Huy Đức's Blog, page 10
December 4, 2014
C���u M���t N���n T�� Ph��p
Ho��n thi h��nh ��n �����i v���i H��� Duy H���i l�� c���n thi���t v�� nh���ng ch���ng c��� bu���c t���i H���i l�� ch��a thuy���t ph���c. Nh��ng, ��i���u quan tr���ng h��n l�� l��m sao ����� c�� m���t tr��nh t��� t��� t���ng �����m b���o kh��ng l���p l���i sai l���m.
Chuy���n H��� Duy H���i lu��n nh���n t���i tr�����c c��n b��� nh��ng l���i n��i nh��� v��o tai m��� v�� d�� r���ng m��nh oan, cho th���y, ��i���u b��� ��n n��y ch���u �����ng trong tr���i giam ����i khi c��n khi���n anh khi���p s��� h��n c��i ch���t. Tr�����c khi b��n vi���c ti���n h��nh nh���ng th��� t���c t��� t���ng kh��c, ph���i nhanh ch��ng ����a H��� Duy H���i ra kh���i nh���ng n��i giam gi��� thu���c quy���n C��ng an Long An ngay.
Nhanh ch��ng chuy���n quy���n qu���n l�� c��c tr���i giam gi��� cho B��� T�� ph��p thay v�� ����� trong tay B��� C��ng An. Cho d�� c�� k�� bao nhi��u c��ng �����c ch���ng tra t���n, kh��ng ai c�� th��� �����m b���o c���nh s��t ��i���u tra kh��ng d��ng c���c h��nh n���u vi���c giam gi��� c��c nghi ph���m v���n ��� trong tay nh���ng ng�����i n��n n��ng l���p c��ng ph�� ��n.
C��c nh�� b��o theo d��i v��� ��n N��m Cam h���n c��n nh���, tr�����c khi x���, c��c b��� c��o trong v��� ��n n��y �������c ����a t��� tr���i giam kh��t ti���ng Ti���n Giang v��� Ch�� H��a nh��ng khi th���m v���n c��� b��� c��o n��o ph���n cung l�� t���i l���i �������c ����a v��� Ti���n Giang ����� s��ng h��m sau ra T��a l���i c��i �����u nh���n t���i.
Kh��ng ai c�� quy���n ki���m ��i���m, h��� m���c thi ��ua c���a c��c th���m ph��n n���u b���n ��n c���a h��� b��� t��a tr��n c���i s���a tr��� khi c�� b���ng ch���ng c��c th���m ph��n vi ph���m t��� t���ng ho���c nh���n h���i l���. C��ch l��m hi���n nay v�� c�� ch��� b��� nhi���m nhi���m k��� th���m ph��n 5 n��m ��ang �����t c��c th���m ph��n v��o m���t t��nh th��� kh��ng c��n kh��� n��ng �����c l���p.
S��� h��i ��n b��� c���i, s���a, ngay t��� �����u c��c th���m ph��n ���� �����ng h��nh c��ng c�� quan ��i���u tra v�� vi���n ki���m s��t; khi h��� s�� chuy���n sang t��a, c��c th���m ph��n l���i tu��n th��� “lu���t b���t th��nh v��n” l�� ch���y l��n t��a tr��n “tranh th��� �� ki���n”. Nh�� v���y, thay v�� �����c l���p, ch��� tu��n theo ph��p lu���t, c��c th���m ph��n ���� b���t tay v���i vi���n, v���i ��i���u tra vi��n v�� l��i k��o t��a tr��n c���ng �����ng tr��ch nhi���m.
Theo c��ch n��y, ng��nh t��a ��n s��� c�� nh���ng con s��� �����p (��n ��t b��� c���i, s���a h��n) nh��ng m���c oan sai th���t – th�� n���u kh��ng c�� ��p l���c k��u oan c���a gia ����nh (nh�� tr�����ng h���p H��� Duy H���i); th��� ph���m th���t kh��ng ra �����u th�� (nh�� tr�����ng h���p Nguy���n Thanh Ch���n)… – chi���m t��� l��� c��� n��o l�� kh��ng ai bi���t �������c.
N���u Vi���t Nam kh��ng tin t�����ng v��o b���i th���m ��o��n th�� c��ng n��n ��i���u ch���nh vai tr�� trong phi��n t��a c���a c��c th��nh ph���n tham gia t��� t���ng. Thay v�� c��c th���m ph��n v�� h���i th���m c��� l��m c��ng vi���c bu���c t���i nh�� hi���n nay. H��y ����� vi���c ���� cho ki���m s��t vi��n. T��a v�� c��c h���i th���m nh��n d��n ch��� ng���i nghe, ����� ph���n th���m v���n, bu���c t���i v�� b��o ch���a cho ki���m s��t vi��n v�� lu���t s��; th���y l���p lu���n bu���c t���i c���a ki���m s��t vi��n c�� c�� s��� v���ng ch���c h��n ph���n b��o ch���a c���a lu���t s�� th�� tuy��n c�� t���i v�� l�����ng h��nh; n���u th���y lu���t s�� g��� t���i ����ng tin c���y h��n th�� tuy��n v�� t���i.
�����ng s��� ng�����i ngh��o s��� kh��ng thu�� �������c lu���t s�� gi���i. N���u c�� m���t n���n t�� ph��p t��� t���, c��c ��o��n lu���t s�� �����c l���p s��� t���p h���p �������c nh���ng lu���t s�� kh��ng c��i ch��� v�� ti���n. Nh�� ch��ng ta th���y, ngay trong th���i ��i���m b��� g��y kh�� d��� nh�� hi���n nay m�� ���� c�� kh��ng ��t lu���t s�� gi���i v���n c��i mi���n ph�� cho ng�����i ngh��o, cho ng�����i b���t �����ng ch��nh ki���n v�� thanh danh c���a m��nh v�� ni���m tin v��o c��ng l��.
Ch��a th��� ����i h���i t�� ph��p �����c l���p trong ch��� ����� m���t �����ng c���m quy���n nh��ng nh���ng ��i���u tr��n ����y l�� v���n c�� th��� b���t �����u ����� tr��nh nh���ng sai l���m ch���t ng�����i nh�� nh���ng v��� Nguy���n Thanh Ch���n (B���c Giang), B��i Minh H���i (�����ng Nai)… v�� l��m r�� tr���ng ��en v��� H��� Duy H���i.
Huy �����c

Cứu Một Nền Tư Pháp
Hoãn thi hành án đối với Hồ Duy Hải là cần thiết vì những chứng cứ buộc tội Hải là chưa thuyết phục. Nhưng, điều quan trọng hơn là làm sao để có một trình tự tố tụng đảm bảo không lặp lại sai lầm.
Chuyện Hồ Duy Hải luôn nhận tội trước cán bộ nhưng lại nói nhỏ vào tai mẹ và dì rằng mình oan, cho thấy, điều bị án này chịu đựng trong trại giam đôi khi còn khiến anh khiếp sợ hơn cái chết. Trước khi bàn việc tiến hành những thủ tục tố tụng khác, phải nhanh chóng đưa Hồ Duy Hải ra khỏi những nơi giam giữ thuộc quyền Công an Long An ngay.
