Θοδωρής Γεωργακόπουλος's Blog, page 8

Ένα Σαββατοκύριακο Στην Ελλάδα

Συνέβησαν τα εξής πράγματα:

1) Το παραδοσιακό ντέρμπι των μεγαλύτερων ποδοσφαιρικών ομάδων της χώρας δεν έγινε, επειδή οι κάφροι, οι sociopaths και οι κοινοί εγκληματίες που έχουν απομείνει να παρακολουθούν αγώνες ελληνικού ποδοσφαίρου τα έκαναν σμπαράλια στο γήπεδο πριν αρχίσει το ματς. Την ίδια ώρα, σε μια άλλη χώρα συνέβαινε ένα άλλο ντέρμπι των δύο μεγαλύτερων ποδοσφαιρικών τοπικών ομάδων. Εκείνη η χώρα δεν είναι καμιά σκανδιναβική ή αγγλοσαξωνική πλούσια. Μεσογειακή είναι, κι εκεί ζέστη κάνει, και έχουν πάρα πολλή ανεργία, και μνημόνια πέρασαν, και εμφυλίους και χούντες στο παρελθόν, πολύ παρόμοια με τη δικιά μας. Εκεί το ντέρμπι έγινε, και η ομάδα που έπαιζε εντός έδρας έχασε 4-0 από τη μισητή της αντίπαλο, και όταν βγήκε αλλαγή ο καλύτερος παίκτης της μισητής, το στάδιο τον χειροκρόταγε όρθιο.

2) Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης της Ελλάδας, αυτό που αυτοπροβάλλεται ως μοναδική εναλλακτική κυβερνητική επιλογή, προσπάθησε να διοργανώσει εσωκομματικές εκλογές, και απέτυχε. Το ηλεκτρονικό σύστημα καταγραφής των ψηφοφόρων, το οποίο είχε αναπτύξει εταιρεία το site της οποίας είναι ένα λογότυπο που από κάτω γράφει "under construction", δε δούλεψε ποτέ, οπότε οι εκλογές αναβλήθηκαν. Ο επικεφαλής της αρμόδιας επιτροπής του κόμματος δεν παραιτήθηκε, ο προσωρινός πρόεδρος του κόμματος δεν παραιτήθηκε επίσης, αλλά είπε ότι θα παραιτηθεί αν πρώτα παραιτηθούν και οι άλλοι υποψήφιοι, από ό,τι αξίωμα διαθέτει ο καθένας.

Επειδή σταμάτησαν τα κομπιούτερ να γίνει ένα καινούργιο κόμμα; Να εκφράσει τι; Τον κομπιουτερικό φιλελευθερισμό; #ndekloges #skai

— Kostis Hatzidakis (@K_Hatzidakis) November 23, 2015

3) Κάποιος με μάτια εντόπισε ότι στην επίσημη φωτογραφία που είχε αναρτήσει στο site ο αναπληρωτής υπουργός προστασίας του πολίτη, υπήρχε εμφανές ένα post-it κολλημένο στην οθόνη υπολογιστή, το οποίο έγραφε "user: YPOURGOS password: 123456". Ο υπουργός προστασίας του πολίτη είναι μεταξύ άλλων πολιτικός προϊστάμενος της ΕΥΠ.

Αν μπορεί κανείς να βγάλει ένα συμπέρασμα από αυτό το Σαββατοκύριακο, είναι ότι το πέπλο ασχετοσύνης, αναισθησίας και καφρίλας που για δεκαετίες ευημερούσε στις παρυφές της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής ζωής της υπέροχης χώρας μας, έχει πια εδραιωθεί ως mainstream, είναι πλέον η φυσιολογική κατάσταση των πραγμάτων. Οι Παπαμιμίκοι, οι χούλιγκαν και τα χαρτάκια στο κομπιούτερ, ο λειτουργικός αναλφαβητισμός, η φτήνια και η κλινική ανικανότητα, αυτά είναι ο κανόνας πλέον, κι αυτοί οι άνθρωποι με αυτές τις ικανότητες είναι που έχουν προκύψει από τη δημοκρατική εξελικτική διαδικασία δεκαετιών, πολιτικό προσωπικό φτιαγμένο κατ' εικόνα και καθ΄ομοίωση Ελλήνων πολιτών, απολύτως βέβαιων για το δίκιο τους πάντα.

Εν τω μεταξύ, στην Κω:

Οι Δύο Παραφυάδες Του Μίσους

Ένα σύντομο σχόλιο για το μίσος που αναβλύζει στις οθόνες, ενίοτε συγκαλυμμένο, κάθε φορά που γίνεται κάτι πάρα πολύ άσχημο. Αφορμή είναι η πλημμύρα που εκτυλίσσεται μετά την τρομοκρατική επίθεση στο Παρίσι.

Το μίσος αυτό είναι δύο ειδών. 

Το ένα προέρχεται από αυτούς που μισούν τους μετανάστες, και το άλλο από αυτούς που μισούν το δυτικό πολιτισμό.

Κάποιος κακεντρεχής, απλοποιώντας ακόμα περισσότερο το φαινόμενο, θα συμπέραινε ότι αυτοί οι πυρήνες μίσους αποτελούνται από τους ρατσιστές και τους αναρχοκομμουνιστές. Αν ήθελε να βάλει ταμπέλες, υποθέτω.

Οι μεν εκδηλώνουν το μίσος τους στοχοποιώντας μεγάλες ομάδες του πληθυσμού ανάλογα με το συμβάν, εν προκειμένω τους μουσουλμάνους. Δεν έχει σημασία που το πρόβλημα της τρομοκρατίας δεν γεννήθηκε με το Ισλάμ, ή το ότι πάντα υπήρχαν και άλλων ειδών τρομοκράτες, ή το ότι τα περισσότερα θύματα αυτής της φάρας τρομοκρατών, των ισλαμιστών φονταμενταλιστών, η συντριπτική πλειοψηφία, μάλιστα, είναι κι αυτοί μουσουλμάνοι. Αυτό δεν έχει σημασία. Όπως δεν έχει σημασία το ότι δεν υπήρχε προσφυγική κρίση την 11η Σεπτεμβρίου του 2001, ή την 11η Μαρτίου του 2004, ή την 7η Ιουλίου του 2005. Υπάρχει τώρα, και αφορά μουσουλμάνους, οπότε είναι χρήσιμη στην αφήγηση της συγκεκριμένης ομάδας. Το ότι αυτοί οι μουσουλμάνοι τρέχουν για να ξεφύγουν από τους ίδιους τρομοκράτες, δεν τους μοιάζει αντιφατικό. Γενικά, φανατισμένοι ή ιδεοληπτικοί άνθρωποι σπάνια καταλαβαίνουν τις αντιφάσεις των αφηγήσεών τους, αν τις πιστεύουν με τη θέρμη του δόγματος.

Αυτή η κατηγορία περιέχει σχολιαστές του Twiter, πολιτικά πρόσωπα, σχολιαστές διαφόρων ειδών και μεγεθών, ακόμα και δειλά ανθρωπάκια που κυβερνούν Πολιτείες των ΗΠΑ. Το κοινό τους χαρακτηριστικό είναι το ότι όλοι αυτοί δεν θέλουν μετανάστες σκούρους, γκρίζους, διαφορετικούς στα μέρη τους. Βρίσκουν πληθώρα αληθοφανών επιχειρημάτων, τα οποία μέσα στην πλημμύρα συναισθημάτων που προκαλούν τέτοια τραγικά συμβάντα μεταμφιέζονται ευκολότερα σε "ψύχραιμες" και "ρεαλιστικές" απόψεις. Αλλά δύσκολα συγκαλύπτουν αυτό που στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων αποτελεί την πραγματική αιτία της στάσης τους: Είναι απλά ρατσιστές.

Η άλλη παραφυάδα του μίσους είναι αυτή που σπεύδει στο “ναι μεν αλλά”, μπερδεύοντας ηθελημένα τις έννοιες “αιτία” και “δικαιολογία”. Είναι αυτό το φλογερό, χολερικό, εξίσου δογματικό αριστερό timeline, που δεν ενδιαφέρεται φυσικά για τους νεκρούς του Λιβάνου, κι ούτε είχε ασχοληθεί μαζί τους, αλλά τώρα τους θυμάται και τους χρησιμοποιεί για να αποκαλύψει την υποκρισία ενός κόσμου που μισεί, του δυτικού. Γι' αυτό το μπλοκ, το πρόβλημα που τους αφορά και θέλουν να αναδείξουν δεν είναι οι νεκροί δυτικοί πολίτες, αλλά η όποια υποκρισία όσων επιβίωσαν. Κατά τη γνώμη τους, για τους νεκρούς του Παρισιού φταίνε οι Αμερικάνοι που χρηματοδότησαν αντάρτες στο Αφγανιστάν το 1980, ή οτιδήποτε άλλο έχουν κάνει οι αμερικάνοι και ο δυτικός ιμπεριαλισμός γενικά. Οι νεαροί τρομοκράτες που δεν είχαν γεννηθεί το 1980 και μπήκαν με τα Καλάσνικοφ στο Μπατακλάν δε φταίνε σε τίποτε. Αν δεν υπήρχαν αμερικάνοι, προφανώς αυτοί δεν θα ήταν τρελοί. Τα μέλη και αυτής της ομάδας αποτυγχάνουν να διακρίνουν οποιαδήποτε αντίφαση ανάμεσα στις ιδέες και τις λέξεις τους, ή ας πούμε οποιαδήποτε σχέση ανάμεσα στα μυαλά του Νικόλα Ρωμανού και αυτά του Αμπντελχαμίντ Αμπαούντ. 

Οι μεν μισούν τους ξένους, οι δε μισούν τη Δύση, και αυτά είναι τα μηνύματα που προσπαθούν να εκφράσουν, κρυμμένοι πίσω από γνώμες, δήθεν, για τις τρομοκρατικές επιθέσεις. 

Νομίζω ότι πρέπει να μάθουμε να τους διακρίνουμε και να τους αγνοούμε επιδεικτικά, κι αυτό ήθελα να σας πω σε ετούτο το σύντομο σημείωμα.

φωτογραφία καρέκλας, Παρίσι 2003

Η Ομορφότερη Χωματερή Του Κόσμου

Δεν είναι αλληγορικός αυτός ο τίτλος. Είναι κυριολεκτικός. Αυτό το άρθρο είναι μια φωτογραφική περιήγηση στην ομορφότερη χωματερή του κόσμου.

Εδώ να πούμε κάτι σημαντικό.

Δεν έχω δει όλες τις χωματερές του κόσμου.

Δεν έχω δει ούτε καν λίγες χωματερές, για να μπορώ να κρίνω.

Αλλά νομίζω ότι δεν χρειάζεται. Πιστεύω ότι μέχρι να φτάσουμε στο τέλος αυτού εδώ του άρθρου θα έχετε συμφωνήσει μαζί μου, ότι ομορφότερη χωματερή από αυτή δεν μπορεί να υπάρξει στη Γη.

Τα πράγματα έχουν ως εξής.

Η ομορφότερη χωματερή του κόσμου βρίσκεται στη Σαντορίνη

 

Στη Σαντορίνη, που είναι το αγαπημένο μου νησί στο Αιγαίο, και κατά συνέπεια και στη Γη (το Αιγαίο είναι η αγαπημένο μου πέλαγο) έχω πάει κάμποσες φορές. Όλες αυτές τις φορές είχα την ευκαιρία να δω σχεδόν όλα τα αξιοθέατα του νησιού, και να εξερευνήσω διάφορα μυστικά και μυστήρια που κρύβει σε σπηλιές και απόμακρες ραχούλες. Εκτός από ένα.

Όταν οδηγείς στο δρόμο που ξεκινά απ' τα Φηρά προς τα νότια, αυτή τη μεγάλη ευθεία που μοιάζει να τρέχει πάνω στο φρύδι της καλντέρας, κοιτάζοντας προς την πλευρά της καλντέρας συνειδητοποιείς ότι στην πραγματικότητα δεν είσαι στο φρύδι της καλντέρας, αλλά στην κορυφή ενός γκρεμού περίπου 40 μέτρων, στον πυθμένα του οποίου βρίσκεται ένα γιγάντιο, σχεδόν άδειο πλάτωμα, το εξής:

Είναι μια αχανής έκταση η ύπαρξη της οποίας μου προκαλούσε πάντα απορία, καθώς βρίσκεται σε ένα απίθανα προνομιούχο μέρος, ανάμεσασ σε μερικά από τα πιο ακριβά και σπάνια οικόπεδα του κόσμου.

Και μοιάζει τελείως άδεια.

Με την εξαίρεση μόνο ενός γιγάντιου ερειπίου, παλιού βιομηχανικού κτιρίου, εμφανώς εγκαταλειμένου.

Τι είναι αυτό το μέρος; Γιατί είναι άδειο; Γιατί δεν έχει γεμίσει με πεντάστερα ξενοδοχεία των 600 ευρώ τη βραδιά, καταστήματα με σουβενίρ, χρυσοχοεία κι εστιατόρια, όπως τα Φηρά, ακριβώς δίπλα; Θα σας πω. Την τελευταία φορά που βρεθήκαμε στη Σαντορίνη, περίπου στη μέση της μεγάλης ευθείας, αμέσως μετά το σούπερ μάρκετ, ένας χωματόδρομος έστριβε προς τα δεξιά, και μια μεγάλη καγκελόπορτα έχασκε ανοιχτή.

Στρίψαμε.

Ο δρόμος ήταν κατάλευκος, σαν τη μαλακιά πέτρα της Σαντορίνης, και το νοικιασμένο αυτοκίνητο έγινε σα λουκούμι πολύ γρήγορα, οπότε το αφήσαμε νωρίς και, με τα πόδια, κατεβήκαμε στο μυστηριώδες πλάτωμα.

Πολύ γρήγορα το έδαφος έγινε, πώς να το πω, περίεργο. Ήταν χώμα, αλλά όχι κανονικό χώμα. Σαν να πατάς μια στοιβάδα χώματος που έχει απλωθεί πάνω σε κάτι άλλο, χορτάρια, κλαδιά, κάτι.

Όχι χορτάρια.

Ούτε κλαδιά.

Φυσούσε εκείνη την ημέρα, κι από τη λάθος μεριά, έτσι πριν καν φτάσουμε στη στροφή του δρόμου, η μυρωδιά μας είχε δώσει την απάντηση.

Σκουπίδια.

Περπατάγαμε πάνω σε σκουπίδια.

Η χωματερή της Σαντορίνης βρίσκεται μερικές εκατοντάδες μέτρα μακριά από τα Φηρά, πάνω στην καλντέρα.

Τα σκουπίδια στοιβάζονται στην ακρούλα του γκρεμού σε στοιβάδες, οι οποίες στη συνέχεια θάβονται στο χώμα, για να χωνευτούν στην αιωνιότητα, ή μέχρι να ανατιναχτεί πάλι το ηφαίστειο και πετάξει εκατομμύρια σακούλες και λάστιχα στα ουράνια.

Τα σκουπίδια της Σαντορίνης απολαμβάνουν μια θέα την οποία άνθρωποι πληρώνουν 600 ευρώ το βράδυ λίγο παραδίπλα.

Αυτή τη θέα.

Ή, κοιτώντας προς το βορρά, αυτή τη θέα, που περιέχει και τα Φηρά, και το Ημεροβίγλι, και το Σκάρο, και την Οία.

Το πρόβλημα της χωματερής της Σαντορίνης είναι χρόνιο και, όπως μπορεί κάποιος να διαπιστώσει με μια μικρή έρευνα στο Google, πολυσυζητημένο. Δεν είναι μόνο το ότι το νησί υποδέχεται τεράστιους αριθμούς επισκεπτών κάθε χρόνο -είναι και το ότι είναι μικροσκοπικό και, πλέον, γεμάτο με οικισμούς, νόμιμους ή παράνομους. Δεν υπάρχει χώρος για χωματερή. Αλλά υπάρχουν σκουπίδια. Τα οποία συνεχίζουν να πετιούνται εκεί που πετιούνταν πάντα, από τότε που η καλντέρα της Σαντορίνης δεν ήταν ένα από τα πιο δημοφιλή φόντα για φωτογραφίες γάμων Κινέζων.

Αφού τα σκεφτήκαμε όλα αυτά και αφού ο αέρας δυνάμωνε, ακολουθήσαμε το δρόμο που συνέχιζε προς το πλάτωμα, προσπαθώντας να ξεχάσουμε ότι περπατάμε πάνω σε σκουπίδια.

Το πλάτωμα θα μπορούσε να αποτελέσει θαυμάσια τοποθεσία για γυρίσματα του True Detective. Της πρώτης σεζόν.

Καθώς υπήρχε πολλή άπλα εδώ, πολύ λογικά, ο τοπικός σκοπευτικός σύλλογος είχε στήσει υποδομές για σκοποβολή. Κανένας δε χρειαζόταν να μαζέψει τα σκάγια. Είπαμε, σκουπιδότοπος.

