Saskia Goldschmidt's Blog, page 7

The Meursault Investigation: De pijn van het ongezien zijn

 

Ooit las ik, zoals veel generatiegenoten,  L’étrangé van Camus. Het is het verhaal van Meurseult, een pied-noir (een Algerijn van Franse afkomst) die zonder duidelijk motief een man doodschiet. De eerste zin van het boek is: ‘Vandaag is moeder gestorven’ en daarna volgt het verhaal van man, die zonder een motief de trekker heeft overgehaald en een anonieme Arabier op het strand gedood heeft. In het daarop volgende proces weigert hij zichzelf te verdedigen. Ook dat is tegen de conventies van de samenleving en dus wordt hij ter dood veroordeeld. Een non-conformist tot het bittere eind.

The Meursault investigation van Kamel Daoud is het antwoord op Camus’ verhaal, vanuit het perspectief van de broer van de gedode man. Het boek begint met de zin: ‘Mama’s still alive today.’En daarmee gaat het verhaal van start waarin de naamloze Arabier,(he didn’t name him, because if he had, my brother would have caused the murderer a problem with his conscience: You can’t easily kill a man when he has given a name) gestorven op een hete zomermiddag in 1942 om klokslag twee uur, door een achteloos afgevuurde kogel uit de loop van een revolver van een rebel zonder idealen, een naam en een geschiedenis toebedeeld krijgt. Het is een pijnlijk verslag van een persoonlijk familiedrama, vertelt door de ik-verteller Harun. Hij leeft in de schaduw van een gedode broer, overladen door de rouw van de moeder die het onmogelijk voor hem maakt een zelfstandig leven op te bouwen en om werkelijk lief te hebben.

Het verhaal speelt zich af in de nadagen van het kolonialisme en in de tijd van de bloedige onafhankelijkheidsstrijd, die in 1962, twintig jaar na het drama, ten slotte tot autonomie voor het land leidt. In de periode van chaos gedurende de omwenteling neemt Harun, als werktuig van zijn moeders rouw, wraak. Een daad die al even zinloos is als de moord op zijn broer twintig jaar eerder.

Het boek is ook een commentaar op een bestseller van weleer, en het illustreert de onachtzaamheid en onverschilligheid waarmee burgers uit niet-westerse samenlevingen door het Westen tot op de dag van vandaag behandeld worden: het resultaat van een Eurocentristische zienswijze. Het is niet moeilijk om hierin een parallel te zien met de protesten als ‘Black lives Matters’ en de woede over het feit dat een bomaanslag in Parijs zoveel meer verontwaardiging oproept dan een in Beiroet of Istanbul.(Arab. I never felt Arab, you know. Arab-ness is like Negro-ness, which only exists in the white man’s eyes.)

Het is ook het verhaal over de transformatie van een westerse kolonie in een theocratie, en hoe een ongelovige in een dergelijke samenleving steeds meer naar de rand van het bestaan gemanoeuvreerd wordt. Het is het verhaal van een outcast, een non-conformist, die geen antwoord vindt op de vraag waarom zijn broer door die andere non-conformist gedood moet worden. Er is zelfs geen vertroosting te vinden in enige zingeving achteraf.

Wat rest is een verhaal over de pijn van het ongezien zijn. Een geschiedenis die verteld moet worden in een obscuur kroegje, in een van de weinige plekken van de stad, waar nog alcohol te krijgen is. The bars still open in this country are aquariums containing mostly bottom-feeders, weighted down and scraping along. You come here when you want to escape your age, your god, or your wife, I believe, but in any case haphazardly.) Een bestseller van weleer als uitgangspunt van een diametraal verteld, indrukwekkend en belangwekkend verhaal, dat een groot publiek verdient. Juist nu. Kamel Daoud schreef een fantastisch boek.

Ik las het boek in het Engels omdat ik het cadeau kreeg. Het is in het Nederlands verschenen als Moussa, of de dood van een Arabier bij Ambo/Anthos.

Writing big events (1) Its all about extremism

During the Open Book Festival in Cape Town I attended a meeting: Writing Big Events with Asne Seierstad, Mandla Langa, and Neel Mukherjee. Steve Connolly interviewed the three writers from very different countries and backgrounds. All three covered in their book a historical period or occasion. The common ground of the three totally different books is extremism. I think that today, while politicians and governments tend to answer the extremist deeds of terrorists with extreme violence, it is more important than ever to read and learn about the different faces of extremism.  If we refuse to learn from history we are deemed to make the same mistakes over and over again, which is what we do. Today a description off and some thoughts on Asna Seierstad’s One of us.

