Trần Tiễn Cao Đăng's Blog, page 3

Khai bút đầu năm

... Nếu một cọng cỏ sinh ra và có cơ hội sống hết cuộc đời bé mọn của nó là nhờ có chúng ta dù chỉ một lần duy nhất nói hoặc làm gì đó để bảo vệ nó thì cũng là điều tốt. Cậu đã bảo vệ một cọng cỏ. Cậu, một cọng cỏ, đã liều sinh mạng mình để cứu một cọng cỏ khác. Vậy là không ít đâu, Trungku.  (Đoạn cuối "Cospolist Nổi Loạn", sẽ in trong năm 2023)
Ảnh của Giorgio Bisetti

Về 'Ngoại truyện Gurun' trong 'Cospolist Nổi Loạn' của tôi

Trong "Ngoại truyện Gurun" đi kèm với "Cospolist Nổi Loạn" có những phần như thế này - những phần mà tôi thích vì vẻ đẹp thâm trầm, "cổ điển" của chúng, vẻ đẹp như của một tác phẩm xưa.
-----
... Mattai ngừng nói, và một lần nữa âm thanh duy nhất chiếm hữu không gian và đôi tai cùng trái tim người là tiếng củi nổ lách tách trong lửa. Vài cặp mắt hướng về phía Arrobauth, chờ đợi, giữa khi chàng ngồi đó chìm trong trầm tư. Faínâhind nhìn chàng với vẻ dịu dàng. Nếu chàng nhìn lại Faínâhind, chàng sẽ thấy rằng chưa khi nào nàng nhìn chàng với sự dịu dàng đến như vậy. Tuy nhiên chàng không nhìn Faínâhind. Chàng như đang thấy, xuyên qua bầu máu và thịt nóng của một sinh thể nào đó thuộc về đất mà chàng yêu thương, hình bóng mơ hồ khó nắm của một giấc mơ nào đó chàng từng có trong quá khứ mà lúc này bỗng trở lại trong tâm trí chàng, thoảng nhẹ và ám ảnh, như làn gió ẩm lạnh duy nhất ở trong lòng bừng cháy của mùa hè khô kiệt nhất. Một vẻ buồn khác lạ thấm đượm chàng, giống như ánh mờ của một ngôi sao đen. Nếu có ai nhìn Mattai lúc này, người đó sẽ biết chàng đang nhìn Arrobauth với một vẻ trìu mến và dịu dàng ra sao. Như thể chàng đang nhìn một người anh em ruột thịt cho dẫu chàng biết người anh em đó có thể giết chàng bất cứ lúc nào bởi người anh em đó không biết việc mình làm. Và cái im lặng tỏa ra từ hai người này, từ Arrobauth kẻ đang chiêm quan cái gì đó chỉ một mình chàng thấy, và từ Mattai kẻ đang chiêm quan cái gì đó bên trong Arrobauth mà có lẽ chỉ một mình Mattai thấy, là một im lặng mà mọi người khác đều cảm thấy mình không nên phá vỡ cho dù bản chất của nó họ không thật hiểu.
"Lửa cháy", tranh của Konstantin Vasiliev

Về mái tóc nàng

Nhìn mái tóc nàng, gã hình dung một cõi khác nơi nàng và gã là hai người yêu nhau. Gã hình dung, rằng vào khoảnh khắc đầu và khoảnh khắc cuối của mỗi lần gặp giữa hai người, gã sẽ vuốt tóc nàng như thể là lần đầu tiên và lần cuối cùng gã vuốt. Rằng bất kể nàng và gã đã gặp nhau và bên nhau bao nhiêu lần, tình yêu của gã, mà một trong các biểu hiện là động tác vuốt tóc này, đều luôn như vậy, không suy giảm không hao tổn, vào khoảnh khắc cuối vẫn cứ thanh tân và tròn đầy như khoảnh khắc đầu, vào khoảnh khắc đầu là đã chắc chắn và bất hoại như khoảnh khắc cuối.

Tranh của Serge Marshennikov

Một đoạn ngắn từ 'Cospolist Nổi Loạn'

Tôi biết "Cospolist Nổi Loạn" không phải một cuốn tiểu thuyết toàn hảo (thật ra, số tiểu thuyết có thể thực sự gọi là "toàn hảo" liệu có nhiều không?), tuy nhiên, nó là một cuốn sách khiến tôi cảm thấy hạnh phúc - sau bao nhiêu lao khổ - rằng mình đã viết ra nó.

