Roberto T. Añonuevo's Blog, page 4

Dumalo sa Sawikaan 2014

Malugod kayong iniimbitahan na dumalo sa Pambansang Kumperensiya sa Pagpapayaman ng Wikang Filipino at Sawikaan 2014: Pagpili ng Salita ng Taon (Tema: Wika ng Kahandaan, Kahandaan sa Wika)  na itinataguyod ng Filipinas Institute of Translation (FIT) sa pakikipagtulungan sa Komisyon sa Wikang Filipino (KWF), National Commission for Culture and the Arts (NCCA), UP Kolehiyo ng Arte at Literatura (UPKAL), Kagawaran ng Edukasyon, at Commission on Higher Education na gaganapin sa 25-27 Setyembre 2014, 8:00 nu-5:00 nh, sa Pulungang Recto, Bulwagang Rizal, Faculty Center, UP Diliman, Lungsod Quezon.

Ang Sawikaan ay isang mahalagang proyektong nagtatampok sa pamimili ng pinakamahahalagang salita na namayani sa diskurso ng mga Filipino sa nakalipas na taon. Ilan sa mga itinanghal nang Salita ng Taon ay ang canvass (2004), jueteng/huweteng (2005), lobat (2006), miskol(2007), jejemon (2010), wangwang (2012).  Abangan ang mapipili ngayong taon! Naniniwala ang FIT na ang proyektong ito ay isang malikhain at mabisang estratehiya para mapatampok ang dinamismo ng wikang Filipino. 

Bukod sa pagpili ng salita ng taon, may inimbitahan ding mga respetadong edukador, administrador, at iskolar sa wika na magbibigay ng panayam hinggil sa napapanahong isyung pangwika. Sa taong ito, tema ng kumperensiya ang “Wika ng Kahandaan, Kahandaan sa Wika,” na nakatuon sa gamit ng wika sa iba-ibang larang ng buhay tulad ng edukasyon, kalamidad, at social media. Magkakaroon din ng pakitang-turo na inaasahang makapagbibigay ng mungkahing paraan ng inter-aktibong pagtuturo ngayon sa wika na angkop sa implementasyon ng K to 12 ng DepEd. Sa huli, magkakaroon din ng Workshop upang mailatag ng mga guro ang kanilang mga pangangailangan, sariling ebalwasyon, at pangangailangan sa pagtuturo na maaaring irekomenda sa DepEd para matugunan nila sa lalong madaling panahon bilang paghahanda sa nalalapit na implementasyon ng programang K-12 sa mga susunod na taon.

Bayarin sa rehistrasyon: P3000.00 (non-refundable, para sa registration fee, am/pm snack, tanghalian, handout, kit,  conference bag, ID, sertipiko, Sawikaan book)

Kung makapagbabayad sa o bago ang Setyembre 19, makakukuha ng 10% deskuwento. May online registration din sa http://tinyurl.com/Sawikaan2014.

Para sa mga detalye, maaari kayong makipag-ugnay kay Eilene G. Narvaez sa Tel. No. (02) 547-1860 o Mobile no. 0925-7102481 o sumulat safitsawikaan2012@gmail.com. Umaasa kami sa inyong paglahok.

Filed under: balita, wika, Wikang Filipino Tagged: balita, Filipino, kumperensiya, Sawikaan, talakayan, wika

Oyayi ng Taglagas, ni Jules Laforgue

salin ng “Berceuse d’automne,” ni Jules Laforgue.

salin sa eleganteng Filipino ni Roberto T. Añonuevo mula sa Filipinas.

Taglagas ngayon, taglagas, at naroon siya nang malapit sa siga. Paalam, makapangyarihang araw, lungtiang mga dahon, langit na bughaw! Humahampas sa bintana ang ulan, at ang simoy ay paos na atungal sa monotonong awit.  O palikuran ng Abril, ang kasiyahan ng buhay, paalam! Tanging sa paglapit sa apoy maririnig ang  tikatik ng ulan, at kung minsan sa paghawi ng kortina upang silipin kung ang langit ay may bahid ng abo, kung ang kalye ay malimit hitik sa mumunting sanaw. At mapapaupo tayo nang paatras, habang nababato nang nababato ka.  O desperadong hangin sa malawak na kahuyan, na ang dilawang mga dahon ay gumugulong sa makutim na ipuipo, at taglay ang pag-ibig sa mga liham at basura ng pugad, tangayin ang maririkit na araw sa iyong mahahabang bugso, ang taglamig ay walang hanggan, at ang lahat ng bagay ay nagwakas na, nagwakas.

