Huy Đức's Blog, page 13

Từ Hoàng Sa Đến Gạc Ma

Chúng tôi hiện đang xúc tiến thủ tục, giúp bà quả phụ trung tá Ngụy Văn Thà mua một căn hộ mới trong một cao ốc được xây gần như “trên nền nhà cũ” của bà ở quận 10. Đây là bước đi đầu tiên của Chương trình. Chúng tôi cũng đang thảo luận với bà quả phụ thiếu tá Nguyễn Thành Trí, các thành viên gia đình Hoàng Sa, các thành viên gia đình Gạc Ma, tiếp tục làm “nhịp cầu” để người Việt ở khắp nơi tri ân những người lính đã hy sinh vì tổ quốc.

Sau hơn một tháng công bố trên blog và Facebook, Chương trình Nhịp Cầu Hoàng Sa đã nhận được sự đóng góp từ gần 400 cá nhân, nhóm, với số tiền lên đến hơn 1 tỷ đồng. Người Việt trong nước, người Việt ở Mỹ, Úc, Canada, Đức, Thụy Sỹ, Nhật, người Việt ở Đông Âu… đã cùng tham gia bằng cách góp tiền, bán đấu giá sách quý, tranh, ảnh… Những văn nghệ sỹ nổi tiếng như Nguyễn Duy, Đỗ Trung Quân, Tô Thùy Yên, Dương Minh Long, Lê Thiết Cương, Nguyễn Quốc Dũng, Đức Trí…; các giáo sư Ngô Bảo Châu, Đàm Thanh Sơn, Vũ Hà Văn, Ngô Quang Hưng… cũng đều đã ủng hộ Chương trình bằng tiền và nhiều kỷ vật có giá trị.

Đặc biệt, trong số những người đóng góp có những bạn trẻ đang là sinh viên, học sinh, giáo viên. Có những nhân vật đã từng là ủy viên Thường vụ Thành ủy TP HCM như PGS.TS Phan Xuân Biên, Phó chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam. Có những nhân vật đã từng là Bộ trưởng Phủ Thủ tướng trong chính phủ Việt Nam Cộng Hòa (thời Thủ tướng Phan Huy Quát) và nguyên là Đại sứ Việt Nam Công Hòa tại Hoa Kỳ, cụ Bùi Diễm (năm nay 90 tuổi).

Chị Võ Hiếu Dân, con gái Cố thủ tướng Võ Văn Kiệt, đã thay mặt gia đình đóng góp cho Chương trình. Vợ chồng anh chị Trịnh Vĩnh Trinh – Nguyễn Trung Trực cũng đã trao cho chúng tôi phần đóng góp của “gia đình cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn”. Chúng tôi hiện đang có trong tay nhiều tranh, ảnh và các kỷ vật quý giá khác mà các nhân vật nổi tiếng đã hiến tặng cho Chương trình để chuẩn bị đưa đấu giá.

Trong những bước đi kế tiếp, Chương trình hy vọng tiếp tục nhận được sự ủng hộ để giúp các cựu binh Hoàng Sa lớn tuổi đang gặp khó khăn, giúp các cựu binh Gạc Ma ổn định cuộc sống; giúp các gia đình những người lính hy sinh khi bảo vệ Hoàng Sa và Gạc Ma sửa sang, xây mới nhà cửa và cấp học bổng cho con em họ. Không chỉ nối những nghĩa cử của người Việt ở khắp mọi nơi mà thông qua các nghĩa cử đó Chương trình mong muốn sẽ cùng các thế hệ người Việt nhắc nhở nhau nhớ đến những phần lãnh thổ thiêng liêng của Việt Nam, bao gồm quần đảo Hoàng Sa, đảo Gạc Ma, từng bị Trung Quốc chiếm đoạt và hiện những kẻ xâm lược vẫn còn chiếm giữ.

Do hơn 80% số người góp tiền ủng hộ Nhịp Cầu Hoàng Sa hiện sinh sống tại Việt Nam, việc chuyển tiền vào tài khoản ngân hàng Citibank gặp không ít khó khăn. Theo đề nghị của nhiều bạn, chúng tôi đã mở thêm tài khoản ở Vietcombank và đặc biệt, mở thêm tài khoản Paypal nhằm giúp các bạn trẻ dễ dàng đóng góp những khoản tiền nho nhỏ.

Tiềngóp cho Nhịp Cầu Hoàng Sa xin chuyển theo các địa chỉ sau: 

1,DO THANH TRIEU (chị Đỗ Thanh Triều)

Số tài khoản: 1000343796 (cho cả VND và ngoại tệ)

Ngân hàng: CITI BANK VIETNAM

Chuyển online có thể phải khai thêm:

Ho Chi Minh Branch

Swiftcode: CITIVNVX

Nếu có yêu cầu địa chỉ người nhận thì ghi: Toa nha Sunwah, 115 Nguyen Hue,Quan 1

2, Đỗ Thanh Triều - Vietcombank TP.HCM - số TK 0071001176816

3,Trường hợp chuyển tiền mặt xin gửi: Đỗ Thanh Triều, báo Tuổi Trẻ, 60A Hoàng VănThụ, quận Phú Nhuận, điện thoại: 0903383994.

4,Tài khoản Paypal: nhipcauhoangsa@yahoo.com

5, Những người ở Mỹ có thể gửi check với memo “Đóng góp cho quĩ Nhịp cầu HoàngSa”, về: Ông Đinh Quang Anh Thái, 14771 Moran Street, Westminster, CA92683, USA

Thư Cuối Năm Từ Người Con Gái của Một Anh Hùng Hoàng Sa

Nhịp Cầu Đầu Tiên

“Hôm qua, Thảo đi Bến Tre tảo mộ ông bà nội đến tối mới về, nghe mẹ nói có 3 người đến thăm và tặng gia đình 10 triệu đồng. Mẹ Thảo có hỏi tên nhưng họ chỉ nói là bạn với Huy Đức… Cám ơn anh. Nhưng anh ơi, 74 người đã mất trong trận hải chiến năm đó mà chỉ có  gia đình Thảo và bác Thà được tri ân thì thật đau xót cho 72 gia đình còn lại. Dù là lính hay sĩ quan thì cũng là một mạng người như nhau, thân nhân cũng đau xé ruột gan như nhau mà thôi. Xin hãy cùng tri ân tất cả mọi người, kể cả những người còn sống, như vậy mới công bằng, không lẽ những người sống sót sau trận chiến đó, như chú Bảy, chú Hà, là không đáng quý?”.

Trên đây là đoạn thư của cô Nguyễn Thị Thanh Thảo, con gái thiếu tá hạm phó Nguyễn Thành Trí, gửi chúng tôi hôm 26 Tết.

Thảo ơi, chắc chắn rất nhiều người ở đây cũng nghĩ như Thảo. Tuy nhiên, cho đến nay, chúng tôi chỉ mới liên lạc được 15 gia đình có thân nhân hy sinh hoặc trở về sau trận hải chiến Hoàng Sa năm 1974. Thư của Thảo cũng cho biết: “Thảo nói như vậy là muốn nhờ anh và các bạn của anh quan tâm, giúp đỡ dùm gia đình bà quả phụ trung sĩ Nguyễn Thành Trọng, HQ 10, hiện đang ở Cần Thơ. Chú Trọng có 1 đứa con trai duy nhất tên là Nguyễn Hoàng Sa. Cũng giống như em trai Thảo – Nguyễn Hoàng Sa mồ côi cha khi còn nằm trong bụng mẹ“. Em trai của Thảo tự cũng là Hoàng Sa. Chúng ta vẫn chưa biết sau sự kiện 19-1-1974, có bao nhiêu công dân Việt Nam đã được đặt tên Hoàng Sa.

