Trisa Hugo's Blog, page 9

Vat so!

Hoekom het die mens so ‘n drang om ander te vernietig? So ‘n tropmentaliteit wat op die swakste een toesak en nie ophou voor daar bloed vergiet is nie? Omdat ons in moderne tye leef onderdruk ons die behoefte, maar waar ons die kans kry, veral as daar ‘n veilige afstand met ‘n sleutelbord tussen ons is, gee ons meer geredelik toe aan die behoefte.

Ons troetel die illusie van anonimiteit deurdat ons nie iemand in die oë kyk om dan vernietigende dinge vir mekaar te sê nie, maar dit is steeds jyself wat daardie woorde tik. Hoe weet ons ooit hoe iemand aan die ander kant dinge ervaar? Ons weet dan selfs nie eers hoe ons lewensmaats ‘n huishoudelike alterkasietjie ervaar nie.

Sou dit help as ons toegee aan daardie vernietigingsdrang en eerder soms uiting gee daaraan? Dit help sekerlik! Ek het baie jare gelede my man se spesiale konjakglase wat niemand anders as hy self mog was nie, met groot behae, een vir een, teen die tuinmuur stukkend gegooi. Het ek toe beter gevoel? Ja, vir ‘n enkele sekonde. Daarna was ek skaam oor my gedrag, spyt oor die duur glase en ek onthou nog al die jare hoe ‘n kind dit gaan optel het. Wie het nou eintlik die geveg gewen? En die koppige toutrek wat daarop gevolg het? Die emosies bly agter, bewustelik of onbewustelik en doen vir baie jare skade.

Freud het gereken dat die mens se skadukant ook ‘n aangebore doodswens het wat verantwoordelik is vir hierdie destruktiewe gedrag. Hy is wyd gekritiseer daarvoor weens die gebrek aan empiriese bewyse. Tog neem ek waar dat die mens op maniere optree wat nie logies is nie en wat mense nie self kan verklaar nie. En tóg doen hulle dit.

Sal dit help as ons meer ingestel is op mekaar se behoeftes, meer bewustelik na mekaar luister? Dit klink so maklik, maar is die lewe en verhoudings maklik? Misverstande gebeur so geredelik…

[image error]

Right or wrong, it’s very pleasant to break something from time to time.

– Fyodor Dostoevsky

In die begin was daar …

In die begin was daar … wat?

Ons het mos as kinders in die Bybel geleer: En die aarde was woes en leeg, en duisternis was op die wêreldvloed. Ek het nooit mooi verstaan wat nou eintlik in hierdie ses “dae” gebeur het en wat die wêreldvloed was nie en daar is steeds geen ooreenstemming onder teoloë oor presies wat dit beteken nie. Gelukkig erken sommiges darem nou hulle onsekerheid.

In ‘n interessante artikel vandag betoog iemand dat ons nie so klinies skoon moet lewe nie “Every square inch of space contains billions of microbes— even seemingly desolate landscapes of Arctic ice or Saharan sand. Before humans, microbes were the only stuff of life on Earth.”

Ek moes geweet het my huis is té skoon, dis dalk hoekom ek laasweek siek geword het. Sê die een wat sanitizer gebruik op haar vingerpunt nadat sy ‘n PIN op ‘n kaartmasjien ingetik het, en spesiaal iets aantrek as ons Hermanus of elders gaan, wat sy deurhandvatsels met ‘n wye romp se soom, of ‘n top se punt kan hanteer.

En God het hulle geseën, en God het vir hulle gesê: Wees vrugbaar en vermeerder en vul die aarde, onderwerp dit en heers oor die visse van die see en die voëls van die hemel en oor al die diere wat op die aarde kruip. (Genesis 1:28) Toe neem die mens mos daardie boodskap ernstig op, hy gebruik sy vrugbaarheid en vermeerder die aarde tot oorlopensvol, hy heers in so ‘n mate oor die visse van die see dat mens skaars meer vis kan eet wat nie op ‘n oranje of rooi lys is nie, en die diere slag hy uit en skiet dood en vertoon die horings en smokkel die ivoor.

