Trisa Hugo's Blog, page 3

Ek kan kies!

Maar hoe?

Socrates said, “The unexamined life is not worth living.” But is the examined one a bargain?

“As sy konsentreer op ander se liefdesverhale, vergeet sy dalk van haar eie lewe wat op maniere uitgedraai het waarvan sy nooit sou kon droom nie. Haar lewe klink soos fiksie waarin die werklikheid woon.

Sy laat die Kindle op haar bors rus, lê met haar hande agter haar kop terug en wonder oor feit en fiksie. Haar lewe, die moontlikhede van ongeleefde lewens waar ’n klein keuse iewers haar lewenstroom elders heen laat kronkel het. Wat sou onder die oppervlak van die alternatiewe wees, wat sou kon wees? Bestaan dit iewers? Wie is die karakters wat haar op hierdie onbetreë paaie sou inwag? Bestaan hulle of is hulle fiktief? In watter wêreld leef ons eintlik?”

Hierdie stukkie kom uit Oor en Weer, waarmee ek my perfek kan vereenselwig.

Keuses is nooit maklik nie, en as mens voor ‘n keuse te staan kom, is dit nie altyd ‘n Maklik-Moeilike keuse nie. Dikwels is dit Moeilik-Moeilik. Niemand kan die gevolge van ‘n keuse voorsien nie, en dikwels is die gevolge van ‘n keuse hartverskeurend, al was dit op daardie moment die beste keuse onder die omstandighede. Ons moet net altyd bly glo dat dit tóé die regte keuse was, en dat ‘n ander keuse nie noodwendig beter gevolge sou hê nie.

Ons is mos baie goed daarmee om illusies te leef. Ek hoor onlangs hoe ‘n sewentigjarige geskeide man praat van sy skoolliefde met die mooi lyf, en hy dink daaraan om haar op te soek. Uhm, ja? Sy is dalk nou oud en verrinneweer, vol skete; of dalk nie. Dis nou as sy ooit nog leef. Die punt is ons weet nie wat die uitkoms van die opsie wat ons nie neem nie, sou wees nie. Sekerlik sou dit sy eie uitdagings hê. ons moet net altyd bly glo dat dit tóé die regte keuse was, en dat ‘n ander keuse nie noodwendig beter gevolge sou hê nie.

Keuses is nooit maklik nie, keuses is finaal en sal altyd ‘n sekere leemte laat. Daar is ook die angs wat gepaard gaan met lewensveranderende besluite, die aanvaarding van verantwoordelikheid daarvoor, en die gevolge daarvan.

Niks is die norm, of beter of slegter nie. Elke mens se keuse is reg vir homself. Dit geld natuurlik vir alles – trou of nie, kinders of nie, gender, dit waaraan jy geld spandeer. Die geheim van alles is maar net dat elke mens moet weet alles, maar alle opsies waaruit jy keuses maak, het gevolge. Keuses is nooit net tussen goed en sleg nie. Ook nie noodwendig tussen goed en goed, of sleg en sleg nie. Die geheim is maar om die gevolge van jou keuses te aanvaar en te hanteer.

So dikwels ontneem ons onsself van iets omdat ons dink dit is die regte ding om te doen. Ons is bang, want keuses is finaal. Sou ‘n mens iets wat deur ‘n keuse van jou ontneem word, ooit weer kan terugkry as dinge anders sou verloop?

Dan is dit soms bloot makliker om nie ‘n keuse te maak nie en te wag vir die natuurlike vloei van die lewe.

Wanneer daar twee duidelike temas in jou lewe is, en jy neem in ag hoe die keuses wat jou lewe se rigting verander het, verskillende maniere gebied het hoe hierdie temas sou kon manifesteer, word dit nogal ingewikkeld om insig te hê in daardie temas, of jy dit moet oorkom en of jy dit moet leer aanvaar. Die verskillende maniere waarop ons hierdie uitdagings op ons lewenspad aanpak, maak dit natuurlik ‘n reuse uitdaging!

Natuurlik is dit makliker om van buite te kyk na ander se lewenspaaie en temas en eers met nabetragting kan ons ons eie bepaal. Dit verg geweldige selfinsig om werklik te besef wat hierdie temas is en hoe dit ons lewens beïnvloed, omdat dit so verwikkeld is, afhangend van die keuses wat ons maak wat die rigting van ons lewens verander, soos verhoudings en beroepskeuses.

“Never open the door to a lesser evil, for other and greater ones invariably slink in after it.”
― Baltasar Gracian, The Art of Worldly Wisdom

Ode aan ‘n Vetkoek

As kinders het my pa sekere dinge in die kombuis gedoen. Perskes skil, appelkose oopbreek vir konfyt, boontjies kerf vir vries, biltong sny, chips bak, eiervrugskywe in n degie bak en les bes, ook vetkoek bak as daar die dag geknie is. Heerlike groot goudbruin vetkoeke, met so ‘n bros korsie, in varkvet gebak. My hele lewe lank wou ek weer sulke vetkoeke eet, maar myne het net nooit dieselfde gesmaak nie.