Hôm sau, ngày 27 Tết, chúng tôi đã nói chuyện với Nguyễn Hoàng Sa. Anh cho biết đang sống cùng mẹ, nghề nghiệp không ổn định. Gia đình bà quả phụ Nguyễn Thành Trọng có thể là thành viên thứ 16, mà chúng tôi biết được, của “gia đình Hoàng Sa”.

Sau nhiều thập kỷ đau thương, đất Việt có hàng triệu người cần được tri ân. Nhưng Thảo ơi, mỗi người chỉ có thể làm một phần. Mỗi chương trình chỉ có thể đến được với một số ít trong danh sách không bia nào ghi hết đó.

Chỉ sau 20 ngày vận động, Chương trình Nhịp Cầu Hoàng Sa đã nhận được hơn 845 triệu đồng từ hơn 300 cá nhân, tổ chức. Người Việt trong nước, người Việt ở Mỹ, Úc, Canada, ở Đông Âu, ở Nhật… đã thường xuyên quên góp, gửi thư động viên và góp ý với chúng tôi.

Cho tới sáng 28 Tết, ngày giỗ thứ 40 của thiếu tá Nguyễn Thành Trí, chúng tôi đã chuyển 5 phần quà, mỗi phần 5 triệu đồng, tới 5 gia đình Hoàng Sa. Đúng như con gái của thiếu tá Nguyễn Thành Trí nói, ai trong số 15 gia đình Hoàng Sa mà chúng tôi liên lạc được cũng đều xứng đáng được tri ân. Tuy nhiên, sau khi thảo luận trong nhóm vận động và trao đổi với một số thành viên trong “gia đình Hoàng Sa”, chúng tôi chọn 5 trường hợp có hoàn cảnh đặc biệt, gồm: gia đình bà quả phụ trung tá Ngụy Văn Thà; gia đình bà quả phụ thiếu tá Nguyễn Thành Trí; gia đình trung sĩ Vũ Văn Chu (hiện đang bị liệt sau khi đột quỵ); gia đình thượng sĩ Trần Dục, người tham chiến trên tàu HQ-4, hiện đang sống ở Huế; gia đình ông Vương Lăng, em trai ông Vương Thương, trung sỹ giám lộ trên tàu HQ-10.

“Hoàng Sa” là một “nhịp cầu”, Chương trình của chúng tôi không chỉ tri ân những người lính Việt Nam Cộng hòa tham gia bảo vệ Hoàng Sa ngày 19-1-1974 mà còn hướng đến việc tri ân các thế hệ Việt Nam đã từng góp công giữ gìn biển, đảo. Được sự khích lệ của các thành viên trong “gia đình Hoàng Sa”, Tết này, chúng tôi còn tặng 5 phần quà, mỗi phần 5 triệu đồng, tới các gia đình người lính Quân đội Nhân dân Việt nam đã hy sinh, đã tham bảo vệ đảo Gạc Ma ngày 14-3-1988.

Nhờ các nhà báo Trần Đăng, Káp Thành Long, Võ Văn Tạo, Hồ Trung Tú, Lê Đức Dục… danh sách gia đình những người lính tham gia bảo vệ Gạc Ma chúng tôi có nhiều hơn. Nhiều người trong số họ đang có cuộc sống khó khăn. Tuy nhiên, do điều kiện thời gian và do, trong giai đoạn đầu, Chương trình tập trung cho mục tiêu “mái ấm Hoàng Sa”, nên chúng tôi chỉ có thể chuyển quà tới 5 gia đình:

Gia đình liệt sỹ Lê Đình Thơ, còn mẹ là Lê Thị Lượng đang sống ở xã Hoằng Minh, huyện Hoằng Hóa tỉnh Thanh Hóa; gia đình liệt sỹ Cao Xuân Minh, bố là Cao Xuân Điền, mẹ là Nguyễn Thị Văn, đang sống ở xã Hoằng Quang, thành phố Thanh Hóa; gia đình liệt sĩ Đinh Ngọc Doanh, vợ là chị Hà, đang sống ở xã Cam Nghĩa, thị xã Cam Ranh, Khánh Hòa (sau khi chồng hy sinh, chị Hà ở vậy nuôi con bằng nghề phụ hồ); gia đình anh Trương Văn Hiền, sau trận Gạc Ma, anh Hiền bị Trung Quốc bắt làm tù binh, hiện làm rẫy ở xã Hòa Thắng, Buôn Ma Thuột; gia đình liệt sỹ Nguyễn Bá Cường, hiện còn mẹ già, sống ở thị trấn Thanh Quýt, Điện Bàn, Quảng Nam. Mẹ liệt sỹ Cường, mẹ Ngò, 85 tuổi, hiện sống rất nghèo, ngoài khoản tiền tuất liệt sĩ (1,1 triệu/tháng), mẹ không có nguồn nào khác.

Các nhà báo Trần Ngọc Quyền (Dak Lak), Hữu Trà (Đà Nẵng), Cao Ngọ (Thanh Hóa)… đã giúp chúng tôi chuyển quà tới các “gia đình Gạc Ma” trước ngày 27 Tết.

Cũng trong mấy ngày qua, chúng tôi đã trao đổi với gia đình bà quả phụ Ngụy Văn Thà, bà quả phụ Nguyễn Thành Trí về kế hoạch mua hai căn hộ. Đúng như Thảo – con gái thiếu tá Nguyễn Thành Trí – nói, “không lẽ chỉ có hai gia đình được tri ân”. Chương trình mới bắt đầu và con đường của chúng ta còn dài, Thảo ạ.

Chúng tôi hy vọng bà Huỳnh Thị Sinh sẽ có căn hộ mới trong tháng Giêng năm Giáp Ngọ, để bà có nơi đặt bàn thờ chồng, để những đồng đội của trung tá Ngụy Văn Thà mỗi lần quy tụ, có thể thắp nén nhang, tưởng nhớ những người đã vì Hoàng Sa mà hy sinh. Chúng tôi hy vọng các bạn sẽ cùng đi với Nhịp Cầu Hoàng Sa. Với những người lính mà xương cốt vẫn nằm nơi biển sâu, mỗi một cử chỉ nhỏ của chúng ta, có thể làm cho nhang khói trên bàn thờ của họ bớt phần lạnh lẽo.

Cùng Bắc Nhịp Cầu Hoàng Sa

Cho dù có rất nhiều bài viết từ tối 17-1-2014 đã phải rời khỏi khuôn báo “lề phải”; cho dù, một lễ đốt nến tưởng niệm dự định diễn ra ở Đà Nẵng đã đột ngột bị hủy bỏ, mỗi người dân Việt Nam, ở Sài Gòn, Hà Nội… vẫn lựa chọn một cách riêng để nhớ tới ngày 19-1-1974: Ngày Trung Quốc dùng vũ lực để chiếm đoạt Hoàng Sa; ngày mà 74 chiến binh Việt Nam Cộng hòa đã cùng ngã xuống.

Ở đây, nhiều người Việt cũng chọn một cách riêng, cùng bắc nhịp cầu tưởng nhớ: tưởng nhớ một phần lãnh thổ thiêng liêng chưa biết bao giờ lấy lại được; tưởng nhớ anh linh của 74 chiến sĩ trận vong; tưởng nhớ Hoàng Sa nơi mà ngay trong những ngày chia cắt, người Việt, thay vì chĩa súng vào nhau, đã bắn vào đích thị quân xâm lược.

