Trần Tiễn Cao Đăng's Blog, page 2

Faínâhind-Arrobauth-Mattai (trích từ "Cospolist Nổi Loạn")

 Một bản dịch tôi vừa mới hoàn thành:

"Faínâhind-Arrobauth-Mattai", một chương trong "Ngoại truyện Gurun" đi kèm với tiểu thuyết "Cospolist Nổi Loạn" sẽ xuất bản trong năm 2025.
(Đây chỉ là bản dịch nháp, còn phải chỉnh sửa thêm)
-----
“That song from Shwevakenara, it mentions something like ‘girin stone’, right? How does it sound, Ăltâhind?” Faínâhind said, squinting at the warm, soft light emanating from the smoldering ember the colour resembling that of the rising sun.
“It goes like this, ma’am”, Ăltâhind said.
And she began to sing in a ringing metallic voice, with a more pronounced, sharper, silvery edge and a more subdued, softer, velvety one:
As I begin my song full of joie-de-vivre
From the yonder shore he gazes, struck with awe and passion,
His chest the colour of girin stone, so deeply azure.
Knows he me not, and yet all too well he knows
Who of us is the stronger.
Here Ăltâhind stopped, intuitively knowing at which point Faínâhind would like her to stop singing, in the same way as to which dimensions she would build her silence. And, amid the silence that stayed on after Ăltâhind’s last note, as its aftersound was going on vibrating the most fragile walls of human souls, Arrobauth began to speak in his calm, bone-dry voice.
“Your song sounds pretty good, in the Bongora tongue. And yet do you think it’ll shrink a bit if it’s forced into our Siră Kăntânări language at our command? Any Bongora song, I’m afraid, as soon as it’s converted into Siră Kăntânări, will have to reveal its true nature, which is to consist of too much fluid and fat and too few bones and muscles and sinews and blood. D’you think so, you the no-name from that land?”
From a farther, darker corner of the long carpet, Mattai calmly raised his head, not revealing on his face anything inside him, the face which had become a backdrop to the endless, intricate interweaving and transformation of the innumerable shades between brightness and darkness.
“My friend, Arrobauth, is someone with an ample pool of pride”, Faínâhind said. “With a pair of strained ears you can hear, in the heart of nocturnal silence, how the stars murmur among themselves in utmost reverence as they wait for him to decide the moment he’d go to bed. His blood flows much slower than yours, neither sluggishly nor listlessly, but in a dignified and elegant manner. Beware of him, Mattai”.
“Yes, the blood of ours, the people named Bongora, flows at a quicker pace than the Siră Kăntânări one does, and easier to spill out of our bodies”, Mattai said, slowly, deliberately, after a prolonged silence resembling that of “a ripe mango falling to the ground in the dead of night”. “The quicker our blood flows and the more it spills out of our bodies, the more profoundly we learn about the respect for life. You are right, my Highly-Revered Arrobauth. Typically, constantly, the Bongoran body lacks of blood; our blood stays outside our bodies as much as it does inside. We Bongorans, by nature, are much larger than you Siră Kăntânărins. We have this infinite universe which is our larger body; we reach out to the universe more than you do, for we feel the lack of that larger body more poignantly than you do. For you Siră Kăntânărins, you yourselves are large enough for you to contemplate and to feel self-sufficient. We Bongorans leave it to you. That’s not something for us”.
“You Bongorans are said to be a bit larger than your lot, which may be right”, Arrobauth said, sneering. “It does not strike me as strange that you are mentioned among the best story-fabricators on earth. The best thing you can do - your only pride, your sole and pathetic legacy - is to weave, from your imagination as untamed as a herd of wild horses, entirely unreal stories with no aim other than to entertain that throng of pitiably inferior, good-for-nothing types incapable of finding any more dignified way to fill their hollow years and empty selves. You know all too well that those powerful monarchs and rulers and aristocrats are excited by your stories, not by you. A princess falls hypnotised by the nightingale’s song, not by its excrements. What I like about pheasants is their hearts, not the mediocre seeds they consume so they can survive. We Siră Kăntânărins, we are different. Do I have to speak about that?’
A pause followed, and then Faínâhind said,
‘Listen, Mattai. I know all too well your riposte ability, which I admire. Do you think, however, that it’s better for you to sing rather than speak now? ‘One night of hearing your singing is worth more than ten years of conversation with you,’ thus goes one of your Bongorans’ sayings, as far as I remember”.
Taking a brief pause, she observed Mattai's momentary silence, perceiving an undercurrent of suppressed emotion pulsating within that quietude. Turning towards Arrobauth with composure and dignity, she then shifted her gaze to the others, raising her voice:
“Our Mattai knows better than anyone when a song of unrequited love deserves our attention more than the grandest martial epic. His most eloquent words always seem to know when to yield their place in the air and the human heart to the first birdsong at the break of dawn. Am I exaggerating a bit, Mattai?”
After a pause a bit longer than a couple of heartbeats, Mattai calmly said:
“All the best songs and most beautiful words on earth deserve being given form and birth even for a single reason, that of the presence of yours, Faínâhind. I would not hesitate to let all those songs and words flow through me on their return to you the same way all the rivers on earth return to the sea, if my time on earth permits. Thus are the workings of the universe. Within this grander scheme of the universe I am just a mud-covered river bed, the same way I am the realm of air through which the sea gives live force and inspiration to the rivers in the form of rains. The ones who sing those songs and say those words are nameless, invisible shadows without their own lives. There is no reason whatsoever for someone like me to be known and remembered, as High-Respected Arrobauth has said. There is no reason whatsoever for us to yearn for an eternal existence alongside that of the quintessence of soul residing inside us and flowing through us. We are blood vessels; the only reason for our existence contains in not allowing blood to spill over the grass.”
And, after a pause, he began to sing.
Ksbyámbâdŏrj-swénlig ăsshúpduven iryín,
Dolgöspāthnay féllâsargăn êrîvgálay íchten.
(...)
And please throw me a piece of bread -
O hot blood spills over moss and grass
And wild wind runs through ravines
And cold rain waters plateaus,
O-oh!
Just throw me a piece a bread.
During the silence that followed, Faínâhind calmly looked at Arrobauth.
Having clapped his hands three times, two of which slower, more leisured, the third one shorter, sharper, Arrobauth said:
“This song I’ve heard before. Yes, I like it a bit. Oh, I might be wrong. I might as well be speaking about another song, a song deemed different, albeit almost entirely similar to this one. In which ways is it similar? Let me think. Blood. Yes, of course. In the way it mentions blood. Words and notes and pitches that make you feel your own blood spill out of your body the same way dirty water flushes out of the drainage hole. That’s the quintessence of soul you mentioned, isn’t it, Mattai. The so-called quintessence that exists in numberless manifestations and permutations and yet always remains the same and gives itself solely to those eyes and ears capable of discerning and recognising it. You who know a myriad of apparently different songs, you can never convey anything other than that, right, you the noname from that land? The quintessence of soul of which you’re speaking with such hilarious and pathetic solemnity, it’s anything but abundant. And the whole of your talent, the whole of your mental power lies in showing this pitiable handful of quintessences in numerous, countless different forms, creating a deceitful illusion of a myriad-faceted, sophisticated world. You feed on the interest caused by this myriad-facetedness and sophisticatedness in the masses whose mind is no bigger than that of ducks and turkeys, you tell one thing and use all possible means to make it seem novel and, on the other hand, you hide, cover, silence the truth that it has been said before, no matter whether in different words or not. You cringe with terror at the thought that someone, upon hearing the words from your mouth, might feel these are something they’ve heard before, already known, or deeply familiar, even if they can’t quite recall when or how they came to know them”.
“Our Great Lord Arrobauth is renowned for being highly idealistic and demanding”, Faínâhind said. “To listen to a song, watch a play, or contemplate a painting, he uses his brain more than his ears, eyes, guts and heart. He judges and criticises before laughing and crying, instead of laughing and crying. That I admire, sometimes. That I like, sometimes. And now, you, Mattai, you ought to know better than I do what is best to be done at this moment. You who know well how to create another air, another realm that lasts for a short while, why don’t you do that right now? If not the blood that spills over the grass and the wind that I feel with the inner walls of my nose, then what?”
And then Mattai, with a light smile, began to sing.
A young girl prays to god:
Give me please the eyes of a dove
Give me please the eyes of a dove
Give me please the wings of a falcon
Give me please the wings of a falcon
So I can fly over the River Duna
So I can fly over the River Duna
And I can find a love for me
And then God gave her wings of a falcon.
And she found a boy that she loves.
And she found a boy that she loves.
After a prolonged pause, waiting until the last aftersound of the song dissolved in the world the way salt would dissolve in blood, Mattai said:
“So as to spare you any misunderstanding, Lord Arrobauth, I would like to assure that here is a song you have surely heard before, albeit perhaps through too many channels and passages and intermediate forms that now you can no longer recall its original source. This is a song titled ‘Malka Moma’ sung by a woman named Neli from a country called Bulgaria which lies in Terra, the world that, as they say, none of us have ever set foot in and never will and yet exists alongside us in every moment, every breath, like our own shadows cast into the depths of our very selves. Neli’s songs, as well as her own existence, are not unlike the first ray of sunlight, the first breeze, the first cloud of water mist in the world on the first day after it was born; by no way and in no future can we become like her and sing like her. It’s not because of this, however, that we don’t sing her through ourselves, don’t live her by means of our own lives. And when I begin with
When it is brought back, this apple
On a branch the bee hangs himself
And, leaning against this wall,
I weep.
just let him who hears this discern within it the echoes of something they’ve heard before, perhaps in another life or in a dream or in a dream within a dream; what is for someone else the echo or the aftersound or the silence that follows an aftersound is for us the pristine sound; the pristine voice of some part of the universe, yet another combination, occasional and inevitable, within the grand design of the Creator, the design according to which the pristine voice from someone can very well be the echo of something familiar to us, and yet there exists something much simpler than that: each of us is at the same time both the body and the shadow of ourselves and of each other, both the pristine voice and the echo of ourselves and of each other. Our job is nothing more than to give voice and shape to this inseparable interweaving of shadow and body, of pristine voice and echo. We are proud of our existence, our greatness being measured by the dimension of that endless interconnectedness between all things, unliving and living”.
Throughout the long silence that followed, all what could be heard was the crackling of something in the process of transformation within the carefully tended fire, and, alongside it, something else with a soundless voice that did not seek attention, a voice that, effortlessly and naturally, could be heard by the human soul.
Arrobauth said:
“One of my masters at the Börâkhon, Kărâdángy, would definitely accept you as His principle without putting you through any test as He had done with me”. He let out a short, dry laugh. “With that tongue of yours, sharpened and honed to perfection through decades of grueling practice under His guidance, you wouldn’t have needed more than a few words to turn a hero into a coward, a stalwart into a traitor, or a devout son into a despicable prodigal. And the other way round, of course. You are making me feel small and insignificant for I am lack of the capability to discern your Form inside me and my Form inside you. That capability you seem to possess, don’t you. I’m asking myself whether it is necessary to ask myself about that. That feeling of self-magnitude of yours, does it deserve a bit of my attention in my leisured time, you the noname from that land?”
Faínâhind’s hand-clappings, deliberately slow, with long, perfectly equal pauses, seemed to tear apart the dangerously taut, near-snapping silence.
Faínâhind said:
“My Arrobauth always treats the world cruelly, no matter how deeply he loves it—or, perhaps, precisely because he does. Poor Mattai! If you think Arrobauth does not cherish the songs flowing from your lips, or the souls that dwell within those songs, you are gravely mistaken. He knows this universe is vast enough to always open himself to welcome it, embrace it. If his disdain for you and your art ever cuts too deep, consider it as another face of love. Have you never known a man who scorns the woman he loves most? Can it truly be that the nature of love—of the romantic relationship between men and women—does not reach such heights of unpredictability? I do not believe such truths are not woven into your songs.”
After a short silence, Mattai said:
“What I feel in my heart towards Lord Arrobauth is not an expression of love, such a thing I have never said. I love him in the same way I love the beauty and power of a lightning as it spreads its magnificent and deathly branches across the sky. This one thing is etched deeply in the mind of storytellers, or rather, our minds are shaped by it: each act of creation is an act of love. No matter which what elements this love is mixed and hence how dissimilar it seems in comparison with love proper, if we accept it with an open and indiscriminative heart, which is at its core an act of love, then we’ll recognize it.