Vanoggend tydens ‘n gesprek met my man waar ons ons lot by mekaar bekla oor die politieke situasie, die onluste in ons omgewing en oorloë en gerugte van oorloë oor die hele wêred heen, het hy ‘n interessante analogie getrek tussen die wêreld in ‘n tyd toe daar net microbes was en die situasie nou. Dit wemel oral van ‘n klomp mensmicrobes van miljoene kleure, vorms en soorte. Party veg teen mekaar, party smelt saam om ‘n nuwe spesie te vorm, party bied weerstand teen ander, een soort sterf uit en ‘n ander sterker soort pop iewers uit en vermeerder en vul die aarde. Met wetgewing, kernwapens, apartheid en antibiotika, word mense en microbes uitmekaargejaag, maar clusters vorm weer en veg sterker terug. Vir lank kan mens ‘n kiem weghou van ‘n kind af, deur inenting en indoktrinering kan jy polio en masels vir ‘n duisend jaar onderdruk. Maar op ‘n dag laat kiem hom nie meer besweer nie en ‘n lewensbedreigende epidemie breek uit. En wanneer die duisend jaar voleindig is, sal die Satan uit sy gevangenis ontbind word. (Openbaring 20:7)

In die groter prentjie is ons land (en basies die wêreld) maar presies dieselfde as in die tyd waar microbes geheers het. Evolusie het min verander aan hoe dinge werk.

En aan die einde … is daar wat?

Daar is pas ‘n baie opwindende foto vrygestel deur wetenskaplikes, die heel eerste foto van ‘n Black Hole. Wie weet of ons op pad is om daarin opgeslurp te word, indien ons onsself nie voor die tyd vernietig nie?

Toemaar, toemaar!

Toemaar, Trisa, is woorde wat ek nog nooit in my hele lewe gehoor het nie. Nooit. Ek kan net een dag onthou wat iemand my getroos het, en dit was op my oupa Winnertz se begrafnis, toe ek skielik ontsteld geraak het omdat hulle grond op my oupa gooi. Toe troos Marthie my, en sy het gestaan en kyk hoe word haar pa begrawe! Toe voel ek só sleg omdat sy meer reg het om hartseer te wees as ek en sy toos my, dat ek eerder die skuldgevoel as die koestering onthou.

Ek is mos wat bekend is as ‘n ‘sterk vrou’. Emosioneel en fisiek ook. Ek kan dit vat! Hetsy verantwoordelikheid, werk, pyn of swaarkry. Tog wonder ek soms hoe dit moet wees om net vir een week geen, maar géén verantwoordelikhede te hê nie. Om voor gesorg te word. Nou troos en troetel is nie woorde waarmee ek grootgeword het nie en dit is nie woorde wat op enige tydstip van my lewe deel was van my dag nie. Soos sus Slakkelak tereg sê: “… maar in ons huis het mens klaar gehuil en dan opgestaan en aangegaan. Nie drukkies en jammer en sulke goed nie. Jy tjank klaar en dan staan jy op.”

In ons huis doen ek die admin, die belasting en die banksake. Maak geen fout nie, my man doen al die swaar werk in ons huis, en hy bring sy kant 200%, hy maak die koffie, bestuur die stofsuier en pak die skottelgoedwasser uit. Hy is netjies op homself en sy omgewing. Dan kan hy nog intelligente gesprekke voer ook. Hy is (meestal) ‘n plesier om aan my sy te hê, maar hy sien my as ‘n vennoot, die sterk vrou en mens wat ek is. Tog kan ek nie help om soms te dink ek wil ook partykeer oor niks hoef te dink of te besluit nie. Ek wil ook getroos en getroetel word. En ai, dit lyk darem soms so lekker as mans storm om die hulpelose wesens te hulp te snel! Ek wil ook voel hoe dit voel!

My man reken ek sal nie so ‘n hulpelose wese kan wees nie. Seker nie. Ek sou waarskynlik een van daardie demure maidens wees wat vir jare lank geheimsinnig glimlag en dan een goeie dag genoeg gehad het en dan  strip en ‘n gifmoord of iets uitvoer, of iets lekker bloederig. So dan is ek maar eerder ‘n Sterk Vrou.

Now You Know
Anaïs Mitchell

When I think about dying
I think about children
And when I think about children
I think about you

And when I think about you
I feel like crying
Crying for my youth

And when I think of my youth
I think of my freedom
And when I think of my freedom
I feel so alone

And when I feel lonely
I want you to hold me
Hold me in your arms
Ooh ooh ooh ooh

And when I think of your arms
I think about sleeping
Sleeping like a baby
All through the night

And when I think of the night
I feel like weeping
Weeping for my life
Ooh ooh ooh ooh

And when I think of my life
I want to be with you
Shoulder to shoulder
When we’re waking up

And we’re waking up
And we’re one day older
And we’re making love
Ooh ooh ooh ooh

And when we make love
I think about children
And then I think about dying
Lying in your arms

You want to know why I’m crying?
Now you know

Om beter te kan lees, my kind!