Gần 200 cá nhân người Việt ở nhiều nơi trên thế giới đã gửi tới tài khoản Nhịp Cầu Hoàng Sa hơn 500 triệu đồng chỉ sau 12 ngày. Cho dù chúng ta mới đi được một phần quảng đường: giúp cải thiện nơi ở cho 3 mẹ con bà quả phụ thiếu tá Nguyễn Thành Trí; giúp bà Huỳnh Thị Sinh mua lại căn hộ đã bị giải tỏa đặng có nơi đặt di ảnh chồng, trung tá Ngụy Văn Thà; giúp cựu binh Hoàng Sa Vũ Văn Chu, đang bị liệt, chút thuốc men sau khi đột quỵ… Nhưng không chỉ là vấn đề tiền bạc, rất nhiều người Việt, ở mọi lứa tuổi, mọi ngành nghề, đã tham gia “Nhịp Cầu Hoàng Sa” vì muốn nhắc tới một phần lịch sử.

Anh Phạm Văn Tịch, một người chịu thương tật do chiến tranh Việt Nam, hiện đang sống ở Berkeley, nhờ một cô gái Hà Nội giúp chuyển khoản 4 triệu đồng. Một cô bé Sài Gòn mới ra trường trích một triệu từ tiền nhuận bút dịch sách. Một luật sư ở Sài Gòn đã gửi 10 triệu đồng cùng lúc với một phụ nữ ở Hà Nội (gửi 3 triệu đồng) chỉ vài phút sau khi tài khoản của Nhịp Cầu Hoàng Sa công bố. Nhiều người, đã cùng chúng tôi dõi theo từng con số được cập nhật.

Trong khi đó, nhiều bạn đề nghị có thêm các hình thức giản tiện để các em sinh viên có thể góp xây “Nhịp Cầu” từng 20 nghìn, 50 nghìn… Vào lúc nửa đêm, có nhiều cuộc điện thoại từ Úc, Mỹ, Canada… gọi về. Có bạn tuyên bố sẽ tổ chức nhạc hội, có bạn bắt tay ngay vào việc bán các kỷ vật để lấy tiền ủng hộ…

Sáng kiến tặng tranh, bán đấu giá, của nhà thơ Đỗ Trung Quân đã mang lại cho chương trình hơn 65 triệu đồng. Bức “Tĩnh vật hoa” của anh, chỉ sau một đêm đưa lên Facebook đã được một người Việt đang làm việc ở bệnh viên Boston mua với giá 2000 USD. Bức “Những bông hoa cũ” của họa sĩ Nguyễn Quốc Dũng đã được bác sĩ Nguyễn Thanh Sơn (Atlanta, Mỹ) mua với giá 1200 USD… Chị Lê Chung và anh Hiệu Minh đưa bộ sách Bên Thắng Cuộc mà tôi ký tặng trước khi rời Washington,D.C., ra bán được 501 USD. Theo chủ nhân mới của “Tĩnh vật hoa”, bức tranh sẽ được đưa về Mỹ để luân lưu đấu giá.

Tối 18-1-2014, khi chúng tôi tới nhà bà Huỳnh Thị Sinh dâng nhang tưởng nhớ 74 người lính Việt Nam Cộng hòa nằm lại biển Hoàng Sa, cô Nguyễn Thị Thanh Thảo – con gái thiếu tá hạm phó Nhựt Tảo Nguyễn Thành Trí – nói: “Suốt 40 năm qua, không một ngày chúng tôi cất di ảnh của ba tôi khỏi bàn thờ”. Thanh Thảo nói câu đó với giọng đầy tự hào. Trong 40 năm qua, không phải gia đình Việt Nam Cộng hòa nào cũng có thể làm, một việc tưởng đơn giản, như gia đình Thảo.

Cũng chiều 18-1-2014, tại Đức, khi người Việt biểu tình tưởng nhớ sự kiện Hoàng Sa, người ta thấy trong đó những người mang cờ vàng đứng bên cạnh những người mang cờ đỏ. Không phải ở đâu người Việt cũng có thể đứng bên nhau. Chúng ta biết, giữa người Việt với nhau vẫn còn những “bức tường Berlin” rất cần phá bỏ.

Chúng tôi rất trân trọng những đóng góp lớn; chúng tôi cũng nâng niu từng 5 chục, 100, được gửi tới tài khoản Nhịp Cầu Hoàng Sa. Những đồng bạc đó không chỉ nhắm tới mục tiêu giúp các gia đình liệt sỹ dựng lại mái nhà. Những đồng bạc đó là cát, là đá, mà các bạn góp cùng chúng tôi xây đắp một nhịp cầu. Nhịp cầu nối những tấm lòng, để người Việt hiểu thêm người Việt.

Chiều 18-1-2014, trong khói nhang tưởng nhớ các đồng đội của chồng, hai bà Huỳnh Thị Sinh và Ngô Thị Kim Thanh nghe chúng tôi nhắc lại trường hợp hy sinh của 64 chiến sỹ Quân đội Nhân dân Việt Nam ở đảo Gạc Ma ngày 14-3-1988. Hai bà đã lặng đi. Trong cuộc chiến giữ đảo, máu của những chiến binh người Việt đã trộn cùng máu của những chiến binh cũng là người Việt.

Hoàng Sa là nơi mà ngay khi đất nước còn chia cắt, người Việt đã không bắn vào nhau. Hoàng Sa là nơi suốt 40 năm qua, người Việt hiểu rõ ai mới thực sự có dã tâm xâm lược.

Mỗi người Việt đều có thể chọn một cách riêng để tưởng nhớ Hoàng Sa.

Huy Đức

Tiền Việt Nam và ngoại tệ góp cho chương trình Nhịp Cầu Hoàng Sa, xin gửi về: DO THANH TRIEU (tức Đỗ Thanh Triều) – số TK : 1000343796 Ngân hàng Citibank Việt Nam Chi nhánh Ho Chi Minh Swift code: CITIVNVX

Ai Là Tác Giả Bài Thơ “Tưởng Niệm Hoàng Sa”?

Anh ruột tôi là 1 liệt sĩ hy sinh trên chiến hạm HQ 10, Nhật Tảo. Mấy chục năm nay tôi đã đọc biết bao nhiêu bài thơ, đoạn văn viết để tri ân các liệt sĩ anh hùng. Có một bài thơ thật đặc biệt với tôi vì nó được viết bởi 1 người miền bắc (khuyết danh) năm 1974. Theo đặc san Quảng Đà phát hành ở thủ đô Hoa thịnh Đốn, Hoa Kỳ, năm 2005 (Trang 84), bài thơ này đã được gửi từ miền bắc Việt Nam sang Pháp rồi từ đó chuyển về miền nam Việt Nam năm 1974 sau trận Hoảng Sa. Tôi đọc bài thơ này không biết bao nhiêu lần không chán… Lời thơ thật cảm động, sẻ chia và cũng đầy hùng khí. Vì tình hình chính trị năm 1974 Tác giả đã không thể để tên của mình. Hy vọng bây giờ với internet, chúng ta có thể tìm ra danh tánh của vị tác giả bài thơ này (Vũ Nam Nhuận ở Virginia, Mỹ)

                      TƯỞNG NIỆM HOÀNG SA

Xin kể thêm tôi: thành 19 triệu một người

Trái tim tôi đập về trong đó

Dòng máu xa nguồn bỗng giận sôi

Hoàng Sa, Hoàng Sa

Cái tên nghe buồn từ thuở ban sơ

Đối với tôi đã là da thịt

Dẫu chỉ là một mảnh san hô

Lại đau chăng vết buốt tự ngàn xưa

Trong sử cũ còn hằn dấu ngựa

Từ thảo nguyên xa

Từ biển ải lửa

Khói tràn về đen thẫm những ước mơ

Đếm bao người vợ đợi chờ

Em ơi, trên từng trang sử nhỏ

Xin kể thêm tôi, thành 19 triệu một người

Thành viên gạch hồng tươi

Làm bức tường thành, ngăn triền sóng dữ

Giữ không cho rơi một giọt mật nào

Mỗi giọt ra đi chính mỗi giọt máu đào, bao đời cha ông nhỏ xuống

Người bạn hải quân miền nam ơi

Trên đảo mù sương hôm đó có tay anh cầm súng

Từ những hạm tàu rẽ sóng đại dương

Tôi thấy pháo anh giương nòng sừng sựng

Cuộc chiến đấu kết thúc dù bị thảm

Bài ca anh hùng vẫn vọng trời cao

Xin cho thơ tôi góp phát súng chào

Vĩnh biệt tuần dương chìm giữa sóng

Đáy biển âm thầm ngàn năm lạnh cóng

Vẫn mặn nồng lòng tổ quốc ta

Một thi sĩ miền Bắc khuyết danh (1974 )