Filed under: halaw, Tulang Tuluyan, Uncategorized Tagged: gabi, Hangin, Kamatayan, otonyo, paglisan, simoy, taglagas, tula, Tulang Tuluyan, wakas

Magwawakas sa Paliparan ang Daigdig

Magwawakas sa Paliparan ang Daigdig

Magwawakas sa paliparan ang daigdig
at ang mga sundalo’y nakatanod
sa lalapag na eroplanong karga
ang mabibigat na bagahe at kalungkutan.
Isang alkalde ang dumating, ngunit ang dinig mo’y
nagliliyab ang Gaza at kubkob ang Kurdistan.
Wala akong kakilala sa mga sumasalubong,
ngunit inaakala nila na ako ang kanilang
Kapalaran.
Malaya nilang isiping panauhin ako sa Dipolog
o Dapitan, at bilang panauhing maringal
ay nakatakdang magtalumpati sa harap
ng mga estudyante’t pista ng mga wika.
Nangangatal ang aking mga kamay,
gaya ng pira-pirasong memorya ng ibang lupain,
at masiglang nagkukuwento ang abrodista
sa sinapit niyang pagtakas doon sa Syria.
Wala akong maisip, walang tulang masindihan,
at aaliwin ang sarili sa mga dumaraang
motorsiklo, huni ng mga ibon, at sipol ng simoy.
Kailangan kong maunawaan ang paglalakbay
sa mahahabang dalampasigan,
at sakali’t magutom ay susubukin ang dila
sa inihaw na talaba, kinilaw na tanigi,
at alimangong iniaalay ang sarili sa kusina.
Magwawakas sa paliparan ang daigdig
at nagugunita kitang kinakatas ang taludtod
ni Samah Sabawi o Mahmoud Darwish
habang pinupulbos ang malayo mong lungsod.
Subalit ang mga guho ng bahay at masjid
ay mahimalang itinitindig ng iyong sugatang isip
samantalang bumabalot ang karimlan
dito sa dalampasigang aking kinatatayuan.
Maalinsangan ngayong gabi, at wari ko,
maghuhubad ang buwan sa gitna ng tubigan
upang itangis ang napakailap na kasarinlan.

Roberto T. Añonuevo, 17 Agosto 2014
Filed under: tula, tula ni Roberto T. Añonuevo Tagged: daigdig, kalayaan, karahasan, paliparan, tula, Tulang Filipino

Higad sa Hapag, ni Robert Bly

Salin ng “Caterpillar on a Desk,” ni Robert Bly

Salin sa eleganteng Filipino ni Roberto T. Añonuevo

Higad sa Hapag

Nang angatin ko ang tasa ng kape’y napansin ko ang isang higad na gumagapang sa pilyego ng mga selyong nagkakahalaga ng diyes sentimos. Kasing-itim ng kahong de-tsino ang ulo. Karugtong niyon ang siyam na akordiyong malalambot, na umiindayog at kahawig ng maumbok na kabundukan. Nakatindig sa balikat nito ang wari’y ilang hibla ng sepilyong panlinis ng botelya. Nang kunin ko ang pilyego ng mga selyo’y gumapang nang gumapang ang higad sa gilid ng papel, at nakita ko ang mga paa nito: tatlong pares sa ilalim ng ulo, apat na pares ng espongha sa ilalim ng gitnang katawan, at dalawang dulong pares sa hulihang bahagi, na mala-rosas na hita ng tuta. Umaangat ang higad habang naglalakad, anim na pares ng paang walang sayad sa selyo, at kumakaway sa hangin! Ang isa sa pares ng esponghang paa, at ang dulong dalawang pares sa buntot, ang nakadikit nang alanganin. Unang araw noon ng Setyembre. Madaling tanggapin ng tao ang kaniyang kabiguan—o dahil lumipas na ang kabaliwan ng tag-araw? Napapansin ng tao ang karaniwang lupa, na nilait nang may lambing noong Hulyo, habang naghahanda siya sa pang-araw-araw na trabaho, at magsimulang gumamit ng mga selyo.

Filed under: halaw, salin, salin, tula, Tagged: akordiyon, Buhay, espongha, halaw, hapag, makata sa makata, mesa, salin, sepilyo, tagasalin sa tagasalin, tula

Para sa mga Tirano ng Daigdig, ni Abo Al Qassim

Salin ng tulang “To the tyrants of the world” na sinulat sa wikang Arabe ni Abo Al Qassim Al Shabbi mula sa Tunisia.

Salin sa eleganteng Filipino ni Roberto T. Añonuevo ng Filipinas.