Nhanh chóng chuyển quyền quản lý các trại giam giữ cho Bộ Tư pháp thay vì để trong tay Bộ Công An. Cho dù có ký bao nhiêu công ước chống tra tấn, không ai có thể đảm bảo cảnh sát điều tra không dùng cực hình nếu việc giam giữ các nghi phạm vẫn ở trong tay những người nôn nóng lập công phá án.
Các nhà báo theo dõi vụ án Năm Cam hẳn còn nhớ, trước khi xử, các bị cáo trong vụ án này được đưa từ trại giam khét tiếng Tiền Giang về Chí Hòa nhưng khi thẩm vấn cứ bị cáo nào phản cung là tối lại được đưa về Tiền Giang để sáng hôm sau ra Tòa lại cúi đầu nhận tội.
Không ai có quyền kiểm điểm, hạ mức thi đua của các thẩm phán nếu bản án của họ bị tòa trên cải sửa trừ khi có bằng chứng các thẩm phán vi phạm tố tụng hoặc nhận hối lộ. Cách làm hiện nay và cơ chế bổ nhiệm nhiệm kỳ thẩm phán 5 năm đang đặt các thẩm phán vào một tình thế không còn khả năng độc lập.
Sợ hãi án bị cải, sửa, ngay từ đầu các thẩm phán đã đồng hành cùng cơ quan điều tra và viện kiểm sát; khi hồ sơ chuyển sang tòa, các thẩm phán lại tuân thủ “luật bất thành văn” là chạy lên tòa trên “tranh thủ ý kiến”. Như vậy, thay vì độc lập, chỉ tuân theo pháp luật, các thẩm phán đã bắt tay với viện, với điều tra viên và lôi kéo tòa trên cộng đồng trách nhiệm.
Theo cách này, ngành tòa án sẽ có những con số đẹp (án ít bị cải, sửa hơn) nhưng mức oan sai thật – thì nếu không có áp lực kêu oan của gia đình (như trường hợp Hồ Duy Hải); thủ phạm thật không ra đầu thú (như trường hợp Nguyễn Thanh Chấn)… – chiếm tỉ lệ cỡ nào là không ai biết được.
Nếu Việt Nam không tin tưởng vào bồi thẩm đoàn thì cũng nên điều chỉnh vai trò trong phiên tòa của các thành phần tham gia tố tụng. Thay vì các thẩm phán và hội thẩm cứ làm công việc buộc tội như hiện nay. Hãy để việc đó cho kiểm sát viên. Tòa và các hội thẩm nhân dân chỉ ngồi nghe, để phần thẩm vấn, buộc tội và bào chữa cho kiểm sát viên và luật sư; thấy lập luận buộc tội của kiểm sát viên có cơ sở vững chắc hơn phần bào chữa của luật sư thì tuyên có tội và lượng hình; nếu thấy luật sư gỡ tội đáng tin cậy hơn thì tuyên vô tội.
Đừng sợ người nghèo sẽ không thuê được luật sư giỏi. Nếu có một nền tư pháp tử tế, các đoàn luật sư độc lập sẽ tập hợp được những luật sư không cãi chỉ vì tiền. Như chúng ta thấy, ngay trong thời điểm bị gây khó dễ như hiện nay mà đã có không ít luật sư giỏi vẫn cãi miễn phí cho người nghèo, cho người bất đồng chính kiến vì thanh danh của mình và niềm tin vào công lý.
Chưa thể đòi hỏi tư pháp độc lập trong chế độ một đảng cầm quyền nhưng những điều trên đây là vẫn có thể bắt đầu để tránh những sai lầm chết người như những vụ Nguyễn Thanh Chấn (Bắc Giang), Bùi Minh Hải (Đồng Nai)… và làm rõ trắng đen vụ Hồ Duy Hải.
Huy Đức

November 5, 2014
Qu���c H���i & S���c Kh���e T��m Th���n
R���t chia s��� v���i ��o��n �����i bi���u qu���c h���i S��i G��n, �����c bi���t l�� v���i �����i bi���u Tr���n Du L���ch, ng�����i th�����ng ph���i xu���t hi���n tr�����c c��ng ch��ng b��n c���nh “�����ng nghi���p” Ho��ng H���u Ph�����c. Nh��ng, c��c v��� ���� ��i qu�� xa khi ����i ���ng c��� vi��n �����i bi���u qu���c h���i ph���i c�� gi���y ki���m tra s���c kh���e t��m th���n.
��ang n���m trong tay c��i th��� nh���n quy���n l���c t��� c��� tri c��c v��� ���� m���c m���t sai l���m khi �����nh trao quy���n �����nh ��o���t sinh m���nh ch��nh tr��� c���a m��nh cho c��c c�� quan h��nh ch��nh.
Trao quy���n l���c v��o tay nh���ng k��� t��m th���n l�� c���c k��� nguy hi���m. Tuy nhi��n, kh��ng ph���i b���nh nh��n t��m th���n n��o c��ng c�� th��� cho c��c b��c s�� nh���ng tri���u ch���ng r�� r��ng, �����c bi���t l�� t��m th���n ��� d���ng v�� cu���ng. Cho n��n, ����� tr��nh ����a v��o c��c c�� quan quy���n l���c nh���ng k��� m���c b���nh t��m th���n, c��ch t���t nh���t l�� ph���i c�� nh���ng thi���t ch��� ����� d��n l���a ch���n.
N���u nh�� H�� N���i l�� m���t n���n c���ng h��a �����i ngh��� nh�� Ch��� ����� t��� x��ng, ch���c ch���n n��m 1988, c��c �����i bi���u s��� ����a l�� l���ch s���c kh���e c���a ��ng ����� M�����i ra. Ch��nh ph��� s��� kh�� r��i v��o tay m���t ng�����i ���� t���ng lang thang, g���m l��, leo c��y. V��, �����i m���i c���a Vi���t Nam s��� kh��ng ��� trong t��nh tr���ng tr��� tr��u: Quy���n l��nh �����o giai ��o���n ph��t tri���n kinh t��� nhi���u th��nh ph���n b��� �����t trong tay m���t k��� ���� t���ng hai l���n c���m b��a l���nh, ti��u di���t c��c th��nh ph���n kinh t���.
Trong Qu���c h���i kh��a XIII hi���n c�� 4 ng�����i l�� �����i bi���u t��� ���ng c��� (trong s��� 22 ���ng c��� vi��n t��� ���ng c��� �������c ����a v��o danh s��ch). H��� l�� “nh���ng b��ng hoa trong v�����n B��c”. Tuy c�� r���t ��t ng�����i t��� ���ng c���, nh��ng h���u h���t c��ng ���� b��� c��c quy tr��nh ch��nh tr��� lo���i ra ngo��i. �����ng ��ang ki���m so��t t��� t��� d��n ph���, b���nh vi���n t��m th���n cho �����n M���t tr���n – n��i hi���p th����ng ����a ng�����i ���ng c��� v��o danhs��ch. Kh��ng �������c �����ng h���u thu���n m�� t��� ra ���ng c��� th�� r���t d��� ��i theo L�� Qu���c Qu��n v�� L�� C��ng �����nh.