Hoàng Sa & Hòa Giải Quốc Gia

“Hóa ra họ cũng có ý thức bảo vệ đất nước không hề kém chúng ta”. Phải khi Trung Quốc đánh Hoàng Sa, 19-1-1974, ông Nguyễn Đăng Quang – một thành viên của phía Hà Nội trong “Phái đoàn liên hiệp quân sự 4 bên” thi hành Hiệp định Paris (1973) – mới nhận ra điều này. Họ ở đây là các sĩ quan Việt Nam Cộng Hòa, bên mà cho đến nay, nhiều người vẫn gọi là phía “ngụy”[1].

Phải mất 40 năm sau, báo chí nhà nước mới bắt đầu đăng hình bà quả phụ trung tá Ngụy Văn Thà lên trang nhất, sau khi một tổ chức “dân lập” – trung tâm Minh Triết – chứng nhận chồng bà đã “hành động vì biển đảo”.

Phải mất 40 năm sau, các thế hệ người Việt trong nước mới biết hình ảnh trung Tá Ngụy Văn Thà, thiếu tá Nguyễn Thành Trí, đứng thẳng trên đài chỉ huy chiến hạm Nhựt Tảo khi những loạt đạn đang bắn từ các tàu Trung Quốc; biết đến, hai hạ sĩ Lê Văn Tây và Ngô Văn Sáu từ chối xuống tàu cứu sinh, chiến đấu cho đến viên đạn cuối cùng rồi đi vào lòng biển Hoàng Sa cùng con tàu Nhựt Tảo.

“Hóa ra họ cũng có ý thức bảo vệ đất nước không hề kém chúng ta”. Ngày 14-3-1988, trên bãi đá ngầm Gạc Ma, trước mũi súng bắn thẳng của quân Trung Quốc xâm lược, các chiến sỹ hải quân Quân đội Nhân dân Việt Nam đã quyết không rời khỏi lãnh thổ thiêng liêng. Trong ngày hôm ấy, 64 người lính Việt Nam đã chết trong tư thế hiên ngang, máu họ đã lắng lại thành những cột mốc muôn đời trên biển.

Mười bốn năm trước đó, ngày 19-1-1974, khi một đơn vị hải kích gồm hai nhóm của Việt Nam Cộng Hòa đổ bộ lên chiếm lại đảo Quang Hòa, nhóm người nhái phải lội qua một đầm nước trống trải, ngập đến thắt lưng… Từ bắc đảo, quân Trung Quốc ào ạt đổ bộ lên, chúng núp sau các tảng đá dùng đại liên và cối 82 bắn thẳng vào đội hình – hai người lính Việt Nam cộng hòa tử thương, hai bị thương – nhóm hải kích vẫn không lùi bước. Trong ngày hôm ấy, 74 người lính Việt Nam đã chết trong tư thế hiên ngang, máu họ đã lắng lại thành những cột mốc muôn đời trên biển.

“Hóa ra họ cũng có ý thức bảo vệ đất nước không hề kém chúng ta”.

Thật trớ trêu thay, chỉ khi đứng trước dã tâm của quân Trung Quốc, những người đi từ miền Bắc mới có thể thốt lên, hóa ra người anh em miền Nam của mình cũng sẵn sàng xả thân bảo vệ non sông, đất nước.

Bất cứ điều gì xảy ra cũng đều có lý do, nhưng tại sao phải đợi quân Trung Quốc xâm lược Hoàng Sa những người như ông Quang mới nhận ra chân lý đó. Năm 1974, Việt Nam Cộng hòa từng có ý định dùng không quân lấy lại Hoàng Sa, theo phi công Nguyễn Thành Trung: “Mấy ông cấp tá… phát biểu trong cuộc họp rằng: Đánh với Việt Cộng là chỉ đánh chơi thôi… Đánh với Trung Cộng mới là đánh, cho nên trận này… cấp đại tá, trung tá, thiếu tá đánh trước, đánh cho họ biết người Việt Nam là như thế nào…”.

Phải chờ trận hải chiến Hoàng Sa 1974 những người lính miền Nam mới có cơ hội để chứng minh đầy đủ phẩm chất của một chiến binh; để những người lính miền Bắc, về sau nhận thấy, cái cách mà người anh em của mình chiến đấu, không có mảy may nào là “ngụy”.

Cái giá mà người Việt Nam phải trả để nhận biết điều vô cùng đơn giản này là biết bao máu xương và một phần lãnh thổ tổ tiên, quần đảo Hoàng Sa, đã rơi vào tay Trung Quốc.

Chiều 11-1-2014, sau khi nghe ông Lữ Công Bảy, thượng sĩ giám lộ trên khu trục hạm Trần Khánh Dư, kể lại trận hải chiến Hoàng Sa, một cử tọa, vốn là người cởi mở, vẫn dùng từ “ngụy” theo thói quen khi đặt câu hỏi về phía Việt Nam Cộng hòa.

Mất Hoàng Sa đã khiến cho người Việt thống nhất khá cao khi thấy Trung tâm Minh Triết tôn vinh bà quả phụ Ngụy Văn Thà. Nhưng mất Hoàng Sa, không phải người Việt nào cũng học được bài học: không thể giữ đảo, giữ biển khi người Việt Nam vẫn đứng ở các bên để tranh cãi ai chính danh, ai ngụy.

Năm 1950, khi luận về những hiềm khích giữa La Sơn Phu Tử và Bùi Dương Lịch, giáo sư Hoàng Xuân Hãn viết: “Lúc loạn thời… Tuy ai cũng làm theo lẽ phải, nhưng óc đảng phái nó làm sai lệch cả lý luận”.

Thống nhất giang san đã khó nhưng còn khó hơn khi thống nhất lòng người.

Thật vui khi trên trang nhất các báo xuất hiện chân dung bà quả phụ trung tá Ngụy Văn Thà. Nhưng làm sao có thể thống nhất lòng người khi chỉ coi 74 người lính cùng hy sinh với trung tá Ngụy Văn Thà là không phải “ngụy”.

Còn nhiều trang sử cần được mở ra, không chỉ có ở Hoàng Sa, dù ở đâu trên mảnh đất của ông cha, người Việt Nam chỉ nên để súng ống quay về cùng một hướng. Chỉ có hòa giải quốc gia mới có thể phát triển quốc gia. Một dân tộc không thể vững mạnh nếu như lòng người phân tán.

Huy Đức 

[1] Theo báo Thanh Niên số ra ngày 12-1-2014: Trong một buổi làm việc chính thức, một thiếu tá VNCH đã hỏi ông Quang: “Chúng ta đều là người Việt, hiện tại chúng ta đang là kẻ thù của nhau nhưng sau này có lẽ sẽ không là kẻ thù của nhau nữa. Tôi xin hỏi liệu sau này có một cường quốc phương bắc xâm chiếm một mảnh đất nào của chúng tôi hoặc của các ông thì các ông sẽ đối phó ra sao?”. “Lúc đó tôi mới ngoài 30, nhiều vấn đề cũng chưa hiểu rõ để đủ sức trả lời câu hỏi này. Chỉ một năm sau đó khi xảy ra sự kiện Hoàng Sa tôi mới thấy rằng chính những người ở phía đối địch hóa ra họ cũng có ý thức bảo vệ đất nước không hề kém chúng ta”, ông Quang nhớ lại.