Sedert ek getroud is het ek probeer – in die 1980’s die deeg van Gaby’s in Sinoville waarvoor ons van Dorandia af gery het, die Spar se deeg, my eie-kniepoging met kitsgis, niks was presies dieselfde nie.

En toe kom Jans en Hilda met hulle BroodStories in Kleinmond. Suurdeegbrode, gemaak met stoneground meel.

Elke keer as ek my tande so wegsink in ‘n suurdeegbroodjie dat die tandmerke so in die plaasbotter bly sit, dink ek hoe ek my as kind geskaam het hiervoor. Die ander kinders het lekker sagte spierwit brood met rooi konfyt uit ‘n blik gekry. En óns moes tuisgekookte appelkooskonfyt op suurdeegbrood met harde korsies eet. Of gemaalde kaiings! Ek het my doodgeskaam vir die gesonde koringkleur van stoneground meel wat ons self by Wenholdt se meule gaan koop het.

En toe koop ek mos ‘n bolletjie Broodstories-deeg. Suurdeegdeeg. Gemaak van stoneground meel. En ek skep van my kosbare houer varkvet wat ek hou vir gebraaide aartappels in ‘n pan. En toe … Toe verskyn daar vetkoeke soos uit my kinderdae. Goudbruin, bros met lekker rysgate, wat lyk soos die koring waarvan meel gemaak word. Presies net so.

Ek wou huil toe ek die eerste hap vat, net so sonder iets by. Die volgende een het ek laat afkoel, en geëet met lekker dik botter wat nie insmelt nie, Marmite en gerasperde kaas. dit was steeds heerlik bros. En die laaste een vuurwarm uit die pan, net met rou heuning, so ingesmelt. Toe was daar nie meer tyd vir foto’s nie, en buitendien was my hande vol gesmelte botter en heuning wat drup.

Rigtingwysers

Dit is eers as mens terugkyk op jou lewe, dat jy besef presies hoe betekenisvol sekere klein, soms skynbaar onbenullige gebeurtenisse in jou lewe is, om jou op ‘n pad te stuur wat jy nie kon voorsien nie.

Rondom die draai van die eeu, was daar ‘n hele paar daarvan, maar twee wat uitstaan, was n boek en ‘n oproep.

Ons was nog in die goeie ou Transvaal toe ons lees van hierdie mooi plek, Hogsback in die Oos-Kaap, en wou tydens ‘n vakansie daar oornag. Die vrou van die gastehuis oorreed ons toe om minstens 2 aande te bly, waaroor ons toe later baie dankbaar was.

Ons het juis ‘n lang reis aangepak, om ons splinternuwe Mercedes te toets. Min het ons besef dat die grondpad op pad soontoe bitter sleg en stowwerig is en ons was baie jammer vir die mooi blinkwit verf. Teen ‘n hengse opdraand het ons eers moes stop, om ‘n reuse skilpad kans te gee om veilig oor die pad te stap. Onse skillie trek toe sy kop in, en steek viervoet vas. Toe John hom optel om hom oor te help, pie hy asof jy ‘n kraan oopdraai, dat jy net stomende stofwalms sien trek.

Die gastehuis was omring met die mooiste bome in groen, goud dn oranje. Hogsback is n magiese plek! Natuurlik moes ons die labirint stap, toe was dit nog ‘n nuwigheid.

Daarna het ons in die woud gaan stap. Ek het stilgestaan en my verwonder aan die geel blaretapyt wat so kraak onder my voete, toe my Ericsson met die blou aerial lui. Dit was Stoffel Cilliers van die Bloemfonteinse Skrywersvereniging, om my geluk te wens met my tweede plek in die Ope Afdeling.

Net so het dit gelyk

Ek het opgekyk, sprakeloos, na die ligstrale wat deur die bome val, wat vir my sê: Mooi so, as jy hard werk, kan jy ‘n skrywer word.

Daardie aand het ons koud gekry, ‘n vuur gepak en met ‘n glas wyn voor die kaggel gesit en lees. Ek het my boek eenkant gesit, en gekyk na die boeke in die gastehuis se rak. Een daarvan het in my hand kom lê: Conversations with God van Neale Donald Walsch. Ek het dadelik besluit om dit te koop sodra ons terug is.

Toe ons die volgende dag groet, bedank ek so ewe die vrou oor haar keuse van boeke. Sy skrik eers en sê toe daardie boek hoort in haar eie rak, sy verstaan nie hoe dit in die gaste se rak beland het nie. Haar oë het blinker geword, haar gesig sagter. “Dis presies die boek wat jy hier moes kom kry. Sit eers, ek maak tee”

Langs my stoel was ‘n bak met geslypte halfedelstene. Elke gekleurde klip, koel en glad, het met my gepraat. Vir my gesê dis ‘n spesiale plek, waar spesiale goed gebeur.

Terug in Johannesburg, is ek dadelik na die boekwinkel net langs my Verimark winkel. En wat lê dwars bo-op die ander boeke? Einste. My ingewag. Duideliker kon die boodskap nie wees nie.