Wanneer het mense verleer om te lees wat swart op wit staan? Wanneer het dit ‘n ding geword om vreemde mense aan te val oor dinge wat hulle nie gesê het nie, of wat hulle dínk iemand het bedoel of gesê? Wanneer het dit rég geword om die hele konteks van iets te ignoreer en net een sin te vat en daarmee te lóóp? Wanneer het dit rég geword dat bekendes soos sangers en akteurs met enige iets kan wegkom, maar ons gewone plebs kan dieselfde doen en dan verguis word daarvoor? Wanneer het die tropmentaliteit ontaard in ‘n geboelie? Met luide aanmoediging van ‘n klomp bloedlekkers en dié wat popcorn nader sleep? Dan is daar ook die agternapraters, wat lank na die stof gaan lê het en net die popcorn se krummels oor is, gou nog hulle stemme wil laat hoor.

Die afgelope week was ek getuie van ‘n situasie wat ongeveer al hierdie gedrag in een klein stofstormpie opgelewer het, toe alle logika dadelik by die agterdeur uit is. Geen logiese redenasie is dan moontlik nie, mense luister eenvoudig dan net nie na mekaar nie.

En as so ‘n klein geveggie, wat eintlik net ‘n stofkolletjie op die horison is aan die gang is, dan gee dit ook ‘n ge-unfriendery en geblokkery af. Dikwels ten goede, bygesê. So verhoog die kwaliteit van my kringe telkens.

Nou wonder ek, wat het verander en waarom? Wie het verander? Sou mense dieselfde optree waar dieselfde situasie in werklikheid afspeel? Natuurlik nie! In die eerste plek sou die situasie nie eers ontstaan het nie, want mense eien hulle dinge van agter hulle sleutelbord toe, wat hulle nooit vir iemand van aangesig tot aangesig sou sê nie.

Agterna beskou, sou alles verhoed gewees het, as mense bloot met begrip gelees het wat daar staan, en nie op hol gegaan het met wat hulle dink ander bedoel het nie.

Dalk moet ons almal Ouma se bril op ons wolfsgevrete sit, om beter te kan sien my kind. En ons ore bietjie was, om beter te kan hoor, my kind.

[image error]

Is grysheid noodwendig wysheid?

Hoe klink ‘n staande koffieafspraak elke oggend vir jou, waartydens daar
vir ‘n uur of twee ernstige gesprekke gevoer word oor spiritualiteit, sake van die dag, nuwe ontwikkelings, trends, wêreldsake, reis en die sin van die lewe en ook die dood?

Dit is die voorreg wat ek het, om ‘n lewensmaat te hê wat min of meer verstaan hoe ek dink oor dinge, en ek hoe hy dink. Ons stem nie noodwendig oor alles saam nie, en soms raak die gesprekke lekker vurig, sodat ontbyt teen ongeveer 10:30 ‘n uitkoms is, voordat ons dag se werk (in vrede) kan begin. Ons is bevoorreg om ons werk en ure te kies, sien?

Vanoggend het die gesprek begin met die verskillende sienings van kultuurgroepe en families oor dieselfde ding, hoe geregverdig is kritiek van ander en hoeveel gewig moet dit dra met jou eie interpretasie van iets. Ook oor iets wat my vriend Stefan gesê het: Alle kunsvorme is vertolking. Dit is juis die skildery wat soos ‘n foto lyk wat eintlik kitsch is. Hoe ‘n spotprenttekenaar eintlik baie goeie kommentaar lewer op sake van die dag, maar die vertolking daarvan verskil totaal by verskillende mense, afhangend van die agtergrond en persepsies van daardie persoon.

Dis toe dat dit my tref hoe lekker dit is om ouer te wees en bietjie wyser te voel, omdat alles waaroor jy dink en gesels gemeet kan word teen ‘n magdom van verskillende ervarings en perspektiewe waarmee jy oor die jare te doen gehad het; die agtergrond van dit wat jy gelees en geleer en beleef het. Deur dit alles loop dan ook ‘n draad van jou eie persoonlikheid, jou eie drome, hoop en vrese wat in jou denke gereflekteer word. Jyself en jou denke kan nooit ontkoppel word van dit wat rondom jou gebeur nie, want dit is juis daarin wat jy jou eie waarheid vind.

