Elja Daae's Blog, page 2

De AI bubbel

Afbeelding: Lone Thomasky & Bits&Bäume / betterimagesofai.org

Net als veel mensen denk ik de laastte tijd na over de vraag of er een AI-bubbel is. Of misschien heb ik altijd gedacht dat (generatieve!) AI een bubbel is? Het zorgen voor een balans tussen doom en hype was een belangrijke reden voor mij om in het veld van AI-beleid te gaan werken. Maar vandaag kreeg ik wat meer handvaten om dat gevoel dat de bubbel echt is, te onderzoeken en te onderbouwen.

Groot voordeel van deze tijd tussen twee banen is de tijd om na te denken, te lezen en te luisteren en in algemene zin mijn gedachten weer een beetje te ordenen en mijn eigen ‘verhaal’ over AI bij te werken. En uren (UREN!!) te besteden aan 1 blogartikel.

You’re welcome

De 4 kenmerken van een technologiebubbel

Ik luisterde naar de podcast van Tech Policy Press (ook te vinden mijn lijst met AI-nieuwsbrieven), een non-profit uitgever van informatie over het snijvlak van technologie en democratie. Je kunt hem hier vinden, hieronder luisteren of opzoeken in je favoriete podcast app:

Op minuut 12:48 komt een nieuw boek aan de orde. Bubbles and crashes: the boom and bust of technological innovation (zie hier. prijzig boekje!). Heel actueel.

De auteurs analyseerden 58 ’tech booms’ en tech bubbles en vooral degenen die uiteindelijk barstten. Vier principes bepalen of er sprake is van een tech bubbel (met risico op barsten), zeggen zij:

The presence of uncertaintyPure playsNovice investorsNarratives around commercial innovation

Met onzekerheid bedoelen ze dat niet duidelijk is hoe en of er in de toekomst geld gaat worden verdiend, omdat een duidelijk business model ontbreekt.

‘Pure plays’ betekent dat bedrijven (en investeerders?) zich richten op 1 technologie. Als er iets niet goed gaat met de technologie of deze zich niet goed ontwikkelt, is de kans op het barsten van de bubbel groter.

Novice investors: hiermee wordt bedoeld dat de waarde van de bedrijven, vooral op de beurs, wordt opgezweept doordat mensen die niet gewend zijn aan investeren of het kopen van aandelen, hun geld in de technologie stoppen. En dat heeft ook weer te maken met nummer 4: het narratief.

Het narratief is niet aleen het verhaal over deze technologie zoals dat verteld wordt door 1 bedrijf dat probeert een product te verkopen. Een echte bubbel heeft vaak wat de auteurs van het boek en de experts in de podcast een ‘coordinating narrative‘ noemen. Dat is een verhaal met een belofte over de toekomst van de techologie dat massaal omarmd en versterkt wordt.

Volgens de experts in de podcast en de auteurs van het boek scoort AI-technologie hoog op deze 4 indicatoren. Zelfs op 2 en 3, hoewel ze meer zorgen hebben over 1 en 4: de onzekerheid en dat narratief.

Het AI-narratief waar we allemaal in geloven en wat dat betekent

Als het om (generatieve) AI gaat kennen we dat ‘coordinating narrative’ allemaal. Ik hoef mijn LinkedIn app maar te openen en het wordt me van alle kanten aangereikt: AI is onvermijdelijk; AGI (articifical general intelligence) staat om de hoek; AI gaat productiviteit verhogen en (dus) armoede oplossen. Iedereen is het er over eens: AI is de toekomst.

We gaan hier allemaal in mee. Zelfs overheden. En dat heeft grote gevolgen.

Ons geloof in dit narratief is bijvoorbeeld de reden dat er sprake is van een ‘AI race’: de Amerikaanse overheid wil AI-bedrijven helpen om te ‘winnen van China’, en Europa is bang dat het achterblijft op de VS.

Je kunt het ook omkeren: als je niet denkt dat AI de wereld gaat veranderen en de economie gigantisch gaat laten groeien, zijn al die maatregelen en investeringen niet nodig.

Dan kun je – om maar een voorbeeld te noemen – rustig vasthouden aan je regulering, in plaats van na te denken over het afzwakken van de regels (dat gebeurt al. Niet voor niets hebben 127 maatschappelijke organisaties een brandbrief gestuurd aan de EU).

Ook investeerders worden beïnvloed door dit narratief: iedereen wil er bij zijn, om kansen op grote winst niet te missen. Als een soort vliegwiel wordt het geloof in dit verhaal alsmaar groter met alsmaar grotere investeringen.

Het is, kortom, een gegeven dat zo’n gecoördineerd narratief bestaat, dat het steeds groter wordt en steeds meer impact heeft, Het aantal organisaties dat ‘AI first’ zegt te zijn, is groter en groter; LinkedIn en de kranten staan vol met de mogelijkheden die AI ons biedt; en de investeringen in techbedrijven zijn enorm.

Het is ook steeds duidelijker dat business modellen (opbrengsten t.o.v. kosten) nog niet rond kunnen worden gerekend. Voor wie dat interessant vindt: in dit artikel duikt een journalist in de cijfers van de deal tussen OpenAI en Microsoft.

De minder zichtbare gevolgen van het grote AI-narratiefafbeelding: Lone Thomasky & Bits&Bäume betterimagesofai.org

Het fascinerende aan dat gecoördineerde narratief is dat het niet berust op feiten.En als je de feiten en de cijfers niet rond kunt krijgen, heb je het per definitie over een grote dosis geloof.

Ons gedrag – de investeringen, de geopolitieke strijd, etc. – en daarmee de gevolgen van dat narratief worden dus bepaald door iets dat gedeeltelijk geloof is en geen feit.

En die gevolgen zijn nog veel groter dan je zou denken:

Gemiste kansen. Al die focus gaat alleen naar 1 technologie en worden dus niet geinvesteerd in andere oplossingen voor (echte!) problemen. Dat geldt niet alleen voor al dat geld, maar ook voor talent, energie, beleid, regelgeving en bijvoorbeeld internationale samenwerking. Je kunt je geld maar ook je tijd maar 1 keer ‘uitgeven’.
Onzichtbare kosten. Niet alle kosten zijn zichtbaar in berekeningen. Veel van de financiële investeringen gaan bijvoorbeeld naar het bouwen van datacenters. Dat betekent een toenemende vraag naar chips waarin meer en meer zeldzame metalen worden verwerkt, die onder erbarmelijke omstandigheden worden gemijnd en dus de mensen die daar werken iets kosten. Die datacenters vragen ook enorme hoeveelheden grond, electriciteit en water. Dat gaat niet alleen ten koste van het milieu, maar ook van lokale gemeenschappen.
The point of no return. Het wordt steeds lastiger om uit deze race te stappen. Overheden, investeerders en AI-bedrijven zelf kunnen steeds moeilijker stoppen en toegeven dat het misschien niet zo groots wordt als ze tot nu toe hebben geloofd. Wanneer je als organisatie of als investeerder eenmaal flink geinvesteerd hebt in AI-toepassingen, ga je niet zo maar stoppen. Iedereen heeft er belang bij dat het een succes wordt – en dat we dat blijven geloven.De bubbel voor jou en mijfoto: Ramin Karbassi via Unsplash

Als de bubbel barst, is het de vraag of we er echt iets van merken. Misschien heeft het niet direct gevolgen voor ons dagelijkse werk. Hooguit gaan we wat minder hard rennen om generatieve Ai te implementeren in onze organisaties, of worden de kosten hoger zodat we wat beter gaan nadenken over het nut.

