Đỗ Hồng Ngọc's Blog, page 85

BÁC SĨ, NHÀ VĂN ĐỖ HỒNG NGỌC – MỘT MẶC KHÁCH HÀO HOALê M...

BÁC SĨ, NHÀ VĂN ĐỖ HỒNG NGỌC – MỘT MẶC KHÁCH HÀO HOA

Lê Minh Quốc

(http://www.leminhquoc.vn/bao-chi/le-m...)

 Phải nói thật, tôi thích bác sĩ, nhà văn Đỗ Hồng Ngọc, còn một lẽ do anh là cháu của một trí thức lạ lùng ở miền Nam: Nguiễn Ngu Í (1921- 1979), tên thật Nguyễn Hữu Ngư, sinh tại Bình Thuận. Đi chênh vênh giữa cơn điên và sự tỉnh táo lạ thường, ông Í đã chủ trương cải tiến chữ Quốc ngữ (chẳng hạn thay y bằng i, k bằng c, gi bằng j, kh bằng k, p bằng b, ph bằng f…) và để lại những tác phẩm như Qê hương, Lịch sử Việt Nam, Giấc mộng lớn chưa thành, Suối bùn reo, Sống và viết với…

Vì lẽ đó, khi gặp Đỗ Hồng Ngọc, tôi đã đặt câu hỏi: “Thưa anh, được biết, nhà văn nổi tiếng Nguiễn Ngu Í là cậu của anh. Thuở mới vào nghề viết, anh có học hỏi được gì từ người cậu rất cá tính, rất lạ lùng, rất “quái kiệt giang hồ” của mình?”. Còn nhớ lúc ấy, anh mỉm cười: “Nhiều chứ! Tôi mồ côi cha sớm, lúc 12 tuổi sống trong chùa với bà cô ở Phan Thiết thì ông đến thăm, cho một đống sách báo rồi bắt tôi đi học! Ngay lúc đó, tôi đã thấy mình mê sách báo, muốn làm “nhà văn, nhà báo”… như ông rồi! Nhưng tôi lại giấu biệt ông khi những bài thơ đầu tiên của tôi được đăng báo, đến lúc ông biết, ông khen có “giọng điệu” và “ý tưởng” riêng. Sau này, ông coi tôi như một người bạn… văn, có bài nào mới ông bắt tôi nghe và cho ý kiến”.

Và thêm một điều nữa, Đỗ Hồng Ngọc nổi tiếng từ rất sớm. Trước năm 1975, anh sáng tác thơ với bút danh Đỗ Nghê, đã có tác phẩm đăng trên các báo Bách Khoa, Tình Thương, Ý Thức… Nhiều bài cũng được bạn bè “đánh giá cao” như Em còn sống mãi, Tâm sự Lạc Long Quân, Lời ru, Cổ tích về ngôn ngữ v.v… Sau này anh đã tập hợp in trong tập thơ đầu tay Tình người, xuất bản năm 1967.

Nhớ đến anh, lập tức những câu thơ trong bài Thư cho bé sơ sinh thấm đẫm tính nhân văn, thấu hiểu lẽ vô thường trong cõi nhân sinh lại vọng về trí nhớ:

Khi anh cắt rún cho em

Anh đã xin lỗi chân thành rồi đó nhé

Vì từ nay em đã phải cô đơn

Em đã phải xa địa đàng lòng mẹ

Có thể tách lấy khổ thơ này. Nó đã trở thành bài tứ tuyệt có một tứ thơ chắc và gọn. Tứ tuyệt này, tựa như thông điệp mà nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã viết: “Tin buồn từ ngày mẹ cho mang nặng kiếp người”. Khi làm MC dẫn chương trình ra sách mới của anh tại Đường sách TP.HCM, tôi thật sự xúc động khi có người là học trò của anh ngày trước đã ngâm lại bài thơ này. Không gian hôm ấy, dưới vòm me xanh đang náo động, ồn ào bỗng dưng im bặt. Mọi người lặng im sống cùng con chữ của vị thầy thuốc chào đón một sinh linh bé bỏng vừa cất tiếng khóc dưới ánh sáng mặt trời. Anh kể: “Bài thơ này, tôi viết vào năm 1965, khi còn là sinh viên y khoa năm thứ ba, thực tập tại bệnh viện Từ Dũ, khi đỡ được một bé đầu tiên ra đời “mẹ tròn con vuông”. Tôi viết bài thơ ngay tức khắc trong chừng mươi phút, rồi còn cao hứng chép vào sổ phúc trình sau phần bệnh án, bị thầy HNM rầy “đỡ đẻ không lo đỡ đẻ lo làm thơ”! Thế nhưng hôm sau đã thấy bài thơ được ai đó viết lên bảng đen và được nhiều bạn bè đồng nghiệp lưu truyền…”.