Characters are not born, like people, of woman; they are born of a situation, a sentence, a metaphor, containing in a nutshell a basic human possibility. The characters in my novels are my own unrealized possibilities. That is why I am equally fond of them and equally horrified by them.
– Milan Kundera

‘n Groen Boek oor kleur

Elke mens het ‘n storie. Die waarheid is soms vreemder as fiksie, maar altyd eg en hartroerend. Sommige stories word vertel, maar soms maak ‘n boek of ‘n fliek ‘n mens ook toenemend bewus van die aaklige wete dat daar nie net in Amerika nie, maar ook hier by ons, duisende verhale is wat nié vertel is nie. Aaklige verhale. Soos die een van dr Don Shirley in Green Book. Wat ‘n waardige wenner van die Oscar vir beste fliek!

Green Book vertel die verhaal van dr Don Shirley, ‘n gesofistikeerde wêreldklas African-American pianis, wat in 1962 op ‘n konserttoer in die Deep South gaan. Shirley benodig ‘n drywer en iemand wat moet sorg dat sy optredes glad verloop en hy werf vir Tony Lip, ‘n tawwe uitsmyter met vinnige vuiste, uit ‘n Italiaanse-Amerikaanse omgewing in die Bronx. Ondanks hul verskille ontwikkel die twee mans gou ‘n onverwagse band terwyl hulle rassisme en gevaar in ‘n era van segregasie konfronteer. Dit gebeur in die era van Jim Crow, Dit is van 1936 tot 1966 deur New York City se posman Victor Hugo Green opgestel en uitgegee. Tydens hierdie era was daar gruwelike rassediskriminasie en het mense op reis geweldige probleme soos weiering van bediening in restaurante, verblyf tot arbitrêre arrestasie ervaar. In reaksie hierop het Green ‘n gids opgestel van plekke wat relatief vriendelik teenoor die Afro-Amerikaners was.

As ‘n mens net die tema van die verhaal van die twee mans op die konserttoer lees, dan besef jy die fliek kon so maklik ontaard het in ‘n blote tranetrekker wat ‘n punt wil maak. Maar dit was nie en dit het nie. Dit is ‘n briljante fliek op alle vlakke; die subtiele spel, musiek, cinematografie, humor en menslikheid. Dit wys dat eerlike, opregte menslike gedrag dikwels lei dat ander beter verstaan, dat verandering wel moontlik is deur ‘n waardige voorbeeld. Dit is ‘n diep menslike verhaal van familiewaardes, eensaamheid, verontregting en vernedering, maar die ware wenner is die een wat waardig bly.

It takes courage to change people’s hearts.
– Oleg

You never win with violence. You only win when you maintain your dignity.
– Don Shirley

The world is full of lonely people afraid to make the first move. 
– Tony

Ek hou van jou!

Een van die lekkerste dinge van ouer word én in ‘n gelukkige huwelik te wees, is dat dit die seksuele spanning tussen mense verminder.

Behalwe die feit dat ek nie meer so hoef te keer vir my wickets soos vroeër jare nie, is ek nou baie vryer om doodgewone vriendskappe te kies met enige mens, ongeag geslag, gender, of ouderdom. (Snik-snik, dit beteken seker ook ek is nou finaal oor die wal…).

Ernstig nou, toe ons jonger was, was dit nie regtig “aanvaarbaar” vir mans en vroue om vriende te wees as dit nie ‘n gesamentlike gesins-vriendskap was nie. Ook nie vir straight vroue om doodgewone vriende met gay vroue te wees nie. Veral ook nie as jy naastenby dieselfde ouderdom was nie. Dit is net hoe die lewe was in suburbia. Om mens te wees, is mos ook maar om van hormone aanmekaargesit te wees, en seksuele spanning was nie net ‘n gevaar vir vriendskappe nie, maar amper ‘n gegewe as ‘n man en vrou groter vriende was as wat die gesinne was. Dit was asof ouderdomsgroepe ook meer afgebaken was, miskien ook maar omdat skoolgaande kinders ‘n mens se sosiale lewe in ‘n mate bepaal het. Vriendskappe was ook baie meer homogeen ten opsigte van sosiale status.