Maar als er een klap komt op de aandelenbeurs, heeft dat vaak indirecte gevolgen voor mensen zonder aandelen. Onze pensioenen worden geraakt door beurswijzigingen, net als de financiën van de overheid. Het heeft invloed op de rente, soms positief, soms negatief.

Als je in de techologiesector werkt, heeft het natuurlijk wel effect op mensen die daar werkzaam zijn en op ondernemers die een bedrijf hebben gebouwd rondom AI.

In een artikel dat ik gisteren las, beweerde iemand dat het een goede ontwikkeling is, zo’n eventuele crash. Want: de beste bedrijven blijven over. Maar aangezien het artikel ook laat zien dat met name grote spelers een betere overlevingskans hebben, weet ik niet of dit nou zo’n positief effect is.

We doen wat we doen

Ach. Bubbel of niet: we doen toch wat we doen. Ik heb zelf ook nog steeds een betaald abonnement op ChatGPT (maar geen aandelen in Microsoft!).

Vote with your feet, zeggen Amerikanen. Al dat geld moet via ons verdiend worden, via onze bedrijven, onze particuliere abonnementen, onze scholen. Alleen als we de technologie omarmen, heeft het een kans. En dat doen we massaal.

Aan de andere kant, het helpt om het bredere plaatje te zien. Misschien verandert het hoe je stemt in de verkiezingen als een partij voldoende aandacht besteedt aan technologische ontwikkelingen. Hoe je met je kinderen of je ouders over AI praat. Of je vragen stelt wanneer je organisatie AI-toepassingen gaat implementeren (of de Ondernemingsraad een seintje geeft, want in sommige gevallen is er sprake van instemmingsrecht).

Wie weet hoe we over 5 of 10 jaar terugkijken?

122/1000

Elja Daae - Over Elja & meer

Een beetje kunst voor je gezondheid

Ik krijg de hele tijd van mensen die me goed kennen dat ik zo uitgerust lijk. En dat ik blijer ben. En er beter uit zie.

Dat is natuurlijk heel leuk, aan de ene kant. En confronterend aan de andere. Maar goed, het was ook wel een heftig jaar. Dus misschien was het tijd voor wat down time. En ik denk toch ook dat al die museumbezoekjes (met en zonder vriendinnen) me goed hebben gedaan. Ik ben flink gebruik aan het maken van mijn museumkaart, deze weken.

Rijksmuseum: check

Afgelopen week had ik een dagje down time in Amsterdam. Nou ja, niet helemaal. Twee zakelijke afspraken, afgewisseld met twee museumbezoeken. Want als ik ergens ben, kan ik net zo goed de museumkaart pakken en even een uurtje het museum in lopen, heb ik me voorgenomen. Op zoek naar mijn huidige obsessie: het impressionisme. En alles wat daarop volgde.

Dus ik ging in het Rijksmuseum op zoek naar de Van Goghs (er hangen er 3 of was het nou 4?). Het waren niet mijn favorieten. Maar het was wel gaaf om zo dichtbij een paar echte Van Goghs te staan.

Even tussendoor: dit is het zelfportret van Van Gogh in het Rijksmuseum. Maar deze versie in het Kunstmuseum in Den Haag sprak me meer aan. Emotioneerde me meer.

Er was veel te leren in zsal 118 en verder. De schilderijen met hele jonge meisjes in verdachte poses waar je een raar gevoel bij krijgt.

Of Deze van Breitner, waar ik een raar gevoel bij kreeg, alsof het niet oud was. Alsof er iets niet klopte. Maar wat blijkt? Hij schilderde het van een foto. En die foto maakte hij precies zoals. moderne documentairefotografen dat doen, met beweging en door mensen door het beeld te laten lopen. Als je dat dan schildert krijg je een gek modern effect. Tsssk! Verrassend!

Door naar de zaal met koloniale kunst. Waar je ook niet bij van wordt, integendeel. Maar dat moet ook. Nadenken. Gelukkig was er veel uitleg. Knap hoe het Rijksmuseum dat doet.

de cobrazaal

Ik ging ook nog naar de Appels in de Cobrazaal, waarvoor je ergens achterin trap na trap op moet en waar niemand is behalve een suppoost. Omdat iedereen naar de nachtwacht wil, natuurlijk! Arme Cobra-kunstenaars. Ik ben nog niet echt bij Cobra aangeland in mijn Kunstboek. Ik ken alleen Lucebert nog, uit mijn oude poëzie-hobbby. Dus ik kon het alleen zo op het oog waarderen. Er hangen en staan fascinerende kunstwerken.

Stedelijk museum Amsterdam: check; ballet, check

Na mijn zakelijke afspraak in een überhippe koffietent ben ik teruggelopen via het Stedelijk museum. Daar bleek een tentoonstelling te zijn van Erwin Olaf’s werk, maar daar was het zo extreem druk, dat ik de andere kant op ben gegaan. Om naar Picasso’s en de mooie molen van Mondriaan te staren – die molen uit Domburg!

Toen ik daarna een beetje rondwaarde zag ik een gordijn en hoorde ik geluid dus dacht, ik ga eens kijken. En voor ik het wist zat ik midden in een waanzinnig ballet-achtig verhaal over een keerpunt in de Egyptische geschiedenis. Het is een stukje over de manier waarop de Britten het land overnamen. Dus het was even slikken. Maar het was ongelofelijk mooi gedaan. Ik zat enorm te genieten.

Museuminspiratie: check

Het is raar om gewoon een museum binnen te gaan en je te laten verrassen. Maar het is ook fantastisch.

Tot nu toe ben ik nooit langer in zo’n museum dan 1,5 uur of zo. Soms nog veel minder. In het Rijksmuseum was ik in 45 minuten klaar.

Je kunt je gewoon laten verrassen. Je kunt gaan kijken naar de kunst die je interesseert, die dag. En daarna ga je weer.

Ik had vroeger, toen ik net werkte, een abonnement op Diergaarde Blijdorp, nog voor ik er vrijwilliger werd. Soms ging ik er op vrijdagmiddag even heen, in mijn eentje. Naar de stokstaartjes kijken. Of naar de vissen in het aquarium. Gewoon, een half uurtje of een uurtje. En dan weer naar huis. Goed voor de ziel. Net als de musea.

Op de terugweg liep ik langs de msueumwinkel van het Van Gogh Museum, die los staat van het museum. De Van Gogh-poppen waren populair.