Asna Seierstad is a Norwegian journalist, who was always  covering stories from the Middle-east and didn’t think of her homeland as a place to write about. But in  One of Us she did. Minutely she decomposes what happened before, during and after 22 July 2011 in Oslo, the day that Anders Behring Breivik killed 69 kids and 8 grown ups.

Seierstad begins her book by giving the reader insight into the family lives of very different people all living in Norway. The family of the Kurdish Mustafa and Bayan, who fled with their young girls from Iraq in 1999, and the family of the charismatic Simon, who has been politically inspired from a very young age and starts being active in the Labour Party, are only two of the different portrayed families. In the first part of the book we get a clear picture of the families from different parts of Norway. And one of them is the family Behring Breivik, or I’d better say, the remains of what was a family for only a short period, because mother and father did not get along very well and they separated when Anders was six months old. Mother suffers from depressions, is a neurotic and egocentric kind of person who keeps abusing and neglecting the boy. One moment she attracts him, and then repels him and this she does over and over again. The boy is a lonely kid, and one can feel empathy with him. He is not capable of establishing real friendship. He tries desperately to become someone, and as he grows up, he tries again and again. First he tries to impress the guys of the graffiti scene, but he fails. Then another attempt, becoming someone in the Progress party, a very right wing party, but neither there does he find somebody who is impressed by him. Slowly the drama develops; year after year the intentions of the guy become more and more extreme. It is devastating to read how he could develop in such an extreme way and the felt empathy for the guy disappears. It is shocking to read how he finds himself absorbed in the virtual reality of World of Warcraft, which he plays for more than four years. He is a grown-up man at that time, returned to his mother’s house, who doesn’t like to see him behind the screen day and night, but what can one do? She doesn’t know how to stop him.

Later he retreats to a farm to prepare his terrorist activities. In the woods he experiments with explosives, and loads of fertilizer are delivered, but not a single bit is dissipated over the land. His neighbors think of him as a strange person, but being strange is not against the law, is it?

On July 22 a security guard signalizes on the security monitor how the guy parks a bus in front of the no-parking area of the building that housed the Ministry of Justice and the Prime Minster’s office. Well, apparently this happens often.

The police officer received a post-it card on his desk on which a description was given of Breivik and even the number of the license plate of the car in which he had driven off, five minutes before the explosion occurred, on his way to Utøya. But the officer was too busy to notice the note. So other policemen were not warned. Therefore Breivik could do what he wanted to do this day. The day he would call: the day of his book launch. On the internet he left a thousand-page-manuscript, and thanks to his deeds, he was sure this time he would get the attention he so desperately looked for.

One of us is a highly impressive book. Because of the meticulous research Seierstad has done and the sensitive way she brings the different protagonists alive. We know the outcome, but we don’t know whom of the young kids that we got to know, will survive and who won’t and as a reader you can feel the tension that is a just a tiny bit of what the next of kin must have felt, when we hear how the assassin is raging on at Utøya, and we fear the death of the kids and we hope that they will escape.

The book about the day that shocked Norway and the world is very well written; there is no difference in the way the families of the victims and the assassin are described. Seierstad said in Cape Town: ‘though the killer and the killed are so different in temperature, I wanted to use the same language for all of them.’ And she did.

The book is also an astonishing accumulation of human failures that made the murders possible. The dramatic events in the centre of town and the ongoing slaughter on the small island Utøya that could occur for more than one and a half hour, has reached such enormous proportions, due to the many failures of the police. The outcome is so dramatic, that it makes it impossible to laugh about it, but the examples of failures read as if it is the script of a Monty Python film. The police boat had to be inflated and gasoline had to be found, while a ferry was ready to bring the police over. No one thought of that, and when they did, they decided that one could not be transported on an ordinary ferry; it should be a police boat. Too many policemen boarded at least, because everyone wanted to come, so the boat was overloaded and started to sink. And this is just a whim of everything that went wrong and took a lot of time. Precious time in which the perpetrator went on shooting, taking more and more lives, minute by minute.