N���u c�� quan d��n c��� kh��ng bao g���m ngh��� g���t, t��� ch��nh s��ch cho �����n nh��n s���, ch��nh ph��� s��� b���t sai l���m. N���u mu���n c��c ��ng ngh��� kh��ng ch��� g���t ��� Ba ����nh b���n h��� ph���i �������c d��n s��ng l���c qua l�� phi���u.
Trong b��i M���t �����ng v�� Hi���n ph��p (����ng tr��n FB th��ng 9-2011) t��i c�� ����� ngh��� ph��n bi���t hai lo���i ���ng c��� vi��n: T��� ���ng c��� v�� do m���t �����ng ch��nh tr��� gi���i thi���u. Ng�����i ���� �������c m���t �����ng ch��nh tr��� gi���i thi���u th�� ������ng nhi��n �������c ����a v��o danh s��ch b���u (s��ng l���c trong n���i b��� th��� n��o l�� t��y �����ng). Ng�����i �����c l���p t��� ���ng c��� th�� ch��� c���n thu th���p ����� ch��� k�� c���a m���t t��� l��� c��� tri th��ch ���ng – v�� d���: 1% c��� tri ��� ����n v��� ng�����i ���� ra ���ng c���. Khi ���� h���i ����� ��i���u ki���n n��y, c��c �����nh ch��� do �����ng ki���m so��t nh�� M���t tr���n, t��� d��n ph���, b��o �����ng… �����u kh��ng c�� quy���n can thi���p.
Trong qu�� tr��nh tranh c���, c��c b��n s��� xu���t hi���n tr�����c c��� tri. Ti���n s�� Tr���n Du L���ch, lu���t s�� Tr����ng Tr���ng Ngh��a s��� tranh lu���n “tay bo” v���i th���c s�� Ho��ng H���u Ph�����c. Kh��ng c���n gi��m �����nh, ch��� c���n cho in nh���ng b��i vi���t trong blog c���a nhau ra, c��� tri ���t bi���t t��nh tr���ng s���c kh���e t��m th���n c���a t���ng �����i bi���u. Ch��nh tr��� l�� m���t khoa h���c, m���i nh��nh quy���n l���c �����u v���n h��nh theo nh���ng nguy��n t���c kh��c nhau, ����a ra s��ng ki���n m���i kh��ng ph���i l��c n��o c��ng ����ng.
H���i cu���i th��ng 9-2014, b��o ch�� ca ng���i s��ng ki���n thi tuy���n Gi��m �����c s��� Th��ng tin – Truy���n th��ng c���a B�� th�� Qu���ng Ninh. T�����ng Ph���m Minh Ch��nh khi chuy���n sang l��m ch��nh tr��� ch���c c��ng mu���n g��y ti���ng vang. Trong v��ng th��m d�� m���i nh���t nghe c�� t��n ��ng trong danh s��ch quy ho���ch BCT kh��a sau. S��ng ki���n n��y kh��ng hi���u ���� ����ng g��p bao nhi��u ph���n tr��m cho th��nh t��ch k��� tr��n. Tuy nhi��n, n���u hi���u ch���c n��ng c���a h��� th���ng ch��nh tr��� �����a ph����ng, t��i tin t�����ng Ch��nh s��� kh��ng l��m nh�� th���.
Gi��m �����c s��� l�� m���t vi��n ch���c ch��nh tr���, �������c Ch��� t���ch t���nh b��� nhi���m v�� h���i �����ng nh��n d��n ph�� chu���n. Thay v�� t��� ch���c m���t h���i �����ng thi, ��ng Ch��nh ch��� c���n s��� d���ng h���i �����ng nh��n d��n s��t h���ch ng�����i m�� ch��� t���ch ���y ban l���a ch���n. Thay v�� t��� tay l��m h���t, ��ng n��n l��nh �����o h���i �����ng nh��n d��n, y��u c���u v��� gi��m �����c s��� �������c b��� nhi���m ���� ��i���u tr���n tr�����c ban v��n h��a – x�� h���i.
Bu���i ��i���u tr���n �������c truy���n h��nh tr���c ti���p, c��c �����i bi���u s��� ch���t v���n v��� kh��� n��ng ho��n th��nh nhi���m v��� c���a ���ng c��� vi��n; c��c b��c s�� ��� b���nh vi���n t��m th���n, b��� nh��, cho �����n nh���ng ng�����i ����a h���i l���… s��� l���n l�����t g���i h��� s�� t���i h���i �����ng nh��n d��n. N���u kh��ng gi���i tr��nh �������c th�� h���i �����ng s��� kh��ng ph�� chu���n.
T��i kh��ng ngh��, y��u c���u gi��m �����nh s���c kh���e c���a c��c �����i bi���u S��i G��n l�� ch��� v�� hi���m kh��ch c�� nh��n; c�� l��� c��c v��� ���y ��ang ngh�� t���i c�� quan quy���n l���c c���a d��n v���i tinh th���n tr��ch nhi���m. Tuy nhi��n, m���i c��� m��y v���n h��nh �����u c�� nguy��n t���c c���a n��. Thay v�� ki���n ngh��� t���o th��m c��ng c��� cho Ch��� ����� hi���n h��nh, c��c v��� n��n ����i trao ����� quy���n l���c cho l�� phi���u c���a d��n.
T��i ch��� l��u ��, coi ch���ng c��y g���y c���a qu�� v��� �����p ph���i l��ng m��nh, n���u gi��� c�� ch��� b���u c��� hi���n nay v�� b��� sung th��� t���c c��c v��� v���a ����� ngh���, kh��a sau, n���u Th��nh ���y kh��ng gi���i thi���u m�� qu�� v��� v���n ���ng c��� th�� ng�����i nh���n �������c t��� ch���ng nh���n s���c kh���e t��m th���n c�� khi kh��ng ph���i Ho��ng H���u Ph�����c m�� l���i l�� qu�� v���.
Huy �����c


Quốc Hội & Sức Khỏe Tâm Thần
Rất chia sẻ với Đoàn đại biểu quốc hội Sài Gòn, đặc biệt là với đại biểu Trần Du Lịch, người thường phải xuất hiện trước công chúng bên cạnh “đồng nghiệp” Hoàng Hữu Phước. Nhưng, các vị đã đi quá xa khi đòi ứng cử viên đại biểu quốc hội phải có giấy kiểm tra sức khỏe tâm thần.
Đang nắm trong tay cái thế nhận quyền lực từ cử tri các vị đã mắc một sai lầm khi định trao quyền định đoạt sinh mệnh chính trị của mình cho các cơ quan hành chính.
Trao quyền lực vào tay những kẻ tâm thần là cực kỳ nguy hiểm. Tuy nhiên, không phải bệnh nhân tâm thần nào cũng có thể cho các bác sĩ những triệu chứng rõ ràng, đặc biệt là tâm thần ở dạng vĩ cuồng. Cho nên, để tránh đưa vào các cơ quan quyền lực những kẻ mắc bệnh tâm thần, cách tốt nhất là phải có những thiết chế để dân lựa chọn.