“Each time we sing a song and someone accepts it into her heart, then one more act of love is realised, accomplished. Each time such an act of love exists, we can feel it in our marrow, and we come to realise at this very moment the simplicity of the secret of existence: it’s the moment where death can be welcome with bliss and joy, in the same way life is. What we have just brought to life is sufficient for us not to hold on to life any more”.
“Yes, the whole of your life equals in cost precisely with the moment you make people shed tears, fall into daydreaming, or burst into laughing,” Arrobauth said, with a smile which he wanted others to perceive as merciful. This having been uttered, he intensely stared into Mattai’s eyes, calm and profound like the bottom of a closed bay. “All right”, after a short pause he said. “I’m going to clarify my point, so that you won’t misunderstand me with your narrow, tiny head.
“You know the story about Oglosméten and the magical or sinister playing of his instrument, don’t you? That, under the spell of his music, the souls of fallen heroes would appear and stand once more beside their living comrades and continue the endless battle against the enemies from the land of Kinka, enemies as powerful as God Himself? Now I have to tell you that I cannot bring myself to believe in such things. A reasonable man who builds his dignity on the basis of reason, I accept only those truths not hidden or hiding themselves from me. I’m telling you this so that you, someone perhaps more profound, though less informed, than I am, would not be faltered or enticed by the dark, deceiving aura of that story; instead you should concentrate on the sole essential point: To raise the dead, force them to stand again, and use them until they collapse once more—is it the best thing people like you are capable of doing? The soul of a woman who lived a thousand years ago, or that of a girl from Terra, the never-get-there world as you said, again it comes to life, throbbing, moving, captivating, driving you to tears. Yes. Very much so. In a blink of an eye. A blink of an eye which resonates with the eternity, as you said. Which is possible, I don’t deny. And yet, once this blink of an eye has ended, what is left are all the other moments which shape your real life, and you live your real life no matter there exists that particular moment or not. Is this not the truth? Ah yes, you can say whatever you can, in the most powerful, elegant, insightful manner of yours. And yet there exists one truth which you never say and which I do, and which nothing coming from you can ever reach or affect. Which is the following: For this world, the world where I reside, the world that exists for me and belongs to me, you and the like of you are nothing more than a bunch of inferiors specializing in entertaining the crowd by way of forcing the dead to reappear like the living and forcing people to accept these as true living. To create truly living things is something too far from of your reach. I consider my friends and peers no one less than those who work to pave each of the stones that make up the many roads linking the Empire and each of the finest buttons I caress with my fingers, who bring me the grapes which I put one after another into my mouth with full deliberation and in all solemnity, and who offer to me each of the arrows which I let go so lovingly from my bow, the arrow that shines and dazzles in the sun and heads toward the softest spot on a bird’s body into which it blissfully, hastily buries itself.
“Of course,” he says, raising one hand as if to forestall any objection even before it begins to form in someone’s mind, “I know, of course, that you—like others before you—will say that those songs of yours, as well as the tears, the laughter, the daydream, the turmoil, the torments caused in whomever happens to hear them, they are all the different faces and manifestations of a forgotten kingdom, a kingdom that has long lost its standing amid a world of trivial concerns and ephemeral pleasures. Oh yes, I know you all too well. I know you far better than what you could ever imagine, right? Ah I know you all too well, no matter how much I differ from you, or precisely because I differ from you that much. Ah, that’s what it all comes to: I despise you, knowing or not that you can also be more wealthy and profound than I am in some sense. Nothing is more natural and logical than that in the world we are in. To despise you and the like of you is one of the elements that make my essence, in the same way to run fast makes the essence of horses and to possess poison the essence of the tiny, lovely snake that you see lying coiled, doleful and sorrowful, in this jar of wine. Yeah, keep on saying, till your last breath if you like, about the universes that you and the like of you seem to be able to create and I don’t, the universes inhabited by those quasi-living or half-living or temporarily-made-alive-again of your making. To create a fake universe, it’s what you are born to do. What is it that I am born to do, you may ask. Let me tell you. The universe I am in, the real universe, I am having it in my hands, above me, under me, around me, inside me. It’s mine, this universe. It’s me, and you, one of the numberless petty things under my feet, you have no way whatsoever to affect me. Thus are the workings of the universe. You twist and turn, you wriggle, you thrash about in your cubbyhole, the most modest among the most modest ones, trying to give beauty and richness to this world in your way, according to how that brain of yours can ever perceive beauty and richness. Yeah, keep on doing that, man; that I allow you. That said, whenever I, Arrobauth, a citizen of the Siră Kăntânări Empire, speak to you about the place to which you and what you create are actually allotted in this world, then you must listen to me and understand precisely what I want you to. There exists a constant, insurmountable distance between you and I. No matter where you are, what you do, or sing, or say, or think, bear in mind that tiny cubbyhole, the only place you are permitted to stay.”
What followed was a short pause where everything that existed in the universe appears to have closed. And then, with a calmness that seemed to be a perfect mixture of a deep feeling of intimacy and a fine touch of sarcasm, Faínâhind said:
“Hey, Mattai. Where are your spirit and your tongue?”
“Tongue and spirit do not always go together, Lady Faínâhind,” Mattai said, in his calmness that never abated. “Who is it among us the one who has the right to assert, as an ultimate truth, that a rock that has existed from primordial times does not possess a spirit of itself? What I say is not as essential as what I think, this perhaps you understand. Is it not the truth that what I think is always infinitely greater, deeper, weightier than what I say? What I carry in my mind and heart is far heavier than what I carry in my stomach, yet only a handful like me truly grasp this. I have an only world in which I live, and yet within my head and my heart I carry hundreds and thousands of other worlds, they reside in me and in them dwell countless beings—people and animals, birds and fish, reptiles and insects, plants and herbs, to which those worlds I carry within myself are boundless, infinite. Thus, my body, mind, and soul are passages between the finite and the infinite. What is finite here is infinite there, and vice versa. Even if I die, the countless worlds within me do not cease to exist. Their passage through me may end, but they remain. They exist. Just look for another passage, and again they will open themselves for us in their entirety, primordial, intact. That is why we sing, we tell stories, handing over the songs and stories living inside us to those ready to receive and continue them and let them flow inside their bodies like blood and return once again to the infinite. Our profession is such that, as long as we are alive, as long as we still have a last drop of life inside us, we will continue to sing and tell about what is greater, better, finer than we are and to keep silent about ourselves. Yes, it’s the ethos of our profession: to have our say forever and to keep silent forever.
“And, on the other hand, there are moments when we must keep silent—because while we tell stories of our heroes and heroines, someone else may be telling stories about us. This storyteller, too, is human, shaped by a life of ups and downs much like our own. And so, it is entirely possible that one day, some misfortune may befall him, preventing him from continuing his stories about us and this would leave us in a state of both existence and nonexistence. That is why we persist in telling stories of our heroes and heroines: by doing so, we allow them to continue existing and keep their worlds from vanishing. And whenever one of us dies while in the midst of telling a story, another among us will take it up and continue it, ensuring it does not end: in this way, we fulfill our duty to those other worlds, keeping them within the realm of existence, and thus, when our time comes, we can depart with the quiet pride of knowing we have not lived in vain”.
He stopped. And then, from the bottom of the silence that was only infinitesimally punctured here and there by the cracklings of the woods being burned in the fire, rose Faínâhind’s voice, thin, vulnerable, trembling, not a bit resembling that of the ordinary Faínâhind, like the voice of a creature that has just returned from the other world, still unable to believe she’s now flesh and bone again and not only a bodyless soul.
“The infinitely remote realm that you said no one from us has ever set foot to, how is it called, Mattai?”
“That I cannot say for sure, o my beautiful Lady Faínâhind. There’s one thing I know, which is this: the place has a number of different names according to the different languages of the different peoples living there, one of them being Terra. It is one of the names most usually uttered from the lips of its inhabitants whenever they want to mention it, with love, nostalgia, pain, rage, or cold reason. Terra, or one of its many variants in several languages. Terre. Tierra. Tèra… Another name, even more often heard, is Earth. That world is as vast as ours, containing as many seas, rivers, mountains, forests, plains, ravines, deserts, and glaciers as ours does. There one can find many different countries exactly like here in our world, where numerous peoples vastly different from each other in sizes, appearances, temperaments, customs, and beliefs, exactly like here, in our world. And these people, no matter how hopelessly dissimilar from us they seem to be, in fact they are like us, very much like us. If such a person from Terra were ever to move to our world under some unknown circumstances, it’s entirely possible that someone from us would fall in love with him and be faithful to this love until her last breath, and vice versa. From this, countless wonderful songs and stories could be born. Alas, never can it happen. Terra is our shadow and we are its shadow. We cannot become our own shadow so as to fall in love with another shadow”.
“If it’s so,” Arrobauth said, trying to suppress a snicker, the hidden meaning of which eludes all efforts to fathom and discern, “what is the point of you going on about Terra? Letting our body be our body and our shadow our shadow, each secured in its allotted space and fate, is that not a better choice? Instead, why not take delight in contemplating this shadow, immersing yourself in it as if it were a dream you refuse to forget, and yet, at the same time, bear in mind that it is a world of shadows—shadows that are nothing more than apparitions, breezes, wisps of smoke, and, live to your last drop of blood, to your final breath, to the fullest of your being, in the real world—the only world that truly exists, the world of bodies, full of dirt and feces, and perhaps, fragrances as well. The world of Faínâhind. Of yours. Of mine. Are you capable of doing that? You do not sound like you are”.
“Those who cannot see, hear farther than those who can”, Mattai said, in a soft voice. “He who cannot stand on his own legs can make a fallen man pull himself and stand up with one word. Yes, it’s possible that we storytellers cannot stand on the face of earth as firmly as the workers who build roads for the Empire or the lumberjacks who fell down giant trees do—our bodies are not cut out for such tasks. And yet, with a pair of ears deep inside us and also countless miles away of us, we can hear someone in Terra tell stories about us, about no one else but us, thus making us more real to people living there, in that world. Whenever we keep a profound enough silence, we can hear our own silence there, in Terra. When, out of joy or wrath, we give forth a wholehearted scream, we can hear our own scream over there, Terra, not an echo but rather an alter ego of that scream. It’s then, and only then, we can fathom the truth that we live each of our moments here in order for us to live each of our moments there. Our body cannot get there, yet our spirit can. We tell stories about Terra in order to remind each of us of this truth, in the same way people from Terra tell stories about us. They and we exist alongside each other, live alongside each other through stories. The bodies and lives of ours, storytellers, are nothing more than the ends of the invisible threads connecting both sides. We cannot attach ourselves too tight to the visible lest we risk loosening the bonds between us and the invisible”.
Mattai stopped, and again the only sound that occupied the space and the human ears and hearts was the woods crackling in the fire. Several pairs of eyes were turned towards Arrobauth, who was sitting there engrossed in meditation. Faínâhind looked at him with infinite tenderness. If he ever looked back at her, he would realize that she had never looked at anyone with such tenderness, one that was boundless, infinite. He did not look at her, however. He seemed to see, through the warm flesh and blood of some living creature he loved, the blurred, elusive image of some remote dream returning to him, ephemeral, haunting, like a solitary chilling breeze in the burning heat of the driest summer. He seemed absorbed in some unusual sadness, “like the faint aura of a black star”. He who took a glance at Mattai at this moment would not fail to discern the unmeasurable softness with which he was looking at Arrobauth. It was as if Mattai was looking at his beloved blood brother who was going to kill him—he knew his brother was doing it without knowing what it was that he was doing. And the silence emanating from these two men—Arrobauth, lost in contemplation of something only he could see, and Mattai, contemplating something within Arrobauth that only he could perceive—was a silence that everyone knew they should not break, even though they could not fathom its essence.