Ο γκρεμός των 40 μέτρων που είπαμε έμοιαζε έτσι από κάτω:

Κοιτάζοντας από την άκρη του γκρεμού προς τα κάτω, στις όχθες της καλντέρας, ερείπια:

Η θέα, παρεμπιπτόντως, ήταν αυτή:

Το μοναδικό κτίριο σε όλο το πλάτωμα ήταν αυτό το αλλόκοτο παλιό εργοστάσιο:

Το πώς δεν έχει μετατραπεί σε πολυτελές ξενοδοχείο μου φαινόταν αδιανόητο, αλλά δεδομένων όσων είδαμε, και του ότι μερικές φορές φυσάει νοτιάς, δε μου φαίνεται και πολύ αδιανόητο πλέον. Ήταν ένα ενδιαφέρον ερείπιο.

Έχοντας εξερευνήσει αρκετά ερείπια, πια, νομίζω ότι μπορώ να κρίνω, και του βάζω επτά στα δέκα.

Κι εσείς τώρα, πείτε μου. Όχι, πείτε.

Δηλαδή, αν έχετε διαφορετική γνώμη θα χαρώ να την ακούσω, αλλά πραγματικά, πείτε.

Δεν είναι η ομορφότερη χωματερή του κόσμου;

Όλες Οι Φονικές Επιθέσεις Του ISIS Το 2015

Από την αρχή του χρόνου, βομβιστές αυτοκτονίας ή δολοφόνοι του Ισλαμικού στρατού έχουν εκτελέσει πάνω από 900 ανθρώπους σε πολλές διαφορετικές χώρες. Η ανεξέλεκτη τζιχάντ αυτού του μορφώματος φρενοβλαβών είναι ένα φαινόμενο εξαιρετικά περίπλοκο όχι μόνο στην αντιμετώπισή του, αλλά και στην κατανόησή του με όρους αντιληπτούς σε δυτικά μυαλά. Πριν σπεύσετε να γράψετε κάτι που ενδέχεται να είναι μπαρούφα στα social media (όπως έχουν κάνει τόσοι τις τελευταίες ώρες), σας προτρέπω να διαβάσετε αυτό το άρθρο του Atlantic και μετά αυτή την καταγραφή της δράσης του ISIS και των συλλήψεων που έχουν συμβεί σε διάφορες χώρες τον τελευταίο χρόνο, από τους New York Times. Παρακάτω, μια καταγραφή των επιθέσεων που έχουν συμβεί ως τώρα το 2015.

13 Νοεμβρίου - Γαλλία - Σειρά επιθέσεων - 128 νεκροί (ως τώρα)

12 Νοεμβρίου - Λίβανος - Βομβιστικές επιθέσεις - 43 νεκροί

4 Νοεμβρίου - Αίγυπτος - Βομβιστική επίθεση - 4 νεκροί

31 Οκτωβρίου - Αίγυπτος - Κατάρριψη ρωσικού αεροσκάφους - 224 νεκροί (ο ISIS έχει αναλάβει την ευθύνη, αλλά δεν είναι επιβεβαιωμένη η εμπλοκή του)

6 Οκτωβρίου - Υεμένη - Βομβιστική επίθεση - 25 νεκροί

24 Σεπτεμβρίου - Υεμένη - Βομβιστική επίθεση - 25 νεκροί

2 Σεπτεμβρίου - Υεμένη - Βομβιστική επίθεση - 20 νεκροί

26 Αυγούστου - Αίγυπτος - Επίθεση με όπλα - 2 νεκροί

12 Αυγούστου - Αίγυπτος - Αποκεφαλισμός Κροάτη εργαζομένου - 1 νεκρός

7 Αυγούστου - Σαουδική Αραβία - Βομβιστική επίθεση - 15 νεκροί

20 Ιουλίου - Τουρκία - Βομβιστική επίθεση σε πολιτιστικό κέντρο - 32 νεκροί

11 Ιουλίου - Αίγυπτος - Βομβιστική επίθεση έξω από το Ιταλικό προξενείο - 1 νεκρός

26 Ιουνίου - Τυνησία - Επίθεση με όπλα σε ξενοδοχείο - 38 νεκροί

26 Ιουνίου - Κουβέιτ - Βομβιστική επίθεση σε τζαμί - 25 νεκροί

17 Ιουνίου - Υεμένη - Επιθέσεις με παγιδευμένα αυτοκίνητα - 30 νεκροί

31 Μαΐου - Λιβύη - Βομβιστική επίθεση - 4 νεκροί

29 Μαΐου - Σαουδική Αραβία - Βομβιστική επίθεση σε τζαμί - 3 νεκροί

22 Μαΐου - Σαουδική Αραβία - Βομβιστική επίθεση σε τζαμί - 21 νεκροί

12 Απριλίου - Αίγυπτος - Επιθέσεις σε δυνάμεις ασφαλείας - 12 νεκροί

12 Απριλίου - Λιβύη - Βομβιστική επίθεση στην πρεσβεία της Νότιας Κορέας - 2 νεκροί

8 Απριλίου - Σαουδική Αραβία - Επίθεση σε περιπολία αστυνομικών - 2 νεκροί

5 Απριλίου - Λιβύη - Επίθεση σε σημείο ελέγχου - 4 νεκροί

2 Απριλίου - Αίγυπτος - Επιθέσεις με παγιδευμένα αυτοκίνητα - 12 νεκροί

20 Μαρτίου - Υεμένη - Βομβιστικές επιθέσεις σε τζαμιά - 130 νεκροί

18 Μαρτίου - Τυνησία - Βομβιστική επίθεση σε μουσείο - 22 νεκροί

20 Φεβρουαρίου - Λιβύη - Επιθέσεις με παγιδευμένα αυτοκίνητα - 40 νεκροί

3 Φεβρουαρίου - Λιβύη - Επίθεση σε πετρελαιοπηγή - 12 νεκροί

29 Ιανουαρίου - Αίγυπτος - Βομβιστικές επιθέσεις - 44 νεκροί

27 Ιανουαρίου - Λιβύη - Επίθεση σε ξενοδοχείο - 8 νεκροί

7 Ιανουαρίου - Γαλλία - Επίθεση σε εφημερίδα - 12 νεκροί

Πόσα Λεφτά Παίρνει Το Κράτος Για Κάθε Εργαζόμενο Του Ιδιωτικού Τομέα

Έστω εταιρεία του επονείδιστου και κατάπτυστου ιδιωτικού τομέα που θέλει να ανταμείψει τους πολυτιμότερους εργαζομένους της με υψηλούς μισθούς. Έστω ότι για έναν συγκεκριμένο, πολύ αξιόλογο, θέλει να δαπανήσει το ποσό των €6228.

Πόσα από αυτά λέτε ότι παίρνει ο εργαζόμενος αυτός καθαρά στην τσέπη κάθε μήνα;

Θα σας πω εγώ.

€2780 παίρνει.

Το κράτος (με τις ασφαλιστικές και τις φορολογικές εισφορές) ξέρετε πόσα παίρνει; Τα υπόλοιπα.

€3448.

Υπάρχουν προηγούμενα τέτοιων επαγγελματικών σχέσεων, ειδικά στο επονομαζόμενο αρχαιότερο επάγγελμα του κόσμου. Στη δικιά μας περίπτωση η, επαναλαμβάνω, κατάπτυστη και καταγέλαστη ιδιωτική επιχείρηση πληρώνει για κάθε ακριβό της υπάλληλο όσα θα έπαιρνε άλλος ένας, και μερικά ακόμα ρέστα παραπάνω, στο κράτος.

Για μικρότερες αμοιβές η αναλογία είναι μικρότερη, αλλά παραμένει αξιοθρήνητη.

Αυτός ο πίνακας είναι από το εβδομαδιαίο δελτίο του ΣΕΒ, στο οποίο περιέχεται και η εξής ιστορία:

"Ένα συγκεκριμένο παράδειγμα που προέρχεται από λογιστήριο εταιρείας μέλους του ΣΕΒ είναι ενδεικτικό: Για έναν μηχανικό (ασφαλισμένο στο ΤΣΜΕΔΕ, που είναι «ευγενές ταμείο») με μικτό μισθό €2.500 (συνολικό κόστος εργοδότη €3.114, Διάγραμμα 10) ο εργοδότης αποφασίζει να δώσει αύξηση, για να ανταμείψει τη συστηματική προσπάθεια και καλή απόδοσή του. Του αυξάνει συνεπώς τον μικτό μισθό στις €3.500 (κόστος εργοδότη €4.360). Στο τέλος, η αύξηση αυτή κοστίζει €1.246 στον εργοδότη και ο εργαζόμενος ανταμείβεται για την παραγωγικότητα του με επιπλέον καθαρές αποδοχές €396. Το κράτος από την άλλη εξασφαλίζει για τον εαυτό του επιπλέον έσοδο €850, δηλαδή το 68,2% της αύξησης πηγαίνει στο κράτος!" 

Αυτά βέβαια είναι πράγματα που όσοι έχουν προσλάβει ανθρώπους ή έχουν δικές τους επιχειρήσεις τα ξέρουν εδώ και χρόνια. Όπως επίσης ξέρουν ότι με τέτοια εργοδοτικά κόστη, σε πολλές από τις εγχώριες αγορές μια επιχείρηση δεν βγαίνει με τίποτα, δε μπορεί να λειτουργήσει, και μπορεί να επιβιώσει μόνο με έναν τρόπο, που δε λύνει το πρόβλημα κανενός: Φοροδιαφεύγοντας.

Αν Θέλετε Να Καταλάβετε Γιατί Καταστρέφεται Η Ελλάδα, Διαβάστε Αυτά Τα Βιβλία

Τι κρίση είναι αυτή που περνάμε, τι κρισάρα γιγάντια, πόσο θεαματική και φαντασμαγορική, δακτυλοδεικτούμενη. Γι' αυτό που ζούμε εμείς εδώ σήμερα κάποτε θα γράφονται τραγούδια. Η εποχή μας θα αναπολείται από τους μακρινούς απογόνους ως μαύρη και δραματική, κι εμείς, η γενιά μας, θα θεωρείται καταγέλαστη και αφελής. Ως αδαή κουτορνίθια θα μας θυμούνται, που δε μπορούσαν ούτε ένα υποτυπώδες κράτος να στήσουν. Εμείς είμαστε μέσα στη μέση της καταιγίδας αυτή τη στιγμή, και από αυτή τη θέση είναι λίγο δύσκολο να καταλάβουμε τι μας συμβαίνει ακριβώς. Δύσκολο, αλλά όχι αδύνατο.

Υπάρχουν βιβλία.

Τα τελευταία χρόνια έχουν γραφτεί μερικά βιβλία που εξηγούν αποτελεσματικά μερικές από τις πτυχές της νέας ελληνικής κατάρρευσης. Τα προηγούμενα, δε, χρόνια είχαν γραφτεί βιβλία για άλλες, παλαιότερες παρόμοιες καταρρεύσεις, τα οποία συμπληρώνουν τη συνολική εικόνα της χώρας, τη διαχρονική. Είναι μια εικόνα πολλών επαναλήψεων. Η Ελλάδα κατοικείται από ένα λαό που κάνει ξανά και ξανά παρόμοια λάθη εδώ και σχεδόν δύο αιώνες, από τότε δηλαδή που απέκτησε την αυτοδιοίκηση αυτής της ακρούλας της Βαλκανικής χερσονήσου, για να την κάνει ό,τι θέλει.

Έχω διαβάσει -ολόκληρα ή αποσπασματικά- τα επτά από τα οκτώ βιβλία που βρίσκονται στην παρακάτω λίστα, και σας προτείνω να κάνετε το ίδιο. Ή μάλλον, σας προτείνω να τα διαβάσετε όλα ολόκληρα. Καταλαβαίνω ότι αυτό μπορεί να είναι δύσκολο για πολλούς, καθώς πρόκειται για 3.500 σελίδες, κι ο χρόνος όλων μας είναι περιορισμένος. Ενδέχεται, ωστόσο, αυτοί που έχουν περισσότερο χρόνο από όλους να είναι ακριβώς αυτοί που χρειάζεται περισσότερο να τα διαβάσουν:

Το να καταλάβουμε τι είναι αυτό που μας συμβαίνει, το αν για τη χρεοκοπία της Ελλάδας φταίει η Μέρκελ, τα "μνημόνια", οι σαϊεντολόγοι, τα χόμπιτ ή κάτι άλλο, και το γιατί αυτός ο λαός αυτοκαταστρέφεται ξανά και ξανά, παραμένοντας στις παρυφές της Δύσης αλλά ποτέ πραγματικά μέσα της, είναι χρήσιμο πράγμα, πολύτιμο. Η αυτογνωσία και η κατανόηση δεν είναι από μόνες τους αρκετές, αλλά είναι κάτι. Είναι μια αρχή.

Έχουμε και λέμε:

1. Στάθης Καλύβας: Καταστροφές και Θρίαμβοι - Παπαδόπουλος

Αυτό το πολύ συμπυκνωμένο βιβλίο από τον καθηγητή πολιτικής επιστήμης του Γέιλ, μια σύντομη πολιτική ιστορία του ελληνικού κράτους, γράφτηκε αρχικά για ξένο κοινό, για να μπορούν να καταλάβουν αλλοδαποί τι είναι αυτή η χώρα και γιατί καταστρέφεται συνέχεια. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, καθώς τα περισσότερα από τα πράγματα που εξιστορεί είναι είτε παντελώς άγνωστα, είτε γνωστά με λάθος τρόπο και στους Έλληνες, οπότε η προσεκτική και εκλαϊκευμένη προσέγγιση βοηθά στο να γίνουν καταληπτά από τον οποιονδήποτε.  Πολύ σημαντικό είναι και το ότι πρόκειται για ένα βιβλίο κατά βάση αισιόδοξο. Περιγράφει πώς, παρ' όλα τα διαρκή και αυτοκαταστροφικά λάθη, οι Έλληνες πάντα με τον ένα ή τον άλλο τρόπο κατάφερναν να βρίσκονται στο στρατόπεδο των νικητών της Ιστορίας. Έστω και κατά λάθος.

Αν θέλετε να διαβάσετε μόνο ένα βιβλίο από αυτή τη λίστα, ή αν σκέφτεστε από πού να αρχίσετε, διαλέξτε αυτό.

2. Κώστας Κωστής: Τα κακομαθημένα παιδιά της ιστορίας - Πόλις

«Αι ιδιοτροπίαι μας, και αι φαντασίαι μας, και αι προπετείς μας αξιώσεις, μαρτυρούσιν ότι είμεθε les enfants gâtés de l'histoire»

Αν το βιβλίο του Καλύβα σας άνοιξε την όρεξη και θέλετε να εμβαθύνετε στα ίδια θέματα, έχει γραφτεί μια πολύ πιο εκτενής και "βαρύτερη" εκδοχή. Ο ιστορικός Κώστας Κωστής ξεκινάει από ακόμα πιο πριν, πάει στο 17ο αιώνα, και χαρτογραφεί με λεπτομέρειες τη διαρκή πορεία των δανεισμών, των κακοδιαχειρίσεων και των πτωχεύσεων μέσα από το πολιτικό και κοινωνικό τους πλαίσιο.

Είναι πάρα πολύ ωραίο, πιο δύσκολο στο διάβασμα, αλλά πλήρες. Με αυτό και το προηγούμενο, καλύπτετε ολόκληρη τη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Αν, ωστόσο, θέλετε να εμβαθύνετε ακόμα περισσότερο σε συγκεκριμένες φάσεις τις ιστορίας, σας προτείνω τα εξής τρία:

3. Νικηφόρος Διαμαντούρος: Οι απαρχές της συγκρότησης σύγχρονου κράτους στην Ελλάδα 1821-1828 - ΜΙΕΤ

Ετούτο δεν γράφτηκε εν μέσω της κρίσης, ήταν η διδακτορική διατριβή του Νικηφόρου Διαμαντούρου στο πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης, μα κυκλοφόρησε στα ελληνικά μόλις το 2002. Περιγράφει την ιστορία της ίδρυσης του ελληνικού κράτους, και μέσα από αυτήν αναδεικνύει το κρίσιμο αφήγημα της σύγκρουσης δύο κόσμων: Ενός  ξενόφερτου κύματος φιλελευθερισμού που ήθελε να φέρει τις αρχές του διαφωτισμού στο νέο κράτος, και των προνομιούχων του προηγούμενου καθεστώτος, που ήθελαν να φύγουν οι Τούρκοι, αλλά να μην αλλάξει τίποτε άλλο. Το πώς εκτυλίχθηκε αυτή η μάχη τα πρώτα χρόνια ζωής του νέου ελληνικού κράτους -μεταξύ άλλων, με δύο εμφυλίους- είναι ένα πολύ μεγάλο μάθημα γι' αυτά που ζούμε και βλέπουμε σήμερα. Η μάχη ανάμεσα στις δύο τάσεις της ελληνικής κοινωνίας δεν τελείωσε ποτέ.