Nếu như Hà Nội là một nền cộng hòa đại nghị như Chế độ tự xưng, chắc chắn năm 1988, các đại biểu sẽ đưa lý lịch sức khỏe của ông Đỗ Mười ra. Chính phủ sẽ khó rơi vào tay một người đã từng lang thang, gặm lá, leo cây. Và, đổi mới của Việt Nam sẽ không ở trong tình trạng trớ trêu: Quyền lãnh đạo giai đoạn phát triển kinh tế nhiều thành phần bị đặt trong tay một kẻ đã từng hai lần cầm búa lệnh, tiêu diệt các thành phần kinh tế.
Trong Quốc hội khóa XIII hiện có 4 người là đại biểu tự ứng cử (trong số 22 ứng cử viên tự ứng cử được đưa vào danh sách). Họ là “những bông hoa trong vườn Bác”. Tuy có rất ít người tự ứng cử, nhưng hầu hết cũng đã bị các quy trình chính trị loại ra ngoài. Đảng đang kiểm soát từ tổ dân phố, bệnh viện tâm thần cho đến Mặt trận – nơi hiệp thương đưa người ứng cử vào danhsách. Không được Đảng hậu thuẫn mà tự ra ứng cử thì rất dễ đi theo Lê Quốc Quân và Lê Công Định.
Nếu cơ quan dân cử không bao gồm nghị gật, từ chính sách cho đến nhân sự, chính phủ sẽ bớt sai lầm. Nếu muốn các ông nghị không chỉ gật ở Ba Đình bọn họ phải được dân sàng lọc qua lá phiếu.
Trong bài Một đảng và Hiến pháp (đăng trên FB tháng 9-2011) tôi có đề nghị phân biệt hai loại ứng cử viên: Tự ứng cử và do một đảng chính trị giới thiệu. Người đã được một đảng chính trị giới thiệu thì đương nhiên được đưa vào danh sách bầu (sàng lọc trong nội bộ thế nào là tùy Đảng). Người độc lập tự ứng cử thì chỉ cần thu thập đủ chữ ký của một tỉ lệ cử tri thích ứng – ví dụ: 1% cử tri ở đơn vị người đó ra ứng cử. Khi đã hội đủ điều kiện này, các định chế do đảng kiểm soát như Mặt trận, tổ dân phố, báo Đảng… đều không có quyền can thiệp.
Trong quá trình tranh cử, các bên sẽ xuất hiện trước cử tri. Tiến sĩ Trần Du Lịch, luật sư Trương Trọng Nghĩa sẽ tranh luận “tay bo” với thạc sĩ Hoàng Hữu Phước. Không cần giám định, chỉ cần cho in những bài viết trong blog của nhau ra, cử tri ắt biết tình trạng sức khỏe tâm thần của từng đại biểu. Chính trị là một khoa học, mỗi nhánh quyền lực đều vận hành theo những nguyên tắc khác nhau, đưa ra sáng kiến mới không phải lúc nào cũng đúng.
Hồi cuối tháng 9-2014, báo chí ca ngợi sáng kiến thi tuyển Giám đốc sở Thông tin – Truyền thông của Bí thư Quảng Ninh. Tướng Phạm Minh Chính khi chuyển sang làm chính trị chắc cũng muốn gây tiếng vang. Trong vòng thăm dò mới nhất nghe có tên ông trong danh sách quy hoạch BCT khóa sau. Sáng kiến này không hiểu đã đóng góp bao nhiêu phần trăm cho thành tích kể trên. Tuy nhiên, nếu hiểu chức năng của hệ thống chính trị địa phương, tôi tin tướng Chính sẽ không làm như thế.
Giám đốc sở là một viên chức chính trị, được Chủ tịch tỉnh bổ nhiệm và hội đồng nhân dân phê chuẩn. Thay vì tổ chức một hội đồng thi, ông Chính chỉ cần sử dụng hội đồng nhân dân sát hạch người mà chủ tịch ủy ban lựa chọn. Thay vì tự tay làm hết, ông nên lãnh đạo hội đồng nhân dân, yêu cầu vị giám đốc sở được bổ nhiệm đó điều trần trước ban văn hóa – xã hội.
Buổi điều trần được truyền hình trực tiếp, các đại biểu sẽ chất vấn về khả năng hoàn thành nhiệm vụ của ứng cử viên; các bác sĩ ở bệnh viện tâm thần, bồ nhí, cho đến những người đưa hối lộ… sẽ lần lượt gửi hồ sơ tới hội đồng nhân dân. Nếu không giải trình được thì hội đồng sẽ không phê chuẩn.
Tôi không nghĩ, yêu cầu giám định sức khỏe của các đại biểu Sài Gòn là chỉ vì hiềm khích cá nhân; có lẽ các vị ấy đang nghĩ tới cơ quan quyền lực của dân với tinh thần trách nhiệm. Tuy nhiên, mọi cỗ máy vận hành đều có nguyên tắc của nó. Thay vì kiến nghị tạo thêm công cụ cho Chế độ hiện hành, các vị nên đòi trao đủ quyền lực cho lá phiếu của dân.
Tôi chỉ lưu ý, coi chừng cây gậy của quý vị đập phải lưng mình, nếu giữ cơ chế bầu cử hiện nay và bổ sung thủ tục các vị vừa đề nghị, khóa sau, nếu Thành ủy không giới thiệu mà quý vị vẫn ứng cử thì người nhận được tờ chứng nhận sức khỏe tâm thần có khi không phải Hoàng Hữu Phước mà lại là quý vị.
Huy Đức


September 18, 2014
Nh��n Scotland ���� “t��� ch���i �����c l���p”, ����i ��i���u ngh�� v��� H��� Ch�� Minh
Kh��ng th��� so s��nh ph����ng th���c gi��nh �����c l���p ��� nh���ng giai ��o���n kh��c nhau, nh��ng quy���t �����nh c���a ng�����i ��c 15 n��m tr�����c ����y v�� c���a ng�����i Scotland h��m nay cho th���y ��i���u m�� H��� Ch�� Minh n��i n��m 1946 l�� ho��n to��n ch��nh x��c: “N�����c �����c l���p m�� d��n kh��ng h�����ng h���nh ph��c t��� do, th�� �����c l���p c��ng ch���ng ngh��a l�� g��”. Trong l���ch s��� Vi���t Nam, H��� Ch�� Minh r�� r��ng l�� m���t trong nh���ng nh�� l���p ng��n xu���t s���c nh���t.
Khi thu th���p t�� li���u cho S��ch B��n Th���ng Cu���c, t��i ph���ng v���n r���t nhi���u nh��n ch���ng v�� c��c nh�� nghi��n c���u v��� �����i t�� c���a H��� Ch�� Minh. Tuy nhi��n, t��i quy���t �����nh kh��ng ����a nh���ng chuy���n th��m cung c���a ��ng v��o s��ch. ����nh r���ng �����o �����c quy���t �����nh r���t nhi���u �����n th��nh c��ng c���a m���t nh�� ch��nh tr���, t��i v���n cho r���ng, ����nh gi�� m���t nh�� l��nh �����o l�� ph���i d���a tr��n nh���ng quy���t s��ch d���n d���t qu���c gia. �����ng quan t��m H��� Ch�� Minh c�� con, c�� ng�����i ph��� n��� n��o hay kh��ng m�� h��y quan t��m �����n di s���n m�� ng��y nay ch��ng ta ��ang g��nh.
