Alta Cloete's Blog: www.altacloete.wordpress.com, page 19

Ongelukkig moet dit die laaste proestukkie wees. Vir alty...

Ongelukkig moet dit die laaste proestukkie wees. Vir altyd lente is by hierdie skakel beskikbaar (tot en met 30 April teen ‘n groot afslag): https://lapa.co.za/catalog/product/view/_ignore_category/1/id/4509/s/vir-altyd-lente-eboek/#reviews

“Surprise, surprise!” Herman roep nie saam met die twintigtal gaste uit nie, maar hou sy oë op Jennie gerig waar sy in die deur van die Blou Olifant se private eetkamer vasgesteek het. Hy het vir Lisa gesê haar idee van ’n verrassingspartytjie om Jennie op die dorp terug te verwelkom, is nie ‘n goeie een nie. Net een kyk in Jennie se bleek gesig is nodig om te weet hy was reg.

Die vrolike uitroepe sterf weg en die stilte wat daarop volg, is vinnig besig om ’n ongemaklike stilte te word. Jennie staan doodstil, haar oë wyd, die toonbeeld van verbasing. Maar sowaar as wat sy naam Herman Fick is, is dit nie ’n lekker soort verbasing nie. As mens goed kyk, sien jy iets van ’n verwilderde bokkie in daardie donkerbuin oë, ’n bokkie in die motorligte wat nie weet waarheen om te ontsnap nie.

Impulsief tree hy vorentoe en slaan sy arm om haar skouers, lig sy glas in ’n oordrewe gebaar. “Kom ons drink daarop – onse Jennie Pennie is weer tuis!”

Uitroepe weergalm en nou storm almal tegelyk op haar af om te groet – oud-kollegas, parkrun-maats, leeskringvriendinne. “Jen, jy’t ons darem ‘n vuil streep getrek om sommer so weg te bly,” verwyt een van die kollegas met ’n glimlag.

“Ek hoop jy’s fiks – ek het my tyd heelwat verbeter solank jy weg was,” daag ’n parkrun-maat haar laggend uit.

“Ons hoop jy het aanhou Afrikaans lees daar oorkant, Jennifer.” Herman versorg al jare die voorsitter van die leeskring se statige, grys kapsel, maar hy kon haar nog nie so ver kry om haar formele maniere te versag nie.

“Was dit jou belaglike idee hierdie?” fluiser Jennie in sy oor toe sy ’n blaaskansie kry.

“Nope, dit was Lisa en Roelien,” fluister hy terug terwyl hy haar nog stewiger onder sy blad intrek. “Hulle bedoel dit goed. Speel maar saam, toe?”

                “Dis te veel mense, ek voel benoud.”

            “Byt vas, ons kry jou so gou as moontlik hier uit.”

Daar is nie kans vir verdere fluisteringe nie. Die Chief kom gee Jennie ’n ongemaklike drukkie. Hy is ‘n toeganklike mens, maar ook nog iets van die tradisionele formele skoolhoof. “Ons het jou gemis, juffrou Mouton. Jou plaasvervanger vind die aanpassing op die platteland nie so maklik nie.”

Herman spits sy ore. Hier kan die ideale geleentheid wees vir Jennie om haar pos terug te kry. Hy gee haar ’n betekenisvolle kyk, maar sy staan met haar mond vol tande. Dan sal hy maar iets aan die sakie moet doen. “O, die vrou in swart? Ek het gehoor sy voer ’n soort van skrikbewind in die skool met haar vreemde gewade en eienaardige idees oor dissipline. Sekerlik nie baie bevorderlik vir Die Taal nie, of hoe, Meneer?”

Jennie kom hom ongemerk – of dalk nie so onopgemerk nie – met die elmboog by. “Hou jou in, Herman,” sis sy.

Hy was nog nooit ’n man wat aan inhou geglo het nie. “Meneer sal laat weet as die dame dalk besluit sy wil eerder terug stad toe, of hoe?”

Die Chief glimlag ondeund, skuif sy groot bril reg. “En as jy skielik so besorg is oor die stand van Afrikaans-onderrig by ons skool, Herman?”

Hy druk ’n moedswillige soen op Jennie se glansende hare. “Ek is eintlik oor onse Jennie besorg, Meneer. Ons is bly sy’s terug, maar ons is nie van plan om haar onbepaald te onderhou nie, hoor.” Wat deur ’n dawerende gelag van die omstanders gevolg word.

Jennie pluk haar lyf onder sy arm uit en vaar in die bondel in soos een wat besluit het dis nou sink of swem, sy kan nie uit die situasie ontsnap nie. Hy staan en kyk haar met genot agterna. ’n Mooi vrou bly maar een van die heel mooiste goed op hierdie aarde en hy moet sê, haar hare lyk pragtig ná hy haar onder hande gehad het. Dis egter nie net die hare nie. Ná ’n paar dae in die Klein-Karoo is daar al ’n effense blos op haar bleek wange, iets van die ou glans in die amper-swart oë met die digte omkrulwimpers.

“En as jy haar nou so staan en agternakyk?” Michael Oosthuizen het stil-stil langs hom ingeskuif, kyk hom ondersoekend aan. Michael is die ernstige een in hulle vriendegroep, die sielkundige met ’n onwrikbare geloof in die basiese goedheid van die mens en ’n vaste oortuiging dat niemand iets sonder ’n rede doen nie. Daar is altyd ’n rede agter ’n mens se gedrag, al is dit ’n rede waarvan hy nie eens self bewus is nie. Niemand doen sommer net vir die lekkerte dom of nare goed nie, behalwe miskien ’n totale psigopaat. Dis wat Michael glo, en hy wat Herman is, is geneig om saam te stem. Ook vir Jennie se optrede sal daar redes wees, redes wat wel mettertyd te voorskyn sal kom.

“Ek wonder maar net, Michael. Iets het in Pole gebeur. Iets wat nie lekker was nie. Toe sy daai eerste dag by my salon instap, het ek geskrik. Die girl het gelyk of sy deur trauma is. Dowwe hare, dowwe oë, op haar perdjie vir elke ou dingetjie wat mens sê.”

Michael hou sy glas teen die lig, kyk ingedagte na die rooi wyn, asof hy iets daarin kan sien. “Daar was beslis trauma, maar vir my het sy nog niks laat blyk nie. Lisa vertel nie noodwendig alles wat hulle drie meisies vir mekaar te sê het nie. Ek vermoed Wynand weet meer, maar hy is te lojaal om uit te praat.”

“As daai Poolse bliksem haar verniel het …” Herman skrik vir die woede wat in hom opvlam, ’n woede waarmee hy al stoei van Jennie so onverwags hier opgedaag het.

“Ons sal mettertyd hoor. Gee haar maar kans.”

“Ek is nie goed met geduldig wees nie. Ek wil weet wat gebeur het.” Uit die hoek van sy oog sien hy hoe Jennie haar van ’n groepie losmaak en in die rigting van die kleedkamers verdwyn. “Verskoon my, Michael.” Hy plak sy wyn op die naaste tafeltjie neer en glip weg in die rigting waar Jennie verdwyn het.

In die gangetjie voor die kleedkamers steek hy verleë vas. Dis nou nie eintlik die mees geskikte plek om ’n meisie in ’n ernstige gesprek te betrek nie. Hy draai weg na die naaste venster, kyk uit op die winteraand, hou sy ore gespits. En hoor dan iets wat hy nie verwag het nie.

Hy bly huiwerig staan, luister vir vrouestemme, maar hoor niks. Blitsig glip hy by die dameskleedkamer in. Ja, daar is sy, op haar knieë, bitterlik naar, die deur van die hokkie nie eens behoorlik toegestoot nie. Nie net naar nie, aan die huil ook. Instinktief gryp hy sy sakdoek uit sy sak, gaan maak dit haastig nat, buk oor haar en vee haar voorkop af, terwyl hy sirkels oor haar rukkende skouers vryf.

Sy skrik asof ’n skoot in haar ore afgegaan het, skrik nog ’n keer toe sy besef wie by haar is. “Herman! Gaan weg!” Die ellende oorval haar weer voor sy verder kan raas.

Hy draai weg, gaan sluit die deur van die kleedkamer. “Ek gaan nêrens heen nie. Wag, ek help jou.” Hy vat die bos hare wat hy so mooi versorg het, versigtig na agter en druk ’n bondel toiletpapier in haar hand.

Dit voel na ’n lang tyd voor sy orent kom en na die wasbakke toe strompel, duidelik verleë, steeds na aan trane. Sy was haar gesig en haar hande, kyk dan hulpeloos rond. “Ek het nie eens ’n lipstiffie hier nie. Hoe moet ek nou weer tussen al daai mense uitgaan?”

“Ek gaan kry gou jou handsak. Bly jy net hier. En haal asem, Jennifer, jy lyk of jy ’n spook gesien het.”

“’n Man in die dameskleedkamer is so goed soos ’n spook. Wat op aarde het jou besiel?”

Hy bly haar ’n antwoord skuldig, gaan vinnig terug en kry haar handsak waar hy haar dit sien neersit het toe die klomp so op haar afgestorm het. Toe hy daarmee terugkom, word daar net ’n arm by die deur uitgesteek en hy word gedemp bedank. Tyd vir weer inglip en groot prate praat is daar nie. Dis in elk geval beter so, want hy het tyd nodig om die vermoede wat by hom opgekom het, te verwerk. “Jy sal moet opskud, die klomp is al aan die aansit vir ete,” roep hy by die geslote deur. “Kom gou, ek sal saam met jou instap.” Hy weet nie so lekker waar die vreeslike behoefte om haar te beskerm vandaan kom nie. Sy was tevore nie juis ’n meisie wat gelyk het of sy beskerming nodig het nie. Maar dis ’n ander Jennie Mouton wat teruggekom het, ’n verwonde Jennie. Vir haar wil hy ten alle koste teen die lewe se aanslae beskerm.

Toe sy te voorskyn kom, kyk hy haar moedswillig op en af. “Ditsem, jy lyk stunning. Kom, ons gaan charm daardie klomp.” Hy slaan sy arm om haar skouers en tot sy verbasing leun sy effens teen hom aan, stap gewillig saam. By die deur van die eetvertrek hou hy haar terug, kyk haar in die gesig en vra wat hy wil weet: “Jennie, verwag jy?”

Vir ’n oomblik lyk dit of sy gaan vlug, maar dan kyk sy hom reguit in die oë. “Jip.” Daarmee maak sy haar uit sy omhelsing los en stap die vertrek dapper binne, terwyl hy innerlik staan en bewe op die drumpel.

Proestukkie 2: Vir altyd lente

“Jennie! Vriendin, waar kom jy vandaan?” Roelien pluk haar voordeur wyd oop, staan op haar tone en val Jennie met haar gewone spontaniteit om die hals. Terselfdertyd roep sy oor haar skouer: “Wynand, kom kyk wie’s hier! Bring sommer vir Max ook.”

“Hallo, Roelie.” Jennie adem haar vriendin se bekende geur in, besef dan hulle is nie net twee in die omhelsing nie. “Roelien, jy’s swanger!” Onmiddellik verdring ‘n hele boel teenstrydige emosies mekaar in haar binneste.

“Jip.” Roelien lig haar los trui summier op om die klein bababoep ten toon te stel, laat val dit weer terug voor Jennie iets kan sê of doen. “Maar kom in, vriendin, en vertel. Wat gaan aan? Vir hoe lank is jy terug? Waar is die heer Wiktor? Hoekom is jy nog maerder as wat jy altyd was? Hoekom is jou oë hartseer?” En in dieselfde asem na agter: “Wynand! Waar is jy?”

“Hier is ek, Roelie.” Wynand verskyn in die middeldeur, lank en donker en bedaard, die perfekte teenpool vir Roelien se blonde baldadigheid. “Jennie.” Sy omhelsing is warm en opreg, sy oë kalm, maar met dieselfde vrae as Roelien s’n.

Jennie maak haar oë vir ’n oomblik toe, leun net teen sy bors. Dis so lekker om weer ’n slag teen ’n lang man te kan leun. Wiktor is bonkig, net-net so lank soos sy en fyngevoelig daaroor. Hoë skoene het sy lankal afgesweer. Onder andere. “Wynand.”

Sy word hard aarde toe gebring deur die honde wat in ’n bondel energie die gang af kom, oor die plankvloer skaats en amper haar voete onder haar uit loop. Wynand se yslike Raka, wat hom en Roelien destyds by mekaar uitgebring het, en Rollie, die bont affêretjie wat Roelien aangeneem het toe sy en Wynand besluit het om hulle lot saam te gooi. Heel agter, versigtig, huiwer Max, haar geliefde border-collie, senuweeagtig en onseker, soos altyd, maar met sy bruin oë vasgenael op haar. Sy vergeet van alles, onthou net die verlange na die warm lyf deur die lang Poolse winter, die smagting na ’n stapmaat toe die somer eindelik oor Warskau aanbreek. “Max! Kom, kom na my toe.” Sy hou haar stem sag om hom gerus te stel, maar in haar weergalm die vreugde. Toe sy haar kom kry, sit sy plat op die plankvloer en hou haar arms vir hom oop. Rondom hulle het dit stil geword, selfs Raka en Rollie het hulle opgewonde geblaf gestaak. “Kom, my honne, kom,” fluister sy. Hy kom versigtig nader, ruik-ruik tentatief aan haar uitgestrekte hande en verander dan in een groot bondel vreugde wat haar plat teen die planke laat beland, sy gretige tong oral oor haar gesig, sy warm lyf soos balsem oor haar. Sy is nie seker of haar gesig van trane of van hondesoene nat is nie.

Toe sy eindelik opkyk, staan Wynand en Roelien haar stil en aankyk. “Jennie, wat gaan aan?” begin Roelien, maar Wynand val haar in die rede.

“Kom sommer kombuis toe, Jen. Jy eet natuurlik vanaand hier. Kom, ek haal vir ons ’n rooietjie uit.” Sy donker oë sein vir haar: Wees rustig, daar is later tyd vir vrae, raak net eers tuis.

“Nie wyn vir my nie, dankie,” kry sy uit terwyl sy haar trane ongemerk probeer wegvee. Natuurlik heeltemal te laat. Niks ontsnap in elk geval Roelien se blou kykers nie. As dit nie vir Wynand se kalmte was nie, moes sy nou alreeds al die vrae beantwoord wat sy in haar vriendin se gemoed sien woed.

“Agge nee, het jy nou in Pole ’n geheelonthouer geword? Jy moenie sleg voel om saam met Wynand iets te drink nie. Ek is heeltemal gelukkig met my beker rooibostee.” Roelien se hand rus beskermend op haar magie.

Jennie sak op haar gewone plek langs die kombuistafel neer, Max se kop teen haar bobeen, sy oë aanbiddend op haar gerig. Hoeveel aande het hulle nie hier omgekuier nie – sy en Roelien en Lisa; Wynand, Michael en Herman; Vrydagaande ná Roelien se hondeklas, wat gou-gou bloot ’n verskoning vir ’n kuier was. “Nee, ek het nie ’n geheelonthouer geword nie, Roelie.”

Roelien se lepel bly doodstil bo die soppot op die stoof hang, Wynand bly gebukkend by die wynkas staan, kyk vraend om na haar. Dan kletter die lepel op die stoof neer en Roelien kom soos ’n warrelwind op haar af. “Jennie, jy verwag ook! Ag, hoe fantasties! Ek is so bly. Nou gaan ons weer meer gemeen hê, dalk is jou e-posse dan nie meer so skaars nie.”

Jennie streel en streel oor Max se gladde kop, die stilte word swaarder en swaarder. Toe sy eindelik opkyk, kom haar woorde moeilik, maar dis ook ’n geweldige bevryding om dit eindelik te kan sê: “Dis nie eintlik sulke goeie nuus nie, Roelie.”

“Wát? Maar hoe? Wat sê Wiktor? Moenie vir my sê hy …”

“Stadig, Roelie.” Wynand sit sy hand op sy vrou se skouer. “Dink jy ons drink eers tee of sal ons sommer dadelik eet? Ek is seker Jen sal vertel wanneer sy reg is om te vertel.”

Roelien sak asof oorwonne oorkant Jennie neer, kyk met betraande blou oë na Wynand op. “Eers tee, asseblief. Ek kan nie nou eet nie, my maagsenuwees is op ’n knop getrek.”

“Dis nie ’n beplande baba nie.” Stadig word dit warmer in Jennie. Sy is tussen vriende, hier hoef sy nie verder voor te gee nie. Hier gaan nie veroordeling wees nie.

“Ek is so jammer.” Roelien en haar veel jonger boetie Bertie het albei opgegroei met die wete dat hulle nie besonder welkom in die glanslewe van hulle ouers was nie. Dirk en Dora het wel hulle bes gedoen, maar Jennie is bewus van die las wat Roelien en Bertie altyd sal dra, die wete dat hulle nooit eerste op hulle beroemde – en soms berugte – ouers se prioriteitslysie was nie. Vir Dirkendora, soos hulle in die volksmond bekend is, sal hulle sangloopbaan en hulle openbare beeld as die ewige rebelle altyd eerste kom.

In Jennie roer ’n nuwe wete, die besef dat dit vir haar kind nie so gaan wees nie. Hierdie kind gaan onvoorwaardelik liefgehê word, al is die omstandighede nie ideaal nie. “Nee, nie beplan nie. Maar hy of sy sal dit nooit hoor soos jy en Bertie dit moes hoor nie. Dit belowe ek jou.”

“Ek is so bly. Maar wat sê Wiktor?”

Jennie vou haar hande dankbaar om die beker stomende rooibostee wat Wynand voor haar neersit. “Wiktor weet nie en hy gaan ook nooit weet nie.” Met elke woord wat sy sê, word dit vir haar duideliker hoe sy haar pad moet loop.

“Jy’s vir altyd terug, Jennie? Jy het nie net kom kuier nie?” Roelien is nou in trane, gryp sommer na die vadoek wat skuins agter haar voor die stoof hang. Wynand maak haar vingers saggies los om die lap, gee liewer ’n stuk papierhanddoek aan.

“Ek is terug. As julle my wil hê.”

Roelien plak die papier hard op die tafel neer, kom halforent in haar stoel. “Jy vra nog? Jy dink ons wil nie meer jou pelle wees nie?”

“Ek het julle maande laas gesien, Roelie. Toe ek destyds hier weg is, het ons almal gedink dis net vir ’n toer in Europa. En toe doen besadigde Jennie die enigste mal ding in haar lewe – ontmoet die sjarmante Pool en bly summier net daar by hom. Julle het destyds gedink ek is heeltemal gek en julle het rede gehad om so te dink.”

“Ek wil nou nie verwyt nie, maar jy het ook nie juis moeite gedoen om die kommunikasie tussen ons aan die gang te hou nie.” Roelien sluk haar tee leeg, staan op en kry sopborde uit die kas agter haar. “Aan die begin het ons baie van jou gehoor, maar mettertyd het jy al hoe minder op ons almal se e-posse gereageer.”