Nhịp cầu Hoàng Sa

Sau 40 năm, trận hải chiến chống lại quân Trung Quốc xâm lược Hoàng Sa (diễn ra ngày 19-1-1974) đã được viết lại đầy đủ và sống động trên báo Tuổi Trẻ. Tuy nhiên, theo nhiều bạn đọc, bên cạnh việc làm cần thiết là ghi lại những tấm gương giữ nước quả cảm, chúng ta cần làm điều gì đó thiết thực hơn cho thân nhân những người lính đã hy sinh ở Hoàng Sa và cho những người lính từ Hoàng Sa trở về sống âm thầm suốt 40 năm qua.

Đây không chỉ là vấn đề vật chất mà còn là thái độ của người Việt Nam hôm nay trước anh linh của những thế hệ cha anh “vệ quốc vong thân”.

Chắc chắn, ở đâu trên Tổ quốc này cũng còn rất nhiều những sự hy sinh cần được nhìn nhận, những số phận cần được chia sẻ. Mỗi người Việt Nam sẽ chọn cho mình một cách riêng để bày tỏ nghĩa cử của mình. Chúng tôi chọn Hoàng Sa như một nhịp cầu để nối những nghĩa cử ấy và mong trên nhịp cầu này sẽ bắt đầu những bước đi chung của người Việt Nam từ muôn phương.

Cho đến nay, chúng tôi mới chỉ có địa chỉ liên lạc gia đình của ba người lính đã hy sinh ở Hoàng Sa: Bà quả phụ trung tá Ngụy Văn Thà, nhũ danh Huỳnh Thị Sinh sinh 1948, cư ngụ tại Sài Gòn; Bà quả phụ Nguyễn Thành Trí, nhũ danh Ngô Thị Kim Thanh sinh năm 1946, cư ngụ tại Sài Gòn; Ông Vương Lăng, em ruột tử sĩ Vương Thương, cư ngụ tại Huế.

Chúng tôi cũng liên lạc được với một số cựu binh tham gia trận hải chiến Hoàng Sa 1974: Trung úy Phạm Ngọc Roa, tàu HQ 4, cư ngụ tại Đức Trọng, Lâm Đồng; Trung sĩ Vũ Văn Chu, tàu HQ 4, cư ngụ tại Quận 06, Sài Gòn (từ năm2011, ông Chu bị tai biến liệt nửa người, cuộc sống hiện đang chật vật); ÔngLữ Công Bảy, giám lộ trên tàu HQ 4, cư ngụ tại Quận Thủ Đức, Sài Gòn; Thượngsĩ nhất Trần Dục, tàu HQ 4, cư ngụ tại Phú Vang, Thừa Thiên Huế; Ông Trần VănHà, thợ máy trên tàu HQ 10, cư ngụ tại Giá Rai, Bạc Liêu; Trung sĩ điện tử Đỗ Văn Thọ, tàu HQ 4, cư ngụ tại Hóc Môn, Sài Gòn; Trung úy Nguyễn Đình Long, tàu HQ 4, cư ngụ tại Đà Lạt; Trung úy Ngô Thế Long, cư ngụ tại Cam Lâm, Khánh Hòa; Trung sĩ cơ khí Vũ Đình Thung, tàu HQ-4, cư ngụ tại Tuy Phong, Bình Thuận.

Chúng tôi đang tiếp tục tìm kiếm thân nhân những người đã bỏ mình ở Hoàng Sa, những người đã tham chiến ở Hoàng Sa, đặc biệt là những người đang cần sự giúp đỡ.

Chúng tôi – gồm: Kỹ sư Đỗ Thái Bình, chi hội trưởng Hoàng Sa – Trường Sa, Hội KHKT Biển Việt Nam; cựu binh Lữ Công Bảy, giám lộ trên tàu HQ 4, tham chiến trận hải chiến Hoàng Sa 1974; nhà báo Huy Đức; nhà báo Vũ Kim Hạnh, cựu Tổng biên tập Tuổi Trẻ; nhà báo Thế Thanh, cựu Tổng biên tập báo Phụ Nữ TPHCM – cùng đứng ra vận động sự đóng góp của người Việt Nam đang sinh sống ở khắp nơi cho chương trình “Nhịp Cầu Hoàng Sa”.

Những khoản đóng góp này sẽ được dùng để góp phần giúp bà quả phụ Ngụy Văn Thà mua một căn hộ chung cư; giúp thân nhân và những cựu binh Hoàng Sa đang thực sự khó khăn.

Kính mong những người Việt Nam đang sinh sống ở trong và ngoài nước, những người đang trăn trở cho một Việt Nam thống nhất lòng người, cùng với chúng tôi tham gia nhịp cầu này, nhịp cầu Hoàng Sa.

Tiền Việt Nam và ngoại tệ, ghi là góp cho chương trình Nhịp Cầu Hoàng Sa, xin gửi về: ĐỗThanh Triều – số TK : 1000343796 (ngân hàng Citibank Việt Nam – 115 Nguyễn Huệ, tầng trệt tòa nhà Sunwah, Quận 1, TP.HCM) – Swift code: CITIVNVX

Hai Bà Quả Phụ Hoàng Sa

Tin dữ đến với gia đình những người lính hải quân tham chiến ở Hoàng Sa vào đúng 29 Tết. Trận hải chiến chống quân Trung Quốc xâm lược diễn ra vào ngày 19-1-1974, nhằm 27 tháng Chạp.

Lúc đó, hai mẹ con bà Ngô Thị Kim Thanh, vợ đại úy (truy thăng thiếu tá) hạm phó hạm Nhựt Tảo Nguyễn Thành Trí, đang ở Nha Trang. Bà Thanh kể: “Trước khi đi anh nói hai mẹ con ở nhà ngoại chờ, khi về anh ghé thăm”. Hạm Nhựt Tảo nhận lệnh lên đường gấp, bà Huỳnh Thị Sinh cũng đâu ngờ đó là cuộc hành quân cuối cùng của chồng, thiếu tá Ngụy Văn Thà (truy thăng trung tá).

Chiều cuối năm 2013, trên căn hộ tầng 4, bà Ngô Thị Kim Thanh vừa chỉ tấm hình bà đang khóc nấc trong lễ truy điệu chồng, một tay cầm khăn, một tay ôm bụng, vừa nói: “Tôi mang thai được hai tháng rưỡi, cái thai lúc nào cũng như muốn tuột ra”. Năm đó bà Thanh 28 tuổi, họ lấy nhau chưa được 6 năm.

Bà Thanh kể: “Xong tú tài, tôi muốn học sư phạm nhưng mẹ tôi nói, ở nhà lấy chồng”. Tôi xin vào làm nhân viên bán vé ở rạp chiếu bóng Minh Châu, Nha Trang, và ở đó, vào một chiều thứ bảy, tôi gặp anh, chàng học viên trường sĩ quan Hải quân. Tháng 9-1968 họ cưới nhau và sau khi Trí ra trường, Thanh theo chồng vào Sài Gòn. Khi đại úy Nguyễn Thành Trí mất, cô con gái đầu lòng, Nguyễn Thị Thanh Thảo, chỉ mới lên năm. Gần sáu tháng sau, bà hạ sinh một người con trai. Giấy khai sinh ghi: Nguyễn Thanh Triết, tự Hoàng Sa.