Ik vond het een beetje heftig, die poppen. Ze voelen een beetje als een belediging voor de nagedachtenis van de man. Ik keek naar de poppen dacht aan zijn kamer in het assylum. En aan zijn zelfportret in het Kunstmuseum, waar zoveel pijn uit spreekt.

Ik weet het niet hoor, met die poppen.

Maar dat is op zichzelf ook weer interessant: het idee dat ik enig idee heb hoe Van Gogh was. LOL. Te veel musea bezocht, denk ik!

202/1000

Elja Daae - Over Elja & meer

Nieuwsbrieven over AI

Foto: Jakub Żerdzicki via unsplash

Ik volg al heel lang een heleboel mensen en organisaties om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen rondom algoritmes en AI. Logischerwijs. Niet dat ik altijd tijd had en heb om alles ook te lezen! Maar ik heb inmiddels een verzameling nieuwsbrieven die misschien voor andere mensen ook interessant is.

Als expert zijn de nieuwsbrieven die je leest een soort van goed bewaard geheim. Want ze beinvloeden niet alleen je wereldbeeld. Ze maken je ook beter in je werk. Vooral als je een kenniswerker bent, zoals ik als beleidsmaker.

Gezien mijn nieuwe status in het leven en omdat ik me realiseer dat ik zelden over mijn werk/vak blog, heb ik een overzicht gemaakt van de nieuwsbrieven over AI al algoritmes die ik lees. Sommige zelfs al jaren! Wie weet, zit er wat voor je tussen.

AI nieuwsbrieven met voor ieder wat wils

Goed om te weten is dat mijn focus bij deze AI-nieuwsbrieven vooral beleidsmatig is. Dat betekent dat ik vooral geinteresseerd ben in nieuwsbrieven over (internationale) ontwikkelingen, regelgeving en beleid op het vlak van AI en algoritmes, AI ethiek, AI & mensenrechten, dat soort onderwerpen. Daarom is niet alles in de lijst hieronder voor iedereen even interessant.

Nieuwsbrieven met tips over generatieve AI-toepassingen hebben wat minder mijn interesse, dus wie nieuwsbrieven met prompttips zoekt moet even verder kijken. De enigen die ik op dat vlak lees zijn:

Erwin Blom [llnk naar FMT Handpicked: AI in de praktijk]. Erwin is al jaren en jaren de man die dingen uitprobeert en deelt en met een ‘doe-het-zelf-mentaliteit’. Bovenstaande nieuwsbrief zit vol met handige AI-tools voor andere doe-het-zelvers;Jarno [link naar nieuwsbrief Trending in Tech]. Jarno’s nieuwsbrief is een combinatie van ontwikkelingen en trends en pratkische tips; enIk heb ook een tijd lang Christoper Penn gevolgd, een Amerikaanse ondernemer en marketeer die strategische, tactische en praktische AI-tips geeft gericht op AI in marketing [link naar Almost Timely News]. Vrij technisch en net als bij Erwin met als uitgangspunt dat je dingen zelf probeert.Betaalde en gratis nieuwsbrieven

In de lijst hieronder staan zowel betaalde nieuwsbrieven zijn als gratis nieuwsbrieven. De betaalde nieuwsbrieven hebben altijd ook een gratis editie, dus het is nog steeds de moeite waard om je te abonneren.

Soms betaal je vooral als extra aanmoediging en is er geen extra betaalde versie. Daarnaast zijn er gratis nieuwsbrieven van non-profits. Die zijn natuurlijk blij met een donatie. Ik betaal voor een aantal van deze nieuwsbrieven, ik heb er bij gezet voor welke. Maar nogmaals, dat is niet nodig om (een gedeelte van) de inhoud te kunnen lezen.

Hoewel er dus nieuwsbrieven bij staan waar ik al voor betaal, realiseerde ik me bij het maken van onderstaande lijst dat ik voor een aantal waardevolle nieuwsbrieven niet betaal terwijl ik ze al jaren lees. Ik heb daarom vandaag nog een betaald abonnement afgesloten en een donatie gedaan. Want wie zoveel waarde biedt, mag er ook iets voor terugkrijgen.

Nieuwsbrieven over AI: ontwikkelingen, beleid, analyses en verhalen

Algorithm Watch
Algorithm Watch is de luis in de pels van de Europese algoritme en AI-wereld in het algemeen, en grote bedrijven en overheden in het bijzonder [link naar nieuwsbrief Automated Society]. De nieuwsbrief is niet alleen educatief, maar biedt ook altijd een overzicht van wat er speelt in Europa en in de wereld als het gaat om onrechtmatige algoritmes, algoritmische besluitvorming, privacy, profilering en andere zaken. Donaties zijn natuurlijk welkom.

Ben Thompson
Ben’s dagelijkse nieuwsbrief, Stratechery [link naar Stratechery] gaat eigenlijk niet over AI maar over technologie, vanuit het oogpunt van een tech analist. Maar gezien de opkomst van AI en de focus van de investeringswereld op AI betekent dat de afgelopen jaren dat een groot gedeelte van de updates over AI gaat. De uitgangspunten van deze nieuwsbrief – gericht op beurswaarde en investeerders – zijn niet helemaal de mijne. Toch is het een van mijn favoriete nieuwsbrieven, omdat Ben’s kennis van de industrie enorm is en hij de hele techwereld kent. Ik betaal al jaren voor deze nieuwsbrief, die ik meestal als podcast luister. Een keer per week is er een gratis artikel, dus ook als je niet betaalt de moeite van het abonneren waard.*

Center for AI and Digital Policy (CAIDP)
Dit is een non-profit rondom AI en digitalisering, met een nieuwsbrief [link naar inschrijfpagina CAIDP Update] waarin wereldwijd nieuws over AI governance en AI-beleid wordt gerapporteerd. Met AI governance bedoel ik in dit verband het vraagstuk van internationale regels rondom de verantwoorde inzet van AI. Droge kost voor veel mensen, maar als je in het vak zit een belangrijke nieuwsbrief omdat die een beeld geeft van wat er internationaal speelt.

Ed Zitron
Ik volg tech criticus Zitron al heel lang met veel plezier [link naar nieuwsbrief Where’s your Ed at]. Hij is een van de kritische stemmen als het gaat om AI. Zeer kritisch, zelfs. Ik houd van zijn toon en schrijfstijl. Net als bij andere pro’s kun je kiezen tussen de beperktere gratis versie van zijn AI nieuwsbrief of betalen om alles te ontvangen. Ook de beperkte versie is de moeite waard. Ik ben pas net gaan betalen voor deze nieuwsbrief, omdat ik niet door had wat ik miste. En het leek me terecht, omdat ik hem al zo lang lees.

Ethan Mollick
Deze professor heeft een nieuwsbrief die wat meer pro-AI is [link naar One Useful Thing nieuwsbrief]. Lekker om te lezen, vaak actueel.

Felienne Hermans
Professor Felienne Hermans schrijft heerlijk, een beetje de oude bloggersstijl [link naar nieuwsbrief Felienne Hermans]. Haar focus is wat breder dan AI en gaat vaak ook over zaken als AI & onderwijs, leren, technologie en technologie-onderwijs. Heerlijk meanderend (kon geen ander woord verzinnen), vaak vrij lang, en doorspekt met persoonlijke verhalen. Aanrader.