So ‘n boek wat rigting gee aan jou groei en ontwikkeling is nooit in isolasie nie, maar bloot die begin van vele ander boeke wat ons oortuigings sou beïnvloed.

En hier is ek nou.

Every living thing and every situation, is in divine order! Believe, and have faith that everything is where it is at, and should be! Everything happens for our highest good!
– Angie karan

Verjaarsdagkoek, seekos en haai-steaks.

Knap nadat ons hierdie verwaarloosde gebou gekoop het in 2002, het ‘n jong man homself aangemeld en gevra wat doen ons met die gebou. Vir 17 jaar daarna was Deon van Zyl deel van ons lewe.

Ek het foto’s van allerhande weird goed met hom, soos die eksperiment met die gewig wat aan ‘n tou swaai van die balkon af, om een of ander fisikawet te demonstreer. Hy was slim, en gekwalifiseer in een of ander wetenskaplike rigting, maar die korporatiewe wêreld en laboratoriums met reëls en regulasies was nie vir hom nie. Hy het heeldag in die see geboer, met sy pylgeweer, op soek na ‘n lekker vis.

Vir jare het ek elke jaar 20 Desember ‘n ingewikkelde koek gebak, vir Deon se verjaarsdag die 21e. Hy was ‘n alleenloper, met geen liefdeslewe en min vriende. Hy was altyd honger en het enige kos by ons waardeer, maar sy koek moes soos moeite lyk, het hy elke keer gevra. Ek het selfs eenmaal ‘n mislukte poging gehad met spunned sugar. Hy het darem gedink die harde taai brokkies bo-op moes so wees. Op die foto kontroleer hy my berekeninge en omskakelings vir een koek, wat ek om een of ander rede met een en ‘n kwart maal vermenigvuldig het.

Deon en seekos was sinoniem. Hy het die vreeslikste goed hier aangedra wat ek moes gaarmaak. Seekat, vars rooiaas, ‘n haai, klipmossels, seekastaiing (pampoentjies), en ons het saam gaan witmossels trap. Die haai is op ons voorstoep van sy vel verlos en steaks is net daar uitgeslag. Die tekstuur herinner aan tuna, maar die vlees is wit en die smaak herinner aan kabeljou.

Hy wou tog so graag vir John oortuig om saam te gaan snorkel, maar sonder sy bril is daar geen manier wat hy onder die water kan sien nie. Dit was vir hom ‘n blye dag om eenmaal my suster Kobie saam te neem onder die see in.

Ek was ‘n moederfiguur, in winkels het hy soos ‘n kind agter my aan getou. Ek het gereeld ‘n knipper deur sy hare gejaag, as hy té windverwaaid begin lyk.

Een van die beste synchronicities ooit was die dag na die vreeslike brande van 2019 in Bettysbaai. John het paar duur drafskoene eenkant gesit, hy wou met alle mag self die sool herstel wat besig was om dun te skaaf. Ek het gesê nee, jy gaan dit opneuk, sit dit eerder langs die vullis uit, dalk kan iemand dit benut. Ons het nie geweet nie, maar Deon se huurhuisie was een van die wat afgebrand het. Eers toe hy doodverskrik die volgende dag met ‘n te groot paar jeans en slegpassende hemp kom aanklop, het ons gehoor. Hy was kaalvoet. Die rampsentrum het nie vir hom skoene gehad wat pas nie. “Watter nommer skoen dra jy? As dit ‘n tien is, kan ons help, kyk hier lê dit juis.” Tien. Perfekte pas. Hy wou nie eers die geld wat ons hom gegee het gebruik om nuwes te gaan koop nie, hierdies was beter as enige van syne wat gebrand het. Ek het toevallig ‘n paar pare nuwe sokkies die vorige week gekoop by die sportwinkel wat toegemaak het. Hoes daai nou vir toeval?

Ongelukkig het al Deon se duiktoerusting ook gebrand, en hy het gesukkel met plakkers in sy huis in Phalaborwa wat alles verinneweer het. Hy is toe in 2019 hier weg Phalaborwa toe om dinge te gaan uitsorteer en het nie weer teruggekom nie. Omstandighede was moeilik en dit het hom daar gehou. Ons het nog bietjie kontak gehad met SMS’e (met sy ou Nokia) maar dit het ook later opgedroog.

“My soul is full of longing. for the secret of the sea, and the heart of the great ocean. sends a thrilling pulse through me.”

Henry Wadsworth Longfellow

En hierdie week is Deon oorlede. Pankreaskanker het hom gevat. Hoewel ek dink dis Poseidon wat geweet het hy aard nie op droë land nie, wat hom kom haal het.

Ons onthou jou, Deon. Altyd.

Slangstories

Waar ek vandaan kom, was daar 50-60 jaar gelede geglo ‘n slang is ‘n ding wat moet dood. Dalk klink dit wreed, maar as ‘n mens moet kies tussen jou hoenderboerdery met 100 dagoudkuikens wat met die trein gekom het en die slang, maak dit seker sin. Nou help ek ‘n slangvretertjie oor die pad as ek een teëkom, voordat ‘n kar hom dalk raakry, maar toe was slang se kind iets wat se kop vermorsel moes word, anders het hy jou aan die hakskeen gebyt.

