Alta Cloete's Blog: www.altacloete.wordpress.com, page 30

Romanza is tien jaar oud!

LAPA Uitgewers kondig met trots aan dat ons Romanza-klub op 4 Junie 2015 presies tien jaar oud is. Romanza is ’n handelsmerk in die LAPA-stal wat gemik is op vrouelesers tussen agt en agt-en-tagtig. Daar word tans 48 titels per jaar uitgegee onder die Romanza-druknaam en ’n totaal van 156 000 kopieë per jaar word verkoop.

LAPA is baie bly om deel te wees van ’n besonderse groei in die Afrikaanse lekkerleesmark. In 2004 was 77% van die plaaslike boeke wat verkoop is, Engels en 22% was Afrikaans. In 2014 was die verdeling 53% Engels en 45% Afrikaans.

Ons is dus trots op ons aandeel om die Afrikaanse boekkoper weer terug te wen.

Romanza word bemark onder die vaandel Beleef die emosie.

Romanza is by verskeie boekhandelaars beskikbaar, maar lesers wat aansluit by die Romanza-klub kry verskeie voordele:

• Twee Romanzas @ R100,00 (ter waarde van R149,98)

• Drie Romanzas @ R140,00 (ter waarde van R224,97)

• Vier Romanzas @ R180,00 (ter waarde van R299,96)

Klublede kry ook 30% afslag op ander LAPA-boeke, hulle ontvang maandeliks die Romanse- Nuus propvol inligting oor skrywers en boeke, en word soms bederf met geskenkies en verrassings tydens spesiale geleenthede.

Meer inligting oor die klub is hier verkrygbaar: http://www.lapa.co.za/romanza-club.

Daar is ook ’n baie aktiewe lesersblog waarna lede van die publiek kan gaan loer: http://romanzalesers.wordpress.com/. Of gaan “like” Romanza-klub op Facebook om al die jongste inligting te kry.

Agter die skerms

Alta Cloete:

Op hulle tiende verjaardag gee Cliffordene Norton ons ‘n lekker kykie in die wêreld van Romanza:

Originally posted on Romanzalesersblog:

Romanza is vandag 10 jaar oud! Die skrywers span die muse in om die wêrelde te skep waarin ons graag verlore raak. Hier by LAPA verseker  ons daardie boeke vind hul weg na jou toe. Kry hier  ’n kykie van wat agter die skerms aangaan.

Hier begin dit. Ons uitgewers moet al dié manuskripte (en vele meer) lees om die beste boeke in jou hande te plaas.

  

Ontmoet die uitgewers: Van links: Cecilia Britz, Marlies Haupt en Charlene Hougaard!

Dit neem maande se voorbereiding …

en inspirasie om die Romanzas op die winkelrakke te kry.

Hierdie vriendelike gesig is Caroline Marobie! Sy is die eerste persoon wat jy sien as jy by die LAPA-deure instap.

Marlies verwelkom julle by die Romanza-kantoor.

 

Ons weet! Ons weet! Die Romanza-kantoor is soos ‘n leser se Wonderland!

Ontmoet vir Patrick, hy help om die stoor te bestuur.

Die werknemers in die…

View original 67 more words

My groot vet Griekse egskeiding – Pat Stamatélos

Met My groot vet Griekse egskeiding (met ironiese verwysing na die film My big fat Greek wedding) bring Pat Stamatélos weer eens ‘n klompie kleurvolle karakters in haar lesers se lewens in.

Aanvanklik lyk dit (soos in sommige van haar ander boeke) na ‘n ligte komedie, in hierdie geval oor ‘n vrou wat nie van haar wegloopman geskei kan kom nie. Mettertyd kom meer nuanses egter na vore en word dit die verhaal van ‘n vrou wat weggegooi voel en probeer sin maak uit haar man se verdwyning, maar ook gaandeweg haar voete sonder hom vind en mettertyd besef sy wil hom nie weer terughê nie. Soos in van haar ander verhale getuig hierdie roman van ‘n intieme kennis van die Griekse kultuur en die eise wat dit stel aan iemand wat daar (of in enige ander kultuur) introu. Archie is oënskynlik ‘n moeilike, selfgesentreerde man vir wie dinge op sý manier moet verloop, maar mettertyd word die leser ook bewus van meer diepte in sy karakter. Hy is ook maar ʼn mens met sy eie vrese en onsekerhede.