@Trần Tiễn Cao Đăng

Khai bút đầu năm

Chỉnh lại một đoạn văn đã viết trước đây.

-----

And yes, it was how it all fell down upon me. Rain. Bucketfuls of rain. Downpour. Celestial torrents aiming at the core of the earth, the core of myself. Through my flesh, through my soul. Every cell of mine drenched and drowned, I stood, and then collapsed, sat, lay on the ground, reduced to nothing but one of the innumerable passages of rain (let’s call it rain, to give it a name, however arbitrary, for convenience).

And yet when it had all or almost all passed through this passage which had previously been me, I discovered something curious about it, this passage, myself.

There. Here. Within me.

A core.

A kernel.

As solid as diamond.

As weightless as light.

A free as a neutrino.

Immune to rain.

Immune to anything as raw as air.

Fresh like a new sprout.

An infant.

An infant aware of her own infancy, yet remaining an infant.

Ready for a new life.

For a new start, hopefully for something better, in this spoiled, rotten world.

I wait.

Patiently. Calmly.

Like one who, standing atop a mountain, waits for the sun to rise.

Like a hibernating bear waiting, subconsciously, for the warm weather to return.

I wait, for the night time.

Về 'Cospolist Nổi Loạn'

 'Cospolist Nổi Loạn' sẽ phải đương đầu với rất nhiều trở ngại trên con đường đến với người đọc; đó là một điều có thể thấy trước, một điều đương nhiên. Nó là tiếng nói của một con người (mà do cơ duyên nào đó là người Việt Nam) hướng đến loài người trên khắp địa cầu; một con người (mà do cơ duyên nào đó sinh ra vào cuối thế kỷ 20) hướng đến loài người vài thế kỷ sau, nhiều thế kỷ sau. Với đất nước và thời đại nó sinh ra, nó là một sinh vật lạ, nói những điều không ai nói và gần như không ai hiểu, nghĩ những điều không ai nghĩ và gần như không ai hiểu. Phận của cuốn tiểu thuyết và phận của Cospolist Trungku, nhân vật chính, là phận của kẻ yêu loài người và không được loài người dung nạp, một kẻ không nhà, đau vì không thể làm gì hơn cho loài người ngày một băng hoại.

A Personal Manifesto: I Write to Define Myself

 Something I wrote many years ago

****
A Personal Manifesto:
I write to define myself
(just for fun, "Ce n'est que pour rire, mesdames, messieurs...")

(Open) letter to the leaders of a(n) (imagined) Creative Writing Faculty at a(n) (imagined) (US-based?) University

(Draft, junk, improvised and (unbridled?) version)

To Whom It May Concern:

My name is Tran Tien Cao Dang (Tran is my last name, Dang my first name, Tien Cao my middle name).

I was born in 1965. I am working as an editor for the Vietnam-based online newspaper VietNamNet. I have published a short stories collection titled “Baroque and the Hidden Flower” (2005). As a translator, I have translated two books by some of the world's leading authors, namely, Milorad Pavic's “Dictionary of the Khazars”, and Haruki Murakami's “The Wind-up Bird Chronicle”. My latest translation, which will be published by the end of this year, is Kazuo Ishiguro's “Never Let Me Go”. I am now working on the translation of Franz Herbert’s “Dune”, one of the classic science fiction novels. My main foreign languages are English and Russian. I can read French, Spanish, Japanese, and a little Italian.

I am now working on a novel, my first one.

I am happy to write this letter to you on behalf of myself, a writer.

Why do I write?

I write to define myself, re-define myself, to regain my authentic identity, emancipating myself from the false identity imposed on me by others, the so-called mainstream, or what O. Pamuk refers to in his Nobel Lecture as the “center” of the world.

Vietnamese writers are so often thought of as being pre-ordained with a limited agenda to carry out throughout their writing life. This agenda consists of, namely: war, post-war conditions, totalitarianism, and, in a condescending goodwill action to allow for a picture of a somehow “full-fledge” culture, some exotic elements such as water puppets and Vietnam’s unique chèo or tuồng drama.

I’m too fed up with this faked destiny that is so unworthy to me.

What I am doing is to regain my authentic voice, develop it to its right power, and raise it to the right altitude, where it will be clearly heard and properly recognized by the world.

Here a sentence I read from an online document: “I was so consumed by reality to afford fantasy”. Well-said! I myself have for such a long time been “so consumed by reality to afford fantasy”, being caught in the trivial daily issues, but I’m now striving to get over it, to break through and lift myself to the point where I can take off with all the power of fantasy that has always been lying untapped inside me and the main, vital part of my so far unactualized self.

Now I know I can say the same as Pamuk did in his recent Nobel Lecture. For me, Vietnam is not any marginal part of the world. It is the center of the world. Similarly, we Vietnamese are not any Others to the rest of the world - implicitly, to the West. We are among the most authentic and qualified dwellers of the world. Here I live and write, creating, exploring, watching the growth of, and developing myself in, the entire multitude of imaginable and unimaginable worlds and realities.

These worlds are the territory where readers from all other corners of the world will not find an Otherness - a war-torn Vietnam, a post-colonial, totalitarianism-ridden Vietnam, an exotic, “unexplored” Vietnam, a “young tiger” Vietnam, you name it -, but rather another, strikingly alien yet disturbingly similar to their own world.

My project - my ongoing novel - is to create a multireality, multiuniverse version of what exists. The idea itself is far from “new” and unique, of course. The newness of the idea itself is not my concern. What essentially costs is the way the idea is developed and comes into full being, the way images, fantasies, emotions, passions, speculations, insights are added to it as bone, flesh, veins and blood are to a soul.

I am fully aware that many will find my future novel unsatisfying in the sense that it does not give a portray of Vietnam as they expected: no war atrocities, neither war victims nor war veterans, no retired generals, no bribing officials, no disappointed intellectuals, no would-be dissidents, no young people eagerly grasping the opportunities brought about by WTO and globalization.

This having been said, who knows, here and there in my novel this or that of all the abovementioned elements can be touched, yet it will be clear to readers that these are far from being what the novel is all about.

Here what I am doing: to discard any predetermined notion about the so-called Vietnam, to deconstruct any assumption of what a Vietnamese novel should be and should not be.

Anyone who couldn't imagine that a Vietnamese writer could afford to devote herself to, say, writing science fiction, will feel compelled to change his way of thinking as soon as he faces this kind of writing.

This kind of writing I am creating will partake in the workings of the world in such a way to adjust the common perception of one of its integral parts: in fact, I myself and Vietnamese writers like me are working to help change the world.

Naturally, it would be good for to me if I could attend a creative writing at your organization. It would be a good opportunity to me to see the world, physically. The world, which I know so intimately through words, sounds, and images, will present itself before me in all its mighty liveliness, infinite diversity, and rigorous beauty.

Of course, I’m not so stupid as to expect that such a trip will change my writing in a magical manner.
Instead, the trip would be, I think, one into larger dimensions of myself, one that would provide me with a deeper insight into the vaster realm which I would be able to partially fill with my own being.
In other words, this would help me strengthen the universal quality of my writing.