Trước đây, nhà văn hóa Nguyễn Hiến Lê nhận xét về anh: “Một bác sĩ mà lại là một thi sĩ thì luôn luôn làm cho người ta ngạc nhiên một cách thú vị”. Câu này, càng về sau lại càng thấy đúng.

Con đường vào đời của Đỗ Hồng Ngọc cũng thú vị lắm, anh cho biết: “Tôi mê dạy học, mê văn chương và cũng mê làm nghề y. Hồi xưa, đậu Tú Tài 2 xong (1962), tôi băn khoăn không biết nên học Văn khoa, Sư phạm hay Y khoa… Ông Nguyễn Hiến Lê khuyên nên học y, vì ngành y có thể giúp đời cụ thể và nếu có tâm hồn, có năng khiếu thì làm nghề y cũng có thể viết văn và dạy học được. Tôi nghe lời”.

Từ quyển sách Những tật bệnh thông thường trong lứa tuổi học trò (1972), và nhất là Viết cho các bà mẹ sinh con đầu lòng (1974) đã tái bản rất nhiều lần, đến nay anh đã tung hoành khá nhiều thể loại. Đáng chú ý nhất là các tập sách mà anh phân loại một cách dí dỏm là viết cho “Tuổi hườm hườm” như Gió heo may đã về;   Già ơi… chào bạn, Chẳng cũng khoái ru?  Những người trẻ lạ lùng, Thư gởi người bận rộn… Những năm tháng gần đây, anh đã chú tâm nghiên cứu về Phật học, về thiền. Có thể kể đến những tập sách như  Nghĩ từ trái tim, Gươm báu trao tay, Thiền và Sức khỏe, Ngàn cánh sen xanh biếc, Cõi Phật đâu xa…

Hôm kia, anh đã tặng tôi những đĩa DVD thu lại những buổi nói chuyện của anh với Phật tử, tôi ngạc nhiên quá. Có những vấn đề lâu nay đã đọc nhưng chỉ như ngọn gió thoáng qua, nay, nghe anh giải thích lại cảm thấy gần gũi, dễ hiểu. Ấy là do gì? Do am hiểu về y học, do suy ngẫm nhiều và có tâm hồn thơ nên những triết lý uyên thâm ấy đã được anh giải thích uyển chuyển, tươi mới hơn chăng? Còn nhớ lúc phỏng vấn anh, tôi đã cố tình đặt ra những câu hỏi khó, nào ngờ, anh trả lời ngọt xớt. Tôi thường đùa rằng, câu hỏi hay mà người trả lời cũng hay.

Chẳng hạn, “Nếu cùng một lúc có ba đối tượng: hài nhi, phụ nữ và ông lão. Cả ba đều cần kíp đến chuyên môn của một bác sĩ. Chỉ được chọn một trong thời điểm “thập tử nhất sinh” ấy, anh chọn đối tượng nào?”. Anh mỉm cười: “Tôi la lên cho có nhiều người đến giúp. Trong cấp cứu y khoa tôi học được như vậy. Phải kêu cứu. Sau đó, đánh giá mức độ nặng nhẹ và khả năng cứu chữa để chọn ưu tiên can thiệp. Không có sự “phân biệt đối xử” trong y khoa. Một cô hoa hậu viêm ruột thừa thì cũng giống như bất cứ một cô gái nào khác viêm ruột thừa thôi!”.

Một câu hỏi khác: “Nếu cho anh chọn một điều ước có tầm ảnh hưởng cho phụ nữ – “một nửa thế giới của đàn ông”, anh sẽ ước gì?”. Anh đáp: “Ước phụ nữ là phụ nữ chớ đừng biến họ thành đàn ông! Hiện nay, có lẽ do nhiều phụ nữ biến thành đàn ông quá nên đàn ông bèn có khuynh hướng… biến thành phụ nữ, hoặc đàn ông đi… tìm đàn ông để kết bạn! Rắc rối sinh ra từ đó!”. Ngẫm ra cũng có lý đấy chứ? Thêm một câu hỏi nữa: “Người phụ nữ đẹp, theo anh, cần phải có những yếu tố nào – nhan sắc hay sức khỏe?”. Trong cuộc đời, có đôi lúc ta đứng trước sự lựa chọn, chỉ chọn một, thế mới khó.