Gugu die flambojante huweliksraadgewer, Catherine die getroue huishulp en vertroueling van Archie en Monica die bejaarde vriendin, bring telkens ‘n glimlag na vore, maar daar is veel meer diepte in hierdie karakters as wat die leser aanvanklik vermoed. Veral die twee swart vroue word oortuigend uitgebeeld en bly in mens se kop vassteek.

Die klem op besittings en etikette en Polly se kommer oor haar finansies terwyl sy lustig geld uitgee, kan mens verder verlei om hierdie vroue as vlak te beskou. Dit laat dink mens ook aan chicklit, waar dieper kwessies dikwels agter oënskynlike oppervlakkighede weggesteek word. (In die Engelse skryfwêreld word soms gepraat van ‘henlit’ vir chicklit wat oor ouer karakters gaan. Hierdie boek kan dalk in hierdie kategorie val – as mens nou sou aandring om dit in ‘n boksie te druk.)

Uiteindelik is My groot vet Griekse egskeiding veel meer as ʼn lighartige vertelling van die kaskenades van ʼn verskeidenheid aweregse vroue. Dis eintlik ‘n verhaal oor die skade wat stilbly aan menselewens kan aanrig en Catherine en Polly se diep pyn is wat uiteindelik hierdie leser sal bybly. Mens wil soms vir Polly ʼn dwarsklap gee omdat sy nie net gepráát het nie. Maar ons weet ongelukkig dis nie so eenvoudig nie. Vroue is dikwels te trots of te skaam (of ʼn ingewikkelde kombinasie daarvan) om te praat en ly dikwels jare lank vir sondes wat nie hulle sʼn is nie.

Hierdie leser hoop daar is nóg waar hierdie een vandaan kom!

Debora en seuns – Helene de Kock

Helene de Kock is ‘n gevestigde en geliefde skrywer in Afrikaans en voorsien al jare lank in die behoeftes van diegene op soek na ‘n storie wat lekker lees, maar die leser ook laat dink. Met die historiese roman Debora en seuns doen sy dit weer. Hoewel die milieu waarin haar verhale afspeel altyd sentraal gestaan het (dikwels die Oos-Vrystaat en in die verlede ook dikwels Nederland), word dit na die voltooiing van haar doktorale studie oor die rol van milieu in die romankuns nog meer prominent.

Die titel verwys terselfdertyd na die winkel Debora en seuns en na die gesin Schlagerfeldt. Die lotgevalle van die gesin en die winkel is dan ook onlosmaaklik verweef.

Die plattelandse lewe in ‘n konserwatiewe Afrikaanse gemeenskap van die dertigerjare van die vorige eeu word in fyn detail geteken. Die wisseling van die seisoene, die reuke en klanke van die omgewing werk mee om ‘n besondere atmosfeer aan die roman te verleen. Veral die verwerking van die vrugte uit die dorpstuin en die verskeidenheid gewone en minder gewone gebak wat in die winkel verkoop word, word so lewend geteken dat die leser haarself naderhand verbeel sy kan die laventel en vrugtegeure regtig ruik.

Die verhaal word vertel uit die oogpunt van die jong Margot, dogter van die “weduwee” Susan Scott wat vanweë haar wyer lewenservaring en algemene kennis nie heeltemal by die gemeenskap inpas nie. Debora Schlagerfeldt en haar gesin staan nog meer op die rand van die konserwatiewe gemeenskap. Hulle vaagheid oor hulle verlede en die trotse manier waarop hulle hulle gang gaan, bring mee dat ‘n soort misterie om hulle geweef word, ook in die jeugdige Debora se gemoed. Aanvanklik dien die Schlagerfeldts hoofsaaklik as katalisators vir Margot se persoonlike ontwikkeling en die verruiming van haar denke. Mettertyd word hulle onlosmaaklik deel van haar lewe en moet hulle ook verskeie ingrypende veranderinge hanteer.

Die Tweede Wêreldoorlog bring ‘n einde aan die (oënskynlike) plattelandse idille. In die hegte gemeenskap word andersdenkendes nie simpatiek bejeën nie en staan die Scotte en die Schlagerfeldts alreeds op grond van hulle vanne onder verdenking. Onvermydelik word die twee gesinne se lotgevalle verweef en mettertyd vind Margot dat sy meer en meer deel word van die lewe in die Victoriaanse huis aan die bopunt van hulle straat. Geleidelik leer sy die geheime van die seuns ken en eindelik ook dié van herr Dieter, stilswyend in sy rolstoel. In die proses leer sy ook die liefde ken en maak sy ‘n ingrypende keuse wat haar ver buite haar vertroude en beskermende kring laat beland.