-----

... Tôi nhận thấy mình đang nhổm dậy khỏi sàn, cơ thể tôi đang cử động ngoài kiểm soát của tôi. Nhưng rồi mắt tôi lại chuyển xuống sinh vật đang nằm ở dưới tôi. Ý thức tôi lại chuyển sang tập trung vào cảm giác về sự tiếp xúc giữa thân thể tôi với thân thể nó. Đầu gối tôi vẫn đang đè lên bụng nó, cổ tay tôi chưa rời khỏi vùng cổ nó. Cổ tay đó là chỗ khiến tôi cảm nhận rõ nhất rằng mình vẫn đang run tuy rất nhẹ. Tiếng thút thít vẫn còn, chính xác hơn là tiếng hít vào thở ra quá mạnh khi một cơn khóc chưa qua dứt. Ý thức tôi nhận thức được rằng linh hồn tôi vẫn đang tiếp tục khóc.

-----

Tranh của Zdzisław Beksiński.

Một đoạn viết của tôi, từ cuối thập niên 1980

Người viết những dòng này, gã thanh niên mới ngoài hai mươi tuổi mà tôi từng là cách đây nhiều năm, hãy còn thiếu nhiều thứ - tri thức, kinh nghiệm, trải nghiệm, chiêm nghiệm, v.v. -, tuy nhiên nếu có một thứ gã không thiếu thì đó là nhiệt huyết, và sự liều lĩnh "điếc không sợ súng" của tuổi trẻ.
-----
"... Nhà Thơ vô cùng hứng khởi trước sự dịu dàng vô hạn của Xamba; anh không còn cách nào hơn là nhảy với nàng. Nàng chưa hề biết thế nào là xarikakeo ; nhưng nhiệt tình hừng hực bùng lên từ cặp mắt anh, từ đôi tay cuồn cuộn bắp của anh, từng thớ thịt trên thân thể anh, nó làm cho không khí rực lửa; không khí cuộn thành vòi rồng; nàng bị cuốn theo vòi rồng, nàng xoáy tõm vào vòi rồng (nàng dường như quá nhẹ) ; nàng cũng múa xarikakeo; anh truyền sinh lực và linh hồn cho nàng - linh hồn của anh, của xarikakeo - và nàng trở thành người múa xarikakeo thần diệu nhất thế giới. Rồi trong cơn tuyệt thú anh vọt sang múa trống Chăm H’roi; lưng anh mềm và dai, dẻo và sóng cuộn tràn trề như con trăn thật lớn bóng nhẫy; đầu anh chạm đất, rồi anh bật lên mạnh và dữ dội với tiếng rền vang oai hùng từ cổ họng kim khí làm ta nhớ lại phát cung siêu phàm của Arjuna ; nó làm cho bóng đêm kinh hoàng ở Chulakorn phải rùng mình run rẩy và nhường chỗ cho ánh sáng; tiếng rền của con người này, nó rực lên như chớp, và người ta thấy rõ từng giọt mồ hôi trên trán những người Irôca đang chơi trò săn bò rừng. Bóng tối đen như mực và nặng hơn nghìn triệu quả núi chẳng làm họ sợ hơn tiếng voi gầm; tự họ làm nên ánh sáng bằng cặp mắt tươi cười và hàm răng toe toét - cũng cười - của họ."
(trích từ "Nhà thơ", một trong nhiều tuyến truyện của cuốn tiểu thuyết tôi viết vào cuối thập niên 1980 - nhan đề "Vũ trụ loài người", hiện đang bỏ dở)

A short biography of myself in terms of a "professional career"

My 'motto':

"I write to define myself." 
Self-description: 
A writer and literary translator. 
Key publications: 
• Fiction: - "Baroque và ẩn hoa" ("Baroque and the Hidden Flower", story collection, 2005); - "Life Navigator 25: Người tình của cả thế gian" ("Life Navigator 25: He Who Is in Love with the Whole World", novel, 2016); - "Những gặp gỡ không thể có" ("Impossible Encounters", story collection, 2018). 
• Translations: - "Dictionary of the Khazars" by Milorad Pavic (2005); - "2666" by Roberto Bolaño (2021); - "Never Let Me Go" by Kazuo Ishiguro; - "The Wind-up Bird Chronicle" by Haruki Murakami (2007); - "Dune" by Frank Herbert; - "If on a Winter Night a Traveller" by Italo Calvino; - "Guns, Germs, and Steel" by Jared Diamond.
Cre. Nguyễn Hoàng Anh Thư

Pigs and Viruses (or Account of an Emigrant III)