Wynand haal stil-stil ’n vars tuisnywerheidbrood uit ’n bruin kardoes, bring plaasbotter en korrelkonfyt te voorskyn. Hy sê niks, maar Jennie voel sy empatie aan. As daar nou een man is wat weet van swaarkry, is dit Wynand. Hoe stukkend was hy nie destyds toe hy hier aangekom het ná hy sy ouers so tragies verloor het nie. As hy kon opstaan, kan sy ook. In haar geval is niemand immers dood nie. “Ek is so jammer, vriendin. Dis nie dat ek julle vergeet het nie. Inteendeel, ek het my morsdood verlang. Daai winter was iets vreesliks, hoor. Ek dink nie ek gaan ooit weer genoeg van die son kry nie.”

“Wel, dan is jy op die regte plek, Jen,” glimlag Wynand toe hy die pot sop tafel toe bring. “Weet die ander al jy’s hier?”

“Ek gaan jou nie vergewe as ek heel laaste was om agter te kom jy’s terug nie,” dreig Roelien, maar daar is nie ’n angel in haar woorde nie.

“Ek het nog net vir Herman gesien. Ek was vanoggend by die salon. Ek wou my hare kort laat knip.” Sy moet glimlag by die herinnering. “Hy het summier geweier, gesê hy sal sorg dat geen haarkapper in hierdie dorp dit waag om my hare af te sny nie.”

Roelien lag nie so lekker soos Jennie verwag het nie. Sy sit en kyk haar nadenkend aan, registreer skaars toe Wynand vir haar van die geurige groentesop inskep. “Herman het jou weggaan destyds baie gevoel, Jen.”

“O?” Dit is nuus vir haar. Met Herman en al sy gelag en gejil weet mens nie altyd wat in sy kop aangaan nie.

“Hy het nog altyd ’n sagte plekkie vir jou gehad.”

Sy asem die geur van die sop behaaglik in. “Nee wat, Herman se dogter maak al sy sagte plekkies vol.”

“Hy het ná jy weg is vir ’n tyd vreeslik onder die dorp se vrouens gebaljaar. ’n Paar harte gebreek en toe summier weer heeltemal opgehou om uit te gaan, net saam met ons gekuier soos toe jy hier was. Maar dit was of hy stiller en ernstiger was. Ons sal mooi kyk of hy sy gewone woema terugkry noudat jy weer hier aangekom het.”

Die heerlike sop verwarm haar hele binneste. “Wel, vanoggend was hy definitief nie stil óf ernstig nie.”

Wynand lig sy glas rooiwyn met ’n skelm glimlaggie. “Dan lyk dit of ons nie net vir jou nie, maar ook vir Herman teruggekry het. Kom ons drink daarop.”

Roelien lig haar leë teebeker met ’n breë glimlag en klink dit teen Wynand se glas. Jennie konsentreer maar liewer op haar sop, probeer om nie Herman se oë in die spieël te onthou nie, ook nie sy hande wat om haar skouerknoppe vou nie. Sy is tuis tussen vriende en dis al wat nou saak maak.

Proestukkie 1: Vir altyd lente

[image error] My romanses het nog altyd te veel na die ernstige kant geneig. Dit is dus ‘n groot verligting dat ons deesdae meer vryheid het om ernstige kwessies in ons stories aan te raak. Maar moenie bekommerd wees nie – die liefde kom in ‘n romanse altyd heel eerste.

Vir altyd lente is besonder toepaslik in die tyd van inperking waar mens van alle kante hoor hoe gesinsgeweld toegeneem het. En ja, mans is soms aan die ontvangkant daarvan. 

“Jennifer Mouton, waar val jy uit? Ek kan nie glo wat ek sien nie!” Herman se oë is nog presies so blou soos altyd, sy glimlag skitterend genoeg om mens te verblind.

Jennie moet konsentreer om nie op die drumpel van Herman se Hare om te draai en te vlug nie. Wat het haar besiel om terug te kom Klein-Karoo toe? Sy kon doodstil in Europa gebly het; sy kon die reeds gebrekkige kontak met haar vriende in Suid-Afrika gaandeweg laat doodloop het en self haar probleme baasgeraak het. Maar nee, sy vlug stert tussen die bene terug huis toe – net om te ontdek by haar ouerhuis is daar nie vir haar veel genade nie. Hopelik verstaan haar vriende beter, of kan hulle bloot gemakliker haar foute aanvaar. “Hallo, Herman. Ja, dis regtig ek.” Sy draai haar wang vir sy soen, hou haar lyf stram in sy omhelsing.

Hy los haar vinnig, kyk met ’n frons na haar. “Hoe lyk dit dan vir my jy het loop staan en opstêrs raak in Europa? ’n Goeie agtien maande weg en ’n ou vriend mag jou nie eens behoorlik groet nie?”

Hy het nie ’n idee hoe seer sy woorde maak nie. “Jou verbeelding hardloop met jou weg, Herman,” skerm sy. “In elk geval, het jy plek vir my?”

Vrypostig soos hy nog altyd was, steek hy sy hand uit en lig haar lustelose hare van haar skouers af. “Vir jou máák ek plek. En regtig, ons sal iets moet doen. Is daar nie haarkappers in Pole nie?”

Sy staan vererg ‘n treetjie terug, sodat sy hand terugval langs sy sy. Maar nie voor hy vir ’n oomblik veerlig aan haar wang geraak het nie. Of dalk was dit bloot haar verbeelding. “Daar is lieflike haarkappers in Pole, professionele mense wat nie hulle kliënte met die intrapslag beledig nie.”

“Wel, op die oomblik lyk dit of jy met hare en al deur die meule is.” Soos sy hom ken, steur hy hom nie aan haar ergernis nie. In Herman se Hare is Herman die baas en kan hy sê net wat hy wil; so was dit altyd en so is dit blykbaar nog steeds. Omdat hy Herman is, word alles hom vergewe. “Sit gou ’n rukkie, ek fix net vir tannie Babs op.” En weg is hy, die salon in.

“Werk Sunet weer die vakansie hier?” roep sy agter hom aan. “Sy kan my sommer help. Jy’s besig, ek wil nie jou tyd in beslag neem nie.” Eintlik sien sy nie kans vir hom nie. Dis te naby, te intiem. Hy kyk te skerp. Sy kan sweer hy het alreeds gesien alles is nie pluis nie.

“O nee, so maklik gaan jy nie loskom nie.” Hy kyk laggend oor sy skouer terug. “Ek gaan jou self onder hande neem.”

Sy het geen keuse as om maar op een van die pienk stoele neer te sak en ‘n tydskrif op te tel nie. Pleks sy na ‘n ander salon gegaan het. Maar Herman se Hare was vir te lank die plek waarheen sy haar outomaties gewend het as haar hare sorg nodig het – en ook soms as sy bloot ‘n hupstootjie vir die ego nodig gehad het. Sy blaai lusteloos deur Die kuiergas terwyl sy onder haar wimpers deur na die bedrywigheid in die salon loer. Alles lyk nog min of meer soos toe sy destyds hier weg is met die gedagte om ‘n paar maande in Europa deur te bring. Sagte pienk en groen, baie plante, baie spieëls, vrolike musiek, ‘n gesels en gelag soos by ‘n kerkbasaar, met Herman steeds die middelpunt van al die plesierigheid. Baie min dinge het in die dorp verander, maar in haar het heelwat verander.       

Sy is dankbaar toe hy skaars tien minute later vir haar wink. Stilsit en dink is op die oomblik dodelik vir haar. Gedwee laat sy haar na ’n wasbak lei, verdra maar die groetery en uitvraery toe sy dogter Sunet op haar afstorm. Ja, sy is permanent terug uit Pole. Nee, sy het nog nie weer ’n pos nie. Ja, sy sal bitter graag na haar ou skool wil terugkeer. Nee, sy het nog nie by die Chief gaan hoor of daar ’n kans vir ’n pos is nie. Op haar beurt is Herman se mooie meisiekind nie suinig met inligting nie. Ja, sy is nou tweede jaar op Stellenbosch. Ja, sy en Bertie, Roelien se boetie, gaan nog uit. En het Jennie al die ander gaan groet – vir Wynand en Roelien wat intussen getroud is, en Michael en Lisa wat waarskynlik binnekort afhaak? En almal se honde? Het sy al haar eie Max by Roelien-hulle gaan afhaal? Dink sy hy sal haar onthou?

“Sunie, hou nou eers op babbel en kom was vir Jen lekker.” Herman trek sy vingers deur haar hare, kyk in die spieël stip in haar oë. “Conditioner en ’n lekker massering en dan sal ek kom kyk wat daar te redde is.”

“Oukei, Papsie.” Dis duidelik dat Sunet brand om nog uit te vra, maar sy bly gehoorsaam stil en konsentreer om dit ’n behoorlike kopmassering te maak.

Toe Herman weer agter Jennie staan, is sy so ontspanne dat sy moet soek na die energie om te sê wat sy gekom het om te sê. “Ek wil hê jy moet die hele spulletjie afsny, Herman.”

“Wát?” Sy uitroep is so hard dat almal na hulle kyk. Hy laat hom natuurlik glad nie afsit nie, lig haar nat hare met albei hare op, spreek sy gehoor met oortuiging toe: “Mense, hoor wat sê hierdie vrou – ek moet hierdie ongelooflike bos hare afknip. Dis die belaglikste ding wat ek in ’n lang tyd gehoor het. Jen, jy het die lieflikste hare. Hulle het net ’n goeie dosis tender loving care nodig. Ek gaan hulle verdomp nie afknip nie.”

Dis nie net haar hare wat tender loving care nodig het nie. Terwyl sy veg teen die trane wat agter haar ooglede opstoot, probeer sy haar man staan: “Blaas dit dan net effens droog, dan gaan ek na iemand anders toe. Hier is sekerlik nog ‘n haarkapper op die dorp wat na sy of haar kliënte se versoeke luister.”

“Ja, hier’s ’n hele paar wat jou kop geel of groen ook sal maak, net vir die geld. Ou Daantjie wat destyds vir Lisa so gestalk het is een van hulle. Maar voor jy by een van hulle kan uitkom, het ek die hele lot klaar gebel en mooi vertel wat hulle alles sal oorkom as hulle hierdie bos hare van jou afsny net oor jy die gier gekry het.”

Sy kan nie help om te glimlag nie. “Is Daantjie darem al rustiger, nou dat Lisa en Michael op trou staan? En het hy nog die papegaai?” O, hoe heerlik is dit om weer hier in die Klein-Karoo te wees, waar die lug altyd blou is en baie dorpenaars mekaar nog ken en die volstruise snags brom en die son in die middel van die winter steeds verblindend skyn.

“Jip, die ou is nog hier, papegaai en al. Maar hy het genadiglik ’n liefde op die lyf geloop, Lisa is nie meer in sy visier nie. Ek dink Michael het hom ook ’n dingetjie of twee vertel. Dié is maar so stil en stemmig, hy kan sy woord goed doen as dit moet. Veral natuurlik waar dit sy Lisa aangaan.”

“Is hulle gelukkig, Herman?” Sy het die kommunikasie met die vriendegroep met opset agteruit laat gaan, sy is nie op hoogte van almal se doen en late nie.

Herman kyk haar hande op die heupe aan. “Wil jy vir my sê jy het nog nie gaan groet nie?”

“Ek het gisteraand eers hier aangekom, daar was nog nie kans vir gaan hallo sê nie.” Die waarheid is dat sy moed nodig het om almal weer in die gesig te kyk. Aan die rampspoedige paar dae by haar ouers wil sy nie eens dink nie.

“En toe kom jy heel eerste vir jou hare? Ek het nog altyd geweet jy’s ‘n meisiekind wat haar prioriteite reg het.”

Sy wou ’n stelling maak deur die spulletjie te laat afsny, maar nou wil die ellendeling haar nie help nie. Dink nog steeds hy het ’n vry sê oor almal. “Wat gaan jy nogal aan Daantjie of enigiemand anders doen as hy my hare afknip?”

Herman lag, fleks sy spiere oordadig. “Ek sal hom foeter, natuurlik.”

Hy is natuurlik heeltemal in staat daartoe om iemand anders te foeter, as hy so ‘n bevlieging sou kry. Spiere is daar genoeg onder die spierwit T-hemp. Testosteroon is daar sekerlik ook genoeg in die fikse lyf. “Jy’t sweerlik nog nooit iemand in jou lewe geslaan nie, Herman,” proes sy.

Oor haar kop hou die blou oë hare vas in die spieël. “Ek het! In graad tien toe ek in beroepsvoorligting gesê het ek gaan ’n haarkapper word en die hele spulletjie soos hiënas aan die lag geraak het.”

“En toe? Toe vat jy die hele klas aan?”

“Nope, net die grootste boelie. Toe’s die res van hulle tjoepstil.” Terwyl hy praat, het hy ongemerk haar nat hare begin deurkam, sy bewegings ritmies, strelend. “Jennie, laat ek vandag net die punte vir jou knip en die spulletjie lekker uitdun, toe? As jy oor ’n week nog steeds wil laat sny, doen ek dit vir jou verniet. Dink net eers daaroor. Oukei?”

Haar fut is uit. “Oukei. As dit jou dan nou soveel plesier sal gee.”

“So moet ’n bek mos praat. Sunet, bring vir Jennie ’n lekker beker rooibos, ’seblief. Jen, maak nou toe jou oë en ontspan.”

“Moet ek my tee ook met toe oë drink?” kan sy nie help om te terg nie.

Hy skater sodat al die koppe weer na hulle toe draai. “Daar’s hy – sy het nog nie al haar woema verloor nie. Welkom tuis, Jennifer.” Net daar voor almal druk hy ’n vinnige soen op haar nat hare terwyl sy hande vlugtig om haar skouerknoppe vou.

Sy maak haar oë toe, laat haar lyf doelbewus ontspan. Vir ’n rukkie gaan sy glo alles is nog presies soos dit was toe sy hier weg is vir ’n uitgebreide toer in Europa. Net vir hierdie rukkie met die gerusstellende geluide van die salon rondom haar en Herman se bekwame hande in haar hare.

Kortverhaal: Terug na die lewe

[image error]Terug na die lewe het in Huisgenoot van 6 Desember 2007 verskyn en het sy oorsprong in ‘n toneeltjie wat ek eendag op Swellendam raakgesien het. Die res is verbeelding, maar ook nie heeltemal nie, want ek was op daardie stadium bewus van ‘n paar pragtige jong mans wat moes aanpas by die lewe in ‘n rolstoel. Die hondjie is in herinnering aan die enetjie wat jare gelede saam met my gewerk het. (Ja!) En die nieroperasie slaan terug na Ouboet s’n van destyds. Wanneer losstaande goedjies so bymekaar kom om iets nuuts te vorm, is dit van my lekkerste oomblikke as skrywer.

“Siejy!  Skoert!”  Die meisie se stem slaan hoog deur van pure verontwaardiging.  En seker van skrik ook.  Caeser is nie ‘n klein hondjie nie.

Dis wel ‘n klein meisietjie.  Klein en lekker hardekwas, soos die krombeen-uitpeuloog-gediertetjie wat sy teen Caesar se liefdevolle aanslag probeer verdedig.

Nie dat sý krom bene en uitpeuloë het nie.  Inteendeel.  Die paar bene onder die geplooide rompie is genoeg om enige man te laat drome droom en gesigte sien.  Die oë kan ek nie so lekker sien hier van die stoep af nie.  Maar ek wéét – of hulle nou groen of blou of bruin is – hulle blits!

“Voertsek!  Jou ongeskikte gedierte!”  En onsag kom ‘n piepklein handsakkie op ou Caeser se vorstelike hoof neer.  Op hierdie stadium staan hy wydsbeen oor die potsierlike langhaargedroggie en lek lang, slobberige hale oor die stomp gevreetjie.

Caeser lig darem sy kop na my tweede fluit.  Maar moenie glo die meneer kom nie, o nee, hy bly staan bo-oor die klein hondjie – wat teen hierdie tyd besef het dis net ‘n spelery, nie ‘n moord nie – en kyk verlangend heen en weer tussen my en die versoeking aan sy voete.

Die meisie het egter wel gehoor.  Sy verhef haar stem in my rigting, duidelik verlig om ‘n menslike sondebok op te spoor, siende dat die ware oortreder hom bitter min aan haar en haar handsakkie steur:  “Is dit jou gedierte hierdie?  Kom vat hom dadelik weg van my hond af!”

As dit maar so maklik was.

Ek fluit nog ‘n keer.  Hierdie keer kom Caesar met ‘n gemartelde houding na my toe aangedraf.  Pretbederwer, sê sy lyftaal alte duidelik.  Siestog, soos in sy baas s’n, is daar in sy hondelewe ook deesdae maar bitter min pret.  Maar teen die tyd dat hy teen die breë kliptrap op gedraf het, het hy my al lankal weer vergewe.

Met die meisie gaan ek dit nie so maklik hê nie.  Sy kom al kloekend met haar hondjie in die arms oor die straat gestoom. Voor my stoel kom sy boos tot stilstand.

Daar’s iets snaaks aan haar staan.  So of sy êrens seer het.  Maar ek vra nie. Ek weet genoeg van pyn; ek soek nie nog detail oor ander mense s’n ook nie.  Ek bepaal my liewer by die oë.

Die oë is toe groen.  Soos albasters.  En hulle blits inderdaad.  “Kan jy nie jou hond onder beheer hou nie?  Hy’t amper vir arme Loesie opgevreet!  Gee jy nie die gedierte kos en oefening nie?”

“Hy kry oorgenoeg kos,” brom ek ongeskik.  Dis die oefening wat op hierdie stadium die probleem is.  Caesar is nog ‘n jong hond en voor die ongeluk het hy elke liewe dag saam met my gaan draf.  Die arme ding weet nie wat om met sy energie te maak nie.  Hy het nog nie soos ek in depressiewe passiwiteit verval nie; hy hoop nog op beter dae.

Ek is te bang om te hoop.

Die meisiekind het sowaar nog nie die rystoel raakgesien nie, daarvoor is sy nog eens te opgeklits.  Dankie tog, die ding staan onopsigtelik eenkant opgevou.  Haar verleentheid is die laaste ding op aarde waarvoor ek nou kans sien.

Sy sit haar brakkie voor my voete neer asof sy wil bewys watter skade my hond aangerig het.  Sy maak egter min indruk, want teen hierdie tyd is die twee honde albei oortuig van mekaar se goeie bedoelings en dis ‘n gegroet en geruik van ‘n ander wêreld.  Hulle vorm ‘n aardige prentjie, die yslike Boerboel en die plat-op-die-aarde Pekingesie.

Soos hulle baas en nooi ‘n treffende prentjie sou gevorm het, as dit nie was vir my klein probleempie nie.  Sy is petite en baie blond.  Ek is als behalwe petite en blond.  Ek is donker en voor die rystoel my gereduseer het tot die hoogte van ‘n kind, het ek ‘n goeie twee meter in my paar nommer twaalfs gestaan.  Op hierdie stadium van elke vorige somervakansie het die son my al goed bygekom van touchies speel en swem en jol en kuier op die strand.  Maar nou’s ek spierwit uitgebleik en as ek nie pasop nie, sit ek binnekort met ‘n middeljarige tjoepie om my lyf en ‘n ekstra ken aan my bakkies.

Ek wens sy wil haar brak vat en loop.  Maar sy wil nie loop nie.  Sy staan hande-op-die-heupe en wag dat ek myself moet verdedig.  Of seker verkieslik skuld erken.