Wanneer die fokus na die gebombardeerde Londen verskuif, word die milieu met soveel sorg geteken dat die leser ook hier ingetrek word en deel word van die Londenaars se lotgevalle. Margot verloor finaal haar kleindorpse onskuld en leer oorlog (en liefde) in al sy felheid ken.

Veral twee van die drie Schlagerfeldt-seuns maak ‘n keuse vir ‘n lewensmaat wat nie inpas by die geslote aard van die Afrikaanse gemeenskap nie en daag die bestaande norme uit. Die invloed van oorlog om bestaande strukture in gedrang te bring, word duidelik uitgebeeld in elkeen se hantering van die komplikasies en implikasies van hulle keuses.

Die tekening van die rol van die swart bediendes in Margot se lewe moet teen die agtergrond van die tyd gesien word. Hoewel dit voor die amptelike instelling van apartheid was, was klasseverskille op grond van ras diep gewortel in die wyer Suid-Afrikaanse samelewing, nie slegs by die Afrikaanse deel daarvan nie. Ten spyte van die hiërargie was (en is) daar dikwels groot lojaliteit en toegeneentheid tussen werkgewer en werknemer, hoewel sosiale interaksie en veral liefdesverhoudings op daardie stadium feitlik ondenkbaar was. Die alternatiewe keuses wat die Schlagerfeldt-seuns binne die wit gemeenskap maak, was alreeds ‘n uitdaging van die bestaande norme.

Verskeie temas word in die verhaal tot ‘n harmonieuse geheel verweef. Dit kan as ‘n soort coming of age-verhaal gesien word wat die ontwikkeling van Margot van tiener tot volwasse vrou boekstaaf. Mettertyd leer sy om ‘n verskeidenheid mense se keuses te verstaan en te aanvaar en leer sy wyer dink, tot waar sy self ‘n ingrypende keuse kan maak en deurvoer sonder die medewete en hulp van haar beskermende kring. Terselfdertyd word die krag van groepdenke en haar stryd om ‘n eie identiteit belig. Die ontwrigtende invloed van oorlog, selfs al gebeur dit op ‘n ander kontinent, blyk duidelik in die verskeurdheid wat in die gemeenskap ontstaan. (Vir Nederlandse lesers: Baie Afrikaners het in WOII outomaties teen Engeland en dus vir Duitsland gekies weens die voortslepende bitterheid oor veral die behandeling van vroue en kinders in die konsentrasiekampe van die Anglo-Boereoorlog van 1899-1902. Hulle lojaliteit het dus grootliks op emosie berus en nie op feitelike inligting oor bv. Hitler se vergrype nie. Diegene wat wyer gedink en vír Engeland gekies het, is dikwels met agterdog bejeën en die kwessie het gemeenskappe pynlik verdeel.) Die rol van die klassieke outsider word veral deur Debora beliggaam, maar ook tot ‘n mate deur haar seuns en deur Margot en haar ma. Die behoudende Afrikaners word redelik ongunstig as uiters konserwatief en paternalisties geskets, hoewel daar veral by die karakter van Casper pogings tot balans is. Die verhaal kon egter ‘n meer gebalanseerde beeld van die problematiek van die Suid-Afrikaanse samelewing gebied het as ook die eng deel van die gemeenskap se motivering en dryfvere duideliker uitgelig is.

Debora en seuns is nie ‘n aksiebelaaide verhaal wat tot ‘n dramatiese einde opbou nie, maar eerder ‘n familiesage waar die los drade teen die einde netjies vasgeknoop word. Die gegewe word net genoeg geromantiseer om die leser op soek na die goeie tevrede te stel, maar word nooit onrealisties nie. Margot is wel die romantiese hoofkarakter wat vele mans se harte aanraak, maar haar persoonlike ontwikkeling strek ver verby die bloot romantiese ervaring van ‘n groot liefde in oorlogstyd. Daar is wel die suggestie dat die ietwat stram Marnitz verander as gevolg van haar liefde en die terughoudendheid wat hy van kleinsaf in sy gesin aangeleer het tot ‘n mate aflê, maar dis nie ‘n onrealistiese beeld van ‘n vrou wat ‘n man na haar smaak verander nie en word as ‘n groeiproses oor ‘n lang tydperk aangebied.

Vir hierdie leser simboliseer die reuke van laventel en kordiet die twee pole van Margot se lewe, die twee werklikhede wat sy uiteindelik bymekaar moet uitbring en waarbinne sy haar lewe moet voortsit. Uiteindelik word dit dan ook simbool van die lig en die donker waartussen die meeste van ons op een of ander stadium moet kies, op watter vlak dan ook al.