T��� c��ch ti���p c���n ����, tuy t��i v���n t��m hi���u c��ch �����i x��� c���a H��� Ch�� Minh v���i nh���ng ng�����i ru���t th���t nh�� b�� Thanh v�� ��ng C��� Khi��m; c��ch ���ng x��� c���a H��� Ch�� Minh v���i nh���ng ng�����i th���y c���a ��ng nh�� Phan Chu Trinh, Phan B���i Ch��u, Nguy���n H���i Th���n… Nh��ng, ch��� y���u t��i t��m hi���u c��ch ��ng ���� ���ng x��� sau khi n���m quy���n (ch��� kh��ng ph���i l�� giai ��o���n tuy��n truy���n ����� gi��nh ch��nh quy���n) v���i d��n, v���i nh�� n�����c ph��p quy���n, v���i Hi���n ph��p 1946, v���i m�� h��nh ch��nh tr��� m�� ��ng l���a ch���n.N��m 2004, khi t��i g���p hai ng�����i tr��� l�� th��n c���n c���a L�� Du���n, ��ng �����ng Ng���c v�� ��ng �����u Ng���c Xu��n, ph���ng v���n v�� sao L�� Du���n l���i n��n n��ng “ti���n nhanh, ti���n m���nh, ti���n v���ng ch���c l��n ch��� ngh��a x�� h���i” nh�� v���y. C��� hai ��ng �����u cho r���ng, sao l���i tr��ch anh Ba v�� ���� l�� “con �������ng c���a B��c”.Nhi���u th��� h��� Vi���t Nam ���� y��u m���n H��� Ch�� Minh, c��c b���n c��� ti���p t���c y��u m���n H��� Ch�� Minh, �����ng “shock” khi �����c th���y “nh���ng ng�����i ����n b�� c���a B��c”. C��c b���n ch��� n��n so s��nh di s���n c���a H��� Ch�� Minh (l�� nh���ng g�� m�� Vi���t Nam ��ang c�� ng��y nay) v���i ch��nh chu���n m���c c���a ��ng: “N�����c �����c l���p m�� d��n kh��ng h�����ng h���nh ph��c t��� do, th�� �����c l���p c��ng ch���ng ngh��a l�� g��”.
Huy �����c (t���a b��i c���a Qu�� Choa)


Nhân Scotland đã “từ chối độc lập”, đôi điều nghĩ về Hồ Chí Minh
Không thể so sánh phương thức giành độc lập ở những giai đoạn khác nhau, nhưng quyết định của người Úc 15 năm trước đây và của người Scotland hôm nay cho thấy điều mà Hồ Chí Minh nói năm 1946 là hoàn toàn chính xác: “Nước độc lập mà dân không hưởng hạnh phúc tự do, thì độc lập cũng chẳng nghĩa lý gì”. Trong lịch sử Việt Nam, Hồ Chí Minh rõ ràng là một trong những nhà lập ngôn xuất sắc nhất.
Khi thu thập tư liệu cho Sách Bên Thắng Cuộc, tôi phỏng vấn rất nhiều nhân chứng và các nhà nghiên cứu về đời tư của Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, tôi quyết định không đưa những chuyện thâm cung của ông vào sách. Đành rằng đạo đức quyết định rất nhiều đến thành công của một nhà chính trị, tôi vẫn cho rằng, đánh giá một nhà lãnh đạo là phải dựa trên những quyết sách dẫn dắt quốc gia. Đừng quan tâm Hồ Chí Minh có con, có người phụ nữ nào hay không mà hãy quan tâm đến di sản mà ngày nay chúng ta đang gánh.
Từ cách tiếp cận đó, tuy tôi vẫn tìm hiểu cách đối xử của Hồ Chí Minh với những người ruột thịt như bà Thanh và ông Cả Khiêm; cách ứng xử của Hồ Chí Minh với những người thầy của ông như Phan Chu Trinh, Phan Bội Châu, Nguyễn Hải Thần… Nhưng, chủ yếu tôi tìm hiểu cách ông đã ứng xử sau khi nắm quyền (chứ không phải là giai đoạn tuyên truyền để giành chính quyền) với dân, với nhà nước pháp quyền, với Hiến pháp 1946, với mô hình chính trị mà ông lựa chọn.Năm 2004, khi tôi gặp hai người trợ lý thân cận của Lê Duẩn, ông Đống Ngạc và ông Đậu Ngọc Xuân, phỏng vấn vì sao Lê Duẩn lại nôn nóng “tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắc lên chủ nghĩa xã hội” như vậy. Cả hai ông đều cho rằng, sao lại trách anh Ba vì đó là “con đường của Bác”.Nhiều thế hệ Việt Nam đã yêu mến Hồ Chí Minh, các bạn cứ tiếp tục yêu mến Hồ Chí Minh, đừng “shock” khi đọc thấy “những người đàn bà của Bác”. Các bạn chỉ nên so sánh di sản của Hồ Chí Minh (là những gì mà Việt Nam đang có ngày nay) với chính chuẩn mực của ông: “Nước độc lập mà dân không hưởng hạnh phúc tự do, thì độc lập cũng chẳng nghĩa lý gì”.
Huy Đức (tựa bài của Quê Choa)


July 30, 2014
�����i H���c T��� Tr���
C���u Ph�� ch��� nhi���m ���y ban V��n h��a Gi��o d���c Qu���c h���i, GS Nguy���n Minh Thuy���t, n��i: “Kh��i ni���m Autonomy university d���ch ����ng l�� �����i h���c t��� tr��� nh��ng ‘ta’ s��� ‘t��� tr���’ n��n d���ch tr���i ra l�� t��� ch���. ��ng Thuy���t c��ng nh�� c��c di���n gi��� kh��c, k��� c��� c���u V��� tr�����ng v��� �����i h���c L��m Quang Thi���p, c��ng cho r���ng “kh��ng t��� tr��� th�� kh��ng th��nh �����i h���c”.
Ti���n s��� B��i Tr��n Ph�����ng, �����i h���c Hoa Sen, c��ng c��ng quan ��i���m n��y tuy c��ch n��i c���a b�� l��: “D��n ch��� l��m n��n �����i h���c”. Theo b��, ����y l�� con �������ng ����� sinh vi��n Vi���t Nam �������c h���c trong m���t m��i tr�����ng b��nh �����ng v���i sinh vi��n th��� gi���i.
Bu���i s��ng, khi ph��t bi���u trong phi��n khai m���c, Th��� tr�����ng Gi��o d���c B��i V��n Ga cho r���ng, ����� �����i h���c c�� th��� t��� ch��� c��c hi���u tr�����ng c��ng ph���i gi��nh l���y quy���n t��� ch��� ���� �������c ghi trong Lu���t. Tuy nhi��n, c��� GS Nguy���n Minh Thuy���t v�� TS V�� Th��� Ph����ng Anh �����u vi���n d���n ch��nh Lu���t Gi��o d���c �����i h���c Vi���t Nam ����� cho th���y c��c hi���u tr�����ng v�� ph����ng t��� ch��� v�� ch��nh s��ch v���a m��� ra m���t, ���� ngay l���p t���c, tr��i l���i hai ba.