Ο Διαμαντούρος έχει γράψει άλλο ένα βιβλίο που μελετά τη μεταπολίτευση μέσα από το πρίσμα αυτής της μάχης, το "Πολιτικός Δυισμός και Πολιτική Αλλαγή στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης". Δεν το έχω διαβάσει ακόμη -και δεν έχω καταφέρει να το βρω κιόλα- αλλά το σκοπεύω.

Για το πρώτο, έχω γράψει εδώ.

4. Γιάννης Γιανουλόπουλος: Η ευγενής μας τύφλωσις - Βιβλιόραμα

Μετά την ίδρυση του κράτους, ένα άλλο σημαντικό ιστορικό συμβάν που μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο μάθημα για εμάς σήμερα είναι το φιάσκο του πολέμου του 1897. Είναι πολύ ενδιαφέρον και ελάχιστα γνωστό στο ευρύ κοινό, και σ' αυτό το βιβλίο περιγράφεται με γλαφυρό -ενίοτε και χιουμοριστικό- τρόπο. Το πώς η πτώχευση του 1893 οδήγησε στην έκρηξη του λαϊκισμού και σε παλαβές ιστορικές ήττες που έβαλαν τη χώρα ακόμα πιο βαθιά στην κρίση θα σας θυμήσει πολύ τη σημερινή κατάσταση. Γι' αυτό έχω γράψει εδώ.

5. Στάθης Καλύβας & Νίκος Μαραντζίδης: Εμφύλια Πάθη - Μεταίχμιο

Σε μερικούς από εμάς, το ότι ο εμφύλιος πόλεμος της δεκαετίας του '40 εξακολουθεί και τροφοδοτεί το δημόσιο διάλογο με λεξιλόγιο και απολιθωμένα κόμπλεξ φαντάζει ακατανόητο. Σε ετούτο το βιβλίο δύο Έλληνες καθηγητές (και φίλοι) γράφουν τα βασικά πράγματα που πρέπει να ξέρει ένας ψύχραιμος, μη-φανατικός και μη-ιδεολογικά τυφλός ενημερωμένος πολίτης για εκείνο τον πόλεμο.

6. Αρίστος Δοξιάδης: Το Αόρατο Ρήγμα - Ίκαρος

Αν τώρα θέλετε να καταλάβετε γιατί πτώχευσε η Ελλάδα, πόσο στρεβλή και αλλοπρόσαλλη είναι η οικονομία της, και μερικές ιδέες για το πώς πρέπει να αλλάξει το παραγωγικό της μοντέλο για να σωθεί, ετούτο εδώ είναι μια θαυμάσια αφετηρία. Τώρα, πρέπει να πούμε ότι τα οικονομικά θέματα είναι πολύ μπουρδουκλωμένο πράγμα, κι οποιοσδήποτε ξέρει επαρκώς το λεξιλόγιο μπορεί να γράψει θεωρίες και απόψεις που μπορεί σε ένα δεκτικό και απελπισμένο κοινό να μοιάζουν σωστές και, ποιος ξέρει, να καταλήξει ακόμα και πρώτος σε ψήφους βουλευτής και λαοπρόβλητος σταρ για λίγους μήνες. Αλλά εδώ ο Δοξιάδης εξηγεί απλά και προσιτά τις βασικές δυσλειτουργίες της πραγματικής οικονομίας, όχι μακροοικονομικά όνειρα για χρέη. Δεν είναι χρήσιμο μόνο για γενικά ανήσυχους πολίτες, αλλά ειδικά για επιχειρηματίες και, βεβαίως, και για την πολύ μεγάλη ομάδα του πληθυσμού που ψήφισε όπως δείχνει η εικόνα παραπάνω.

7. Τάκης Παππάς: Λαϊκισμός και κρίση στην Ελλάδα - Ίκαρος 

Όλα τα παραπάνω σας δίνουν μια ιδέα για το πώς λειτούργησε αυτό το κράτος και αυτός ο λαός ιστορικά, γιατί έχει τα κουσούρια που έχει, πώς τα απέκτησε, ποιες ήταν οι συνέπειές τους, και ποια είναι η οικονομική διάσταση της κρίσης που ζούμε σήμερα. Για μια πιο αναλυτική περιγραφή του "γιατί πτωχεύσαμε τώρα", υπάρχει αυτό το βιβλίο. Εδώ, ο καθητητής συγκριτικής πολιτικής Παππάς περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο ο λαϊκισμός διάβρωσε το πολιτικό σκηνικό και τους βασικούς θεσμούς του κράτους κατά τη μεταπολίτευση, οδηγώντας στο αναπόφευκτο και ακραίο τέλος. Έγραψα σχετικά εδώ.

8. Γιάννης Παλαιολόγος: Ο 13ος άθλος του Ηρακλή - Εστία

Ετούτο είναι το μόνο από τα οκτώ που δεν έχω διαβάσει, αλλά σκοπεύω να το κάνω σύντομα, καθώς μου το έχουν εκθειάσει διάφοροι, ετερόκλητοι. Είναι ιστορίες που περιγράφουν την κοινωνική διάλυση μιας κοινωνίας που, για λόγους που τεκμηριώνονται υπερεπαρκώς και από τα προηγούμενα, ποτέ δεν απέκτησε καμία συνοχή.

Αν έχετε κι εσείς προτάσεις για διάβασμα, ευπρόσδεκτες στα σχόλια.

Μια Ημέρα Στην Expo 2015

Εσείς δηλαδή ξέρατε ότι υπάρχει μια διεθνής έκθεση -μάλιστα, Η Διεθνής Έκθεση- που γίνεται κάθε πέντε χρόνια περίπου και κρατάει για μήνες; Εγώ δεν το ήξερα. Όπως δεν ήξερα ότι αυτές οι εκθέσεις γίνονται σε τρεις μορφές ("universal" -οι μεγάλες-, "international" και "horticultural"), και το ότι η φετινή "universal" Expo γίνεται στο Μιλάνο. Τέτοιες εκθέσεις γίνονταν από το 19ο αιώνα, συγκεντρώνοντας εκθέτες από όλο τον κόσμο που έδειχναν στους επισκέπτες τους τα σημαντικότερα επιτεύγματα της επιστήμης και της τεχνολογίας της βιομηχανικής επανάστασης -και αυτό τουλάχιστο το ήξερα. Ήξερα επίσης ότι η αντίστοιχη έκθεση που έγινε στο Παρίσι το 1889 άφησε πίσω της τον Πύργο του Άιφελ. Αλλά δεν ήξερα ότι γίνονται ακόμα τέτοια πράγματα. Αλλά γίνονται.

Πριν από λίγες ημέρες η Coca Cola έστειλε μια μικρή ομάδα δημοσιογράφων από τη νοτιοανατολική Ευρώπη στην Expo 2015 του Μιλάνου. Και πήγα. Και ένα σωρό απορίες που δεν ήξερα καν ότι είχα, λύθηκαν.

Η Expo 2015 είναι μια πολύ μεγάλη έκθεση. Αυτό είναι: Έκθεση με περίπτερα. Όλοι έχουμε πάει σε εκθέσεις με περίπτερα. Απλά, αν θέλετε να φανταστείτε την Expo, μην έχετε στο μυαλό σας την έκθεση βιβλίου στο Ζάππειο. Ή τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Στην Expo εκατοντάδες περίπτερα βρίσκονται απλωμένα σε μια έκταση 1100 στρεμμάτον και τα περισσότερα είναι μεγέθους σούπερα μάρκετ (κυριολεκτικά -υπάρχει ένα περίπτερο-σούπερ μάρκετ) ή γηπέδων μπάσκετ (κυριολεκτικά -το σκέπαστρο του περιπτέρου της Coca Cola θα μεταφερθεί σε γήπεδο μπάσκετ στο Μιλάνο μετά το τέλος της έκθεσης), αρχιτεκτονικά αξιοσημείωτα, ολόκληρες υπερπαραγωγές. Στην Expo οι εκθέτες είναι εταιρείες, διεθνείς και τοπικοί φορείς, αλλά κυρίως χώρες: Πάνω από 140 χώρες του κόσμου, περί τις 50 εκ των οποίων είχαν γιγάντια αυτόνομα κτίρια-περίπτερα, ενώ οι υπόλοιπες ήταν σε κτίρια-γειτονιές, μαζί. Κάθε Expo έχει ένα θέμα γύρω από το οποίο στήνονται τα εκθέματα, και το φετινό θέμα ήταν "Feeding the planet, energy for life". Το φαΐ δηλαδή.

Το οποίο είναι το δεύτερο πιο χαρακτηριστικό πράγμα που παίρνει κανείς από μια επίσκεψη στην Expo του Μιλάνου. Ποιο είναι το πρώτο;

Το πρώτο, φίλοι μου, είναι ο κόσμος. Ο κόσμος. Οι άνθρωποι. Τα πλήθη.

Με το που μπαίνεις βλέπεις το εξής:

Υπάρχουν ουρές παντού. Στην είσοδο, στα περίπτερα, στα εστιατόρια και τα μαγαζιά. Οι ουρές είναι απεριόριστες, είναι ατελειώτες, φτάνουν μέχρι το πάντα, μέχρι το επέκεινα. Ο κόσμος είναι παντού, τόσο πολύς κόσμος που αναρωτιέται κανείς τι απομένει στην υπόλοιπη Γη, αν έχουν μαζευτεί όλοι οι Homo sapiens εδώ κι έχει αφεθεί η υπόλοιπη πλάση στα ζώα, τα φυτά και τα χταπόδια (που είναι εξωγήινα).

Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 υπήρχαν δύο ή τρεις ημέρες (δεν θυμάμαι) κατά τις οποίες υπήρχαν αγώνες σε όλα τα γήπεδα του ΟΑΚΑ ταυτόχρονα. Είχε και κολύμβηση, και στίβο, και γυμναστική και τένις την ίδια ημέρα και αντίστοιχες ώρες. Εκείνες τις ημέρες, συγκεντρώνονταν στο χώρο μέχρι και 120.000 άνθρωποι, λέει, και θυμάμαι πώς ήταν το μέρος, τίγκα στη χαρούμενη ανθρωπίλα.

Στην Expo ήταν περισσότεροι.

Δεν νομίζω ότι έχω δει ποτέ περισσότερους ανθρώπους συγκεντρωμένους σε ένα χώρο -έστω αχανή. Οι διοργανωτές περίμεναν γύρω στους 10.000 επισκέπτες την ημέρα πριν ξεκινήσει η έκθεση -τις ημέρες που πήγαμε εμείς υπολόγιζαν ότι οι ημερήσιοι επισκέπτες έφταναν τους 250.000 ανθρώπους. Συνολικά, μέχρι το τέλος της έκθεσης την 31η Οκτωβρίου, υπολογίζεται ότι θα έχουν περάσει από εκεί σχεδόν 20 εκατομμύρια άνθρωποι.

Είκοσι εκατομμύρια.

Τι κάνουν όλοι αυτοί εκεί;

H Expo, αν το καλοσκεφτεί κανείς, είναι ένας συνδιασμός Ολυμπιακών Αγώνων χωρίς αθλήματα, του Las Vegas strip και γιγάντιου, υπαίθριου μουσείου. Αυτό που κάνεις είναι πληρώνεις τα 32 ευρώ του εισιτηρίου, πας -κατά προτίμηση με αθλητικά παπούτσια, αποθέματα υπομονής και δοκιμασμένη παρέα-, και κοιτάς. Περνάς τη μέρα σου περπατώντας στα 1100 στρέμματα της γιγάντιας έκθεσης, περιμένοντας και εξερευνώντας ό,τι βρίσκεις μπροστά σου. Μπαινοβγαίνεις σε όσα περισσότερα περίπτερα μπορείς, βλέπεις και όλα τα διαθέσιμες δραστηριότητες και τα θεάματα στους υπαίθριους χώρους, τρως και χαζεύεις. Η όλη εμπειρία μπορεί να κρατήσει από μερικές ώρες μέχρι πολλές ημέρες. Το μέρος είναι αχανές, και ο κόσμος είναι πάρα, πάρα πολύς.

Θα σας γράψω εδώ για μερικά πράγματα που είδα. Κάποια τα είδα με τη δημοσιογραφική ξενάγηση, ενίοτε παρακάμπτοντας ουρές, και κάποια τα είδα εξερευνώντας μόνος μου.

Ξεκινήσαμε από το (βιοκλιματικό) περίπτερο της Coca Cola. Αυτή είναι η οροφή του, που θα μεταφερθεί στο γήπεδο μπάσκετ που λέγαμε:

Να σας πω την αλήθεια πηγαίνοντας στην Expo εγώ περίμενα δύο πράγματα: Να δω καταπληκτικά φουτουριστικά πράγματα για το μέλλον της τροφής, και να φάω. Πολύ. Υπολόγιζα να δοκιμάσω όσες περισσότερες κουζίνες (από τις δυνητικά 145) γινόταν, ονειρευόμουν το μεγαλύτερο bang bang της Ιστορίας. Εκείνη τη μέρα δεν έφαγα πολύ πρωινό στο ξενοδοχείο για να χωράει. Καταλαβαίνετε. Ορίστε, σκέφτομαι τη λαχτάρα και πεινάω. Τέλος πάντων, με το που είδα τις ιλιγγιώδεις ουρές κατάλαβα ότι δεν υπάρχει περίπτωση να λειτουργήσει αυτό το πράγμα, 250.000 άνθρωποι ήταν εκεί, πώς να τους ταΐσεις, θες αεροπλάνα να φέρνουνε τροφές από όλο τον κόσμο με τσάρτερ κάθε μέρα. Δεν λειτουργούσε έτσι. Οπότε εναπόθεσα στις ελπίδες μου στον κορεσμό της άλλης μου πείνας, της τεχνολαγνικής.

Το περίπτερο της Coca Cola είχε μια σειρά από δραστηριότητες και παρουσιάσεις των δράσεων της εταιρείας κυρίως στον τομέα της ενεργειακής βιωσιμότητας -ξέρατε ότι το μισό κουτάκι της κοκακόλας είναι φτιαγμένο από κουτάκια κοκακόλας;- αλλά σε μιαν άκρη υπήρχαν κάτι μεγάλα vending machines που λέγονταν Freestyle και έκαναν το εξής: Τους έλεγες τι θες να πιεις (Sprite, Fanta, Diet Coke) και επίσης τι γεύση θέλεις (λάιμ, ροδάκινο, σταφύλι, ένα σωρό επιλογές) και σου έφτιαχνε επί τόπου το ποτό. Δεν είχε αποθηκευμένες και τις 88 πιθανές γεύσεις που μπορεί να επιλέξει κανείς -η μίξη γινόταν ακαριαία μέσα στο μηχάνημα και το αποτέλεσμα έπεφτε στο ποτήρι και το έπινες.

Μπορεί να μην ακούγεται πολύ τρομερό έτσι όπως το περιγράφω, αλλά είπαμε, έψαχνα εικόνες του μέλλοντος, κι αυτή σας πληροφορώ είναι μια από τις καλύτερες ενδείξεις που είδα στην Expo. Φανταστείτε μηχανές που θα κάνουν το ίδιο για φαγητά.

Τη συγκεκριμένη, δε, την έχει σχεδιάσει ο Pininfarina, που σχεδιάζει αυτοκίνητα. Μοιάζει με ψυγείο από τα '60s. Νομίζω ότι θα άρεσε στο Μάρτι Μακφλάι, κρίμα που δεν έσκασε στο Μιλάνο.

Για περισσότερο μέλλον μας πήγαν στο σούπερ μάρκετ που έχει φτιάξει η Coop για την Expo, το οποίο υποτίθεται ότι δείχνει πώς θα είναι το σούπερ μάρκετ του μέλλοντος.

Το πρώτο και πιο βασικό χαρακτηριστικό που μας έδειξαν ήταν αυτές οι μεγάλες οθόνες πάνω από τα σχετικά μικρά ράφια-προθήκες για τα προϊόντα. Υποτίθεται ότι περνώντας το χέρι πάνω από κάθε προϊόν σου δείχνουν πληροφορίες για το συγκεκριμένο προϊόν, επειδή το σύστημα καταλαβαίνει τι κάνουν τα χέρια σου. Δούλευε όσο προβληματικά μοιάζει να δουλεύει το Kinect την πρώτη φορά που το βάζεις μπρος -και ήταν το λιγότερο ενδιαφέρον πράγμα εκεί μέσα.