Dis die duiwel wat deesdae permanent op my skouer sit wat praat, nie Eben Mouton, kranige rugbyspeler en haan onder die henne nie.  Voormálige rugbyspeler en haan onder die henne.  “Luister, jou brak het niks oorgekom nie.  Kry nou maar jou bloeddruk onder beheer voor jý dalk iets oorkom.”

Die uitdrukking op haar gesig verander soos handomkeer.  Sy’s seergemaak;   ek het definitief nou daarin geslaag om hierdie pragtige meisie se dag bederf.  Ek doen dit deesdae chronies – bederf mense se dag.   En ek is besig om die wrang vrugte daarvan te pluk.  Die meeste van my ou pelle vermy my deesdae sover hul enigsins kan.

Behalwe my arme ma.  Sy het nie ‘n keuse nie.  Sy sit met my opgeskeep.

Sonder ‘n woord vat die meisie haar hondjie se leiband vas en sleep die arme dingetjie omtrent die trappe af.  Onder gekom maak sy die hekkie nadruklik toe voor Caesar se gretige neus en stap verder straat af sonder om een maal om te kyk.

Die mooiste meisie wat ek in ‘n lang tyd gesien het, stap stadig – amper soos ‘n oumens – verder op pad strand toe.  Die strand wat ek gelukkig nie hier van my pos af kan sien nie – dít sou ek sowaar nie kon verduur nie.  Maar ek hoef dit nie te sien om te weet hoe dit daar lyk nie.  Daarvoor het ek self eens te veel sorgvrye somerdae op daardie einste strand deurgebring.

Vóór ek myself byna gaan staan en verongeluk het.

Dis ‘n volmaakte dag, pure blou en wit en groen.  Ek weet presies hoe lekker swem en jol en tan my maters van vorige seisoene gewetenloos op die strand, sonder meer as ‘n enkele skuldige gedagte aan my wat soos ‘n uil op ‘n kluit my somervakansie op die stoep moet deurbring.  Hulle chat meisies op, skop balle rond, suip liters bier uit, verbrand hulle dat die velle waai, speel strandtennis, eet roomys …

En af en toe val iemand by van ou Eben in die rystoel.

Daar is nog ‘n paar dapper siele wat so dan en wan kom inloer as hul gewetens hulle te erg aanspreek.  Hulle kom sit vir ‘n rukkie rusteloos in die uitgesakte rottangstoele op die stoep.  Hulle drink beskaaf die koffie of koeldrank wat my ma aandra, maak stywerige praatjies oor die weer en hoe besig die dorpie al is en dis nog nie eens Kersfees nie.

Nog voor hul koppies behoorlik koud of hul glase behoorlik warm is, staan hul verlig op en draf met hulle gesonde sonbruin bene by die trappies af en gaan voort met hul sorgvrye somervakansie.  Hul plig is gedoen.  Vir minstens ‘n dag of twee kan hulle vergeet van ou Eben wat dalk nooit weer gaan loop nie.

Met een haal klap ek alles langs my van die tafeltjie af.  Koeldrankglas, koffiebeker, potplant, asbak, leesboek, tydskrifte.  Arme Caesar vlug doodverskrik by die oop voordeur in, waar hy Ma op haar ontstelde pad buitentoe trompop loop.

Toe Ma op die stoep uitkom, het ek alweer die paar magtelose trane weggevee en die hardegat uitdrukking terug op my gesig geplak.  Maar Ma is gedaan.  Sy gee die gemors één kyk, sak op die naaste stoel neer en gaan hulpeloos aan die huil.

Sy het laas na Pa se dood so gehuil.

 

Die volgende oggend is ek vroeg-vroeg op my pos.  Caesar vat opgewonde die straat.  Net soos Ma, is hy ook dankie-bly as hy ‘n rukkie van my gepruttel kan ontsnap.

Ek word nie teleurgestel nie.  Skaars negeuur kom die twee bedaard straat af gestap.  Die hondjie is eintlik pragtig, netjies uitgekam en met ‘n yslike houding op die klein lyfie.  Lig die pootjies kompleet soos ‘n volbloedperd in die skouring, al is hy skaars ‘n baksteen hoog.

Die meisie het vandag ‘n wit kortbroek en ‘n kort spookasempienk toppie aan.  My hart slaan om in my ribbekas.  Suikersoet sal sy op ‘n man se lippe wees; daaraan twyfel ek g’n oomblik nie.  Ek moet sluk teen die verdomde trane.  Watter meisie sal nou aan haar laat proe van ‘n morrende invalide in ‘n rystoel?

Dis wragtag laat in die dag as Eben Mouton negeuur in die oggend op die stoep sit en huil.

Ou Caesar bring sy kant.  Hulle kom nog doer bo aan, toe is hy met uitgelate hale oor die straat en al slobberend bo-oor hulle albei.  Hierdie keer laat nie een van die twee hulle bluf deur sy grootte nie; hy word met ope arms ontvang.

Ek wag met my hart in my keel.  Gaan sy opkyk?  Gaan sy hallo sê?  Of het sy my gister klaar afgeskryf as die bad news wat ek is?

Ek kan my geluk nie glo nie.  Sy kyk nie net op nie.  Sy wuif en kom dan  aangestryk met die klein hondjie met die yslike attitude en die gróót hond met die klein hartjie vrolik spelende rondom haar.

Maar sy loop nie soos die lewenslustige jong meisie wat sy sekerlik is nie.  Sy loop ‘n bietjie soos ‘n oumens, of sy ‘n pyn iewers het.

“Hallo,” sê sy.  En sien die rystoel raak.

“Hallo,” sê ek.  En sien die operasiewond raak.

“Ek is Denise,” sê sy. “En jou hond is eintlik dierbaar.”

Haar hand is klein en koel in myne.  “Ek is Eben,” sê ek.  “En ek is nie altyd so ongeskik soos gister nie.”  Wat natuurlik ‘n liegstorie is.  Deesdae ís ek chronies ongeskik.  Voorheen was ek ‘n grapjas en allemansvriend.  Voorheen het ek gedink die lewe is een lang partytjie.

Maar nou is die party oor.

Sy gaan sit ongenooid in die naaste uitgesakte rottangstoel, haak Loesie se bandjie los sodat sy en Caesar ‘n bietjie kan speel.  Arme ou Caesar kan nie glo wat ‘n geluk hom getref het nie; sy tong hang omtrent op sy voete van lekkerkry.

Sy baas is nie ver agter nie.  Ook ek is skoon kortasem.  Sy ruik na iets blommerigs; daar’s fyn sproetjies op haar neus.  Sy kyk sonder die minste selfbewustheid of jammerte na die rystoel en vra, asof sy vra hoe die weer môre gaan wees:  “Wat het jy oorgekom?”

“Motorongeluk.  Ek was gedrink.”  Dis asof ek haar wíl afskrik, dit so kras as moontlik stel.

Sy skrik nie.  “Hoekom?” vra sy.

“Hoekom wat?”

“Hoekom was jy gedrink?”

“Oor my meisie my gelos het.”  Marinda, lank en donker soos ek.  Sportief en lief vir jol, soos ek.  Maar besitlik.

“Hoekom?”

“Hoekom wat?”  Dit begin ‘n speletjie word.

“Hoekom het sy jou gelos?”

“Oor ek te veel met ander girls  gejol het.  Sy was jaloers.”

“Het sy rede gehad?”

“Ja.”  Dis wragtig die heel eerste keer dat ek dit erken.

“Het jy haar weer gesien, na die ongeluk?”

“Nie met ‘n oog nie.  Nie haar voet in die hospitaal gesit nie.”  Dit was vir my bitter.  Dat sy nie eens kom sê het sy’s jammer oor die ongeluk nie.  Miskien wás sy nie jammer nie.  Miskien was sy te kwaad vir my om jammer te wees.

“Wil jy haar graag terug hê?”

Ek dink.  “Nee wat, nie meer nie.  Watter meisie sal haar nou in elk geval ophou met ‘n krok in ‘n rystoel?”  Ek hoor die selfbejammering in my stem.  En skaam my vir myself.

“Dit sal net van die krok afhang.”  ‘n Kuiltjie roer in haar wang as sy glimlag.  “Of hy ‘n dikbek, morrende krok is, of ‘n moedige, vriendelike krok.”

Ek kan nie help om te lag nie.  “Ek is ‘n eensame krokodil … die mense kyk vir my en gril …”  sing ek meteens, skoon verspot.

Sy val dadelik in, met ‘n suiwer, soet stem wat my laat regop sit:  “Ek soek maters hoog en laag …”

“Maar almal sê ek vréét te graag!!”

Meteens is ons gesigte hopeloos te naby aan mekaar.  Elke verwaarloosde hormoon in my lyf is besig om ‘n waansinnige riel te dans.

Ek haal diep asem en probeer normaal klink:  “Watse operasie het jy gehad?”  Die sny is in haar sy, onder die ribbekas langs.  Dit lyk nog nuut; g’n wonder sy stap soos ‘n oumens nie.

Hierdie girl  is dapperder as ek.  Hierdie girl  het guts.  Sy trek klere aan wat die sny wys en sy durf die straat en die strand aan, al gaan dit teen ‘n oumenspassie.

“Hulle’t my nier opgefieks.” Sy huiwer ‘n oomblik, toe vra sy die groot vraag:  “Is dit vir altyd?  Die verlamming?”

“Die dokters sê nee.”

“Maar jy glo dit nie?”

Ek dink.  Glo ek dit?  Hoekom nie?  “Ek dink ek is te bang om te glo.”

Die groen oë verloor hulle lag.  “Verbeel ek my of sit en versuip jy hier in selfbejammering?  Kuier jy ooit met pelle?  Of wroeg jy net?”

Ek’s oombliklik woedend.  “My pelle weet nie meer wat om vir my te sê nie.  Jy weet nie hoe dit is om …”

“Ag snert, man, ek was heeljaar aan en af in die hospitaal, en my pelle het nog baie vir my te sê, want ek sit en sulk nie met ‘n lang gesig op die stoep nie.  En ek het nog deurgekom ook!”

Ek wens sy wil loop.  Sulke vreeslike positiewe mense gee my ‘n pyn.

Maar sy’s glad nie klaar met my nie: “Vanaand kom haal ek jou om te gaan stap.  In die donker, dat niemand jou sien nie.”  Sarkasties.

“Nee dankie!  En jy’s self gekrok; jy kan my nie stoot nie!”

“Jou arms is nie lam nie; jy gaan jou eie wiele draai!  Kom, Loesie.”  En weg is hulle.

 

Sononder sit ek reg, skoon naar op die maag van senuwees.  Sal sy kom?  Wie gaan ons sien?  Ek gaan vrek van skaamte!  My handpalms is klam, my humeur slegter as ooit.

Maar Ma het nou ook genoeg gehad.  “Eben, die wêreld het nie gaan stilstaan toe jy in ‘n rystoel beland het nie!  Gaan stap nou vanaand met die meisie en kyk of die sterre uit die hemel val!”

Sy kom toe.  En sy is genadeloos; ek moet net wikkel om by te bly.  Gou-gou blaas ek soos ‘n kwaai gansmannetjie en my hande brand soos vuur.

Die hele blerrie dorp is op straat.  En elke bekende val omtrent op sy rug ten aanskoue van my en die girl en die honde.  Maar ek kry meestal net ‘n terloopse klap op die skouer of ‘n Jis, ou Eben, dis nice om jou te sien!   Denise is ‘n nuweling op die dorp en die manne se bekke kwyl van lus.  En sy’s verdomp gelukkig; in die toenemende skemer sien niemand haar operasiewond raak nie.

Dis pikdonker en ek is pootuit toe ons eindelik by die huis kom.  “Gaan jou ouers nie worry nie?”  Bietjie laat om nóú daaraan te drink.

“My pa weet ek is hier.  Hy weet van jou.”  Ek’s onmiddellik die dinges in.  Ek is niemand se charity case  nie. Maar ek sê niks.  Netnou verwilder ek haar.

 

Charity case of nie charity case nie, Denise laat haar nie afskrik nie.  Saans gaan stap ons, en elke aand vaar ek ‘n bietjie beter.  Met die oefening én die sosialisering. My pelle begin stadigaan terugkom, al is dit net om vir Denise te sien.

Denise werk my sake vir my; sy ontpop as ‘n baas-manipuleerder.  Ek het teen haar geen verweer nie.  En my ma cheer al die pad.

Oukersaand kom haar pa saam oor; ek ontdek tóé eers sy’s al jare sonder ma.  En ek het haar nog nie één keer hoor kla nie.  Haar pa lees die Kersverhaal en Ma pink ‘n paar trane weg en hulle manipuleer my verwaarloosde kitaar tot op my skoot en Denise se engelstem sing Stille Nag  mooier as die engele self.

Kersoggend manipuleer hulle my met rystoel en al tot binne-in die kerk.  Ek voel soos ‘n aap in die paadjie langs die bank, maar ek kners op my tande en knik vriendelik vir al wat bekende is.  En wragtig – toe ek weer sien, is die diens verby en ek het skoon vergeet om te stres.

Oujaarsaand laat ek my heel gewillig manipuleer tot op die strand, midde-in die uitgelate jongklomp.  Toe die klappers om middernag begin skiet, gryp van die manne my stoel en gooi met my ‘n paar esse dat die sand in boë staan.  Toe ek weer sien, is daar ‘n mooi meisie op my skoot wat wil saamry.  En toe nog een, en nog een.  Ek hoor myself lag, hard en uitbundig.  En dis ‘n goeie geluid.

Eenuur bars ‘n klomp van ons die kombuis met ‘n helse rumoer in.  Ma kom ontsteld ingestorm van die stoep af.  Dis ‘n ou gewoonte van haar om Oujaarsaand daar te sit en na Pa te verlang.  “Eben, is jy weer gedrink?” roep sy, vergeet skoon om voor die ouens haar pose  te hou.

“Nee, Ma, sommer net dronk van geluk,” sê ek sonder om kwaad te word. Ek hou die kosbare meisielyf op my skoot versigtig vas.

“Ek is so bly, my kind.”  Daar’s ‘n sagtheid oor haar gesig, ‘n blyheid wat ek nie mooi verstaan nie.  Iets méér as haar blydskap oor my wat tot die lewe teruggekeer het.

Toe die blonde man agter haar verskyn, moet ek keer of my mond val oop.  “Gelukkige Nuwejaar, kinders,” glimlag Denise se pa met sy hande op my ma se skouers.  Die blikskottels!  So onder my neus!

Ek kyk na die vrou wat my alleen grootgeworstel het en tree vir tree saam met my deur my eie persoonlike klein hel geloop het.  “Ek is ook bly, Ma,” sê ek.  En bedoel dit.

 

Toe die ander klomp eindelik huis kry en die senior love birds  terug stoep toe verdwyn het, trek ek vir Denise saggies terug op my skoot.

Ek was reg.  Sy is inderdaad soet op ‘n man se lippe.

Rystoel of nie rystoel nie, die lewe is terug in my.

 

 

 

 

Kortverhaal: Bly by my, deel 2

Die twe[image error]ede deel van Bly by my is uit die outjie se oogpunt geskryf. Ek het van die begin af gevoel die manne moet darem ook ‘n spreekbeurt in stories kry. Die betrokke liedjie het my hart gebreek en help heelmaak na my ma se dood vroeër daardie jaar.
“HOEKOM WAS JY KERSOGGEND SO hartseer?”  Al is dit donker, weet ek hoe lyk die oë wat vraend na my opkyk:  diepbruin, vraend, bietjie seergemaak.  Een of ander tyd sal ek móét antwoord; my stilswye begin grens aan onbeskoftheid.

Dis amper middernag.  Oujaarsaaand.  Ons sit-lê langs mekaar op die bank met ons kaal voete op die stoepmuurtjie voor ons, ons oë op die donker oseaan, wagtend vir die fakkels wat op verbygaande skepe afgevuur word met die aanbreek van die nuwe jaar.

Haar ma-hulle se kamervenster is reg agter ons, maar dis nie vir my ‘n issue nie.  Hier gaan nie vanaand gevry word nie.  Hierdie girl is te kosbaar vir casual vryerasies.

Sewe dae leef ek nou al in ‘n lugborrel van vrede en liefdevolle sorg.  Maar die oomblik waar die borrel noodgedwonge moet bars, kom met ‘n hengse spoed nader.  Ek kan nie aanhou misbruik maak van hierdie mense se goedheid sonder dat hulle ‘n snars van my lewe weet nie.

Dat die oom my nog nie uitgegooi het nie, sê veel vir sy insig en mensekennis.  Verkrampte ou boere-omie, het ek daardie eerste aand gedink.  En my lelik misgis.  Daar skuil ‘n vlymskerp brein onder die blink pankop en ‘n hart so ruim soos die waenhuis op sy plaas in die groot ou borskas.

Toe Belinda Kersoggend op die verlate kuspad na my toe aangehardloop kom met haar musiek dreunend in haar ore en onbegrip en vasberadenheid op haar natgeswete gesiggie, het ek geweet hier maak my lewe ‘n draai.  Maar die rigting van die draai kon ek nog nie so lekker kleinkry nie.

Sy’t nie uitgefreak oor ‘n uitgegroeide mansmens wat langs die see staan en grens nie.  Sy’t langs my bly staan en haar asem teruggekry en stilgebly tot ek myself min of meer bymekaar gehad het.

‘n Meisie wat weet wanneer om stil te bly, is ‘n kosbare verskynsel.

Dit het niks gekos om my te oorreed om saam te gaan terug huis toe nie.  Ek het gesmag na die warmte, die geborgendheid, die lekker kos, die obvious liefde tussen hulle drie.

Niemand het buitengewoon verbaas gelyk toe sy weer met my daar aankom nie.  Die oom het woordeloos nog ‘n koppie nader geskuif vir koffie.  Die tannie het haar bril afgehaal, haar rekenaar afgesit en terstond die oom begin rondorder – van die honger gaan ek beslis nie hier vergaan nie.

Ek het die spul vuil klere en stink tekkies op my kar se agtersitplek in my arms bymekaargemaak en op my bed in die buitekamer gaan dump, die Volla op die oom se instruksies langs die huis ingetrek en my branderplank stoep toe gedra.  Toe het ek langs die oom op die stoep gaan sit en ons het in gemeensame stilte oor die see gestaar met die tweede koppie koffie byderhand.

“Jy’t seker nie klere vir kerk nie, kind?” het die tannie naderhand kom vra, haar arms vol van my gemors.

Ek het my kop verleë geskud, skielik weer bewus daarvan dat ek eintlik inbreuk maak op mense wat ek van g’n kant af ken nie.

“Toemaar, ons luister sommer vandag die radiodiens,” het sy gesê, teruggedraai en die spul vuil klere  sistematies vir die wasmasjien begin voer.  Ek het nie eens probeer teenstribbel nie; ek wou tog nie regtig nie.

Ek was intens bewus van ‘n reusagtige behoefte om ‘n bietjie gemother te word.

Niemand het gekarring oor waar Belinda my weer gekry het nie, ook nie my ongeskikte vertrek van die oggend opgehaal nie.  Natuurlik het sy hulle eenkant vertel van my grensery; hierdie mense het nie geheime vir mekaar nie.