[image error]

Hoe heerlik bevrydend is dit nie nou, om bloot vriendskappe te kan hê, bloot vir wie die mens is, en dit nie meer te meet aan ouderdom, gender, of enige iets anders nie.

Wat het verander? Die zeitgeist, die samelewing of geestelike groei in myself? Ongeag, dis ‘n wonderlike tyd om nou te lewe en ek beplan om presies dit te doen solank ek lewe – om te lewe. Die lewe is maar ‘n lek aan ‘n stokkielekker lank. Geniet die soet en die suur daarvan, en wie weet as jy lank genoeg met genot daaraan suig, is daar lekker fizz in die kern. Die fizz van vriendskap.

On Friendship
Kahlil Gibran – The Prophet

Your friend is your needs answered.
He is your field which you sow with love and reap with thanksgiving.
And he is your board and your fireside.
For you come to him with your hunger, and you seek him for peace.

When your friend speaks his mind you fear not the “nay” in your own mind, nor do you withhold the “ay.”
And when he is silent your heart ceases not to listen to his heart;
For without words, in friendship, all thoughts, all desires, all expectations are born and shared, with joy that is unacclaimed.
When you part from your friend, you grieve not;
For that which you love most in him may be clearer in his absence, as the mountain to the climber is clearer from the plain.
And let there be no purpose in friendship save the deepening of the spirit.

A room of my own

I want a room of my own … Dit is die versugting van vele vroue oor die wêreld.

As tweede oudste in ‘n groot gesin (boonop met ‘n ouma en oupa in die huis) was ons groot plaashuis nie groot genoeg dat ek ooit die voorreg van ‘n eie kamer gehad het nie. Na skool (Lees hier van my ‘trauma’ om op 16 die lewe te moes in) het dit gebeur, en het ek die weelde van ‘n eie kamer gehad. Ek kan net dink hoe moeilik dit vir my ouers moes wees om hierdie 16-jarige kind by die koshuis af te laai, waar ek verpleegkunde gaan studeer het. My ouers wou bitter graag hê dat ek onderwys gaan studeer, maar nee, ek wou geld verdien terwyl ek studeer. (Die verpleging het na twee jaar nie meer gewerk nie, want toe wou sussie trou, maar dis ‘n heel ander storie.) En ek het darem later op eie stoom geleerd gekom. “Iets om op terug te val” soos mense dit daardie tyd genoem het.)

Deel van die wonder van daardie twee jaar van studentverpleegkundige, was my eie kamer. Ek kon nooit die gesogte groot hoekkamers begryp, waarin goeie vriendinne twee-twee gebly het nie.  Een van die dinge wat ek onthou, is dat twee van my goeie vriendinne wat so ‘n kamer gedeel het se panties so deurmekaar geraak het dat hulle later sommer altwee uit een pantielaai aangetrek het. Wie onthou nog Woolies se panties uit die 70’s met die gekleurde rekkies en die bypassende blommetjie links? Ek was maar ‘n loner en sosiaal het ek nie vreeslik goed gevaar nie. Daar was vir my niks lekkerder as om in my eie kamer te lê en lees nie. Die koshuistannies was maar kwaai, en daar was reëls, maar steeds. Dit was my kamer. Myne.

Nou ja, die lewe werk maar snaaks. Op 18 het sussie weer gejeuk en gaan staan en trou. Vandag is ek bly, want op 21 het ek reeds altwee my kinders gehad en al was ek waarskynlik maar onkundig oor die lewe en as ouer, het my kinders dit blykbaar nie te erg teen my gehou nie, en het ek ek darem so mettertyd met die lewe opgevang. Privaatheid in ‘n huis met twee kleintjies? Volgende vraag…

Die behoefte aan A room of my own was maar altyd daar, maar ons huis was altyd baie gewild onder die kinders en later tieners. Ek is lief vir kinders en dit was goed dat hulle maters kon kom speel. Die swembad en die vol yskas waaruit hulle onbeperk kon eet, het natuurlik ook ‘n rol gespeel. Dit was blykbaar nie so in alle kinders se huise nie. ‘n Liewe vriendin het ek juis so leer ken. Sy het een goeie dag aan die deur geklop en gesê sy wil die vrou agter die yskas ontmoet … Yskas? Ja, toe sy gister haar seun by my dogters kom haal het, het hy haar in die kombuis ingevat en triomfantlik die yskas oopgemaak en gesê sy moet mooi kyk, want so moet ‘n yskas lyk … Nietemin. My huis was altyd vol kinders en maats.