Το πιο ενδιαφέρον που είδα στο σούπερ μάρκετ του μέλλοντος είχε να κάνει με διάφορες καινοτομίες στον τομέα της συσκευασίας που μας έδειξαν πολύ φευγαλέα και εκλαϊκευμένα για τα γούστα μου (πώς σας ακούγονται ψάρια που διατηρούνται στο ψυγείο για 21 μέρες) καθώς και επίσης θέματα logistics όπως το ότι χάρη σε αυτοματισμούς θα υπάρχουν πολύ λιγότερα τεμάχια στα ράφια, ώστε αυτά να ξαναγεμίζουν αυτόματα και χωρίς κενά, και ώστε οι πελάτες να μπορούν να βρίσκουν τα πράγματα που θέλουν πιο εύκολα. Ξέρω, μπορεί σε κάποιους να μοιάζουν βαρετά αυτά, αλλά ισχύουν τα γνωστά περί κολοκυθόπιτας. Επίσης μου άρεσε και το concept των πλήρων και υγιεινών έτοιμων γευμάτων που ετοιμάζονται μόνο με ζέσταμα (θα υπάρχουν ευρέως διαθέσιμα το 2020) καθώς και συσκευασίες με έντομα, σκορπιούς και άλλα τέτοια γεμάτα πρωτεΐνες φαγώσιμα που δυστυχώς απαγορεύεται να πωληθούν εντός ΕΕ. Ήταν κρίμα, ήθελα να δοκιμάσω.

Μετά την ξενάγηση υποσχέθηκα στον εαυτό μου ότι θα επέστρεφα αργότερα στο σούπερ μάρκετ για δω τι θα μπορούσα να αγοράσω. Δεν τα κατάφερα ποτέ. Όταν ξαναπέρασα από εκεί, η ουρά έκανε γύρο το τετράγωνο.

Όπως συνέβαινε και με τα περισσότερα περίπτερα.

Τα οποία περίπτερα, να πούμε εδώ, μερικά από τα οποία είναι πανάκριβες, περίπλοκες κατασκευές, σχεδιασμένες από αρχιτέκτονες, με το τέλος της Expo θα ξηλωθούν και θα φύγουν. Είναι πρόσκαιρα όλα όσα βλέπει κανείς στην Expo, εφήμερα. Με εξαίρεση ένα: Το περίπτερο της Ιταλίας.

Ετούτο το κτίριο, σχεδιασμένο από τους Nemesi, είναι το μεγαλύτερο της έκθεσης και μετά την Expo θα γίνει κέντρο τεχνολογίας για την πόλη του Μιλάνου. Προς το παρόν δεν έχω ιδέα τι είχε μέσα, γιατί η ουρά των ανθρώπων που περίμεναν να μπουν μέσα γύρναγε γύρω από το κτίριο μιάμιση φορά.

Από ό,τι καταλάβαμε αρκετά γρήγορα, υπήρχαν δύο είδη περιπτέρων: Κάποια στα οποία οι διοργανωτές/ιδιοκτήτες/curators πώς τους λένε είχαν φτιάξει ένα interactive πράγμα για τους επισκέπτες, με σενάριο, στο οποίο έμπαινες και έκανες κάτι για προδιαγεγραμμένο χρόνο. Το περίπτερο της Ελβετίας το πήγαινε στα άκρα το θέμα αυτό, έπρεπε να έχεις κλείσει ραντεβού συγκεκριμένη ώρα για να μπεις εκεί. Τα υπόλοιπα αυτής της κατηγορίας είχαν απ' έξω γιγάντιες ουρές, με τις μεγαλύτερες (από ό,τι μας είπαν, δεν τις μέτρησα) στα περίπτερα του Καζαχστάν, του Κατάρ και της Αυστρίας.

Η άλλη κατηγορία περιπτέρων περιλάμβανε αυτά που δεν είχαν σενάριο, έμπαινες μέσα και σουλάτσαρες, χαζεύοντας τα περιεχόμενα με την άνεσή σου. Αυτά είχαν μικρότερες ουρές, ή και καθόλου. Αυτό, ας πούμε, ήταν το πολύ όμορφο περίπτερο της Γαλλίας, με προϊόντα, τυριά, κρασιά, χώματα και ρίζες να κρέμονται από το θολωτό ταβάνι.

Το περίπτερο των ΗΠΑ είχε και από τα δύο είδη: Μια ξενάγηση στο ισόγειο με μια σειρά από βιντεάκια (που είχε ουρά) και μια σειρά από video walls και interactive τραπέζια στον πρώτο όροφο, όπου ανέβαινες και έβλεπες ό,τι ήθελες. Η πρόσοψη του περιπτέρου ήταν, δε, ένας όρθιος κήπος.

Το περίπτερο του Ηνωμένου Βασιλείου είχε το concept της κυψέλης. Υποτίθεται ότι ακολουθούσες το ταξίδι των μελισσών στην παραγωγή του μελιού, μέχρι που έφτανες σ' αυτό τον ατσαλένιο κύβο-κυψέλη στον οποίο έμπαινες μέσα και φωτογράφιζες τις προοπτικές και ανέβαζες στο Instagram.

Τέτοια θεαματικά περίπτερα φυσικά δεν είχαν όλες οι χώρες (του Ηνωμένου Βασιλείου κόστισε 6 εκ. λίρες). Σε διάφορα σημεία υπήρχαν θεματικές "γειτονιές" περιπτέρων, που συγκέντρωναν περίπτερα χωρών είτε γεωγραφικά κοντινών, είτε σχετικών με συγκεκριμένα προϊόντα. Αυτή, ας πούμε, ήταν η γειτονιά του καφέ, όπου ήταν μαζεμένες οι Κένυες και οι άλλες χώρες-παραγωγοί.

Ξέρω βεβαίως ποια ερώτηση σας βασανίζει τόση ώρα: Πού είναι η Ελλαδάρα; Δεν έχει περίπτερο;

Η απάντηση είναι, ίσως καλύτερα να μην είχε. Η Ελλάδα έχει ένα περιπτεράκι στη "γειτονιά" των χωρών στην οποία, θα έλεγε κάποιος κακεντρεχής, ανήκει και γεωπολιτικά, με τις Τυνησίες, τα Μαυροβούνια και τις Αιγύπτους. Και η Αίγυπτος είχε και ένα virtual reality ταξίδι στο Νείλο -και επομένως ουρά απ' έξω. Η Ελλαδάρα είχε δύο interactive τραπέζια και κάτι ρίγανες στον τοίχο. Ήταν όλο κι όλο ένα δωμάτιο, γεμάτο με ανθρώπους απηυδισμένους από τις ουρές, που ήθελαν να βρουν κάπου ήσυχα να ξαποστάσουν. Νάτο:

Εν τω μεταξύ, χώρες θα έλεγε κανείς μικρότερες, και χωρίς λαμπρό παρελθόν και ρίγανη, είχαν πιο φαντασμαγορική παρουσία, όπως ας πούμε η Λευκορωσία:

Θα μου πεις, τι σημαίνει αυτό; Ό,τι τι; Επειδή η Λευκορωσία είχε μια ρόδα με φωτάκια σημαίνει κάτι; Είναι καλύτερη από εμάς; Όχι βέβαια. Τα περισσότερα από τα περίπτερα που είδα σαν κάπως να δυσκολεύονταν να προσαρμοστούν στο concept της έκθεσης, που ήταν το μέλλον της τροφής και η βιωσιμότητα. Είναι λογικό, εδώ που τα λέμε, τι να μας πει η Λευκορωσία για το μέλλον της τροφής. Πάρτε μια ρόδα. Εδώ η Γαλλία δεν είχε τι να πει περί αυτού και κρέμαγε τα καμαμπέρ απ' το ταβάνι. Τι ακριβώς περιμέναμε να μας πουν για το θέμα χώρες όπως η Μολδαβία -τρομάρα της- που είχε κανονικό αυτόνομο περίπτερο. Τίποτε δεν είχε να πει, οπότε έβαλε τηλεοράσεις που έδειχναν ότι η Μολδαβία έχει πάρα πολύ γρήγορο ίντερνετ, ένα χαρτόνι που έγραφε κάτι για φανταστικούς αστερισμούς που βλέπουν οι Μολδαβοί στον ουρανό όταν μεθάνε (εγώ αυτό κατάλαβα) και επίσης πληροφορίες για το Κονγκάζ που, λέει, είναι "το μεγαλύτερο χωριό στην Ευρώπη".

Δηλαδή πόλη;

Υποθέτω ότι η Expo έχει ως σκοπό να συγκεντρώσει ανθρώπους από όλα τα μέρη του κόσμου και να τους δώσει την ευκαιρία να αναμείξουν τις ιδιομορφίες τους σε χίλια στρέμματα, καλώντας εκατομμύρια ανθρώπους για να κοιτάξουν το αποτέλεσμα. Αν αυτός ήταν όντως ο στόχος, νομίζω ότι επετεύχθη. Γιατί η Expo είναι ένας πολύχρωμος αχταρμάς που χρειάζεται πολλή υπομονή και που σπάνια βγάζει νόημα. Όπως η ζωή.

Και τώρα, θέαμα.

Κάθε ώρα (και, από το απόγευμα και μετά, κάθε μισή ώρα) στο γλυπτό που βρίσκεται απέναντι από το περίπτερο της Ιταλίας, το "Δέντρο της Ζωής", συμβαίνει ένα οπτικοακουστικό χάπενινγκ. Παίζει μουσική από τα ηχεία (την ημέρα ιταλικά τραγούδια από διάφορες εποχές, το βράδυ μια ειδική σύνθεση για την περίσταση) και χορεύουν τα συντριβάνια και αναβοσβήνουν τα φώτα και πετάγονται ατμοί και ανθίζουνε λουλούδια. Είναι πάρα πολύ ωραίο για ανθρώπους σαν εμένα που τους αρέσει να περπατάνε στους δρόμους και ξαφνικά να συμβαίνει κάτι γύρω τους και να σταματάνε και να τον κοιτάνε μ' ανοιχτό το στόμα, νιώθοντας τυχεροί, σαν παιδάκια.

Η Expo του Μιλάνου κλείνει στις 31 Οκτωβρίου, δηλαδή το Σάββατο. Η επόμενη "international" έκθεση (μικρότερη δηλαδή) θα γίνει στο Καζαχστάν το 2017, και η επόμενη "universal", η μεγάλη, στο Ντουμπάι το 2020. Θα έχουν άλλα θέματα, και άλλοι άνθρωποι θα πάνε σ' αυτές για να περάσουν ώρες σε ουρές και κοιτάζοντας πράγματα αλλιώτικα από αυτά που κοιτάζουν κάθε μέρα στα σπίτια, τα γραφεία και τα σχολεία τους. Εδώ κάποιος άλλος μπορεί να έθετε επιφυλάξεις για τα κόστη και τις δαπάνες και το χαρακτήρα (ιδεολογικό ή άλλο) τέτοιων πραγμάτων. Θα έκανε λάθος. Αν και δεν έμαθα πολλά πράγματα για το μέλλον της τροφής, αν και πρόλαβα να δω ελάχιστα από τα περίπτερα της έκθεσης, κι αν και ταλαιπωρήθηκα μαζί με όλους τους χιλιάδες άλλους εκείνη την ημέρα στην Expo του Μιλάνου, επιβεβαίωσα για μία φορά ακόμα την ανεκτίμητη αξία της -έστω και αυθαίρετης ή δαπανηρής- κατασκευής πραγμάτων, τοποθεσιών, θεαμάτων και στιγμών που φέρνουν μικρά ή μεγάλα πλήθη ανθρώπων στο ίδιο σημείο αναζητώντας μια ποικιλία.

Αυτό Το Site Υπάρχει Οκτώ Χρόνια

Πριν από λίγες εβδομάδες αυτό εδώ το site γιόρτασε τα όγδοα γενέθλιά του και, όπως κάνω σ' αυτές τις περιπτώσεις, εδώ μάζεψα τα είκοσι κείμενα που διαβάστηκαν περισσότερο όλα αυτά τα χρόνια. Η λίστα περιλαμβάνει προεκλογικά και πολιτικοκοινωνικά παραληρήματα, εκείνα των πολλών χιλιάδων λέξεων, δημοσιογραφικά κείμενα-σεντόνια από τα παλιά χρόνια και κριτικές για gadgets κυρίως. Νάτα με τη σειρά:

20. iPhone 5: Το Review - 07/11/12

Τρία από τα είκοσι δημοφιλέστερα posts σε ετούτο το σάιτ είναι κριτικές μοντέλων του iPhone, γιατί αυτοί είστε. Ωστόσο, κανένα από τα τρία δεν είναι το δημοφιλέστερο από όλα τα reviews κινητών που έχω ανεβάσει. Διαβάστε παρακάτω για να δείτε ποιο είναι.

19. Περιμένοντας το Λιαντίνη - 25/09/2007

Το κείμενο που είχα γράψει το 2005 για την υπόθεση της εξαφάνισης του καθηγητή Λιαντίνη εξακολουθεί να διαβάζεται, υποθέτω και λόγω Google, όταν περιοδικά η υπόθεση επανέρχεται στο προσκήνιο, για οποιουσδήποτε λόγους.

18. Οι καλύτερες φωτογραφίες από το ναυάγιο της Ζακύνθου - 31/05/10

Ένα μικρό post με φωτογραφίες, μόνο ανάμεσα σε εκατοντάδες, τρύπωσε σ' αυτή τη λίστα και εξακολουθεί να φέρνει ακόμα επισκέπτες κατά εδώ, επίσης επειδή Google.

17. Υπέροχες ελληνικές εκλογές - 06/05/12

Ένα μικρό πρώτο -φαινομενικά χαρούμενο- σχόλιο για το αποτέλεσμα των ιστορικών βουλευτικών εκλογών του Μαΐου του 2012. Δεν είναι χαρούμενο.

16. Κώστας Φωτόπουλος, καταδικασμένος σε θάνατο - 25/09/07

Η ιστορία του καταδικασμένου σε θάνατο για τη μυστήρια δολοφονία δύο ανθρώπων (ο ένας εκ των οποίων ήταν ο άνθρωπος που είχε προσλάβει για να δολοφονήσει τη γυναίκα του) ελληνοαμερικανού την οποία έγραψα για το περιοδικό Esquire το 2004. Ο Φωτόπουλος είναι ακόμα στη death row.

15. Τι να ψηφίσω στις εκλογές: 2015 Part II - 11/09/15

Το πιο πρόσφατο από τα προεκλογικά μου παραληρήματα, όπου αναλύω τις διαθέσιμες επιλογές με μια κάποια ελαφρότητα και απόγνωση. Τα δύο δεν είναι ασύνδετα μεταξύ τους. Υπάρχουν κι άλλα τέτοια κείμενα παρακάτω στη λίστα.

14. iPhone 6 Review - 10/11/14

Το προτελευταίο iPhone. Το τελευταίο το δοκιμάζω τώρα που μιλάμε. Λογικά θα βρίσκεται στην αντίστοιχη λίστα του χρόνου.

13. Πόσο προνομιούχοι είναι οι εργαζόμενοι στο Mετρό; - 24/01/13

Με αφορμή τις κινητοποιήσεις των εργαζομένων στο μετρό που είχαν ταλαιπωρήσει τους έπιβάτες, έβαλα κάτω κάποια νούμερα και έκανα μερικές συγκρίσεις με τους εργαζόμενους στο μετρό του Λονδίνου. Το αποτέλεσμα ήταν κάπως αναπάντεχο.

12. 5+1 μύθοι από την καλύτερη χώρα του κόσμου - 08/06/15

Μια ομιλία που έδωσα τον περασμένο Μάιο σε κοινό νεαρών 18-23 ετών, σχετικά με τους μύθους που μαθαίνουμε και πιστεύουμε για την Ελλάδα. Νάτη:

11. H Βούλα Παπαχρήστου και ο ελληνικός διάλογος - 26/07/12

Άλλο ένα άρθρο γνώμης, με αφορμή ένα ρατσιστικό tweet Ελληνίδας αθλήτριας του τριπλούν τις παραμονές των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου, που οδήγησε στην τιμωρία και τον αποκλεισμό της από τους Αγώνες.

10. Αντίο, Γιάνη Βαρουφάκη - 06/07/15

Ο υπερθεαματικός υπουργός οικονομικών απομακρύνθηκε από την πολιτική σκηνή μας αφήνοντας πίσω του συντρίμμια. Συντετριμμένος κι εγώ, έγραψα το εξής.

9. iPhone 5S: Το Review - 05/11/13

Ετούτο του χρόνου θα είναι πιο κάτω στη λίστα.

8. Τι να ψηφίσω στο δημοψήφισμα - 03/07/15

Το 2015 ψηφίσαμε τρεις φορές, και την πιο δραματική από αυτές ψηφίσαμε σε ένα παράλογο δημοψήφισμα που είχε τραγικές συνέπειες (που τις υποφέρουμε ακόμα και τώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές). Καθώς ήταν παράδοξη η εκλογική διαδικασία, ήταν παράδοξο και το προεκλογικό μακρυνάρι.