My twee oupas het ek lewenslank aan slange verbind. Oupa Pretorius het ‘n flets ogie gehad, van ‘n spoegkobra se gif. Oupa Winnertz weer was ‘n fyn Duitser, maar met leeuemoed. In Botswana op sy plaas het ‘n luislang om hom begin krul vir ‘n Duitse maal. Sy geroep na Mutsumi om die byl te bring het op dowe ore geval en dié het weggehol van die Satang af, wat in hom sou vaar as hy vir oupa help. Oupa kon nog sy knipmes in die hande kry en het deur die luislang se keel kon kerf, totdat hy die rugmurg raak en die slang hom los.

As ons my pa en sy twee broers op ‘n Sondagmiddag-kuier so bulderend van ver af hoor lag, kon jy maar weet hulle vertel wéér al hulle slangstories.

Een van die snaakste slangstories uit my kinderdae is een waaroor my pa baie kwaad/teleurgesteld was. Ons kinders was alleen by die huis, en Heleen het my kom roep, daar was ‘n vreeslike groot slang op ouma se watertenk, tussen die sementbasis en die tenk. Ek het baie dapper waggehou oor die yslike kobra, en vir Heleen gestuur om so vinnig sy kan vir oom Chris (oor wie Kobie so mooi geskryf het), te gaan roep. Sy het gehardloop dat die stof trek in die kanaalpad, en kort voor lank het oom Chris aangejaag gekom met die bakkie, daar was nie tyd vir stap nie. Hy het uitgespring met sy haelgeweer, en die slang in stukke geskiet. En toe verslae bly staan en kyk hoe daar fyn stroompies water met blink bogies by die tenk uitstroom. Dit was kosbare water, reënwater, harewaswater, want die boorgat se water was sterk, maar brak. Hoe die tenk herstel is, kan ek nou nie meer onthou nie.

My drome is deurspek van slange. Dis nie altyd net sleg nie, ek het daarmee vrede gemaak in Augustus 1998, toe my slangdrome in die Cosmopolitan verklaar is. Dit hang alles van die konteks van die droom af, en kreatiewe energie is nou gekoppel daaraan.

My kosbare slangvelbeursie het ‘n nuwe eienaar iewers, na ‘n aaklige inbraak.

My oudste suster Drinie het altyd take op skool en Universiteit gedoen oor aardige skerpioene en goed, en daarvoor het ons in die berg bokant ons huis klippe omgedop. Ons mag alleen gegaan het, solank ons belowe om binne sig van die huis te bly, en klippe ná ons toe om te dop, sodat slang se kind en allerhande kruipende gediertes na die ander kant toe kan beweeg as hulle skrik. Net eenmaal het ons ‘n opgekrulde bergadder onder ‘n klip gekry.

Toe ons klein was, het Drinie altyd uitgestrek op die kombuisvloer gelê. Een laatmiddag het daar ‘n erdslangetjie onder haar armholte deur geseil. My ma het heel kalm ‘n besem gevat en die slangetjie uitgevee en toe eers geskrik. Ek kan nie onthou dat erdslangetjies doodgemaak is nie.

DIe grootste slang wat ek in my ganse lewe in die veld gesien het, wat toe die kinders nog kleuters was en ons in die turkoois Volksie die pad plaas toe in die Ellisras-omgewing, gevat het. Daar het ‘n likkewaan oor die pad gehardloop. Jan het remme geskop en toe sien ons dit. ‘n Vreemde soort “luislang” met groot geel en swart bande het voor ons oë oor die grondpad geseil, agter die likkewaan aan. Toe sy kop oorkant die pad in die gras wegraak, was sy stert net mooi aan die anderkant van die pad. Sedertdien soek ek al na ‘n voorbeeld van ‘n luislang met sulke geel en swart bande, maar tevergeefs. Eers toe ek in die nuutste Slangboek lees, besef ek dit was ‘n baie groot wipneuskobra (ook genoem Bosveldkapel of Egiptiese kobra). Alles pas. Geheim opgelos. Nou kan ek ophou wonder!

Kenmerke van hierdie boek:

Dek al die noodsaaklike aspekte van biologie en slang gedrag.Spesies se beskrywings word vergesel van volkleur fotos en verspreidingskaarte.Eenvoudige simbole maak belangrike inligting dadelik beskikbaar.’n Aparte ‘Kyk uit vir’ blokkie help om spesies in die veld gou te identifiseer.Hoofstukke oor klassifikasie en identifikasie, aanhou van slange, en die behandeling van slangbyte vul die inligting aan.

Hierdie omvattende gids sal van onskatbare waarde wees vir herpeteloë, slangversamelaars, voetslaners, tuiniers en enigeen wat meer van slange wil weet.
Ook beskikbaar in Engels.
Skrywer van ‘n Volledige Gids tot die Slange van Suider-Afrika is Johan Marais.