My afgeskakelde selfoon lê al die hele week beskuldigend op my bedkassie waar die tannie hom neergesit het toe hy tussen my spul goed uitval.  Ek sien hoe kyk sy vir hom as sy my soggens bederf met koffie in die bed.  ‘n Mens kan sien hierdie tante het seuns grootgemaak, sy weet om nie te karring nie, al brand sy hóé.

Langs my wag Belinda op ‘n antwoord.  Die eerste fakkel red my hierdie keer.  “Kyk!” Ek wys na die eerste ligstippel ver oor die see, toe nog een, nader, en nog een en nog een.  ‘n Klein fees van  nuut begin.  1 Januarie 2006.

“Gelukkige Nuwejaar, kinders!” roep haar ma-hulle uit die kamer agter ons.  Na die hotel se kant toe begin ‘n paar toeters blaas, ‘n motor jaag brullend verby.  Dis die somtotaal van die dorpie se naglewe.  Maar ek worry nie; ek het als wat ek wil hê.  Vir die oomblik.

“Gelukkige Nuwejaar, Bollie.”  ‘n Ademlose, eindelose oomblik is sy in my arms, my lippe rus ‘n klein ewigheid  op hare.  Kophou, Christopher, kophou, moenie verwagtinge skep nie, sy’s te jonk vir jou.

Ek is een-en-twintig.  ‘n Deel van my voel vyf en ‘n deel van my voel vyftig.  Of honderd.

“Gelukkige Nuwejaar, Stoffeltjie,” sug sy teen my skouer.  Ek gaan hierdie lieflike meisiekind seermaak.  Haar pa gaan my vrekmaak, en ek sal dit verdien.

Ja, ek noem haar Bollie en sy noem my Stoffeltjie.  Soos my ma my noem.  Genoem het in beter dae.  En dít is die somtotaal van die inligting oor myself wat ek die afgelope week met hierdie gasvrye mense gedeel het, in ‘n simpel poging om ‘n boetie-sussie-verhouding tussen my en hulle kosbare laatlamdogter te vestig.  Wat nie gewerk het nie.

Ek is té bewus van haar hier teenaan my.  Ek lig my lyf teensinnig van die bank af: “Kom, ons gaan stap gou ‘n draai voor ons kom slaap.”  Sy vat my hand vertrouend, soos die aand toe ek met haar by die spin-the-bottle party uit is.  Sy vertrou te maklik, ek ys as ek dink hoeveel sy nog moet leer.

Dis laagwater; die see sug rustig om ons voete.  Op die horison gaan ‘n skip verby; op die verste duin raas ‘n klomp jonges om ‘n yslike bon-fire.  Ons begin stap met ons voete in die ysige Weskuswater, al vinniger soos die briesie kouer word, tot ons laggend hardloop dat die boë water om ons voete staan.  Sy’s ‘n flippen goeie atleet, sy sleep gou-gou vermakerig onder my uit.  Soms dink ek water is my eintlike habitat, ek hardloop lomp en halfdom in die sand.

Ek het lieflike surf-dae gehad hierdie week.  Soms het Belinda saamgegaan, daglank teen ‘n duin gelê en lees en droom terwyl ek agter die branders bly tot ek voel ek is gevries tot in my diepste binnewerke.  Soms het ons ander surfers ontmoet; vir ‘n paar uur het die groepe saamgevloei, dan weer vanself geskei.  Soms het sy tuis gebly, altyd verlig gelyk as ek terugkom.

Ek dink hulle verwag almal ek gaan weer ‘n disappearing act op hulle trek.

My ego sorg dat ek haar inhaal, atleet of te not.  Ek kan die versoeking nie weerstaan nie, ek duik haar plat dat ons skuif oor die klam sand.  Meteens is my hande vol van haar meisielyf; die planklyfie wat sy onder oorgroot klere wegsteek skielik vol onverwagse sagte plekkies.  Ek soen haar voor ek lekker weet wat ek doen.  Haar lippe is sag en sout en oop onder myne. Dit voel soos kleintyd se kondensmelk steel uit Ma se koskas.  Verbode.   Maar lékker.

“Kom, ons vat ‘n dip!”  Ek skil my klere af, ek is gewoond aan- en uittrek op rare plekke, dit pla my nie.  Ek storm soos ‘n mal ding die ysige water in, enigiets om net ‘n grip op myself te kry.

Haar lyf glim ‘n oomblik in die spooklig voor sy gillend die vlak water inhardloop na my toe.  Ek gryp haar hand, trek haar dieper in, maar meteens is sy bibberend teen my lyf.  O Vader tog, ek verdrink, ek verdrink in die ysige water en die meisiekind wat soos ‘n sussie is maar nie regtig nie.  Dan maar weer weghardloop.  Dis al wat ek die afgelope jaar al doen.  Probeer weghol – of wegsurf – van my probleme.  Maar hulle haal jou in, boetie, hulle haal jou in.

“Kom, ons gaan vrek van die koue!”  Klappertand sukkel ons ons klere oor ons nat lywe aan en hardloop die entjie terug huis toe.  Ek dink sy huil, maar ek waag dit nie om te kyk nie.  Idioot, idioot, klap my kaal voete op die sypaadjie.

In die kombuis knipper ons oë verbouereerd in die skerp lig, ons kyk half verleë na ons sanderige voete op haar ma se skoon kombuisvloer.  Die gemaklikheid tussen ons is uitgewis.  Deur my onnoselheid.

“Bollie, ek moet môre ry,” sê ek toe sy my beker koffie aangee.  Dae lank oefen ek al die woorde in my kop, en nou kom dit op die simpelste manier denkbaar uit.  En op die heel verkeerdste tyd.

“Waarheen?”  Net ‘n bietjie té casual vra sy dit.

“Kaap toe.  Ek vlieg oormôre terug Jo’burg toe, my ma-hulle land die aand van Perth af.”  Ek sluk die koffie kokend af.  Daar is nie ‘n maklike manier om dit te sê nie.  “Ek los die Volla by my meisie se huis.  Valerie.”

Sy roer haar koffie om en om, om en om.  “Dan vlieg ek weer af as die varsity begin.”  Ek voel laer as brommerbollie.

“Valerie.”  Sy rol die naam op haar tong.  “Is sy mooi?”

Hoekom moet ek dink hoe lyk my meisie van die afgelope drie jaar?  Maar ek moet dink.  Of course weet ek sy’s blond met blou oë, maar die uitdrukking in die oë ontwyk my, die trekkie om die mond het vaag geword, die beweging van die hande skimagtig.  “Ja, jy kan seker so sê,” antwoord ek vaag.

“Genade, jy kan darem meer entoesiasties klink!”  Wil sy nou kom staan en opkom vir Valerie!  “Surf sy ook?  Hoekom is sy nie saam met jou nie?”

“Nee, sy surf nie, en sy wou nie saamkom nie.  Dis nie te lekker tussen ons op die oomblik nie.”  Hoe meer ek verduidelik, hoe lamlendiger klink ek.

“Jy beter daardie dooie selfoon van jou gaan aansit, dalk het sy jou lankal in jou peetjie gestuur.”  Skielik vreeslik streng; sy voel wragtag vere vir my!

Op varsity dra ek swaar aan my image as die ewige chick magnet, altyd gesweer ek sal nooit windgat raak nie.  En hier het ek sowaar aangeneem hierdie meisiekind smaak my.  Vermetele bobbejaan wat ek is.  Kom hier aangesit met my lendelam kar en gehawende surfboard, eet die mense se kos op en neem aan die girl van die huis moet vir my val.

“Nag, Stoffeltjie.”  Met klem op die verkleinwoord.

Ek sluip buitekamer toe soos die hond wat ek is.  Daar maak ek die deur toe en staar lank na die selfoon op die bedkassie.  Die ding lê roerloos daar, sy gevreet gee niks weg nie.  Ek haal die foto uit my beursie; die laggende gesigte wil my ook nie sê hoe vorentoe nie.

Ek het die foon skaars aangeskakel, toe begin piep hy soos ‘n besetene:  Ma, Pa, Valerie, Ma, Valerie, Ma, weer ‘n slag Pa … Valerie, Valerie … Die een verwytende SMS en missed call na die ander.

TOE EK EN MY HOOFPYN laatoggend die woonkamer instrompel ná ‘n  nag vol angs en spoke, toe wag hulle vir my.  Skynbaar ‘n rustige gesinnetjie wat kuier om die ontbyttafel, maar ek weet my uur het geslaan.

Vandag is die dag vir derms ryg voor drie amper-vreemdes.  Die vooruitsig is angswekkend.  Of is dit?

Belinda lyk mooi, glad ‘n bietjie grimering aan.  En lus vir baklei.  “Hoe lyk dit, hét jy darem nog ‘n meisie?”

Ek gaan sit, steek my hand uit na die vars roosterbrood wat die tannie aangee.  “Nee.”

“Wát?”  En die oë is sommer vol trane:  “Skuus, Stoffeltjie, ek dag ek maak sommer ‘n simpel grappie!”

Ek het naglank gestoei met die gevoel van vernedering, ek het hom vir die oomblik redelik onder beheer.  Die pyn wat ek verwag het, het nog nie gekom nie.

Het Valerie my ‘n yslike guns gedoen?

“Kêrel, ek dink jy moet by die begin begin.”  Die oom, streng bo-oor die brilletjie.

Die happie brood word dik in my mond.  Ek reik soos ‘n drenkeling na die beker tee; die tannie het stilweg ‘n ekstra lepel suiker ingegooi.  Die drie gesigte wat ek die afgelope week begin liefkry het, is afwagtend na my gedraai.

“Ek het ‘n tweelingsussie gehad.”  My ander helfte.

“Gehad?”  Belinda se verskrikte oë is steenbokkiebruin, met digte kort wimpers.

Ek sluk.  “Sy’s verlede jaar op Kersdag dood in ‘n kaping.”  ‘n Sonbruin meisiehand skuif oor myne.  Die tannie se oë raak nat.  Niemand praat nie.

“Ek was te lui om saam te ry kafee toe.”

Stilte.

“Haar dood was my skuld.”  Ek kon dit nog nooit oor my lippe kry nie.  Maar elke dag, elke oomblik brand dit in my hart.

“Kind … “  Die tannie huil openlik bo-oor haar roosterbrood.  Die oom maak hewig keelskoon.

“So op veertien, vyftien het ons ons vreeslik geskaam vir die corny enerse name.  Christopher en Christelle.”  Die herinneringe sal nooit opgebruik raak nie.

“In ons gesin word nie gehuil nie.  Kersdag was ‘n helse glips.”

“Trane is gesond, kind, dit reinig die gemoed.”  Die tannie skink nog tee.

“My ma praat nie en sy huil nie.  Sy wil net wegkom, landuit, asof dit Christelle sal terugbring.  My arme pa wil net die vrede bewaar, hy sal teen sy sin Australië toe trek as dit haar sal plesier.”

“Jou hele gesin is uitmekaar geskeur.”  Ek kon dit nog nooit vir myself so formuleer nie.

“Valerie het verwag ek moet ná ‘n paar maande daaroor wees.  Sy’t geduld verloor met my buie, my aanhoudende praatjies oor Christelle.”

“Sy’t dalk lankal bedreig gevoel deur die spesiale band tussen julle.”  Sy het, ja.

“Het sy ook geswot?  Jou sussie?”

“Ja, Ingenieurs, saam met my op Maties.  En my gereeld uitgestof.”

”Hoe het sy gelyk?”

“Nes ek, net baie mooier.”  Skewe glimlag vir my powere grappie.  Ek staan op om die foto te gaan haal.  Ons twee op Jeffreys se strand, hare verwaaid, oë laggend geskreef teen die son, elk met sy surfboard in die arm.  “Sy’t gesurf ook. Sy’t die lewe oophand aangepak.”

“Jy moet verskriklik alleen wees sonder haar.”  Ek dog Belinda is ‘n immature, hoewel dierbare, tienerkind.  Maar almal weet wat Dog als oorgekom het.

“Jy het eintlik jou ma ook verloor.”  Die tannie blaas haar neus in ‘n stuk kombuishanddoek.

“Kêrel, jou pa sal sy voet moet dwars sit.”  Natuurlik die oom.

“Jy sal moet bel, Christopher, vir Valerie en jou ouers.”  Belinda.

“Ek het reeds vannag met Valerie gepraat.  Sy’t hierdie ou ontmoet wat nog nooit naby ‘n surfboard gekom het nie.  En wat g’n susters het waaroor hy hangups kan hê nie.”

“Is jy hartseer?”

Ek dink.  Is ek hartseer?  Ja, ons was drie jaar saam.  Dooptyd ontmoet, dadelik verlief gewees.  Maar eintlik was dit lankal verby.  Ek het  net nie kans gesien om nog iemand te verloor nie.

“Net ‘n bietjie.”

“Jy sal jou ouers moet bel, seun.”

“Ja, oom.”

Toe ek terugkom, is die ontbyttafel opgeruim, alles lyk vreeslik normaal.  Die tannie het agter haar rekenaar ingeskuif, die oom is besig met ‘n blokraaisel, Belinda leun teen sy bene met ‘n Huisgenoot met een van die tannie se vorige stories.

Maar hulle wag eintlik vir my.

“My ma-hulle sê groete.  En dankie dat julle so goed is vir my.”

“Enige Christenmens se plig,” brom die oom.  Dierbare ou knorpot, ek skrik hom lankal nie meer nie.

“My ma haat Australië.  Sy sê die mense is arrogant, die spoedbeperking belaglik en die vlieë iets verskrikliks.  Sy sê die meeste expats verlang hulle halfdood, al ontken hulle dit hóé.”

“My pa sê hy’t sy voet dwars gesit, sy gaan onmiddellik ‘n terapeut begin sien vir roubegeleiding.”  Goedkeurende knik van die oom.

“Hulle vra of Belinda nie wil saamkom vir ‘n paar dae nie.”  Op hierdie oomblik begeer ek niks meer as juis dit nie.

“Nee magtag, kêrel, dis darem eens te erg!  Sy ken jou skaars!”  Natuurlik is hy heilig op sy laatlam.

“Wag, Pappie, ons kan dit later rustig bespreek.”  Pappie het nie ‘n káns nie, my saak is klaar gewen.

Ek steek my hand na Belinda uit.  “Kom, ons gaan loop ‘n ent.”  Soos altyd, plaas sy haar hand vertrouend in myne.  Maar ek weet nou van die verborge krag agter die dogtertjievoorkoms.

“Ek gaan haal gou my MP3-speler.  Daar’s iets wat ek vir jou wil speel.”  Dansmusiek waarna sy luister, iets waaraan ek nie veel erg het nie.

Sy vroetel met die knoppies, druk die oorstukkie in my oor.  Ons stap straataf in die sonskyn.  Die musiek begin nie met die gewone donderende ritme nie.  Ek luister verstom.  Dis so goed soos my suster wat uit die ander, beter lewe met my praat:

Babe jy huil want jy verstaan nie

Jy dink alles is verby

Maar ek’s nie in ‘n kis in die grond nie

en Liewe Jesus sorg vir my

Hoe dit gebeur het maak nie saak nie

Ek’s jou engel ek kyk na jou …

Sou jy kon keer wat met my gebeur het as jy by was

Sou dit die trane op jou wang dalk net kon wegvat …

Jy verstaan nie hoe dit voel nie

Om hier voor jou te kan staan

Maar ek mag nie met jou praat nie

Want ek praat nou ‘n ander taal … probeer verstaan …

Ek sien my suster glimlag in die son, haar blonde hare nat slierte oor haar gesig, haar arms om die twee goed wat sy die liefste gehad het:  haar broer en haar surfboard.

Ek draai blindelings om huis toe.  Ek sit lank op die bed in die buitekamer, luister die liedjie oor en oor en oor.  Belinda kom sit later stil langs my.  Hierdie keer probeer ek nie my trane wegsteek nie.

“My pa sê ek kan met liefde saam met jou huis toe gaan.  Hy sê julle klomp kort ‘n normale mens om julle bietjie reg te ruk.”  Geweet die tannie sal hom gou-gou regsien.

“Kom, ons gaan sê dankie vir jou pa.”  Ek steek my hand vertrouend na haar uit.

*      Ek’s nog hier van Nicholis Louw se CD My hart is aan die brand.

Kortverhaal: Bly by my, deel 1

Bly by my is ‘n vakansiestorie en het in Desember 2006 in twee dele in Huisgenoot verskyn. Ek het uit ‘n toneeltjie in Egoli die idee vir die begin van die storie gehaal. 

“KOM, MY GIRLIE, ONS TWEETJIES gaan sommer kar toe.”

[image error]Luide aanmoeding van die ouens, oordrewe ekstatiese sugte en gerolde oë van die meisies af.  Net Julie kyk met klipharde kraalogies na my.  Dis immers sý wat hom op die strand opgetel en saamgesleep het.

Christopher.  Nog mooier as sy naam.

Nie dat ek seker is sy sal weet wat om nou eintlik met hom te maak nie.  Of dat ék nou eintlik weet wat om met hom te maak nie.  Maar ek weet darem minstens wat ek nié wil nie.

“Vat sommer jou sakkie, ek en jy gaan lekker lank wegbly.”  Hy lyk of hy dit elke aand doen.  Koel soos ‘n komkommer; lig ewe die hand vir die aanmoedigende halfdronk spul blikskottels om die tafel.  Niemand lig ‘n vinger om my uit die verknorsing te help nie; almal dink dis vreeslik great en vreeslik snaaks.  En ek dag hulle is my lewenslange pelle!

Die wêreld wil-wil draai om my; die trane stoot branderig in my oë op.

Die hele helse jaar flits by my verby:  Die Valentynsdans toe my pa weier dat ek after party toe gaan, die Winterbal waar ek die enigste meisie was wat actually warm aangetrek was, die forty days  party toe my date my gedrop het, die matriekafskeid waar ek weggehol het van die after party toe die klomp kaal-kaal in die bondel begin vry in die swembad.

En hier is ek op sleeptou agter ‘n wildvreemde mansmens wat te oud en te slim is vir my, op pad na sy gehawende Volla met die surfboard op die dak.  En nie vir ‘n entjie gaan ry in die maanskyn nie.

Op Oukersaand, nogal.

Miskien kan ek hol, dis darem een ding wat ek met my regaf voëlverskrikkerlyf kan doen, hardloop.  Maar ek wil nie aan die weghol bly nie; ek wil yskoud en als gewoond met elke situasie cope.  Tot dusver ontwyk dié vermoë my egter volkome.

Ek glimlag met my laaste asem floutjies vir die moroniese spul om die tafel, maar hulle’t klaar van my vergeet; die bottel draai alweer onder luide gelag en simpel kwinkslae.  Ek klou my sakkie soos ‘n reddingsboei vas en laat my by die voordeur uitsleep.

Ek sal my hol moet ken – hy’s so vervlaks nugter; het omtrent niks gedrink nie, ek het hom gewatch.  En dan seker nog fiks ook; die surfery lyk vir my na baie moeite vir min plesier.