When it became clear that a terrorist attack was going on, both in the centre of Oslo and on the island of Utøya, people thought that these must be deeds committed by foreign terrorists, most likely Al-Quaeda or another Arabic organization. It turned out to be ‘one of us’. How could this happen? In Cape Town Seierstad responded on the question what made Breivik ‘fertile ground for extremism’ as follows:  she is sure that the main cause for his deeds must be found in the unsafe attachment to his parents in his youth. Let’s not jump to simple conclusions. There is not one profile that can predict if a person turns into someone who will commit extreme deeds. Of course we can’t conclude that people who grow up in broken or deprived families will always commit terrorists deeds. But there can be a certain risk, if nothing is done to heal what was a broken in the soul of a neglected child. We should keep in mind what the Norwegian writer and dramaturge Hjalmar Söderberg wrote in 1905, a quote we find above Part One of Seierstads book: We want to be loved; failing that, admired; failing that, feared; failing that, hated and despised. At all costs we want to stir up some sort of feeling in others. Our soul abhors a vacuum. At all costs it longs for contact. (Dokter Glas, 1905)

 

I think if we want to understand extremism, in this impressive book we may find one of the many clues that have to be found to prevent or to react on terrorists deeds

 

Complimentendouche

Er rouleert op dit moment een filmpje op internet dat internationaal duizenden opgestoken duimen heeft binnengehaald. Er is op te zien hoe Chris Ulmer, een zesentwintigjarige leerkracht van de Keystone Academy in Jacksonville, Florida, de schooldag in zijn ‘special care class’ begint met het complimenteren van zijn kinderen en met het geven van high fives. Volgens zijn eigen zeggen behaalt hij daarmee verbluffende resultaten, het zelfvertrouwen van de kinderen groeit met reuzenstappen, de sfeer in de klas is sterk verbeterd en de kinderen hebben geleerd  complimenten uit te delen.

Ik kan het waarderen dat Chris Ulmer een voor het onderwijs kennelijk nieuwe weg is ingeslagen en dat hij ontdekt heeft dat het belonen van positief gedrag beter werkt dan het bestraffen van het negatieve. Maar er zit me, bij al dat enthousiasme, wel iets dwars. Het ziet er naar uit dat de onderwijzer het verschil niet kent tussen een compliment geven en goeie feedback. En dat is verdomd jammer. Een compliment is fijn om te krijgen, zoals een massage fijn kan zijn of een tongstrelend stukje mousse de chocolade, maar meer dan dat is het ook niet. Het effect van een compliment is prettig maar het effect ervan snel weer verdwenen, terwijl feedback beklijft. Feedback is iets waar je van kunt leren. Goeie positieve feedback vertelt je niet dat je goed bent, maar wat je goed doet, zo specifiek mogelijk.

Op het filmpje zegt Chris letterlijk tegen het jongetje dat een beetje ongemakkelijk recht tegenover hem staat: I am glad that you are in my class. I think you are very funny. I think you are amazing. I think you are brilliant. I think everyone in here loves you. Great job. Na ieder compliment zegt het jongetje yes. Het gesprek wordt door de leerkracht beeïndigd met een joviale high five.

Stel dat het jongetje Pete heet. Wat weet hij na deze complimentendouche? Wat kan hij in het vervolg doen om zijn leerkracht weer zo enthousiast te maken?

Chris begint te zeggen dat hij blij is dat Pete in zijn klas zit. Dat is een goed begin. Het is een soort conclusie, die erom vraagt te specificeren, waarom de leerkracht daar blij mee is. Dat doet Chris ook enigszins, want hij zegt daarna: Ik vind je erg grappig. Bedoelt de onderwijzer dat Pete goed is in grapjes maken? Waarschijnlijk wel, maar zeker is dat niet. Pete kan ook ongelooflijk onhandig zijn, en de leerkracht voortdurend aan het lachen brengen doordat hij op zijn bril gaat zitten of zijn boterham in de modder laat vallen of al struikelend de klas binnenkomt. Kortom, de leerkracht heeft wel gezegd dat hij het kind grappig vindt, maar niet het gedrag benoemd wat maakt dat Pete grappig is. Terwijl het niet zo moeilijk is dat te benoemen.  Als Chris gezegd had: ‘ik vind je erg grappig. Je tapt moppen die ik nog nooit gehoord heb. En bovendien kun je ze heel goed vertellen. Je begint in een rap tempo, je gebruikt leuke stemmetjes, en dan, vlak voor de clue vertraag je, ben je even stil, waardoor je spanning opbouwt en dan, op dat lijzige toontje van je, kop je de clue er in.’

Nu weet Pete, hoe hij in het vervolg de waardering van Chris kan binnenhalen.