Hãy nghe anh trả lời: “Không phải nhan sắc, cũng chẳng phải sức khỏe, mà chính là cái tâm hồn của người đó. Bùi Giáng có lần viết: “Em ơi em đẹp vô cùng/ Vì em có cái lạ lùng bên trong”; và tôi thêm “Em ơi em đẹp vô song/ Vì em có cái bên trong lạ lùng”! Cái đẹp bên trong đó mới tạo ra thứ nhan sắc không tàn phai, và chính nó cũng tạo ra sức khỏe, là thứ sảng khoái vế thể chất, tâm thần và xã hội như ta biết. Muốn có cái đẹp bên trong đó, phải rèn luyện, phải học tập… dài lâu, nền nếp. Trong khi sửa mắt sửa mũi, độn ngực độn mông có thể làm ngay tức khắc. Cái đáng lo bây giờ là người đẹp nào cũng giống… người đẹp nào, vì cùng một khuôn mẫu cả!”.

Cách trả lời, cách viết theo lối này âu cũng là “duyên ngầm” của nhà thơ, bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc. Có lần, anh cho biết: “Để có thể luôn giữ được sự bình quân từ tâm hồn đến sức khỏe, phải làm gì? Rất đơn giản. Gần gũi với thiên nhiên chừng nào tốt chừng đó. Tôi nhận ra “hạnh phúc rất đơn sơ” bạn ạ. Sống trong hiện tại, sống trong “chánh niệm” thì sẽ phát hiện nhiều điều hay. Chẳng hạn chỉ cần biết thở “chánh niệm”, bạn sẽ ngạc nhiên:

”Lắng nghe hơi thở của mình

Mới hay hơi thở đã nghìn năm xưa…

Một hôm hơi thở tình cờ

Dính vào hạt bụi thành ra của mình

Của mình chẳng phải của mình

Thì ra hơi thở của nghìn năm sau…”.

Đọc những gì anh viết gần đây, theo tôi, đó là sự thông tuệ đã cô đọng, đã chắt lọc của một tâm hồn an lạc. Một trong bài thơ của anh, tôi thích Ở Tuyền Lâm. Chỉ 16 chữ nhưng đã là một “bonsai thơ”:

Nước xanh như ngọc

Sâu đến tận trời

Vốc lên một vốc

Ơi mùa xuân ơi

Lúc đọc, tôi lại nhớ đến 20 chữ trong bài thơ Dục Bàn Thạch kính (Tắm ở khe Bàn Thạch) của Cao Bá Quát: “Sáng lên Hoàng Sơn trông/ Chiều xuống Bàn Thạch tắm/ Nhặt hòn đá mỗi nơi/ Núi sông không đầy nắm” (Hóa Dân dịch). Từ sự đồng điệu ấy, ta lại hiểu thêm và “ngạc nhiên một cách thú vị” về cõi hồn, cõi thơ của Đỗ Hồng Ngọc.

Khi bàn về tác phẩm của anh, tất nhiên không thể bỏ qua những trang viết về chuyên môn của bác sĩ. Ở đây, anh thể hiện sự dí dỏm, đôi lúc ta tủm tỉm cười và dõi theo từng dòng: “Osho trong cuốn Hành trình nội tại từng nói: Con người khổ là do sử dụng cái đầu nhiều quá, suy nghĩ nhiều quá, nên chuyển hướng xuống sống bằng trái tim, sống bằng tình cảm, nhưng như vậy cũng vẫn còn khổ, cần chuyển xuống sống bằng cái… rún thì sẽ hạnh phúc hơn! Ý ông muốn nói sống bằng rún nghĩa là sống bằng hơi thở (thở bụng, đưa hơi xuống huyệt đan điền…) thì ta sẽ giải quyết được nhiều vấn đề căng thẳng trong đời sống. Nhưng theo tôi, chúng ta không chỉ dừng lại ở rún mà nên xuống thấp hơn chút nữa, đến tận  ruột già, vì nói cho cùng… hạnh phúc đến từ ruột già đó vậy!”.

Đọc anh còn là một cách thư giản, như được trò chuyện với một người bạn gần gũi và thân mật.

Ai đó đã nói, “văn tức là người”, câu này hoàn toàn đúng với tính cách Đỗ Hồng Ngọc. Với tôi, anh là một nghệ sĩ tài hoa đúng nghĩa cao đẹp của từ này, chứ tôi hoàn toàn không hề thấy anh có dáng dấp gì gọi là “nghệ sĩ”. Đã “nghệ sĩ” ắt bê bối hình thức, nói năng bạt mạng, và đôi khi tính cách vượt qua cái ngưỡng bình thường. Không, anh không hề có những biểu hiện ấy, ở anh là một trí thức lịch lãm, chừng mực và toát ra một điều gì đó về đạo đức gần với mẫu người như Trần Văn Khê, Nguyễn Hiến Lê… thì phải.

