Θοδωρής Γεωργακόπουλος's Blog, page 11

Έξι Όμορφα Βίντεο

Η Κατρίνα και ο Ντάνιελ είναι ζευγάρι, και φτιάχνουν θαυμάσια θεματικά βίντεο που προσεγγίζουν συγκεκριμένα θέματα με μια ενδιαφέρουσα, αφαιρετική αισθητική. Να, ας πούμε, το πιο ωραίο απ' όλα, ένα βίντεο για την ανάσα:

Ένα άλλο βίντεο για τη συμμετρία και την ισορροπία:

Ένα βίντεο που μοιάζει να μην έχει κανένα συγκεκριμένο θέμα, αλλά πάλι, ποιος ξέρει:

Ένα βίντεο για το χασμουρητό:

Ένα βίντεο για το bullying:

Κι ένα βίντεο για όλα τα στρογγυλά πράγματα:

Δείτε όλα τα projects του ταλαντούχου ζεύγους εδώ. Τους καμαρώνω.

Λινξ 172: Πράγματα Για Διάβασμα

1) Πολ Κρούγκμαν εναντίον λιτότητας

Ένα μακροσκελέστατο κείμενο του διάσημου (και δημοφιλούς στην Ελλάδα) οικονομολόγου, από τον Guardian, με έμφαση στην Αγγλία αλλά γενικότερο ενδιαφέρον.

Greece is now seen as it should have been seen from the beginning – as a unique case, with few lessons for the rest of us. It is impossible for countries such as the US and the UK, which borrow in their own currencies, to experience Greek-style crises, because they cannot run out of money – they can always print more. Even within the eurozone, borrowing costs plunged once the European Central Bank began to do its job and protect its clients against self-fulfilling panics by standing ready to buy government bonds if necessary. As I write this, Italy and Spain have no trouble raising cash – they can borrow at the lowest rates in their history, indeed considerably below those in Britain – and even Portugal’s interest rates are within a whisker of those paid by HM Treasury.

2) Οι πειρατές του 2000

Ένα καταπληκτικό άρθρο του New Yorker για έναν εργαζόμενο σε εργοστάσιο παραγωγής CD, που ήταν μια από τις σημαντικότερες πηγές πειρατικών mp3 μέχρι τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας. Για όσους θυμούνται το Napster και εκείνη την εποχή, πάρα πολύ ωραίο ανάγνωσμα.

3) Πώς η τεχνολογία αλλάζει τα συνοικέσια στην Ινδία

“I don’t think so,” responded Ms. Pant, a 27-year-old special education teacher, after seeing a picture of a man with streaks of color in his hair. So her father picked another profile. “Are you kidding?” And another. “Ugh.” And dozens more. When a profile of a man who intrigued her finally appeared, Ms. Pant broke with tradition yet again, finding the man’s cellphone number and secretly texting him.

4) "Air Sex": Σεξ με τον αέρα. Με ρούχα. 

Είναι όσο βλακώδες ακούγεται. Μα αυτό το άρθρο έχει τον καταπληκτικότερο τίτλο που έχω διαβάσει τελευταία.

5) Μια δυσοίωνη προοπτική για τα έντυπα 

Σύμφωνα με τον καθηγητή Κλέι Σίρκι, τα έσοδα των New York Times πρόκειται να καταβαραθρωθούν όταν το κοινό που διαβάζει την έντυπη έκδοση πέσει κάτω από συγκεκριμένα νούμερα (πράγμα που θα γίνει τα αμέσως επόμενα χρόνια).

The problem with print is that the advantageous returns to scale from physical distribution of newspapers become disadvantageous when scale shrinks. The ad revenue from a print run of 500,000 would be 16 percent less than for 600,000 at best, but the costs wouldn’t fall by anything like 16%, eroding print margins.

6) Τα κορίτσια με τα σκέιτμπορντ, στο Αφγανιστάν

Εκεί τα κορίτσια απαγορεύεται να καβαλάν ποδήλατα. Οπότε να τι κάνουν.

Ένα Drone Κι Από Κάτω, Η Ανταρκτική

Ομορφιά.

Ένα Ερείπιο Στο Ναύπλιο

Στο λαιμό της χερσονήσου της Ακροναυπλίας, πάνω στο λόφο, σε ένα από τα πιο συγκλονιστικά οικόπεδα της Ελλάδας, όπου για μεγάλο μέρος της σύγχρονης ιστορίας της χώρας βρίσκονταν φυλακές για πολιτικούς και άλλους κρατούμενους, στέκεται ένα μακρόστενο τριώροφο κουφάρι. Είναι ένα μεγάλο, εγκαταλειμένο κτίριο.

Είναι χτισμένο πάνω στο κάστρο, μια τοποθεσία μοναδική, με συγκλονιστική θέα στο Παλαμίδι, την παραλία της Αρβανιτιάς και τη θάλασσα από τη μία πλευρά, στην παλιά πόλη του Ναυπλίου και τη θάλασσα από την άλλη.

