paartjies se kind? Of bloot ʼn klein stukkie niks in die ruimte van die heelal?

Nee, nee, nie nou al negatiewe gedagtes begin dink nie. Die dag het nog nie eens begin nie. Liewer uit haar warm kokon klim en die houtstoof aan die gang kry, die geel keteltjie met teeblare op die warmplaat skuif. Tien teen een lê Jenni en Herman altwee al en wag vir haar, sy is veronderstel om die vroegopstaner onder hulle drie te wees. Maar eintlik is sy net die dorstigste, haar mond droog van die medikasie waarvan niemand weet nie, haar lyf dikwels moeg gestoei met die deurmekaar drome wat haar sporadies bly teister.

Met die jare het sy maar leer aanvaar sy sal altyd die een wees wat met moeite uit die bed kom en nie regtig ontwaak voor sy ʼn paar koppies sterk koffie in het nie. Niemand weet wat ʼn oorwinning dit elke oggend is om haar voet uit die bed te sit nie. Net hier op die plaas verruil sy die koffie vir rooibostee uit die geel keteltjie op die houtstoof, dis deel van die suiwering wat hierdie week elke jaar vir hulle drie is. Hier is alles makliker, dis of die lyne van die werklikheid sagter gebak word deur die Karoo se milde winterson.

Sy is so moeg om geëtiketteer te word, so sat om in maklike boksies gedruk te word. Die vroegopstaner, die introvert, die weird een, die rooikop, die geslote een wat net by haar leerders en soms by haar twee beste vriende regtig ontdooi. Sy sal sommer nou uit die eerste rol uitskuif, vanoggend gaan sy nie die een wees wat die tee vir die laatslapers aandra nie. “Jen?” roep sy saggies, “Jenni, is jy wakker? Ek is lus vir tee.”

Geen antwoord nie, geen roering uit die oorkantste bed nie. Lui-lui swaai Liesel se oë na die bedjie verste van die venster af, nog in ʼn dieper skemer gehul as haar eie hier vlak onder die raam. Jennifer is nie in die bed nie. Die koue vermoede slaan haar op die maag. Dit het eindelik gebeur: Jen is in Herman se bed. Terwyl sy oor hom lê en droom het, was Jenni in sy arms, het hy … Nee, nee en nogmaals nee.

Verwoed spring sy uit die bed. Sy sal gaan stap, sy sal nie hier wees as Jenni uit die kamer langsaan gesluip kom nie. Sy sal maak of sy niks agtergekom het nie. Sy sal getrou bly aan haar etiket: Liesel wat nie haar gevoelens wys nie, wat haar pad op haar eie manier loop. Net gou badkamer toe gaan, dan sommer in gister se klere spring. Sy kan ver in die kloof op wees voor die son behoorlik op is. Hulle twee kan gerus maar vry solank hulle wil, sy het nie ʼn saak daarmee nie.

Net so in haar bont slaapbroek, oorgroot T-hemp en geliefde ou slaapsokkies strompel sy badkamer toe, haar hare ʼn warboel oor haar skouers, haar oë net halfpad oop, haar gedagtes ʼn kraaines van emosies.

Die oomblik toe sy die badkamerdeur oop stoot, weet sy wat haar wakker gemaak het. Haar pa het die vrees vir daardie reuk van kleinsaf in haar ingeprent. Maar hoekom die deur moeiliker as gewoonlik oopmaak, dring nie tot haar deur nie.

Die badkamer is nog feitlik donker, maar dis nie vir haar nodig vir ʼn kers of haar kopliggie nie. Sy ken elke sentimeter in en om hierdie huis. Of so het sy gedink, maar steeds slaan amper sy neer oor ʼn donker homp op die vloer voor die outydse pootjiesbad waarin hulle drie kleintyd dikwels saam baljaar het. Sou Herman nou wraggies sy twee yslike stewels en al sy klere net hier op die vloer gelos het? Die man is darem alte lekker bederf, dis seker maar wat gebeur as ʼn ma ʼn kind so alleen grootmaak. Amanda verafgod amper haar kind, maar ʼn mens kan haar ook nie eintlik kwalik neem nie. Een kyk van daardie twee bruin oë onder die blonde krulle en dis klaar met jou. Self is sy ook nie onskuldig nie, telkens betrap sy haarself dat sy vir hom iets aandra of doen wat streng gesproke nie regtig nodig was nie. Met Herman kan ʼn mens jouself nie help nie, die engelgesig en die kombinasie van dierbaarheid en befoeterdheid boul jou uit nog voor jy dit besef.