If, on the other hand, the trip would not be granted to me for this or that reason, I still have other, equally good ways to “attain the universal”, for, more than anyone else, I am fully aware of my free will and creative power.

The seed of something undefined and, although I’m barely aware of it at the present, much greater and better than me, has chosen to dwell within me, and it’s my responsibility to make it grow to the largest possible extent of its being.

Thanks for your kind(est) attention,


Tran Tien Cao Dang

Haiku verse around 'fork', 'hook' and 'heart'

And the day will come
When you wake up
With a fork that blossoms in your heart.

---
A fork slides
Along your mind
Until it meets its paradise
---
And earth and sky
Will look at your fork
As if at a thunder that severs the world.
---
A landslide, an avalanche
Are kept from moving down
By the hooks that are my eyes.
---
My hook keeps her
From disappearing
My fork draws her on a fog yet to come.
---
My body stinks
My hook radiates
My heart emits bright dark cries.
---
Of course it fits:
Your heart, your hits
The dream that twists you then quits.
---
Your heart, amid the fire,
Thinks it's a happy squire
Doesn't know it's a clown who burns himself.
---
Among the scattered ashes
Which had once been my heart
You can still find a splinter of smile.
---
The slips of your heart
The slides of your soul:
The knife and fork that slice you into songs.

India looks at me…

(A Brief Note on My Participation in the recent Dibrugarh UniversityInternational Literature Festival , Dibrugarh University, Assam, India,March 19-21, 2024)

-----

India looks at me withboth the stony, relentless stare of some local men from the poor neighbourhood alongthe Brahmaputra river and the open-hearted, pristine smiles of DibrugarhUniversity students. Each of the few days I spent here in this ‘remote’ part ofIndia, I felt myself hanging along the spider web-thin, razor blade-sharp, clear-cutand yet ever-shifting line that separates forces that weigh India down fromthose that pull her forward and upward.

Me staying at the luxuriousHM Resort had on one hand served as a superb protective shield against thenotorious Indian social violence and, on the other hand, encased me in a rigidetiquette framework out of which I always felt want to break free. I alwaysfelt drawn to the ‘real’ India behind these thick, transparent, impenetrablewalls of the luxury offered to me, the ‘real’ India that I felt bothintimidating and wonderful.

Mr. KrishnanSrinivasan, former State Secretary of India, told me he does not believe thatIndia has a future, the dire poverty and lack of education that ravage thegreat majority of its population being to be blamed. “It’s so sad”, he said. Hehas every reason to make this conclusion, of course, having been tormented bythis problem all his life. And yet, looking at the radiant faces of Dibrugarh Universitystudents and scholars turning toward us panelists and trying to answer theirwell-informed, ‘thorny’, highly inquisitive questions and having the honour toget to know their dreams, I’d want to be and remain a stubborn idealist who,despite all those bleakest signs and depressing indicators, keeps on believingthat this enormous country has every reason to believe she has a bright future.

A bright future, notonly for India but also for the whole world.

A lonely ‘old’ wolfwho would always prefer the harsh solitude within the privacy of his vastjungle of literature, I was not that ready to be in the company of suchwonderful representatives of my kind from around the world. I’m always aware,of course, of the fact that quite a few of members of my ‘tribe’ are scatteredall around the world. And yet, meeting them in their ‘real’ version, conversingwith them in the same physical room, and giving them the occasional tap ontheir shoulders, is something radically different from nurturing the company oftheir ‘incorporeal’ souls. Here I am, among them, and I feel that yes, I belongto a tribe, one of the not-that-numerous humans who see what many others don’tsee, think what many others don’t think, feel what many others don’t feel, andtry to do things that many others don’t do, out of a seemingly futile desire tomake the world a better, safer, and more tolerant place to live.

The mere fact thatwe’re all speaking about literature and spiritual values is ‘unusual’ initself: How could ever people like us, normally without any power, strive tooppose quite a large array of utterly real and huge powers that are doingnothing better than spoiling human souls and destroying Mother Earth? And yetwe go on speaking about how we can strive, about our paths, our efforts, ourdreams, our hopes: in a way, we are fighters who dedicate themselves to thecase of preserving humanity.

For this reason, noamount of gratitude would be enough to FOCAL and Dibrugarh University forcreating such an unforgettable event in my life, in our lives. May this spiritlive on forever. 

Me speaking at the session, "The East European Tale", March 20, 2024, at Dibrugarh University, together with Halina Kruk (to the right) and Irena Karpa (to the left), both from Ukraine, and Ashes Gupta (far right) as the moderator.

Về tình lãng mạn

Tôi biết mình không đủ tuyệt cho một mối tình lãng mạn. Để là nhân vật trong một mối tình lãng mạn, cần phải có một số phẩm chất nhất định ở bên ngoài – về ngoại hình, về "tinh anh phát tiết ra ngoài", về "sức hấp dẫn bẩm sinh" và/hoặc những thành tựu vật chất mà anh đạt được bằng năng lực của anh. Những thứ mà tôi không có hoặc có rất ít.

Để làm nhân vật trong một mối tình lãng mạn, những “phẩm chất bên trong”, “vẻ đẹp tâm hồn”, “sự đồng điệu” không thôi, không đủ. Những thứ đó - “phẩm chất bên trong”, “vẻ đẹp tâm hồn”, “sự đồng điệu” - đủ cho một tình bạn đẹp, tình đồng chí, tình tri kỷ, tình yêu phi tính dục, phi giới tính. Đủ cho tình yêu lãng mạn thì không. Điều này không sao cả. Đơn giản là bạn không sinh ra cho vai đó -cũng như không phải ai cũng sinh ra để làm nhà leo núi, làm người mẫu nam, làm Bill Gate, làm Lionel Messi.

Khi đã ngộ ra điều này, bạn không mất thì giờ chờ đợi, đi tìm, xây dựng tình yêu lãng mạn. Thay vì vậy bạn biến con người mình, cuộc sống của mình, sự có mặt của mình trên trái đất thành chất liệu và nguyên liệu cho một tình yêu lớn, một tình yêu khởi đầu từ rác và tựu thành ở sự thấu cảm không phân biệt dành cho thế giới và mọi sinh thể. Mỗi người có vai của mình, giống như trong trận bóng đá. Có người mà vai trò chủ yếu hoặc duy nhất là tấn công. Có người mà vai trò chủ yếu hoặc duy nhất là bảo vệ. Cũng tốt nếu vai trò chủ yếu hoặc duy nhất của anh là, giống như thủ môn, không bon chen vào các cuộc tấn công (trừ vài trường hợp ngoại lệ), mà ở yên tại chỗ của mình, chuyên tâm bảo vệ những gì cần được bảo vệ.

Tình yêu lớn dành cho thế giới: đó là tình yêu duy nhất không làm bạn mệt mỏi chừng nào bạn còn sống.

Assol (Anastasya Vertinskaya) trong "Những cánh buồm đỏ thắm". Người đàn ông xứng đáng với nàng trước hết phải là người hùng mạnh, có đủ khả năng vật chất để cứu nàng khỏi số phận hẩm hiu.

Kinh Thánh cho một người

1
Hãy đủ mạnh và đủ bao dung để là bạn tốt nhất của bản thân mi. Sao cho, khi mi gục ngã và không có ai bên cạnh, bản thân mi sẽ là bờ vai chắc chắn để mi tựa vào và cánh tay mạnh mẽ xốc mi đứng dậy. Sao cho, khi mi trở về nhà, với một niềm vui hoặc nỗi đau mà tim mi không chứa nổi, bản thân mi sẽ là người bạn với trái tim mênh mông thừa sức ôm trọn giùm mi niềm vui hoặc nỗi đau ấy. Sao cho, khi mi phạm lỗi lầm, bản thân mi sẽ là người tha thứ cho mi, không đay nghiến, không phán xét. Sao cho, khi mi sắp thở hơi cuối, bản thân mi sẽ là người nói với mi lời dịu dàng nhất mi từng được nghe trong đời, lời dịu dàng nó sẽ khiến mi thanh thản và yên vui đi sang thế giới bên kia.
-----

2
Hãy cho muôn loài và không mong được cho lại. Hãy giúp muôn loài và không mong được giúp lại. Hãy yêu muôn loài và không mong được yêu lại. Thỉnh thoảng, khi thật cần thiết, hãy dừng lại, tự cho mình, tự giúp mình, tự yêu mình, một cách vừa đủ, rồi tiếp tục cho, tiếp tục giúp, tiếp tục yêu. Hãy là một người trưởng thành giữa nhiều người chưa trưởng thành. Bản thân mình hãy là nguồn cho đi, nguồn giúp đỡ, nguồn yêu thương.

Arrobauth và Mănjíb (Trích từ "Ngoại truyện Gurun" đi kèm với "Cospolist Nổi Loạn", tiểu thuyết sắp in của tôi)

 Arrobauth gặp Mănjíb trên đường cái quan từ Bergavóntai về Zänsurdén. Dù Arrobauth đã mấy lần thấy Mănjíb từ xa, song khi hai người đứng trước mặt nhau lần đầu tiên, Arrobauth cảm thấy có một cái roi bện căng bằng cây gai lạnh như băng quất vào ngực chàng. Hai người nghỉ trọ cùng lữ quán. Đêm, họ ngồi cạnh lò lửa trong căn bếp kiêm buồng ăn, sực mùi dầu mỡ, đầy bồ hóng, mỗi người ấp giữa hai bàn tay một cốc vại to bằng gỗ övgêlêm đựng rượu gừng hâm nóng. Ngoài cửa, gió rít.