Sau khi chồng mất, Bộ tư lệnh Hải quân Việt Nam Cộng hòa thu xếp để hai bà quả phụ có một việc làm trong ngân hàng Việt Nam Thương tín. Công việc ổn định cho tới ngày 30-4-1975.

Bà Thanh nói: “Chú khỏi hỏi, khổ lắm”. Bà kể: “Hai con còn nhỏ mà tôi cứ bị điều đi tỉnh hoài. Năm 1978, tôi bị đưa ra Nha Trang. Con gửi ông bà nội vì Nha Trang lúc đó còn khổ hơn Sài Gòn, hai đứa bị thủy đậu, má chồng vất vả quá, ba má tôi cũng khuyên quay lại Sài Gòn. Năm 1980, tôi về nhưng không thể xin được việc vì hộ khẩu Sài Gòn đã bị cắt mất”.

Bà Sinh nghỉ việc ngân hàng nhưng có vẻ may mắn hơn trong chế độ mới. Bà nói:”Lúc đầu tôi sợ lắm, tất cả những kỷ vật nhà binh như kiếm, mề đay, của anh tôi đều mang bỏ đi hết. Những tấm hình chụp lễ truy điệu có Tư lệnh Hải quân dự tôi cũng không dám giữ. Ít lâu sau, cảnh sát khu vực thấy hoàn cảnh của tôi, giới thiệu tôi vào làm trong hợp tác xã mua bán. Đôi lần khi hội họp cũng có người đề nghị không cho tôi tiếp tục vì tôi là ‘vợ Ngụy’, may mà ông bí thư nói, ‘đừng dồn người ta vào chân tường”.

Nhưng một nách 3 con (Ngụy Thị Thu Trang sinh 1967, Ngụy Thị Thu Thủy sinh 1969, Ngụy Thị Thu Tuyết sinh 1972), bà Sinh xoay xở để sống qua những năm tháng cơ cực đó thật không mấy dễ dàng. Góa chồng năm 26 tuổi nhưng cũng như bà Thanh, bà Sinh ở vậy nuôi con. Bên cạnh tình yêu là lòng ngưỡng mộ chồng, cả hai người phụ nữ xinh đẹp và quả cảm này đã mặc cho thời xuân sắc đi qua lặng lẽ.

Kể từ khi ba người con gái lần lượt về ở bên nhà chồng, bà quả phụ Ngụy Văn Thà sống một mình trong căn hộ ở chung cư Nguyễn Kim, thuê của nhà nước Việt Nam Cộng hòa. Do đã ở đây từ năm 1973 nên lẽ ra bà đã được mua “hóa giá”căn hộ này với một khoản tiền tượng trưng. Nhưng năm 2009, vì đã xuống cấp, chung cư Nguyễn Kim bị giải tỏa để xây mới.

Nhà đầu tư đưa ra ba phương án đền bù, bà quả phụ Ngụy Văn Thà chọn phương án nhận 546 triệu đồng và đăng ký mua một căn hộ tái định cư. Từ hai năm nay, lô B, chung cư Nguyễn Kim đã xây xong. Giá căn mới là 1,3 tỷ. Thay vì chỉ còn phải trả 753 triệu, nhà đầu tư yêu cầu người dân ở đây phải hoàn lại số tiền nhà nước “hỗ trợ” để người dân thuê trong thời gian chờ nhà xây xong, lên tới hơn 200 triệu đồng, đưa số tiền phải đóng thêm lên tới 959 triệu (sau khi đã trừ phần đền bù 546 triệu). Các hộ dân ở đây không đồng tình, nhiều người không có khả năng bỏ ra thêm gần một tỷ đồng để quay lại chỗ cũ của mình.

Từ năm 2009, bà quả phụ Ngụy Văn Thà về lại căn nhà mà bố mẹ để lại, nơi 4 gia đình chị em bà đang ở, “chia” phòng với một người em gái độc thân. Bà nói: “Bạn bè anh ấy mỗi khi tới thăm cũng muốn thắp một nén nhang cho ảnh mà nhà không còn chỗ để bày bàn thờ”.

Kể từ khi kết hôn, bà quả phụ Nguyễn Thành Trí về làm dâu trong căn nhà 2B đường Bà Triệu, quận 5. Năm 2000, nhà chồng bán nhà chia cho 8 anh chị em, bà dùng số tiền này mua được một căn hộ chung cư 40 mét vuông. Hai người con của bà chưa lập gia đình cùng sống ở đây với bà.

Kể từ khi báo chí được nhắc trở lại vụ hải chiến Hoàng Sa, thỉnh thoảng lại có người tìm gặp. Không phải ai cũng đủ sự tinh tế để không chạm vào niềm kiêu hãnh của thân nhân một người lính quả cảm. Thanh Thảo, người con gái lớn của thiếu tá Nguyễn Thành Trí, tuy bị bạo bệnh, đang phải xạ trị, nói: “Chúng tôi tự hào về ba nhưng không muốn sống dựa vào tên tuổi của ông”.

Như muốn đẩy những ngày khốn khó về quá khứ, bà quả phụ Nguyễn Thành Trí nói: “Chúng tôi được như vầy đã là hạnh phúc lắm rồi”. Điều duy nhất tôi đọc thấy trong ánh mắt của bà là niềm tin chồng mình đã chết như một người anh hùng.

Huy Đức

Cùng Hoàn Chỉnh Danh Sách 74 Liệt Sĩ Hoàng Sa

Từ năm 2006, tôi bắt đầu tiếp xúc với các sỹ quan Hải quân Việt Nam Cộng hòa, tìm kiếm danh sách 74 liệt sĩ hy sinh trong trận hải chiến chống quân Trung Quốc xâm lược Hoàng Sa ngày 19-1-1974. Tuy nhiên, do không thể tiếp cận hồ sơ mà Hải quân Việt Nam Cộng hòa để lại sau ngày 30-4-1975, do thời gian đã trôi qua quá lâu nên ngay cả Phó đề đốc Hồ Văn Kỳ Thoại cũng không thể có một danh sách có đầy đủ họ tên, quê quán các liệt sĩ.

Danh sách mới nhất mà Trung tá Vũ Hữu San, Hạm trưởng Khu trục hạm Trần Khánh Dư (HQ 04), người tham gia trận hải chiến này, thu thập được cũng chỉ có 68 liệt sĩ có đủ họ tên. Sắp kỷ niệm 40 năm ngày Hoàng Sa rơi vào tay quân xâm lược Trung Quốc, xin công bố bản danh sách này, hy vọng thân nhân của các liệt sĩ, bạn đọc gần xa, cùng chung tay bổ sung tên họ, quê quán, địa chỉ liên lạc thân nhân của những người đã ngã xuống vì Hoàng Sa thiêng liêng.