Toe die voordeur toeslaan, toe ruk ek los en trek weg dat die klippers spat, by wyse van spreke.  Ek vorder presies twee treë.  ‘n Seningtaai arm katrol my in tot teen sy lyf.  Ek vergaan byna van skrik en lekkerkry; my verraderlike lyf sukkel om te registreer die man is besig om te lag, nie om te verswelg in die hartstog wat ek in hom ontketen nie.

“Komaan, wil jy stoot of stuur?”  Hy los my soos ‘n warm patat en draai om na sy karretjie toe.

“Wát?”  Nou is ék die moroon.

“As hulle ons hoor wegtrek, gaan die hele spul by die voordeur uitpop, en ek het regtig nie meer krag vir hulle nie.  Watter kant toe is jou huis?”

“Jy bedoel …”

“Ek gaan jou nie plattrek in die kar nie, kindjie, ek gaan jou huis toe vat.”  Ek wens ek kan die grinnik van sy bakkies afvee, maar natuurlik is ek te chicken, staan net daar soos ‘n idioot.  ‘n Baie verwarde idioot, totaal verskeur tussen skrik en lus en kuisheid.

“Vir wat?”  kry ek darem uit.  Seker oor ek te lelik is.

“Oor ek dadelik gesien het dié soort party is nie jou scene nie.”  Doodernstig en vaderlik.

So ongeneeslike kloosterkoekie staan op my voorhoof gegrafeer, al my dapper pogings tot uitrafel ten spyt.  En die arme fool dink hy doen my ‘n moviese guns.  “Loop terug en sleep vir Julie kar toe!  Ek weet waar’s my huis, ons kom al van voor die skepping af elke jaar hiernatoe.”

“Julie se lus hang darem te ver uit; genoeg om enige man die wilde weghol te gee.  Ek wil nie by wees as die rowwe manne op varsity háár beetkry nie.  Hoe oud is julle klomp?”  Hy klim in, haal die Volla uit rat.  “Toe, stoot.  Ek wil bed kry, wil môre vroeg weg wees.”

“Waarnatoe?”  Ek stoot maar ewe gedwee; tjoef-tjaf toe hoes die Volla en ek kan inspring.  En angstig terugkrimp in my hoekie, die grote man so naby my rattle my geheel en al.  Dat ek hom sowaar kon glo – hy gaan nou natuurlik reguit bosse toe met my.  My klamgeswete hand krul om die deurknop.

“Waar’s jou huis?  En los maar die deur, ek gaan jou nie ontvoer nie.”

“Tweede straat regs, derde aan linkerkant.”  Waar my ma-hulle se monde gaan oopval as ek so vroeg terugkom.  “Waarheen gaan jy môre?  Dis môre Kersdag!”  So lank gebaklei om Oukersaand te kan uitgaan, en hier kom ek skaars tienuur druipstert by die huis aan.

“Ek gaan waar die branders is.  En ek weet dis Kersdag; ek vra hoe oud is julle?”  In die doflig lyk hy sagter, nie heeltemal so gevaarlik nie.  Of dalk raak ek te gou gerus.

“Die meeste van ons het nou matriek geskryf.”  Hy was van sy instap af hartlik verveeld met die infantiele geselskap.  En nie soos ek te pateties om dit te wys nie.

“En jy?”

“Matriek geskryf.”  Koponderstebo, asof dit ‘n sonde is.

“Hoeveel onderskeidings verwag jy?”  So akademiese wrak staan ook op my voorkop.

“Ek hoop vir sewe.”  Dat ek sowaar kan skaam wees daarvoor.

Hy stop voor ons strandhuis, vanaand vol lig en warmte, soos my hele lewe nog.  Ek klem my arms koulik om my lyf.

“So ek neem aan jy gaan varsity toe?  Stellenbosch?” Leun so ewe oor en maak die deur vir my oop.

“Ja, Ingenieurs.”  My pa wou die horries kry, glo sowaar nog dis ‘n man se werk.

Nou-nou kom hy nog hier uitgestorm, reg om sy laatlammetjie se eer te beskerm.  Soos hy darem kan aangaan oor die gevare van die ou wêreld!  Dat hy dalk reg kan wees, is lankal meer as net ‘n vermoede.  En het vanaand ‘n nare sekerheid geword.

“Dan beter jy hierdie soort van pret uit jou gestel kry.  Op varsity vreet die seniors eerstejaartjies wat probeer cool wees lank voor brekfis op.  As jy dink spin the bottle waar die ouens kamer toe gaan is rof, dan beter jy weer dink.”

Ek wil nie vaderlik aangespreek wees nie, ek kry oorgenoeg daarvan by die huis.  “Los maar die preke, ek weet wat ek doen.”

“Jy’t nie ‘n kat se clue wat jy doen nie.”  Die Volla brul ongeduldig.  En die voordeur gaan oop, soos voorspel.

Ek spring uit en blits die trappies op, maar ek’s klaar te laat.  “A nee a, Bollie, wie’t jou huis toe gebring?”

Ja, jy’t reg gehoor, ek ís agtien en my pa noem my nog Bollie.

“Nooi die mense in vir koffie, hoe’s dit dan met jou?”  En af met die stoep stoom hy, sy gul boerestem rol voor hom uit:  “Kom nader, kom nader!”

En sowaar, my redder klim uit en steek sy hand soos ‘n ware boereseun na my pa uit.  Op met die trappies, in by die helder verligte woonkamer.  Ek sluip agterna en kyk met genot hoe my pa se oë oor die lang, sonverbleikte hare gaan, oor die oorring, die baggy shorts, die bandjie om die enkel, die kraletjies om die nek.  Maar hy hou nogal sy pose: “Sit, kêrel, sit.  En vanwaar is jy, het jy gesê?”

“Ek het nie gesê nie, oom, maar ek’s van Gauteng.”  Vir mý word die lang, sonverbleikte hare, die oorring, die baggy shorts, die bandjie om die enkel en die kraletjies om die nek by die minuut mooier.

Vir my ma ook, ek kyk haar so onderlangs.  My ma skryf vrystories vir die Huisgenoot, sy’t ‘n oog vir ‘n mooi man; sy maak hulle bymekaar in haar kop vir latere gebruik.

“Julle ook hier vir die vakansie?”  My pa ken elke mens wat vir die afgelope honderd jaar sy voet op hierdie plekkie gesit het.

“Nee, oom, my ouers is op ‘n LSD-trip Australië toe; ek is op my eie.”

Drugs is een van my pa se favourite topics.  “LSD?  My magtag, Bollie, watse mens het jy hier aangebring?”

“Look, see and decide,  hulle wil emigreer, oom.”

“Nou vir wat?  Ek dag die chicken run is lankal verby; mens hoor heeldag hoe kom die ouens terug.”  Ná hy uiteindelik die kopskuif baasgeraak het, is my liefste pa ‘n begeesterde lid van die reënboognasie; sy oordeel oor weglopers is kras en genadeloos.

“Sal nie weet nie, oom.”  Kortaf, amper ongeskik; sy lewendige gesig het meteens eenvoudig toegemaak.  Hy vat darem die skinkbord by my ma, ek sien hoe sy in haar kop vir hom ‘n punt bysit.

My pa weet nie van laat los nie, hy skuif vererg vorentoe in sy stoel:  “Wil jy vir my sê jy laat jou sommer net saamsleep land uit?  Ag nee, man, het julle kinders van vandag dan wragtag g’n murg in julle pype nie?”  My dierbare pa met die sensitiwiteit van ‘n renoster op volspoed.   Ek cringe in my stoel, my ma vroetel onnodig met die koffiegoed; ons ken hom lánk.

Ons gas ledig sy koppie met ‘n paar slukke, plak dit neer met ‘n beleefde “Dankie, tannie” wat hom nog ‘n punt besorg, en kom vinnig orent uit sy stoel.  Hy is ‘n goeie kop langer as my pa, wat nie ‘n klein mannetjie is nie.  En hy’s woedend.

“Ek laat my van niemand saamsleep nêrens heen nie, oom, my ma-hulle se planne het niks met my te make nie.  Nag, oom, tannie, nag Belinda.”  En daar gaat hy, die man van my drome, om nooit weer terug te kom nie.  Danksy my liewe ou vader.

Maar ek het nie rekening gehou met my liewe, liefste ma nie.  Sy haal hom op die laaste trappie in.  “Seun, die oom bedoel nie kwaad nie.  Waar is jy tuis so alleen?”

“Ek slaap sommer in my kar net waar ek kom, tannie.”

“Ag nee, my kind, met daardie lang lyf in dié petieterige ou karretjie!  Vannag slaap jy by ons.”

“Dankie, maar ek is fine, tannie.”

“Ek vat nie nee vir ‘n antwoord nie, kind, kry jou goedjies bymekaar.  Kom, Belinda, vat aan hier.”   Sy begin sommer uitlaai uit die deurmekaar mossienes op die Volla se agtersitplek.  As hy nie pasop nie, doen sy nog sy wasgoed ook vanaand.

“Nou maar goed, dankie tannie, maar môre vroeg wil ek weg wees.”  Dalk is die alleenryery ook maar nie so danig lekker nie.

“En waarheen nogal, as ek mag vra?”  My ma is soos ‘n stoomtrein as sy eers koers gevat het.  Onstuitbaar.  En dan kla sy oor my pa!

“Net waar die branders my vat, tannie.”

Sy skud haar kop.  “Die branders gaan nie weghol nie.  Môre staan jy oor by ons, vir ‘n ordentlilke Kersmaaltyd. ”  My ma verlang na iemand om te voer; my broers en hul gesinne is vanjaar by die onderskeie skoonouers vir Kersfees.

Die oomblik toe die buitekamer se deur met finaliteit agter Christopher toeklik, takel ons my arme pa.  “Jy het niks met die kind se persoonlike sake uit te waai nie, waar kom jy daaraan om ‘n vreemde so uit te vra?”

“Pa, hierdie ou het my vanaand uit groot strooi gered, en kyk hoe behandel Pa hom nou!”

Oeps!  Pa en Ma vergeet hul verskilletjie onmiddellik, en draai soos een man na my met pieringoë en grootskrik-monde. “Wát, Belinda?!”

Play it cool, Belinda, play it cool.  Ek haal my skouers ewe nevermaaind op.  “Aag, niks vreesliks nie.  Dit was net ‘n simpel party.  Ek gaan ook maar inkruip.”  Ek maak ‘n bee-line vir my kamer.  En maak die deur met finaliteit voor my bekommerde ouers se neuse toe.

DIS ‘N DROOM, ‘N AAKLIGE nagmerrie wat net aanhou en aanhou.  Tot ek die stem herken: Julie.  ‘n Julie wat beslis nie haarself is nie.

Hulle is voor my venster, my strandmaters van baie sorgvrye Desembervakansies.  En hulle serenade vir my.  ‘n Aaklige, aaklige dronkserenade.  Don’t forget to remember us … Opsetlik trekkerig, die valsheid iets verskrikliks.  Pure kattekoor in Augustus.

My venster is direk langs my ma-hulle s’n.  Deur die genade is Christopher veilig in die buitekamer om die hoek.  Maar sy Volla staan lewensgroot voor die deur.

Hulle’s nou klaar gesing.  Daar’s ‘n dowwe gestommel, onsamehangende stemme praat deurmekaar.  Gaandeweg word dit duideliker.  Julie:  “Pelle maak nie so nie – jy’t hom net vir ‘n halfuur gekry, Bollie!”

Bertus:  “Ek wou darem ook nog ‘n beurtjie gehad het!”  En dan sing hy so vals-vals: “Sê net of jy dit wil doen …” Nicholis Louw sing van úítgaan in daardie liedjie, maar dit sal jy nooit raai as jy vannag na onse Bertus luister nie.

Julie:  “Jy’t hom sowaar gesteel vir die hele nag!” en:  “Christopher!  Weet die oom waar slaap jy vannag?”  En sy was my pel van doekedae af.

Vannag maak my pa my dood.  Ek panic so, ek’s skoon verlam.

Die volgende oomblik slaan Ma se stem soos ‘n sweepslag agter my: “Belinda, wat gaan aan?  Spill the beans!”  As Ma eers begin Engels praat, dan weet Bollie Ma meen besigheid.  Pa verskyn onheilspellend stil agter haar.

Dus spill ek maar: “Ons het spin the bottle gespeel, Ma.”

Pa ontspan merkbaar. “O, dan moet jy die outjie soen?  Groot sports gewees in my dae!”  Hy is dadelik reg vir ‘n trip down memory lane.  Siestog, so onskuldig nog.

“Deesdae soen hulle nie meer nie, ou man, deesdae gaan hulle kamer toe.”

Pa staan ‘n oomblik heeltemal verstom.  Sy voete staan nog stewig in die vorige eeu geanker.  Vróég in die vorige eeu.

Toe brul hy ‘n groot brul:  “En jy’s met hierdie klein .. klein … windlawaai kamer toe?!”  Windlawaai is nie eintlik wat hy wou gesê het nie.

“Nee, Pa.”

“Wat dan, Belinda?”

“Hy’t gemaak of hy my kar toe vat om te … Pa weet … en toe bring hy my huis toe.”

“En jy stap maar ewe saam?”

“Nee, ek het probeer weghol.”

“En toe vang hy jou en vry jou vuurwarm en bring jou huis toe?”  Daar’s sowaar ‘n lag in my ma se stem.

“Toe vang hy my en lag hom half dood vir my en bring my huis toe.”  Teen dié tyd loop die trane.

“Ag, my arme kind.”  My ma se liefhê-arms is nog net so sag soos kleintyd.  Buite teem die kattekoor entoesiasties voort.

Opeens in die nag die onmiskenbare geluid van ‘n tuinslang wat oopgedraai word.  Wýd oopgedraai word.  Gevolg deur onaardse gille, ‘n paar gedempte kragwoorde, geluide van val en opstaan, ‘n motor wat brullend vertrek, laggende dreigemente agtertoe geslinger.  Toe stilte.  Salige stilte.

Ek en Ma vou dubbel in hulpelose lagbuie.  Dit sal die blikskottels leer!  Pa grom iets onhoorbaar, maar hy kan nie sy glimlag heeltemal wegsteek nie.  En nie ‘n geluid uit die buitekamer nie.

“Kom, ons gaan slaap.  Pa sal môre regmaak met Christopher.  Né, Pappie?”  As Ma eers vir Pa begin Pappie, dan Pappie beter spring.

“Reg, Mammie.”  Foeitog, hy berou seker daagliks  hierdie laatkind wat hy op sy oudag moet grootworstel.  Dit word skoon sag in my van liefgeit vir die ou korrelkop.

“Ek het regtig niks verkeerd gedoen nie, ek sweer.”  Nooit geweet wat hulle dink is vir my so belangrik nie.

Die ou groot grofgewerkte hand vee lomp oor my hare:  “Ons glo jou, my kind.”

DOUVOORDAG GEE DIE VOLLA net een woedende brul, en wég is hy.  Die bed in die buitekamer is netjies opgemaak.  Op die kussing lê ‘n enkele lang goue haar.  Ek gaan sit hom met eerbied in my Bybel.  Ek voel baie, baie ouer as my agtien opstandige jare.

“Wat sal tog die kind so jaag?” sug Ma in haar kamerjas agter my.

‘n Uur later jaag mý smart my ook uit die huis.  Lankal agtergekom ‘n mens kan enige geraas in jou kop tjoepstil hardloop as jy rêrig wil.  Ek haak my MP3-speler in my oor en vat die grondpad kuslangs.  En ek hárdloop hom.  Met die musiek dreunend in my harsings hardloop ek blindelings in die opkomende son in.  “Kom bly by my … “ sing Nicholis my grootste begeerte uit.  Te laat, helaas, te laat.

Ek val omtrent oor die Volla voor ek hom raaksien.  Teen die ou karretjie se stomp neusie leun die liefde van my lewe.  Sy skouers ruk en sy wange is nat.  Heeltemal onverhoeds betrap.

Ek skrik my oor ‘n mik.  Weet nie of ek moet weghol of stilstaan nie, het nog nooit ‘n groot man sien huil nie.  Toe staan ek maar en sweet en blaas tot hy homself bymekaar het.  Ek voel so sterk as jy langs my staan …

“Ek is jammer ek was gisteraand so hardegat met jou pa.  Onbeskof.”  Die son kom goud op in sy hare, die nat omkrulwimpers is vir my vreeslik mooi.

“My pa suffer bietjie met al my dinge, jy weet, hy’s amper oud genoeg om my oupa te wees.”

“Shame, en hy kon nie weet my ma-hulle se trip is ‘n teer puntjie nie.”  Verdomp of ek sal vra hoekom.

“Kom saam huis toe, my ma smag na nog iemand om te mother.”

“Nee dankie, ek soek nie die huislike scene nie.”  Rou verlange skuif vir ‘n oomblik oor sy gesig; hy check homself te laat om my te bluf.  “En ek’s ‘n vreemdeling vir julle.”

“Nie na gisteraand nie.  En jy’s nogal knap met ‘n tuinslag ook, selfs my pa was beïndruk!“   My hart is aan die brand oor jou …

“Jy’s ‘n special girl, jy moenie dat pelle jou in ‘n blik druk nie.“  Hy maak die Volla se deur vir my oop.  “Kom, ons ry.”

Die doodgewone somerdag is meteens in suiwer goud gedompel.  Die see breek stralend oor die rotse; die meeue sing ‘n vreugdelied; die Volla spin soos ‘n vet, tevrede kat.

Ek kan my geluk nie glo … Die ritme in my ore pols tot binne-in my blye hart.

 

Kortverhaal: Die moeite werd

[image error]Die moeite werd het in Huisgenoot van 7 Augustus 2008 verskyn en het sy wortels in ons gesin se baie geseënde kankerondervinding van daardie jaar.

“EINA! MAGTIG, MAN, KAN JY nie kyk wat jy doen nie?” Ek kan sweer sy’t die naald ‘n paar draaie gegee in my arm. Sy’t sowaar nog al die jare oor my sondes gebroei. En hier het sy my nou waar sy my wil hê: hulpeloos op my rug – met die naald in háár hand. Sy stry verniet – natúúrlik onthou sy die debakel met ons matriekafskeid destyds.

Elaine Mouton bly egter so koel soos ‘n komkommer; ‘n mens sal nooit dink ons twee het ‘n geskiedenis nie. “Probeer ontspan, ons sal weer moet probeer.”

Die koel blou oë, die netjiese wenkbroue en die weerlose mond begin swem voor my, ‘n vreeslike naarheid kom oor my. En ‘n sonbesie begin skril in my ore lawaai.

“Siestog, die tawwe outjie het sowaar uitgepass!” Dis die lawwe assistentjie se woorde wat yl na my toe aankom voor die donker oor my vou. Suster Mouton sal nooit so ‘n onprofessionele ding sê nie, daarvoor is sy eens te perfek.

DIE VERTREK KOM STADIG WEER in fokus, die gesing in my ore word gaandeweg dowwer. “So ja, dis beter. Hier, drink eers voor ons weer probeer.” Sy’s doodrustig, seker gewoond om erger dinge te hanteer as ‘n yslike mansmens wat flouword van ‘n simpele naald in sy arm.

Ek vat die glas koeldrank uit haar hand, drink dit met ‘n paar slukke leeg en mik om orent te kom.“ Jy gaan niks nêrens weer probeer nie – ek loop. Ek het genoeg van hierdie blerrie spul gehad.”