Gary Marcus
Nog een kritische expert waar ik van geniet, een professor in de psychologie en neurowetenschappen. Maar ook founder van een AI-bedrijf [link naar nieuwsbrief Marcus on AI]. Beetje zelfde stijl als Ed Zitron maar iets minder uitgesproken.

Graham Lovelace
Weer een journalist en schrijver. Lovelace focust specifiek op generatieve AI en de impact daarvan op de media [link naar nieuwsbrief Charting GenAI].

Luiza Jarovsky
Luiza is een zelfstandig trainer die zich specialiseert in het laatste nieuws rondom AI-big-tech [link naar Luiza’s newsletter]. Erg kritisch, vaak de eerste die nieuwe ‘schandalen’ ontdekt dus veel spanning en sensatie. Je moet er van houden. Ze deelt de belangrijkste dingen op LinkedIn, gratis en voor niets. Als je haar op LinkedIn volgt, voegt de nieuwsbrief weinig toe. Ik betaal voor deze nieuwsbrief, maar meer als aanmoediging dan vanwege de exclusieve inhoud.

The Algorithm
Prima om te lezen, deze wekelijkse nieuwsbrief van MIT Technology Review [link naar nieuwsbrief pagina MIT Technology Review]. Als je de andere nieuwsbrieven hier leest, voegt het niet veel toe, maar ik wilde hem toch even noemen. Als je een gratis account aanmaakt, kun je je ook inschrijven voor een ‘Intro to AI’-nieuwsbrief. Misschien interessant.

Wired AI Lab
Voor wie wat meer hands-on nieuws wil: techuitgever Wired heeft ook een AI-nieuwsbrief, met verhalen van een van hun techjournalisten die van alles uitprobeert rondom AI [link naar Wired AI Lab nieuwsbrief]. Leest lekker weg en is wat meer verhalend en vanuit de praktijk.

AI-nieuwsbrieven genoeg

Er zijn natuurlijk eindeloos veel gratis nieuwsbrieven, nu iedereen AI-expert is. En sommige zijn misschien heel goed. De vraag is vooral of je de afzender vertrouwt en welke waarde de nieuwsbrief biedt. En daar kom je eigenlijk pas achter door je te abonneren en tijd te investeren in het lezen.

De nieuwsbrieven hierboven volg ik al lang – soms jaren – en vind ik goed. De uitzondering is die van Felienne Hermans, dat is een recente ontdekking voor mij. Maar die greep me meteen.

Ik ben benieuwd naar jullie favoriete AI-nieuwsbrieven, deel ze vooral in de comments (met een uitleg over waarom je ze goed vindt zodat andere lezers weten of het iets voor hen is). Ik zal de lijst updaten als ik zelf nieuwsbrieven heb uitgeprobeerd en wil toevoegen.

* Grappig weetje: de nieuwsbrief van Ben was de inspiratie voor Substack, waar veel van de bovenstaande nieuwsbrieven gebruik van maken.

201/1000

Elja Daae - Over Elja & meer

Het is zo ver

Ik kreeg vandaag een scootmobieloffertespam-mail. Dus het is zo ver: ik ben officieel van middelbare leeftijd.

Als zelfs de scootmobielspam je weet te vinden, dan weet je wel hoe laat het is.

Kennelijk hebben de spammers toch een zekere mate van targeting. En gegevens die daarbij helpen, dus.

Nou ja.

Ooit moest het gebeuren natuurlijk.

Ik heb, puur om jullie een plezier te doen, even gelezen wat de spammers te zeggen hadden. Dat was vooral dat ze hier niet verantwoordelijk voor waren. Dat was slim want het komt heel echt en authentiek over:

Leuke poging om aansprakelijkheid weg te wuiven. Het feit dat de mail vanuit hun domeinnaam wordt verstuurd, doet wel een beetje afbreuk aan die poging. Er zit zelfs een privacy policy bij, haha. Alsof er iets is dat voldoet aan de AVG aan deze email waar ik nooit mijn e-mailadres voor heb opgegeven.

De link uit de email (niet getoond in screenshot hierboven) gaat naar een website waar je offertes op kunt vragen. Tel uit je winst.

En over winst gesproken: ik heb van mensen die het kunnen weten, omdat ze daar hun werk van hebben gemaakt, geleerd dat de best verdienende websites de sites zijn die leads genereren – dus waar mensen zelf hun gegevens achterlaten met het doel om informatie te krijgen. Die kun je dan als websiteeigenaar voor mooie bedragen doorverkopen aan aanbieders van producten. Dat levert veel meer op per lead dan je krijgt als je banners plaatst op je website en je moet het hebben van centen per honderduizenden impressies. Of wat de going rate dan ook is, tegenwoordig.

Prachtig business model. De mensen die ik ken doen dat natuurlijk niet, die zijn vooral bezig met het SEO-optimaliseren van websites over nich-onderwerpen. De mensen van de scootmobiel doen het anders: koop wat databases met e-mailadressen > Verstuur spam alsof het hagel is (geschreven met AI natuurlijk en AI helpt je ook om je kopregels steeds slimmer te maken) > genereer zo verkeer naar je met AI-gevulde troepwebsite over 1 nicheonderwerp > er zijn altijd mensen die er in trappen en hun gegevens achterlaten > offerte/lead > doorverkopen aan echt bedrijf.

Met AI wordt het schrijven van overtuigende emails en kopregels helaas steeds makkelijker. Dus er gaan zeker mensen intrappen, juist die mensen die een scootmobiel nodig hebben waarschijnlijk.

Als het geen geld zou opleveren, zouden ze het niet doen.

En zo kwam de scootmobielspam in mijn inbox.

Ik heb er nu nog niet eentje nodig.

Maar als je middelbaar bent, weet je het nooit.

Misschien is het toch tijd om alvast die offerte op te vragen?

200/1000

(TWEEHONDERD mensen. TWEEHONDERD! met nog ruim 70 dagen te gaan ga ik de 365 niet aantikken. Maar toch … niet slecht. )

Elja Daae - Over Elja & meer

De vanillevla onder de powerpoints maak je met ChatGPT

uit het archief, 2017

Ik moet een aantal presentaties geven de komende tijd. Maar ik heb geen eigen presentatietemplate meer. Want ik gebruikte de afgelopen 3 jaar het template van de Rijksoverheid. Dus ging ik op zoek naar een nieuwe stijl. Met ChatGPT, natuurlijk.

Powerpoints moeten bij je passen

Dat standaardtemplate van de Rijksoverheid heeft me altijd dwars gezeten. Wel heel netjes en overtuigend, maar ook een beetje een keurslijf. Vooral omdat er in het midden een overheidslogo zit dat me vaak in de weg zat bij afbeeldingen. En de standaardslides hebben een indeling die ik niet fijn vind: door het midden, vertikaal of horizontaal. Daar pasten mijn afbeeldingen nooit goed in. Ik houd meer van schermvullende afbeeldingen en van verschillende screenshots etc. En die pasten niet goed in dat format.