Mong nhà báo Thu Uyên, thông qua chương trình “Như chưa bao giờ có cuộc chia ly”, giúp tìm kiếm thông tin, cùng hoàn chỉnh bản danh sách này:

DANH SÁCH 74 LIỆT SĨ HY SINH TRONG  TRẬN HOÀNG SA 19-1-1974

1, Trung sĩ Trần Văn Ba (HQ 10)

2, Hạ sĩ Phạm Văn Ba (HQ 10)

3, Đại úy Vũ Văn Bang (HQ 10)

4, Hạ sĩ Trần Văn Bảy (HQ 10)

5, Thượng sĩ nhất quản nội trưởng … Châu (HQ 10)

6, Trung sĩ nhất VT Phan Tiến Chung (HQ 10)

7, Hạ sĩ Nguyễn Xuân Cường (HQ 10)

8, Hạ sĩ Trần Văn Cường (HQ 10)

9, Trung sĩ Trần Văn Đàm (HQ 10)

10, Hạ sĩ nhất vận chuyển Nguyễn Thành Danh (HQ 4)

11, Hạ sĩ vận chuyển Trương Hồng Đào (HQ 10)

12, Hạ sĩ nhất Trần Văn Định (HQ 10)

13, Trung úy Lê Văn Đơn (Người nhái)

14,  Hạ sĩ Nguyễn Văn Đông (HQ 10)

15, Trung úy Phạm Văn Đồng (HQ 10)

16, Trung úy Nguyễn Văn Đồng (HQ 5)

17, Trung sĩ…. Đức (HQ 10)

18, TT1/TP Nguyễn Văn Đức (HQ 10)

19, Trung sĩ Lê Anh Dũng (HQ 10)

20, Hạ sĩ Nguyễn Văn Duyên (HQ 16)

21, Thượng sĩ Nguyễn Phú Hào (HQ 5)

22, Hạ sĩ Nguyễn Ngọc Hòa (HQ 10)

23, Hạ sĩ Nguyễn Văn Hoàng (HQ 10)

24, Trung úy Vũ Ðình Huân (HQ 10)

25, Hạ sĩ Phan Văn Hùng (HQ 10)

26, Thượng sĩ nhất Võ Thế Kiệt (HQ 10)

27, Thượng sĩ Hoàng Ngọc Lễ (HQ 10)

28, TT1/TX Phạm Văn Lèo (HQ 10)

29, Thượng sĩ nhất CK Phan Tấn Liêng (HQ 10)

30, Hạ sĩ Nguyễn Văn Lợi (HQ 10)

31, TT1/CK Dương Văn Lợi (HQ 10)

32, Hạ sĩ Ðỗ Văn Long (Người nhái)

33, Trung sĩ Lai Viết Luận (HQ 10)

34, Hạ sĩ nhất Ðinh Hoàng Mai (HQ 10)

35, Hạ sĩ nhất Nguyễn Quang Mến (HQ 10)

36, Hạ sĩ nhất Trần Văn Mộng (HQ 10)

37, Trung sĩ … Nam (HQ 10)

38, TT1/TP Nguyễn Văn Nghĩa (HQ 10)

39, Trung sĩ Ngô Văn Ơn (HQ 10)

40, Hạ sĩ Nguyễn Văn Phương (HQ 10)

41, TT1/PT Nguyễn Hữu Phương (HQ 10)

42, Thượng sị nhất Nguyễn Ðình Quang (HQ 5)

43, TT1/TP Lý Phùng Quy (HQ 10)

44, Trung sĩ Phạm Văn Quý (HQ 10)

45, Trung sĩ Huỳnh Kim Sang (HQ 10)

46, Hạ sĩ Ngô Sáu (HQ 10)

47, Trung sĩ Nguyễn Tấn Sĩ (HQ 10)

48, TT/TP Thi Văn Sinh (HQ 10)

49, Trung sĩ Vận chuyển Ngô Tấn Sơn (HQ 10)

50, Hạ sĩ nhất vận chuyển Lê Văn Tây (HQ 10)

51, Trung tá Ngụy Văn Thà (HQ 10)

52, Đại úy Huỳnh Duy Thạch (HQ 10)

53, Hạ sĩ Nguyễn Văn Thân (HQ 10)

54, TT/DT…. Thanh (HQ 10)

55, Trung úy Ngô Chí Thành (HQ 10)

56, Hạ sĩ Trần Văn Thêm (HQ 10)

57, Hạ sĩ Phan Văn Thép (HQ 10)

58, Hạ sĩ nhất vận chuyển Lương Thanh Thi (HQ 10)

59, Thượng sĩ … Thọ (HQ 10)

60, TT1/VT Phạm Văn Thu (HQ 10)

61, TT1/DT Ðinh Văn Thục (HQ 10)

62, Trung sĩ Vương Thương (HQ 10)

63, TT Nguyễn Văn Tiến (Người nhái)

64, Thiếu tá Hạm phó Nguyễn Thành Trí (HQ 10)

65, Trung sĩ Nguyễn Thành Trọng (HQ 10)

66, Hạ sĩ vận chuyển Huỳnh Công Trứ (HQ 10)

67, Thượng sĩ Ðinh Hữu Từ (Người nhái)

68, Trung sĩ Nguyễn Văn Tuân (HQ 10)

69, TT1/CK Châu Túy Tuấn (HQ 10)

70, Biệt hải Nguyễn Văn Vượng (HQ 4)

71, Trung úy Nguyễn Phúc Xá (HQ 10)

72, Trung sĩ Nguyễn Vĩnh Xuân (HQ 10)

73, Trung sĩ Nguyễn Quang Xuân (HQ 10)

74, Trung sĩ… Xuân (HQ 16)

Động binh, tịnh dân

Tôi không có ý kiến gì về việc các nhà lập pháp định cho trai tráng được đóng tiền thi hành nghĩa vụ quân sự thay cho nhập ngũ. Tôi cũng không phản đối quan điểm coi việc thi hành nghĩa vụ quân sự là nhằm để xây dựng “quốc phòng toàn dân”. Nhưng tôi cho rằng, khi đất nước không còn “ngoại xâm” mà vẫn tổ chức bộ máy quốc phòng theo mô hình “chiến tranh nhân dân” thì không thể nào xây dựng Luật nghĩa vụ quân sự đúng đắn và phù hợp.

Cho dù “chiến tranh xâm lược” trong tương lai chắc chắn sẽ không còn diễn ra như thời người Pháp, người Mỹ tham chiến ở Việt Nam, “chiến tranh nhân dân” vẫn có vai trò trong điều kiện một quốc gia bị quân đội nước ngoài chiếm đóng. “Muốn có hòa bình thì phải chuẩn bị cho chiến tranh”. Nhưng, chuẩn bị cho chiến tranh không có nghĩa là tổ chức bộ máy quốc phòng giống như đất nước đang ở giữa thời hòn tên mũi đạn.

Chiến tranh đã lùi xa một phần tư thế kỷ, bộ máy quốc phòng vẫn được tổ chức không khác gì thời chống Mỹ, trên có quân khu, tỉnh đội; dưới có huyện đội, xã đội. Không ai dám đặt vấn đề về tính thích hợp của mô hình này bởi chủ trương xây dựng “quốc phòng toàn dân” là theo đường lối” chiến tranh nhân dân” của Đảng (tôi không nói đến những đặc quyền khác).

Việc duy trì một lực lượng quân sự địa phương với một lực lượng lớn dân binh như vậy không những làm phân tán nguồn lực, hạn chế khả năng hiện đại hóa lực lượng chính quy, mà còn làm suy yếu khả năng chiến tranh nhân dân trong điều kiện xảy ra chiến tranh xâm lược.

Chiến tranh xâm lược (toàn cục) hiện chưa phải là một nguy cơ gần. Trong điều kiện đó, một quốc gia khôn ngoan cần chuyên nghiệp hóa lực lượng chính quy đồng thời tổ chức huấn luyện để trai tráng biết cầm súng khi xảy ra chiến tranh thực sự.

Lực lượng chính quy, với một quốc gia như Việt nam, bên cạnh hải quân, không quân – được tổ chức sao cho đảm bảo giữ gìn toàn vẹn biển đảo – nên tổ chức thành các sư đoàn độc lập và các quân đoàn chủ lực. Nguồn nhân lực cho lực lượng chính quy này được tuyển dụng dựa trên cơ sở tự nguyện. Binh nghiệp trở thành một nghề, một sự nghiệp của công dân.

Tất cả trai tráng còn lại, trong độ tuổi từ 18-25, bị buộc phải thi hành “nghĩa vụ huấn luyện quân sự”. Họ được quyền sắp xếp thời gian thích hợp để đăng ký các lớp huấn luyện, có thể kéo dài tới 6 tuần, sao cho không ảnh hưởng đến việc học hành, làm việc của mình. Hết tuổi 25, ai chưa đăng ký sẽ bị phạt và bị cưỡng bức đưa đi huấn luyện.