7. Πώς είναι τα πράγματα στον πάτο - 27/06/15

Αυτή ήταν μια μικρή ανακεφαλαίωση της κατάστασης αμέσως μετά την ανακοίνωση του δημοψηφίσματος, εκείνο το δραματικό Σάββατο, και πριν ανακοινωθούν τα capital controls. Τις θυμάστε εκείνες τις ημέρες, ε. Ξεχνιούνται;

6. LG G2 review - 26/01/14

Παραδόξως, αυτό είναι το δημοφιλέστερο review κινητού που έχω γράψει. Όχι τα iPhones, αυτό. Δεν ξέρω γιατί. Το Google φταίει ως ένα βαθμό, οπωσδήποτε.

5. Η απατηλή λάμψη της Σαϊεντολογίας - 01/07/09

Μια δημοσιογραφική έρευνα για τη δράση της οργάνωσης στην Ελλάδα που είχα γράψει για το περιοδικό Esquire πριν από πολλά χρόνια, εμφανίζεται πολύ ψηλά στη λίστα, υποθέτω κυρίως λόγω Google κι αυτή (το άρθρο είναι στα πέντε πρώτα αποτελέσματα της αναζήτησης "σαϊεντολογία")

4. Ο μύθος της "άλλης Ελλάδας" - 16/09/13

Ένα ακραία απαισιόδοξο κείμενο, που καταρρίπτει την ιδέα της δημιουργικής μειοψηφίας που μπορεί να βγάλει την Ελλάδα απ' το τέλμα. Επιχειρηματολογώ ότι η δημιουργική μειοψηφία που υπάρχει είναι πάρα πολύ μικρή και ανήμπορη. Το συμπέρασμα ισχύει ακόμα, και αισθάνομαι ότι επιβεβαιώνεται κάθε ημέρα.

3. The J Files: Η αληθινή ιστορία του Ιησού - 01/04/10

Ένα πολύ παλιό κείμενο που είχε δημοσιευτεί στο περιοδικό Nitro κάποια στιγμή προς τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας, κάτι σαν χιουμοριστικό FAQ για σκεπτικιστές του χριστιανικού δόγματος. Αναπαράγεται από μόνο του στα social media κάθε Πάσχα, κατά κανόνα. Δηλαδή όχι από μόνο του. Καταλαβαίνετε τι εννοώ.

2. Τι να ψηφίσεις στις εκλογές: 2015 - 20/01/15

Από τα πατροπαράδοτα, πια, προεκλογικά παραληρήματα, αυτό υπήρξε το πιο δημοφιλές, κι αυτό με τα περισσότερα shares στα social media. Είναι το κείμενο για τις ιστορικές και μοιραίες εκλογές του Ιανουαρίου του 2015.

1. 50 Shades of Grey: Το review - 20/07/12

Ετούτο είναι το κείμενο που έχει διαβαστεί περισσότερο από κάθε άλλο, και με αρκετή διαφορά από το δεύτερο. Ξέρετε τι έχει διαβαστεί πολύ πολύ περισσότερο από αυτό το κείμενο, όμως; Το βιβλίο. ¯\_(ツ)_/¯

Κουβέντες: Με Το Γιάννη Παράσχη, CEO Του Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών

Προχτές συνέβη κάτι ενδιαφέρον: To CAPA Center of Aviation, ο εγκυρότερος οργανισμός πληροφόρησης για την παγκόσμια αγορά αερομεταφορών, έδωσε τα ετήσια βραβεία του σε αεροπορικές εταιρείες και αεροδρόμια από όλο τον κόσμο. Φέτος, το βραβείο "Airport Executive of the Year", που δίνεται για πρώτη φορά, το πήρε ο CEO του Διεθνούς Αεροδρομίου της Αθήνας Γιάννης Παράσχης. Πώς έγινε αυτό; Το αεροδρόμιο της Αθήνας δεν ούτε από τα μεγαλύτερα, ούτε από τα πιο φημισμένα στον κόσμο. Όσοι το χρησιμοποιούμε συχνά καταλαβαίνουμε ότι λειτουργεί καλά (είναι σπάνιες οι καθυστερήσεις και οι ουρές, είναι καθαρό, έχει wi-fi -αυτά τα κριτήρια έχω εγώ), και πάντως καλύτερα από κάποια αχανή και διάσημα αεροδρόμια του εξωτερικού, και οπωσδήποτε καλύτερα από τα δεκάδες μικρότερα αεροδρόμια της Ελλάδας. Αλλά μάλλον δεν έχουμε καταλάβει πόσο καλά. Με αφορμή το βραβείο, έκανα μία κουβέντα με το Γιάννη Παράσχη στο γραφείο του τις προάλλες. Ο Παράσχης είναι CEO της εταιρείας που τρέχει το αεροδρόμιο από το 2007, αλλά είναι στέλεχός της από την αρχή της λειτουργίας της, το 1996. Οπότε ήταν ευκαιρία να κουβεντιάσουμε για διάφορα θέματα και, μεταξύ άλλων, έμαθα πώς λειτουργεί ένα αεροδρόμιο, τι δουλειά κάνει ο CEO ενός αεροδρομίου, γιατί το δικό μας αεροδρόμιο αναπτύσσεται την ώρα που η οικονομία της χώρας είναι στα τάρταρα, ποια είναι η αλήθεια για τη φημολογούμενη επέκταση του αεροδρομίου λόγω της αυξημένης κίνησης, και, τελικά, και γιατί παίρνει βραβεία και διακρίσεις από φορείς του εξωτερικού.

Για πείτε μου, τι είναι αυτό το βραβείο που κέρδισε το αεροδρόμιο; 

Το CAPA, δεν ξέρω πόσα γνωρίζετε γι' αυτούς, είναι η σημαντικότερη πηγή πληροφόρησης διεθνώς, κάτι σαν το Bloomberg των αερομεταφορών. Φέτος οι άνθρωποι αυτοί αποφάσισαν να δώσουν ένα βραβείο για πρώτη φορά και για στελέχη αεροδρομίων, όχι μόνο αεροπορικών εταιρειών. Και για αυτή την πρώτη φορά, τους ήρθε στο μυαλό το αεροδρόμιο της Αθήνας. Το οποίο είναι προφανώς αποτέλεσμα μιας πορείας αναγνωρίσεων που έχουν υπάρξει στο παρελθόν. Για την ελληνική πραγματικότητα, όμως, είναι και μια διεθνής αναγνώριση που προέρχεται από το γεγονός ότι δόθηκε η ευκαιρία σε κάποιους ανθρώπους να δημιουργήσουν κάτι πραγματικά καινούριο στον κλάδο εδώ, τα τελευταία 20 χρόνια.

Το Ελ. Βεν. δεν είναι ένα από τα μεγαλύτερα αεροδρόμια του κόσμου.

Όχι, δεν είναι.

Οπότε πώς και βραβεύεται; Τι κάνει καλύτερα από τα άλλα; 

Κάτι που είναι πολύ σημαντικό, είναι το ότι αυτό το αεροδρόμιο ήταν το πρώτο παγκοσμίως που χτίστηκε από μηδενική βάση σε διεθνή συνεργασία ιδιωτικού και δημόσιου τομέα. Ξένοι ιδιώτες επενδυτές και ο δημόσιος τομέας μιας χώρας με ειδικά χαρακτηριστικά, ξεκίνησαν να φτιάξουν ένα αεροδρόμιο από την αρχή. Αυτό δεν είχε ξαναγίνει. Αεροδρόμια καινούρια ή καινούρια terminals χτίζονται, αλλά το να φτιαχτεί μια καινούρια εταιρεία από μηδενική βάση και με καινούρια στρατηγική να φτιάξει ένα αεροδρόμιο, συνέβη για πρώτη φορά. Έτσι βρεθήκαμε όλοι με μια σειρά πρωτόγνωρα προβλήματα για τον κλάδο. Το ότι υπήρξε πολύ σημαντικού μεγέθους επένδυση ακόμα και για τα ευρωπαϊκά δεδομένα -και πολιτικά αμφιλεγόμενη, να πούμε εδώ-, ήταν πολύ κρίσιμο, καθώς προσέλκυσε πολύ καλό ανθρώπινο δυναμικό. Βρεθήκαμε λοιπόν αντιμέτωποι με μια σειρά προβλήματα που αντικειμενικά χρειάζονταν καινοτόμες λύσεις, καθώς διεθνώς δεν είχαν ξαναπαρουσιαστεί. Εμείς από την αρχή, και λόγω και των ειδικών συνθηκών, κατ’ ανάγκη είχαμε παρουσία στα διεθνή φόρα που αφορούν τα αεροδρόμια, γιατί κατ’ αρχήν θέλαμε να μάθουμε. Ήμασταν όλοι άνθρωποι που είχαμε έρθει από άλλους χώρους, και έπρεπε να μάθουμε, να ανταλλάξουμε απόψεις. Και στο τέλος, όταν αποκτήσαμε πια καλύτερη αυτογνωσία και αυτοεκτίμηση, γίναμε και συντελεστές διαμόρφωσης των εξελίξεων στα αεροδρόμια. Εγώ είχα την τιμή να είμαι πρόεδρος στο Διεθνές Συμβούλιο των Αεροδρομίων στην Ευρώπη από το 2007 ως το 2009, και Πρόεδρος στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Αεροδρομίων από το 2011 ως το 2013. Υπήρξε λοιπόν μια πορεία που ξεκίνησε από το μηδέν, πέρασε από μια κρίση, την αντιμετώπισε κατά τεκμήριο και όπως προκύπτουν τα δεδομένα καλά, με πολύ καινοτόμες προσεγγίσεις στο χώρο, και έφτασε ως εδώ, να βραβεύεται.

Να πούμε εδώ ότι, καλώς ή κακώς, τα αεροδρόμια διεθνώς σε μικρότερη ή μεγαλύτερη κλίμακα προέρχονται από μια λογική δημόσιου τομέα, δημόσιας υπηρεσίας. Άρα στο βαθμό της παραγωγικότητας και αποτελεσματικότητας του δημόσιου τομέα σε κάθε χώρα, έχουν κι αυτά τα δικά τους χαρακτηριστικά. Όλα αυτά τα χρόνια υπήρξε μια συνέπεια σ’ αυτό που κάναμε εμείς, στην προσπάθεια να είμαστε στην πρώτη γραμμή στην προσφορά ποιότητας, στην αποτελεσματικότητα, στο leadership στη μείωση του λειτουργικού  κόστους, στο μάρκετινγκ προς τις αεροπορικές εταιρείες, και κάναμε μια σειρά από πράγματα που για τα δεδομένα μιας μικρής ή μεσαίας ευρωπαϊκής χώρας είναι πολύ πρωτοπόρα.

Γι' αυτά τα πράγματα: Να πούμε μερικά άλλα παραδείγματα;

Βεβαίως. Ξεκινήσαμε από το να είμαστε ο πρώτος πάροχος one-stop shop σε θέματα τηλεπικοινωνιών και πληροφορικής. Είμαστε το πιο πολυβραβευμένο αεροδρόμιο στον τομέα του αεροπορικού μάρκετινγκ. Είμαστε πρωτοπόροι σε αυτό που λέγεται destination marketing, το πώς προωθεί ένα αεροδρόμιο την πόλη του, μέσα από τις διάφορες καμπάνιες και ενέργειες. Είμαστε leaders στο κομμάτι της ενέργειας. Έχουμε περιορίσει το αποτύπωμα του αεροδρομίου από το 2005 κατά 33%, υπερβαίνοντας κατά πολύ και πολύ νωρίτερα το 20-20-20 της ευρωπαϊκής στόχευσης, παρ’ όλο που η επιβατική κίνηση αυξάνεται. Έχουμε το μεγαλύτερο πάρκο φωτοβολταϊκών σε αεροδρόμιο στον κόσμο. Έχουμε βραβευτεί κατ’ επανάληψη γι' αυτό. Πριν από δύο χρόνια στην Κωνσταντινούπολη παραλάβαμε το βραβείο του πιο καινοτόμου αεροδρομίου στον τομέα της περιβαλλοντικής τεχνολογίας. Ήρθε ένας συνάδελφός σας από το Monocle και μου ζήτησε συνέντευξη επειδή του έκανε πολύ μεγάλη εντύπωση που τέτοιο βραβείο πήγε σε ελληνικό αεροδρόμιο, και όχι σε ένα Φινλανδικό ή Σουηδικό ας πούμε. Το να έχουμε διαμορφώσει ένα τέτοιο περιβάλλον, και μάλιστα σ’ αυτή τη χώρα που ταλαιπωρείται με όλη τη μιζέρια του νεποτισμού, της κομματοκρατίας και της αναξιοκρατίας, θεωρώ ότι είναι το πιο σημαντικό. Και έρχονται τώρα κάτι άνθρωποι από την άλλη άκρη του κόσμου, που ούτε τους ξέρουμε προσωπικά ούτε συνεργάτες μας είναι, και κρίνουν ότι αυτά που κάνουμε είναι καινοτόμα και πολύ σημαντικά.

Εσείς τι κάνετε εδώ; Ποια είναι η δουλειά σας; 

Τι κάνω εδώ; Ό,τι κάνει ένας CEO. Το παιδί για όλες τις δουλειές είμαι. Τα βασικά αν θέλετε είναι όλο αυτό το κομμάτι που λέγεται χάραξη στρατηγικής, επιλογή συνεργατών, οριοθέτηση στόχων για τους συνεργάτες, και η σωστή ανταμοιβή. Και να φροντίζει κανείς να ανταποκρίνεται η επιχείρηση στις προσδοκίες των μετόχων, των εργαζομένων και της κοινωνίας, και να λειτουργεί με περιβαλλοντική ευθύνη. Αυτά τα τέσσερα είναι τα σημαντικότερα πράγματα, ειδικά στον τομέα των υποδομών.

Ποιες είναι οι σημαντικότερες προκλήσεις που έχετε συναντήσει; Κι από την αρχή της δουλειάς σας εδώ, όχι μόνο ως CEO.

Το πιο ενδιαφέρον ήταν αυτό που είπα πιο πριν: Είχαμε την ευκαιρία -κι εγώ συμμετείχα σ’ αυτή τη προσπάθεια τότε, όχι ως CEO, αλλά από θέσεις ευθύνης-, να στήσουμε τις σωστές βάσεις αυτής της εταιρείας η οποία χτίστηκε από το μηδέν. Να προσελκύσουμε ταλέντο και ανθρώπους, να βάλουμε τα συστήματα στη θέση τους και να κάνουμε στρατηγικές επιλογές για τα πράγματα με τα οποία θα ασχοληθούμε, ανάμεσα σε όλες τις επιλογές που υπάρχουν σ΄ αυτό το "σούπερ μάρκετ υπηρεσιών" που λέγεται αεροδρόμιο. Να επιλέξουμε δηλαδή τι θα κάνουμε με τους δικούς μας ανθρώπους και τι θα κάνουμε outsource σε συνεργάτες. Από ό,τι αποδείχτηκε επιλέξαμε ένα σωστό μέγεθος και μοντέλο εταιρείας, κάτι πάρα πολύ κρίσιμο γιατί ο χώρος είχε θέματα, εργασιακά, από τα οποία εμείς δεν επηρεαστήκαμε. Κρίσιμο ήταν βεβαίως και το ότι είχαμε μια καινούρια και σύγχρονη υποδομή, και ένα σύστημα διακυβέρνησης που απορρέει από τη σύμβαση, που προστατεύει τη λειτουργία της εταιρείας με ιδιωτικοοικονομικά και αξιοκρατικά κριτήρια. Από εκεί και πέρα οι προκλήσεις είναι καθημερινές. Μπορεί να είναι λειτουργικού χαρακτήρα, ή μπορεί να γίνονται και δραματικές. Έχουμε ζήσει και ατυχήματα, να σας θυμίσω την τραγική στιγμή με τη Helios.

Δεν είχε συμβεί στο αεροδρόμιο αυτό το ατύχημα.

Δυστυχώς ή ευτυχώς, δεν ξέρω ποια είναι η σωστή έκφραση, συνέβη μερικά χιλιόμετρα έξω. Το αεροπλάνο ερχόταν όμως εδώ κι εμείς είχαμε, ως οφείλαμε, όλο το σύστημα υποδοχής των συγγενών. Ήταν μια τραυματική εμπειρία. Επιχειρησιακές προκλήσεις υπήρχαν επίσης, όπως το τι σημαίνει να "τρέχεις" Ολυμπιακούς Αγώνες. Ακόμα και διαχείριση αεροπειρατείας έχουμε ζήσει.

