Nh��n Scotland ���� “t��� ch���i �����c l���p”, ����i ��i���u ngh�� v��� H��� Ch�� Minh

Scotland ���� “t��� ch���i �����c l���p” v���i t��� l��� phi���u 54-46. N��m 1999, ng�����i ��c c��ng ���� t��� ch���i tr��� th��nh m���t n���n c���ng h��a kh��ng c�� N��� Ho��ng. ��i���u th�� v��� l�� c��� hai c��ng cu���c gi��nh �����c l���p n��y �����u di���n ra nh�� l��� h���i thay v�� kinh qua nh���ng th���p ni��n �����u r��i m��u ch���y.

Kh��ng th��� so s��nh ph����ng th���c gi��nh �����c l���p ��� nh���ng giai ��o���n kh��c nhau, nh��ng quy���t �����nh c���a ng�����i ��c 15 n��m tr�����c ����y v�� c���a ng�����i Scotland h��m nay cho th���y ��i���u m�� H��� Ch�� Minh n��i n��m 1946 l�� ho��n to��n ch��nh x��c: “N�����c �����c l���p m�� d��n kh��ng h�����ng h���nh ph��c t��� do, th�� �����c l���p c��ng ch���ng ngh��a l�� g��”. Trong l���ch s��� Vi���t Nam, H��� Ch�� Minh r�� r��ng l�� m���t trong nh���ng nh�� l���p ng��n xu���t s���c nh���t.

Khi thu th���p t�� li���u cho S��ch B��n Th���ng Cu���c, t��i ph���ng v���n r���t nhi���u nh��n ch���ng v�� c��c nh�� nghi��n c���u v��� �����i t�� c���a H��� Ch�� Minh. Tuy nhi��n, t��i quy���t �����nh kh��ng ����a nh���ng chuy���n th��m cung c���a ��ng v��o s��ch. ����nh r���ng �����o �����c quy���t �����nh r���t nhi���u �����n th��nh c��ng c���a m���t nh�� ch��nh tr���, t��i v���n cho r���ng, ����nh gi�� m���t nh�� l��nh �����o l�� ph���i d���a tr��n nh���ng quy���t s��ch d���n d���t qu���c gia. �����ng quan t��m H��� Ch�� Minh c�� con, c�� ng�����i ph��� n��� n��o hay kh��ng m�� h��y quan t��m �����n di s���n m�� ng��y nay ch��ng ta ��ang g��nh.

T��� c��ch ti���p c���n ����, tuy t��i v���n t��m hi���u c��ch �����i x��� c���a H��� Ch�� Minh v���i nh���ng ng�����i ru���t th���t nh�� b�� Thanh v�� ��ng C��� Khi��m; c��ch ���ng x��� c���a H��� Ch�� Minh v���i nh���ng ng�����i th���y c���a ��ng nh�� Phan Chu Trinh, Phan B���i Ch��u, Nguy���n H���i Th���n… Nh��ng, ch��� y���u t��i t��m hi���u c��ch ��ng ���� ���ng x��� sau khi n���m quy���n (ch��� kh��ng ph���i l�� giai ��o���n tuy��n truy���n ����� gi��nh ch��nh quy���n) v���i d��n, v���i nh�� n�����c ph��p quy���n, v���i Hi���n ph��p 1946, v���i m�� h��nh ch��nh tr��� m�� ��ng l���a ch���n.N��m 2004, khi t��i g���p hai ng�����i tr��� l�� th��n c���n c���a L�� Du���n, ��ng �����ng Ng���c v�� ��ng �����u Ng���c Xu��n, ph���ng v���n v�� sao L�� Du���n l���i n��n n��ng “ti���n nhanh, ti���n m���nh, ti���n v���ng ch���c l��n ch��� ngh��a x�� h���i” nh�� v���y. C��� hai ��ng �����u cho r���ng, sao l���i tr��ch anh Ba v�� ���� l�� “con �������ng c���a B��c”.Nhi���u th��� h��� Vi���t Nam ���� y��u m���n H��� Ch�� Minh, c��c b���n c��� ti���p t���c y��u m���n H��� Ch�� Minh, �����ng “shock” khi �����c th���y “nh���ng ng�����i ����n b�� c���a B��c”. C��c b���n ch��� n��n so s��nh di s���n c���a H��� Ch�� Minh (l�� nh���ng g�� m�� Vi���t Nam ��ang c�� ng��y nay) v���i ch��nh chu���n m���c c���a ��ng: “N�����c �����c l���p m�� d��n kh��ng h�����ng h���nh ph��c t��� do, th�� �����c l���p c��ng ch���ng ngh��a l�� g��”.

Huy �����c (t���a b��i c���a Qu�� Choa)