Το κτίριο είναι το ξενοδοχείο Ξενία, το οποίο άνοιξε το 1961. Το σχεδίασε ο αρχιτέκτων Ιωάννης Τριανταφυλίδης, ένας εκ των ταλαντούχων νέων αρχιτεκτόνων που επιστράτευσε ο Άρης Κωνσταντινίδης για να σχεδιάσουν τα Ξενία σε διάφορες τοποθεσίες της χώρας. Είχε 58 δωμάτια.

Τα εγκαίνια ήταν κάπως έτσι:

Όπως αντιλαμβάνεστε, δε λειτουργεί πια, είναι κλειστό. Στέκει εκεί πάνω κλειδαμπαρωμένο και άδειο εδώ και πολύ καιρό.

Σε μια πρόσφατη βόλτα στο Ναύπλιο, είπαμε να το δούμε από λίγο πιο κοντά. Συγκεκριμένα, είπαμε να το δούμε από μέσα. Και είδαμε τα εξής:

Είναι ένα απίστευτο μέρος, εντελώς ρημαγμένο, με αυτή τη θέα, ή μάλλον, και με αυτή τη θέα, μεταξύ των άλλων:

Το ισόγειο, όπως είδαμε από πάνω, είναι ανοιχτό στους ανέμους. Εκεί ήταν οι χώροι οι κοινόχρηστοι. Στον πρώτο όροφο βρίσκονται τα δωμάτια. Η καταστροφή, βεβαίως, είναι πλήρης.

Τα δωμάτια έχουν την εξής θέα:

Ο τρίτος όροφος είναι επίσης ανοιχτός και ενιαίος, όχι χωρισμένος σε δωμάτια. Το όλο κτίριο είναι σχετικά μικρό, σαφώς μικρότερο από ό,τι υποδηλώνει η θεαματική του χωροθέτηση. Αλλά είναι ωραίος χώρος, γεμάτος ανεκμετάλλευτες δυνατότητες, θλιβερή, μη αναστρέψιμη σήψη, και το ακατανόητο πάθος νεαρών Ελλήνων να δηλώνουν γραπτώς τι ομάδα είναι σε κάθε διαθέσιμη επιφάνεια.

Το Ξενία του Ναυπλίου είναι ένα θεαματικό ερείπιο σε ένα συγκλονιστικό μέρος. Σχεδόν σίγουρα θα γκρεμιστεί ολοσχερώς από μόνο του, και μέχρι να ξαναβγεί η χώρα από την κρίση θα έχει γίνει ενιαίο και απαράλλαχτο με τα χαλάσματα των Ενετών και των Οθωμανών τριγύρω. Οι ευκατάστατοι Έλληνες του μέλλοντος (ή εμείς, σε δυο-τρεις δεκαετίες) δεν θα μπορούμε να ξεχωρίσουμε τα μεν από το δε. Θα τα πατάμε για να δούμε τη θέα καλύτερα.

Θυμηθείτε επίσης:

Ένα ερείπιο στον Υμηττό

Ένα ερείπιο στην Πάρνηθα

Λινξ 171: Πράγματα Για Διάβασμα

1. Αυτή η δικηγόρος μπορεί να καταστρέψει το business plan του Uber, του Airbnb, και άλλων παρόμοιων εταιρειών 

Αν οι οδηγοί της Uber καταγράφονταν ως υπάλληλοι της εταιρείας, και όχι ως ανεξάρτητοι συμβαχιούχοι (μπλοκάκια!) τελείωσε, το επιχειρηματικό σχέδιό της θα τιναζόταν στον αέρα. Μια δικηγόρος προσπαθεί να φέρει το θέμα στα δικαστήρια.

Liss-Riordan smelled blood. She realized that if Uber’s drivers were reclassified as normal W-2 employees, rather than 1099 independent contractors, Uber would be required to pay payroll taxes for them, and provide them with benefits like workers’ compensation insurance and unemployment. In some states, such as California, Uber would also be required to reimburse drivers for the costs of the job, including gas, wear-and-tear on their cars, and car insurance. If Uber had indeed misclassified its drivers, the company’s entire business model was built on a legal mistake.

2. Ο Μαραθώνιος της Πγιονγκγιάνγκ

3. Η αλλόκοτη ιστορία ενός από τους μεγαλύτερους κατασκόπους της Μοσάντ

In the aftermath of the massacre at the Munich Olympics, in 1972, Gil had been among the operatives who’d hunted down and executed members of the terrorist group Black September. He had collected operational intelligence on Iraq’s nuclear facility, which was later destroyed by Israel’s Air Force. He had laid the foundation for intelligence networks in Sudan and had played a key role in a covert operation, known publicly as Operation Moses and within the Mossad by the code name Brothers, that brought 7,000 Ethiopian Jews to Israel. And it was Gil who had recruited and handled Red Falcon, who for over two decades was Israel’s most valuable agent in the Arab world.

4. Πώς δουλεύει ένας μοντέρ σε σύγχρονες κωμωδίες 

Stationed at his console, White can tweak and amplify laughs much the way a music producer uses Auto-Tune to alter and improve vocals. “Avid allows us the time to try out a bunch of different ideas, because you can do it so quickly,” he said. “It allows us to finesse the timing of the joke and the content of the joke, to adjust the rhythm and the size, in a way that has actually made movies funnier.”