Kortom, ik heb best wel zin om weer eens een eigen presentatie te maken met een nieuw sjabloon. De vorm van je verhaal is toch een uiting van de inhoud van je verhaal en van je persoonlijkheid als spreker. Het moet allemaal bij je passen.

Daarom ging ik aan de slag met ChatGPT. Eens kijken wat ik kon maken. En ik geef toe: ik had misschien iets te hooggespannen verwachtingen. Ook al ben ik niet bepaald de promptkoningin van dit moment.

De outline had ik al. ChatGPT vond hem erg goed: “Perfect — je outline is inhoudelijk al sterk en gelaagd: van persoonlijke introductie via “onder de motorkap van AI” naar maatschappelijke en juridische reflectie.”

LOL!

Thanks, ChatGPT. Ik was er zelf ook best tevreden over.

Omdat ik geen behoefte heb aan inhoudelijke aanvullingen van ChatGPT konden we direct door naar de eigenlijke powerpoint.

Powerpointpresentaties maken met ChatGPT

De eerste poging was een beetje teleurstellend, op zijn zachtst gezegd. Ik kon een presentatie downloaden met een wit scherm, zonder inhoud en met titels in zachtroze. Niet het wondersjabloon waar ik op zat te wachten.

Dus dan maar een nieuwe poging, met een GPT presentation maker. Een voorgeprogrammeerde chatbot binnen ChatGPT die is gekoppeld aan een commerciële site met powerpoint templates.

Het ging best aardig, al had deze ‘GPT’ het een beetje moeilijk toen ik de eerste twee voorgestelde sjablonen verwierp.

Maar na een paar pogingen lukte het, een beetje. Via een API kom je in de omgeving van de presentatiesite terecht. Waar je vervolgens een conceptversie van je presentatie ziet, ingevuld en wel, met verschillende slides, titels en afbeeldingen. En speaker notes. Handig.* Hij was ook al aangevuld met allerlei teksten, alsof ChatGPT de inhoud had geraden.

Het laat zien hoe je met ChatGPT en zo’n gratis of betaalde presentatiesjablonensite binnen no time een presentatie hebt gemaakt die iedereen kan geven. Over welk onderwerp dan ook. Een aanrader voor beginners, lijkt me.

Het kan denk ik zeker nog een stuk beter met een betere prompt. Al weet ik niet zeker of de prompt echt gaat helpen bij de opmaak van de powerpoint. Ik vermoed dat je altijd vast blijft zitten aan beperkende, standaardpresentaties. Of je nou met of zonder zo’n API werkt. Hoe dan ook: het ziet er vrij aardig uit.

Maar het is niet goed genoeg.

Nemen we genoegen met vanillevla?

Voor mij is allemaal een beetje te, hoe zeg je dat? Te ‘vanille‘. Of misschien zou je in het Nederlands eerder zeggen ’te vanillevla’: verwaterd en zonder smaak. Afgezaagd en gewoontjes. Alles is eerder gezegd (anders kon ChatGPT het ook niet maken, natuurlijk). Zowel de opmaak, als de afbeeldingen als de teksten en de speaker notes.

Ik moet denk ik toch weer ouderwets zelf een presentatiesjabloon maken of iemand vragen dat voor me te doen. Met slides die bij me passen. En afbeeldingen die bij me passen.

Maar het zette me wel aan het denken.

In een rapport van de investeerder die in de meeste grote ‘scaleups’ van de afgelopen jaren investeerde en waar ik dubbele gevoelens bij heb, werd duidelijk dat startups veel betalen voor AI-tools. Vooral om mee te coderen, maar ook voor het maken van marketingmaterialen.

Een hoge baas van een grote NGO zei daar in LinkedIn op vrolijke toon over dat skills die vroeger om specialistische kennis vroegen, nu voor iedereen beschikbaar zijn. Aan haar tekst te zien, inclusief berucht ‘geheel kastlijntje’ (de em dash: —) was ze zelf enthousiast gebruiker van ChatGPT. Ze maakte wel de kanttekening dat niet duidelijk is wat dat voor werk in de toekomst betekent. Werk waar je vroeger jaren ervaring voor nodig had.

Dat is een zeker een punt. De impact van AI op werk is een onderwerp waar ik al een tijdje over nadenk, net als veel mensen trouwens (zie ook dit rapport waar ik aan bijdroeg).

Maar wat vaak ontbreekt in de discussie, net als in dat bericht en bovendien ook als basisvraag in dat onderzoek, is of dat werk ook nog steeds goed gaat. Of de kwaliteit voldoende is. Wat we verliezen als we generatieve AI tools dit soort creatief werk laten doen.

Ja, ik kan Sora2 een mooie video laten maken en ik kan ChatGPT mijn hele presentatie laten maken inclusief speaker notes. Of deze blogs. Of mijn LinkedInberichten. Het scheelt zeker tijd en er komt iets uit dat er op het eerste gezicht prima uit ziet. Iets dat goed genoeg is, misschien.

Maar de vraag is: gaan we dan nog vooruit met de wereld? Wat is tijd nog waard als mijn toehoorders hun tijd besteden aan het luisteren naar een verhaal dat misschien maar 80% is van wat het had kunnen zijn? Omdat ik er niet genoeg tijd in wilde stoppen?

Ik weet het niet. Ik maak me zorgen.

Voor je het weet bestaat de hele wereld uit vanillevla.

* Kleine maar belangrijke kanttekening: waar ik ook zoek naar AI-gegenereerde powerpointtemplates, toegankelijkheid is nooit een optie om op te filteren. Terwijl toegankelijkheid eigenlijk een standaard moet zijn. Kleurcontrast, grootte van het lettetype, etc. maken uit voor de mensen in de zaal die minder goed zien. En ook als je de powerpoint omzet later deelt, zijn er zaken zoals goede alt tags die hem makkelijker te lezen/bekijken/luisteren maken. Ik denk dat al die mooie parallaxpresentaties en andere moderne features gewoon helemaal niet toegankelijk zijn. En het daarom nergens een feature is.

199/1000

Elja Daae - Over Elja & meer

(on) Vrijwillige grensbewaking

uitzicht vanochtend

Soms wou ik dat ik een hardloper was. Het lijkt me zo stoer. Of een yoga persoon. Lekker Zen. Maar gelukkig heb ik een andere hobby: zwemmen. Het liefst in openwater. En daar kun je heel Zen van worden. En heel fit.

Vandaag was ik ook buiten zwemmen. Mét neopreenpak. En winterzwemcap.

Openwaterzwemmen is een mentale sport

Ik weet dat ik in principe nog zonder pak kan in water van 15 graden celcius. Althans, dat ik dat in voorgaande jaren heb gedaan. Maar dit jaar had ik vorige week al mijn neopreenpak aan. Het is maar net hoe je mentale toestand is, bij openwaterzwemmen. Die bepaalt wat je aankunt. En dit jaar maak ik het mezelf wat makkelijker dan voorgaande jaren. Want zo’n jaar is het.