Này Mănjíb, sau một hồi im lặng dài Arrobauth nói. Tôi muốn anh làm cho tôi một thanh gươm đặc biệt, thanh gươm mà dẫu là người chí thiện, chỉ cần dùng tới một lần là thành kẻ đại ác, dù ý định ban đầu của y là thế nào đi chăng nữa.
Mănjíb lặng lẽ mân mê cốc rượu, mắt nhìn đăm đăm vào điểm nào đó của ngọn lửa trong bếp lò. Một cái gì đó giông giống nụ cười thoáng hiện trên mép chàng.
Anh nghe tôi nói chứ, Mănjíb? 
Chầm chậm, Mănjíb ngoảnh lại, bóng tối đọng nơi gò má chàng phía khuất khỏi ánh sáng bếp lò. 
Anh bạn gọi đó là thanh gươm đặc biệt. Anh thật sự tin thế sao?
Arrobauth cười xòa, đặt cốc rượu xuống sàn bếp đen nhẻm.
Mănjíb, Cha và Mẹ của Những Thanh Gươm, là một cái tên lừng lẫy, chàng nói. Nếu anh biết rõ hơn tôi thế nào là một thanh gươm đặc biệt, xin hãy chỉ giáo.
Mănjíb lại quay về phía ngọn lửa, một nụ cười mơ hồ như cái bóng của một làn khói phớt qua bên mép chàng.
Không một thanh gươm nào là đặc biệt đối với ta. Mỗi thanh gươm là độc nhất vô nhị theo cách của nó và đều tầm thường theo cách của nó.
Arrobauth im lặng, suy nghĩ.
ARROBAUTH: Cũng như con người, phải không? Người ta nói, đối với nhà làm gươm, mỗi thanh gươm như một con người, là một con người. Mỗi thanh gươm có cá tính của nó, linh hồn của nó. Cái gì làm một thanh gươm đặc sắc hơn hoặc gớm ghê hơn ngàn vạn con người?
MĂNJÍB: Có người nào mà, hơn cả thanh gươm anh vừa nói, một người chí thiện chỉ một lần gặp y, nhìn vào mắt y, chạm vào y là biến ngay thành kẻ đại ác? Anh từng biết bao nhiêu người như thế, hở Arrobauth?
ARROBAUTH (ngừng một chút): Tôi có biết. Giữa triệu người, có một người như thế. 
MĂNJÍB: Và anh muốn một thanh gươm làm được cái việc mà giữa triệu người chỉ một người có thể làm?
ARROBAUTH: Tôi muốn một thanh gươm làm được nhiều hơn chứ không chỉ giết. 
(Chàng ngừng một chút, dường như xúc động bởi điều mình sắp nói ra, tuy nhiên không một cơ nào trên mặt chàng động đậy).
Tôi muốn một thanh gươm có khả năng hủy diệt theo những cách vượt xa cái chết thường tình. Thanh gươm thường tình giết chết xác thân một con người. Thanh gươm tôi muốn là thanh gươm giết chết linh hồn một con người, và nó làm việc đó không phải bằng mũi nhọn hay cạnh bén của nó mà bằng chuôi của nó. Mũi và cạnh nó giết thân xác kẻ làm đích cho gươm, chuôi nó giết linh hồn kẻ cầm gươm. 
MĂNJÍB: Hãy cẩn thận với điều anh nói, anh bạn. Hãy suy nghiệm lại điều anh vừa nói, để xem anh có đang nhầm lẫn không. 
Cho dù kẻ chí thiện (nếu quả thật là chí thiện) có chuyển thành kẻ đại ác bởi cầm thanh gươm của anh trong tay hay không, song người ta không bao giờ có thể nói chắc rằng linh hồn hắn đã chết. Bởi, nếu trở thành kẻ đại ác là để thực hiện một nghĩa vụ mà hắn phải làm theo đúng cơ đồ của vạn vật, cho dù hắn có thu được lạc thú cho bản thân từ việc đó hay không, thì anh không thể nói về hắn như về một kẻ đã chết.
Và nếu kẻ chí thiện đó, mặc dù hoặc chính vì biết thanh gươm này có thể làm hắn trở thành gì đi nữa, vẫn cầm lấy chuôi gươm vung nó lên một cách hoàn toàn hữu thức, thì anh có thể nói gì về hắn, kẻ hoàn toàn làm chủ tâm trí và hành động của mình, hành động không phải với tư cách bản ngã hắn mà với tư cách công cụ của thiên cơ, cái vốn dĩ lớn hơn hắn?
Những kẻ làm gươm bọn ta, trong khi làm gươm, bọn ta không màng đến thiện ác. Thanh gươm, cũng như hùng tâm dũng khí của con người, tạo ra cái gì là tùy ở người sử dụng nó và điều này xét đến cùng là tùy ở thiên cơ. Cái thanh gươm anh nói với ta, anh tưởng nó là cái gì đặc biệt với ta sao. Đúng là tay ta chưa từng làm ra nó, nhưng tai ta đã nghe về những thanh gươm như thế, và dẫu chính mắt ta chưa nhìn thấy thì cũng có quan trọng gì một khi chúng chỉ là những thứ tầm thường như bất cứ con người nào ta từng gặp và không bao giờ gặp trong đời ta? 
Nói vậy không có nghĩa là ta không thừa nhận rằng thanh gươm của anh, nghĩa là thanh gươm trong hình dung của anh, nổi bật vì sức mạnh. Nghề của bọn ta là sinh ra sức mạnh, sức mạnh không ngừng tăng tiến, sức mạnh hoàn hảo trong chỉnh thể của nó. Ta thừa nhận sức mạnh của nó, song ta không động tâm trước nó. Ta yêu cái ta đang làm ra, ta dửng dưng trước cái ta đã làm ra và trước cái ta biết ta có thể làm ra. 
ARROBAUTH: Vậy anh có thể làm thanh gươm đó, và trong quá trình làm ra nó anh sẽ yêu nó? Tôi hiểu vậy có đúng không, Mănjíb? Nếu quả vậy, với tôi thế là đủ.
Mănjíb thong thả nhấp một ngụm rượu, ngước nhìn gié lúa tkhêbatăi chi chít hạt, màu vàng đã xỉn vì thời gian, mà chủ quán ghim lên tường bếp đầy bồ hóng để cầu may, dấu hiệu rõ ràng cho thấy y xuất thân từ tỉnh Sbergă màu mỡ của vùng châu thổ Păwgulém.
MĂNJÍB: Ta sẽ kể cho anh một câu chuyện.


 

Ofrangan (trích từ "Ngoại truyện Gurun" đi kèm với tiểu thuyết "Cospolist Nổi Loạn" của tôi, sẽ in trong năm 2023)

Ofrangan nghe trong gió hương thơm của một loài hoa lạ không ai biết hoa gì, và chàng mơ hồ hiểu đó là dấu chỉ rằng chàng rồi sẽ ra đi, dấn vào cuộc phiêu lưu lớn đầu tiên và duy nhất của đời chàng.

Phương xa, nơi mà nếu may mắn chàng sẽ gặp những góc nhỏ ngào ngạt những mùi hương chàng chưa từng biết, không chỉ hương hoa, và nơi mà kể cả dù được thần may mắn hộ trì chàng có thể sẽ chết.

Phương xa, hương đậm, cuồng hoan, cái chết. Đó là bản bi-tráng ca mà chàng sẽ tạo nên bằng cuộc đời chàng.

Có lần, hồi bảy tuổi, chàng theo anh trai Shenjuren trèo lên cội cây cao nhất trong điền trang gia tộc. Không ai biết tuổi của Cây. Hồi đất này được sáp nhập vào điền trang, thời ông tổ bốn đời của anh em chàng là Cây đã có đó rồi, thân sáu bảy người ôm, rợp bóng đủ ba trăm người nương náu lúc trời nắng gắt. Tuy nhiên chẳng mấy ai có thể đứng trong bóng râm của Cây với con tim bình thản, hầu hết họ ít nhiều rùn lại bởi một niềm kính sợ giống như niềm kính sợ khi nhìn ngọn núi cao nhất. Có một người (loại này ở đâu và thời nào cũng có) phản kháng niềm kính sợ này bằng cách lấy dao khắc họ tên mình lên thân Cây và, ba ngày sau, bị sét đánh chết tức thì trong một cơn mưa. Không cần phải nói rằng từ đó trở đi không ai dám động đến Cây, cũng như không ai từng dám liều mạng trèo lên Cây, hoặc nếu có thử thì không đủ lớn cật hoặc không còn sống để kể lại. Từ tấm bé, mọi thành viên gia tộc đều được dạy về sự linh thiêng của Cây, về chuyện kẻ nào phạm đến Cây sẽ bị bắt mất linh hồn và không bao giờ có thể trở về.

Ba láp, Shenjuren nói. Đến cuối đời Ofrangan sẽ không quên chàng cảm thấy thế nào khi nghe câu đó. Nó là câu nói đã quyết định không chỉ cuộc đời ngắn ngủi và chói sáng như sét hòn của Shenjuren mà cả cuộc đời cho đến giờ vẫn lờ nhờ như nước rửa chén nhưng rồi sẽ rực cháy và chói sáng y như vậy của chính chàng. Nhiều năm sau người ta vẫn lạnh gáy khi nghe kể về ngày hôm đó, ngày cuối cùng người ta thấy Shenjuren trên thế gian. Cậu biến mất trên vòm lá tối tựa hang sâu của Cây, không bao giờ xuất hiện lại. Cây xóa Shenjuren khỏi nhân gian giống như cái chết xưa nay xóa lần lượt mỗi người khỏi nhân gian. Phần chàng, Ofrangan, chàng không bao giờ có thể kể ai nghe về chuyện cái gì làm máu chàng đông lại khi chàng leo lên tới chạc ba thứ nhì tính từ gốc của Cây. Gọi đó là nỗi sợ thì cũng giống như gọi lớp bọt đầu ngọn sóng là biển và coi đó là toàn bộ biển. Đúng hơn, chính trong khoảnh khắc đó chàng trực nhận ý nghĩa sâu nhất của thế giới, của hiện hữu. Từ khoảnh khắc đó chàng biết.

Sau sự kiện đó, chàng, khi đó bảy tuổi, trở thành một người khác. Đứa trẻ này giữ nguyên trong tâm khảm ký ức của mười ba kiếp trước, một pháp sư lừng danh nói về chàng như vậy một ngày trước sinh nhật thứ mười ba của chàng. Không ai muốn tin lời này. Không ai đủ sức bác bỏ nó. Nhìn chàng, có người nhớ đến câu chuyện về chiếc bình bí hiểm cao bằng đầu người, trong họng nó là bóng tối như đêm, người ta có thể trút vào đó toàn bộ nước của một con sông mà vẫn không đầy đến miệng, như thể bên trong nó là toàn bộ hư không của thế gian. Bên trong thằng bé Ofrangan dường như có một hư không như thế. Vào ngày sinh thứ mười hai chàng chợt nhận ra rằng chẳng biết tự bao giờ không ai từng nhìn thẳng vào mắt chàng. Chàng không phiền lòng vì điều đó, và không lấy làm lạ, chàng biết hoặc mơ hồ cảm thấy rằng một người nhìn bầu trời, nhìn biển, nhìn đồng bằng rộng lớn nhiều hơn nhìn con người thì sẽ mang bầu trời, biển, đồng bằng ở bên trong mình nhiều hơn mang con người ở bên trong mình. Đây là sự trả đũa của người đời một khi ta ít hoặc không quan tâm tới họ, chàng biết. Và như vậy, từ mươi mười hai tuổi chàng đã biết một trong những sự thật sâu xa nhất, nền tảng nhất của loài người: một giống loài gồm chủ yếu là những cá nhân hèn đớn, đê mạt, co rúm lại trước bóng tối, cơn mê dài, giấc mơ sâu, cái chết, những gì không thể biết, cõi vô hạn.