Met al die kinders het ek nog minder privaatheid gehad. My ontsnappingsroete was altyd badkamer toe, in die goeie ou dae toe ek nog sonder ‘n bril in die bad kon lê en lees (in die dae voor leesbrille en lensvervangings). Een dag net toe ek weer met my toon warm water bygetap het, was daar so tentatiewe kloppie en het die badkamerdeur saggies oopgegaan. Een van die kinders se vriendinne het saggies ingekom, op die toilet kom sit, mooi geglimlag en gesê: “Ek kom sit bietjie by Tannie, dat Tannie nie so alleen is nie … ”

Met ons gastehuis sien ek dat niks oor die jare verander het nie. Jong mammas kan steeds nie in privaatheid stort nie. Elke keer as ek die gastewoonstelle se storte blinkvryf nadat daar kindertjies was, vryf ek taai handjies aan die buitekant af, al op een hoogte, reg rondom.

So het die kinders die huis verlaat en het die huis net aan ons twee behoort, maar kort daarna het ons Kaap toe verhuis. Hier het ons drie wooneenhede, maar die enigste ruimte wat net myne is, is die kol hier bo in ons studio waar my lessenaar staan. Hier pak ek my seeskatte (klippe en goeters) uit, hang ek my toorgoed op en as dit deurmekaar is, is dit nou maar so.

[image error]

I want a room of my own …

“A woman must have money and a room of her own if she is to write fiction.”
― Virginia Woolf, A Room of One’s Own

‘n Krisis ken geen kleur

Vandag is ek trots mens.

Wat neem dit om ‘n hele gemeenskap saam te snoer? Om mense van alle kleure, geslagte, ouderdomme, heiden en mohammedaan, priester en pagan bymekaar kry en hulle te kry om saam te trek as ‘n span? Gee hulle ‘n krisis. ‘n Ramp. Dan vra niemand waaraan jy glo/nie glo nie, vir watter party jy stem of by watter krip jy water drink nie.

Tydens die verwoestende brande in die Overstrand, waar in ons buurdorp Bettysbaai 31 huise en 2 kerke afgebrand het, en 28 huise gedeeltelik gebrand het, het baie mense ook heelwat skade aan buitestrukture gehad. Die mense is uiters getraumatiseerd wat moes ontruim, sonder om te weet of hulle huise veilig sou wees, of nie. Party is veilig, maar almal is vuil en vol rook. Die brandwerkers moet gevoed word, hulle moet fisiek versorg word (seer spiere, geswikte enkels, blase, ens. Hulle moet slaap. As hulle ‘n skof in gietende reën gewerk het, moet hulle droë klere kry.

Minute nadat ek op ons dorpsgroepe vra vir iets, hetsy ‘n selfoon om een wat in die vuur beland het te vervang, verbande, energiedrankies, roomysbakke, sokkies en enige diverse ding, dan daag dit by die Stadsaal op wat as tydelike rampbestuursentrum ingerig is, vanwaar alles beheer en bestuur word. Daar is jong en ou hande, mense klim eenvoudig in en help. Hulle kook, hulle pak, hulle sorteer, hulle dra rond, hulle versorg. Hulle maak hulle hande vuil en hulle voel wonderlik daaroor.

So leer ek my dorp se mense ken, hulle diepste menswees. Tydens so ‘n ramp leer ek baie van mense. ‘n Paar goedjies wat my opgeval het:

Mense is inherent goed. Hulle gee graag.Mense is gewillig, almal kan nie leiding neem nie, maar is te dankbaar om van hulp te wees en voer enige opdrag uit.Elke een doen wat hy kan. Party reël, ander gee/vra/help/bring/sorg/ry aan/kook/samel in.Besighede  gee elk sy kundigheid of sy produk, sonder om te huiwer. Supermarkte, bakkery, hardeware, apteke, jy noem dit, hulle gee.Daar is nie die geringste sprake van ons-hulle, op geen gebied nie. Jou dorp is my dorp, jou seun is my seun.Die plein nuuskieriges en beterweteriges kry jy oral. (almal van “buite”)Die mense wat die meeste Like en vertel hoe wonderlik is almal en hoe trots hulle is en hoe hulle sal bid, lig nooit self ‘n vinger nie.Met adrenalien wat loop, loop mens ver.Bokkies en skilpaaie en klein diertjies word met net soveel liefde versorg en hervestig.Daardie pragtige professionele jong vroue wat met perfekte grimering jou voorskrif uitdeel by ons twee apteke, huiwer nie een om hulle hare in ‘n ponytail te bind en op die vloer te gaan sit om ‘n seer voet te versorg nie, tot laataand. Die raadslid werk die hardste van almal, kry die minste slaap.Vreemdelinge gee geld, meestal anoniem.Jong kinders, tieners, jongmense, oumense, almal help.Die minister (Ivan Meyer) kom en bou ‘n bruggie, vorm ‘n simboliese sirkel, skep eenheid.