In mijn zwemgroep zijn mensen die nog wel zonder pak zwemmen. Bikkels zijn het. Ze doen het omdat ze het lekker vinden, hoor, niet omdat het stoer is.

Wat dat betreft is openwaterzwemmen echt een moment om je eigen grenzen te verkennen. Het is, zei zwemtrainer P. vorige week, eigenlijk een oefening in (on) vrijwillige grensbewaking. En dat klopt. Hoe ver wil ik gaan? Waar voel ik me goed bij? Waarvan durf ik te zeggen: genoeg? In hoevere durf ik mijn eigen tempo aan te houden?

Het helpt enorm dat ik fijne begeleiding heb en een fijne groep vaste zwemmers, waarin iedereen in zijn of haar waarde wordt gelaten. Waarin ik geen druk voel om sneller te zwemmen, of toch zonder pak te gaan, of om verder te zwemmen dan ik eigenlijk fijn vind.

Vorige week ben ik bijvoorbeeld eerder teruggegaan dan de rest (altijd onder begeleiding!). Ik had het koud en ik was er klaar mee. Niets voor mij, want met zwemmen ben ik altijd aan het doordouwen. Maar ik voelde dat het beter was.

Ik kon maar niet herstellen van de brain freeze die ik kreeg toen ik mijn hoofd in het water deed. En daardoor ging ik oppervlakkig ademen. En daardoor werd ik een beetje misselijk. Pfff.

Meestal duurt het maar 10 minuten, die kou. Maar ja, je moet er wel even doorheen. En als je dan in je hoofd ongelukkig blijft zijn met de kou … dan komt het niet meer goed.

Mentale hulpmiddelen

Maar vandaag had ik om dit te voorkomen mijn winterzwemcap op. Extreem onaantrekkelijk is die. En ik had er nog een gewone onder ook. Dubbel beschermd. Niets geen brainfreeze. Ha!

Het zit eigenlijk allemaal in je hoofd, he, die kou. Het ongemak. Daarom waren sommige zwemgenoten nog vrolijk zonder pak aan het zwemmen.

Als ik in oktober nog doorzwem in open water, is het een soort afvalrace. Of meer een soort mentale opschaalrace. Eerst komt het moment dat ik overschakel naar zwemmen met neopreenpak. Dan komt de wintercap er bij, zoals vandaag. Als het dan nog kouder wordt, trek ik mijn neopreensokken aan en zoomers (van die flippers). En als het echt, echt moet heb ik nog zwemhandschoenen. Maar dan is het eigenlijk al niet zo leuk meer, want het zwemt niet lekker.

Hulpmiddelen kunnen echt helpen. Want het maakt niet uit wat je wel of niet aantrekt. Wat uitmaakt, is het gevoel dat het je geeft. Of het je mentaal sterker maakt.

De grens van 2025

Ieder jaar is er zo’n moment dat ik denk: nu is het klaar. Dan schakel ik over naar de weekendtraining in het binnenbad in plaats van het openwaterzwemmen. Tot mei, als het water weer rond de 14 of 15 graden is en ik het weer aandurf.

Toen ik er in ging vandaag dacht ik: dit is de laatste keer dit jaar. Maar de winterzwemcap en een warm hoofd maakten al het verschil. Na een half uurtje dacht ik: volgende week weer! Ik kwam helemaal rozig uit het water. Zwemmen met pak is zwaarder dan zonder en ik had behoorlijk hard moeten werken. En ik moest goed op mijn ademhaling letten, merkte ik. Focus op uitblazen … daar draait het om. Maar ik had het niet koud. En dat was het belangrijkste.

Gelukkig maar, want openwaterzwemmen is mijn absolute happy place. Het is net zo meditatief als yoga. En draait net als hardlopen om uithoudingsvermogen. Bovendien is de mentale oefening goed voor me. En dat allemaal met een prachtig uitzicht. Wat wil een mens nog meer?

Eens kijken of ik november haal dit jaar.

198/1000

Elja Daae - Over Elja & meer

Toevallige ontdekkingstocht

Na mijn geklaag vorige week moet ik op mijn woorden terugkomen: iemand heeft wel degelijk onderzoek gedaan naar mijn favoriete nieuwe kunstenaar. Of althans naar de vrouw die haar steunde, motiveerde en van haar hield. Het verhaal is helemaal van deze tijd. Sterker nog, er is een hele tentoonstelling aan gewijd en die is ook helemaal van deze tijd.

Ontdekkingstocht

Al die museumbezoeken, je wordt er slimmer van. Helemaal als je als een spoorzoeker het spoor gaat volgen van een kunstenaar, gewoon, omdat je tijd hebt. Sinds ik in Laren was en daarna in Domburg, was ik benieuwd naar hoe dat nou zat met van Heemskerck.

En wat blijkt: er is een diepgaand onderzoek geweest. En daar is een tentoonstelling uit voort gekomen. Ik weet niet waarom ik dat niet had gezien, maar ik kwam er toevallig achter toen ik gisteren naar het Kunstmuseum in Den Haag ging. Ik dacht: ik ga even een Mondriaan bekijken. Of een Van Gogh (er hangt dit zelfportret … prachtig. Je kunt er gewoon met je gezicht bovenop gaan staan, als je zin hebt. Dat is al een bezoek waard).

Maar er bleek een tentoonstelling te zijn over Jacoba van Heemskerck: ‘Alles gegeven’. Naar het gelijknamige boek. Het is nogal een lijvig werk en ook nogal een prijzig boek. Het gaat ook niet echt over Van Heemskerck, maar over Marie Tak van Poortvliet, die van het museum in Domburg. Maar omdat Van Heemskerk zo belangrijk voor haar was, komt die ook aan bod.

Het Kunstmuseum heeft zelf heel veel werken in de collectie, omdat een groot stuk van de collectie van Tak van Poortvliet – waaronder veel van Van Heemskerck – aan het Kunstmuseum is nagelaten door haar.

Goed gelukt

Terwijl de meeste mensen in het museum voor de toetjestentoonstelling en de tentoonstelling over de Titanic kwamen, was het lekker rustig in de tentoonstelling met werk van Van Heemskerck. Het eerste half uur was ik alleen, met af en toe een suppoost.

Alles was goed aan die tentoonstelling, vond ik.

Lekker veel grote teksten op de muur, op volgorde van ontwikkeling van de levens van Jacoba en MarieHeel veel werken van Van Heemskerck, maar ook de kunstenaars die haar beinvloeden, zoals Picasso, Mondriaan, Toorop, Kandinsky en anderenLekker veel uitleg op de bordjes bij de werken Aandacht voor het gebrek aan activisme van de twee welgestelde dames (volgens de tentoonstelling waren ze ‘idealisten in plaats van activisiten’. Mooi gevonden wel vond ik. Toch lichtelijk kritisch)Aandacht voor het koloniale fortuin waarmee Tak van Poortvliet al die kunst kon kopen en een villa kon laten bouwen plus het gebouw waar nu het museum in Domburg is gevestigdAandacht voor hoe het voor deze twee vrouwen was om queer te zijn in een tijd waarin dat bij de wet verboden was. Mooi accent waren de jurken die uitgestald zijn, niet van hen maar van een bevriende dame, waarin subtiel een boodschap verstopt zatEn aandacht voor hoe de vrouwen behandeld werden, zelfs achter hun rug om door bevriende mannelijke kunstenaars. Er is een hele muur met houtsnedes/stempels waarvan je door de tentoonstelling de resultaten ziet. Gaaf dat die bewaard zijn gebleven.