Năm chàng mười ba tuổi ông nội chàng mất, chàng thừa lúc không ai để ý, leo lên giường nơi thi hài nằm chờ nhập quan, nằm cạnh thi hài. Nhờ thân hình nhỏ bé, chàng có thể rúc dưới tấm chăn dày rộng suốt hơn nửa ngày không ai phát hiện. Có lúc, trong bóng tối tịch lặng toàn bích dưới chăn, chàng có cảm giác mình đã nhập làm một với thân xác người chết và, trong cái gì đó như một giấc ngủ sâu và mênh mông ngang với cõi vĩnh hằng, một góc còn le lói cuối cùng của ý thức chàng chợt nhận ra rằng nếu rạng sáng mai người ta cứ thế đưa chàng vào cỗ áo quan đẽo từ thân cây chindagérn ngàn năm tuổi thì đó cũng là điều tốt bởi vì đằng sau cơn ngủ dường như vô biên này là một cõi khác, rộng lớn hơn, khủng khiếp hơn, kỳ diệu hơn cõi đời ngoài kia, mà chàng phải khám phá. Tuy rằng sau đấy chàng đã chui ra khỏi chỗ nằm tuyệt diệu kia, âm thầm không ai thấy, giống như con sâu non nhô ra từ giữa tán lá dày, song, nhiều năm về sau, có những lúc chàng nhớ lại mà nghĩ, biết đâu chuyện sẽ tốt hơn nếu chàng đã nằm lại đó: một phần của chàng sẽ xuống đáy mồ, phần khác của chàng sẽ như gió lùa qua rặng cây ở một cõi khác, như sấm sét giáng xuống bãi biển ruộng đồng ở một cõi khác mà đến chết chàng cũng không mơ thấy được. Mặt khác chàng không hối tiếc mình đã trở dậy quay về với cõi người, bởi trong sâu xa chàng biết một cách mơ hồ rằng ở đây chàng có việc phải làm.

Và như vậy những năm niên thiếu của Ofrangan là một sự chờ đợi không ngừng không mệt mỏi, đợi một dấu hiệu, một cú thúc, một tiếng nói nhắc cho chàng nhớ chàng phải làm cụ thể việc gì để hoàn thành số phận mình. Cứ như vậy chàng chờ đợi, chờ đợi và chờ đợi trong khi lớn lên, trở thành một nam nhi hoàn hảo chưa từng có giữa thế gian, cho đến cái ngày chàng gặp Shireki và Hunzali và biết thời của mình đã tới. Thời của chàng. Thời giấc mơ trở thành thực tại. Thời thực tại trở thành mơ. Thời không còn ranh chia giữa thực và mơ. Thời không còn hôm qua, hôm nay, ngày mai, không còn sáng và tối, không còn tĩnh và động, không còn sống và chết, không còn phải và trái, tất cả là một. Đôi lúc chàng thảng thốt kinh ngạc trước ý nghĩ này của chính mình, nhưng rồi nhanh chóng yên tâm: chàng biết ý nghĩ này thuộc về một cõi lớn hơn chàng vô số lần, và đây chỉ mới là đôi lần đầu tiên nó tự hé lộ cho chàng thôi. Trước thời điểm đó, chàng luôn có một cảm giác mơ hồ, khó giải rằng hình như chàng chưa đủ kích thước, chưa đủ tầm cỡ để làm việc chàng sinh ra để làm. Chỉ sau khi gặp Hunzali và Shireki chàng mới nhận ra rằng không phải vậy. Không phải chàng chưa đủ kích thước, tầm cỡ. Sự thật là: chàng chỉ mới là một phần ba của cái chủ thể chàng cần trở thành. Với hai cấu phần còn thiếu mà bây giờ chàng mới gặp này, chàng-và-họ trở thành một, sinh thể duy nhất, chưa từng có, kỳ vĩ, đầu đội trời, hai chân hai tay ở hai rìa cách xa nhau nhất của đất. Để điều này thành sự thật, có vài việc không bình thường mà chàng phải làm. Những việc mà người phàm không ai có khả năng làm, không ai dám làm, không ai nghĩ tới chuyện làm. Không phải ngay lúc này: chàng biết rằng hiện tại việc của chàng là đợi - thiên cơ sẽ có cách của mình để cho chàng biết khi thời điểm tới. Thế giới này sẽ cho chàng biết điều chàng cần biết vào đúng lúc cần biết bởi thế giới này là mẹ của chàng. Người yêu thương chàng theo cách của Người, điều mà không phải đứa con nào của Người cũng có thể hiểu.

 

***

 

Hai mươi tuổi Ofrangan gặp Tawilgen, nhạc sĩ lang thang người vùng Bongora Leiba, cuộc gặp làm thay đổi hoàn toàn cuộc đời chàng.

Ofrangan gặp Tawilgen dưới bóng một cây bagrasoya lớn. Có người kể đó là một ngày nắng gắt oi nồng đến độ kẻ đầu trần đi trên đường chợt muốn cắn xé mọi thứ giống như chó dại, người khác thì cam đoan đó là một ngày mưa dầm dề tới nỗi ruột gan người bốc mùi như hai bàn chân mang giày ngâm bùn loãng quá lâu. Dẫu mưa hay nắng, dưới tán lá này là một cõi khác biệt. Tawilgen ngồi đó, quấn tấm vải thô vắt tréo che nửa thân hình gầy nhỏ dường như lúc nào cũng có thể chìm lẫn vào vùng tranh tối tranh sáng mát lạnh như chiều muộn cuối thu. Mắt Tawilgen có một vẻ là lạ, không mở, không nhắm, song vừa thoáng trông Ofrangan đã biết Tawilgen không thấy chàng. Tawilgen thấy chàng bằng một giác quan khác. Tawilgen xoay mặt về phía Ofrangan, và trong đôi nhãn cầu bất động của anh, Ofrangan thấy rõ rằng Tawilgen nhìn thấu tâm can chàng vào cái khoảnh khắc cách đây đã lâu, khi chàng còn niên thiếu, lần đầu tiên hẹn gặp được cô gái chàng si mê và, giáp mặt nàng, chợt nhớ mình quên cài cúc quần. Và Tawilgen biết rõ cái lần chàng ở trong rừng, lắng nghe tiếng hót của con chim mikoryana cuối cùng còn nán lại chưa bắt đầu chuyến thiên di hằng năm dài dặc về phương nam, mà tự nhủ chàng muốn giống con chim đó, trao cho thế gian tiếng hát cuối cùng đẹp nhất trong khả năng mình khi tất cả đồng loại mình đều đã đi hết, khi thế gian đang hoàn toàn tĩnh lặng - cái tiếng hát nó sẽ không phá vỡ sự tĩnh lặng mà ngược lại tô đậm và tôn lên sự tĩnh lặng đó, trở thành một phần khắng khít, khác biệt song hòa hợp với sự tĩnh lặng đó. Và Tawilgen còn thấy cái chốn mông lung vô dạng thể nơi tiếng hát đó của chàng có thể sẽ bắt đầu hình thành. Tawilgen nhìn thấy những lần chàng vấp ngã bươu đầu tét môi trên con đường đó, đôi lần chàng lạc lối sa xuống sình lầy hoặc rơi vào giữa lũ ác nhân, suýt nữa mất mạng và, trong phút cùng nguy cực khốn này, duy chỉ bài hát cuối đang động cựa trong ngực chàng là nguồn sức mạnh đủ cho chàng vượt qua tất cả, đưa mình về lại cõi sống nơi chàng rốt cuộc sẽ khai phóng được nó, bài hát cuối mà theo nghĩa nào đó cũng là bài hát cuối của thế gian và cần được trả về cho thế gian. Tawilgen thấy rõ những giọt nước mắt lăn trên má chàng khi mà, giữa đường lang bạt kỳ hồ, một lần chàng đột nhiên nghĩ không biết đã bao nhiêu năm rồi chàng không gặp lại mẹ. Tawilgen biết rõ cái nỗi thôi thúc khiến chàng lâu lâu lại lấy đầu lưỡi rà cái lỗ sâu hoắm còn lại sau khi thầy thuốc nhổ giúp chàng một chiếc răng sâu. Và trong tầm nhìn thông suốt của Ofrangan hình như còn có cả cảnh tượng những khoảnh khắc cuối của đời Ofrangan, những cảnh tượng mà chàng lạnh gáy khi nghĩ tới và, không đủ gan nhìn, chàng nhắm mắt lại. Trong cõi tối sau đôi mắt nhắm, chàng tiếp tục nhìn thấy đôi đường hầm không điểm cuối mà cặp mắt mù của Tawilgen xoi vào cõi vô biên thông qua chàng.

Chàng đứng trước Tawilgen, đầu cúi, như đứa con hoang đàng trở về nhà sau nhiều năm lang bạt, đứng trước đấng sinh thành. Da mặt Tawilgen nhẵn láng không một nếp nhăn, người thường mắt thịt sẽ nói rằng Tawilgen bất quá chỉ lớn hơn chàng mươi tuổi song chàng thì biết Tawilgen đã sống trọn nhiều kiếp trong nhiều thế kỷ qua và ngần ấy kiếp sống, hay còn nhiều hơn thế, tạo nên chiều sâu của tiếng đàn mà Tawilgen cho ra đời từ cây chimmusamin của anh, tiếng đàn mà Ofrangan chưa từng nghe song dự cảm được hai cánh tay chàng sẽ nổi gai ra sao khi nghe, và chàng biết đó là dấu hiệu cho thấy hồn chàng đang lớn bổng lên và, trong khi vẫn trụ chắc vào thân thể, đang vươn thẳng lên thinh không, chạm tới các vì sao nơi mọi thứ đều khác biệt và đồng thời thân thuộc với chàng.