Die oorspronklike artikel is hier te kry: http://www.maandbladzuidafrika.nl/node/244

Lesse van ‘n knie!

Gewrigsvervangings is toe nie net vir bejaardes nie. (Ook nie vir sissies nie – maar dis ʼn ander storie.) Baie dokters verkies deesdae om ʼn pasiënt na ʼn operasie eers in die intensiewe sorgeenheid te laat stabiliseer. En daar is ʼn rede hoekom morfien so gevaarlik is – dit laat jou so lekker voel!

Dis nie al wat ek met my onlangse knievervanging geleer het nie. Ek het vele dinge oor myself, die mense rondom my en die mensdom in die algemeen uitgevind. Party ontdekkings was welkom, ander minder welkom. Party was positief, ander minder positief.

Eerstens is ek pieperiger as wat ek gedink het. Ek is nie die afstammeling van die dapper vroue wat die Drakensberge kaalvoet en blootshoof wou aandurf nie. Ek is ‘n nakomeling van dié wat rustig in die Kolonie agtergebly het.

Mens kry baie soorte pyn. Akute pyn is iets anders as chroniese pyn. Die pyn wanneer daar aan jou lyf gepeuter is, is anders as die pyn van artritis of fibromialgie. En hoe banger jy vir die pyn is, hoe skerper is sy tande.

‘n Hospitaal – en veral die intensiewe eenheid – is nie noodwendig ‘n aaklige plek nie. Deur ‘n waas van pynstillers kan dit selfs ‘n aangename plek wees. Daar is soveel mense wat na jou omsien, soveel tegnologie wat tot jou voordeel ingespan word.

Verpleegkundiges werk hard. Báie hard. Die ure is lank en die pasiënte nie almal engeltjies nie. Ook nie almal ewe dankbaar nie.

Dié wat minder flink lyk, is dikwels chronies moeg. Mens sien dit in die klein ure van die nag onder jou wimpers deur wanneer hulle jou masjiene kom kontroleer en ‘n paar minute in die stoel langs jou bed steel. Jy hoor dit in die suggie wat niemand veronderstel is om te hoor nie. En jy vermoed agter die vrou in die stoel staan ‘n gesin met baie sorge, dalk ‘n gesin wat deur haar salaris aan die gang gehou word.

Daar is nog iets soos doeltreffende mediese dienste in ons dikwels ondoeltreffende land. Die prentjie van ‘n chirurg wat onbewus van jou oë op sy rug sy hande toegewyd en deeglik staan en skrop, bly dankbaar in jou kop vassteek.

Die tuiskoms waarna jy so uitgesien het, is nie noodwendig maanskyn en rose nie. Die vreemde gevoel van disoriëntasie kan dalk die effek van die narkose wees. Of miskien is dit bloot die skok op jou gestel. Dalk is dit bloot sielkundig. Maar dat mens die eerste ruk vir jouself na ‘n vreemdeling voel, is nie altemit nie.

Met ʼn kruk in elke hand is mens se opsies maar bra beperk. Probeer jy voorwerpe dra, het hulle die neiging om te val. En hulle laat gewoonlik ‘n onuitwisbare vlek op die mat.

Dit kos moed om met jou krukke in die openbaar te verskyn. Jy word skielik bewus van die probleem van toeganklikheid van restaurante en winkels. Jy ontwikkel empatie vir die dapperes wat hulle hele lewe op krukke of in ‘n rolstoel deurbring en hulle nie daardeur aan bande laat lê nie.

‘n Simpatieke versorger is sy gewig in goud werd. Veral as hy jou man is en hy is so ooglopend bereid om toe te gee vir die brose fisieke toestand waarin jy verkeer. Om nie eens te praat van die brose emosionele toestand en die onverwagse opvlam van die humeur – afgewissel met onverwagse huilbuie – nie. ‘n Ware man skrik nie vir ‘n vrou se trane nie. Of as hy skrik, steek hy dit goed weg.

Wanneer die versorger – en baasbraaier en –houtkapper – se duim per ongeluk onder die byl beland, word dinge skielik heelwat ingewikkelder. Dan is dit tyd om wyer te kyk en hulp van buite te leer aanvaar. Dis ook die tyd om te ontdek jy kan wel vuurmaak en vleisbraai, selfs op krukke.

Jy ontdek ‘n onverwagse streep van selfstandigheid – of dalk blote kopppigheid – in jouself. Jy wil nie gehelp word met iets wat jy self kan doen nie. En jou arme helpers weet nie altyd waar die streep tussen die twee is nie. Jy weet self nie eens nie.