Toch is het eerste deel van de complimentendouche nog het meest specifiek. Daarna wordt Chris heel vaag. Want wat moet Pete doen, om de volgende dag weer amazing gevonden te worden?  En wat heeft het joch gedaan om de term briljant te verdienen? Dat moet toch wel iets heel uitzonderlijks zijn, of wordt ieder kind in de klas briljant genoemd? In dat geval devalueert het woord briljant in razend tempo en weet ieder kind dat er niets meer mee wordt bedoeld dan: ‘je bent wel ok.’

Daarna zegt Chris dat hij denkt dat iedereen in de klas van Pete houdt. Chris heeft goed begrepen dat het fijn is voor een kind zich geliefd en gewenst te weten. Maar het moet wel waar zijn, met liefdesverklaringen die op niets berusten is niemand gebaat. Zeker kinderen uit klassen met ‘special care’ hebben vaak te maken met onberekenbare liefde, die van het ene op het andere moment kan omslaan in haat of agressie. Chris zou kunnen zeggen dat hij van de jongen houdt, als hij dat echt meent. Maar hij mag dat niet zomaar zeggen uit naam van de hele klas. Dat is oneerlijk tegenover de andere kinderen en tegenover Pete. Misschien heeft Pete in de pauze wel een rotstreek uitgehaald, de boterham van een kind expres in de modder gegooid, een bal lek geprikt, iemand getackeld. Dan is het voor Pete zelf ook onvoorstelbaar dat iedereen van hem houdt. Misschien heeft een kind zonder enige reden een bloedhekel aan het joch. Dat kan, mensen hoeven niet van elkaar te houden om op een beetje menselijke manier met elkaar om te gaan. Het lijkt me heel gezond om kinderen te leren dat je in een klas kinderen hebt met wie je goed kunt opschieten en kinderen die je niet liggen. En dat het belangrijk is, dat je met iedereen fatsoenlijk omgaat. Omdat je het alleen zo leefbaar houdt in de klas, en in de samenleving. Een leerkracht die verklaart dat hij denkt dat iedereen in de klas van Pete houdt legt met grote, lege, loze woorden een  idiote claim op de klas en ieder kind weet dat het niet waar is wat de leerkracht zegt.

Natuurlijk gaat het maar om een filmpje en gebeurt er misschien veel meer bijzonders in de klas van Chris. Hij is te prijzen omdat hij experimenteert met een kennelijk nieuwe pedagogische positieve aanpak. Maar de getoonde interactie, die overigens alleen maar één op één tussen kind en leerkracht plaatsvindt, terwijl de andere kinderen lusteloos over hun tafels hangen en niets te maken lijken te hebben met de complimentendouche, vind ik veel te mager om als voorbeeld te dienen. Teveel grote loze woorden. Terwijl een kind vooral geholpen is met een gesprek waarin een leerkracht met concrete voorbeelden over kleine, overzichtelijke, specifieke situaties het gedrag benoemt dat hij bij het kind graag ziet. Misschien gevolgd door een ronde in de klas, waarbij de klasgenoten, die dat willen, ook kunnen benoemen wat zij goed vonden in het gedrag van Pete. En dit alles omdat een persoon an sich, hoe jong ook, niet zo erg te veranderen is, maar gedrag wel. Dus Chris, laten we daarmee maar beginnen. En dan mag je wat mij betreft afsluiten met een high five. Maar het hoeft niet perse.

Voor wie het filmpje wil zien:http:/https://www.youtube.com/watch?v=5ZXNq...

Ik wil wit worden

Als we niet oppassen verzuipen we nog eens in de tsunami van meningen en de daarmee gepaard gaande emoties, die huizenhoog oplopen, hoger dan de hoogste schoorsteen van ons land.

De bijbehorende verontwaardiging doet alle feestelijkheid verbleken, wat in dit verband ook een beladen term is.

Ik moet bij alle discussie soms aan Marilva denken.

Het was 1985. Ik werkte aan een spelproject voor kleuters en deed onderzoek op een basisschool in Amsterdam-oost.

Marilva en ik zaten in een stil hoekje van de klas. We deden samen een puzzeltje.

Ze was een tenger en stil meisje met een hoofd vol gevlochten haar; kleine vlechtjes met kraaltjes erin.

Ik vroeg wat ze wilde worden, later, als ze groot was.

Ze keek op van de puzzel en antwoordde: ‘Ik wil wit worden.’

Ik schrok. ‘Waarom?’

‘Dat is beter,’ zei ze.

Ik zweeg en zag opeens de wereld door haar ogen.