Maar die grootste enkele ding is dat mens besef hoe nietig en nutteloos allerhande klein kwessies is wat in die nuus is, die belaglikheid van enige ons/hulle, die absurdheid van allerhande klein geveggies op Facebook, die getoutrekkery en kantkiesery en opswepery oor goed wat jou nie regtig raak nie. Wanneer jy gekonfronteer word met die mens in sy naakte menswees, sien jy dinge in perspektief. Die essensie van die lewe het niks te doen met dit waarmee ons onsself groot dele van die dag mee besig hou nie.

Mens lees gedurig dat mense sê hoe naar die mensdom is, dat die mens wreed is, dat hulle menswees wil bedank. Maar hoor my lied, ek is trots mens vandag. 

[image error]

[image error]

“Life is beautiful. Suffering is due to unconscious following.”
― Amit Ray, Beautify your Breath – Beautify your Life

Wys jou wonde!

Wat is dit met mans wat so graag hulle wonde, siektes, beserings en operasiesnye wys? Elke pyn en kwaal, pil en probleem hoor mens van. In detail. Nie net op Facebook nie, maar hulle lig ook graag ‘n hemp op en trek ‘n broek weg om wonde te wys. Kry ‘n man kanker, word jy vergas op elke detail van die werkinge van sy prostaat, of die betrokke orgaan. Ons almal ken die grappies oor man flu, maar ek het regtig gewonder wat dit is waarom mans so anders reageer as vroue.

Aanvanklik het ek gedink dit is maar bloot omdat mans al van die vroegste geskiedenis af die jagters en die oorlogmakers was en dus wonde opgedoen het, en die vroue tradisioneel die versorgers. Ons is van kleins af afgerig om mooi stories te lees van manne in uniform, die verpleegster (vroulik) wat verlief is op die dokter (manlik).

Wat ‘n eenvoudige vraag was, het nou gelei na ‘n reeks artikels lees oor oa The Male wound, die gevare van die patriargale sisteem, The Mother Wound as the Missing Link in Understanding Misogyny en so meer. Studies dui ook aan dat mans inderdaad siektes soos verkoue en griep erger ervaar as vroue. Daar is heelwat navorsing gedoen daaroor. Lees meer hier.

Uit al die artikels, is dit duidelik dat mans vasgevang voel en magteloos is om die huidige status quo te verander, wat betref die verwagtinge dat hulle hulle emosies moet kan deel, sensitief moet wees, maar terselfdertyd sterk. Dit raak uitputtend en dit is verwarrend vir mans, hulle weet nie meer wat van hulle verwag word nie. Mans voel dikwels dat hulle nie hulp kan vra nie, hulle is bang dit sal hulle swak laat lyk.

Ek het besef dat dit nie gaan nie mans of vroue wat die meeste ly of wie die groter slagoffer is nie. Dit is voor die hand liggend dat beide geslagte ly wanneer hulle siek is of seerkry.

Adrienne Rich vat al die bevindinge baie mooi saam:

“Much male fear of feminism is the fear that, in becoming whole human beings, women will cease to mother men, to provide the breast, the lullaby, the continuous attention associated by the infant with the mother. Much male fear of feminism is infantilism—the longing to remain a mother’s son, to possess a woman purely for him. These infantile needs of adult men for women have been sentimentalized and romanticized long enough as “love”; it is time to recognize them as arrested development, and to re-examine the ideal preservation of “the family” within which those needs are allowed free rein to the point of violence. Because the law and the economic and social order are heavily weighted in favor of men, the infantile needs of adult males are affirmed by a machinery of power, which does not affirm or validate the needs of adult women. Institutionalized marriage and motherhood perpetuate the will of male infants as law in the adult world.”

-Adrienne Rich, On Lies, Secrets and Silence