Met alreeds ʼn hol kol op haar maag tree sy verby die stewels en pluk die geblomde katoengordyntjie oop. Nog voor sy terugdraai van die venster af, weet sy al: Dis nie Herman se skoene op die vloer nie. Dis Jennifer wat op die rooikatvelletjie voor die bad lê, in die fetusposisie opgekrul in haar ou geliefde pajamas met die aarbeie op. Haar beste maat, haar grootste kompetisie, haar sielsgenoot, haar ander pool.

Hoe skraal het haar polse nie geword nie, hoe weerloos is die sagte plekkie agter haar oor, die slank lyn van haar nek nie. Weerloos en baie, baie stil.

Depressie: Waar begin ���n mens as jy aan jou lewe wil werk?

Die mens se basiese behoeftes is ���n goeie beginpunt. In verskillende bronne is daar verskillende opsommings van die mens se basiese behoeftes. Dis in elk geval maar verskillende name vir dieselfde goed. Die punt is dat ���n mens doelbewus kan kyk watter van jou behoeftes word nie bevredig nie en dan iets daaraan probeer doen. Dit sluit dus aan by die gedagte dat ���n mens wel self baie aan jou gemoedstoestand kan doen en nie ���n willose slagoffer van jou emosies hoef te wees nie. Hierdie besef is dikwels vir mense die eerste tree na genesing. Die onderstaande is uit die Uncommon Knowledge-program verwerk:

Die behoefte om aandag te ontvang maar ook te gee

��� Dit kan vervul word deur vriende, familie, kollegas, troeteldiere of kennisse, elk op sy eie manier. Ek dink dit sluit in om versorg te word (kyk die volgende subafdeling), maar ook om iets of iemand te h�� om te versorg. Veral by vroue is die behoefte om iemand te versorg dikwels baie sterk.

��� As hierdie behoefte nie bevredig word nie, is een van die gevolge dikwels dat die persoon te veel op homself en sy eensaamheid fokus. Soos ons weet, is depressie eintlik ���n baie selfgerigte siekte. As ons die hele tyd met onsself besig is, is dit maar alte maklik om al in die rondte te dink en op die negatiewe te fokus.

Die behoefte aan versorging van die liggaam en die gees

��� Dit word onder andere vervul deur slaap, rus, oefening, gesonde dieet, vars lug, fisieke aanraking, gesondheidsorg, hegte verhoudings en geestelike sorg.

��� Oormatige stres, siekte, depressie en angs is van die goggas wat kop uitsteek by gebrek aan hierdie dinge.

Die behoefte om aan iets groters as jouself verbind te wees

��� Dit word vervul deur aan groepe te behoort, soos jou gesin, jou familie, ���n spesiale vriendekring, bure wat gereelde kontak het, jou gemeente, enige klub of vereniging of sportspan, die groter gemeenskap en die kultuurgroep waar jy tuis voel. Ons weet dat al hierdie dinge dikwels agterwe�� bly in die moderne lewe.

��� ���n Persoon sonder groepsbande ervaar dikwels isolasie en eensaamheid en het nie ���n ondersteuningsisteem om in tye van nood op terug te val nie.

Die gevoel dat jou lewe betekenisvol is ��� doelstellings en doelwitte

��� Hierdie behoefte word vervul deur die gevoel dat jou planne vir die toekoms sinvol is en dat jy dit sal kan uitvoer, wanneer ���n mens waardes het waaroor jy sterk voel en ook as jy sinvolle doelstellings met ander mense kan deel.

��� Sonder hierdie dinge ervaar mense dikwels depressie en ���n gebrekkige selfbeeld.

Om jou horisonne te verbreed ��� maar nie te ver nie

��� Dit kom neer daarop dat ons stimulasie nodig het, maar nie oorgestimuleer moet word nie. Stimulasie behels dinge soos die aanleer van nuwe vaardighede, die gevoel dat jy vorder op ���n gebied, om jouself uit jou gemaksone te stoot.

��� Oorstimulasie lei tot stres en moontlike uitbranding.

��� ���n Gebrek aan stimulasie kan verveling, verlies aan energie, die verlies van humor en uiteindelik depressie in die hand werk.