5. Μισθοί των αμερικανών CEO: Μια μεταρρύθμιση που απέτυχε

Μετά την κρίση του 2009, οι ΗΠΑ υιοθέτησαν κανόνες που υπολόγιζαν ότι θα περιορίζουν τις υπέρογκες αποδοχές των διευθύνοντων συμβούλων των μεγάλων εταιρειών. Η μεταρρύθμιση έγινε. Αλλά δεν πέτυχε τίποτε:

These reforms were all well-intentioned. But their effect on the general level of C.E.O. salaries has been approximately zero. Executive compensation dipped during the financial crisis, but it has risen briskly since, and is now higher than it’s ever been. Median C.E.O. pay among companies in the S. & P. 500 was $10.5 million in 2013; total compensation is up more than seven hundred per cent since the late seventies. There’s little doubt that the data for 2014, once compiled, will show that C.E.O. compensation has risen yet again. And shareholders, it turns out, rather than balking at big pay packages, approve most of them by margins that would satisfy your average tinpot dictator. Last year, all but two per cent of compensation packages got majority approval, and seventy-four per cent of them received more than ninety per cent approval.

Πάγοι Που Καταρρέουν

Και τώρα, μια σειρά από βίντεο που δείχνουν διάφορες μορφές και ποσότητες πάγων να καταρρέουν από ποικίλα ύψη και με διάφορους τρόπους.

Ας ξεκινήσουμε από την πολύ μεγάλη κλίμακα: Άνθρωποι που έφτιαχναν ένα ντοκιμαντέρ στη Γροιλανδία κατάφεραν και κατέγραψαν την κατάρρευση μιας αδιανόητης έκτασης ενός παγετώνα μέσα στη θάλασσα. Βουνά πάγου έσπαγαν, αναδεύονταν κι αναποδογυρίζονταν κάνοντας εκκωφαντικό θόρυβο για παραπάνω από μία ώρα. Δείτε σε full screen:

Εδώ, ένα βίντεο ενός φωτογράφου που διοργανώνει φωτογραφικές εξορμήσεις στη Γροιλανδία. Περιλαμβάνει τη θραύση ενός πολύ όμορφου παγόβουνου, αλλά είναι γενικότερα πολύ όμορφο και χαλαρωτικό βίντεο:

Και τώρα, τουρίστες. Βλαμμένοι, από αυτούς που βλέπουν την πρόσοψη του παγετώνα να κατακρημνίζεται στη θάλασσα και ουρλιάζουνε "γουχου" με ενθουσιασμό. Δείτε, όμως, το εκτυφλωτικό γαλάζιο του αρχαίου πάγου που αποκαλύπτεται από πίσω.

Εδώ, ένα άλλο κομμάτι παγετώνα καταρρέει, κι οι τύποι με το φουσκωτό τη γλιτώνουν στο τσακ.

Εδώ ένα γιγάντιο παγόβουνο μακριά από την ακτή αναποδογυρίζεται και σηκώνει κύμα. Πολύ κύμα.

Ακόμα περισσότεροι τουρίστες.

Τέλος, αυτό το τσουνάμι:

Καλό καλοκαίρι.

Μερικά Λόγια Ακόμη Για Τη Σιγκαπούρη

Σήμερα στην Καθημερινή γράφω για το μοντέλο της Σιγκαπούρης, μιας χώρας που έχει ετήσιους ρυθμούς ανάπτυξης πάνω από 5% εδώ και σαράντα χρόνια, και ταυτόχρονα είναι ειρηνική και "πράσινη". Ένας αναγνώστης (δεν ήθελε να γράψω το όνομά του, ας τον αποκαλέσουμε "Φρειδερίκο Βον Νόιμαν Μπούκουρα") μου έγραψε ένα μήνυμα στο οποίο περιέγραφε την προσωπική του επαφή με τον δημιουργό του θαύματος της Σιγκαπούρης, τον ενάρετο δυνάστη Λι Κουαν Γιου, που λίγες ημέρες πριν πέθανε, στα 91 του χρόνια.

Γράφει ο Φρειδερίκος:

Προσθέτω δύο ανέκδοτα από προσωπική μου επαφή με τον Λι Κουαν Γιου και τον γιο του, το σημερινό πρωθυπουργό, στο σημερινό άρθρο σου για τη Σιγκαπούρη. Είχα την τύχη να βρεθώ σε παρουσίαση του Λι Κουαν Γιου και σε συνάντηση με το σημερινό πρωθυπουργό.

1. Η παρουσίαση. Όταν ρωτήθηκε για ποιό πράγμα είναι πιο περήφανος, ανέφερε σχεδόν αμέσως το upside-down bungee που υπάρχει στο Clarke Quay. Παρ' όλο που ήταν αρκετά μικρό το κοινό (από τη λίγη εμπειρία που είχα τότε, στη Σιγκαπούρη προσέχεις αρκετά πώς συμπεριφέρεσαι μπροστά σε επισήμους της κυβέρνησης, όποιος και να είσαι), γέλασαν αρκετοί. Τους απάντησε λέγοντας ότι πριν από 48 χρόνια, όταν κάθονταν να γράψουν πώς θα στήσουν μια χώρα, έκαναν μια πυραμίδα. Ξεκίνησαν με τα βασικά που εμείς έχουμε ως δεδομένα. Κάτω κάτω ήταν η γλώσσα που θα'χε η χώρα τους. Αγγλικά - μάνταριν. Μετά το πολιτικό σύστημα (το περιγράφεις τέλεια κι εσύ) οικονομικό σύστημα (επίσης τέλεια περιγραφή), μετά, μετά, μετά. και πάνω πάνω στην πυραμίδα, το κερασάκι στην τούρτα ήταν η διασκέδαση (entertainment). Το upside down bungee δεν έχει κανέναν άλλο ρόλο εκτός της διασκέδασης. Με αυτό ολοκληρώθηκε το έργο του.