This is translated by myself from the Vietnamese original, "Lợn và Virút (hay Tự sự của một di dân III)", part of my novel, "Life Navigator 25: Người tình của cả thế gian" / "Life Navigator 25: He Who is in Love with the Whole World" (published 2016)

-----

I’d call him a guy with a pervert, morose imagination, if you ask me. A moron. An idiot. Yes, that’s the word. He has no idea of the most obvious fact that, in comparison to the will to survive of those “underprivileged” people with whom he’s willing to incorporate himself, the one of ours is by countless times stronger. Not to mention our power to survive. And yet he sounds like we possess next to no will to survive whatsoever. Doesn’t he have the ability to think about the fact that, with so many things to lose, we can be thousands of times more cruel and violent than those with nothing to lose in times of necessity? Give me a break, man.I was born into one of the families from the highest social order not only of my country but of the whole mankind as well. This entitled me the right to know, from the very moment I began to be aware of the world, one essential thing. Here it is. That power, the supreme power, the biggest possible power on earth, belongs to me. In the same way that air and sunlight naturally belong to me. And I know I deserve it. Not a second in my life, including those spent in dreams, passes by without me bearing in mind the fact that I exist in order to fulfill things no other human has been and will ever be able to, go to places no other human has been and will ever be able to, and possess things no other human has been and will ever be able to. This is my lot. My destiny. This I inherited and learned from my parents. My father – surely my contemporaries know him, whereas those living before my lifetime would never be able to hear of him, which is natural, and this, for them, is a shame. Perhaps it suffices to say just the following. My father belongs to the fewest, the rarest ones who, with the sheer power of their will and talent, change the world as they want. My father was among the founders of Global Mind Network, GMN. He did not invent it, yet he made it possible and commercially productive. Those of you living before my lifetime will have no idea what GMN is like. At best they would roughly imagine it as something similar to the age-old (to us) worldwide IT network, the only difference being that, instead of computers and their associated parts, i.e. hubs, switches, and so on, here you have human brains, either in the physical sense or technologically upgraded brains, along with their associated paraphernalia. In fact, anybody with an average sensitiveness and delicateness would be aware of the utter crudeness of this comparison. It’s no better than comparing a virtual human residing within GMN with a ghost in the traditional sense. And yet the following would not escape their comprehension: the advent of GMN in the middle of our century transformed our world the same way the birth of computers, of Windows and similar operating systems and global internet changed their world. It proved how inexhaustible the self-renewing potentials of humankind are. It proved how limitless the capabilities of human intelligence can be. The sci-fi of the past is the reality of the present.

The ultimate goal of the existence of humankind in the universe is to attain the stage where humans can become God themselves, create things that God had never created himself, and make decisions that God had never made himself. Decision for the survival of Earth, for example. The fate of Earth. Humans can truly be themselves only when they are capable of deciding the fate of their planet. Like God himself had done when he decided to create the Flood. When he decided to destroy Sodom and Gomorrah. Humans can only be themselves if and when they’re capable of transcending the psychological barrier that forces them to feel bound to certain incontestable obligations. Take, for instance, that of preserving the cradle where they were born. If the cradle had become to small to accommodate them no matter how hard they have been trying to shrinking themselves, and once they have attained sufficient awareness of the situation, then they will become themselves only if and when they’re able to find enough wisdom and courage within themselves to realize and accept that the only righteous obligation for them in this situation is to break free from within this cradle once and for all and move to a more appropriate place for their existence. Whether this place is natural or created by them makes no difference. What counts is that humans have another place for their survival. And this - this is the good.

And when I say humankind will survive, I mean a certain part of humankind, not the whole of it. It so happens with all species in all times: after a colossal catastrophe, only part of a species survives. The most adaptive, of course. The strongest, the best. And is the mere fact that this is only part of the once existed species the sufficient reason to say this species as a whole has ceased to exist? A single couple of humans who survive are enough for humankind to survive. Is that not true? Aren’t we the humankind itself?

We’re still alive, is this not sufficient to say humankind still exists?

Is it mandatory that all those several billions of humans be still alive together with us for us to have the right to consider ourselves humankind?