Die behoefte aan ���n mate van status

��� Die behoefte aan ���n mate van status word vervul wanneer ons ���n plek en ���n rol het om te vervul in ���n werkskring, verhouding, gesin of gemeenskap.

��� ���n Gebrek hieraan kan lei tot die verlies van selfvertroue, ���n lae selfbeeld, ���n gebrek aan ���n doel in die lewe, terneergedruktheid en eindelik depressie.

Die behoefte aan intimiteit en agting

��� Hierdie behoefte word vervul deur ���n lewensmaat, vriende, familielede of selfs ���n troeteldier.

��� Die gebrek hieraan kan lei tot eensaamheid, verlies van selfvertroue, isolasie en verveling, en om nie geliefd te voel nie.

��� Dit is heeltemal moontlik om in ���n verhouding te staan, maar steeds nie die vervulling van hierdie behoefte te ervaar nie ��� ���n verhouding wat nie werk nie, kan nie jou behoefte aan intimiteit bevredig nie.

Die behoefte om te voel jy is in beheer

��� Dit kan vervul word deur jou finansies en jou emosies te beheer, besluite te neem en uit te voer, die aanleer van praktiese vaardighede, die afhandeling van administratiewe take.

��� As jy depressief is, voel jy dikwels jy het geen beheer oor jou lewe nie en jy het geen keuses nie.

��� Om nie beheer te h�� nie kan angstigheid, hulpeloosheid, gebrekkige selfvertroue en depressie meebring.

As ���n mens na hierdie punte kyk wanneer jy begin gly en probeer vasstel watter van jou behoeftes op die oomblik nie vervul word nie, kan jy meestal iets daaraan doen. Al is dit iets kleins. Elke bietjie help ��� let wel, voor jy onder in die put beland. Dit kan help dat jy hopelik glad nie die bodem bereik en weer van heel onder af moet boontoe klim nie.

Kerngedagte: Alle mense het dieselfde basiese behoeftes.

Vraag: Watter basiese behoeftes word nie in jou lewe vervul nie?

Aksie: Beplan wat jy daaraan kan doen.

Depressie: Waar begin ’n mens as jy aan jou lewe wil werk?

Die mens se basiese behoeftes is ’n goeie beginpunt. In verskillende bronne is daar verskillende opsommings van die mens se basiese behoeftes. Dis in elk geval maar verskillende name vir dieselfde goed. Die punt is dat ’n mens doelbewus kan kyk watter van jou behoeftes word nie bevredig nie en dan iets daaraan probeer doen. Dit sluit dus aan by die gedagte dat ’n mens wel self baie aan jou gemoedstoestand kan doen en nie ’n willose slagoffer van jou emosies hoef te wees nie. Hierdie besef is dikwels vir mense die eerste tree na genesing. Die onderstaande is uit die Uncommon Knowledge-program verwerk:

Die behoefte om aandag te ontvang maar ook te gee

• Dit kan vervul word deur vriende, familie, kollegas, troeteldiere of kennisse, elk op sy eie manier. Ek dink dit sluit in om versorg te word (kyk die volgende subafdeling), maar ook om iets of iemand te hê om te versorg. Veral by vroue is die behoefte om iemand te versorg dikwels baie sterk.

• As hierdie behoefte nie bevredig word nie, is een van die gevolge dikwels dat die persoon te veel op homself en sy eensaamheid fokus. Soos ons weet, is depressie eintlik ’n baie selfgerigte siekte. As ons die hele tyd met onsself besig is, is dit maar alte maklik om al in die rondte te dink en op die negatiewe te fokus.

Die behoefte aan versorging van die liggaam en die gees

• Dit word onder andere vervul deur slaap, rus, oefening, gesonde dieet, vars lug, fisieke aanraking, gesondheidsorg, hegte verhoudings en geestelike sorg.

• Oormatige stres, siekte, depressie en angs is van die goggas wat kop uitsteek by gebrek aan hierdie dinge.

Die behoefte om aan iets groters as jouself verbind te wees

• Dit word vervul deur aan groepe te behoort, soos jou gesin, jou familie, ’n spesiale vriendekring, bure wat gereelde kontak het, jou gemeente, enige klub of vereniging of sportspan, die groter gemeenskap en die kultuurgroep waar jy tuis voel. Ons weet dat al hierdie dinge dikwels agterweë bly in die moderne lewe.