Kortom, zo’n diepgravend onderzoek levert heel veel details waarmee je het verhaal van deze levens in kunt kleuren en de ontwikkeling van een kunstenaar kunt volgen en begrijpen.

Niet alles staat online

Het was een openbaring, die tentoonstelling en vooral alle informatie die je er krijgt. Het laat ook een beetje zien hoe moeilijk het is om online en offline informatie aan elkaar te koppelen. Bijvoorbeeld: volgens het boek ‘Alles gegeven’ was dit het favoriete kunstwerk van Van Heemskerck van Tak van Poortvliet. Maar dat stond er niet bij en staat ook niet op de collectiepagina (zie de link). Ik las het in het voorwoord van het boek ‘Alles gegeven’, dat ter inzage lag.

Zo zie je maar: er blijft nog genoeg informatie in de wereld die je niet online kunt vinden. Waar je voor op speurtocht moet. Je bank af, je huis uit, de wereld in.

Misschien maar goed ook!

Ik kocht trouwens een ander boek in de museumwinkel, waar zelfs meerdere boeken te koop waren over van Heemskerck, zie foto. Tip: de Duitse versie is 14 euro goedkoper dan de Engelse. En aangezien het me om de plaatjes ging, koos ik voor de Duitse versie.

En tweede tip: de tentoonstelling is er nog tot 1 maart. Dus nog alle tijd voor een dagje Den Haag. Kun je meteen de Titanic & Fashion tentoonstelling meepakken. Alleen voor de toetjes moet je snel zijn, dit is de laatste maand. Zag er heel Instagrammabel uit! Herfstvakantietip?

Ik, ik ga nog een keer. En nog een keer naar Laren, denk ik. En dan naar Boijmans van Beuningen, waar Tak van Poortvliet de andere helft van haar kunstcollectie aan doneerde, nadat een ander bekend museum haar collectie afwees. Het kan verkeren!

197/1000

Elja Daae - Over Elja & meer

Doom & gloom

Ik kon niet slapen vannacht. Dat kwam deels door de intensieve gesprekken die ik gister had. Ik heb steeds meer afspraken en die gaan veel over de afgelopen tijd op mijn werk maar ook veel over hoe we de wereld willen veranderen. Allebei intensief. Soms betekent dat een onrustige nacht.

Een app als drukpers

Maar dit keer werd ik wakker met een blog in mijn hoofd over het drama dat Sora2 heet.

Ik ben niet de enige, gelukkig (dank Jarno voor de helere uitleg).

Het is alsof je de wereld kapot ziet gaan waar je bij staat en een desastreuze ontwikkeling in real-time omarmd ziet worden door de mensen die er het grootste slachtoffer van zijn.

Informatie is belangrijk. Niet voor niets waren de adel en de kerk de machtigste groepen in de wereld tot de drukpers en tot mensen buiten die groepen leerden lezen en schrijven. Wie het narratief bepaalt, bepaalt alles.

Dat weten we ook in de moderne tijd: er is niet voor niets zoiets als propaganda. Of marketing.

Dat het internet begon als een vrije plek waar iedereen min of meer gratis aan kon deelnemen, is een van de redenen dat ik zo van blogs houd. Iedereen kan informatie delen. Dat is natuurlijk ongelofelijk naïef gebleken. Maar toch.

Vertrouwen in informatie

Het is ook de reden dat ik me zorgen maak over het massaal omarmen van taalmodellen zonder echt begrip van hoe het werkt, wat het is en wat het doet. Ik denk dat het meer impact heeft op de kwaliteit van informatie in de wreld dan we door hebben.

En nu dit – een app die je niet alleen fake video laat maken, maar je ook nog eens stimuleert om anderen fake video’s over jou te laten maken. Allemaal in het kader van vermaak.

Het is ironisch, omdat uit een onderzoek dat we vanuit de (inmiddels verdwenen) Nederlandse AI Coalitie hebben laten doen door De Waag, bleek dat dát is waar mensen zich het meest zorgen over maakten: of ze nog echt van nep konden onderscheiden. Nep nieuws, nepvideo’s: het is wat mensen het zorgelijkst vinden.

En het is dubbel ironisch dat mijn oude vakgenoten razend enthousiast zijn. Soms weet ik niet hoe ik met al deze ontwikkelingen zou zijn omgegaan, als ik niet op het pad van ethische AI was beland.

En toch omarmen we massaal een systeem dat niet-betrouwbare tekst uitspuugt. En een app die niets anders maakt dan nepvideo’s. Mensen zijn rare wezens.

Nep of echt?

Als wij – maar vooral ook jongeren – leren dat niets te vertrouwen is, is het gedaan met de democratie. Wie zich druk maakt over polarisatie kan daarmee stoppen: polarisatie is onvermijdelijk als we de informatie om ons heen niet meer kunnen vertrouwen.

Wie het narratief bepaalt, beheerst de wereld. En het wordt nog erger als mensen die niet betrouwbaar zijn, het medium zelf beheersen.

Het voelt alsof we de boekdrukkunst in handen hebben gegeven van een handjevol hele rijke mensen met hele rare ideeën. Gedreven door winst, over de ruggen van de armste mensen van deze wereld, denken ze (zoals inmiddels is gebleken) niet eens goed na over wat ze de wereld in slingeren.

Of misschien is het nog erger.

Misschien weten ze heel goed wat ze doen.

Elja Daae - Over Elja & meer

Vastpakken, loslaten, doorpakken

Niet vastpakken maar doorpakken, zei Lode gisteren. Dat beschrijft wel een beetje hoe ik me voel, vandaag. Het was een beetje overweldigend om de wereld te verstellen dat ik mijn baan had opgezegd. Ik moest mezelf vandaag even, vastherpakken.

Ik kreeg niet alleen massa’s reacties op mijn LinkedInbericht, maar ook op mijn bericht hier, en via whatsapp op mijn privételefoon, en in mijn signal, in mijn werkmail, in mijn werkwhatsapp en in mijn werksignal.

Alleen maar positief, warm en met volop kansen en suggesties.

Het was een bevestiging van mijn besluit. Niet alleen omdat het bevestigt dat er genoeg werk te doen is binnen mijn vakgebied, met mijn kennis en met mijn, eh, skill set. Maar ook omdat al die warme reacties van mensen met wie ik gewerkt heb de afgelopen jaren iets heelden dat na maanden twijfel een pleister nodig had.

Dus dank daarvoor!