2. Η συνάντηση. Ο γιος του έχει στήσει ένα working group διευθυντών ξένων εταιριών στη χώρα, για να πάει τη χώρα στο επόμενο επίπεδο. Έχει εντοπίσει ξεκάθαρα ότι το επόμενο βήμα είναι ένας λαός με πιο ανεπτυγμένη την κριτική σκέψη. Προσωπικά συγκρίνοντας τους δύο λαούς, όσο μπορώ να γενικεύσω, βρίσκω ότι αν ρωτήσεις έναν Σιγκαπουριανό πόσο είναι η ρίζα του 459038202, θα τη βρει. Κι όταν τον ρωτήσεις τι θα κάνει μ'αυτήν την πληροφορία, θα σε κοιτάξει με άδειο βλέμμα. Αν ρωτήσεις έναν Έλληνα θα σου πει δεν έχω ιδέα, αλλά αν μου πεις θα σου κάνω αυτό κι αυτό κι αυτό. Αυτό που μου έκανε εντύπωση είναι πως, όταν του είπαμε ότι με έναν λαό που έχει πιο ανεπτυγμένη κριτική σκέψη θα πρέπει να περιμένει και περισσότερη κριτική του δικού του κυβερνητικού έργου, φάνηκε να το δέχεται. Περιμένω με πολύ ενδιαφέρον να δω πού θα οδηγήσει αυτό το επόμενο βήμα εφόσον γίνει.

 

Έτσι Μοιάζει Η Άμμος Από Πολύ, Πολύ Κοντά

Οι φωτογραφίες είναι τραβηγμένες από αυτόν. Δείχνουν μεμονωμένους κόκκους άμμου.

Σκεφτείτε το εξής: Υπάρχουν περισσότερα αστέρια στο σύμπαν από όσοι κόκκοι άμμου υπάρχουν σε όλες τις παραλίες της Γης. Κι από την άλλη, υπάρχουν περισσότερα άτομα σε έναν κόκκο άμμου από όσα αστέρια υπάρχουν στο σύμπαν.

Λινξ 170: Πράγματα Για Διάβασμα

1. Ο άνθρωπος που σκαρφαλώνει βουνά με γυμνά χέρια 

...και χωρίς προστατευτικά σχοινιά.

2. Στα σχολεία της Φινλανδίας καταργούνται τα μαθήματα

Πλέον τα παιδιά δεν θα διδάσκονται "φυσική", "ιστορία" και άλλα τέτοια παραδοσιακά μαθήματα, αλλά εφαρμοσμένα "φαινόμενα".

Instead, the Finns are teaching phenomena—such as the European Union, which encompasses learning languages, history, politics, and geography. No more of an hour of history followed by an hour of chemistry. The idea aims to eliminate one of the biggest gripes of students everywhere: “What is the point of learning this?” Now, each subject is anchored to the reason for learning it.

3. Ο άνδρας που είναι ερωτευμένος με ένα άλογο

"...the pressure builds and builds and builds. And losing your virginity is important to becoming a “real” zoophile because you’re joining a very select group of people, and if you haven’t actually “done it,” people wonder if that’s your real sexuality. So there’s some hazing that goes on. I’d wanted to have the sexual experience as well as the street credit among my peers — the zoophiles I’d met online — because they were my closest friends, really".

4. Η θλιβερή ιστορία της κατάρρευσης της Kodak 

For Kodak, the advent of digital photography was ruinous. Today it has $2 billion in annual sales, compared with $19 billion in 1990 when consumer film was king. It now has 8,000 employees worldwide; it had 145,000 at its peak.

5. Το φετινό γράμμα του Γουόρεν Μπάφετ στους μετόχους της εταιρείας του "είναι το καλύτερο", λέει ο Μπιλ Γκέιτς

Γιατί Σκεφτόμαστε Τόσο Χαζά;

Ο ψυχολόγος Ντάνιελ Κάνεμαν έχει μελετήσει τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρονται τα ανθρώπινα όντα και έχει καταλήξει σε συμπεράσματα κάπως ανησυχητικά. Μαζί με το συνεργάτη του το μακαρίτη τον Έιμος Τβέρσκι περίγραψαν τους μηχανισμούς με τους οποίους εμείς οι άνθρωποι παίρνουμε αποφάσεις, και είναι μηχανισμοί κατά κανόνα απλοί και κατανοητοί και αναγνωρίσιμοι. Διαβάζεις το "Thinking Fast and Slow" και λες, α ναι, κάποτε κι εγώ έκανα βλακείες γι' αυτό το λόγο. Ή λες, α, γι' αυτό τα λέει αυτά ο Βαρουφάκης. Γενικά ο Κάνεμαν, που κερδίσει βραβείο Νόμπελ Οικονομίας, με τη δουλειά του μας αποδεικνύει ότι είμαστε λίγο πολύ πίθηκοι με τρίχες, και το μυαλό που έχουμε το έχουμε για διακοσμητικό. Πράγμα στο οποίο αναφέρθηκα και πρόσφατα.