Jy raak intens bewus van jou lyf. Jy besef hierdie lyf is jou bondgenoot. En beslis nie onvernietigbaar soos jy op twintig gedink het nie. Jy kry jou liggaam met al sy onvolmaaktheid onverwags lief. Want hy (sy?) leef al amper sestig jaar geduldig met jou saam. Jy besef dis tyd vir ‘n bietjie tender loving care in plaas van die gewone kritiek.

Jou eie broosheid word vir jou skrikwekkend duidelik. En daarom word die lewe soveel kosbaarder.

Jy leer geduld. Dag na dag se pynlike oefeninge bring verbetering in klein, klein stappies.

Bowenal leer jy dankbaarheid. Dankbaarheid vir gesondheid, vir mediese dienste, vir tegnologie wat baie dinge moontlik maak, vir vriende, vir jou lewensmaat, vir die vryheid om van die huis af te werk, vir die voorreg om te kan beweeg, vir die lewe self.

Mens is sowaar nooit te oud om te leer nie. Selfs van ʼn knie.

NS. Hier is ‘n bloedlose video van die prosdedure: http://www.healthline.com/vpvideo/total-knee-replacement

Gelyke kans – Santie van der Merwe

Die dae van voorspelbare liefdesverhale oor die wel en wee van beeldskone, maar effense patetiese heldinne en lang , donker helde (tall dark and hands all over ��� en meestal manne van min woorde) is genadiglik in Afrikaans verby. (Nie dat daar nie ook ���n saak uit te maak is vir ���n mate van voorspelbaarheid nie, want die tipiese leser van romantiese fiksie ��� as daar so iemand bestaan ��� wil verseker wees die tweetjies gaan wel bymekaar uitkom. Vir Afrikaanse lesers is daar deesdae volop romanses te kry, wat uitsluitlik op die ontwikkeling van die liefdesverhouding konsentreer en nie aandag gee aan die gewone klein en groot ellendes van die lewe nie. Maar ook hierdie stories is deesdae baie meer realisties as ���n halfeeu gelede, al is daar by die romanse steeds ���n aspek van fantasie betrokke.)

In Afrikaanse liefdesromans is die hoofkarakters deesdae dikwels nie meer bakvissies of snuiters nie en vlekkeloos en foutloos is hulle beslis nie. Nee, dit word vir die moderne leser al hoe makliker om met die karakters te identifiseer, want helaas is min van ons mos maar jonk, beeldskoon en volmaak. Aansluitend by hierdie neiging is daar die verskynsel dat romantiese fiksie ook oor getroude pare geskryf kan word. Niemand ��� behalwe miskien ���n paar gelukkige siele ��� glo immers meer in die happy ever after konsep nie. En vir lesers is dit toenemend lekker om te lees oor karakters met wie hulle volkome kan identifiseer. Dit sluit myns insiens aan by die neiging van ouer vroue om hulself, hulle liggame en hul ouderom te aanvaar en steeds voluit te leef en lief te h��, al het swaartekrag alreeds sy tol begin eis. En ja, ouer persone het nog seks. En mag dit selfs geniet. Ook die kamerdeur van getroude pare is nie meer ���n ondeurdringbare skans nie. Daarby word die manne ook deesdae ���n woordjie gegun en word ���n deel van die verhaal dikwels uit hulle oogpunt vertel.

Kristel Loots is met onder andere Katerina se mojo ���n voorloper in hierdie opsig. Huweliksprobleme ��� en selfs die derde persoon wat ongelukkig soms betrokke raak ��� word in hierdie boeke op ���n ligte en romantiese en met haar kenmerkende humor vir lesers verteerbaar gemaak.

Santie van der Merwe sluit met haar debuutroman, Gelyke kans, by hierdie neiging aan. Anton en Jessica is nie meer kuikens nie en o��nskynlik gelukkig getroud. Hulle kinders het die nes verlaat en Jessica het dit ��� soos ma���s maar maak – na ���n aanvanklike donker tyd oorleef. En dan val Anton vir ���n jong bokkie en die hele kaartehuis tuimel inmekaar.

Een van die lekkertes van die verhaal is dat almal wie se lewens intens hierdeur geraak word, se ervaring op geloofwaardige wyse aangespreek word. Die ontroue eggenoot, die paartjie se kinders sowel as die meisie by wie hy betrokke raak, word genuanseerd geteken. Niemand is volmaak reg of volkome verkeerd nie. Elkeen reageer volgens sy of haar persoonlikheid.