Geen wit kind te bekennen. De klas van Marilva bestond uit een mix van kinderen wier ouders uit Turkije, Marokko, Suriname, Ghana, Egypte, en andere zuidelijke landen kwamen. De meeste van hen spraken gebrekkig Nederlands en hadden geen of slecht betaald werk. De leiding van de school en de leerkrachten waren wit,  terwijl zwarte schoonmakers na schooltijd de wc’s en gangen sopten. In de leeshoek waren vooral boekjes te vinden waarin witte kinderen, in een witte wereld, bestaande uit vrolijke gezinnen met aanwezige vaders en grappige moeders en groene tuinen en spannende speelzolders en koffers vol verkleedkleren, leuke avonturen beleefden die altijd goed afliepen. Gezinnen waarin er nooit sprake leek van armoede, verslaving of mishandeling. De straat waarin de school stond was smal en donker, vol auto’s en fietswrakken, en de huizen hadden rottende raamkozijnen en lekkende daken en vloeren waardoor je de ruzies van de buren woordelijk kon volgen. Als Marilva naar de tv keek zag ze programma’s met witte succesvolle mensen. Als er een zwarte man opdook, was hij altijd de dief.  En een keer per jaar kwam de goedheiligman met zijn zwarte knechten.

Ik keek Marilva aan en zei dat ze prachtig was, mooi en slim. En goed zoals ze was.

Ze pakte een puzzelstukje en legde het op de juiste plek.

‘Nu jij’, zei ze. Dat was vijfendertig jaar geleden.

Inmiddels moet Marilva vijfendertig jaar zijn.

Hoe zou het met haar zijn?

MERVYN SLOMAN DAUGHTERS

The Book Launch is a bookstore in the centre of Cape Town, founded by Mervyn Sloman, who did not listen to the discouraging advice of his former colleagues at the publishing house where he was working. He opened his Book Launch in 2007.On September 8, 2015 during the opening feast of the Fifth Open Book Festival, organised by him and his team, and after receiving the prize for the best bookstore in the country, Mervyn advised his teenage daughters urgently to skip school the days to come, because by attending the program of the Festival they would definitely learn infinitely more.That applied not only to his daughters. For me, as a guest from the Netherlands, invited thanks to the American translation of my book The Hormone Factory, this festival opened the windows to a multi-coloured, omnifarious, high-profile world of books, writers and book lovers. As is not often the case in the Netherlands, this international group of writers, there were more than 100 guests who attended the festival, showed plenty of commitment, civic engagement, awareness of history combined with great love for literature. The festival itself was anything but an elitist affair. The Book Launch supports an educational project that strives to achieve equality and quality in education and used the presence of so many people at the festival to raise funds for this project and also several guests gave workshops at schools in the city. Whether it was about sexual politics, historical intimacy, urban landscapes, race in post-apartheid South Africa, unconventional families, or one of many other topics that were discussed during the extensive program, most of the time interviewed writers appeared to be gifted speakers and enthusiastic and involved global citizens.

Mandla Langa, former exile and anti-apartheids activist described both on stage and in his ‘political detective’ The texture of shadows, how Apartheid has given space to the creation of exquisite monsters on all sides.

Yvonne Adhiambo Owuor used the colonial history of Kenya and the subsequent violent outbursts of the Mau-Mau and the murder of politician Tom Mboya in 1969 for her novel Dust to describe the influence of the political turmoil in the lives of ordinary people, as Neel Mukherjee did in his The Lives of Others which was shortlisted for the Man Booker Prize. ‘For him,’ as Neel said in one of his performances, ‘politics and personality are not separate entities. Politics, is a way of being in the world.’

The fledgling musician Nakhane Touré wrote a debut in which gay and lesbian people are protagonists, not to emphasize the fact that they are gay, but because he wants to tell a story about people to whom heterosexuality is not the norm.

These are just some of the many meetings I had during those five festive days of the festival. The interview of the infinitely charismatic Antji Krog with the equally charismatic and wise anti-apartheid activist, politician, teacher and poet Matthews Phosa could have lasted for hours. It was a pleasure to hear them talk. About Phosa’s childhood, about how he had remained intact during the horrors of Apartheid. And it was a joy to hear them read from his poetry. He performed in English, she in Afrikaans.

Lots of events and people moved me, but especially the fact that in this festival things like; politics, personal life, commitment and compassion, empathy and militancy, were not seen as contrary, but as elements that could strengthen each other.