• ’n Persoon sonder groepsbande ervaar dikwels isolasie en eensaamheid en het nie ’n ondersteuningsisteem om in tye van nood op terug te val nie.

Die gevoel dat jou lewe betekenisvol is – doelstellings en doelwitte

• Hierdie behoefte word vervul deur die gevoel dat jou planne vir die toekoms sinvol is en dat jy dit sal kan uitvoer, wanneer ’n mens waardes het waaroor jy sterk voel en ook as jy sinvolle doelstellings met ander mense kan deel.

• Sonder hierdie dinge ervaar mense dikwels depressie en ’n gebrekkige selfbeeld.

Om jou horisonne te verbreed – maar nie te ver nie

• Dit kom neer daarop dat ons stimulasie nodig het, maar nie oorgestimuleer moet word nie. Stimulasie behels dinge soos die aanleer van nuwe vaardighede, die gevoel dat jy vorder op ’n gebied, om jouself uit jou gemaksone te stoot.

• Oorstimulasie lei tot stres en moontlike uitbranding.

• ’n Gebrek aan stimulasie kan verveling, verlies aan energie, die verlies van humor en uiteindelik depressie in die hand werk.

Die behoefte aan ’n mate van status

• Die behoefte aan ’n mate van status word vervul wanneer ons ’n plek en ’n rol het om te vervul in ’n werkskring, verhouding, gesin of gemeenskap.

• ’n Gebrek hieraan kan lei tot die verlies van selfvertroue, ’n lae selfbeeld, ’n gebrek aan ’n doel in die lewe, terneergedruktheid en eindelik depressie.

Die behoefte aan intimiteit en agting

• Hierdie behoefte word vervul deur ’n lewensmaat, vriende, familielede of selfs ’n troeteldier.

• Die gebrek hieraan kan lei tot eensaamheid, verlies van selfvertroue, isolasie en verveling, en om nie geliefd te voel nie.

• Dit is heeltemal moontlik om in ’n verhouding te staan, maar steeds nie die vervulling van hierdie behoefte te ervaar nie – ’n verhouding wat nie werk nie, kan nie jou behoefte aan intimiteit bevredig nie.

Die behoefte om te voel jy is in beheer

• Dit kan vervul word deur jou finansies en jou emosies te beheer, besluite te neem en uit te voer, die aanleer van praktiese vaardighede, die afhandeling van administratiewe take.

• As jy depressief is, voel jy dikwels jy het geen beheer oor jou lewe nie en jy het geen keuses nie.

• Om nie beheer te hê nie kan angstigheid, hulpeloosheid, gebrekkige selfvertroue en depressie meebring.

As ’n mens na hierdie punte kyk wanneer jy begin gly en probeer vasstel watter van jou behoeftes op die oomblik nie vervul word nie, kan jy meestal iets daaraan doen. Al is dit iets kleins. Elke bietjie help – let wel, voor jy onder in die put beland. Dit kan help dat jy hopelik glad nie die bodem bereik en weer van heel onder af moet boontoe klim nie.

Kerngedagte: Alle mense het dieselfde basiese behoeftes.

Vraag: Watter basiese behoeftes word nie in jou lewe vervul nie?

Aksie: Beplan wat jy daaraan kan doen.

LAPA se Lekkerlit-wedstryd 2014 skop af!

Vanaf 15 Augustus 2014 tot 31 Januarie 2015 kies LAPA Uitgewers elke maand ’n Lekkerlit-boek, of twee. Daar sal ’n mengsel wees van spanning, romanse en avontuur.

Net een boek sal wegstap met die titel LAPA Lekkerlit-boek van die jaar.

LAPA glo lesers en skrywers stap hand aan hand: daarom wen die Lekkerlit-boek van 2015 se skrywer R5 000, een gelukkige ATKV-leser R2 500 kontant én een Facebook-deelnemer ook R2 500 kontant.

Hoe neem LAPA se Facebook-gemeenskap deel?