Once, when I was quite a small child, Father make me take part, for the first time, in a meeting between Him and some of His men where plans to care for the poor all over the world were to be discussed. It’s still vivid in my mind, as if it happened yesterday, how I realized from the very first moment the reason for this gathering, what it was that those people were debating. From where it had sprang up, this problem. Its true nature. Its significance. Why it was that we had to deal with it. Why it was that to avoid dealing with it was unthinkable. Which means to deal with it were better than other ones. I didn’t need any explanation from Father. All what He had to do was to sit me there, let me be there and listen, and I did so and I understood everything, exactly as He had foreseen. And I was four years old then. Which might be inconceivable to some, and which was the truth. I’m not a genius. I’m not one of those born with outstanding intellectual brilliance. I’m an ordinary individual possessing the characteristics typical of my bloodline. This belongs to me in the same way as does my body size, my muscular system, my immune system, my blood type, the colour of my hair, my eyes, my skin. What I ought to do is to accept it and, in my turn, do everything I can so as to let it develop to the utmost its potentials. At seven years old, I began to actually, officially participate in these meetings. I would debate about whether, all things taken into account, you really have to protect and preserve the earth and the humankind as it is at any cost.

The memory’s still vibrant in my mind of how the meeting in question was being unfolded. Father was lying on the bed entirely of water floating at 1,5 meter above the ground, of a dazzling golden colour, a transparent cube of liquid gold at the temperature of 24 Celsius degree. Separating the bed surface and his body was a bedsheet from purple silk, a kind of watertight silk as smooth as a maiden’s skin. His pajama, too, was of pure silk, dark orange, with emerald velvet linings, wrapping him from neck to heels, covering almost his entire body, like the cocoon covering the chrysalis, and yet, despite of this, or exactly because of this, I saw him as nearly naked, a horribly cadaverous body, with all the deeply engraved signs of death so to speak, which reminded me, against my will, of Steve Jobs in one of his final days. Father, however, was not suffering from a fatal disease like the famous man. On the contrary: with that emaciated body, which seemed to carry more death than life, he had the ability to consume a huge turkey for a meal. He had more than enough strength to do so. Yet he didn’t. What left the far deeper imprint in my memory, however, was the look in his eyes as I presented my arguments. No. Present is not the right word. Better to say, as I blurted out whatever I had in mind. I was seven years old then, after all. I said: If I embark Noah’s Ark (about which everybody was talking, using it as a symbol), I’ll bring along with me Hachiko and only Hachiko, the rest I kill all. Hachiko and I make a perfect pair. (Hachiko was one of the ten dogs my parents allowed me to have, me who from a very early age had begun to show an immense love for animals, especially dogs.) Having heard the first two or three words I said, Father turned his head towards me with such a gaze that made all the others fall silent and listen to and look at me as if this seven-year-old boy was delivering his speech in a thunderous voice on the same level with that of Hitler. And, at that very instant, during those seconds, I was living through the so-called revelation or epiphany that I would fall within those whose destiny is to lead the humankind, or, to put it more correctly, lead the ultimatehumankind, the one who has broken themselves, once and forever, from the cradle where they had been born, Mother Earth.

Why not to simply let toxic gases, radiations, volcano eruptions, tsunamis, pandemics, or famines kill them off instead of doing away with them with our own hands? someone asked after a short silence. I did not give an answer. I did not look at him. And I remembered how afterwards they said, What will be, let it be. Let the Fourth World War take place, and then Nature will do what is left to do. Present at the meeting, together with Father, were those wielding the utmost power on the planet at the moment. And, like I had said earlier, I came to know right there and then the obvious fact that I would grow up to become one of those to take part in making decisions that deal with the fate of the humankind. Not because I’m son of my father - even if this one fact does play a role - but because I am myself. Together with the gradual growing of my body throughout the childhood and the adolescence, also grew and solidified the transparent, crystal-like awareness of the fact that somebody like me cannot help become one who decides the fate of the mankind.