Die vraag is natuurlik of die huwelik gered kan word. En of dit werklik vir al die partye die beste opsie sou wees. Na haar aanvanklike skok vind Jessica geleidelik haar voete en begin raak dit vir haar duidelik dat sy nie noodwendig meer haar man ten alle koste wil terug h�� nie. Daar is lewe na ���n mislukte huwelik. Liefde kan, helaas, vergaan as dit nie opgepas word nie.

Of kan dit?

Die skrywer bring ���n interessante wending in die verhaal met behulp van die belofte wat die twee vroe��r aan mekaar gemaak het ten opsigte van die soort situasie waarin hulle nou beland het. Hierdie wendiing skep dan ook die geleentheid vir genoeg romanse en vir die slaapkamerdeur (en di�� van ander vertrekke) om op meer as ���n skrefie oopgedruk te word.

Kry die twee hulle huwelik gered? Nee, ek gaan jou nie s�� nie! Lees gerus en vind uit. Jy sal die reis geniet.

Gelyke kans is ���n welkome toevoeging tot Afrikaans se skat van moderne, geloofwaardige liefdesverhale en nog ���n stappie in die proses van lekkerleesboeke (ontspanningslektuur) om hulle regmatige plek langs die letterkunde in te neem.

Internetbemarking – ‘n paar gedagtes

Hoe om NIE jou boek (of enige ander produk) op die internet te bemark nie:

1. Tik �� vinnige advertensie op jou selfoon. Gebruik SMS-taal en moet jou nie bekommer oor spelfoute nie.

2. Plak hierdie advertensie op al die groepe waarvan jy lid is. Maak nie saak of dit boekgroepe is of nie.

3. Waar jy nie direk kan post nie, plak dit by die kommentaar op groepe.

4. Doen dit m��re weer. En die dag daarna.

5. Nooi vreemdelinge om jou vriende te wees en gooi hulle onmiddellik toe met advertensies as hulle jou versoek aanvaar.

6. Kry �� paar van jou vriende om op boekgroepe te s�� hoe fantasties jou boek is. Hulle hoef nie redes te verskaf nie. Hulle hoef ook nie oor taal en spelling bekommerd te wees nie. Hulle kan dit elke dag doen.

7. Wanneer iemand iets negatiefs oor jou boek s��, neem dit persoonlik op en baklei terug.

Hoe om jou boek (of enigiets anders) op die internet te bemark:

1. Bou oor �� lang tydperk (bv. terwyl jy jou boek aan die skryf is) �� ondersteunersbasis op op Facebook en/of Twitter of enige ander platform(s).

2. Wees �� positiewe teenwoordigheid op die forum(s) wat jy kies. Bou vriendskappe op. Gee voorkeur aan verhoudings, moenie net op jouself en jou werk fokus nie.

3. Ondersteun ander skrywers en gee erkenning aan hulle werk.

4. Begin �� blog en bou oor �� tydperk �� gehoor op.

5. Blog oor enigiets waarvan jy hou.

6. Blog ook oor onderwerpe wat met jou boek verband hou.

7. Lees en respekteer die re��ls van groepe waarvan jy deel is.

8. Moet onder geen omstandighede �� irriterende teenwoordigheid op Facebook word wat net die hele tyd jou eie beuel blaas nie.

9. Oorweeg om benewens jou persoonlike profiel ook �� skrywersblad te skep, of �� blad vir die spesifieke boek en nooi jou fb-vriende daarheen uit. Hier kan jy meer besonderhede oor jou werk gee.

10. Wanneer jy kritiek op jou werk kry, hanteer dit ��� gaan hardloop �� ent, eet �� tjoklit, drink �� glas wyn. Maar moenie in �� bekgeveg betrokke raak nie.

11. Wanneer jou boek verskyn, kan jy die voorblad, inligting oor die boek en �� uittreksel daaroor post. Nie alles gelyk nie en nie elke liewe dag nie.

12. Sorg dat al jou bydraes in goeie, versorgde Afrikaans is. (Dit hoef nie volmaak te wees nie. Mense wil net sien jy respekteer jou eie werk genoeg om dit mooi te versorg.)

13. Lees �� paar boeke oor bemarking op die internet. Jy sal bogenoemde en heelwat ander wenke daar vind. Google is jou vriend.

14. Moenie al jou energie spandeer op bemarking nie. Jou belangrikste taak is om die beste boek te skryf waartoe jy in staat is. Bemarking is nie ‘n plaasvervanger vir gehalte nie.