Maar toe ek regop kom, begin die wêreld van vooraf draai om my. Ek sak magteloos terug in die haatlike stoel. Wat de hel is dit vandag met my dat ek net wil omkap? Die frustrasie van die afgelope weke stoot bitter in my keel op en stort oor my lippe: “Ek is gatvol vir die hele blerrie spul. Ek is gesond – hoe meer ek vir julle sê ek is gesond, hoe meer karring julle met julle ewige gechemo, chemo.”

“Louis, sit asseblief nou stil en luister na my!” Sy staan nou reg voor my, téén die stoel. Haar wange is pienk en haar oë het hul koelheid verloor.

Ek sit stil, hoofsaaklik omdat ek nie kán orent kom sonder om haar uit die pad te stamp nie. Maar ek luister nie. Ek is keelvol geluister na mediese boffins … Ek is gelukkig dat die kanker so vroeg opgespoor is; dit was dapper en volwasse van my om onmiddellik ‘n dokter te raadpleeg toe ek onraad vermoed het; dis verstandig om voluit te gaan vir die voorkomende behandeling. Ensovoorts. En so meer. En aan en aan, tot satwordens toe.

“Dit sal belaglik wees om jou chemoterapie op hierdie tydstip te stop. Na vandag het jy nog net twee dae om te gaan. Ek weet dis nie lekker nie, maar jou liggaam hanteer die behandeling eintlik baie goed …” Ek kan hoor sy is eintlik lus om my ordentlik in my maai te stuur, dat sy aan die laaste rafeltjie van haar geduld vashou. Maar dit traak my netmooi niks. Van saamwerk en inskiklik wees het ek genoeg gehad.

“Nie lekker nie! Jy weet niks, man. Wat weet jy van die naarheid? En die moegheid? Ek is vir weke al dag en nag naar – ‘n flippen swanger vrou se moses. Die simpelste goed laat my maag draai, my eetlus is in sy kanon in. Ek leef van Provitas en Marmite, ek is te pateties om te oefen, ek beteken niks by die werk nie. En jy reken dit gaan goed?”

Ek is gewoond dat vrouens – my ma en my meisie ingesluit – nie bestand is teen my humeur nie. Hulle vat óf die pad óf gaan aan die huil. Of albei. Maar nie hierdie ene nie. O nee, sy draai kalm om en maak die deur van die chemokamer met ‘n ferm gebaar toe. Toe draai sy terug na my, vat my ander arm in ‘n ystergreep vas, bewerk hom blitsvinnig met haar wattetjies en goetertjies en druk die naald met een vloeiende beweging in die aar.

“Nou sít jy en jy luister vir my!” Haar oë is nou twee skerfies glas, haar stem laag en gevaarlik.

Ek sit. Nie dat ek juis ‘n keuse het nie.

Haar gesig is so naby myne dat ek die fyn waterpokkiemerkie tussen haar wenkbroue kan sien. Sou cute gewees het as omstandighede anders was. “Het jy een enkele keer al gebraak van die behandeling?”

“Nee, maar …”

“Een enkele infeksie gehad wat nie gesond wou word nie?”

“Nee, maar …”

“Het een enkele haar al van jou kop af geval?”

“Nee, maar …”

Sy spring triomfantlik op, asof sy ‘n oorwinning behaal het. “Luister na jouself! Jy het ‘n ‘maar’ vir elke woord wat ek sê. Waar is jou dankbaarheid? Besef jy watter lot jy vryspring deur die vroeë opsporing en die voorkomende chemoterapie? Het jy al gesien wat hierdie siekte aan mense kan doen? Moet ek jou ‘n bietjie in die kankersaal invat?”

Ek hóú van die vurige Elaine wat ek na tien jaar so onverwags weer raakgeloop het. As sy destyds maar soveel woema gehad het … maar sy was die nerd van die klas, bleek en briljant en tot sterwens toe skaam. En ek was die grootste jock, uitdagend en lawaaierig en ‘n haan onder die hennetjies. Sekerlik ‘n resep vir ‘n katastrofe.

Wat toe ook plaasgevind het. My pelle het my gedare, ek het haar geskiet vir die matriekafskeid – en haar toe in die steek gelaat. Onvergeeflik.

Ek lê gedwee terug in die stoel, probeer my asemhaling weer rustig kry terwyl die giftige konkoksie in my are inloop. “Sorry, man.”

Sy’s dadelik weer die ene ontferming: “Ek is jammer ek moes hard met jou praat.” Haar bekwame hand rus ‘n oomblik op myne wat hulpeloos op die armleuning lê, gekoppel aan die drup wat die een sakkie vreemde chemikalieë na die ander in my lyf intap. “Dis normaal om moedeloos te word, veral vir iemand wat eintlik op die oomblik heeltemal gesond is soos jy.”

“Dis net dat ek so ellendig moeg is. En die hele tyd naar – dit gaan net nooit heeltemal weg nie.” Die pamflette wat hulle my in die hand gestop het, gaan mos aan en aan oor hoe jy oor jou kanker moet praat. Wel, hier kry ek dit eindelik reg. Maar nou voel ek soos ‘n ondankbare luis.

Elaine Mouton gee elke dag van haar lewe vir kankerpasiënte hul chemoterapie. Mense wat ernstig siek is en die punch vat met ‘n smile. Sy’s seer sekerlik nie lus vir die gemor van ‘n blakend gesonde mansmens wat eintlik nie veel het om oor te kla nie.

Ek onderskat egter haar geduld en empatie: “Ek verstaan dat dit vir jou moeilik is om nou die voordele van die voorkomende behandeling in te sien.” Handig verwyder sy die leë sakkie, hang die een met die soutmengsel wat die are moet skoon spoel, netjies aan sy hakie. “Miskien is jy te hard op jouself. Laat jou ma en jou meisie jou maar nog ‘n bietjie vertroetel, dalk kry jy nooit weer die kans nie.”

Nogal snaaks dat sy nie uitvra na my ma nie. Op ons dorpie het almal mos destyds vir almal geken.

My ma en my meisie is egter die twee heel laaste mense waaraan ek nou wil dink. En die rede gaan Elaine beslis nie goedkeur nie. “Ek’s nie die soort wat ‘n fuss om my soek nie,” sê ek bot.

“Jy verdien ‘n bietjie fuss – jy’s eintlik baie dapper, al is jy so beneuk. Laat hulle maar ‘n bietjie kloek om jou.”

“Ek kom reg, ek het nie ‘n gekloek nodig nie.”

Die raakvathande word eensklaps stil, die wakker oë is weer vlymskerp op my: “Jy hét tog seker ‘n meisie?” Op skool het ek áltyd ‘n meisie gehad, soms meer as een.

Ek’s vas, ek kan nie vir haar lieg nie, nie terwyl sy in beheer is van die medikasie wat in my lyf inloop nie. “Ja.”

“Hoekom kom sy nooit saam met jou nie? Jy weet tog ‘n familielid of vriend is welkom om die pasiënte te kom ondersteun.”

Sy staan nou hande in die sy voor my, skud haar kop ongelowig: “Jy steek dit waaragtig vir haar ook weg!” Hoekom sê sy ‘ook’? Sy kan tog nie weet my ma … Maar haar volgende woorde laat vergeet my van die ‘ook’: “Die mense die heel naaste aan jou wéét nie daar’s testikulêre kanker by jou gevind en …”

My senuwees pluk op ‘n knop by die aanhoor van die vervloekte woorde uit die mond van hierdie pragtige herinnering aan my wilde jeug. “Sjuut man, magtig! Wil jy hê die hele wêreld moet jou hoor?”

Ek kan nie dink dat ek ooit daarmee sal kan vrede maak dat ek die helfte van my manlikheid moes inboet nie. Ek van alle mense – van seunstyd af die toonbeeld van viriliteit, die groot casanova. Dis net die vrees dat die ander helfte ook in die slag kan bly wat my tot dusver gedryf het – dwarsdeur die vernederende proses van sperme laat vries vir ingeval ek later heeltemal onkapabel raak, deur die voorkomende chemo vir ingeval daar êrens in my lyf nog ‘n kankerselletjie skuil wat nie deur die peperduur skanderings en bloedtoetse opgespoor is nie.

Elaine sak in die stoel oorkant my neer. “Jy kan dit nie geheim hou nie. Jy maak dit vir jouself onnodig moeilik. Niemand gaan minder van jou dink nie. ‘n Man se manlikheid sit netso min net in sy testes as wat ‘n vrou s’n in haar borste alleen sit. Ek gaan met Dokter praat, ons kan jou die naam van ‘n goeie sielkundige gee …”

“Vergeet dit.” Ek draai my kop weg en maak my oë toe. Hierdie gesprek is wat my betref afgehandel.

In doodse stilte voltooi ons die res van die sessie. Die oomblik toe die naald uit my arm is, spring op en storm by die deur uit. Ek ignoreer die duiseligheid, haal net-net die kleedkamer. Daar leun ek moedeloos teen die wasbak, kyk met afkeer na die bleek, lustelose siel in die spieël. Ek ken myself nie meer nie.

Hoe kan ek Madelein van hierdie ding vertel? En hoe kan ek met haar – of enige ander meisie – trou sonder om dit te doen?

DIS FEITLIK DONKER TOE EK by my meenthuiskompleks indraai. Ek het hierdie week se sessies vir laatmiddag geskeduleer met die hoop dat ek darem soggens by die werk iets gedaan sal kry, maar dit het ook nie gewerk nie. Ek voel pap en nikswerd en niks wat ek kan doen, gaan dit blykbaar laat verdwyn nie.

Met hierdie ding is daar net een manier: foeter dwarsdeur die ellende en anderkant uit. Maar dis of ek fut verloor het, daar is ‘n skrale twee dae se behandeling oor – en ek kan net nie meer nie.

Ek het ‘n fout gemaak om die nagmerrie waarin ek so onverwags beland het, vir my mense weg te steek. En om nou met die hele sak patats te voorskyn te kom, gaan ‘n helse drama afgee.

Ek moet óf alleen deurdruk óf bieg. Die een voel so onmoontlik soos die ander.

My probleem word vir my opgelos: Toe ek by my voordeur instap, wag Madelein my in. Sy is beeldskoon soos altyd. En woedend.

In haar hand het sy een van die vele doktersverslae wat die afgelope paar weke deel van my lewe geword het. En sy’t nog nooit veel simpatie gehad met enige siekte nie.

“Wat gaan hier aan, Louis?” Sy swaai die brief so wild voor my dat ek nie kan gesien kry presies watter verslag van watter dokter dit is nie. Sy’t in my goed gekrap. Maar ek het nie eens krag vir kwaad word nie.

“Ek … Kom, ek skink vir ons iets, dan praat ons.” Toe die woorde uit is, besef ek my fout. Alkohol is die heel laaste ding waarvoor ek nou kans sien, die blote gedagte is genoeg om my kiewe inmekaar te laat trek.

“Sal jy nog kan kinders hê?”

Is dit al waarin sy belang stel? Of ek nog pa kan word? Dis nie dat ek en sy nou juis enige oomblik gaan trou nie – ek kan nie onthou dat die woord al ooit werklik tussen ons gesê is nie.

Sy gaan sit, vat die glas wyn by my en sluk dit vinnig leeg. “En wanneer is die operasie gedoen? Toe ek in Windhoek was?” Sy kom nie eens agter ek drink niks nie.

“Ja.” Ek gaan sit vinnig; my bene begin bewe onder my. Ek weet nie of dit die newe-effekte is wat inskop of pure skok is nie.

“Is dit van die chemo wat jy so ellendig is die laaste tyd? Ek is al hartlik keelvol vir jou oumansmaniertjies … nee, ek is nie lus vir gaan dans nie … ook nie vir uiteet nie … ook nie vir fliek nie …”

En ek dag ek het my miserabelheid so goed weggesteek. Hoe onnosel kan ‘n mens wees? “Hulle sê die moegheid is normaal, dit sal gou oorgaan as die terapie klaar is. Die naarheid is darem nie té erg nie. Dis net dat dit nooit oorgaan nie, dit bly die hele tyd …”

“Jy klink soos ‘n ou vrou, Louis.”

“Ek voel nogal baie soos ‘n ou vrou,” sê ek eerlik. ”Of dalk eerder ‘n swanger vrou. Naar en moeg tot sterwens toe.”

“Jy weet ek’t nie geduld met kleinserige mansmense nie.” Sy staan op, kry haar handsak. “Ek loop. Bel my as jy in ‘n beter toestand is.”

Ek bly sit vir ‘n ewigheid so, met my kop moedeloos in my hande. Ek is nie eens verbaas toe die trane tussen my vingers deur begin drup nie. As ek ooit getwyfel het, weet ek dit nou: My meisie is ‘n harde mens sonder enige empatie.

As ‘n man die aarde só hard tref, ken hy net een pad, al is hy sewe-en-twintig jaar oud en volkome selfstandig: die pad na sy ma toe.

Ma bly skaars ‘n kwartier van my af. Ek het nog ‘n sleutel; ek sluit oop en stap in soos ek gewoond is. In die kombuisdeur steek ek egter viervoet vas.

Teenoor my ma sit Elaine Mouton. Sy huil en hou my ma se hande vas. En sy sê: “Ek kry hom so jammer, tannie! Hy’s so dapper en koppig, maar hy maak dit onnodig nog moeiliker vir homself.”

Die woede stoot in ‘n rooi vlaag oor my brein. “Waar de hel kom jy aan die reg om my sake met my ma te bespreek? Hoe’t jy in elk geval geweet sy bly hier?”

Elaine lyk of sy ‘n spook gesien het. “Louis …”

“Dis nou te laat vir verskonings. Dis my private goed wat jy hier sit en uitblaker – dis onprofessioneel. Ek kan jou dagvaar!”

Ek kies die uitweg van die lafaard. Ek draai op my hakke om en ry terug na my eensame meenthuis toe. Niemand kom agter my aan nie.

DONDERDAG VERDUUR EK DIE BEHANDELING in ‘n ysige stilte wat veronderstel is om Elaine te straf. Maar eintlik sterf ek van nuuskierigheid. Het sy waaragtig my ma opgespoor en my ellende gaan uitblaker? Hoe de joos het sy geweet ek steek dit weg?

Toe ek opstaan om te loop, praat sy vir die eerste keer: “Ek bly al ses maande langs jou ma.”

“En toe sê jy haar.” Die ergste kwaad is al uit my uit, die verligting begin nou inskop.

“Toe ek agterkom sy weet van niks, het ek haar gesê. As dit verkeerd was – skiet my maar gerus.”

“Ek wou haar die skok spaar.”

“Ma’s wil nie gespaar wees nie – hulle wil help.” Die blou oë kyk my ernstig aan. “Gaan na jou ma toe, Louis.”

Ek gaan na my ma toe, dadelik en met ‘n blye hart. Elaine het my ‘n yslike guns gedoen. Meteens voel ek sterk, sterk genoeg om my ma se wrewel te verduur. Want ek weet sy’t my waarskynlik al lankal vergewe.

My ma wag vir my. En haar arms is nog net so gerusstellend soos toe ek ‘n wilde laaitie met rowe op die knieë was.

VRYDAG BEL MADELEIN NA TWEE dae se ysige stilte. “Jy maak mos vandag klaar met die spulletjie? Kom ons gaan dans vanaand, man.”

My moed sak in my skoene. Ek is pas terug van my laaste sessie. My bene voel bewerig en ek het net een allesoorheersende begeerte – om in my bed te klim en die naweek om te slaap.

“OK, ons kan so maak,” sê ek ter wille van die vrede.

En ek weet ek gaan vanaand my alie sien. Sonder ‘n spieël.

EK DANS GRAAG EN EK dans goed. Normaalweg. Maar vanaand hou ek skaars ‘n uur, toe’s ek dood op my voete. Madelein jol vrolik voort met al wat voorkom; van my ellende is sy onbewus. Of dalk gee sy doodgewoon nie om nie. Ek strompel na buite, trek die stadslug gulsig in my longe in.

Uit die verligte saal kom Elaine uit op die skemer stoep. Sonder haar uniform en professionele glimlag lyk sy klein en weerloos. Maar ek weet nou van die staal onder die sagtheid. “Kom, ek vat jou huis toe,” sê sy kalm. “Ek het klaar vir Madelein gesê. Sy’t het genoeg bewonderaars om die aand verder te geniet.”

“Hoe’t jy geweet …?”

Sy vat my ferm aan die arm. “Jou ma het gevra. Sy weet julle kom gewoonlik hier dans.”

Ek’s nie eens kwaad nie, ek het eenvoudig nie die krag nie.

By die huis laat ek my doodgewillig in die bed sit. En daar bly ek vir die res van die naweek.

MAANDAGOGGEND staan ek in die chemokamer met die grootste bos blomme wat ek enigsins kan bekostig. Suster Mouton ontvang my met haar koel, professionele glimlag.

Onder haar pasiënt se skerp oë oorhandig ek die blomme formeel. “Om dankie te sê, suster. Vir alles.”

“Dis ‘n plesier, meneer Liebenberg.” Ek mis nie die blyskap in haar oë nie. Ook nie die belofte nie.

My beproewing was nie verniet nie. Dit was deur en deur die moeite werd.

Kortverhaal: Kosbare goedere

[image error]Kosbare goedere het in Huisgenoot van 4 Desember 2008 verskyn. Ek begin let op hoe dikwels daar in my vroeë stories sprake was van deurdringende reën in die Boland … Die goeie ou dae! Die storie het begin by ietsie wat regtig in ons parkie gebeur het. En wat ek ongelukkig nie meer behoorlik kan onthou nie. 

Die meisie se gly en val en opstaan is één vloeiende beweging. Maar met die volgende pluk van die opgewonde hond aan die leiband glip haar voete in parmantige rooi steweltjies finaal onder haar uit. Sy beland op ‘n welgeronde agterstewe in die swart modder, verloor haar greep op die uitgelate hond en sê ‘n woord wat ek nooit uit so ‘n sedige mond sou verwag het nie.

Dit wys maar net wat kan tien dae se feitlik onafgebroke reën aan ‘n wetsgehoorsame landsburger doen. En as dít die effek is op die mens, wie kan dan die hondebevolking kwalik neem as hulle breekpunt bereik het?

Ek knip Bessie se leiband los dat hulle tog maar ‘n bietjie kan speel. Albei honde is in elk geval al betakel van die modder. Uit ondervinding weet ek ook in Bessie se klein lyfie is oorgenoeg energie om die groter, lomper hond se tong gou-gou op die grond te laat sleep.

Ek steek ‘n helpende hand na die blondine in die modder terwyl ek hard probeer om my lag te hou. “Kom, ek help jou,” sê ek met my mooiste glimlag.

Sy ignoreer my hand van vrede. “Ben!” roep sy kwaad. “Bén!!!” Maar Ben het vrede met haar.

Saam-saam kyk ons deur die siftende reën na die twee figure wat nou in ekstase oor die groen gras en die swart modder van die parkie spoed. Ben moet uithaal om voor te bly. Soos elke ander Jack Russell op die liewe aarde dink Bessie ook sy’s minstens drie keer haar werklike grootte en dat sy enigiets met vier pote en ‘n uithangtong maklik kan regsien. En dit terwyl die littekens van haar onlangse onderonsie met ‘n veel groter hond nog duidelik sigbaar is op haar gladde wit lyfie.