Here’s one example. One of my close friends (who name can be recognized immediately by my contemporaries without me even vaguely hinting about it) is the owner of one of the three biggest commercial spaceship manufacturers of the world. In anticipation of the Apocalypse, many a government has (in a secret or not-that-secret manner) ordered him to make whole arsenals of big and superbig spaceships which will be used solely for the purpose of urgent mass-people evacuation when the time comes. And our guy, full of alertness and self-confidence, decided to produce a lot more than the ordered quantity. To prevent the Fourth World War at the last minute means the huge quantity of his colossal spaceships, already as finished products or still work-in-process, will not of no use (at least in the predictable future) and in that case to whom can he sell them? How can he dispose of them? In response to his look, a look so nervous, so disoriented, so terrified (a word which seemed utterly inappropriate to someone like him), I said, in a perfectly calm, soft voice, that the magnitude of the needs for those spaceships depends on us and nobody else. Judging by the sudden spark in the bottom of his eyes that came right after I’d finished my words, I knew what I had just said was exactly what he had been intending to say, things he’d better die rather than let the world (not me) realize as having always been there in his mind before I started to speak them out, and I knew also that the nervous, disoriented, terrified look I’d seen just moments before about him could be interpreted as either residing deep within him like any of his internal organs or forming a flimsy fabric that covered him like one of his numerous different skins. What counts was that, the idea I’d just spoken aloud, it is the ultimate truth about the world, the world within our hands. I gently smiled, looking at him. Those big, superbig spaceships, capable of accommodating thousands, tens of thousands of people and travelling for many months and years without the need of replenishment, they were not his only concern. This man, he owned a huge amount of shares in a huge corporation specialized in building semi-military and civil facilities in space colonies_Moon, Mars, Cosmic Islands. Residential areas had been constructed there, completed with all the associating utilities, ready to welcome huge masses of emigrants from Earth, and this was another concern, not a bit lesser, that was weighing him down. And a simple sentence from me rendered whatever was weighing him down as weightless as thin air. No, I’m just kidding. It’s still there, and yet it’s both weighty and light like a sheet of duralumin. And the truth is, more or less weighty as it may be, it’s in no way as weighty as you can imagine just by looking at him. Part of his, no doubt the greater part, knew all too well I was going to say exactly what I said. For, after all, it was not without reason and not for nothing that we were friends.

It was but one of the factors that played an essential role in the process of my thinking and decision making. Other factors, too, played a similarly, if not more, essential role. Love for Mother Earth, for example. My hope is that not everyone who reads these lines would naturally assume such a love does not exist within me. Those who read these lines must know better. This hope of mine, I believe, does have a basis to rely on. It’s inevitable. I am a human. It’s true that I differ from most other humans. It’s true that I possess too many things they don’t. And yet I am a human. Like they are. No less so than they are. And, perhaps, more so than they are. How many of them have seen more different parts of the Earth than I have and carry more of them inside their heads and hearts than I do? Are they numerous? If you say yes, I’m ready to forgive you no matter whether you are deliberately kidding. I often dream of Sahara desert. Like a Tuareg. Of frozen oceans. Like an Inuit. Of pristine Amazon forests. Like a Yanomami. Of steppes. Like a Mongolian. Of tropical jungles. Like a Papua New Guinean. Or like myself, a citizen of the world. A child of the Earth. I love this Earth, it’s that simple. I love the Earth in no way less than they do, if not more. And yet I did take part in making the ultimate decision for the humankind to leave it. This is not to mention the fact that nobody and nothing could ever ensure the decision we had made was really our own one, a decision made by our own will. What we do is simply this: A cow is there standing on the brink of an abyss, about to fall into it and well aware of her situation and yet unable to do anything except stepping forward. And we give her a whip, an breathtakingly painful whip that renders her paralyzed on the spot, unable to proceed forward even for one single millimeter, and then seize her by the neck and mercilessly jerk her to another direction. That’s all to it. You can take a mad pig or a whole herd of mad pigs as an example instead of a mad cow, of course, this does not make any difference to the nature of the matter in question, and yet if I’m to relate this in a more straightforward and precise manner then yes, I did let that herd of mad pigs to plunge down the abyss, the only difference from what you’d usually read in Bible is that, I did keep aside some of those pigs, saving them from plunging down the abyss, those who are the only ones possessing sufficient mental strength or spiritual integrity so as not to be infected with madness like the others. They are the few pigs I’d selected beforehand, the chosen ones.

That’s a long process, and a difficult one. If we’re to go on with the herd-of-pigs metaphor then the chosen pigs, the marked ones to that matter, are separated from the herd not in a single time but into numerous batches, one or several ones per batch, which takes place throughout a really long time. While the whole herd, amidst the madness, continue to rush toward the abyss and hurl themselves into it (the magnitude of the herd being such that it may take several hundreds of years until it comes to the turn of the last one of them, provided that no one of the herd is permitted to give birth to any offspring during all these centuries). That is what needs to be done. To save each of the chosen pigs, one after another, and take them to a safer zone, to the Promised Land, the New Land already transformed in such a way as to meet their specific needs, prepared and waiting for them. To do so in a really long time, before it becomes too late, before everything becomes an uncontrolled and uncontrollable chaotic mess. To keep going along with this in such a way that, the moment the final event comes, the number of remaining marked pigs yet to be saved and evacuated will not be large or not that large and this ultimate evacuation will be a strategy which, albeit colossal in its magnitude, falls completely within our control, constantly on the edge of the abyss of chaos and disorder and, at the same time, perpetually ready to be held back at the right moment thanks to our strong hands and our sober heads. Yes, that’s all what make up our innate excellence, our unrivaled quality as the individuals whose responsibility it is to decide upon the fate of the whole species: strong hands and a sober, clear head. And a sufficiently warm heart, of course.