Νομίζω ότι η πιο ευχάριστη εμπειρία σε επιχειρησιακό επίπεδο, που είχε και ειδικά χαρακτηριστικά, ήταν η εμπειρία των Ολυμπιακών Αγώνων. Ήταν άλλο ένα παράδειγμα του ότι και σ’ αυτή τη χώρα μπορούμε να κάνουμε καλά πράγματα και να έχουμε και διεθνή αναγνώριση. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά καινούρια πράγματα που δοκιμάστηκαν, ήταν η οργάνωση της αναχώρησης. Από το Σίδνεϊ γνωρίζαμε ότι η πιο κρίσιμη ημέρα είναι η ημέρα αναχώρησης, όταν όλη η Ολυμπιακή Οικογένεια μαζί με όλους τους θεατές και όλο τον εξοπλισμό προσπαθούν να φύγουν ταυτόχρονα. Για να αποφύγουμε τα προβλήματα του Σίδνεϊ, δημιουργήσαμε για πρώτη φορά ένα "αεροδρόμιο εκτός αεροδρομίου". Μεταφέραμε δηλαδή ένα κομμάτι της δραστηριότητας στο Ολυμπιακό Χωριό, και για πρώτη φορά δοκιμάστηκε αυτό που λέγεται "off-airport processing". Αυτό δημιούργησε νέα δεδομένα, τα οποία επαναλήφθηκαν σε επόμενες Ολυμπιάδες, με άλλα χαρακτηριστικά βεβαίως, καθώς άλλες δυνατότητες είχε το Πεκίνο και το Λονδίνο που ακολούθησαν. Αλλά ήταν από μέρους μας διαμόρφωση νέας τεχνολογίας και διαδικασιών που έλυσαν ένα σημαντικό πρόβλημα που είχαν αντιμετωπίσει αεροδρόμια σε προηγούμενες Ολυμπιάδες.

Από τους επιβάτες τι είδους feedback παίρνετε;

Εμείς έχουμε ως αρχή να μετράμε συνεχώς το επίπεδο ικανοποίησης και εξυπηρέτησης που προσφέρουμε στους επιβάτες, αλλά και στους συνεργάτες μας, το business-to-business κομμάτι δηλαδή, τις 300 επιχειρήσεις που δουλεύουν εδώ, και φυσικά και τους εργαζομένους μας. Είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να δουλεύει σωστά το σύστημα. Το επίπεδο εξυπηρέτησης των επιβατών το μετράμε σε συνεχή βάση και με πολλούς τρόπους. Με εξωτερικούς ανεξάρτητους συνεργάτες, για λογαριασμό του διεθνούς benchmarking του ACI στο οποίο συμμετέχουμε, αλλά και για δικούς μας σκοπούς, με focus groups και άλλα εργαλεία. Να σας πω εδώ ότι το επίπεδο ικανοποίησης το μετράγαμε και στο Ελληνικό πριν ξεκινήσουμε, πολλά χρόνια πίσω, για να έχουμε να βλέπουμε πού μπορεί να υπάρχουν αδυναμίες και να παρεμβαίνουμε εγκαίρως. Πέραν αυτού φέτος έχουμε φτιάξει και κάτι επίσης πρωτοποριακό για τα αεροδρόμια διεθνώς. Τυχαία, σε καθημερινή βάση, εργαζόμενοι του αεροδρομίου επιλέγονται και λειτουργούν ως "mystery shoppers", ως δυνητικοί επιβάτες, και με τη βοήθεια τεχνολογικών εργαλείων καταγράφουν την εμπειρία τους σε συγκεκριμένες διαδρομές μέσα στο αεροδρόμιο.

Δύο ερωτήσεις τώρα που σας υποθέτω ότι σας κάνουν συνέχεια, αλλά θα σας τις κάνω κι εγώ επειδή πρέπει: Γιατί θεωρείται "ακριβό" αεροδρόμιο το Ελ. Βενιζέλος, και επίσης γιατί δεν μπορεί να γίνει hub. 

Δεν θα πρωτοτυπήσουμε σ’ αυτή τη συνέντευξη. Τα ίδια θα σας πω. Οι απαντήσεις είναι απλές.

Εμείς ήδη γνωρίζουμε ότι, με μικρές προσαρμογές, τα δύο terminals που έχουμε μπορούν να εξυπηρετήσουν 26 εκατομμύρια επιβάτες.

Όσον αφορά τα λειτουργικά κόστη, το αεροδρόμιο αυτό έχει ένα από τα χαμηλότερα λειτουργικά κόστη ανά επιβάτη -έχει βραβευτεί και γι’ αυτό επανειλημμένα. Ειδικά στην περίοδο της κρίσης, αυτό αποτέλεσε κρίσιμο κεφάλαιο στο οποίο δώσαμε πολύ μεγάλη προσοχή. Από εκεί και πέρα, υπάρχει από τη μία πλευρά το πολύ υψηλό επίπεδο δανεισμού που έχουμε ως νέα υποδομή, με περιορισμένο χρόνο αποπληρωμής, και από την άλλη οι υποχρεώσεις που έχουμε απέναντι στους μετόχους για να αποδίδουμε την προσδοκώμενη κερδοφορία. Κι εδώ να πούμε ότι ο μέτοχος που έχει τις υψηλότερες προσδοκίες για έσοδα από τη δραστηριότητα του αεροδρομίου είναι το ελληνικό δημόσιο, το οποίο εισπράττει από φόρους επί των μερισμάτων και μερίσματα ένα ποσοστό της τάξης του 75% του παραγόμενου εισοδήματος.

Να πούμε ένα ποσό; Πόσα έχει εισπράξει το δημόσιο από το αεροδρόμιο στην 20ετία; 

Μέχρι στιγμής το ελληνικό δημόσιο έχει εισπράξει λίγο παραπάνω από €1,1 δισ. Οπότε παρέχουμε υψηλού επιπέδου υπηρεσίες, έχουμε υψηλό δανεισμό που αποπληρώνουμε στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (σε αντίθεση με το μετρό ή άλλα έργα υποδομής, στα οποία το ελληνικό κράτος και ο φορολογούμενος αναλαμβάνουν το κόστος αποπληρωμής της επένδυσης, και ο φορέας λειτουργίας έχει μόνο το κόστος λειτουργίας), και έχουμε προφανώς και την υποχρέωση απόδοσης στους μετόχους συγκεκριμένων αποτελεσμάτων κερδοφορίας επί της επένδυσής τους. Από την άλλη, ό,τι έχουμε επιτύχει σε μείωση λειτουργικού κόστους, το επιστρέφουμε στις αεροπορικές εταιρείες ως κίνητρα. Είμαστε ένα από τα αεροδρόμια με τα πιο υψηλά κίνητρα, που ξεπερνούν τα €25 εκατομμύρια το χρόνο.

Τα κίνητρα τι είναι; Τους προσφέρετε υπηρεσίες δωρεάν;

Όχι, είναι εκπτώσεις. Παρέχουμε ειδικού τύπου εκπτώσεις σε αεροπορικές εταιρείες. Για παράδειγμα, όταν μεταφέρουν μετεπιβιβαζόμενους επιβάτες, παίρνουν συγκεκριμένες επιστροφές ανά επιβάτη, ενώ όταν παρέχουν χαμηλούς ναύλους πληρώνουν σε εμάς τα μισά τέλη. Αυτό το πακέτο στοχευμένων κινήτρων επίσης βραβεύεται. Η πορεία μας τα τελευταία χρόνια, με αύξηση πάνω από 20% το χρόνο, με τις εταιρείες χαμηλού κόστους που δεν πάνε σε άλλο μητροπολιτικό αεροδρόμιο στην Ευρώπη και με τη Ryanair που είναι μια εξαιρετικά επιθετική εταιρεία όσον αφορά τις οικονομικές και λειτουργικές της απαιτήσεις, όλα αυτά θεωρώ ότι είναι απαντήσεις σε όλο αυτό το θεώρημα του “ακριβού αεροδρομίου”.

Το αεροδρόμιο την εποχή που χτιζόταν, στα τέλη της δεκαετίας του '90.

Και για το hub η απάντηση είναι ξεκάθαρη: Τα hubs δεν φτιάχνονται από τα αεροδρόμια, φτιάχνονται από τις αεροπορικές εταιρείες. Αν δεν υπάρχει αεροπορική εταιρεία που να έχει στόχευση για να λειτουργήσει κάπου με βάση το στόλο της, και με τρόπο τέτοιο ώστε να μετεπιβιβάζει επιβάτες είτε από το εσωτερικό στο εξωτερικό, είτε από το εξωτερικό στο εξωτερικό, ένα αεροδρόμιο δε μπορεί να γίνει hub. Ούτε προσφέροντας μηδενικές χρεώσεις, ούτε προσπαθώντας να συνδέσει εταιρείες εμπορικά ασύνδετες μεταξύ τους. Δεν υπάρχει το μοντέλο, εμείς τα δίνουμε όλα τσάμπα, και ξαφνικά έρχονται εταιρείες και κουμπώνουν μεταξύ τους. Επιπλέον, καλώς ή κακώς έχει αποδειχτεί ότι όλα τα hubs παραμένουν εθνικού χαρακτήρα. Η British έχει το Λονδίνο, η Lufthansa έχει τη Φρανκφούρτη και το Μόναχο, η Air France έχει το Παρίσι. Δεν πήγε η Air France να κάνει hub το Ελσίνκι, ούτε η Alitalia το Παρίσι. Στο βαθμό βέβαια που πια έχουμε εδώ μια εταιρεία που είναι υγιής και έχει αναπτυξιακή προοπτική, και η λειτουργία της μετεπιβίβασης στην Αθήνα αναπτύσσεται. Ούτως ή άλλως υπάρχει ο φυσικός χαρακτήρας των ταξιδιών εσωτερικού-εξωτερικού, με τα 40 ελληνικά περιφερειακά αεροδρόμια, αλλά υπάρχει και αύξηση του δικτύου και της Aegean που βλέπει ήδη σημαντική αύξηση στις μετεπιβιβάσεις εξωτερικού-εξωτερικού.

Διάβαζα ότι έχουν αυξηθεί 60% φέτος ή κάτι τέτοιο.

Ακριβώς αυτό. Όταν αυξάνει το δίκτυό της και προσέχει το προϊόν της μια αεροπορική εταιρεία με αυτό τον τρόπο, δημιουργείται αυτό που λέγεται χάμπινγκ εφέκτ (hubbing effect). Από την άλλη πρέπει να αναγνωρίζουμε τις πραγματικότητες, το έχουμε τονίσει πολλές φορές, υπάρχει το τρίπτυχο στην Ευρώπη (σ.σ. τα αεροδρόμια του Λονδίνου, του Παρισιού και της Φρανκφούρτης), το τρίπτυχο του Κόλπου (σ.σ. Ντουμπάι, Ντόχα, Άμπου Ντάμπι), που είναι, θα έλεγε κανείς, προϊόν κρατικού καπιταλισμού, συν την Turkish, η οποία είναι ένα ειδικό μοντέλο που εκμεταλλεύεται τον ενδιάμεσο χώρο. Τί hub ακριβώς μπορεί να είναι η Αθήνα, μέσα σε ένα ευρωπαϊκό μοντέλο που παράγει συγκεκριμένη λογική υπερπόντιων hubs γύρω από τα τρία βασικά σχήματα, και έχοντας ήδη εκτός ευρωπαϊκών περιορισμών τα 3+1 εξ’ ανατολών; Πρέπει να είναι κανείς ρεαλιστής και να κυνηγάει το εφικτό, αυτό που κάνουμε ήδη: Ένα "περιφερειακό hub", πάντα στη βάση μιας στρατηγικής της Aegean.

Για συζητήσουμε για το μέλλον. Τι προοπτικές έχει το αεροδρόμιο; Υπάρχουν δημοσιεύματα που λένε ότι του χρόνου θα πιάσει το όριο χωρητικότητας και θα χρειαστεί να μεγαλώσει. 

Αυτά είναι ανακριβή. Ξαφνικά άρχισε να αναπτύσσεται μια αρθρογραφία που πρέπει να τη βάλουμε στη σωστή προοπτική.

Να τη βάλουμε. 

Το κομμάτι της ανάπτυξης της επιβατικής κίνησης έχει προφανώς τρία σκέλη. Το ένα αφορά το ταξίδι των Ελλήνων προς το εσωτερικό και το εξωτερικό. Αυτό, προφανώς, στο άμεσο μέλλον δεν είναι εύκολο να αναπτυχθεί ιδιαίτερα, λόγω των συνθηκών και των δυσκολιών της ελληνικής οικονομίας. Βεβαίως το τελευταίο διάστημα έχει αναπτυχθεί αρκετά, επειδή έχει βελτιωθεί η ελληνική ανταγωνιστικότητα του δικτύου και των τιμών που προσφέρονται στην ελληνική αγορά. Ο Έλληνας δεν ταξιδεύει συνολικά περισσότερο, αλλά επιλέγει περισσότερες φορές το αεροπλάνο λόγω της ανταγωνιστικότητας των τιμών του και της σχέσης αξίας/τιμής. Το δεύτερο είναι το κομμάτι των ξένων, που ευτυχώς δείχνει πάρα πολύ μεγάλη εξέλιξη. Έχει δύο σκέλη, τις αφίξεις προς Αθήνα, και τις μετεπιβιβάσεις προς άλλους προορισμούς του εσωτερικού, πολλές φορές συνδυάζοντας και ένα city break στην Αθήνα πριν προχωρήσουν στους άλλους προορισμούς.  Αυτό είναι πολύ σημαντικό και έχει μια πολύ σημαντική δυναμική η οποία, αν δεν έχουμε κάτι το αρνητικό στην εικόνα της Αθήνας στο επόμενο διάστημα, θεωρούμε ότι είναι πια σε μια σταθερά θετική πορεία. Να πούμε επίσης ότι η Ελλάδα και η Αθήνα ειδικότερα ευνοούνται από το ότι έχουν αποκλειστεί ως προορισμοί μια σειρά από άλλες επιλογές που είχαν κυρίως Ευρωπαίοι ταξιδιώτες στη Βόρεια Αφρική και στη Μέση Ανατολή. Αυτή είναι μια προοπτική θετική και τη στηρίζουμε πάρα πολύ μαζί με άλλους συνεργαζόμενους σε όλο αυτό το κομμάτι που λέγεται destination marketing.

Το τρίτο σκέλος είναι το κεφάλαιο που λέγεται μετεπιβιβαζόμενοι επιβάτες, κι αυτό έχει σχέση άμεσα με την πορεία που επιλέγει ο αερομεταφορέας βάσης. Κι εδώ όπως είπαμε και πριν, τα μηνύματα είναι επίσης θετικά. Την τελευταία διετία, και μετά την εξαγορά της Ολυμπιακής από την Aegean, βλέπουμε ότι ο ελληνικός αερομεταφορέας στα πλαίσια τα ευρωπαϊκά έχει μπει σε μια θετική αναπτυξιακή πορεία, αυξάνοντας το στόλο του, αυξάνοντας τη δραστηριότητά του από την Αθήνα, βελτιώνοντας τον αριθμό των προορισμών και των συχνοτήτων, κι αυτό είναι κάτι θετικό. Βέβαια, μακροπρόθεσμα, κι αυτό δείχνει η ιστορία των αεροδρομίων, και ειδικά των μητροπολιτικών αεροδρομίων (γιατί δεν πρέπει να μπερδεύουμε την Αθήνα με τα περιφερειακά τουριστικά αεροδρόμια όπως της Ρόδου ή του Ηρακλείου, που κατά 90% είναι εισερχόμενος ξένος τουρισμός -εδώ έχουμε 50% Έλληνες 50% ξένους περίπου), η πορεία ενός αεροδρομίου δεν ξεφεύγει εύκολα από τη μεσομακροπρόθεσμη πορεία των μακροοικονομικών δεδομένων της χώρας και της περιοχής.

Να το διευκρινήσουμε αυτό όμως. Εδώ έχουμε την πιο βίαιη μεταβολή ΑΕΠ που έχει υπάρξει σε χώρα.

Σωστά, η μεγαλύτερη τα τελευταία εκατό χρόνια.

Κι όμως διαβάζω εδώ ότι τα οικονομικά δεδομένα του αεροδρομίου και η επιβατική κίνηση αυξάνονται μέσα στο χαμό. Άρα αυτή η σύνδεση μοιάζει να μην υπάρχει.

Αυτό έλεγα και πιο πριν, ορισμένα πράγματα προφανώς στην περίπτωση της Αθήνας και της Ελλάδας είναι πρωτόγνωρα, δεν έχουμε αντίστοιχα προηγούμενα τα τελευταία εκατό χρόνια. Γενικότερα όμως η μεταπολεμική ιστορία των αερομεταφορών δείχνει ότι η κίνηση μεσομακροπρόθεσμα αναπτύσσεται γύρω από τα δεδομένα της οικονομίας. Δηλαδή αναπτύσσεται το παγκόσμιο ΑΕΠ 2%; Αναπτύσσονται οι μεταφορές με έναν πολλαπλασιαστή, ας πούμε 2+2%.

Με λίγο lag υποθέτω.