“Hoekom gaan stap jy met so ‘n yslike hond as jy hom nie kan beheer nie?” vra ek voor ek myself kan keer.

Die oë wat aan die blits gaan is ‘n heel besondere blouerige groen. “Ek wed jou jou brak gaan hom ook nie aan jou steur as jy hom nou roep nie.”

“Bessie is ‘n sy,” wys ek haar gesteurd tereg, “en sy’s g’n brak nie.”

“Whatever.”  Sy begin vasberade aanstap na die honde toe. Nie dat dit ‘n maklike taak is nie – die grond is nat en die honde is vinnig.

“Ben!” roep sy weer. Tamelik wanhopig.

Maar Ben hoor niks. Hy hoor waarskynlik net sy eie jagende asem. En miskien Bessie se vlymskerp tandjies wat klap kort agter hom. Nie dat hy vreesbevange is nie. O nee, hy geniet die hardlopery gate uit en hy weet hy kan die klein laspos met ‘n paar goed gemikte happe uitskakel as hy lus is.

Probleem is net, Bessie weet dit nie. In haar oormoedige klein verstandjie is sý die gevaarlike dierasie wat enigiets kan uitskakel uit enige resies of kompetisie.

Die pynlike herinnering aan my veeartsrekening laat my tot aksie oorgaan: “Bessie – kom!” roep ek met al die gesag wat ek kan monster, terwyl ek my vingers stilletjies kruis agter my rug.

Sy laat my nie in die steek nie. Sy steek dadelik vas, kyk vir ‘n paar oomblikke verskeurd heen en weer tussen my en haar nuwe speelmaat. Dan wen ek, soos ek gewoonlik wen. Want Bessie weet daar’s by my altyd tonne liefde en volop lekkernye.

Die mooi, kwaai meisie met die modder op haar sitvlak kyk verstom na my. “Hoe kry jy dit reg?”

“Baie geduld, baie oefening en genoeg lekkernye om dit vir haar die moeite werd te maak.”

“Ben!” roep sy weer, vasberade om nie by my af te steek nie.

Maar Ben het ander gedagtes. Toe Bessie die stuk insit na my toe, sien hy meteens die moontlikhede in die nuwe situasie – hý kan nou vir ‘n slaggie die jaagwerk doen, die tartende wit lyfie is vir ‘n verandering vóór hom.

Ek sien die gevaar net ‘n oomblik te laat. Toe Bessie naby my spoed verminder, gee dit die ou grote die kans om haar in te haal. En die pret het meteens vir hom erns geword. Voor ons verstomde oë kry hy vir Bessie beet en swaai haar soos ‘n stuk lap deur die lug.

“Ben! Ben!” gil die meisie nou histeries, totaal onkapabel geskrik. Ek sal maar weer eens die dappere moet wees.

Ek gryp ‘n paar keer mis na sy losswaaiende leiband, maar toe het ek die punt en ek plúk.

“Oppas! Hy gaan jou ook byt!” skree my droommeisie, nou behoorlik in trane.

Maar Ben weet wanneer hy sy moses teengekom het. Hy bedaar feitlik onmiddellik, kyk dan onskuldig na die bloeiende Bessie asof hy nie ‘n idee het wie dit aan haar gedoen het nie.

Die meisie pluk haar reënbaadjie uit en toe die sagte ligblou top wat sy daaronder aanhet.  Ek draai vir Bessie sonder omhaal daarin toe, sy verdien die beste.

“Ek is jammer, ek sal betaal, ek wil saamkom,” klappertand die mooie meisiekind hier langs my.

Ek dink vinnig, druk dan die bondeltjie in haar arms. As ek haar nou alleen los met arme Ben, doen sy hom dalk iets vreesliks aan. Wat net haar beheer oor hom nog verder sal verminder. Buitendien kan ‘n ekstra paar hande nou nuttig wees. En natuurlik is ek nie van plan om haar so maklik weer uit my lewe te laat verdwyn nie. “Goed, ek vat vir Ben. Kom!”

En daar trek ons teen ‘n indrukwekkende spoed, al glippende en glyende deur die modder, ek met ‘n stralende Ben aan die halsband en Bessie in haar luukse kombersie treurige tjankgeluidjies aan die maak.

Genadiglik is my huis net twee blokke ver. In die hardloop soontoe vind ek darem uit haar naam is Helene en sy bly net ‘n skamele blok verder.

Om te dink ons kon jare naby mekaar gebly het en mekaar nooit ontmoet het nie. Dankie, Ben! Dankie, Bessie!

 

ONS STOOM DIE VEEARTS SE spreekkamer uitasem binne. Die motorrit het heel rustig verloop. As jy nou Helene se gedempte snikke, Bessie se fyn tjankgeluidjies en Ben se hortende asem in my nek uitsluit, natuurlik.

“Ai, Bessie! Het jy alweer jou grootte oorskat?” lag die goedige mev. Verhoef agter die ontvangstoonbank. Ons is ou bekendes hier. Sy weet al die skade is gewoonlik nie te ernstig nie.  Soos vanoggend weer – die snoetjie wat by die bemorste babablou top uitloer, is alweer nuuskierig aan die rondsnuif.

“Hierdie keer was dit my fout,” gee ek ruiterlik toe. “Ek het te laat besef daar gaan moeilikheid kom met die spelery.”

“Dit was mý hond,” verweer Helene langs my. “Dis my dooilike hond wat in ‘n monster verander het!”

“Ben is nie ‘n monster nie. Hy is net nie behoorlik gesosialiseer en gedissiplineer nie, Helene.” Ben gaan my paspoort wees na hierdie mooie Helene wat my hart skoon op hol het.

“Dr. Venter is ‘n bietjie met verlof, maar die locum is ‘n baie oulike man. Hy sal haar sommer gou-gou opfix,” praat die ontvangsdame verder. “En juffrou, daar’s nie ‘n beter ou as Adriaan om jou hond ‘n bietjie reg te help nie.” Ek kan die vrou gerus soen. Sal haar beslis na die troue moet nooi!

“Mnr. Volschenk? Kom gerus binne.” Die aflosdokter staan in die spreekkamerdeur, veels te mooi om ‘n mansmens te wees. Om die een of ander rede staan my nekhare onmiddellik orent. En ek is darem self ook nie die lelikste mansmens wat nog die aarde bewandel het nie.

“Kom.” Helene het nog die bondeltjie in die arms.

Maar sy staan of sy geplant is. “Kom?” Ek vat haar mooi aan die arm. En skrik toe ek sien hoe wit haar gesig is. Sou dit vertraagde skok wees? Dink sy Bessie se dae is getel?

Die volgende oomblik druk sy die hond in my arms en gryp my motorsleutels uit my hand. “Ek gaan wag in die kar.”

Ek kyk van haar verdwynende rug na die doktertjie se mooi gesig, wat nou self ‘n bietjie blekerig lyk.

Hier is ‘n slang in die gras. En dis nie ‘n onskuldige ou huisslangetjie nie. Dis iets wat klaar sy gif versprei het.

 

TOE EK MET BESSIE TOEGEWERK en ingespuit terugkom by my motor, sit Helene en Ben in miserabele stilswye mekaar en ignoreer. Natuurlik het sy die tyd gebruik om met die arme brak te raas en hy het nie die vaagste benul waaroor dit gaan nie. En dis duidelik dat die mooi veeartsie se verskyning ook nie juis bygedra het tot haar stemming nie.

“So ja, so goed soos nuut!” Ek plak my hond weer op haar skoot neer. As Bessie haar hart aanraak, het Bessie se baas ‘n des te groter kans, redeneer ek.

“Wat het dit gekos? Ek wil betaal,” dring sy aan terwyl haar oë by my verby kyk, êrens by die motorvenster uit.

“Vergeet dit. Ek moes gouer gesien het Ben begin hom vererg, sy liggaamstaal beter gelees het. Ek kén honde – en ek ken veral vir Bessie.”

“Ek dring daarop aan.” Sy’t gehuil terwyl sy gewag het. En ek sweer dit was nie meer oor my hardekwas hondjie nie.

“Vergeet dit.” Ek kan ook lekker koppig wees as ek die dag lus is. “Vertel my liewer wat’s jou en die veeartsie se storie.” Ek glo nie aan ‘n gekarring al om die bos nie – as ek ‘n ding wil weet, vra ek hom.

En van hierdie meisie wil ek alles weet.

“Niks met jou te doen nie,” antwoord sy bot. Sy draai haar gesig weg, streel afwesig oor Bessie se kop. Van die agtersitplek probeer Ben sy slobberige bes om ook te deel in die gesellige toneeltjie. Sy attensies word nie verwelkom nie, om nou die minste daarvan te sê.

“Goed, goed.” Ek is nie ‘n ou wat my maklik laat afsit nie. “Sê my dan liewer hoekom hou jy so ‘n yslike hond aan as jy hom nie kan hanteer nie.”

Sy word nie weer so kwaad nie; dis of haar fut uit is nadat sy haar oë op die mooi doktertjie gelê het. “Vir beskerming.” Haar hande streel en streel oor my gelukkige brakkie se kop. Daar’s nie ringe aan die vingers nie. Mooi vingers, wat meteens merkbaar bewe.

“En voel jy veilig by hom?” Ek hou stil voor haar huis. Mooi plek, maar van hoek tot kant vol veiligheidshekke en tralies en dinge, erger nog as wat die norm in ons geteisterde land geword het.

“Nie regtig nie.” Sy maak Bessie versigtig lê by haar voete. Dié is glad nie meer so lus vir lê nie, begin alweer rondkyk in Ben se rigting. “Hy’s baie gevrek – ek sweer ‘n dief sal bo-oor hom moet val voor hy iets agterkom. En dan raak hy weer heeltemal ooropgewonde, soos vanoggend.”

Die meisie ken nie honde nie. En ek ken honde baie goed. Wat net in my guns kan tel.

“Klein hondjies is dikwels waaksamer en selfs aggressiewer as die ou grotes. Inbrekers word glo die beste deur klein hondjies afgeskrik, juis oor hulle so op en wakker is en hul mense so gou waarsku.”

“Dit kan ek nogal van Bessie glo.” Sy glimlag vir die eerste keer spontaan.  My hart slaan uitbundig bollemakiesie in my borskas.

“Ek sal jou graag help met Ben,” bied ek haastig aan. Ek soek ‘n aanknopingspunt, ek moet haar weer sien.

“Nee wat, ons sal regkom. Kom, Ben.”  En daar gaan sy met die onwillige Ben omkyk-omkyk aan die leiband.

 

WEKE LANK GAAN STAP EK tydig en ontydig met Bessie, skeep my kliënte se geld op die internet af, raak meer gefrustreerd by die dag. Maar van Helene en Ben is daar niks te sien nie. Minstens eenkeer per dag wandel ek en Bessie kastig ongeërg voor haar huis verby, maar alles lyk toe en dood, hoewel Ben op en af hardloop agter die heining en ‘n motor soms in die oprit staan.

Dis al lente toe ons mekaar eindelik weer raakloop in die parkie. Ek skrik toe ek vir Helene sien. Sy’s bleker as laas, sy’t gewig verloor. En sy’s glad nie lus vir gesels nie. Maar vandag gaan ek my van niks en niemand laat keer nie.

Ek vat Ben, wat haar alweer heerlik aan die rondsleep is, se leiband ferm uit haar hand. “As die hond voor jou stap, is hý die leier,” verduidelik ek, of sy nou wil weet of nie. “Maar jý wil die leier wees. Daarom stap hy lángs jou. Kyk – só. En jy beloon hom dadelik as hy iets reg doen.”

Ek vis ‘n lekkernytjie uit die spesiale sakkie wat al weke lank aan my gordel hang, vir ingeval ons hulle raakloop. Ben kan sy geluk skaars glo, hy lek my omtrent tot by die elmboog sopnat van dankbaarheid vir die klein ou stukkie droëwors.

Helene is darem beïndruk. Maar vasberade om dit nie te wys nie. “Voer jy die hond droëwors? Oor my dooie liggaam, ek kan dit nie eens vir myself bekostig nie.”

“Net baie klein stukkies, net vir die positiewe versterking. Nie vir eet tot hy vol is nie,” beduie ek. “Kom, vat jy vir Bessie. Ja, so, aan jou linkerkant, haar voorbene min of meer langs jou bene.”

Bessie, my liefste Bessie! Sy stap soos ‘n koningin langs Helene oor die groen gras tussen die geel blommetjies onder die blou lug. Terwyl ek spook met Ben wat nog droëwors wil hê, maar nog nie uitgewerk het wat hy moet doen om dit te kry nie. In die proses beland ons darem uiteindelik voor Helene se voordeur.

“Dankie,” sê sy en wil sommer wegdraai.

Maar ‘n wanhopige man het vinnige reflekse. “Wag, ek kom saam, dan oefen jy ‘n bietjie met Ben. Jy sal sien, hy sal nou-nou kliek wat hy moet doen.”

So vorder ek en Bessie uiteindelik deur verskeie veiligheidshekke tot in die agterplaas. Of liewer, wat oor is van die agterplaas. Want die klein ruimte dra duidelik die merke van ‘n gefrustreerde, verveelde jong hond. Van die grasperk is daar min oor, die gate is meer as die gelyktes. Verskeie duur hondespeelgoed lê verlore rond, ‘n vroueskoen het ook onder sy aanslag deurgeloop.

Helene staan stil langs my die verwoesting en aanskou. En meteens – o, wonderlike oomblik – draai sy na my en maak uiteindelik haar hart ‘n bietjie oop. Nou nog nie so oop soos ek dit graag wil hê nie, maar darem op ‘n skrefie. “Ek sal van Ben moet ontslae raak. Ek kan hom nie hanteer nie, ek skree die hele tyd op hom. En ek sweer hy sal ‘n inbreker met ope arms verwelkom as dié net vriendelik is met hom.”

“Toemaar, julle gaan gou regkom,” troos ek en oorhandig Ben aan haar. “Kyk, hou die leiband só. Nee, steek jou regterhand deur die lus.” Sy ruik na blomme en na vrou; my hart sit skoon op loop.

Ben werk nie saam om my die held van die dag te maak nie. Hy wil niks weet van mooi langs haar stap nie. Hy slurp die duur happies gulsig uit Helene se hand, maar bly terugbeur na my toe, terwyl Bessie ‘n woedende keel opsit oor sy droëbek moet sit en toekyk.

Na ‘n halfuur is ons almal stokflou en redelik moedeloos. Maar soos ek gesê het, ‘n wanhopige man is ‘n vindingryke man. Ek luister verstom na my eie stem: “Ek sê jou wat – ons ruil. Ek vat vir Ben en voed hom ‘n bietjie op vir jou. En Bessie bly solank by jou; sy’s geleer en sy’s klein en maklik om te hanteer.”

My hart, my arme hart! Bessie kom deur ‘n paar moeilike jare van huismoles en egskeiding en ‘n nuwe begin maak saam met my – ek staan haar aan niemand af nie.

Helene kyk my lank aan; ek wens ek kon weet wat sy dink. Toe sê sy: “Goed, as jy vir hom kans sien.” En toe die heel mooiste woorde: “Kom in, dan skink ek vir ons koeldrank.”

 

SO BEGIN ‘N TYD VAN AFWAGTING en versigtige vreugde vir my.  Ek gebruik al my kennis en ondervinding om ‘n droomhond van Ben te maak en raak in die proses vir hom amper so lief soos vir Helene. Helene wat mateloos beïndruk is met my afrigtingsvermoëns en met my op-en-wakker hondjie, maar steeds soos ‘n boek toeklap die oomblik as die gesprek net effentjies persoonlik raak.

Tot die dag toe ‘n vreemde motor agter hare in die oprit staan.  Instink laat my die klokkie ‘n tweede en toe ‘n derde keer druk.  Ontstelde stemme laat my die deurknop draai.  Ek skrik toe dit nie gesluit is nie – Helene is ‘n toegewyde sluiter van deure.

Dis my gelukkige dag – ek kry antwoorde op al my vrae terwyl ek en Ben verslae op die drumpel vassteek.

“Jy’t my weggesmyt! Jy’t vir my gegril!” huil Helene.

“Ek was net geskok, ontsteld …” keer die mooi veeartsie rooi in die gesig.

“En ek? Hoe dink jy het ek gevoel?”  Haar oë het ‘n wilde kyk, sy’s op die rand van histerie. “Ek het jou nodig gehad!  En jy kon jouself nie so ver bring om aan my te raak nie!”

“Dis verby, Helene, ons kan weer begin … Hier is jou ring – vat dit terug, asseblief!”

“Dis nie verby nie, Marius!  Verkragting gaan nóóit verby nie … Ek sal nooit weer presies dieselfde mens wees nie, selfs al word die vrees later minder.”

Die felheid waarmee haar pyn my raak, laat my besef ek’s lankal by verlief verby – ek het haar stil-stil regtig liefgekry.  Lief genoeg om saam met haar deur hierdie vreeslike ding te probeer werk.

Maar nou is dit eers tyd om die situasie te ontlont.  En wat is nou beter as ‘n yslike jong hond met ‘n oormaat van energie en entoesiasme?

Ben vang hulle heeltemal onverhoeds. Hy spring die veeartsie dat hy steier en werp hom daarna met oorgawe op Helene. Sy skel en skrik nie. Nee, sy gryp hom krampagtig vas en kyk met dankbare oë op na my.

Ek hou die voordeur woordeloos oop. Marius kyk lank na Helene, lank na my. Toe stap hy stil uit.

“Ek’s beskadigde goedere,” sê Helene oor Ben se kop.

“Nee, jy’s kosbare goedere,” sê ek en trek die voordeur agter Marius op knip.

 

 

 

 

 

Kortverhaal: Die gawe van onderskeiding

[image error]Die gawe van onderskeiding het in Huisgenoot van 12 Maart 2009 verskyn en het ontstaan uit ‘n insident wat regtig in ons buurt plaasgevind het. Maar dis waar die waarheid eindig. 

“Meneer, jy maak ‘n fout – my bakkie staan veilig binne-in my garage!”  Maryna weerhou haarself met moeite daarvan om die foon in die man se oor neer te gooi.  Sy’t oorgenoeg hooi op haar vurk sonder dat ‘n vreemdeling nog vir haar allerhande snert oor haar bakkie se bewegings hoef te kom vertel.

“Mevrou, as jy my nie wil glo nie – gaan kyk gerus in jou garage.”

“Ek is by die werk, meneer.  ‘n Goeie halfuur se ry van my huis af.  En ek het werklik nie tyd vir grappies nie.”

“Ek kan jou verseker dis ook nie my idee van ‘n grap nie.”  Hy klink nie aggressief óf van lotjie getik nie.  Hy klink om die waarheid te sê, net moeg.  “Ek bel jou oor vyf minute weer.”  En dood is die lyn.

Maryna sit die telefoon neer, kyk lank en nadenkend daarna.  Die naarkol op haar maag word groter en groter.  Toe die angs oorslaan in volskaalse paniek, skakel sy bewerig haar huisnommer.