 

José Saramago, our old-aged sage, if you remember his name, has these unrivalled words to say about humankind: “Sometimes I tell myself: I hope we’ll never be able to leave this planet for if we expand to the universe then we’ll act there in the same way we’ve acted here. If we are to really migrate to the universe, which I do not think is possible, we may very well infect the universe. Perhaps we are some kind of virus that, fortunately, concentrates only on this planet.” Now, on the basis of all what has happened and is happening, and with the whole respect to one of the indisputably most brilliant and venerable individuals of our humankind, it must be noted that he was wrong about at least two things. First: humankind had in fact been capable of migrating to the universe, and this is a fact to be well taken into account, although it’s also worth making a sideline comment that this involves just a tiny part of humankind. Second, which is a more important point: it’s not that humans are likely to be a kind of virus, they are, and not merely any virus but the most lethal one, which have appeared and multiplied on the planet of Earth to the point of destroy their initial home, and this is a kind of virus capable of evolving into a species higher than itself, better than the species of virus it had been before, and, once again, only a tiny part of this species of virus is capable of doing so. And my task, the task of people similar to us, is to do everything possible to ensure that only those belonging to this infinitesimal minority get aboard. And, apart from being capable of transcending its virus fate, this minority, much like all other viruses, also possesses the capability of transmuting into another, more lethal, more destructive, more dangerous species of virus. This possibility does exist. Many things do exist. Only if and when this tiny population is put into an appropriate situation and environment and given a long enough period of time can you begin to learn what species can be born out of this germ. So long as this does not happen, statements the like of Mr. Saramago are nothing more than a Nostradamus-like prophesies, a sort of dough you can knead any way you like, that is, something akin to good-for-nothing. It’s nothing more than the growls and grumbles in utter powerlessness of a world-weary, cynical, idealist old man wobbling through a world he thinks he understands and yet in fact he does not, and, for that reason, nothing more than trashy words, having no value whatsoever.

Tranh của Zdzisław Beksiński

Thư tình gửi cả thế gian

Đặc biệt dành cho những phụ nữ tôi yêu đơn phương, và cho Em, người phụ nữ duy nhất của tôi, mà tôi tin rằng có thật trên đời, kể cả dù tôi không bao giờ gặp được em hoặc em không nhận ra tôi.
----
Anh muốn là gốc cây rắn, vững ở ngay gần em, mà em có thể vịn vào đứng dậy nếu không may em vấp ngã.
Anh muốn là con chim duy nhất bay ngang trời đúng lúc em ngã lòng nhất và đang nghĩ: chẳng còn gì đáng cho mình mong muốn trên đời. Nhìn cánh chim, em chợt nhận ra mới vài giây trước mình ngu ngốc ra sao.
Anh muốn là vách tường gần bếp lò hơn hết, mà em có thể tựa lưng thiu thiu ngủ sau một ngày vất vả.
Anh muốn là làn gió làm se mát những giọt mồ hôi trên hõm ngực em.
Anh muốn là tấm gương mà em tình cờ soi vào và phát hiện rằng một bên vai áo em lấm chút bụi.
Anh muốn là bài hát đẹp mà em chợt nghe giữa đêm khuya và, lòng tràn ngập một cảm xúc lạ lùng, chưa từng có, em nhận ra rằng dẫu thế nào đi chăng nữa mình vẫn không thôi tương tư những vẻ đẹp của thế gian.
Anh muốn là chàng trai Tây Ban Nha trong mấy câu thơ:
Quisiera ser el sepuleroDonde a ti te han de enterrar.Para tenerte en mis brazosPor toda la eternidad.
Anh muốn là nấm mồNơi người ta sẽ chôn em.Để ôm em trong tay anhMãi mãi không rời.
Anh muốn là ánh ngời tỏa ra từ em vào khoảnh khắc em nảy ra một ý tưởng đẹp và hữu hiệu nhằm cứu chữa thế giới.