Long Covid? Hier is raad!

Ek het al ‘n paar moeilike jare in my lewe gehad. Die afgelope een was beslis die pynlikste. In my Memories van verlede jaar sien ek vandag mens is nooit te gesond vir ‘n bakkie sop en nooit te siek vir ‘n bakkie roomys nie. En aarbeie proe na bitterige water met tekstuur, maar ek bly dit crave! Nartjies proe heerlik intens nartjierig sonder enige suur, maar is moeite om te kou. Gemmer in my tee proe skurf en sleg, maar laat my beter asemhaal. En dit ruik al ‘n week lank of iemand langs my lê en rook. John verseker my hier is nie eers ‘n rookreuk van die bure af nie.

Die intense fase van koors, hartkloppings, shivers, ondraaglike hoofpyne ens was pas verby, my saturasie weer bo 96 en my pols weer ónder 96. Toe was ek naïef genoeg om te dink nou moet ek net sterk word…

Vir nege maande na Covid het ek gesukkel met seer bene, dit was asof ligamente verkort was. En my senings waar die spiere heg, was seer. Inflamed. Ek kon skaars my bene reguit maak, ek het geen natuurlike soepelheid oorgehad nie. My normale bakbene het bakker getrek, as ek op my sy lê met reguit bene, was my voete in die lug en het dit my knieë seergemaak. Die bloedtoetse het net verhoogde inflammasie tellings gewys.

Geen oogsalf of druppels het gehelp vir brandoë en waterige oë vir nege maande nie.

Die lam en tam dae kon ek hanteer, ons besigheid het buitendien stilgestaan so ek kon rus en Netflix kyk.

En toe, na die eerste Pfizer het ek newe-effekte gehad, amper soos ‘n ligte Covid. En toe dit! My bene was reg. Sonder pyn. Net so. Van nêrens af. My oë wat óók vir nege maande gesukkel het, fokus, wasigheid en waterigheid en brand weg. Nét só!

Na die tweede Pfizer het dieselfde gebeur. Ek was olik vir twee weke, weer met seer bene en brandoë en al. En toe ek daar regkom, ek ek reg. My soepelheid is terug, asof dit nooit weg was nie.

Die pyne en plekke wat nou pla, is gewone middeljarige piep.

Laat ent jou. Dis die regte ding om te doen.

Die waarheid, die volle waarheid en niks anders as die waarheid nie

Vals nuus en samesweringsteorieë is al met ons van die opgetekende geskiedenis af. Sommige mense sal die pratende donkie en slang dalk al as fake news beskryf, maar ek sal hou by die goed wat ek self beleef het en in my heugenis en in tydskrifte, koerante en ander media blootstelling gekry het.

Wie van ons het nie as kind grootoog gekyk na prentjies van Nessie, en gedink eendag as ek groot is, gaan ek sélf kyk hoe lyk die Loch Ness monster in Skotland nie? Teen die tyd dat die waarheid in 1994 ontbloot is oor the “surgeon’s photograph” van 1934 wat die stokou legende “bevestig” het, was dit te laat. Vir 60 jaar is dit ondersoek as die waarheid wat net meer bewyse geverg het. DIe foto was van ‘n speelgoed duikbootjie, wat deur Christian Spurling gebou is.

In 1917 het twee niggies in Cottingley, England, Frances Griffiths en Elsie Wright, foto’s geneem en ontwikkel van hulself met papierfeetjies in die tuin. Alhoewel sommige koerante skepties was, was daar grootmense wat só graag wou hê dat dit waar moes wees, dat die legende lank in stand gehou is. Selfs Sir Arthur Conan Doyle, ‘n opgeleide geneesheer en die skepper van Sherlock Holmes, was oortuig dat dit waar is. Doyle, bekend as spiritualis, het die foto’s as ‘n bewys dat daar kommunikasie tussen materiële en geestelike wêrelde bestaan, beskou.

Eers in die tagtigerjare het Frances en Elsie erken dat dit alles vervals is. Die delikate, dansende figure is uit prenteboeke op karton gekopieer en ondersteun met speldjies. Hulle het egter steeds volgehou dat hulle werklik feetjies gesien het.

“The Fairy Shoe of Beara Penisular” in ierland, is egter steeds ‘n misterie. Die uitgetrapte muisvelskoentjie is in die veld opgetel, met proporsies wat geen kindervoetjie sou pas nie. Afgietsels hiervan is nou ‘n gewilde artefak in die area.

DIe Roswell insident van 1947, is vir dekades lank aan ons voorgehou as werklike aliens wat neergestort het en wat deur die Amerikaanse regering toegesmeer is. In 1994 het die Amerikaanse Lugmag ‘n verslag gepubliseer waarin hulle sê dat die voorwerp wat neergestort het, ‘n ballon van ‘n kerntoets deur Project Mogul is. ‘n Tweede lugmagverslag wat in 1997 gepubliseer is, het tot die gevolgtrekking gekom dat die stories en foto’s van die aliens se liggame waarskynlik dié is van toets-dummies wat van ‘n groot hoogte af geval het.