I thank Mervyn Sloman, but also Frenkie Murry, the programmer, the entire crew of The Book Launch and the Fudgard Theatre, under the direction of the power mom Iris Bolton, all excellently prepared moderators, all co-authors, and not least the public, young and old, male and female, black and white, brown and yellow, that filled the halls for five days.

And somehow I envy those daughters of Mervyn Sloman. To them it is kind of ‘normal’, their father and his crew organising this enormous festival year after year. How wonderful it would be if children and adults all over the world could apply.

If you happen to get the chance, do not miss Open Book Festival.

 

De dochters van Mervyn Sloman

The Book Launch is een boekwinkel in het centrum van Kaapstad, opgericht door Mervyn Sloman, die de ontmoedigende raadgevingen van zijn oud-collega’s bij de uitgeverij waar hij werkte in de wind sloeg. Hij opende in 2007 zijn Book Launch.

Op 8 september 2015 gaf hij, tijdens de opening van het door hem en zijn team georganiseerde vijfde Open Book Festival, en na het in ontvangst nemen van de prijs voor de beste boekhandel van het land, zijn tienerdochters het dringende advies de komende dagen van school te spijbelen omdat ze door het bijwonen van het programma van het Open Book Festival oneindig veel meer zouden opsteken.

Dat gold niet alleen voor zijn dochters. Voor mij, als gast uit Nederland, uitgenodigd dankzij de Amerikaanse vertaling van mijn boek De Hormoonfabriek, gingen dankzij dit festival de vensters open naar een diverse, gekleurde spraakmakende wereld van boeken, schrijvers en boekenliefhebbers.

In Nederland lijkt het vaak afwezig, maar in deze internationale groep van schrijvers, er waren meer dan 100 genodigden die deelnamen aan het festival, bleek er volop engagement, maatschappelijke bevlogenheid, historisch bewustzijn gecombineerd met grote liefde voor literatuur, aanwezig. En ook het festival zelf was alles behalve een elitaire aangelegenheid. De Book Launch ondersteunt een onderwijsproject dat zich hard maakt voor gelijkheid en kwaliteit in het onderwijs en benutte de aanwezigheid van zoveel mensen op het festival om ook fondsen voor dit project binnen te halen en een aantal gasten gaven workshops op scholen in de stad.

Of het nu ging over sexual politics, historical intimicy, urban landscapes, race in postapartheid in South Africa, unconventional families, of een van de vele andere onderwerpen die tijdens het uitgebreide programma aan bod kwamen, de geïnterviewde schrijvers bleken dikwijls begenadigde sprekers en bevlogen en betrokken wereldburgers.

Mandla Langa, ex-banneling en anti-apartheisactivist beschreef zowel op het podium als in zijn als ‘politieke detective’ The texture of shadows, hoe apartheid ruimte heeft gegeven aan het ontstaan van uitgelezen monsters aan alle kanten.

Yvonne Adhiambo Owuor gebruikte het koloniale verleden van Kenia en de daarop volgende geweldsuitbarstingen van de Mau-mau en de moord op politicus Tom Mboya in 1969 om in haar roman Dust de invloed van deze politieke onrust op de levens van gewone mensen te beschrijven, zoals Neel Mukherjee dat deed in zijn The lives of Others dat op de shortlist van de Man Booker Prize stond. Voor hem, zo vertelde Neel in een van zijn optredens, zijn politiek en persoon geen gescheiden entiteiten. ‘Politics,’ zo zei hij, ‘is a way of being in the world.

De piepjonge musicus Nakhane Touré schreef een debuut waarin hij homo’s en lesbiennes als protagonisten opvoert, niet om het daarmee over homo’s en lesbiennes te hebben, maar een verhaal over mensen te schilderen, waarbij heteroseksualiteit nu eens niet de norm is.

Dit is maar een kleine greep uit de vele ontmoetingen die ik had tijdens die vijf feestelijke dagen van het festival. Het interview dat de oneindig charismatische Antji Krog hield met de al even charismatische en wijze anti-apartheidsactivist, politicus, docent en dichter Matthews Phosa, had wat mij betreft nog uren mogen duren. Het was een genot hen te horen praten. Over zijn jeugd, over de manier waarop hij overeind was gebleven gedurende de verschrikkingen van de Apartheid, en vooral om hen samen te horen voorlezen uit zijn dichtbundels. Hij in het Engels, zij in het Afrikaans.

Er waren heel veel dingen en mensen die me op het festival ontroerd hebben, maar ik geloof dat wat me het meeste vreugde schonk het feit was, dat hier politiek, persoonlijk leven, engagement en compassie, empathie en strijdvaardigheid geen tegenstellingen waren maar elkaar versterkten en al deze zaken in volle glorie aanwezig waren.