Το καλύτερο πράγμα σ' αυτά τα βιβλία τα επιστημονικά, που αναφέρουν θεωρίες και περιγράφουν τα πειράματα που έγιναν για να δοκιμαστούν αυτές οι θεωρίες, είναι ακριβώς τα παραδείγματα. Οι περιγραφές των πειραμάτων. Αυτό ήταν το θέμα του 14ου #Facepalm. Εδώ αποκάτω μπορείτε να ακούσετε δέκα τέτοια παραδείγματα από το "Thinking Fast and Slow" και πιο κάτω μπορείτε να τα διαβάσετε επίσης. Στο τέλος πιστεύω ότι θα καταλήξουμε μαζί στο συμπέρασμα πως αυτά που μας συμβαίνουν αυτό τον καιρό δεν είναι αδικαιολόγητα. Άνθρωποι τα προκαλούν, κι οι άνθρωποι αυτό είναι, όντα ανολοκλήρωτα, ζαβά.

#Facepalm - Episode 14 - Γιατί σκεφτόμαστε τόσο χαζά; by Tgeorgakopoulos on Mixcloud

Ας πάρουμε για παράδειγμα πρώτα την ιστορία του αόρατου γορίλα. Μπορεί να την έχετε ακούσει σε κάποια παραλλαγή. Δυο ερευνητές, λοιπόν, ο Κρίστοφερ Σαμπρί και ο Ντάνιελ Σίμονς, έφτιαξαν ένα μικρό βίντεο που έδειχνε έξι ανθρώπους σε ένα δωμάτιο να ανταλάσσουν πάσες με μπάλες του μπάσκετ, αλλάζοντας διαρκώς θέσεις. Οι τρεις άνθρωποι φορούσαν λευκές μπλούζες και οι άλλοι τρεις μαύρες. Οι ερευνητές ζήτησαν από τους ανθρώπους που κάλεσαν για να δουν το βίντεο να μετρήσουν προσεκτικά πόσες πάσες δίνουν οι άνθρωποι με τις λευκές μπλούζες μόνο. Πριν προχωρήσετε παρακάτω με το διάβασμα, δοκιμάστε το:

Δεν είναι εύκολο, γιατί και οι έξι παίκτες που συμμετέχουν αλλάζουν διαρκώς θέσεις, και υπάρχουν περισσότερες από μία μπάλες. Τώρα, απαντήστε μου ειλικρινά:

Είδατε το γορίλα;

Κάποια στιγμή, προς τη μέση του βίντεο, μπαίνει στο πλάνο ένας άνθρωπος που φορά τη στολή ενός γορίλα. Ο άνθρωπος περνά ανάμεσα στους άλλους που ανταλάσσουν πάσες, κάνει ένα χορευτικό, και βγαίνει από την άλλη πλευρά του πλάνου. Περνά περίπου 9 δευτερόλεπτα στην οθόνη. Δεν υπάρχει περίπτωση να μην τον δεις, αν απλά χαζεύεις το βίντεο και δε μετράς τις πάσες. Ωστόσο, σχεδόν οι μισοί από τους ανθρώπους που είδαν το βίντεο μετρώντας τις πάσες για τους ερευνητές, δήλωσαν πως δεν πρόσεξαν τίποτε το ασυνήθιστο. Ήταν τόσο απορροφημένοι από το μέτρημα, που ο γορίλας γι' αυτούς ήταν εντελώς αόρατος. Όταν οι ερευνητές τους έλεγαν μετά οτι υπήρχε ένας γορίλας στο βίντεο, αυτοί έλεγαν αποκλείεται, θα τον είχαμε προσέξει, δεν γίνεται.

Δεύτερη ιστορία: Ερευνητές στο Ισραήλ μελέτησαν τη δουλειά οκτώ δικαστών από αυτούς που εξετάζουν τις αιτήσεις πρόωρης αποφυλάκισης κρατούμενων. Οι υποθέσεις που έχουν να εξετάσουν τους παρουσιάζονται σε τυχαία σειρά, και κάθε δικαστής δαπανά μόλις 6 λεπτά σε κάθε μία κατά μέσο όρο. Οι δικαστές απορρίπτουν τις περισσότερες προτάσεις -μόλις το 35% γίνονται αποδεκτές. Οι ερευνητές άρχισαν να καταγράφουν το χρόνο και το αποτέλεσμα κάθε αξιολόγησης και για τους οκτώ δικαστές κατά τη διάρκεια της ημέρας, καθώς και τα διαλείμματα που έκαναν για φαγητό, το πρωί, το μεσημέρι και το απόγευμα. Αυτό που ανακάλυψαν για όλους τους δικαστές ήταν εκπληκτικό: Οι αιτήσεις που εξέταζαν αμέσως μετά από κάθε γεύμα γίνονταν κατά 65% αποδεκτές. Το ποσοστό έπεφτε σταθερά κατά το δίωρο που ακολουθούσε μέχρι το επόμενο διάλειμμα, και αμέσως πριν από το φαγητό έπεφτε πρακτικά στο μηδέν.