Er was eigenlijk maar 1 bericht een beetje confronterend. Omdat ik iets moet gaan loslaten dat ik eigenlijk wil blijven vasthouden. Ik had mijn kop in het zand gestoken, om heel eerlijk te zijn. Ik dacht: ik zie het wel. Maar zo werkt het natuurlijk niet.

Maakt het niet minder moeilijk om weer een stukje los te laten. Vooral omdat dit project me zo veel energie gaf de afgelopen jaren. Er was – letterlijk – niemand anders die het interesseerde, binnen mijn organisatie. Maar ik vond het te gek.

Loslaten, wie heeft er zin in? Ik niet

Loslaten, pfff. Het is niet makkelijk. Ik heb het afgelopen jaar tot mijn spijt heel veel ervaring opgedaan met (gedwongen) loslaten. Het is me helemaal niet goed bevallen.

Ik heb dossiers los moeten laten, teamleden, mijn doelen en mijn purpose. Mijn rol. Mijn invloed en mijn impact. Mijn macht, ook.

Veel heftiger was dat ik ook mijn moeder heb moeten loslaten. En twee van mijn kinderen toen ze eindexamen deden en er eentje uit huis ging. Niet dat ik ze echt loslaat, hoor. Ik doe gewoon alsof! (TIP: Fake it till you make it, ouders.)

Maar nee, gedwongen loslaten is niet leuk. Niet als het op je werk gebeurt. En als je geliefden verliest, dan word je geconfronteerd met een type gedwongen loslaten dat je nooit mee wilt maken.

Het enige voordeel van ontslag nemen is dat je in ieder geval nog zelf beslist wanneer je loslaat. Maar het kost je ook wat. .

We zijn onze rol

Loslaten van je baan is een beetje alsof je jezelf verliest, heb ik gemerkt in de aanloop naar mijn ontslag.

We zijn tenslotte als mensen geneigd om ons zelfbeeld te bepalen aan de hand van wat we doen, wat onze functietitel is, wat we bereiken in de wereld. Ons schaalniveau, ons mandaat, onze prestaties.

Ons huis, onze inrichting, ons salaris, onze auto (al heb ik dat gelukkig wat minder. Als je onze auto kon zien, zou je begrijpen wat ik bedoel!).

We zijn nu eenmaal mensen. De meeste van ons zijn niet zo Zen dat we ons zelfbeeld weten los te koppelen van al die labels en al die status. Ik niet, in ieder geval.

Dat is wat loslaten zo moeilijk maakt. Het opgeven van een goede, vaste, impactvolle en leidinggevende baan voelde alsof er een groot stuk van mijn ego afbrak.

Aanpakken

En vandaag dus nog het laatste stukje.

Nou ja. Het went, dat loslaten.

Ik had er even een paar uur voor nodig. Ik moest even mijn big girl pants aantrekken. Maar het is gelukt.

En gelukkig is er veel om door te pakken.

Ik raad niemand aan om ontslag te nemen. Maar ik moet zeggen: er komt opeens ruimte in de tijd (een lege agenda!). En ruimte in je hoofd. En ruimte in je hart. Wat een groot goed is dat.

Carina zei: ‘Zo ken ik je! Altijd moedig!’ (dankjewel!). En het klopt, het vraagt moed om los te laten, zeker als je salaris, pensioen en financiële zekerheid in het geding zijn.

Maar het vraagt ook weer niet zo veel moed als je misschien denkt. Als je althans het vertrouwen weet te vinden dat er aan de andere kant van de beslissing mooie dingen wachten. Ik weet uit ervaring (Carina kent me al heel lang en ze heeft gelijk: het is niet de eerste keer dat ik zoiets doe) dat ik dat vertrouwen in mezelf soms moet forceren.

Doorpakken

Gisteren was een boost voor mijn vertrouwen. Er kwam zo veel op me af dat ik zelfs een lijstje ben gaan bijhouden. Ik kon niet meer overzien wie wat voorstelde, met wie ik een afspraak moest maken, wie welke mogelijkheid noemde en welke vacature. Dus ik heb alles meteen opgeschreven. Om over na te denken.

Nu heb ik een lijst met mogelijkheden. En al een paar afspraken. Plus een flink aantal koffie dates. En twee borrel dates.

Lode heeft gelijk.

Tijd om door te pakken.

194/1000

Elja Daae - Over Elja & meer

Impact hebben

Eindelijk is het hoge woord er uit: ik heb ontslag genomen, per 1 november. Het was iets waar ik al heel lang over twijfelde. Om eerlijk te zijn had ik het LinkedInbericht al weken en weken geleden geschreven. Nog voordat ik ontslag nam, zelfs. Omdat ik wilde voelen hoe het zou voelen als ik het zou aankondigen.

Ik vond mijn werk heel lang fantastisch en realiseerde me heel goed dat ik mijn droombaan had gevonden. Een droombaan waarvan ik niet wist dat ik hem had, tot iemand me op de vacature wees.

Ik zat net door al mijn ‘werkfoto’s’ te kijken en zag alleen maar blije foto’s van mijn kantoorgebouw in de sneeuw/mist/met regenboog, en eindeloze blije foto’s van mezelf met collega’s, op het podium, op evenementen, in vergaderingen en bij teamuitjes. Ik vond niet alleen de inhoud van mijn werk geweldig: ik vond het GEWELDIG om een team te hebben en een team te zijn.

Maar zoals dat gaat in het leven, en zeker binnen de overheid, veranderde de organisatie, veranderde mijn rol en werd de impact die ik had steeds kleiner. En dat voelde steeds meer als zonde van mijn energie en kennis.

Natuurlijk kun je dan gewoon een nieuwe baan zoeken. Maar ik merkte dat dat me gewoon niet lukte. De worsteling van mijn veranderende rol gecombineerd met alles wat er thuis speelde (overlijden van mijn moeder, kinderen die eindexamen deden, etc.). Het kostte te veel energie om me te storten op iets nieuws.

Bovendien was het niet meer zo leuk op kantoor sinds mijn team en dossiers waren herverdeeld en overgedragen. Ik weet nu zeker dat ik er niet tegen kan om weinig te doen te hebben

Soms moet je de verantwoordelijkheid voor je eigen leven radicaal terugnemen om jezelf er aan te herinneren wat je kunt en wie je bent. En dat heb ik gedaan.

Ik weet nog niet wat ik ga doen. Ik ben al min of meer bezig met het schrijven van een boek, in mijn hoofd, dus dat is iets om verder over na te denken. Verder wil ik graag verder in het vakgebied waar ik in werkzaam was: AI-beleid. Het is nu eenmaal al jaren en jaren mijn passie, algoritmes en AI, zelfs als dat meer een stiekeme passie was tot het mijn werk werd.

Ik heb ongelofelijk veel geleerd. Over hoe dit land bestuurd wordt, over leiding geven en ook over hoe veel gedreven mensen er zijn binnen en buiten de overheid die allemaal het goede willen voor de wereld.

En ik heb heel veel geleerd over mezelf.

Onwards en upwards!

193/1000

Elja Daae - Over Elja & meer