Ik dank Mervyn Sloman, maar ook Frenkie Murry, de programmeur, de volledige bemanning van The Book Launch en van het Fudgard Theatre, onder leiding van de powermama Iris Bolton, alle uitstekend voorbereide moderators, alle medeauteurs en niet in de laatste plaats het publiek, jong en oud, man en vrouw, zwart en wit en bruin en geel, dat vijf dagen lang de zalen vulde.

En ergens benijd ik die dochters van Mervyn Sloman. Omdat het voor hen zo doodnormaal is, dat hun vader en zijn groep mensen ieder jaar zo’n waanzinnig festival in elkaar draait. Je zou willen dat dat voor alle kinderen, en volwassenen, waar ook ter wereld, zou gelden. Mocht je de kans krijgen, mis het niet, dat Open Book Festival, Kaapstad, Zuid-Afrika.

 

 

 

Zelfdoding, geen zelfmoord.

Laten we het zelfdoding noemen.

Zelfmoord proeft naar geweld en ja, dat is het ook.

Maar aan het woord moord kleeft ook de connotatie van veroordeling en daar moeten we verre van blijven.

Laten we alleen met omzichtigheid en compassie over zijn dood spreken, want eigenlijk past na zoiets slechts stilte. En als we er woorden aangeven, kies ze dan zorgvuldig.

Geen zelfmoord, maar zelfdoding. Uit respect.

Dank aan Toon en Sam

Sommige mensen hebben de mazzel aan de kont hangen. Ik ben zo iemand.

Ik doe het leukste werk wat er bestaat: ik schrijf met groot plezier boeken, ik heb vrienden die mijn versies lezen en me behoeden voor blunders, ik heb een uitgever die mijn boeken wil uitgeven, ik heb een fantastische fotograaf als buurman die auteursfoto’s van me maakt en alsof dat allemaal al niet mooi genoeg is, vond ik dankzij dat vermaledijde Facebook, een oude schoolvriend terug.

Toon Agterberg en ik zaten veertig jaar geleden op de Akademie voor Expressie en daarna verloren we elkaar uit het oog. Maar op Facebook ontdekte ik zijn ongeëvenaarde verzameling foto’s en zag een aantal verschrikkelijke mooie projecten van hem. Hij bleek nog altijd die superactieve ADHDer, die tegenwoordig lesgeeft op de Amsterdamse Amfi, die rijdende restaurantwagens bouwt, Parade-decors in elkaar zet en van eendenkooien lampenkappen maakt.

Toen ik een eind op dreef was met De Voddenkoningin zocht ik hem op in zijn overvolle jongenswerkplaats aan het Amsterdam-Rijnkanaal. Ik vertelde een aantal van mijn voddenverhalen en hij kreeg zin om iets te maken dat geïnspireerd was op het Theatre de la Modeverhaal. Maanden lang werkte hij aan een sprookjesachtige koffer met vijftig gipsen kopjes, waarmee ik met mijn boeken de boer op kan gaan. En alsof dat niet genoeg was vond hij zijn oude vriend Sam Tjioe, fotograaf en filmer, bereid om een boektrailertje te maken. Want een boek in de wereld brengen, dat doen we toch het liefst op zo veel mogelijk manieren.

En nu, op 17 augustus 2015, de dag dat het boek in de winkel ligt, is alles af. Morgen haal ik de koffer op, vanmiddag stuurde Sam me het trailertje: alles is klaar om De Voddenkoningin de wereld in te sturen.

Het kan beginnen, het Voddencircus en ik ben een mazzelaar, dat ik zo omringd ben door vrienden die bereid zijn om hun vakmanschap, hun tijd, hun creativiteit te gebruiken om te helpen het boek zo goed mogelijk op weg te sturen! Klik hier om het filmpje te bekijken>

Grote dank aan Toon en Sam

Sommige mensen hebben de mazzel aan de kont hangen. Ik ben zo iemand.

Ik doe het leukste werk wat er bestaat: ik schrijf met groot plezier boeken, ik heb vrienden die mijn versies lezen en me behoeden voor blunders, ik heb een uitgever die mijn boeken wil uitgeven, ik heb een fantastische fotograaf als buurman die auteursfoto’s van me maakt en alsof dat allemaal al niet mooi genoeg is, vond ik dankzij dat vermaledijde Facebook, een oude schoolvriend terug.