En wie van ons is nie gefassineer deur Crop Circles, veral die ingewikkelde patrone wat oornag in Engeland verskyn nie? Alhoewel hierdie geheimsinnige formasies al wêreldwyd verskyn het, is Suidwes-Engeland waarskynlik die wêreldhoofstad van crop circles, wat inwoners en boere verstom. hierdie is die nuutste een wat hierdie week verskyn het. Van die grond af is niks anders as vertrapte koring sigbaar nie – maar van bo af gefotografeer, is dit ‘n simmetriese patroon.

Die eerste crop circles het in die sewentigerjare verskyn, toe eenvoudige kringe op die Engelse platteland begin verskyn het. Die aantal en kompleksiteit van die sirkels het dramaties toegeneem en ‘n hoogtepunt bereik in die 1980’s en 1990’s, sommige met baie komplekse patrone. Daar is steeds nie ‘n behoorlike verklaring met bewyse hoe dit gevorm word nie, ten spyte van Dave Chorley van Winchester in Hampshire, en sy Doug Bower wat beweer dat hulle dit in die 70’s en 80’s met ‘n plank en tou gedoen het. Daar is baie teorieë oor wat crop circles skep, insluitend aliens, geheimsinnige draaikolke en windpatrone, maar hulle ontbreek almal een belangrike element: onweerlegbare bewyse.

Met al hierdie verskynsels, vals nuus en samesweringsteorieë kan ek saamleef. Sommige het ‘n logiese verklaring, ander nie. Maar nie een van hierdie, of enige iets anders in my leeftyd, oortref dit wat binne ‘n jaar ons toestelle getref en ons lewens kom omkrap en vriendskappe versuur het nie.

“Misinformation is a virus unto itself.”

― Brianna Keilar

‘n Era is verby

Toe ek nog in die Janse van Rensburg familie ge-eg was, was die neefs ‘n groot deel van ons lewe.

Elke familie het mos maar sy swartskaap, en so was dit ook met my (eks)man se neef Jock. Of Jokkie het sommige mense hom genoem. Hy was ‘n liewe mens, slim en met ‘n goeie humorsin, maar ongelukkig nie baie lief vir ‘n stabiele lewe en werk nie. Hy het vir my iets verpersoonlik van die lewe wat ek nog nie geken het daardie jare nie. Opwinding en waagmoed. Hy het eienskappe gehad wat ek aan die een kant bewonder het, tog ook ‘n lewe wat mens dankbaar is jy ken nie. Hoe ook al, ons was almal lief vir ou Jock.

Hy was ‘n kleurryke figuur en baie streetwise. Almal het altyd sy stories geniet en my konserwatiewe pa was net so lief vir hierdie man wat ‘n tipe lewe gelei het, bitter ver van sy eie verwysingsraamwerk.

Neef Jock en neef Groot-Piet het saam beweeg in die sewentigs. Groot-Piet was die meer stabiele een met die werk, die kar, maar ook die schemes. Ek onthou die geel A5 logboekie waarin jy jou kar se petrolverbruik aanteken, wat hy ontwerp en laat druk het. Dit het ek vir hom teen 10c/boekie kommissie verkoop. Die boekie het teen R1.10 verkoop.

Neef Groot-Piet

Die twee neefs was baie slim, maar hulle slimpraatjies nog slimmer. Op ‘n manier was neef Groot-Piet ook neef Jock se behoud, hy kon hom lekker aanhits, maar Piet se grense was duideliker.

Klaarblyklik het neef Jock later jare rustiger weë bewandel. Hy was ook die enigste mens vir wie ek ooit in die tronk gaan besoek het. Die besoek aan hom in Pretoria Sentraal sal ek ook nie lig vergeet nie. Sy ma het nog so mooi dankie-sê briefie geskryf oor ons “twee rosies” se kuier en koekies wat soveel vir hom beteken het.

Neef Jock

Nou neef Jock was ook my eerste kennismaking met dagga, en hy het eenmaal gevra ek moet vir hom die sakkie goed hou. Ek was verskriklik preuts en ongelooflik naïef en wou die goed weggooi, maar was te bang. Sê nou dit spoel nie weg in die toilet nie? Sê nou iemand kry dit in die vullissak? Sê nou ek brand dit en iemand ruik dit? Uiteindelik het ek dit so goed weggesteek, ek het dit nie eers weer gekry toe ons getrek het nie.En ek dink met liefde terug aan Jock, wat nooit ‘n eie blyplek/huis gehad het nie.

Neef Groot-Piet het ‘n stabiele man uitgedraai, steeds slim, met ‘n lekker humorsin. Hy het my op Facebook opgespoor ‘n paar jaar gelede en dit was lekker om weer kontak te hê.

Verlede jaar is neef Jock oorlede. En vanoggend het Covid ook vir neef Groot-Piet gevat.

‘n Era is verby, en ek dink met die deernis en nostalgie van ‘n middeljarige terug aan die laat sewentigs, vroeë tagtigs, toe hierdie twee ‘n groot deel van my lewe was.