Từ các khóa huấn luyện trở về, thanh niên phải đăng ký vào các sư đoàn quân dự bị được “biên chế” ở các tỉnh, thành. Chuyển sang tỉnh khác thì phải thông báo cho sư đoàn dự bị ở nơi mới biết. Sau khi đăng ký, họ có quyền trở về nhà làm ăn, sinh sống. “Động binh, tịnh dân”.

Cách tổ chức bộ máy quốc phòng như vậy vừa giúp quốc gia khai thác nguồn nhân lực khoa học. Những người có khả năng cống hiến tốt hơn trên những lĩnh vực kinh tế, văn hóa… không bị giữ quá lâu trong các doanh trại. Những người yêu đời lính có thể coi đó là sự nghiệp của cuộc đời mình. Những người lính thiện chiến không phải rời cây súng sau khi làm xong nghĩa vụ. Cách tổ chức như vậy vừa giúp xây dựng hình ảnh “anh bộ đội” mạnh mẽ, đáng tin cậy, vừa giúp quốc gia có được một khả năng vận hành chiến tranh nhân dân hiệu quả hơn mà, trong thời bình, không phải duy trìmột lực lượng dân binh nhếch nhác và tốn kém.

Làm chính sách quốc phòng thì trước hết phải nghĩ đến từng tấc đất của tiền nhân và sinh mạng của nhân dân. Làm chính sách quốc phòng mà chỉ tìm kiếm sự trung thành rồi cho cát cứ, rồi “ban sao”, “đẻ ghế”, thì chẳng những lãnh thổ quốc gia khó giữ được vẹn toàn mà bổng lộc cá nhân cũng không thể lâu dài thụ hưởng.

Huy Đức

Cafe Cộng & Nghị Định 72

Quyết định cho an ninh điều tra quán cafe Cộng và việc áp dụng Nghị định 72 cho thấy, cho dù có ăn bò Kobe và xài I-phone, tư duy của những người cầm quyền vẫn không thoát ra khỏi vỏ bobo của thời bao cấp.

Không phải tự nhiên mà Cafe Cộng có thể trở thành chuỗi. Chủ nhân của nó đã thành công khi nhìn thấy tính hữu dụng của những món đồ vứt đi. Nếu chính quyền tự tin thì phải biết ơn óc hài hước của các nhà kinh doanh. Làm gì có bộ máy tuyên truyền nào có thể đưa những người mà ý tưởng của họ trở thành cơ sở lý luận cho những kẻ độc tài đày đọa loài người vô được quán ngồi cùng với những người tử tế.

Cafe Cộng là một ý tưởng kinh doanh chứ không có khả năng “âm mưu”. Quy kết vội vàng của Giám đốc sở Văn hóa Hà Nội Tô Văn Động thể hiện não trạng của hệ thống, não trạng chỉ nhận biết khía cạnh “an ninh chính trị” trong sự muôn mặt của cuộc sống bình thường. Não trạng ấy còn chi phối tiến trình lập pháp của Nhà nước hiện nay, Nghị định 72 về internet bắt đầu có hiệu lực trong tuần này là một trong rất nhiều ví dụ.

Internet không chỉ là một phương tiện truyền thông mà còn là một không gian sống, một không gian kinh doanh. Việc xâm phạm bản quyền đã có Công ước Berne và Luật Sở hữu Trí tuệ lo. Tác giả nào thấy website khác lấy bài của mình thì kiện ra tòa. Hà cớ gì chính phủ phải dùng quyền hành chính để điều chỉnh những hành vi dân sự.

Bắc loa ra giữa làng hay viết bài trên Facebook vu khống, xúc phạm danh dự, quyền lợi của tổ chức, nhân phẩm của cá nhân đều đã được quy tội và định danh trong Bộ Luật hình sự Việt Nam kể cả những tội danh phi pháp và vi hiến như Điều 88 và Điều 258…

Làm báo, báo giấy hay báo online, phải được coi như những hành vi kinh doanh. Ở các quốc gia mà người dân có quyền tự do, từ những cậu học sinh trong trường phổ thông cho đến các doanh nhân, ai muốn ra báo thì cứ ra, chỉ khi họ sử dụng những tờ báo đó để bán, để đăng quảng cáo lấy tiền thì mới phải đăng ký kinh doanh và nộp thuế.

Tại sao Nghị định 72 lại phải quy định “các loại hình thông tin trên mạng như trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội”; tại sao lại chỉ có “5 loại trang tin tổng hợp”; tại sao Nhà nước lại phải can thiệp vào “năng lực tài chính, nhân lực, kỹ thuật” của những người làm “trang tin”; tại sao “trang tin điện tử tổng hợp phải do tổ chức…”

Tổng thống Mỹ không phải là tác giả nhãn hiệu Starbucks Coffee. Độc tài như Hitler cũng không thể đẻ ra chiếc xe Wolkswagen. Làm sao Nhà nước lại đóng khung khả năng sáng tạo của doanh nhân Việt Nam trong khuôn khổ được lập ra bởi những cái đầu hành chính, quan liêu.

Mãi tới năm 2006, Tuổi Trẻ mới được ra nhật báo cho dù một thập niên trước đó tờ báo này đã có đủ bạn đọc và tiền bạc để tăng kỳ. Và, chỉ vì sự thiếu hiểu biết của Bộ Thông tin, thương hiệu Tuổi Trẻ Chủ Nhật (tờ tuần báo rất có uy tín) đã phải đổi thành Tuổi Trẻ Cuối Tuần với lý do Tuổi Trẻ đã có một số báo ra ngày chủ nhật.

Cũng trong hơn hai thập niên qua, khi thị trường báo chí bắt đầu hình thành, những người làm báo tử tế hết sức khổ sở, muốn tăng trang quảng cáo cũng phải chạy ra Thủ Đô, muốn tăng kỳ cũng phải ban, sở, bộ, ngành lạy lục. Từ manchette cho đến khổ báo, số trang… đếu phải xin phép thay vì tùy thuộc vào thị trường bạn đọc mà các chủ nhân kinh doanh tự chọn.

Làm sao Larry Page và Sergey Brin có thể kiến tạo nên Google; làm sao Mark Zuckerberg có thể nghĩ ra Facebook nếu như họ chỉ có thể “vùng vẫy” trong “5 loại trang tin tổng hợp”.

Năm 2005, 4 người Mỹ tự lập ra một dạng website – blog có tên là Huffington Post để đưa tin, bình luận… Website của họ có lúc thu hút lượng truy cập cao hơn cả New York Time. Năm 2011 Huffington Post được AOL mua lại với giá lên đến 315 triệu dollars. Cho dù không thể so sánh với Huffington Post về quy mô nhưng nếu không bị “tường lửa” và liên tục tấn công, cho dù không phải vì mục tiêu kiếm tiền, các chủ nhân của các trang Bauxite, Ba Sàm và Quê Choa… hoàn toàn có khả năng thu hút hàng chục triệu người đọc và trở nên giàu có.

Chỉ vì bị chính trị hóa, báo chí và internet không còn là một ngành kinh tế, một lĩnh vực kinh doanh tiềm năng. Đành rằng, nếu để tự do báo chí và internet thì chế độ không còn một mình một chợ sử dụng truyền thông nhà nước để tự tụng ca và huyễn hoặc mình. Nhưng, không lẽ chỉ vì lợi ích của một nhóm nhỏ mà phải bóp nghẹt khả năng sáng tạo của người Việt Nam, hy sinh phương tiện khai trí cho cả quan lẫn dân, đánh mất cơ hội vươn lên của quốc gia, dân tộc.

Huy Đức