“Sussie, gaan kyk gou of die bakkie in die garage is,” sê sy vir haar sestienjarige oogappel wat haar op die oomblik soveel slapelose nagte besorg.

“Genade, Ma!  Waar sal hy nou anders wees?  Die ding kan tog nie op sy eie wegloop nie!”

Maryna byt op haar tande. “Was jy nog die hele oggend by die huis?” Sy haat dit dat Monique die kort skoolvakansie alleen by die huis moet deurbring.

“Nee, ek was ‘n rukkie by Sharon-hulle.”

“Gaan kyk gou.”

‘n Minuut later is sy terug.  “Máá!  Hy’s wragtig weg!”  Sy klink nie meer soos ‘n blasé tiener nie.  Sy klink soos die klein dogtertjie wat sy eergister nog was, toe haar ma nog al die lewe se einas vir haar kon beter maak.

Maryna sak verslae agter haar lessenaar neer.  Iemand het haar bakkie uit haar garage gesteel en in ‘n vreemde man se huis vasgejaag, hoe onmoontlik dit ookal mag klink.  Nie dat enigiets haar nog behoort te verras ná die klompie goëlballe wat die lewe haar die afgelope tyd geboul het nie.

Haar hande bewe so dat sy amper nie die kalmeerpilletjie kan raakvat nie. Sy haat haarself, maar sluk die klein stukkie genade gretig af. Sy kom uit ‘n stoere geslag boeremense wat die lewe se klappe stoïsyns verduur as dit moet, maar verkieslik terugklap.  Haar mense het nog nooit na pille gegryp nie. Maar haar voorouers het niks geweet van rondlopermans, dwars tieners en alles van petrolpryse tot misdaadvlakke wat net styg en styg nie, dink sy opstandig terwyl sy haar handsak gryp en drafstap na haar baas se kantoor.

“Ek neem my etenstyd ‘n bietjie vroeër, meneer – ek sal nie lank weg wees nie,” jok sy terwyl sy haar vingers vinnig agter haar rug kruis.  Dis ‘n uur se ry heen en terug – en dan is die tyd wat die huiseienaar gaan neem om met haar te baklei nog nie eens ingereken nie.

“Jy neem te dikwels ekstra tydjies, mevrou Basson, jy sal jou dinge beter moet leer reël.”  Jan Hartog kyk meewarig na haar oor sy leesbril.  “Of is jy in die moeilikheid?”

“Nee, meneer; dankie, meneer,” antwoord sy vroom. Haatlike ou chauvinis, dink sy heelwat minder vroom, jy wens natuurlik ek is in die moeilikheid dat jy my daar kan uithelp – en dan betaling eis. Van die soort wat ek nie bereid is om te gee nie.

Sy maak met ysere selfbeheersing sy kantoordeur saggies toe.  Jan Hartog gaan haar nooit vergewe vir die taai klap die slag in die afrolkamer nie. Nog minder vir die weiering van sy herhaalde aanbiedings van geldelike hulp ná Arno sak en pak weg is Kanada toe met sy nuwe bloedjong blaartjie en heeltemal vergeet het van kleinigheidjies soos onderhoudstjeks en verjaardagkaartjies vir sy arme, verwarde meisiekind.

Dit het sy nou van vasklou aan sentiment en verregaande drome – sy moes lankal die ellendige bakkie verkoop het, die geld kon ‘n hele paar gate toegestop het. Maar nee, sy het bly fantaseer oor ‘n toer met haar dogter, oor kamp onder die sterre, oor stilte en ruimte wat genesing bring vir die hart.  Die soort van ding wat gesinne doen, nie enkelma’s met knypende begrotings en opstandige tieners nie.

Sy is nie bestem om ver plekke te sien nie. Sy is gedoem om slegs te droom oor die reise wat sy vir haar kliënte reël en haar hupse baas se attensies geduldig af te weer. Nee, geen vleuels vir Maryna Basson nie – haar voete bly stewig geanker in die harde werklikheid van enkelouerskap, eensame nagte en onvervulde drome.

 

DIE ADRES WAT DIE MAN oor die telefoon gegee het, is net ‘n paar blokke van haar huis af.  Sy sien die klein skare van ver af. Almal praat en beduie, ‘n mens sal sweer dis ‘n vervlakste vlieënde piering wat in die rustige woonbuurt kom sit het. Maar nee, dis geen vlieënde piering nie, dit is helaas haar geliefde dieselbakkie wat sy neus deur die groot vensters gesteek het soos ‘n nuuskierige kind wat wou sien hoe leef die mense in sulke mooi huise.

Sy hou stil, knyp haar oë so styf toe dat sy sterretjies sien, klem haar hande om die stuurwiel tot dit seermaak.  Moet sy nou hier uitklim en voor al hierdie nuuskierige mense gaan aankondig dis háár bakkie en vra waar is die baas van die huis?

Sy kan nie, sy kan eenvoudig nie.

Sy ry nie terug werk toe nie.  Sy ry huis toe en gaan bel haar moeilike baas, onder die wakende oë van haar onbetrokke tienerdogter wat nou skielik vreeslik besorg al om haar draai. “Ek het ‘n krisis, meneer, ek sal moet verlof neem vir die res van die dag.”

“Ek kan dit ongelukkig nie toestaan nie, mevrou.” Sy kan sweer dis van pure vermakerigheid.

“Dan sal ek dit ongelukkig nog steeds moet neem. Tot siens, meneer.” Sy sit die gehoorbuis saggies neer.

“Má! Is Ma van Ma se trollie af?” Monique kyk vir die eerste keer in maande na haar met iets soos teensinnige bewondering in haar oë.

‘n Kalmte kom oor Maryna, ‘n sterk gevoel van gee-nie-‘n-hel-meer-om-nie. “As hy hieroor moeilikheid maak, kla ek hom aan vir die seksuele teistering wat ek al maande lank verduur,” sê sy terwyl sy haar hand outomaties uitsteek na die foon wat alweer aan die lui is.

Dis die nimlike Jan Hartog.  “O ja, hier het ‘n mnr. Terblanche gebel, mevrou. Herhaalde kere. Sê jy moet hom terugbel.” En terwyl sy skarrel om die nommer neer te skryf wat hy vinnig aframmel: “Jy moet asseblief jou kêrels vra om jou nie by die werk te skakel nie, mevrou Basson.”

“Hy is nie my …” Maar hy het al klaar neergesit.

“Hier’s tee, Ma. Drink.” Sy wil sommer grens oor die skielike besorgdheid. “Harrass die ouman Ma rêrig?  En Ma verdra dit?”

Maryna sluk die tee dorstig weg. “Hy’s deesdae baie subtiel – na die klap is hy versigtig. Dis maar deel van die dinge wat ek moes leer hanteer na jou pa weg is, my kind.”

“Ma’t hom geklap!? Ek het nie geweet …”

“Kom ons vergeet nou eers van hom, Monique. Ek sal hierdie  Terblanche-man moet bel. Ek was te lafhartig om voor al die omstanders met hom te gaan praat.”

Hy antwoord onmiddellik, asof hy op haar oproep gewag het: “Mev. Basson! Waar was jy? Ek was bekommerd!”

Kan dit waar wees? ‘n Man wat hom bekommer oor die vrou wie se bakkie halfpad in sy sitkamer staan? Hardop sê sy eerlik: “Ek was voor jou deur, mnr. Terblanche. Dit is inderdaad my bakkie, maar ek het nie die moed gehad om voor daai spul mense …”

“Dis te verstane. Was ook nie nodig nie. Ek het reeds die polisie hier gehad. En my versekeringsmense.  Al wat jy moet doen, is om jou versekeraar te bel. En te help dink wie die bestuurder kon gewees het.”

Maryna sit verstom.  Geen tirade, geen eise, geen verwyte.

“Mevrou? Is jy daar?”

“Ja, ja,” prewel sy. “Ek is vreeslik jammer …”

“Dit was tog nie jy wat deur my venster gejaag het nie, mevrou? So ek aanvaar dit was nie jou skuld nie.”

“Dankie,” sê sy verslae.  En nog ‘n keer dankie  toe sy al die gehoorbuis neergesit het.

 

NA ‘N FRUSTRERENDE GESPREK MET HAAR versekeraar pak sy die bul by die horings – sy wink Monique nader en maak nog tee.

“Monnie, het jy met die bakkie gaan ry?” vra sy reguit terwyl sy haar staal vir die verwagte uitbarsting.

Wonder bo wonder kom dit nie.  “Nee, Ma,” sê Monique ernstig, “ek het geloop na Sharon toe en terug.”

“Kan ek jou glo, Monique?” Sy wil so graag, maar sy ken nie meer aldag haar eie kind nie.

“Ja, Ma.”

“Mnr. Terblanche sê ‘n buurvrou het ‘n jong kind sien weghardloop. Kon glo nie sien of dit ‘n seun of meisie is nie.”

“Dit was nie ek nie, Ma.”

Maryna neem ‘n besluit. Sy sal haar kind glo. Dalk kan daar tog iets goeds uit hierdie gemors kom, kan hul wankelende verhouding ‘n hupstootjie kry.

Dit bring haar egter by die volgende onaangename stap: “Monique, het jy die deure gesluit toe jy weg is na Sharon toe? Kon iemand dalk kom kuier het solank jy weg was? By die sleutels uitgekom het?” Sy sluit haar oë ‘n oomblik, waag dan die sprong: “Werner?”

Soos altyd is die blote noem van die ventjie se naam genoeg rede om die storm te laat losbars. “Má! Ma glo net altyd die slegste van hom!”

“Beantwoord my vraag, Monique.  Het jy die deure gesluit?”

Die blonde kop sak, lig dan weer dapper. “Nee, Ma. Ek’s verskriklik jammer.”

Maryna staan op, begin die teegoed bymekaar maak. “Gaan bel vir Werner, vra waar hy is.”

“Werner is in my kamer, Ma.”

Die koppie gly in stadige aksie uit haar hand. Sy staan en kyk hoe die splinters wegspat oor die vloer. Soos die splinters van haar en Monique se lewens na Arno se verraad, dink sy. Toe vat sy kalm die borsel en skoppie, vee die gemors sistematies bymekaar, gaan foeter dit toe met mening in die asdrom. Die klein handeling word skielik simbolies van iets veel groter.

Die tyd vir wroeg is verby. Dis nou tyd vir skoonmaak en nuut begin. Toe sy wegdraai van die asdrom, is sy kalm.

Die eerste stap is om die Werner-mannetjie finaal uit haar kind se lewe te kry. Sy moet eintlik dankbaar wees vir die hele affêre; hy het nou eindelik sy eie graf gegrawe.

“Tannie?”

Sy draai stadig om. Die eerste ding wat sy raaksien, is die yslike seunskind se rooigehuilde oë. Die tweede ding is die onverbloemde trots waarmee haar meisiekind na hom kyk.

“Ek weet jammer gaan niks regmaak nie, tannie. Maar ek is rêrig jammer. Dat ek die bakkie gevat het, dat ek weggehardloop het, dat ek nie dadelik uitgekom het nie. Maar hier is ek nou.”

Maryna gaan sit stadig weer op dieselfde kombuisstoel. “Bel jou ouers, asseblief, Werner.”

“My pa is klaar oppad, tannie. My ma is mos lankal weg.” Vir ‘n oomblik lê sy verlange oop voor haar, net ‘n oomblik. Maar dis genoeg tyd vir haar om tot binne-in sy hart te kyk.

Nog ‘n verwilderde, verskeurde kind, is al wat sy kan dink toe sy haar hande na die twee tieners uitsteek. Nog ‘n kind wat deur grootmense verwond is en magteloos, hulpeloos probeer terugslaan op die enigste manier wat hy kan – deur so onaangenaam en uitdagend as moontlik te wees.

 

WERNER SE PA IS ‘N groot man met moeë oë en diep pynkepe langs sy mond. Hy klim haar stoeptrappies swaar op, groet stroef en bly staan dan ongemaklik in die middel van die sitkamer.

“Kom sit, mnr. Botha,” nooi Maryna. Sy kan die man nou jammer kry. Dis in elk geval beter as om haarself jammer te kry.

“Waar’s my kind, mevrou? Alweer die pad gevat?”

“Nee, en hy gaan ook nie.” Sy gaan sit oorkant hom. “Hulle is in die kombuis.  Ek het gesê ek wil eers alleen met jou praat.”

“Jou dogter het nie ‘n goeie invloed op Werner nie, mevrou.”

Maryna haal diep asem, sluk die woede met groot moeite af. “Ek kan dieselfde van jou seun sê.”

“My kind het vir my ‘n vreemdeling geword – onbetrokke, onbeskof, ongehoorsaam … so kan ek aanhou.”

“Dieselfde hier, meneer.” Asem in, asem uit … moenie skree op die man  nie, wees ‘n voorbeeld vir die kinders …

“Ek probeer maak hom alleen groot, mevrou Basson.”

“Dieselfde hier, meneer.” Sy’s bewus van die twee kinders wat by die kombuisdeur luister, bewus van die angs waarmee hulle die gesprek volg.

Dawid Botha sit lank stil, sy elmboë op sy knieë, sy kop omlaag. ‘n Man wat nie weet hoe verder nie.

Maryna kies haar woorde versigtig: “Jou kind het ‘n onnosel ding gedoen en weggehol, mnr. Botha. Maar hy het teruggedraai en jou gebel. Vir my het hy in die gesig gekyk, om verskoning gevra.”

Sy merk verlig ‘n ligte flikkering in sy oë, gaan met meer moed voort: “Miskien moet ons die kinders nog ‘n kans gee. Miskien kan ons mekaar help, kan hulle mekaar help. As ons ons vooroordele kan agterlaat en hulle die regte leiding gee.”

“Ek het waaragtig al die hulp nodig wat ek kan kry.” Nie maklike woorde vir enige man nie. Sy kan nie dink dat Arno óf Jan Hartog dit ooit oor hul lippe sal kry nie.

Dis skielik nie so moeilik om te vra nie: “Hoe lank is jou vrou al weg, mnr. Botha?”

Sy kop ruk op, sy oë vernou. Maar net ‘n oomblik, toe antwoord hy kalm: “Omtrent ‘n jaar. Aanvanklik het Werner dit goed gevat. Of so het dit altans gelyk. Maar deesdae …”

“Monique het haar pa aanbid. Hy’s hier weg met ‘n jong bokkie, alle bande verbreek …” Sy sál nie voor die man huil nie, sy sal verdomp nie.

Hy bly lank stil, toe kyk hy haar reguit in die gesig. “Ek vra om verskoning vir my oordeel oor jou kind. En vir wat myne aangevang het.”

Sy knip die trane weg. “Dankie,” sê sy stadig. “Baie, baie dankie.”

Daar’s ‘n beweging by die kombuisdeur. “Pa, ek is vreeslik jammer.” Die seun lyk baie na sy pa. ‘n Mooi seun, as jy by die kettings en oorbel en té swart gekleurde hare kan verbykyk.

Dawid Botha kug een keer ongemaklik, toe maak hy sy arms oop. “Dis alles reg, my kind.”

“Ek gaan maak tee.” In die kombuis doen sy dieselfde – maak haar arms oop. “Dis alles reg, my kind,” sê sy.

 

TOE SY DIE VOLGENDE OGGEND by die reisagentskap instap, wag Jan Hartog haar in.  “Ek moet jou ongelukkig ‘n skriftelike waarskuwing gee, mevrou,” sê hy en stoot dit oor die lessenaar na haar toe.

Sy hou kalm haar koevert na hom uit: “Dit sal nie nodig wees nie, meneer. Hier is my bedanking, my onmiddellike bedanking. Ek sal vandag alles in orde kry, ook reël vir ‘n tydelike plaasvervanger.”

“Sulke vermetelheid! Waar kom jy daaraan … Ek sal nie toelaat …”

“O ja, u sal dit toelaat! Seksuele teistering is deesdae ‘n ernstige saak.”

Sy staan en kyk hoe dit by hom insink. “Jy sal dit nie waag …”

“Ek sal dit definitief waag, mnr. Hartog.” Sy kan skaars haar eie woorde glo; sy het nuwe krag in haarself ontdek.

“Jy sal vergaan van ellende … Jy sal terugkruip na my toe!” Maar die skop is uit hom, sy bravade het hom verlaat.

“Ek begin môre in ‘n nuwe pos, meneer. Ons doen hoofsaaklik avontuurkampe vir jongmense – roei op die Gariep, dié soort ding. My dogter en haar vriend sal ook in die skoolvakansies betrokke wees.”

Sy en Monique het laasnag min geslaap, heelnag koffie gedrink en gepraat. Oor Johan Terblanche wat dringend ervare hulp nodig het in sy reisbesigheid, wat die bakkie summier wil oorkoop, wat kennelik ‘n slag met jongmense het. Oor Werner Botha wat dapper genoeg was om terug te kom en te erken hy het ‘n simpel fout gemaak, oor sy pa wat groot genoeg was om sy verskoning te aanvaar.

Maar hulle het veral oor mans gepraat: oor mans wat steeds dink ‘n vrou is net daar om gebruik te word, en oor mans wat altyd bereid is om ‘n klip uit enigiemand se pad te rol as dit binne hul vermoë is. Oor mans wat ‘n vrou as ‘n middel tot ‘n doel sien, en mans wat ‘n vrou as ‘n volwaardige mens sien. En die gawe van onderskeiding wat ‘n vrou moet aankweek en vertroetel.

“Ek is bereid om jou tot die einde van die maand te betaal.” Hartog se hand gaan na die laai met die tjekboek. “Maar jy beter sorg dat die temp  weet wat sy doen.”

“Dis nie nodig nie, dankie, meneer. En ek sal haar dééglik inlig oor álle aspekte van die werk.”

Sy neurie sag toe sy omdraai na haar lessenaar.

Die klank stol in haar keel toe sy amper trompop in Arno vasloop.

Hy’t oud geword, is haar eerste gedagte. Hy lyk verleë, is haar tweede. Ek voel niks, ek voel absoluut niks, is haar derde.

“Hallo, Arno. Kan ek help?” vra sy met ‘n kalmte wat sy vier-en-twintig uur gelede nog nie gehad het nie.  Ja, Werner het inderdaad die heel beste tyd gekies om ‘n onnosel ding aan te vang en daarmee sy eie en verskeie ander lewens onherroeplik te verander.

“Ek is terug, Maryna.” Arno steek sy hande na haar uit met sy ou, bekende glimlag. Dit raak haar nie meer nie.

“Ek is jammer, Arno, maar ek is nie meer …” Die geskel van die voordeurklokkie onderbreek haar. Toe sy die knoppie druk, tuimel die twee tieners soos uitgelate jong honde die kantoor binne. Agter hulle staan Dawid Botha bonkig en kalm, die lyne op sy gesig sagter as gister, sy oë vol versigtige blydskap en hoop.

“Hallo, Dawid,” sê sy en steek haar hande na hom uit.

Kortverhaal: Marina se kubereksperiment

Marina se kuber-eksperiment het in Huisgenoot van 27 Augustus 2009 verskyn. Mens kan sien dit was die jaar toe ek my toetrede tot Facebook gemaak het (met die hoop dat Ouboet, wat daardie jaar weg is Noorweë toe, dalk bietjie in kontak sal bly.