Nagedagte: Verlede jaar is swaer Piet ook oorkant toe, en my Ma. Ek is daagliks dankbaar daaroor, dat sy weg is en nie haar laaste dae in hierdie aaklige tye hoef te slyt nie. Dat sy kon leef toe sy en Piet nog kon lag. My ma het menige bord kos vir hierdie drie gekook, al was hulle net haar skoonseun se neefs. Sy was vir hulle lief soos ir kinders.

My ma en swaer Piet

There is nothing more important than a good, safe, secure home.
– Rosalynn Carter

__ATA.cmd.push(function() { __ATA.initDynamicSlot({ id: 'atatags-26942-6109a5ffd84f2', location: 120, formFactor: '001', label: { text: 'Advertisements', }, creative: { reportAd: { text: 'Report this Ad', }, privacySettings: { text: 'Privacy', onClick: function() { window.__tcfapi && window.__tcfapi( 'showUi' ); }, } } }); });

Droom binne ‘n Droom binne ‘n Droom

Wat is droom en wat is realiteit? Waar lê die grense tussen werklikheid en illusie? Hoe skakel slaap lewe en dood by mekaar in? Hierdie is kwessies waaraan ons geraak het tydens ‘n Boekemakranka gesprek met die kliniese sielkundige, Jorgan Harris, oor sy digbundel, Droom binne ‘n droom.

Dis is daarom ook geen wonder dat dit so smokkel met my kop in my drome nie. Gisteraand was my droom so veelvlakkig dat ek vanoggend sukkel om te ontrafel waar dit afgespeel het. En wanneer.

Daar was ‘n beskrywing van ‘n geleentheid in baie dik boek, wat ek nou woordeliks kan herroep. Die lys name wat bywoon, moet mens van agter af vorentoe lees, en begin/eindig by ‘n paar akteurs en mense wat aan my bekend is. Eers Ian Roberts, dan Johan Bakkes, Bertus van Niekerk wat vorentoe skip in die tou, en Steph Bredenhann. Die res was aan my onbekend, maar almal groot ouens, rowwerig. En hulle het voor gestap, die terrein oopgebreek vir ons wat later/vroeër op die lys was.

Dan is daar ‘n tydsprong terug in tyd en ek woon die geleentheid by. Dan verder terug in tyd en ek woon in ‘n klein koshuiskamer, waar ek regmaak daarvoor. Dit was asof ek die droom in reverse droom.

Die geleentheid self was vreemd, aangesien ons weier om aan ‘n tafel sit waar die man langs my ‘n fetish met sy vrou se hare uitleef bokant my bord en hy woedend word toe ons ons borde wegskuif.

John gaan soek toe ‘n ander tafel met twee leë sitplekke, en hulle maak onwillig plek en Hermien de Vos draai haar rug en loop.

Dit alles klink dalk soos ‘n gewone droom. Die verskil is, ek was helder wakker. Ek het ‘n vivid droom gehad, maar terwyl ek wakker is. Ek weet ook ek was wakker en het frustrasie ervaar, omdat so ‘n vivid droom manipuleerbaar is, maar nie na my sin wou verloop nie. Een wat ek wou mamipuleer, maar nie kon nie.

So waar was ek dan? In hede, verlede, realiteit, droomwêreld? Watter dele van my wakker lewe is dalk op dieselfde manier ‘n illusie?

Die droom het gespeel met tydvlakke (wydte) en vlakke van slaap (diepte) op maniere wat ek glad nie kan beskryf nie.

Image Credit: Aleksandar Mijatovic

Eros, Hypnos en Thanatos vervleg in my kop
Waar begin die een, en waar hou die ander op?
Die gordyn tussenin skif dunner as ‘n doek
Totdat hulle in mekaar vas gaan koek

Laat Los!

Iets karring al sedert gister in my gemoed. Die seer wat ek gevoel het vir ‘n vriendin, toe sy in ‘n emosionele oomblik sê: Ek sal hom nooit kan vergewe nie, al is hy dood. Vergifnis is ‘n snaakse ding. Jy weet eers jy het iemand vergewe as jy kan terugkyk op iets en besef jy kan sonder emosie daaraan dink.

Ons laerskoolhoof het my as kind bitter onregverdig behandel Ek wil nie eers daarvan vertel nie, want dis nie meer seer nie, dit maak nie meer saak nie. Dit was iets waarvoor ek meer as 20 jaar gelede ‘n rituele vuurtjie moes aansteek en briewe brand om te verwerk en te vergewe.

Selfs toe die rook so in die lug optrek, het ek nog gedink ek moet hom vergewe vir sy gedrag, maar min het ek toe besef ek moet myself vergewe, omdat ek toegelaat het dat sy gedrag my emosioneel skaad. Mens sou kon redeneer hy was in ‘n magsposisie en ek ‘n klein kind, maar tog.