Trước đây, hơn mươi năm trước, tôi nhận xét: “Nhắc đến bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc, lập tức chúng ta nghĩ ngay đến một nhân vật khá đặc biệt: lãng tử và phiêu bồng trong thơ, dí dỏm và mạch lạc khi viết về y học, trầm mặc và sâu lắng trong tạp bút và thỉnh thoảng ông cũng ký họa chân dung bạn bè… Gặp ông, dù chỉ trong phút chốc tình cờ hoặc có hẹn trước, thế nào cũng thấy ông cười tươi và từ ánh mắt ấy, dường như luôn có sự quan tâm đến người đối diện. Ông không ồn ào và gần như ít la cà chốn đông người. Và cứ thế, lặng lẽ sống an nhiên và lao động hết mình, ông đã có nhiều tác phẩm quen thuộc với bạn đọc”.

Nay, bác sĩ, nhà văn Đỗ Hồng Ngọc vẫn là mẫu người ấy. Mới đây thôi, nhân xuân xanh nắng ấm của ngày Nguyên đán, tình cờ tôi đọc những câu ngũ ngôn của anh. Đọc chậm một chút để cùng an lạc trong hồng xuân mới: “Hội An còn ngái ngủ/ Mái chùa ôm vầng trăng/ Giật mình nghe tiếng chổi/ Gà gáy vàng trong sương…”.

Há chẳng phải thêm điều khiến ta “ngạc nhiên một cách thú vị” về anh đấy ư?

(Lê Minh Quốc, bút danh Lê Văn Nghệ)

(nguồn: Báo ANTG giữa tháng số 109 -2.2017)

 

 

Một chút Valentine

 

Từ Khánh Minh:

 

 

Từ Duyên: chút nắng chiều…

 

Từ Trần Vấn Lệ:

Quà Valentine’s Day Dẫu Là Giọt Mưa

 

Còn một ngày thôi em nhớ thương, Valentine’s Day hoa trong vườn / vì em đua nở mừng em đó / mừng hộ cho người xa Cố Hương…

Ba mươi năm rồi, rồi muôn năm, anh xa quê nhà chưa về thăm.  Miếng cơm manh áo, coi anh bận, người cứ xa người…rồi biệt tăm!

Em trồng khoai, sắn, em trồng hoa, mưa, nắng, mồ hôi, nước mắt, hòa…Anh biết, chớ sao anh chẳng biết?  Biển kia cũng biết…Biển bao la!

(…)

Cái chữ Duyên xơ xác nghẹn ngào / nhắc ngày Tình Yêu nghe nao nao…Nhắc vườn hoa để coi như mộng.  Hoa Mộng, thôi thì chút ước ao

Còn một ngày thôi, tới cái ngày / anh thương em lắm, mà anh đây:  cuối trời mưa nắng và sương tuyết; em cuối trời mây trắng trắng mây!

Em, cuối trời, anh nắn nót thơ, còn cho em đó, vẫn bao giờ, hồn anh theo gió qua trời biển, em nhận giùm nha, dẫu giọt mưa…

 

 Từ Lê Ký Thương:

 

Ca sĩ Thu Vàng
(tranh Lê Ký Thương)

Năm Mới: Trò chuyện về “Nếp sống An lạc”

Thư gởi bạn xa xôi,

Năm Mới: Trò chuyện về “Nếp sống An lạc”

Thái Kim Lan từ Huế vào để kịp bay về Đức tối ngày 7.02.2017 (‘Mùng’ 11 Tết Đinh Dậu), còn rất Tết nên cô muốn có một buổi họp bạn, giao lưu đôi điều đầu Năm Mới. Dịp này, mình cũng vừa có cuốn sách mới : “Nếp sống An lạc” cho nên tốt nhất “phối hợp nghệ thuật” cũng hay. Thanh Thúy , Hội quán Các bà mẹ tổ chức cho buổi họp mặt thân mật này tại Bảo tàng Mỹ thuật Thành phố, ở đó có một phòng nhỏ, ấm cúng nghe nói của Họa sĩ Sĩ Hoàng, sẵn sàng cho mượn tốt quá còn gì! Bạn nhớ Bảo tàng Mỹ thuật nằm ở đường Phó Đức Chính, xưa là ngôi biệt thự của Chú Hỏa rất đẹp, gần bên Chợ Bến Thành không?