Para sa mga Tirano ng Daigdig

Kayong mga tiranong mapang-api

Kayong mapagmahal sa karimlan

Kayong mga kaaway ng búhay

Inuyam ninyo ang mga walang malay na sugatan

at tigmak ng kanilang dugo ang inyong palad

Naglalakad kayo habang winawasak ang halina

ng pag-iral ng bawat nilalang at lumalago

ang uhay ng pighati sa mga bukid nila’t bayan

Huwag mabulag sa bukál, sa maaliwalas na langit,

sa sinag ng umaga

sapagkat ang dagim, ang kidlat-kulog-dagudog

ay sasapit sa inyo mula sa panginorin

Mag-ingat sapagkat may apoy sa ilalim ng abo

na magpapasupling ng mga tinik

at magpapahinog ng mga sugat

Pinugot ninyo ang mga ulo ng ibang tao

at pinitas ang mga bulaklak ng pag-asa

saka diniligan ng dugo at luha ang lupain

hanggang sukdulan itong malangô

Tatangayin kayo ng agos ng duguang ilog

at palalagablabin ng nag-aapoy ng bagyó.

Filed under: halaw, salin, salin, tula, Tagged: bayan, bulaklak, diktador, duguan, halaw, kaapihan, langit, lupain, pinuno, salin, sugatan, tao, tirano, tula

Mga Manlalakbay, ni Conceição Lima

Salin ng “Vijantes” sa wikang Portuges ni Conceição Lima mula sa Democratic Republic of São Tomé and Príncipe.

Salin sa eleganteng Filipino ni Roberto T. Añonuevo mula sa Filipinas.

Mga Manlalakbay

Taglay nila ang mga dapithapon at lansangan;

Nasasambit nila dahil sa uhaw sa panginorin:

“Kanino at saan ka ba nagmula?

Sino-sino ang iyong kababayan?”

Sa ganiyang paraan ipinagkait ng aking lola

Ang isang baso ng tubig sa sumapit na biyahero.

Filed under: halaw, salin, salin, tula, Tagged: biyahero, halaw, manlalakbay, pagod, Portuges, salin, tanong, tula, uhaw, usisa

Mga Baha, ni Euphrase Kezilahabi

Salin ng “Mafuriko” na nasa wikang Swahili ni Euphrase Kezilahabi mula sa Tanzania.

Salin sa eleganteng Filipino ni Roberto T. Añonuevo mula sa Filipinas.

Mga Bahâ

Isusulat ko ang awit sa mga pakpak ng langaw,

at hayaang lumipad ang musika habang pumapagaspas

ang mga ito nang ganap mapakinggan ng lahat.

Aawitin ko ang panulaan ng kabulukan

sa mga sugat ng mga magsasaka

at sa mga nanàng nagmumula sa kanilang pagpapawis.

Isusulat ko sa mga pakpak ng mga insekto

ang lahat ng bagay na umiimbulog kung saan,

sa mga guhit-guhit ng zebra,

at sa mga tainga ng elepante,

sa mga pader ng kubeta, opisina at silid-aralan,

sa bubungan ng bahay, sa dingding ng pamahalaan,

sa mga balabal at kamiseta.

Ito ang awit na aking isusulat:

Nasa panganib ang matatandang bahay sa lambak

na babahain ngayong taon;

nangasisilikas na ang mga tao mula sa peligro;

nangawasak ang mga kable ng koryente—

at kung dati’y may ilaw ngayon naman ay madilim.

Anung uri ang mga baha ngayong taon!

Tumumba ang isang huklubang punongkahoy

sa gilid ng aming gigiray-giray na barumbarong.

Hindi kami makatulog kapag humahagunot ang hangin.

Araw-araw naming tinitiningnan ang mga ugat,

ang marurupok na dingding ng aming tahanan,

at ang mga sangang dapat tapyasin mula sa bungéd.

Nagsisilbing babala ngayong taon ang mga baha.

At wiwikain namin sa aming mga apo’t apo sa tuhod:

Nangabuwal ang maraming punongkahoy

noong nakalipas na panahon,

subalit ang mga bahâ ngayong taon

ang nagbabantang lumipol sa ating lahat.

Filed under: halaw, salin, salin, tula, Tagged: bagyo, baha, buhawi, delubyo, disaster, halaw, ipuipo, kapahamakan, panganib, salin, tao, tula, unos

Rosas, Toro, at Gabi, ni Zakariyya Mohammed

salin ng “The Rose and the Bull” at “Night,” ni Zakariyya Mohammed ng Palestine.