Sau ph��t bi���u c���a GS B��i V��n Ga, B��� tr�����ng Khoa h���c C��ng ngh��� Nguy���n Qu��n ���� ch��n th��nh �����n b���t ng��� khi n��i r���ng: “�����i h���c kh��ng th��� t��� ch��� �������c ����u khi v���n c��n b��� ch��� qu���n (v���i tr�����ng c��ng), khi B��� Gi��o d���c v���n bu���c c��c tr�����ng ph���i thi tuy���n chung, ph���i chung m���u v���n b���ng, chung m�� h��nh, v���n gi��nh quy���n phong h��m gi��o s��… v�� khi, vi���c ph��n lo���i c��c tr�����ng �����i h���c v���n do Th��� t�����ng.
C�� v��i �� ki���n mu���n, ch��� cho nh���ng tr�����ng c�� ����� n��ng l���c t��� ch��� tr�����c trong khi nh���ng �� ki���n kh��c – trong ���� c�� GS Nguy���n Minh Thuy���t – cho r���ng, m���i tr�����ng �����u c�� quy���n ngang nhau v�� h��y ����� th��� tr�����ng th��� th��ch v�� ph��n lo���i.
Tr�����c ����, GS Tr���n Ng���c Anh ���� b���o v��� quan ��i���m kinh t��� th��� tr�����ng t��� do c���a m��nh b���ng c��ch d���n l���i Adam Smith: Anh h��ng th���t b��n mi���ng th���t r��� cho m��nh kh��ng ph���i v�� l��ng t���t m�� v�� l��ng ��ch k��� m�� h��� gi�� ����� c���nh tranh v���i c��c h��ng th���t kh��c. Theo GS Tr���n Ng���c Anh (trong m���t tham lu���n chung v���i GS ����� Qu���c Anh Quoc-Anh Do) th�� ch��� c�� m��i tr�����ng c���nh tranh m���i t���o ra c��c s���n ph���m gi��o d���c �����i h���c ch���t l�����ng t���t.
C��ng �����ng s��� c��c tr�����ng �����i h���c m���c ra nh�� n���m. Theo TS Gi��p V��n D����ng, h��ng n��m m���i c�� kho���ng 26% sinh vi��n t���t nghi���p ph��� th��ng �������c tuy���n v��o �����i h���c.
Nhi���u �� ki���n ����� cao t��nh cao c��� c���a vi���c ����o t���o con ng�����i n��n kh��ng t��n th��nh l���m v���i GS L��m Quang Thi���p khi ��ng cho r���ng �����i h���c c�� th��� ho���t �����ng theo m�� h��nh doanh nghi���p.
Nh��ng kh��ng th��� ph��� nh���n, �����i h���c c��ng ph���i �������c v���n h��nh nh�� m���t “business”. Kh��ng hi���u qu��� th�� kh��ng th��� c���ng hi���n cho ai. C�� nh���ng �����i h���c �������c m��� ra v�� l���i nhu���n nh��ng c��ng c�� �����i h���c ho��n to��n phi l���i nhu���n (�������c mi���n thu��� nh��ng c��c c��� ����ng kh��ng chia l��i). V��� m���c ����� ph���c v��� c��ng ch��ng ch��a ch���c �����i h���c c�� l���i nhu���n ���� ����ng g��p ��t h��n �����i h���c phi l���i nhu���n.
H���i th���o di���n ra trong hai ng��y, 31-7 v�� 1-8, – do nh��m �����i tho���i Gi��o d���c v�� T���ng l��nh s��� qu��n M��� t���i S��i G��n t��� ch���c – t���p h���p h��ng tr��m tr�� th���c tinh hoa ng�����i Vi���t ��� trong n�����c v�� ��ang c��ng t��c t���i nhi���u tr�����ng �����i h���c h��ng �����u tr��n th��� gi���i.
Cho d�� t��� b��� ti���n t��i bay t��� ��c, M���, Ph��p… v���, m���i “gi��o s��, ti���n s���” c��ng ch��� c�� 15 ph��t ����� tham lu���n. Tr�����c c��c “c��y ��a, c��y �����” nh�� Ng�� B���o Ch��u (Chau Ngo), Gi��p V��n D����ng (Giap Van Duong), V�� Th��� Ph����ng Anh (Vu Thi Phuong Anh)… c��� ng�����i c���a nh��m �����i tho���i Gi��o d���c, Nguy���n Ph����ng V��n (Anh Xu Beo) v�� ng�����i c���a T���ng l��nh s��� qu��n Hoa K���, Qu��ch Th��� M��� Ng���c, �����u r���t qu��n phi���t v��� m���t th���i gian.
Tr�����c H���i th���o, Th��� t�����ng Nguy���n T���n D��ng ���� ti���p GS Ng�� B���o Ch��u v�� c��c c���ng s��� c���a ��ng. B��� tr�����ng Nguy���n Qu��n d��� nghe bu���i s��ng, th��� tr�����ng B��i V��n Ga ng���i nghe t���i h���t ng��y. Th��ng tin ng���n ng���n, c�� nhi���u �� t�����ng v�� c��ng h���u ��ch. Ph��t bi���u c���a c��c v��� cho th���y, t��� l��u Ch��nh ph��� v�� H���i �����ng Qu���c gia Gi��o d���c ���� bi���t nh���ng ��i���u ��ang �������c th���o lu���n trong H���i th���o n��y.
Nh��ng l��m sao Ch��nh ph��� c�� th��� “c���i c��ch th��� ch���” khi v���n ����� quy���n c���p gi���y ph��p trong tay nh���ng ng�����i v��� ra gi���y ph��p (ch��a t��ch h��nh ph��p ch��nh tr��� v���i h��nh ch��nh c��ng v���). (Kh��ng k��� c��c l�� do ch��nh tr���) L��m sao B��� Gi��o d���c c�� th��� trao quy���n t��� tr��� cho �����i h���c m���t khi h��� ��ang h�����ng l���i nh��� c�� quy���n th�� tay v��o c��ng vi���c th�����ng v��� c���a c��c nh�� tr�����ng �����i h���c.
Huy �����c


Đại Học Tự Trị
Cựu Phó chủ nhiệm ủy ban Văn hóa Giáo dục Quốc hội, GS Nguyễn Minh Thuyết, nói: “Khái niệm Autonomy university dịch đúng là đại học tự trị nhưng ‘ta’ sợ ‘tự trị’ nên dịch trại ra là tự chủ. Ông Thuyết cũng như các diễn giả khác, kể cả cựu Vụ trưởng vụ Đại học Lâm Quang Thiệp, cũng cho rằng “không tự trị thì không thành đại học”.
Tiến sỹ Bùi Trân Phượng, đại học Hoa Sen, cũng cùng quan điểm này tuy cách nói của bà là: “Dân chủ làm nên đại học”. Theo bà, đây là con đường để sinh viên Việt Nam được học trong một môi trường bình đẳng với sinh viên thế giới.
Buổi sáng, khi phát biểu trong phiên khai mạc, Thứ trưởng Giáo dục Bùi Văn Ga cho rằng, để đại học có thể tự chủ các hiệu trưởng cũng phải giành lấy quyền tự chủ đã được ghi trong Luật. Tuy nhiên, cả GS Nguyễn Minh Thuyết và TS Vũ Thị Phương Anh đều viện dẫn chính Luật Giáo dục đại học Việt Nam để cho thấy các hiệu trưởng vô phương tự chủ vì chính sách vừa mở ra một, đã ngay lập tức, trói lại hai ba.