Το τρίτο παράδειγμα είναι διπλό, κι έχει να κάνει με τα λογικά λάθη στα οποία μας οδηγεί το ένστικτο. Σκεφτείτε τον εξής γρίφο: Μια μπάλα το μπέιζμπολ κι ένα ρόπαλο μαζί κοστίζουν 1 δολάριο και 10 σεντς. Το ρόπαλο κοστίζει ένα δολάριο περισσότερο από ό,τι η μπάλα. Πόσο κοστίζει η μπάλα;

Η ερώτηση τέθηκε σε φοιτητές του Χάρβαρντ, του ΜΙΤ και του Πρίνστον, και περισσότεροι από τους μισούς απάντησαν λανθασμένα. Όταν τέθηκε σε φοιτητές άλλων πανεπιστημίων το ποσοστό λανθασμένων απαντήσεων έφτανε και το 80%. Κι εσείς πιθανότατα έχετε τώρα σκεφτεί λανθασμένη απάντηση στο πρόβλημα, την πιο προφανή. Η σωστή απάντηση είναι 5 σεντς. Η μπάλα κοστίζει 5 σεντς.

Τέταρτη ιστορία: Σε ένα από τα πιο διάσημα πειράματα στην ιστορία της ψυχολογίας, ο Γουόλτερ Μίσελ και οι φοιτητές του έθεσαν ένα δίλημμα σε τετράχρονα παιδάκια. Τους έβαλαν να διαλέξουν ανάμεσα σε δύο επιλογές: Πρώτον, να φάνε ένα μπισκότο Oreo τώρα και δεύτερον, να φάνε δύο μπισκότα περιμένοντας πρώτα μόνα τους σε ένα άδειο δωμάτιο χωρίς παιχνίδια ή τίποτε άλλο να κάνουν για 15 λεπτά. Το αποτέλεσμα έδειξε ότι περίπου τα μισά παιδιά άντεχαν να περιμένουν για να φάνε τα δύο μπισκότα. Το ενδιαφέρον είναι ότι οι ερευνητές μελέτησαν και την εξέλιξη αυτών των παιδιών στη ζωή τους, και είδαν πώς μεγάλωσαν και τι απέγιναν δέκα και δεκαπέντε χρόνια αργότερα. όπως αποδείχτηκε, τα παιδιά που έδειξαν αυτοέλεγχο και κρατήθηκαν για να φάνε τα δύο μπισκότα είχαν μικρότερο ποσοστό χρήσης ναρκωτικών ως ενήλικες, και έπαιρναν σαφώς μεγαλύτερους βαθμούς στα τεστ νοημοσύνης.

Πέμπτη ιστορία: Ο ψυχολόγος Τζον Μπαρ από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης έκανε το εξής πείραμα με τους φοιτητές του: Τους έδωσε ομάδες πέντε λέξεων και τους ζήτησε να φτιάξουν προτάσεις των τεσσάρων λέξεων σε κάθε ομάδα. Σε κάποιους από τους φοιτητές έδωσε ομάδες λέξεων που παρέπεμπαν στην τρίτη ηλικία, όπως φαλακρός, γκρίζος, ρυτίδα, και σε άλλους όχι. Όταν τελείωναν την πρότασή τους, ο καθηγητής τους έστελνε σε ένα άλλο γραφείο στην άλλη άκρη του διαδρόμου για να συμμετάσχουν σε ένα άλλο πείραμα. Η μετάβασή τους από το ένα γραφείο στο άλλο ήταν όλο το αντικείμενο της έρευνας. Ο καθηγητής και η ομάδα του χρονομέτρησαν πόσο χρόνο χρειάζονταν οι φοιτητές για να πάνε από το ένα γραφείο στο άλλο, και βρήκαν πως οι φοιτητές που είχαν δουλέψει με τις λέξεις που παρέπεμπαν στην τρίτη ηλικία, πήγαιναν πολύ πιο αργά από τους άλλους. Κι όλο αυτό συνέβη εντελώς ασυναίσθητα. Εκ των υστέρων κανένας από τους φοιτητές δεν είχε καν κάνει τη συνειδητή σύνδεση των λέξεων που του είχαν δοθεί με τα γηρατειά.

Το έκτο παράδειγμα είναι άλλα δύο τεστ, σαν εκείνο με τη μπάλα του μπέιζμπολ, η προφανής απάντηση των οποίων είναι λανθασμένη.