Salin sa eleganteng Filipino ni Roberto T. Añonuevo ng Filipinas.

Rosas at Toro

Itim ang rosas kapag gabi

Sa gabi, ang torong itim

ay lumilipad palayo sa rosas

Itinutusok nito sa balát

ang dalawang sungay na pilak

Itim ang rosas kapag gabi

Tumutulo sa mga sungay nito

ang dugong lumigwak

mula sa kawawang nagdaraan

Sa gabi, ang rosas ay itim

Ngunit kapag may araw,

ang itim na toro ng rosas

ay isa lamang aninong

nakabalatay para tambangan

Kayâ mag-ingat

kapag pumitas ng rosas

Mag-ingat

Magdala ng patalim

nang malapit sa puso

upang paslangin

ang naturang toro

na nakahimlay

nang buong araw

at nakatiklop na mga talulot

sa pinakapuso ng rosas

* * *

Gabi

Pinaaalimbukad ng gabi ang makamandag na bulaklak

Tumatagos iyon sa buong kalangitan

gaya ng tinturang humalo sa tubig

Pinabubuka ng magdamag ang bulaklak nito

para sa mga solitaryong hindi makatulog

na nangadarapa sa bawat paghakbang

Bumabálot sa lungsod ang gabi

tulad ng mga walang bahay na tao na lumalabas

mula sa masisikip na pasilyo at silong

Pinabubukad ng gabi ang makamandag nitong bulaklak

habang ang sindak ay gumugulong sa hagdan

gaya ng pakwan

Digmaan

ang digmaan ay nasa panginorin, itaga mo sa bato

Kumukulo ang gulo

Inalagaan ko ang aking mga bangungot

at pinalago gaya ng mga ulap

Mula sa balabal ng karimlan

ay nakararating ang pabatid—

mga tsismis ng mga mandaragit at eroplano

metalikong isda at artilyeriya

Pinatibay ko ang aking moog

na gumuguho sa aking harapan

Napipinto sa amin ang sakuna

ng mga bato, tinik, at wasak na lupain.

Tanging ang hindi matitinag na araw

ang nakaaalam kung gaano katagal

kung gaano karahas, kung gaano kalupit

ang aming magiging digmaan

Tanging ang araw

ang makapagsasabi

kung paanong ang lagablab ng apoy

ay nakasusunog sa gilid ng kalawakan

Filed under: halaw, salin, salin, tula, Tagged: digmaan, gabi, halaw, henosidyo, itim, karahasan, pananakop, rosas, salin, toro, tula

Layò ng Sinta, ni Johann Wolfgang von Goethe

Salin ng “Nähe des Geliebten,” ni Johann Wolfgang von Goethe ng Alemanya.

Salin sa eleganteng Filipino ni Roberto T. Añonuevo ng Filipinas.

Layò ng Sinta

Naiisip kita kapag kumikislap sa dagat

ang sinag sa hapon;

Naiisip kita kapag sa ilog lumalatag

ang buwan ng hálon.

Nakikita kita sa alimbukay ng alabok

sa dulong tagaytay,

sa bawat magdamag na ang manlalakbay ay takót

tumawid ng taytay.

Naririnig kita sa mga alon na tahimik,

taog man o káti.

Gumagala ako sa kahuyan at nakikinig

sa payapang kási.

Kapiling mo ako. At gaano  ka man kalayò,

wari ko’y malapit.

Magbibigay kahit ang araw sa tala’t lalahò,

nang ika’y sumapit.

Filed under: halaw, salin, salin, tula, Tagged: alabok, alimbukay, dagat, halaw, layo, panahon, salin, sinta, tahimik, tula

Binaklas ko sa isip ang iyong pangalan, ni Humberto Ak’abal

Salin ng “Saqué de mi cabeza tu nombre,” ni Humberto Ak’abal mula sa Guatemala.

Salin sa eleganteng Filipino ni Roberto T. Añonuevo mula sa Filipinas.

Binaklas ko sa isip ang iyong pangalan

Binaklas ko sa isip ang iyong pangalan

at sadyang iniligaw sa kabundukan.

Tinangay iyon ng amihan

at natagpuan ang bagnos

sa pagitan ng mga bangin.

Sinimulan kong lumimot.

Walang ano-ano’y

bumulusok iyon sa mga buról

at bumanda pabalik:

unti-unting pinaawit iyon ng ulan-banak

at sumapit sa akin ang pangalan mong umiiyak.

Filed under: halaw, salin, salin, tula, Tagged: bagnos, bundok, paglimot, pangalan, simoy