Sau phát biểu của GS Bùi Văn Ga, Bộ trưởng Khoa học Công nghệ Nguyễn Quân đã chân thành đến bất ngờ khi nói rằng: “Đại học không thể tự chủ được đâu khi vẫn còn bộ chủ quản (với trường công), khi Bộ Giáo dục vẫn buộc các trường phải thi tuyển chung, phải chung mẫu vẫn bằng, chung mô hình, vẫn giành quyền phong hàm giáo sư… và khi, việc phân loại các trường đại học vẫn do Thủ tướng.
Có vài ý kiến muốn, chỉ cho những trường có đủ năng lực tự chủ trước trong khi những ý kiến khác – trong đó có GS Nguyễn Minh Thuyết – cho rằng, mọi trường đều có quyền ngang nhau và hãy để thị trường thử thách và phân loại.
Trước đó, GS Trần Ngọc Anh đã bảo vệ quan điểm kinh tế thị trường tự do của mình bằng cách dẫn lời Adam Smith: Anh hàng thịt bán miếng thịt rẻ cho mình không phải vì lòng tốt mà vì lòng ích kỷ mà hạ giá để cạnh tranh với các hàng thịt khác. Theo GS Trần Ngọc Anh (trong một tham luận chung với GS Đỗ Quốc Anh Quoc-Anh Do) thì chỉ có môi trường cạnh tranh mới tạo ra các sản phẩm giáo dục đại học chất lượng tốt.
Cũng đừng sợ các trường đại học mọc ra như nấm. Theo TS Giáp Văn Dương, hàng năm mới có khoảng 26% sinh viên tốt nghiệp phổ thông được tuyển vào đại học.
Nhiều ý kiến đề cao tính cao cả của việc đào tạo con người nên không tán thành lắm với GS Lâm Quang Thiệp khi ông cho rằng đại học có thể hoạt động theo mô hình doanh nghiệp.
Nhưng không thể phủ nhận, đại học cũng phải được vận hành như một “business”. Không hiệu quả thì không thể cống hiến cho ai. Có những đại học được mở ra vì lợi nhuận nhưng cũng có đại học hoàn toàn phi lợi nhuận (được miễn thuế nhưng các cổ đông không chia lãi). Về mức độ phục vụ công chúng chưa chắc đại học có lợi nhuận đã đóng góp ít hơn đại học phi lợi nhuận.
Hội thảo diễn ra trong hai ngày, 31-7 và 1-8, – do nhóm Đối thoại Giáo dục và Tổng lãnh sự quán Mỹ tại Sài Gòn tổ chức – tập hợp hàng trăm trí thức tinh hoa người Việt ở trong nước và đang công tác tại nhiều trường đại học hàng đầu trên thế giới.
Cho dù tự bỏ tiền túi bay từ Úc, Mỹ, Pháp… về, mỗi “giáo sư, tiến sỹ” cũng chỉ có 15 phút để tham luận. Trước các “cây đa, cây đề” như Ngô Bảo Châu (Chau Ngo), Giáp Văn Dương (Giap Van Duong), Vũ Thị Phương Anh (Vu Thi Phuong Anh)… cả người của nhóm Đối thoại Giáo dục, Nguyễn Phương Văn (Anh Xu Beo) và người của Tổng lãnh sự quán Hoa Kỳ, Quách Thị Mỹ Ngọc, đều rất quân phiệt về mặt thời gian.
Trước Hội thảo, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã tiếp GS Ngô Bảo Châu và các cộng sự của ông. Bộ trưởng Nguyễn Quân dự nghe buổi sáng, thứ trưởng Bùi Văn Ga ngồi nghe tới hết ngày. Thông tin ngồn ngộn, có nhiều ý tưởng vô cùng hữu ích. Phát biểu của các vị cho thấy, từ lâu Chính phủ và Hội đồng Quốc gia Giáo dục đã biết những điều đang được thảo luận trong Hội thảo này.
Nhưng làm sao Chính phủ có thể “cải cách thể chế” khi vẫn để quyền cấp giấy phép trong tay những người vẽ ra giấy phép (chưa tách hành pháp chính trị với hành chính công vụ). (Không kể các lý do chính trị) Làm sao Bộ Giáo dục có thể trao quyền tự trị cho đại học một khi họ đang hưởng lợi nhờ có quyền thò tay vào công việc thường vụ của các nhà trường đại học.
Huy Đức


July 23, 2014
T���i sao l���i c���m b��n r�����u sau 22:30?
S��ng ki���n n��y c�� v��� nh�� xu���t ph��t t��� nh���ng ng�����i c��� kho���ng sau 22:00 l�� ng���. H��� kh��ng th��� t�����ng t�����ng trong x�� h���i c�� nh���ng ng�����i ki���u nh�� nh�� th�� ����� Trung Qu��n (Trung Quan Do), ban ng��y th�� ng��� kh��, t���i n���i h���ng v��c toan ra v���, v��� th�� th�����ng th��i nh��ng c��ng c��� rung ����i khen hay; r���i li���m m��p th���y nh��n nh���t th��� l�� ����a tay qu��� chai r�����u, ch���ng may r�����u h���t t��� bao gi���, b��n x��ng ra qu��n!��
X�� h���i ���� th��� c�� h��ng tri���u ng�����i hay n���i h���ng nh�� c��c nh�� th��.
���� th��� c��ng nh�� c��i taxi, n���u ch��� ch���y m���t ca th�� r���t l��u kh���u hao, n���u c�� c��ng ����ng nh���ng ng�����i t���i m���i ra �������ng th�� ban ng��y m���i ��t k���t xe, ban ����m h��� t���ng m���i kh��ng ����� kh��ng.
Gi���a th���p ni��n 1990, S��i G��n �����nh ra quy���t �����nh c���m mua b��n, kinh doanh sau 23 gi��� ����m. T��i h���i ��ng Ch��� t���ch v�� sao? ��ng b���o, “M���y ��ng h��u tr�� k��u qu�� tr���i, trong x��m m���y ���ng Karaoke h��t su���t ����m”. T��i m���i ����a cho ��ng ���y coi c��i ��i���u kho���n ���� ghi trong Ph��p l���nh x��� ph���t h��nh ch��nh: Kh��ng c��� Karaoke, b���t c��� ai g��y ���n b���ng c��ch g�� trong khu d��n c��, k��� t��� 23:30 t���i 5:30 l�� x��� l��, t��i ph���m th�� r��t ph��p.
Vi���c B��� Y t��� cho bi���t, u���ng r�����u sau 22 gi��� ��e d���a h���nh ph��c gia ����nh v�� g��y h���i cho s���c kh���e l�� m���t ph��t hi���n r���t nh��n v��n. Nh��ng, v���n ����� s���c kh���e v�� h���nh ph��c gia ����nh c���a nh���ng nh�� th�� nh�� ����� Trung Qu��n ��t khi do r�����u g��y ra. V���i l���i, c���m b��n r�����u th�� ch��� thi���t h���i c��c nh�� kinh doanh v�� nh���ng ng�����i kh��ch b���t ch���t c���n li r�����u sau gi��� l��m vi���c l��c n���a ����m, c��n b���m r�����u th�� tr�����c gi��� G ���� mua v��� �����.