Leser moet asseblief LAPA se Facebook-blad LIKE sodat hulle die aankondigings kan kry.
LAPA sal elke maand die Lekkerlitboek(e) en ’n vraag oor die boek(e) op LAPA se Facebook-blad aankondig.
Lesers beantwoord ’n vraag uit die boek en e-pos die antwoord na marib@lapa.co.za.
Deelnemers wat die vraag korrek beantwoord, sal outomaties in aanmerking kom vir die geluktrekking van R2 500 kontant aan die einde van Februarie 2015

Die Lekkerlit-boeke wat gekies is:

Augustus = Slim leuens (Lien Roux-de Jager) + Seisoen van lig en donker  (Alta Cloete)
September = Donker spoor (Martin Steyn)
Oktober = Stilleto’s van staal (Bernette Bergenthuin)
November = Ewebeeld (Chanette Paul)
Desember = Die 13de kaart (Madelein Rust)
Januarie = Waar boosheid broei (Peet Venter)

In Februarie sal deelnemers die kans kry om te stem vir hulle gunstelingboek.

Op 1 Maart gebeur die volgende:

Die Lekkerlit-boek en -skrywer word aangekondig
Die ATKV-wenner word aangekondig
Die Facebook-wenner word aangekondig

As jy nog nie LAPA se Facebook-blad ge-LIKE het nie, gaan doen dit dadelik by: https://www.facebook.com/LAPA.Uitgewers?fref=ts

 

 

 

 

Spesiale aanbod: Slegs vir 14 Augustus!

Lekker liefdesroman: Waar die son omdraai – Vita du Preez

Vita du Preez het reeds in 1996 begin skryf en is ʼn ervare hand in romantiese fiksie. Na verskeie romanses en tien jaar se werk as vertaler van Mills & Boon en Harlequin Intrigue-titels is sy nou terug met ʼn volwaardige liefdesroman.

Waar die son omdraai spring weg met ʼn insident wat die vroulike hoofkarakter se lewe in ʼn nuwe rigting stuur. Met ʼn geskende gesig is daar vir sepiester Thea Jonker geen toekoms op die kassie meer nie. Soekend na nuwe sin meld sy vir vrywillige diens in Mosambiek aan.

Matt Barnard is eweneens in Mosambiek om te probeer bepaal watter rigting sy lewe moet inslaan. Sal ʼn lewe as monnik hom kan bevry van die spoke van die verlede en die vrae waarmee hy worstel?

Getrou aan die tradisie van die goeie liefdesroman vind hierdie twee sterk, moderne, maar gefolterde mense by mekaar aanklank en moet hulle verskeie struikelblokke oorkom voor die liefde kan seëvier. In Vita du Preez is hier egter ʼn volwasse stem aan die woord en die pad wat Thea en Matt loop, is besaai met struikelblokke wat oortuig en wat uit die karakters self ontstaan. Hier is nie plek vir ongeloofwaardige misverstande of kleinlike gebeure soos siniese teenstanders van romantiese fiksie geneig is om te verwag nie. Die karakters reageer op innerlike motivering en word nie deur blote lus of lis gedryf nie.

Die lyflike is egter deel van elke ware of verbeelde liefdesverhaal en ook hier bly dit nie uit nie. Soos in die werklike lewe moet Thea en Matt ook die gevolge van hulle dade konfronteer en hanteer. Weer eens word ʼn maklike oplossing nie gegee nie en moet die karakters eers ver paaie stap om uiteindelik as meer volwasse mense met ʼn helder toekomsvisie by mekaar uit te kom.



“Waar die son omdraai is skaamteloos geskryf om as liefdesroman te vermaak. Tog, soos in soveel ander goeie boeke deesdae, is hier ʼn denkende skrywer aan die woord wat haar karakters se ontwikkeling só menslik maak dat mens nie anders kan as om iets by hulle te leer nie.” (Izak de Vries, LAPA Uitgewers).

Waar die son omdraai word sterk aanbeveel vir almal wat hou van ʼn realistiese verhaal met ʼn gesonde skootjie romantiek daarby ingeroer.

 

 

Lus vir skryf? Hier’s jou kans!

LENTESKOOL VIR SKRYWERS VAN ROMANTIESE FIKSIE

Die ATKV-Skryfskool van die Noordwes-Universiteit, in samewerking met die liefdesverhaaluitgewers LAPA en NB, bied van Donderdag 4 tot Saterdag 6 September 2014 ’n slypskool in die skryf van liefdesverhale aan. Bekende en bekroonde skrywers van romantiese fiksie, naamlik Bernette Bergenthuin, Elsa Winckler en Sophia Kapp, asook die uitgewers Charlene Hougaard en Hester Carstens, tesame met Franci Greyling van die ATKV-Skryfskool, tree as gespreksleiers op. Liefdesverhaalsoorte soos die romanse en liefdesroman kom onder die loep.