Το ένα είναι το εξής:

Πέντε μηχανές χρειάζονται πέντε λεπτά για να φτιάξουν πέντε γκάτζετς. Πόσα λεπτά χρειάζονται 100 μηχανές για να φτιάξουν 100 γκάτζετς;

100 λεπτά ή 5 λεπτά;

Το δεύτερο είναι το εξής:

Υπάρχει μια λίμνη με νούφαρα. Κάθε μέρα τα νούφαρα διπλασιάζονται σε μέγεθος. Σε 48 μέρες τα νούφαρα καλύπτουν ολόκληρη την επιφάνεια της λίμνης. Σε πόσες ημέρες καλύπτουν τη μισή λίμνη;

Σε 47 ημέρες ή σε 24 ημέρες;

Αυτές οι ερωτήσεις, μαζί με την άλλη με το ρόπαλο και τη μπάλα που κάνουν 1 δολάριο και 10 σεντς, έγιναν σε 40 φοιτητές του πανεπιστημίου Πρινστον με δύο διαφορετικούς τρόπους. Με τον πρώτο τρόπο, οι εναλλακτικές επιλογές κάθε ερώτησης ήταν γραμμένες από κάτω με απλά, ευανάγνωστα γράμματα. Το 90% των φοιτητών που διάβασε τις ερωτήσεις έτσι έκανε τουλάχιστον ένα λάθος. Με τον δεύτερο τρόπο, ωστόσο, οι εναλλακτικές επιλογές ήταν γραμμένες με αχνά, δυσανάγνωστα γράμματα. Σ' αυτή την περίπτωση, μόνο το 35% των φοιτητών έκανε έστω και ένα λάθος. Η αιτία ήταν απλή: Τα δυσανάγνωστα γράμματα ανάγκασαν τους φοιτητές να δουν τις εναλλακτικές απαντήσεις πιο προσεκτικά, και έτσι το μυαλό τους να δουλέψει περισσότερο και, ως παρενέργεια, να βρει τη σωστή απάντηση. Παρεμπιπτόντως, οι σωστές απαντήσεις είναι 5 λεπτά και 47 ημέρες, αντίστοιχα.

Έβδομη ιστορία: Ο καθηγητής Άλεξ Τοντόροφ από το Πρίνστον έκανε το εξής πείραμα με φοιτητές του: Τους έδειξε φωτογραφίες ανδρών για πάρα πολύ σύντομο διάστημα, ως και 1/10 του δευτερολέπτου, και στη συνέχεια τους ζήτησε να βαθμολογήσουν τον άνδρα από κάθε φωτογραφία σε διάφορες κατηγορίες, όπως το πόσο συμπαθητικό τον έβρισκαν, ή πόσο ικανό τον έκριναν. Οι φωτογραφίες που είχε χρησιμοποιήσει ο καθηγητής, ωστόσο, δεν ήταν τυχαίες. Οι άνδρες ήταν αληθινοί υποψήφιοι σε εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στο 70% των περιπτώσεων, αυτοί που οι φοιτητές έκριναν ως πιο ικανοί, έχοντας μόνο δει το πρόσωπό τους για ελάχιστες στιγμές, ήταν αυτοί που είχαν κερδίσει και τις εκλογικές τους αναμετρήσεις. Αντίστοιχα πειράματα έγιναν και στη Φινλανδία, στην Αγγλία, στην Αυστραλία, τη Γερμανία και το Μεξικό. Είχαν όλα το ίδιο αποτέλεσμα. Στις επόμενες έρευνες άλλοι επιστήμονες συγκεκριμενοποίησαν και ποιες ομάδες συμμετεχόντων τείνουν να επηρεάζονται πιο πολύ από την ενστικτώδη αντίδραση στην εικόνα. Όπως θα περίμενε κανείς, πρόκειται για τους πολιτικά ανενημέρωτους πολίτες που βλέπουν πολλή τηλεόραση. Γκουχ γκουχ.

Όγδοη ιστορία: Ερευνητές πήγαν σε έμπειρους Γερμανούς δικαστές και τους παρουσίασαν την υπόθεση μιας γυναίκας που είχε συλληφθεί για κλοπή σε ένα κατάστημα. Στη συνέχεια τους έδωσαν ένα ζάρι. Το ζάρι έφερνε αποκλειστικά ένα από δύο νούμερα: Το τρία ή το εννιά. Αμέσως μετά οι ερευνητές ρώτησαν τους δικαστές πόσο μεγαλύτερη ή μικρότερη ποινή σε μήνες από το νούμερο που έφερε το ζάρι θα επιδίκαζαν στη γυναίκα που είχε συλληφθεί. Οι δικαστές που είχαν φέρει νούμερο εννιά θα επιδίκαζαν κατά μέσο όρο ποινή 8 μηνών στη γυναίκα. Οι δικαστές που είχαν φέρει νούμερο τρία ξέρετε τι ποινή θα της επιδίκαζαν; 5 μήνες. Η γνώμη τους ήταν εντυπωσιακά διαφορετική, μόνο και μόνο επειδή ένα ζάρι είχε φέρει ένα άσχετο, τυχαίο νούμερο και το είδαν.

Ένατη ιστορία: Ερευνητές θέλησαν να μετρήσουν πώς κρίνει ο κόσμος τους κινδύνους για την υγεία και τη ζωή, και το δοκίμασαν ως εξής: Παρουσίαζαν στους ερωτηθέντες πιθανές αιτίες θανάτου ανά ζευγάρια, και τους ζητούσαν να εκτιμήσουν πόσο πιο συχνή είναι η μία από την άλλη. Στη συνέχεια συνέκριναν τις απαντήσεις με τα στατιστικά αποτελέσματα των υγειονομικών υπηρεσιών, και βρήκαν μερικά απίστευτα πράγματα.