Sau một hồi do dự, chàng tiến một bước, hai bước, ba bước lại gần Tawilgen. Bình thản, trong một phong thái chỉ mình Tawilgen có, vừa uy nghiêm vừa buông thả, vừa bỗ bã vừa cao vời, Tawilgen nhìn chàng, với nụ cười nhẹ như người cha nhìn đứa con mình đang chuẩn bị cho cha nó thấy một bí mật, cái bí mật mà anh ta thừa biết song làm bộ như không biết nhằm giữ vẹn niềm vui của đứa bé giống như giữ vẹn lớp sương muối phủ trên đóa hoa dại. Ngay khi đó Ofrangan chợt nghĩ rằng đôi mắt, cũng giống như sự sống, là một thứ không thể thiếu, tuy nhiên nó chỉ là phương tiện để ta vươn tới một cõi khác hoàn hảo hơn, thiện hơn, nơi mà mắt và sự sống không còn cần thiết nữa. Từ nay trở đi, chàng sẽ học cách nhìn thế giới giống như Ofrangan, cách bước qua cái cõi khác kia thông qua tiếng đàn vốn là hiện thân của cách nhìn đó.

Tawilgen rất hiếm khi nói. Trong hơn ba năm hai người gắn liền nhau như bóng với hình, tất cả các lời Tawilgen nói với chàng cộng lại không nhiều bằng những lời chàng nói với bạn thân trong một đêm đầu bốc hơi men. Đôi lúc chàng có cảm tưởng nói bằng ngôn ngữ của loài người là một việc khổ nhọc đối với Tawilgen. Cũng vậy, mang thể xác con người là việc cực chẳng đã đối với Tawilgen, đó là nguyên do khiến Tawilgen đi lại, cử động chậm hơn người thường. Không phải vì anh không có mắt như người thường nên phải thận trọng hơn, mà do thân thể anh, nhỏ nhắn gầy gò như thế, là quá cồng kềnh, quá nặng đối với anh. Mặt khác đôi lần Ofrangan thấy anh bật dậy khỏi giường, đi tới đi lui nhanh lẹ, khoái hoạt khác thường giữa khi đang ngủ. Một lần, giữa khi đi tới đi lui thoăn thoắt tuy nhiên không có vẻ gì là nôn nả hoặc bồn chồn như vậy, đột nhiên Tawilgen chậm bước dần, dừng lại, cất tiếng hát. Đó là lần duy nhất trong hơn ba năm gắn bó bên anh Ofrangan nghe thầy và bạn của mình hát. Tóc gáy chàng dựng lên trước vẻ đẹp và sự quỷ dị của khoảnh khắc đó. Từ trong tủy mình chàng biết tiếng hát này không dành cho người phàm như chàng. Chàng như vừa nghe tiếng hát của các thiên thần dành cho các âm hồn hoặc của các âm hồn dành cho các thiên thần. Có phải đó là một thông điệp, một tiếng kêu mà đến cả giọng đàn của Tawilgen cũng không thể thành hiện thân được? Chàng thấy mình như kẻ dốt tự đưa chân vào vùng cấm, có thể sẽ chết. Sau một hồi sững lặng, gần quên thở, chàng đặt đầu xuống gối, nhắm mắt. Hơi thở khó, tim đập nặng nề, chàng tự nhủ sẽ khó ngủ lại được. Nhưng rồi chàng ngủ lúc nào không rõ và sáng ra, trở dậy, thấy Tawilgen đang nhìn mình, chàng hiểu rằng Tawilgen biết. Nụ cười trong mắt anh không làm chàng vui. Chàng như lọt vào trong một đám mây đen. Cái nhìn của Tawilgen như của người ở bên kia một vực sâu mà chàng vô phương vượt qua, đang nhìn chàng đầy cảm thông nhưng cũng đầy thương hại bởi vì ở đó, bên kia vực, mới có cái gì đó thực sự vô giá với linh hồn chàng. Và lần đầu tiên, phải, lần đầu tiên chàng cảm thấy Tawilgen xa lạ với chàng. Sáng hôm sau, lúc Tawilgen chào đón chàng bằng nụ cười sáng như nụ cười đứa bé trong nôi, hỏi chàng đêm qua ngủ ngon không, chàng đáp có với một cảm giác hể hả mà chàng biết rằng lý ra phải khiến chàng xấu hổ. Và chàng ngộ ra, như trong ánh sáng một sao băng, rằng nếu có lúc chàng chợt muốn ăn tươi nuốt sống Tawilgen và tự nhủ đó là cách tốt nhất để chàng có thể giữ gìn mãi mãi tâm hồn của bạn, tinh thần của bạn ở trong mình, thì thật ra đó là bởi trong thâm tâm chàng cũng muốn bằng cách đó xóa Tawilgen khỏi thế gian để chỉ còn duy mình chàng. Chàng sẽ còn đó để nhớ tới Tawilgen chứ không phải Tawilgen còn đó để nhớ tới chàng. Một sự hòa hợp tuyệt đối, một sự bất tử đích thực mà nếu khởi đầu từ chàng thì làm chàng an lòng hơn là khởi đầu từ Tawilgen.

Một lần, buổi sáng đẹp, Tawilgen và chàng ngồi trong vườn trước nhà, nhìn khói tỏa lên từ ống khói một căn nhà bên kia sông, nhìn sông chảy. Tịch lặng như thể là sông kia, khói đó thảy đều chảy ra, tỏa lên từ Tawilgen, từ cõi tịch lặng an nhiên vô biên và đáng sợ ở bên trong anh. Duy chỉ một nơi sâu kín và tịch lặng như vậy mới là nơi Quả Trứng sinh ra thế giới đang âm thầm nảy nở hình hài. Ngay tại đó, ngay lúc đó, một lằn chớp lóe lên trong óc và tim Ofrangan rằng Tawilgen đến thế giới này không phải để sống mà để chết. Ánh ngời trong tiếng đàn của Tawilgen là ánh ngời đưa anh vào cõi chết, đi cùng anh vào cái chết, và không có gì đáng buồn đáng tiếc trong chuyện đó bởi vì riêng với Tawilgen cái chết là cửa để anh bước vào cõi vĩnh hằng.

Đột ngột, trước khi nhận ra mình đang làm gì, chàng nói với Tawilgen:

Anh biết khi nào mình sẽ chết, phải không?

Nụ cười của Tawilgen khiến chàng hiểu rằng ngay từ đầu anh đã biết sẽ có ngày chàng hỏi anh câu đó. Và, sâu trong mắt anh, một tia sáng khiến chàng nghe rợn sống lưng, rằng anh biết, chàng, Ofrangan, chàng sẽ gắn liền với giờ chết của Tawilgen, cái chết của Tawilgen. Trong khoảnh khắc đó chàng cảm thấy rõ rệt điều chàng từng đọc trong một cuốn sách, rằng toàn bộ thế giới đang gào thét trong máu chàng. Và chàng hiểu, như trong một lằn chớp, rằng tiếng gào thét này và tiếng đàn của Tawilgen, của chàng, của tất cả các danh cầm đã, đang và sẽ hiện hữu trên cõi thế, tiếng rì rầm của hạt giống trong lòng đất, tiếng nước rỉ không ai nghe thấy trong hang sâu, tiếng máu tuôn từ họng con nai tơ bị bắn, tất cả là một. Sự ngắn ngủi của một tia chớp, sự trường cửu của bầu trời, tất cả là một.

Chàng cúi đầu, cảm thấy rõ mồn một, như cảm thấy trái tim chàng đang đập, cái sự thật rằng từ khoảnh khắc này trở đi, mỗi lời chàng nói, mỗi việc chàng làm đều có thể sẽ được lưu giữ trong vĩnh hằng. Nếu chàng có làm gì đó. Miễn chàng có làm gì đó. Như chàng đã làm trong hơn hai năm qua. Đàm đạo với Tawilgen. Im lặng cùng Tawilgen. Quan sát Tawilgen. Học từng ngón đàn của Tawilgen. Nhập vào từng xao động li ti trong tâm khảm Tawilgen.

Tawilgen nhìn chàng bằng cặp mắt đột ngột có vẻ đen như đêm. Sau một hồi, Tawilgen cười nhẹ. Và bằng gan ruột mình Ofrangan biết Tawilgen sắp nói một câu mà chàng sẽ nhớ đến chết.

Giờ của ta sắp mãn, Tawilgen nói.

Tim Ofrangan hẫng đi một nhịp. Cái bóng đen kịt một con chim khổng lồ như vừa vụt qua mắt chàng. Như thể Tawilgen vừa mời gọi chàng hãy rút ra con dao chuôi đồi mồi chàng mang trong người để phòng thân, và không ngần ngại, không run tay đâm thẳng vào ngực anh. Chàng cảm thấy, nhìn thấy, như trong một linh thị trong suốt, rằng nếu trong khoảnh khắc cuối tay chàng run lên và khựng lại ngoài khả năng kiểm soát của chàng, Tawilgen sẽ bật cười bạt tai chàng, hơi mạnh so với một cái tát yêu và bỡn cợt bình thường song vẫn là cái bạt tai bỡn cợt và thân thiết. Và lông gáy chàng dựng lên bởi chàng nhận ra rằng cái bạt tai này, bỡn cợt và thân thiết vô biên, là cử chỉ cuối cùng của Tawilgen trên cõi thế trước khi mũi dao của chàng biến trái tim anh thành hòn đá rơi vĩnh viễn vào hư vô và cái còn lại là bàn tay cầm dao của chàng, bàn tay cầm đàn của chàng, bàn tay chàng chôn sâu xuống đất những dấu vết hữu hình cuối cùng của chính chàng trước khi chết.