Một chút từ "Life Navigator 25: Người tình của cả thế gian"

... Những buổi sớm đầu tiên của chàng ở khu Albayzín, Granada, những giây phút vừa tỉnh giấc ẩn chứa kỷ niệm về thời thơ ấu của chàng. Một buổi chiều, trên căn gác xép, chàng - đứa trẻ lên ba - ngồi bệt giữa sàn ván, khóc ngằn ngặt tưởng không bao giờ dứt, mồm nhắc lui nhắc tới, “Me đi mô rồi, me đi mô rồi”, làm như toàn bộ nội dung sự tồn tại của nó chỉ còn quy lại nội trong chừng đó, và cảm thấy tận trong gan ruột rằng mình sẽ vĩnh viễn không bao giờ còn biết đến niềm vui - niềm vui ở bên mẹ và qua đó niềm vui thấy mình đang sống trong thế giới, cùng thế giới. Chàng cảm thấy mình đang khóc thút thít, nhận ra rằng sự khóc tại thời khắc đó bằng cách nào đấy vẫn tiếp tục đến bây giờ, không dứt ở trong chàng, nơi tầng sâu nào đó của chàng, tầng có từ sớm nhất và mong manh nhất, bị những tầng xuất hiện sau, dày nặng hơn chồng chất lên đè nghẹt. Ở đây, nơi chàng cảm thấy từng là quê xứ mình tại một quãng nào đó trong thời gian, chàng lại nghe ra ở đâu đó trong mình tiếng khóc của linh hồn luôn luôn xa mẹ ấy.
Và chàng cảm thấy mình hiểu rằng sự hoài vọng này là một thứ mãi mãi ở trong con người chừng nào còn sống. Hoài vọng nằm trong hoài vọng, hoài vọng kéo theo hoài vọng, hoài vọng cái thời mình từng có khả năng hoài vọng, hoài vọng về đứa trẻ không bao giờ đặt câu hỏi về cái mình hoài vọng và tại sao mình hoài vọng. Chàng biết rằng ở Albayzín, Granada này, nơi mà cuối cùng chàng cũng có thể trở về, ở đó, sau niềm vui đầu tiên không quá dài cũng không quá ngắn, chàng sẽ lại bắt đầu cảm thấy cái đau đó, nó nhắc chàng nhớ mình vẫn còn cách xa những chốn quê nhà khác nữa, còn những người mẹ khác lớn hơn và già hơn bất cứ người mẹ nào chàng từng biết và gần gũi, người mẹ mà tinh chất của bà trong nội thể chàng nằm sâu đến nỗi chàng vĩnh viễn không bao giờ có thể nhìn ra và nhận thức được.
Nhưng chàng cảm thấy Người, và do vậy một phần của chàng vĩnh viễn là đứa trẻ ấy.
***
Trong một giấc mơ chàng thấy mình đọc một cuốn sách chưa bao giờ đọc, và ngay khi đang đọc chàng chợt nhớ lại rằng mình từng quen biết người đó, người mà cái tên đang nằm kia, giữa những dòng in bằng một thứ font chữ ngày nay hầu như không còn thấy nữa: “Phan Thái Công, từng một dạo làm ký lục cho một tòa báo ở thành Nhã Điển…”
Đọc tới đó, trong giấc mơ, chàng dừng lại, mắt vẫn nhìn vào những dòng chữ song không thấy, đắm mình hình dung về chuyện một buổi chiều dài chờ đợi ở một nhà ga tỉnh lẻ châu Âu dưới cơn mưa dầm dề không dứt thì có thể gieo và làm kéo dài thứ tâm trạng gì nơi chàng. Chuyện chàng đợi ai không góp phần vào đó nhiều bằng việc chàng đang ở đó trong cơn mưa ấy, dưới bầu trời ấy, hít thở mùi của nó, hòa vào màu của nó, nghe nó ở trong máu mình và mình trong máu nó, và không phải tại một nhà ga lớn ở Paris hay Madrid hay Roma hay Amsterdam mà ở sân ga tỉnh lẻ này, với sự nhỏ bé, bên rìa của nó, lịch sự, tao nhã, hiện đại, sạch bong, thơm lừng, đúng vậy, song bên rìa và nhỏ bé. Tuy nhiên chính sự bên rìa, nhỏ bé này, như một hồi sau chàng nhận ra, mới là cái mà chàng đang nhớ về với chút ngậm ngùi: chàng đang đứng ở một sân ga tỉnh lẻ châu Âu mà nhớ tiếc một sân ga tỉnh lẻ khác ở trong chàng dẫu chàng chưa biết tới, hay cũng có thể sự bên rìa và nhỏ bé của một con chim non rơi từ tổ trên cây xuống đất khi mẹ nó đã bị bắn, hay một búp hoa không đủ nước âm thầm chết trong bóng tối.
(trích từ "Life Navigator 25: Người tình của cả thế gian")
-----
"Life Navigator 25: Người tình của cả thế gian" có thể không phải là cuốn sách thành công nhất của tôi, nhưng, trong đời văn của tôi nó là cuốn sách quan trọng nhất. Nó là cuốn tiểu thuyết "thực sự" đầu tiên mà tôi hoàn thành, với dung lượng ít nhiều gần với dự định và "tham vọng" của tôi. Tôi đang tiếp tục tự dịch một số phần của nó, để có thể "chào hàng" một số nhà xuất bản nước ngoài khi có cơ hội, và, trong quá trình ấy, tự biên tập lại, cải thiện một số điểm yếu hiện có, để chuẩn bị cho lần tái bản - khi có đủ điều kiện, khi "hội đủ cơ duyên".