Toon Agterberg en ik zaten veertig jaar geleden op de Akademie voor Expressie en daarna verloren we elkaar uit het oog. Maar op Facebook ontdekte ik zijn ongeëvenaarde verzameling foto’s en zag een aantal verschrikkelijke mooie projecten van hem. Hij bleek nog altijd die superactieve ADHDer, die tegenwoordig lesgeeft op de Amsterdamse Amfi, die rijdende restaurantwagens bouwt, Parade-decors in elkaar zet en van eendenkooien lampenkappen maakt.

Toen ik een eind op dreef was met De Voddenkoningin zocht ik hem op in zijn overvolle jongenswerkplaats aan het Amsterdam-Rijnkanaal. Ik vertelde een aantal van mijn voddenverhalen en hij kreeg zin om iets te maken dat geïnspireerd was op het Theatre de la Modeverhaal. Maanden lang werkte hij aan een sprookjesachtige koffer met vijftig gipsen kopjes, waarmee ik met mijn boeken de boer op kan gaan. En alsof dat niet genoeg was vond hij zijn oude vriend Sam Tjioe, fotograaf en filmer, bereid om een boektrailertje te maken. Want een boek in de wereld brengen, dat doen we toch het liefst op zo veel mogelijk manieren.

En nu, op 17 augustus 2015, de dag dat het boek in de winkel ligt, is alles af. Morgen haal ik de koffer op, vanmiddag stuurde Sam me het trailertje: alles is klaar om De Voddenkoningin de wereld in te sturen.

Het kan beginnen, het Voddencircus en ik ben een mazzelaar, dat ik zo omringd ben door vrienden die bereid zijn om hun vakmanschap, hun tijd, hun creativiteit te gebruiken om te helpen het boek zo goed mogelijk op weg te sturen! Klik hier om het filmpje te bekijken>

Het winstmodel en de roerdomp

Om het pretpark  Amsterdam  te ontvluchten, doe ik het liefst een rondje Waterland, zo vroeg mogelijk. En dus zat ik vanochtend om 7.15 uur op de fiets en was een half uur later op de dijk van Durgerdam. Waterland, het IJselmeer, de dijk, dat is waar ik eigenlijk thuis hoor.  Het is mijn landschap, ik hou van de drieledige wijdheid: de weilanden, het water en de lucht. En van de enorme hoeveelheid vogels die er leven. Het is het domein van de grutto’s, kieviten, zilverreigers, scholeksters, kiekendieven, lepelaars. Van ver af hoor je het oorverdovend gekrijs van de meeuwen op de strekdam, die in deze tijd hun kraamkamer is. Ik hou ervan om helemaal alleen op die dijk te fietsen en even te kunnen doen of dit alles is wat er is: het landschap, de vogels, de wind en ik.

Maar ook Waterland is ten prooi gevallen aan de neoliberale honger naar geld. Niet alleen onze mooie stad, het hele land moet kennelijk in een winstgevend pretpark veranderen. Aan de oevers van het IJselmeer, fourageergebied voor vele vogels, hebben de bulldozers het riet platgeslagen en vol bouwzand gespoten. En daarop verrijst nu: Marina Resort, Poort van Amsterdam, exclusieve recreatiewoningen met hoog rendement!‘  Typisch voor de tijdgeest. Je sloopt een heel ecosysteem, je verknalt kilometers oever, en je verbergt in je communicatie niet eens dat het enige wat er toe doet winst maken is. Welke ambtenaar heeft hiervoor toestemming verleend?

Griekenland naar de klote, mensen verzuipen in de Middellandse zee, Waterland wordt de nek omgedraaid, het komt allemaal voort uit hetzelfde ziekmakende beleid waarin het alleen nog maar om een winstmodel gaat.

Ik deed een sprintje, want woede geeft energie. Toen zag ik iets bruingrijs, links van de weg, tegen het riet. Het bewoog. Gelukkig had ik mijn kijker bij de hand. Een gedrongen gestalte als met hoog opgetrokken schouders, als een man in de regen. Bruingrijs, gevlekt. Ik kon hem zelfs even bekijken, hij liet niet merken dat hij mij gezien had, en schoof toen traag terug tussen het riet, dat achter hem sloot. Hij verdween volledig. Wat een geluk,  ik heb vandaag mijn eerste wilde roerdomp gespot. Dank aan de roerdomp en ik hoop, dat hij ondanks Marina resort en de neoliberale geldwolven kans ziet om daar tussen het riet te overleven.