Hierdie driedag-slypskool, aangebied op die Potchefstroom-kampus van die Noordwes-Universiteit, is ’n praktiese slypskool vir enigiemand wat ’n liefdesverhaal wil skryf. Die inskrywingsgeld daarvoor beloop R2 500 per persoon. Dié bedrag dek ook deelverblyf in selfsorgeenhede by die PUK Astro Villa, middagetes, oggend- en middagpouseverversings en ’n funksie op Vrydagaand 5 September. ’n Beperkte hoeveelheid verblyfplekke is beskikbaar (skakel vir meer besonderhede).

Voornemende kursusgangers moet ’n kortverhaal met ’n romantiese strekking (ongeveer 1 500 woorde) of ’n eerste hoofstuk (nie meer as 3 000 woorde nie) van ’n liefdesverhaal voor die sluitingsdatum vir inskrywing op Vrydag 22 Augustus 2014 aanstuur na Kobie.VanAswegen@nwu.ac.za.

Wil jy die kursus bywoon? Skakel dan dadelik vir Kobie van Aswegen by 018 299 1783, of by bogenoemde e-posadres.

  Kom leer onder die leiding van mense wat weet!

Igna Klynsmith: Wat sê die prokureur?

Regsake is seker van die heel onderste items op my lysie van belangstellings. Ek vermoed daar is dalk duisende soos ek wat maar net hoop hul kry nie eendag gespesialiseerde regskennis nodig nie. En wat reken die hof is ‘n plek waarvan gewone mense liewer moet wegbly.

Wat sê die prokureur? word al so lank op RSG aangebied dat baie luisteraars ten spyte van ‘n gebrek aan belangstelling al teen wil en dank ‘n stukkie regskennis hier en daar opgedoen het. Igna Klynsmith se kalm stem het al baie gedoen om die reg vir talle leke so ‘n titseltjie meer toeganklik te maak.

Die boek wat uit die een en twintig jaar se programme saamgestel is, is ‘n aanwins vir al die siele wat eintlik niks van regsake wil weet nie, maar tog diep binne-in vrekbang is mens kry dit dalk êrens nodig en dan duik jy in die hek weens jou onkunde. Hier het jy nou ‘n yslike klomp gespesialiseerde inligting tussen twee vrolike oranje buiteblaaie saamgebind – vir ingeval jy dit eendag moet lees.

Net vir die lekker is daar ‘n interessante afdeling ingevoeg met kort stories oor beroemde/berugte Suid-Afrikaanse gifmoordenaresse, ‘n paar hofsake wat die wêreld verander het (o.a. Jesus se verhoor en dié van Nelson Mandela) en ‘n paar interessante sake uit die tyd toe – ongelooflik soos dit vandag mag klink – diere wel soos mense in die hof gedaag kon word, asook ‘n paar besondere hofsake.

Afdeling B verskaf die pitkos. Vele sake word aangeraak wat wel alte dikwels regskennis van die leek vereis. Kort, saaklike en heel verstaanbare antwoorde word gegee. Ook hier is Igna se stem herkenbaar en hier en daar skyn ‘n sprankie humor in die droë regsomgewing.

Huweliksreg, grondregte en regsaspekte van aftreeoorde en tyddeel word redelik breedvoerig bespreek. Talle relevante vrae word hier beantwoord. Ander sake wat aangeraak word is plantereg, uitsettings, strafreg, vuurwapens, musiekreg, boedels en testamente.

Die keurige uitleg met duidelike opskrifte en onderafdelings werk mee om die boek vir die leek toeganklik te maak.

‘n Welkome toevoeging is die voorbeelde van ‘n lewende testament, ‘n diensooreenkoms vir huiswerkers en ‘n saamwoonooreenkoms wat in die boek ingesluit is. Soveel van ons weet hierdie dokumente is eintlik nodig, maar weet net nie waar om te begin nie.

Wat sê die prokureur? is ‘n baie welkome toevoeging tot RSG se groeiende reeks publikasies en kan ‘n gerusstellende teenwoordigheid op mens se boekrak wees.

Lesers wie se belangstelling deur die boek geprikkel is, kan gerus ook na ‘n paar potgooie uit die program gaan luister by www.rsg.co.za met die sleutelwoord regsake.

Die boek is keurig uitgegee deur Naledi en by alle goeie boekwinkels te kry.