Hierdie metode waarborg ongelukkig nie verkope nie. Maar dit gaan jou ten minste talle vriende in die sak bring en jou lewe verryk. Want dis waaroor dit eintlik op Facebook gaan: verhoudings.

Goue Dagbreek – Bets Smith

Facebook-mater Petro Greeff het die volgende oor hierdie lekker boek geskryf:

Bets Smith se boek Goue Dagbreek het my van die eerste woord af geboei en toe ek klaar gelees het, moes ek afskeid neem van mense wat ���n paar dae saam met my asemgehaal en diep in my hart gekruip het. Goue Dagbreek volg op Onder ���n Sterrehemel en vertel die verhaal van Catriona Fraser wat as spioen tydens die Boereoorlog opgetree het terwyl sy as verpleegster gewerk het.

Oorlog was nog nooit ���n wen-wen situasie nie, die verlies aan lewens is net te groot daarvoor. Ek het saam met Rudolf, die held van die verhaal, pyn ervaar, die wind wat oor die vlaktes gewaai het het ook deur my hart geruk en pluk, die ontploffing by die trein met ammunisie het my koud laat word asof ek saam met die soldate daar was.

Maar die hoofkarakter Catriona Fraser het ten spyte van ���n brose voorkoms, ���n hart van goud gehad sowel as ���n deursettingsvermo�� wat my elke keer verstom het. Ek was telkens in die benoudheid saam met Catriona in haar situasie omdat ek as vrou weet wat die liefde beteken. Haar lewe was amper verskeur deur die mans in haar lewe wat verkeerd opgetree het, haar liefde vir Rudolf Dreyer en haar ontnugtering wat haar pa veroorsaak het, het van haar ���n pion gemaak. Gelukkig het sy nie ���n pion gebly nie en het ���n sterk vrou in eie reg geword. Sy het haar eie besluite geneem en gewaag, ten spyte van gevare wat sy moes trotseer.

Sal ons oorlog eendag verstaan? Nee, ek dink nie so nie. Oorlog tussen lande het net verliese tot gevolg maar oorlog in die hart tussen mense het meestal ���n wins as dit reg uitwerk. In alle soorte oorlo��, of dit nou tusen lande of landsburger is, is daar die lojales, die verraaiers en ook die wat net vir eie gewin optree. Die oorlog van die hart is meestal suiwer om die ander persoon se hart te wen. Maar ai, is ons harte nie maar ook soms ���n verraaier nie? Dit smokkel met ons gevoelens, laat ons weerloos en tap elke greintjie energie.

Bets Smith het dit reggekry om die oorlog tussen lande fyn te beskryf met soveel besonderhede en gelyklopend daarmee die hartsoorlog van Catriona Fraser en Rudolf Dreyer. Dit was sowaar ���n boek wat ek moeilik neergesit het en sal nog lank ���n paadjie saam met hulle in my gedagtes loop.

Knievervanging: random gedagtes, insigte, vrese en begeertes

Ek het die afgelope ses weke van heelwat dinge intens bewus geraak. Hier is �� paar, in geen spesifieke volgorde nie:

1. Die verganklikheid en broosheid van ons lywe en hoe dit ongemerk toeneem met die jare.

2. Hoe maklik dinge met mens se gesondheid verkeerd kan loop.

3. Hoe langdurige pyn mens kan aftakel.

4. Die ongelooflike mediese kennis en tegnologie wat tot ons beskikking is.

5. Die baie knap en gewillige mediese personeel wat tot ons beskikking is.

6. My gevolgtrekking was dat baie van di�� wat nie so erg gewillig lyk nie, waarskynlik chronies oormoeg is as gevolg van familieverpligtinge.