Με λίγο lag, αν και συνήθως οι αερομεταφορές είναι "early indicators". Αλλά εν πάσει περιπτώσει, όσο μικραίνει η εστίαση του παρατηρητή, οι αποκλίσεις μεγαλώνουν. Για μητροπολιτικά αεροδρόμια, όπως της Αθήνας και άλλων ευρωπαϊκών πρωτευουσών, συνήθως τα μεσομακροπρόθεσμα μεγέθη παρακολουθούν τα μεγέθη της οικονομίας. Κι η Αθήνα όντως είχε την τύχη του ελληνικού ΑΕΠ μεταξύ 2009 και 2013. Είχαμε μια αναστροφή του αποτελέσματος από το 2014 και μετά, σε ένα φαινόμενο ελατηρίου, ανάκαμψης του προορισμού, βελτίωσης της αεροπορικής αγοράς και παράλληλα δειγμάτων βελτίωσης των μεγεθών της ελληνικής οικονομίας. Φέτος συνεχίζεται αυτό, και είμαστε πάρα πολύ ικανοποιημένοι.

Θα κάνετε ρεκόρ φέτος.

Ναι. Θα είμαστε κάπου ανάμεσα σε 17,5 και 17,9 εκατομμύρια διακινούμενους επιβάτες, περίπου 1 με 1,5 εκατομμύριο περισσότερους από το ρεκόρ του 2007. Αυτό που ήθελα να πω είναι ότι δεν μπορεί κανείς να αναμένει ότι μια τέτοια αύξηση, της τάξης του 20%, μπορεί να συνεχιστεί. Τα ευρωπαϊκά αεροδρόμια και η κίνηση στην Ευρώπη αυξάνονται κατά 3-4% όταν αυξάνεται το ευρωπαϊκό ΑΕΠ κατά 1-2% ή, αντίστοιχα, όταν διορθώνεται προς τα κάτω, διορθώνονται με ένα μεγαλύτερο πολλαπλασιαστή. Από αυτή την έννοια θεωρούμε ότι και το 2016 θα είναι μια καλή χρονιά, αλλά προφανώς όχι σε αυτά τα επίπεδα αύξησης. Ελπίζουμε ότι θα προλάβουμε και την ελληνική οικονομία η οποία, βγαίνοντας από την ύφεση, θα μας βοηθήσει να διατηρήσουμε αυτό το επίπεδο της θετικής ανάπτυξης. Αν υπέθετε κανείς ότι η ελληνική οικονομία θα μπει ξανά σε διαδικασία ύφεσης, δεν θα μπορούσε να περιμένει κανείς ότι μπορεί να διατηρήσει τέτοιο επίπεδο ανάπτυξης και το αεροδρόμιο. Αυτό θα ξεκινά βεβαίως από το ότι οι Έλληνες δεν θα μπορούν να ταξιδεύουν, ό,τι κίνητρα κι αν υπάρχουν από νέες εταιρίες, από προσφορές, από ανταγωνισμό και τα λοιπά.

Και στα οικονομικά θα κάνει ρεκόρ η εταιρεία;

Ναι, θεωρούμε ότι και στα οικονομικά θα είμαστε στα καλύτερα επίπεδα κερδοφορίας που είχαμε.

Οπότε με το νέο terminal τι γίνεται; Τι είναι αυτά που γράφονται; 

Κοιτάξτε. Η σύμβαση που ορίζει τη λειτουργία του αεροδρομίου είναι σοφά γραμμένη. Πολλές φορές το ξανα-ανακαλύπτουμε αυτό. Λέει το εξής: Υπάρχουν ορισμένες παράμετροι σε διάφορους κρίσιμους τομείς της λειτουργίας του αεροδρομίου, που θεωρούνται κρίσιμες παράμετροι χωρητικότητας. Το αεροδρόμιο είναι ένα πολυσύστημα: Άλλη χωρητικότητα μπορεί να έχουν οι διάδρομοι, οι δυνατότητες εξυπηρέτησης επιβατών ανά χρόνο, οι θέσεις στάθμευσης των αεροσκαφών, το terminal. Ας πούμε, κάτι που δύσκολα μπορείς να το "τεντώσεις", είναι οι θέσεις στάθμευσης των αεροσκαφών. Αν έχεις εξήντα θέσεις, έχεις εξήντα θέσεις, δεν μπορείς να τις κάνεις εκατόν είκοσι. Δεν μπορείς να παρκάρεις τα αεροπλάνα το ένα πάνω από το άλλο. Το θέμα που συζητάμε εμείς είναι το πόσους επιβάτες μπορούμε να διακινήσουμε μέσα στα terminals, γιατί έχουμε πολύ μεγάλη χωρητικότητα στους διαδρόμους και πολύ μεγάλη χωρητικότητα στους τροχοδρόμους και στις πίστες. Όπως ίσως ξέρετε, τα δικά μας terminals, το κεντρικό και το δορυφορικό, έχουν μια ονομαστική χωρητικότητα 21 εκατομμυρίων επιβατών το χρόνο. Αυτή μετριέται σε συνάρτηση με ένα μίνιμουμ επίπεδο εξυπηρέτησης. Για παράδειγμα, δεν μπορείς σε ένα χώρο που είναι 10 τετραγωνικά να βάλεις 50 επιβάτες, μπορείς να βάλεις μέχρι έξι-επτά. Άρα οι διαθέσιμοι χώροι και ο τρόπος διακίνησης επηρεάζουν αυτούς τους κρίσιμους παράγοντες. Η σύμβαση ορίζει πως, όταν φτάσει κάποιος στο 90% αυτών των παραγόντων, δηλαδή στα 18,9 εκατομμύρια επιβάτες στην περίπτωσή μας, κάθεσαι με την ΙΑΤΑ, το σύνδεσμο των αεροπορικών εταιρειών, και λες, παιδιά, ελάτε να δούμε πώς έχουν εξελιχθεί οι συνθήκες, πώς είναι οι παράμετροι αυτές και τι πραγματικές δυνατότητες χωρητικότητας έχουμε, εξετάζοντας και τα τεχνολογικά δεδομένα. Κάποτε, βλέπετε, οι επιβάτες έρχονταν και στήνονταν όλοι στα check-in με τις βαλίτσες τους, αλλά τώρα το 60% έχουν κάνει web check-in από το σπίτι τους και φεύγουν κατευθείαν.

Και η σύμβαση είχε γραφτεί τότε, που αυτά δεν υπήρχαν.

Έχει γραφτεί τότε, αλλά έχει προβλέψει ακριβώς αυτό. Όταν χτυπάς το 90% του capacity σε κάποια από τις κρίσιμες παραμέτρους, κάθεσαι με τις αεροπορικές εταιρείες και εξετάζεις τα τεχνολογικά, οργανωτικά και τεχνικά δεδομένα της εκάστοτε περιόδου στην οποία προκύπτει το θέμα πιθανής χωρητικότητας, και αποφασίζεται τι χρειάζεται να γίνει. Η συμβατική λογική θα ήταν να στήσουμε κι άλλους χώρους. Οι αεροπορικές εταιρείες όμως λένε, αν χτίσεις εσύ χώρους, ποιος θα τους πληρώσει; Εμείς και οι επιβάτες μας. Άρα όλοι έχουμε συμφέρον να βρούμε το βέλτιστο τρόπο να έχουμε το επίπεδο των υπηρεσιών που επιθυμούμε, χωρίς περιττά έξοδα. Εμείς ήδη γνωρίζουμε ότι με μικρές προσαρμογές, τα δύο terminals που έχουμε, όπως έχουν εξελιχθεί τα πράγματα και όπως έχει εξελιχθεί η τεχνολογία, μπορούν να εξυπηρετήσουν 26 εκατομμύρια επιβάτες. Άρα, όταν φτάσουμε στα 18,9 εκατομμύρια, που ενδέχεται να συμβεί του χρόνου, θα μπούμε σε μια διαδικασία συζήτησης με την ΙΑΤΑ και την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας για να δούμε ποια είναι τα δεδομένα εκείνη τη στιγμή και πού θα χρειαστούν παρεμβάσεις. Με συγκεκριμένες παρεμβάσεις τις οποίες λίγο-πολύ ξέρουμε, μπορούμε με την υφιστάμενη υποδομή να εξυπηρετήσουμε 26 εκατομμύρια επιβάτες.

Το τελικό σχέδιο το εγκρίνει η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας;

Ναι, που εκπροσωπεί το Δημόσιο για την υλοποίηση της σύμβασης. Κατά συνέπεια αυτή η ιδέα ότι θα δούμε ένα νέο terminal να φτιάχνεται όταν θα φτάσουμε τα 18,9 εκατομμύρια επιβάτες, αυτό δεν ισχύει.

Στα πόσα πρέπει να φτάσουμε για να φτιαχτεί νέο terminal;

Προφανώς, υπάρχει ένα masterplan που προβλέπει ότι αν φτάσουμε και στο 90% των 26 εκατομμυρίων, θα υπάρξει ανάγκη για κτιριακή υποδομή, που και σ’ αυτή την περίπτωση δεν θα είναι νέο terminal, αλλά επέκταση του υπάρχοντος προς τη βόρεια πλευρά.

Άλλη ερώτηση: Ποιο είναι το αγαπημένο σας αεροδρόμιο στον κόσμο;

Αυτό που πρέπει να ξέρει κανείς είναι ότι οι μεγάλες επενδύσεις σε αεροδρόμια γίνονται στην Ασία πια. Δεν γίνονται ούτε στην Ευρώπη ούτε στη Βόρεια Αμερική. Έτσι τα πιο εντυπωσιακά αεροδρόμια όσον αφορά την αρχιτεκτονική και τη διακόσμηση βρίσκονται στην Ασία, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι είτε τα πιο λειτουργικά είτε τα πιο καταξιωμένα.

Ο Έλληνας δεν ταξιδεύει συνολικά περισσότερο, αλλά επιλέγει περισσότερες φορές το αεροπλάνο λόγω της ανταγωνιστικότητας των τιμών του και της σχέσης αξίας/τιμής.

Σίγουρα δύο πολύ καλά αεροδρόμια της Ασίας είναι της Σιγκαπούρης και το Ιντσον της Σεούλ, τα οποία όντως είναι και ενδιαφέροντα αρχιτεκτονικά και λειτουργικά αεροδρόμια, και με στόχευση στην εξυπηρέτηση του πελάτη. Στην Ευρώπη θεωρώ ότι η Κοπεγχάγη έχει ένα καλό αεροδρόμιο. Ξέρετε, όσο μεγαλώνουν τα αεροδρόμια τόσο πιο δυσάρεστα γίνονται στον επιβάτη. Οι αξιολογήσεις που παίρνουν τα μεγάλα αεροδρόμια, τα μεγάλα hubs, είναι πάντα χαμηλότερες στην ίδια κλίμακα, γι ‘αυτό και πάντα τα συγκρίνει κανείς μόνο μεταξύ τους. Δε τα συγκρίνει κανείς με τα αεροδρόμια της αμέσως επόμενης κατηγορίας, όπως το δικό μας. Μοιάζει να υπάρχει μια κρίσιμη κλίμακα: Αεροδρόμια που ξεπερνούν τα 25 εκατομμύρια επιβάτες, που έχουν πολλές μετεπιβιβάσεις και θέματα μεταφοράς επιβατών από ένα terminal σε άλλο, επιβαρύνονται, αυξάνουν την πολυπλοκότητα και την ταλαιπωρία.

Ταξιδεύετε συχνά;

Ναι, και λόγω των υποχρεώσεων ταξιδεύω.

Ως ταξιδιώτης, πώς προσεγγίζετε το αεροδρόμιο; Πού το εντάσσετε στη διαδικασία του ταξιδιού; Λόγω ιδιότητας θα παρατηρείτε φαντάζομαι τις λεπτομέρειες, τι κάνουν σωστά, τι πάει λάθος. Μην σκέφτεστε όμως ως αυτό που είστε, σκεφτείτε ως ταξιδιώτης. 

Αυτό που ζητάτε μετά από 20 χρόνια στη δουλειά μου είναι σα να μου λέτε να γίνω λίγο σχιζοφρενής, να απομονώσω ένα κομμάτι του εαυτού μου. 

Να το κάνω πιο εύκολο: Θυμηθείτε πώς ταξιδεύατε πριν μπείτε σ'αυτή δουλειά.

Προφανώς διαφέρει πολύ η οπτική ενός ανθρώπου που ταξιδεύει επαγγελματικά, και άρα όχι οπωσδήποτε κατ’ επιλογήν, και ενός ανθρώπου που ταξιδεύει για λόγους αναψυχής, που έχει επιλέξει έναν προορισμό και μ’ αυτόν συνδέει το ταξίδι και το αεροδρόμιο ως μέρος της εμπειρίας. Επειδή ταξίδευα ίσως ακόμη περισσότερο σε μια προηγούμενη φάση της ζωής μου, πριν μπω στα αεροδρόμια, σχεδόν σε καθημερινή βάση για επαγγελματικούς λόγους, προφανώς ήταν σημαντικά τα θέματα της ταχύτητας, της ελαχιστοποίησης των ουρών. Όταν ταξιδεύει κανείς για λόγους αναψυχής η εμπειρία είναι διαφορετική. Το αεροδρόμιο σίγουρα είναι μέρος της εμπειρίας, ο επιβάτης είναι πιο χαλαρός, και βλέπει περισσότερα πράγματα. Είναι διαφορετικές οι οπτικές στις διάφορες κατηγορίες ταξιδιωτών. Επιπλέον, στο σύνθετο κόσμο που ζούμε και στην εξατομίκευση των επιθυμιών, και τα αεροδρόμια και οι αεροπορικές εταιρείες αποτελούν κομμάτι αυτού του κατακερματισμού. Κάποιοι άνθρωποι μπαίνουν στα αεροδρόμια και θέλουν αμέσως να έχουν πρόσβαση σε τεχνολογία, να έχουν το ελεύθερο Wi-Fi, την άμεση πληροφόρηση, πράγματα που κάποιους άλλους δεν τους αφορούν καθόλου. Σίγουρα είμαστε σε μια τέτοια φάση που πρέπει όλο και περισσότερο να ψάχνουμε τις ανάγκες και να προσπαθούμε να ανταποκριθούμε όσο το δυνατόν εξατομικευμένα.

Αυξάνονται οι ανάγκες δηλαδή;

Φυσικά. Είμαστε σε μια εποχή κατά την οποία ο απλός καταναλωτής έχει περισσότερες γνώσεις και ανάγκες από ό,τι έχουν επιχειρήσεις. Οι οποίες πολλές φορές τρέχουν από πίσω για να μπορέσουν να ανταποκριθούν με συνέπεια. Τα social media εκθέτουν κάποιον σε άμεση κριτική, σε άμεση υποχρέωση να ανταποκρίνεται σε άμεσες επικοινωνιακές απαιτήσεις. Δεν συμμετέχουν όλοι σ’ αυτό το παιχνίδι. Άλλα αεροδρόμια λειτουργούν διαφορετικά, παρέχουν κάτι κι αυτό είναι. Αλλά για κάποιον που θέλει να είναι στην πρώτη γραμμή των εξελίξεων και να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των επιβατών, είναι απαραίτητο να συμμετέχει.

Στο δικό μας αεροδρόμιο έχουμε εικόνα για το ποσοστό επιβατών αναψυχής και επαγγελματιών;

Ναι, έχουμε. Είναι της τάξης του 30% επαγγελματίες και 70% αναψυχή. Αλλάζει λίγο με τις εποχές, αλλά είναι πάνω-κάτω τόσο.

Θυμήθείτε, τέλος, μια ιστορία. Κάποια κρίση ή κάποιο έντονο συμβάν που σας έχει συμβεί μέσα στο αεροδρόμιο.

Κατ’ αρχήν μια από τις δραματικότερες εμπειρίες που είχα στο αεροδρόμιο, ήταν όταν μόλις είχε συμβεί το ατύχημα του Helios και στο χώρο αναμονής μας ήταν παιδάκια που περίμεναν τους γονείς τους, τους οποίους δεν θα έβλεπαν ποτέ πια. Παρακολουθούσα και προσπαθούσαμε να συντονίσουμε όλη την ψυχολογική υποστήριξη, και ήταν από τις πιο τραυματικές εμπειρίες που θυμάμαι.