Min het ek besef, dit het hom seerder gemaak oor die jare as vir my. Dit het hom gery. Hy het baie jare later as sieklike bejaarde man my ouers kom sien om verskoning te vra vir die onreg wat hy ‘n kind aangedoen het in die sestigerjare. Hy het besef dat longkanker besig was om hom dood te maak, en hy wou ‘regmaak.’ Vir die eerste keer na veertig jaar het hy vertel hoe hy die kind gehaat het wat die toppresteerder in sy skool was en hoekom hy dit op soveel maniere op haar uitgehaal het. Wat sy verpersoonlik het. En watter rol ander ouers se geld gespeel het. Ons was taamlik arm, maar allesbehalwe versukkeld. My ouers was steunpilare en rolmodelle vir baie ander in die gemeenskap.

Wat so verskriklik sad was, is dat ek gehuil het toe ek daarvan hoor – vir hom. Dit was ook nogal vir my betekenisvol van ons tyd, dat hy met my ouers daaroor gepraat het, en nie met my nie. Net so het my ma my eers jare later daarvan vertel. Sy was bang om my seer te maak en intussen reis ek toe al baie lig daaroor oor die jare, en kon hom sien vir wat hy is, ‘n sieklike ou oompie wat opgevreet word deur skuldgevoelens.

Kort daarna het ek hom in ‘n ander dorp by ‘n geleentheid raakgeloop, en hy het na my gevra en laat kom om te groet. My suster was eers te bang om my te roep, bang dat ek my óú dreigement sal uitvoer en op hom spoeg. ‘n Laaste groet, kort voor sy dood. Sonder woorde het sy lippe gebewe en sy oë het om vergifnis gevra, en myne het teruggesein, dis reg. Ek het niks beter of ligter gevoel nie, die ou emosie het lank reeds in die rook van my rituele vuurtjie verdwyn. Al wat oor was, was hartseer vir die oompie, dat hy nog aan homself gedra het.

Ek het later die aand eers gehuil, maar hierdie keer oor myself. Die besef dat hierdie patetiese ou oompie die oorsaak was van soveel ellende in ‘n ander siel. Die besef dat ek dit tóégelaat het, my hele skoolloopbaar en ook beroepslewe, was erger.

Enige tyd wanneer iemand iets vir my sê met kwade bedoelings, sien ek dit bloot soos seepbelle wegdryf en oplos in die lug…

“Love means never having to say you’re sorry” is ‘n frase uit Erich Segal se boek Love Story, en die 1970 fliek met Ali MacGraw en Ryan O’Neal het dit laat buzz. Vandag sou dit seker trend op Twitter, as ons nie so sinies oor sulke clichés geword het nie.

Kim se Love is… karaktertjies het elke verliefde skooldogter se passerblikkie versier. Net jammer ons het die frase verkeerdom verstaan. In ons koppe het dit beteken dat jou gedrag teenoor ‘n geliefde só moet wees dat jy nooit skeef trap, nooit iets ‘verkeerd’ sê en dus die nodigheid het om verskoning te vra nie. Nou sien ek dit anders. Niemand kan regtig iets aan jou doen deur woorde nie. Wat iemand dink, doen of sê, is op sy eie boekie. Hoe ek my laat affekteer daardeur, op myne. As iemand sleg van my dink of praat, is dit bloot in hulle koppe, hulle persepsie van my.

Love all, trust a few, do wrong to none.  ~ William Shakespeare

Voel jy die behoefte aan ‘n verskoning wanneer jy dink dat jy te na gekom is? Dalk is dit ‘n aanduiding dat jy voel dat daar nou iets fout is met jouself, dat jy geskaad is deur ‘n ander se houding of woorde en dus ‘n verskoning nodig het. Dit is vir my maar bloot ‘n funksie van die ego. Jy as persoon kan nie geskaad word deur wat ‘n ander dink of doen nie, jy dink maar net dat jy kan. Laat los, sny die bande wat jou vashou. As jy jouself emosioneel distansieer van die situasie, kan dit jou op geen manier raak nie.

Natuurlik kan mens materiële verliese ly deur ander se aksies, maar jou menswees kan nie deur ‘n ander beskadig word nie, behalwe as jy dit toelaat. 

Op dieselfde manier wat jy nie geskaad kan word deur wat ander van jou dink nie, kan jou woorde ook nie ‘n ander skaad nie. Net jyself ken jou eie hart en jou eie intensies van jou denke. Wanneer jy weet dat jou intensies nie suiwer is oor ander nie, is dit nie vir jou om daardie persoon verskoning te vra nie, want hy kan mos nie deur jou geaffekteer word nie? Die onus is op jou, om in jou eie hart te kyk, en jouself te vergewe vir wat jy gedink, gedoen of gesê het.

As jy lief is vir iemand, onthef hulle van die ‘verpligting’ om jou verskoning te vra vir enige iets.

(Maak geen fout nie, as jy werklik berou het oor jou gedrag, is die J-woord nie altyd so maklik nie. Ek is jammer dat ek … word ongelukkig te dikwels opgevolg met maar jy …). Uiteindelik is ons maar net almal mense. Mense met foute.