7. Dat mens so brood op die water genadiglik een of ander tyd na jou terugkom.

8. Dat familie en vriende kosbaar is.

9. Dat �� goeie wederhelf onvervangbaar en kosbaarder as korale is.

10. Wat �� voorreg dit is om te kan beweeg, hetsy met jou eie twee bene of jou eie vier wiele.

11. Hoe belangrik beweging vir ons liggaam is; hoe vinnig spiere agteruit gaan.

12. Hoe belangrik die oefeninge na �� vervanging is.

13. Hoe trots mens kan wees op �� kilo se stap met krukke en al.

14. Hoe vreemdelinge vriende word as jy net vriendelik glimlag bo-oor jou krukke.

15. Hoe seer die oefeninge na �� vervanging is.

16. Hoe belangrik dit is dat die been weer moet leer om volkome te buig en te strek.

17. Die geduld wat dit vat om daarmee vas te byt.

18. Die vreugde wat elke klein stukkie vordering bring.

19. Hoeveel moed dit vat om met krukke in die openbaar te verskyn.

20. Hoe mens skielik eetplekke op grond van hul toeganklikheid begin beoordeel.

21. Watter groot vordering al met algemene toeganklikheid gemaak is.

22. Wat �� voorreg dit is om self jou kos in die winkel te gaan koop.

23. Wat �� ongelooflike pyn rugpyn kan wees.

24. Wat �� voorreg dit is om op die bed te l�� terwyl �� brawe man al die huiswerk doen.

25. Hoe lees mens se siel aan die gang kan hou.

26. Hoe musiek mens se siel aan die gang kan hou wanneer selfs lees nie meer werk nie.

27. Dat dankbaarheid inderdaad �� keuse is.

28. Humor ook.

29. Dat dankbaarheid en humor �� onoorwinlike kombinasie is.

30. Dat alles, alles weer verbygaan.

Op soek na betekenis in die lewe

Dit kan nogal ���n verligting wees as mens die dag besef die meeste goed in die lewe is regtig wat jy daarvan maak. Die meeste alledaagse dinge is nie op sigself boos of goed nie. Ons het die mag om waarde toe te ken aan elke ding wat ons doen of wat met ons gebeur. Selfs die ingrypende goed soos oorlog of prestasie is nie noodwendig vanself sleg of wonderlik nie. Dit hang steeds af van die individu se ervaring daarvan. Onder spesiale omstandighede kan ���n oorlog ���n persoon meer volwasse maak (hoewel ek seker is daar is minder pynlike paaie na volwassenheid) en kan prestasie iemand op ���n pad van onverpoosde soeke na roem stuur.

Maar om sinvolle betekenis aan gebeure in jou lewe toe te ken, kan jy nie ���n drywende blaar op die lewenstroom wees nie. ���n Passiewe lewe lei tot min goeie dinge en baie verspeelde kanse. Maar as ons die dag bewustelik begin leef en doelbewus nadink oor ons lewe, kan dit tot groot persoonlike groei lei. (Dis dan ook een van die maniere waarop depressie uiteindelik vir ���n mens die begin van ���n pad van persoonlike groei kan wees .)

Nou kan jy besluit watter betekenis jy aan elke gebeurtenis in jou lewe gee, ook aan di�� wat op die oog af na rampe en ellende lyk. Niemand het egter ges�� dit gaan maklik wees nie. Dit kos vasbyt om positief te bly as die daaglikse katastrofes ��� en selfs groot ellende ��� jou oorval. Ek dink dis teen ons natuur om altyd positief te wees. Ons is maar oor die algemeen baie geneig om die slegte in elke ding raak te sien.

In teorie weet ons die ou wat ons motor stamp, kan dalk ���n goeie vriend raak. Of ���n siekte kan tot geestelike verdieping lei. Maar om dit toe te pas, is ���n ander storie. As mens self nie besonder sonnig voel nie, is jy eenvoudig nie lus om positief te wees nie. En die vreeslik positiewe siele om jou kan jou ten hemele irriteer. En natuurlik laat skuldig voel ook. Dit help as mens besef hulle is dalk ook maar besig om hulself te m����k positief wees. Ons weet mos mens kan jouself lekker verneuk. Om vir mense van die geluk by jou ongeluk te vertel, moet jy mos darem eers self die geluk raaksien, al is dit net in jou verbeelding. Vertel vir genoeg mense en dalk begin jy self uiteindelik in jou agterkop die goeie nuus glo.

Nee, ek reken nie ons moet ten alle koste altyd maak of alles in ons lewens briljant is nie. (Ons ken mos almal die standaardantwoorde op die vraag hoe dit gaan. Baie goed, man! Dit kan nie beter nie! Ek moet keer of dit gaan te goed!) Om swaar te kry en dit met niemand te deel nie, maak die swaar nog swaarder, ten spyte van die ou gesegde wat s�� as jy huil, dan huil jy alleen. Iewers in jou kring moet iemand wees vir wie jy maar kan vertel hoe dit r��gtig gaan. En as daar nie so iemand is nie, is dit tyd dat jy so iemand soek. Om permanent ���n front voor te hou, doen geen mens goed nie.

Om te besluit watter betekenis jy aan iets toeken, beteken dat jy self verantwoordelikheid neem. En dis miskien die heel grootste guns wat mens jouself kan doen.