Τις προάλλες ήμουν στο terminal και μια κυρία που ερχόταν από τον Καναδά και θα συνέχιζε προς το Ηράκλειο, καθόταν σε ένα ψηλό σκαμπό στο Everest, και ζαλίστηκε, και έπεσε. Να πω εδώ ότι έχουμε όλο και περισσότερους ανθρώπους μεγάλης ηλικίας και με κάποιους περιορισμούς υγείας, που όμως ταξιδεύουν, χαίρονται τη ζωή. Αυτό είναι πολύ θετικό, όμως δημιουργεί κάποιες πρόσθετες ανάγκες και ειδικές συνθήκες. Η κυρία έπεσε, μπροστά μου κιόλας, και μάτωσε το κεφάλι της και κατ’ αρχήν έμοιαζε αναίσθητη. Ήταν εντυπωσιακό το ότι σε λιγότερο από δύο λεπτά ήταν εκεί μια ομάδα με το φορείο, με τους ανθρώπους του ΕΚΑΒ και τους δικούς μας, που απέκλεισαν το χώρο με ένα λευκό παραβάν, και τη συνέφεραν. Ο σύζυγός της, ο οποίος ήταν δίπλα, είχε πάθει σοκ, νόμιζε ο άνθρωπος ότι βρισκόταν στη Σουηδία ή κάπου αλλού. Με απόλυτη σοβαρότητα και σεβασμό στον άνθρωπο, χωρίς να εκτίθεται και να δημιουργούνται πηγαδάκια που βλέπει κανείς σε τέτοιες περιπτώσεις, τη συνέφεραν. Έχασε την πτήση της, αλλά πήρε την επόμενη, και ήταν πολύ χαρούμενη και ευχαριστούσε όλο τον κόσμο. Εγώ δεν συμμετείχα, απλώς παρακολούθησα τη σκηνή, πολύ ικανοποιημένος. Αυτό δεν αφορούσε την εταιρεία του αεροδρομίου μόνο, αφορούσε ένα ολόκληρο σύστημα, που περιλαμβάνει και το ΕΚΑΒ, και τους δικούς μας ανθρώπους, και τη μεταφορά μετά. Όλο το σύστημα λειτούργησε άψογα. Ήταν μια πολύ ικανοποιητική εμπειρία.

Samsung Galaxy S6 Edge +: Το Review

Θέλετε να κάνουμε ότι δεν έχει μεσολαβήσει τίποτε και ότι ο κόσμος είναι ακόμη κανονικός και γεμάτος με δυνατότητες, προοπτικές και gadgets; Ότι η Γη γυρίζει γύρω από τον ήλιο και η Ελλάδα είναι μια κανονική χώρα που δεν έχει βουλιάξει στην παράνοια και ότι και καλά η οικονομία της λειτουργεί και οι πολίτες παράγουν και καταναλώνουν και οραματίζονται και ονειρεύονται ένα μέλλον; Θέλετε να κάνουμε ότι υπάρχει μέλλον; Για λίγο μόνο;

Για λιγάκι.

Μέχρι να προλάβω να σας πω για το Samsung Galaxy S6 Edge +, ένα αδέξια ονοματισμένο ολοκαίνουριο και πανάκριβο smartphone που απευθύνεται σε έναν άλλο κόσμο. Δεν θα μου πάρει πολλή ώρα. Θέλετε, όσο εγώ λέω, να κάνουμε ότι απευθύνεται και στο δικό μας κόσμο; Έστω, στα ψέματα.

Τι είναι αυτό και γιατί είναι έτσι

Το Samsung Galaxy S6 Edge + παύω σ' αυτό το σημείο να το αποκαλώ με αυτό το αδέξιο κι ανώφελο όνομα-σιδηρόδρομο, αρνούμαι. Δεν είναι όνομα αυτό. Γιατί δεν το είπαν Samsung Galaxy Note 5 Edge είναι πέραν της αντιληπτικής μου ικανότητας, καθώς περί αυτού πρόκειται. Όπως βγήκε φέτος το S6 Edge που είναι το S6 με την καμπυλωτή οθόνη, έτσι βγήκε και ένα Note 5 Edge που είναι το Note 5 και καμπυλωτή οθόνη. Τι πάνε και τα μπερδεύουνε;

Τέλος πάντων, εγώ από τούδε και στο εξής θα το αποκαλώ "τέτοιο".

Το τέτοιο λοιπόν είναι ένα μεγάλο και λαμπερό smartphone που είναι καταπληκτικό από πάρα πολλές απόψεις και κυκλοφορεί στην ελληνική αγορά και είναι πανάκριβο. Μου το έστειλε να το δοκιμάσω η COSMOTE και το χρησιμοποιώ εδώ και μερικές εβδομάδες και το πήγα και βόλτα, και ταξίδια, πάρα πολύ ωραία του φέρθηκα. Μου έπεσε κάτω μόνο δύο φορές, μία σε πεζοδρόμιο και μία σε πάτωμα -πώς λέγεται αυτό που μοιάζει με ξύλο αλλά δεν είναι; λάμινεϊτ- και δεν έσπασε καθόλου και κατά τα άλλα τα πέρασε ωραία σε τσέπες, τσάντες και χέρια. Έχει μερικά ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά τα οποία θα σας εξιστορήσω και ένα σοβαρό πρόβλημα, που δεν είναι ακριβώς δικό του, είναι γενικότερο.

Εν τω μεταξύ κρατάμε γερά τη φαντασίωση ότι ζούμε σε έναν κανονικό κόσμο, σωστά; Αντέχουμε.

Το τέτοιο που λέτε είναι ένα από τα μεγάλα smartphones, τα πάλαι ποτέ phablets, που έχουν οθόνη μεγάλη, διαμέτρου άνω των 5,5 ιντσών, και είναι κατά κανόνα άβολα στο χειρισμό, αλλά πάρα πολύ εντυπωσιακά. Από όλα τα phablets που έχω δοκιμάσει μέχρι τώρα, το τέτοιο μαζί με το LG G4 είναι τα μόνα που είναι αρκετά μικρά και μαζεμένα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σχετικά πιο άνετα και στον έξω κόσμο, καθώς έχουν περιορίσει πολύ το χώρο που πιάνει η συσκευή γύρω απ' την οθόνη. Το τέτοιο, ας πούμε, όπως και το G4, είναι λίγο πιο μικρά και αρκετά πιο ελαφριά από το iPhone 6 Plus, και το τέτοιο έχει και μεγαλύτερη οθόνη από όλα. Η οθόνη του τέτοιου είναι 5,7 ιντσών με το συμπάθειο, πάρα πολύ ωραία και λαμπερή και φανταχτερή, από τις καλύτερες και ομορφότερες οθόνες που έχουνε μπει ποτέ στο κινητό. Την κοιτάς και χαίρεσαι, απαλύνεις τον πόνο των ματιών.

Η οθόνη ετούτη όμως έχει και το πιο φανταχτερό χαρακτηριστικό του κινητού αυτού, που είναι οι καμπύλες. Το είχαμε δει και στο μικρότερο S6 Edge: Τα πλάγια της οθόνης καμπυλώνουν έντονα, και δεν είναι μόνο του γυαλί που καμπυλώνει εκεί στην άκρη, είναι και η οθόνη η ίδια, η εικόνα γίνεται καμπύλη. Είναι ένα πολύ εντυπωσιακό "μα-πώς-το-κάνανε" χαρακτηριστικό που θα σας κάνει πολλή εντύπωση και θα το δείχνετε στους φίλους σας και μετά θα το ξεχάσετε και μετά θα αρχίσει λιγάκι να σας ενοχλεί. Επειδή προκύπτουν δύο προβλήματα από την καμπυλωτή οθόνη: Ένα, όταν βλέπεις βίντεο, το πάνω και το κάτω άκρο της εικόνας είναι, εξ' ορισμού και αναπόφευκτα, καμπυλωτά και ελαφρά παραμορφωμένα. Δύο, όταν διαβάζεις σε portrait κείμενα από websites ή apps που χρησιμοποιούν σχεδόν όλο το πλάτος της οθόνης, οι άκρες του κειμένου γέρνουν, καμπυλώνουν, παραμορφώνονται.Επίσης, όταν η οθόνη στην οποία διαβάζετε είναι ολόκλευκη (όπως στο Kindle, ας πούμε), η καμπύλη της οθόνης κάνει τις άκρες της να μοιάζουν γκρίζες. Είναι ανεπαίσθητες λεπτομέρειες αυτές, αλλά υπάρχουν, δεν μπορείς να μην τις δεις. Είναι μια τόσο ωραία οθόνη, ίσως η καλύτερη που έχω δει, μα αυτή της η ιδαιτερότητα, όσο όμορφο κι αν κάνει το όλον της συσκευής (που το κάνει), της χαλάει την τελειότητα, στα δικά μου μάτια τουλάχιστο.

Κατά τα άλλα, όπως αντιλαμβάνεστε, αυτό είναι ένα πάρα πολύ πανίσχυρο smartphone που έχει κορυφαίο επεξεργαστή έξυνως ή όπως αλλιώς λέγεται και 4GB RAM και πάει σφαίρα σε όλα εκτός από κάτι σκρολαρίσματα σε μενού και στο Twitter, όπου μου εμφάνισε κάτι κολληματάκια και κομπιάσματα ανεξήγητα, που δεν δικαιολογούνται από τέτοιο hardware, οπότε μάλλον εγώ κάτι του έκανα. Το τέτοιο έχει το Android 5.1.1 και όχι πάρα πολύ άχρηστο software της Samsung, και κάνει όλα όσα πρέπει να κάνει ένα σύγχρονο smartphone, όσο καλά γίνεται. Δύο είναι τα βασικά πράγματα που με ενδιαφέρουν σε τέτοιες συσκευές, και δεν σας έχω αναφέρει ακόμη: Η μπαταρία και η κάμερα.

Η μπαταρία του τέτοιου είναι 3000 mAh, που σημαίνει ότι είναι μεγάλη, αλλά όχι τιτάνια, και έτσι κρατάει καλά το κινητό για μια μέρα εντατικής χρήσης, αλλά όχι πάρα πολύ παραπάνω. Έχει μεγάλη οθόνη το άτιμο, βλέπετε, είναι πολλά τα πίξελ, και η μπαταρία του τέτοιου είναι μικρότερη από τη μπαταρία που είχε το περυσινό Samsung Galaxy Note 4. Οπότε τίποτε το τρομερό σ' αυτό τον τομέα.

Αντίθετα με ό,τι συμβαίνει με το θέμα της κάμερας.

Η κάμερα του τέτοιου βγάζει φωτογραφίες 16 megapixels, και είναι φωτογραφίες καταπληκτικές. Στη θεωρία υποθέτω ότι πρόκειται για την ίδια κάμερα με των S6 και S6 Edge, αλλά στα δικά μου μάτια οι φωτογραφίες του τέτοιου ήταν λίγο καλύτερες. Βεβαίως, παραμένει η παρατήρηση ότι μοιάζουν λίγο "πειραγμένες" στο sharpness και το saturation, σα να τις περνά ένα χεράκι το software πριν στις δείξει. Οι εικόνες που βγάζει το iPhone 6 εξακολουθούν να μοιάζουν πιο αληθινές, πιο κοντά στην πραγματικότητα. Οι εικόνες του τέτοιου μοιάζουν να θέλουν να βελτιώσουν την πραγματικότητα λιγάκι και, δεδομένου ότι η πραγματικότητα όλων μας επιδέχεται δραματικής βελτίωσης, ενίοτε το καταφέρνουν.

Πήγα το τέτοιο ταξίδι μαζί με ένα iPhone 6 (συχνά τα είχα και στην ίδια τσέπη, και δεν τσακώθηκαν καθόλου) και τράβηξα φωτογραφίες και με τα δύο, όχι τόσο για να τις συγκρίνω με τα απαίδευτά μου μάτια, όσο για να διαπιστώσω, με την πάροδο του χρόνου και στην πράξη, σε ποιο από τα δυο θα πήγαινε πιο συχνά το χέρι, κάθε που έβλεπα κάτι τις το ινσταγκραμίσιμο.

(πατήστε την εικόνα για να δείτε τις φωτογραφίες σε πλήρες μέγεθος)

Αναπάντεχα, το τέτοιο κέρδισε. Μπορεί να έφταιγε το ότι είχε περισσότερα πίξελ (και άρα μου έδινε περισσότερη ευχέρεια για κροπάρισμα), ή η γοητεία του καινούριου (το iPhone το 'χω δέκα μήνες, πια), αλλά τελικά τράβηξα πολύ περισσότερες φωτογραφίες με το Samsung παρά με το iPhone.

Αυτό σημαίνει με λίγα λόγια ότι έχουμε φτάσει σε μιαν εποχή στην οποία και οι τελευταίες διαφοροποιήσεις ανάμεσα στα κινητά καταρρέεουν, και οπότε λίγο-πολύ όποιο κι αν πάρεις το ίδιο εξαιρετικό είναι.

Το συμπέρασμα

Κρατάμε ακόμα στο συννεφάκι μας, σωστά; Είναι όλα καλά, λαλαλα, δεν έχει καταρρεύσει το σύμπαν, τι ωραία η βροχή στο τεντόπανο της βεράντας. Σας θέλω δυνατούς για λίγο ακόμα, κοντεύουμε, τώρα είναι το πιο δύσκολο κομμάτι.

Λέγαμε λοιπόν ότι ζούμε σε μια εποχή στην οποία οποιοδήποτε κορυφαίο smartphone και να πάρει κανείς το ίδιο είναι, όλα είναι πολύ γρήγορα, όλα έχουν σχεδόν τα ίδια applications, όλα πλέον βγάζουν και πάρα πολύ καλές φωτογραφίες, πάρτε όποιο να 'ναι. Υπάρχουν δύο σκέψεις, όμως, που κάνουν την αγορά του εξαιρετικού, θεσπέσιου τέτοιου μια κάπως περίπλοκη υπόθεση.

Πρώτον, όπως σας έχω ξαναγράψει και σε καλύτερες εποχές, το να δίνει κάποιος πολλές εκατοντάδες ευρώ για ένα smartphone σήμερα είναι πολύ περίπλοκη υπόθεση. Υπάρχουν πλέον καταπληκτικά κινητά που κοστίζουν τα μισά λεφτά από τα πανάκριβα flaships και κάνουν τα ίδια πράγματα, σχεδόν το ίδιο καλά. Βεβαίως, τα smartphones είναι ο κύριος υπολογιστής που χρησιμοποιούμε όλοι, το σημαντικότερο παράθυρό μας στον παγκόσμιο ιστό γνώσης και επικοινωνίας, κι αυτό ισχύει για όλους, από τους λεφτάδες του 1% μέχρι εσάς που διαβάζετε εδώ και μέχρι τους πρόσφυγες που έρχονται κυνηγημένοι από τον πόλεμο. Αλλά η ιδέα ότι τα καινούρια μεγάλα smartphones έχει νόημα να κοστίζουν διπλάσια χρήματα από πολλά άλλα, ή από τα μοντέλα της προηγούμενης χρονιάς, τείνει να γίνεται όλο και πιο παλαβή. Το τέτοιο (σας θέλω δυνατούς εδώ) κοστίζει 870 ευρώ χωρίς συμβόλαιο, άρα είναι ένα από τα πιο ακριβά κινητά στην αγορά σήμερα. Είναι πάρα πολύ δύσκολο για εμένα να επιχειρηματολογήσω ότι είναι καλή αγορά τώρα, το 2015, ακόμα κι αν παραμένουμε στο συννεφάκι της φαντασίωσής μας, όπου όλα καλά, λαλαλαλα, τι ωραία που παιρνάμε.

Η δεύτερη σκέψη είναι η εξής:

Η Samsung στο εξωτερικό ταυτόχρονα με το τέτοιο κυκλοφόρησε και το Samsung Galaxy Note 5, την τελευταία έκδοση του παραδοσιακού της μεγάλου smartphone, αυτού που ξεκίνησε τη μόδα των "phablets" μερικά χρόνια πριν. Αυτό για κάποιο λόγο που δεν ξέρω δεν έχει κυκλοφορήσει ακόμη στα μέρη μας, αν και είναι πανομοιότυπο με το τέτοιο, με δύο διαφορές: Δεν έχει καμπυλωτές άκρες στην οθόνη, και έχει μια γραφίδα για να κρατάς σημειώσεις και να ζωγραφίζεις στην οθόνη του. Και οι δύο διαφορές θετικές είναι κατά τη γνώμη μου. Δεν το έχω δοκιμάσει ακόμη, αλλά αν ήμουν κάποιος που ήθελε σώνει και ντε μεγάλο smartphone της Samsung που να κοστίζει σχεδόν ένα χιλιάρικο, θα περίμενα εκείνο να έρθει στην Ελλάδα.

Στην Ελλάδα.

Τώρα που είπα Ελλάδα.

Οφείλω να σας συγχαρώ για την υπομονή σας, που καταφέρατε να πείσετε τον εαυτό σας να διαβάσει το παραπάνω για τόση ώρα, λες και είμαστε σε έναν κόσμο κανονικό, που τέτοια θέματα χωράνε στις ζωές των ανθρώπων, όπου δεν έχει καταρρεύσει το σύμπαν. Μπράβο σας. Η ικανότητά σας θα σας φανεί χρήσιμη και στο μέλλον, το δίχως άλλο, και θα σας επιτρέψει διαλείμματα εικονικής κανονικότητας μες στη μαυρίλα, διαβάζοντας τέτοια χαζοχαρούμενα όπως αυτό εδώ, και τυχόν επόμενα. Έρχεται και καινούριο iPhone, βλέπετε.

Να είστε πάντα καλά.

Περισσότερες κριτικές smartphones από εποχές πιο αθώες: 

LG G4 & HTC One M9

Samsung Galaxy S6 & S6 Edge

iPhone 6 Plus

iPhone 6

Samsung Galaxy Note 4

Sony Xperia Z3 & Z3 Compact