Ba tuần sau ngày không quên đó bên sông, Tawilgen chết. Về sau nhiều người kể rằng trong ba ngày trước khi Tawilgen chết có vài sự lạ xảy ra, tuy nhiên trong ký ức Ofrangan ba ngày đó là những ngày hoàn toàn bình thường. Chàng không nhớ có bất kỳ sự lạ (mà người ta suy ra là điềm gở) nào, chàng nhớ chẳng hạn như trong ba ngày đó chàng chỉ tắm một lần, phần vì trời mát mẻ, phần khác bởi chàng có lúc cảm thấy mình gây gấy sốt. Chàng hoàn toàn thoải mái với điều này, ngoại trừ một lần duy nhất chàng bỗng nghĩ tới chuyện nách mình có lẽ đang bốc mùi ra sao giữa khi chàng đang đọc một câu chuyện đẹp về tình mẫu tử. Chàng không khó chịu về bản thân mùi nách khá nồng của mình, chàng khó chịu vì không thật hiểu tại sao lại nảy ra mối liên tưởng đó. Tuy nhiên chàng mơ hồ hiểu rằng liên tưởng này có gì đó chung với chuyện, ngay khoảnh khắc hay tin Tawilgen chết, thứ đầu tiên chàng nghĩ tới là mấy cọng lông mũi mọc hơi quá dài mà sáng đó chàng phát hiện lúc soi gương cạo râu và đã định sẽ cắt đi nhưng sau đó lơ đãng thế nào chàng lại quên mất. Chàng biết đó không phải là trạng thái đờ đẫn, trống rỗng, vô cảm của một số người trước cái chết bất ngờ của một người họ rất yêu thương, như một cách để bảo vệ trái tim mình không bục vỡ và trí óc mình không sụp đổ. Chàng biết đó là do chàng tiếp nhận sự biến này như một điều tất yếu, một chuyện tất đến, mà chàng hẳn không mong muốn nhưng cũng không căm ghét và khiếp sợ. Chàng luôn sẵn sàng cho chuyện này cũng như luôn sẵn sàng cho cái chết của bản thân chàng.

Có người gọi Tawilgen ra khỏi nhà giữa khi anh cùng Ofrangan đàm đạo trong đêm. Đợi bạn quay vào, Ofrangan ngồi cạnh bếp lò, đắm mình trong mênh mông sa mạc Sürülekh mà một câu nói dường như vu vơ của Tawilgen trước đó vài khoảnh khắc đã đưa chàng đến. Sa mạc mênh mông, chỉ mình chàng. Trong nhập nhoạng hoàng hôn đang xuống rất nhanh, chàng không thấy Tawilgen đâu. Căng mắt tưởng chừng bục mí, không thấy, tuy nhiên trong đáy tim chàng biết Tawilgen đang ở không xa và đang dõi theo chàng, trông chừng chàng. Rất có thể Tawilgen ở ngay cạnh chàng, mà chàng không thấy. Hình tướng của anh không phải để mắt thịt của chàng thấy. Nó thuộc về một cõi cao hơn, đẹp hơn, một sự cao và đẹp mà chàng không thể thấy chừng nào chàng còn đi đứng, ngồi, nằm trong thân thể thô, nặng, mong manh này. Thô, nặng, mong manh, dễ bẩn và dễ hoại. Có nhiều từ khác nhau trong nhiều ngôn ngữ khác nhau hòng cố gọi tên dạng hình tướng này. Chàng biết hầu hết các từ đó, song chàng không dùng bất cứ từ nào để gọi Tawilgen bởi, dù anh là gì đi nữa đối với thế gian, anh luôn luôn và mãi mãi là thầy, anh, bạn của chàng, là bản thân chàng. Rồi chàng chợt nhớ không rõ từ bao lâu rồi Tawilgen không trở lại. Ghế của Tawilgen, đối diện chàng, trống trơ như lòng giếng cạn. Sự trống trơ này chất đầy đá vào tim chàng. Ofrangan đứng dậy, lao qua sân, ra cổng, và một khoảnh khắc trước khi mở cổng chàng đã biết từ trong ruột rằng mình sẽ không bao giờ thấy lại Tawilgen nữa, không bao giờ nữa.

Không ai biết những kẻ nào đêm đó đã gọi Tawilgen ra khỏi nhà và sau đó Tawilgen đi đâu, còn sống hay đã chết, những gì đã xảy ra với anh trong những giờ khắc cuối cùng của anh. Không ai có thể nói một cách xác quyết Tawilgen có những kẻ thù nào muốn trừ khử anh. Và với một cái rùng mình Ofrangan nhớ tới giai thoại về sự biến mất của người thầy, người bạn lớn của Rumi, thi hào xứ Ba Tư ở thế giới Terra huyền thoại, cái bóng đổ của thế giới chàng sống, câu chuyện chàng từng được một ca nhân lang thang kể cho nghe cách đây đã lâu và chàng chẳng mấy khi nhớ tới, coi đó chỉ là chuyện huyễn hoặc chỉ đáng quan tâm đối với những kẻ không đủ sức và đủ gan để sống hết mình với cõi đời có thật. Té ra chuyện như thế này đã từng xảy ra thật sao? Phải chăng, bởi nó là bóng đổ cho nên, tùy theo hướng và góc của nguồn sáng mà có những lúc bóng đi trước hình, xuất hiện trước hình? Rốt cuộc, có gì thực sự khác nhau giữa chuyện chàng và Tawilgen là hình còn Rumi và thầy-bạn của anh ta là bóng với chuyện Tawilgen và chàng là bóng còn cặp kia mới thật là hình? Trong khi đứng trước cổng nhà, để cho dần dần ngấm vào trong thịt và tủy mình cái thực tế rằng từ nay trở đi chàng hoàn toàn đơn độc, chàng có lúc nhìn xuống bàn tay mình nhờ nhợ trong tranh tối tranh sáng, tự hỏi phải chăng lúc này sự phân biệt giữa hình và bóng ở chính chàng không còn rạch ròi dễ thấy và có thể không còn hiện hữu. Nếu chàng và toàn bộ thế giới quanh chàng thật ra là bóng, thì phải chăng Tawilgen giờ đây đang là bóng của bóng và nếu vậy thì đối với một cõi khác Tawilgen đã từ chỗ một bóng không có thực chuyển thành một hình có thực?

Cảm trạng lưỡng phân, nhập nhằng bất định này từ đó về sau trở thành một trong các đặc chất của Ofrangan, khiến cho mọi điều chàng nói, mọi thứ chàng làm đều vừa như là hình vừa như là bóng. Shireki nhận thấy điều này khi, lần đầu tiên gặp Ofrangan thổi sáo giữa bãi chợ chiều vắng người, nàng bất giác vòng tay ra trước, như đang ôm lấy một Ofrangan vô hình, tuy hai là một với Ofrangan bằng xương thịt đang cách nàng hơn ba chục bước. Không ai ngoài Shireki biết có phải cũng trong khoảnh khắc đó Ofrangan đã nhận ra nàng giữa cõi người hay không. Người ta chỉ biết rằng không lâu sau đó đã diễn ra ngày định mệnh khi Shireki và Ofrangan đối mặt nhau, nói lời đầu tiên với nhau, cái ngày sẽ đi vào truyền thuyết của người Bongora như một trong những ngày đẹp nhất và bất hạnh nhất từng có trong trời đất. Chẳng phải vô cớ mà có đôi người nói rằng trên thực tế Bộ Ba Tuyệt Bích Ofrangan - Shireki - Hunzali không phải Bộ Ba mà là Bộ Bốn hoặc Bộ-Gần-Như-Bốn bởi vì có cả Tawilgen trong đó. Hoặc đó là Số Ba Thiên Giới, Số Ba Đen (bởi một trong các điểm xuất phát của nó là một Số Không thuộc về Cõi Khác, một Số Không mà hiện thể ở cõi này là một vùng, một lõi ánh sáng đen. Phần lớn là do ánh sáng đen này, Số Không Cõi Khác này mà bộ ba Ofrangan - Shireki - Hunzali có được sức mạnh gắn kết không rời đến độ phi thường đó, một sức mạnh không thuộc về cõi người thường. Để thắng được sức mạnh đó, hòng phá vỡ Bộ Ba này, thì phải có một sức mạnh lớn hơn nó nhiều lần, và sức mạnh ấy chỉ có thể tìm ở một cõi khác. Cõi khác đó, người đời chỉ lâu thật lâu, có khi cả đời chỉ một lần chợt nhớ thoáng qua và một cách mơ hồ bảng lảng giống như bờ bên kia xa tít của một dòng sông mênh mông chìm trong biển sương mù.

Ofrangan không đi tìm Tawilgen. Đúng hơn là chàng có đi tìm, tới một số nơi, hỏi một số người, giống như người khác ở địa vị của chàng sẽ làm, tuy nhiên chàng làm giống như cậu thiếu niên mơ mộng và kiêu hãnh vốn chẳng ưa gì các bước tuần tự theo nhau của nghi thức trưởng thành tuy nhiên vẫn cứ làm theo, bình tĩnh, xa cách, thâm tâm luôn hướng về phẩm giá đích thực của mình, cái phẩm giá chỉ có thể đạt được bằng một con đường khác. Nếu đó không phải là con đường băng qua những vùng nhẹ tênh đầy ánh sáng thiên giới, thì nó chỉ có thể là con đường dấn sâu vào những vùng chưa ai biết và sởn gáy của cõi âm. Với chàng, đó là ánh sáng thiên giới hay bóng tối cõi âm cũng không khác gì nhau, điều quan trọng là chàng băng qua được đến bên kia, chàng thấy, chàng biết. Mặt trời thiên đỉnh lúc nửa đêm hay một quầng đen kịt vây quanh mặt trời lúc thiên đỉnh, cả hai đằng đều đẹp và cuốn hút như nhau đối với chàng. Chàng sẽ tuyệt đối sung sướng nếu có thể bước từ cõi này sang cõi khác mà ở đó Tawilgen là bóng của chàng hoặc chàng là bóng của Tawilgen, cái bóng đen mà vào khoảnh khắc nào đó, trong hoàn cảnh thuận thiên cơ nào đó, rực sáng. Mặt khác chàng biết sự tồn tại của chàng và tiếng đàn chàng trong trời đất cần phải giống như sự tồn tại của đóa hoa dại bên vệ đường, mà màu sắc và hương thơm chỉ tỏ lộ trọn vẹn với số ít những ai đủ thông tuệ và hồn nhiên để dừng chân quỳ xuống lặng nhìn. Chàng không nên giống như một thứ huyền lực khiến búp hoa mới nhú trong nháy mắt bừng nở thành đóa mãn khai hoặc một đóa mãn khai hiện ra từ chỗ trống không, bởi vì đã có thứ huyền lực tạo ra chuyện đó thì tất có thứ huyền lực chấm dứt chuyện đó.