Một ký ức, nhân những ngày cận tết.

Một đêm đầu năm 2003 (ngày 4 hoặc 5 tháng Hai, tôi không nhớ chính xác, cách nay gần tròn 19 năm, ít lâu sau tết âm lịch), tôi từ biệt Mẹ, xách túi lên xe lửa Bắc Nam, ngồi toa cứng, đi ra Đà Nẵng nơi đã hẹn gặp Nguyễn Hữu Hồng Minh từ trước. Sau vài ngày ở Đà Nẵng, tôi cùng Hồng Minh đi xe máy vượt đèo Hải Vân ra Huế, lưu lại Huế hai ngày, rồi thì Hồng Minh quay lại Đà Nẵng còn tôi trực chỉ Hà Nội, nơi mà một tương lai mờ mịt đang chờ đợi tôi. Phải, mờ mịt: tôi hãy còn chưa biết mình sẽ trụ lại - theo nghĩa đen: cái ăn, cái mặc hằng ngày - bằng cách nào. Chỉ một thứ duy nhất sáng rõ: con đường tôi đi. Tôi đã lầm đường suốt thời gian trước đó, mất trọn những năm đẹp nhất của tuổi trẻ vào một lĩnh vực vốn không phải là thế giới của mình. Ra Hà Nội, tôi dấn vào tương lai mờ mịt, bất định về mặt vật chất, song, về mặt tinh thần, sáng rõ: đây là con đường mà tôi sinh ra để đi. Văn chương. Một dạng đầu tư rồ dại: anh có thể đầu tư cả cuộc đời vào nó và kết quả là số không tròn trĩnh. Một cuộc chơi rồ dại: anh có thể suốt đời mê mẩn chơi với nó như một đứa trẻ, và, chết đi, vẫn hồn nhiên và ngây ngô trước thế gian như một đứa trẻ.
Tôi bước từ xe lửa xuống ga Đà Nẵng lúc khoảng 3 giờ sáng. Từ đó đến nay tôi chưa một lần sống lại những giờ như thế: ngồi nơi một quán cóc đối diện nhà ga, uống hết chén trà này tới chén trà khác (có lẽ hơn chục chén?), đợi trời sáng, để có thể gọi điện cho Minh nhắn anh ra đón. Ngồi uống trà, đợi sáng, quan sát sự sống diễn ra nơi một quán cóc nhà ga vào những giờ trước khi trời sáng, và viết nốt những dòng cuối của truyện ngắn “Tâm sự của Khảm Sống”. Bên cạnh chân tôi là cái túi xách duy nhất tôi mang, trong đó có vài bộ quần áo, vài cuốn vở, cái mũ bảo hiểm. (Tôi không nhớ có cuốn sách nào không, hình như không.)
Mẹ để tôi đi mà ruột như cắt. Tôi biết như thế, dù Mẹ không nói nhiều. Mẹ là con người tuyệt vời. Mẹ biết tôi đang bắt đầu đi trên con đường mà, nhiều năm về trước, lẽ ra Mẹ cần phải đủ dứt khoát, gan góc, lì lợm để đi. Từ bỏ tất cả những ổn định và an toàn vốn có, bởi sự thật là, chúng không phải của con người mình. Những ổn định và an toàn đó là thuộc về một người khác, chứ không thuộc về một người bị “đày vào nghiệp văn” như tôi.
Lúc đó tôi không có một cô gái nào để chia tay trước khi lên đường giống như trong các phim lãng mạn. Không có cô gái nào để tôi hẹn ngày trở về. Có Mẹ tôi. Tôi hẹn Mẹ sẽ trở về. Khi tôi bắt đầu tìm lại được chính mình.
Tranh của Kaii Higashiyama