- Το 80% των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι συμβαίνουν περισσότεροι θάνατοι από ατυχήματα κάθε είδους από ό,τι θάνατοι από εμφράγματα. Στην πραγματικότητα οι θάνατοι από εμφράγματα είναι διπλάσιοι.

- Οι ερωτηθέντες πίστευαν ότι οι θάνατοι από ανεμοστρόβιλους είναι περισσότεροι από τους θανάτους από άσθμα. Στην πραγματικότητα οι θάνατοι από άσθμα είναι 20 φορές περισσότεροι.

- Οι ερωτηθέντες πίστευαν ότι οι θάνατοι από αλλαντίαση, μια ιογενή ασθένεια, είναι περισσότεροι από τους θανάτους από κεραυνούς. Στην πραγματικότητα οι θάνατοι από κεραυνούς είναι 52 φορές πιο συχνοί.

- Οι ερωτηθέντες πίστευαν ότι περίπου ίσος αριθμός ανθρώπων πεθαίνουν κάθε χρόνο από ατυχήματα κάθε είδους και από ασθένειες κάθε είδους. Στην πραγματικότητα οι θάνατοι από ασθένειες είναι 18 φορές περισσότεροι.

- Και το πιο κραυγαλέο: Οι ερωτηθέντες πίστευαν ότι οι θάνατοι από ατυχήματα είναι 300 φορές περισσότεροι από τους θανάτους από διαβήτη. Στην πραγματικότητα οι θάνατοι από διαβήτη είναι 4 φορές περισσότεροι από τους θανάτους από ατυχήματα.

Τελευταία ιστορία: Στο πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης έγινε το εξής πείραμα: Τρεις ομάδες των έξι φοιτητών η καθεμία τοποθετήθηκαν σε ειδικό χώρο, με τον κάθε φοιτητή δε ειδικό θάλαμο κι ένα μικρόφωνο. Οι φοιτητές δεν έβλεπαν ο ένας τον άλλο, μόνο ήξεραν ότι οι θάλαμοί τους βρίσκονταν στον ίδιο χώρο. Τους ζητήθηκε να μιλήσουν ο καθένας για δύο λεπτά για τον εαυτό του και τη ζωή του. Κάθε στιγμή μόνο ένα μικρόφωνο ήταν ανοιχτό, και όλοι οι υπόλοιποι μπορούσαν να ακούσουν τι λέει ο ένας φοιτητής με το ανοιχτό μικρόφωνο. Ένας από κάθε εξάδα ήταν βαλτός: όταν ήρθε η σειρά του, είπε ότι παθαίνει συχνά επιληπτικές κρίσεις, ειδικά όταν έχει άγχος. Μετά, αφού μίλησαν όλοι από μία φορά, άρχισε δεύτερος γύρος μονολόγων. Όταν ήρθε η σειρά του βαλτού, αυτός άρχισε να ζητά βοήθεια κάνοντας ήχους πνιγμού, σα να φαίνεται ότι παθαίνει κρίση. Από τους 15 ανυποψίαστους φοιτητές που συμμετείχαν στο πείραμα, μαντέψτε πόσοι σηκώθηκαν και βγήκαν αμέσως από το θάλαμό τους για να πάνε να βοηθήσουν.

Τέσσερις.

Βγήκαν μόνο τέσσερις. Οι υπόλοιποι έπαθαν αυτό, που επειδή υπάρχουν κι άλλοι εκεί έξω που ακούνε, πιθανότατα θα τρέξουν εκείνοι να σώσουν τον άνθρωπο που πνίγεται.

Αυτές οι δέκα ιστορίες περιέχονται μόνο στις πρώτες 170 σελίδες του πολύ ωραίου βιβλίου. Μαζί τους φυσικά υπάρχει και η εξήγηση αυτών των συμπεριφορών. Η ανάγνωση των εξηγήσεων δεν θα σας κάνει να νιώσετε καλύτερα, να σας πω την αλήθεια. Μπορεί να σας κάνει να νιώσετε και χειρότερα. Γιατί οι συμπεριφορές του ανθρώπινου είδους είναι τεκμηριωμένα αλλοπρόσαλλες με τρόπο που εξηγείται και δικαιολογείται. Το μυαλό μας είναι ατελές με τρόπους που δε λύνονται. Σας προτείνω να διαβάσετε το "Thinking, Fast & Slow" του Ντάνιελ Κάνεμαν, που κυκλοφορεί και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κάτοπτρο, κι ας απελπιστείτε λίγο για το μέλλον μας ως είδος.

Επίσης, αν σας άρεσαν αυτές οι κουβέντες και είστε ακουστικός τύπος, σας προτείνω να γραφτείτε στο #facepalm στο iTunes, στο Stitcher ή όπου αλλού ακούτε podcasts, ή να το ακούσετε στο Mixcloud, ή να πάτε εδώ και να το κατεβάσετε σε mp3.