R�����u c�� th��� d���n t���i hi���m h���a ch��� r�����u kh��ng hi���n nhi��n l�� hi���m h���a. Ng��n ch���n m���i ��e d���a kh��ng ph���i l�� nh���m v��o c��c ho���t �����ng kinh doanh m�� ph���i c���m nh���ng t��nh hu���ng r�����u bi���n nh���ng con ng�����i hi���n l��nh th��nh t���i ph���m.��
N��n c���m ng�����i d�����i 21 (nh�� M���) ho���c d�����i 18 tu���i (nh�� m���t s��� n�����c kh��c) u���ng bia, r�����u; n��n x��� ph���t n���ng ng�����i u���ng bia r�����u qu�� li���u l�����ng l��i xe (n���u ph��t hi���n c���nh s��t ��n h���i l��� cho qua th�� t�����c lon c���nh s��t; n���u l��i xe g��y tai n���n nghi��m tr���ng th�� u���ng r�����u ph���i tr��� th��nh m���t t��nh ti���t t��ng n���ng b���t bu���c ��p d���ng ��n giam).��
C��ng vi���c c���a nh�� n�����c l�� ph��t hi���n ra c��c m���i ��e d���a trong x�� h���i. Nh��ng vi���c ng��n ch���n m���t m���i ��e d���a th���t s��� kh��ng ph���i bao gi��� c��ng b���ng c���m ��o��n. H��y xem, nh���ng m���i ��e d���a ki���u nh�� u���ng r�����u c�� th��� d��ng c��c quy���n l���c kh��c (v�� d��� nh�� quy���n l���c c���a c��c b�� v���, c���a c��c quan h��� d��n s���) ����� ��i���u ch���nh hay kh��ng.��
Ngay c��� khi c���n ph���i s��� d���ng quy���n l���c nh�� n�����c th�� c��ng ph���i nh��n xem ���� c�� nh���ng ch��� t��i kh��c h���n ch��� ch��a. Ngay c��� khi nh�� n�����c ch��a c�� ch��� t��i g�� m�� ch��� t��i s���p ban h��nh khi���n cho chi ph�� ����� thi h��nh cao h��n kh��� n��ng ng��n ch���n th�� vi���c ban h��nh c��ng c���n c��n nh���c.��
C�� l��� c��c chuy��n vi��n ��� B��� Y t��� c��ng mu���n l��m g�� ���� ����� th��� hi���n tinh th���n tr��ch nhi���m v���i d��n. Tuy nhi��n, c�� r���t nhi���u vi���c ch��ng t��i c���n qu�� v��� ra tay, c�� nh���ng vi���c n���u c��c v��� b��� �����y ����� ��i ch��i golf c�� khi l���i c��n ��ch qu���c l���i d��n h��n l�� nhi���t t��nh l��m vi���c.
Huy �����c


Tại sao lại cấm bán rượu sau 22:30?
Sáng kiến này có vẻ như xuất phát từ những người cứ khoảng sau 22:00 là ngủ. Họ không thể tưởng tượng trong xã hội có những người kiểu như nhà thơ Đỗ Trung Quân (Trung Quan Do), ban ngày thì ngủ khì, tối nổi hứng vác toan ra vẽ, vẽ thì thường thôi nhưng cũng cứ rung đùi khen hay; rồi liếm mép thấy nhàn nhạt thế là đưa tay quờ chai rượu, chẳng may rượu hết tự bao giờ, bèn xông ra quán!
Xã hội đô thị có hàng triệu người hay nổi hứng như các nhà thơ.
Đô thị cũng như cái taxi, nếu chỉ chạy một ca thì rất lâu khấu hao, nếu có càng đông những người tối mới ra đường thì ban ngày mới ít kẹt xe, ban đêm hạ tầng mới không để không.
Giữa thập niên 1990, Sài Gòn định ra quyết định cấm mua bán, kinh doanh sau 23 giờ đêm. Tôi hỏi ông Chủ tịch vì sao? Ông bảo, “Mấy ông hưu trí kêu quá trời, trong xóm mấy ổng Karaoke hát suốt đêm”. Tôi mới đưa cho ông ấy coi cái điều khoản đã ghi trong Pháp lệnh xử phạt hành chính: Không cứ Karaoke, bất cứ ai gây ồn bằng cách gì trong khu dân cư, kể từ 23:30 tới 5:30 là xử lý, tái phạm thì rút phép.
Việc Bộ Y tế cho biết, uống rượu sau 22 giờ đe dọa hạnh phúc gia đình và gây hại cho sức khỏe là một phát hiện rất nhân văn. Nhưng, vấn đề sức khỏe và hạnh phúc gia đình của những nhà thơ như Đỗ Trung Quân ít khi do rượu gây ra. Với lại, cấm bán rượu thì chỉ thiệt hại các nhà kinh doanh và những người khách bất chợt cần li rượu sau giờ làm việc lúc nửa đêm, còn bợm rượu thì trước giờ G đã mua về đủ.
Rượu có thể dẫn tới hiểm họa chứ rượu không hiển nhiên là hiểm họa. Ngăn chặn mối đe dọa không phải là nhắm vào các hoạt động kinh doanh mà phải cấm những tình huống rượu biến những con người hiền lành thành tội phạm.
Nên cấm người dưới 21 (như Mỹ) hoặc dưới 18 tuổi (như một số nước khác) uống bia, rượu; nên xử phạt nặng người uống bia rượu quá liều lượng lái xe (nếu phát hiện cảnh sát ăn hối lộ cho qua thì tước lon cảnh sát; nếu lái xe gây tai nạn nghiêm trọng thì uống rượu phải trở thành một tình tiết tăng nặng bắt buộc áp dụng án giam).
Công việc của nhà nước là phát hiện ra các mối đe dọa trong xã hội. Nhưng việc ngăn chặn một mối đe dọa thật sự không phải bao giờ cũng bằng cấm đoán. Hãy xem, những mối đe dọa kiểu như uống rượu có thể dùng các quyền lực khác (ví dụ như quyền lực của các bà vợ, của các quan hệ dân sự) để điều chỉnh hay không.
Ngay cả khi cần phải sử dụng quyền lực nhà nước thì cũng phải nhìn xem đã có những chế tài khác hạn chế chưa. Ngay cả khi nhà nước chưa có chế tài gì mà chế tài sắp ban hành khiến cho chi phí để thi hành cao hơn khả năng ngăn chặn thì việc ban hành cũng cần cân nhắc.
Có lẽ các chuyên viên ở Bộ Y tế cũng muốn làm gì đó để thể hiện tinh thần trách nhiệm với dân. Tuy nhiên, có rất nhiều việc chúng tôi cần quý vị ra tay, có những việc nếu các vị bỏ đấy để đi chơi golf có khi lại còn ích quốc lợi dân hơn là nhiệt tình làm việc.
Huy Đức


Huy Đức's Blog
- Huy Đức's profile
- 51 followers