Sáng sớm, Thanh Thúy kêu làm ơn gọi gấp cho chị TKL đi, có vẻ chị mất ngủ vì lo lắng. Thì ra, TKL vốn là một Giáo sư Tiến sĩ Triết học, đã giảng dạy nhiều năm trên bục giảng các trường Đại học ở Đức, xứ sở của triết học nên làm gì cũng phải… nghiêm túc, mà hai ‘diễn giả’ chưa hội ý bàn bạc với nhau gì cả nên lo là phải. Mình phone ngay TKL, bảo yên chí. Vui thôi mà. “Tào lao” thôi mà. Đừng lo. Tung hứng cho vui mà. Tôi sẽ làm MC cho. Trong bụng, mình nghĩ phen này phải đưa Cô Giáo sư Tiến sĩ triết học này bỏ bục giảng, xuống núi một phen, “thõng tay vào chợ” một phen vậy. Chợ Bến Thành kế bên đó thôi!

Ôi không khì đúng như dự kiến. bạn bè gặp lại, tay bắt mặt mừng. Người quen kẻ lạ đều là anh em. Nhóm bạn từ Đức về cũng đông, có vài ba vị là bác sĩ, trò chuyện rôm rả. Vài bác sĩ trẻ, học trò mình cũng có mặt. Nhiều độc giả của ĐHN, TKL, có người chưa từng gặp mà cũng đã rất thân quen… Mình muốn chia sẻ với bạn vài hình ảnh ở đây thôi nhé. Hình như nay mai, bạn Vincent Ngô sẽ có một youtube gì đó nữa.

 

Không khí “an lạc” trước giờ Giao lưu…

 

Buổi trò chuyện thân mật bắt đầu… Mình làm MC giới thiệu Nữ sĩ Giáo sư…TKL và hôm nay Cô rời bục giảng “thõng tay vào chợ… Bến Thành” Saigon!

 

Một không khí của ngày đầu năm mới

 

 

 

 

Bắt đầu sôi nổi với những “khái niệm” và thực tế trong đời sống hàng ngày, giữa thân với tâm, giữa an với lạc…

Cuộc tranh luận bắt đầu sôi nổi

 

Cuộc tranh luận bắt đầu sôi nổi, khi một người có tuổi nói về sự an lạc thực tế của mình thì một người trẻ hỏi phải chăng… chỉ những người có tuổi, về hưu rồi mới nói chuyên an lạc được?… Một vị hỏi phải chăng người nghệ sĩ phải luôn nuôi dưỡng sự “không an lạc” để có thể sáng tác? Kiểu như “thú đau thương” vậy đó! “Rồi bị thương người ta giữ gươm đao/ Không muốn chữa không chịu lành thú độc” (Xuân Diệu). Vậy là có chuyện cho “triết gia” làm việc rồi! Còn mình thì đi vào cụ thể cuộc sống, thậm chí trong nghề nghiệp y khoa để nói về mối quan hệ giữa thân với tâm, an với lạc… và dĩ nhiên không quên nhắc Nguyễn Công Trứ: Tri túc tiện túc… Tri nhàn tiện nhàn…

 

 

 

Một ca sĩ từ Đồng Khánh cất tiếng hát…When we were young; Ngọc Vân trình bày một bài hát của Vĩnh Điện và rồi Thu Vàng vừa bay kịp từ Đà Nẵng vào đã hát : Thoi Tơ : Em lo gì trời gió/ em lo gì trời mưa/… em cứ yêu đời đi/ như lúc ta còn thơ/… Rồi cô hát tiếp Xuân Ca của Phạm Duy: Xuân vừa về trên bãi cỏ non… tiếp đó lại hát Mũi Né: Năm nay người có về ăn Tết/ Có ngậm ngùi nghe chút ấu thơ? thơ ĐHN, nhạc Hoàng Quốc Bảo…

 

Đã quá trưa. Tiếp đó là buổi ký tậng sách của TKL và ĐHN.

Ông bạn Ngô Tiến Nhân tóc bạc đứng chờ, hối đi ăn trưa, đói quá rồi… Bạn nhớ anh Nhân không? Người có ngôi nhà rất đẹp ở Huế đó. Ngôi nhà mình đã giới thiệu chuyến về Huế với Nhóm Học Phật chùa Xá Lợi nhớ không? Anh rất vui tính. Anh bảo thấy có nhiều người cứ xin chụp hình kỷ niệm với mình, anh nói anh sẽ phải đứng ra thu mỗi người “5 đô”. Tại sao? Mình hỏi. “Tôi qua Ai Cập, cứ mỗi lần chụp hình với Lạc Đà người ta đều thu 5 đô cả đó thôi”. Anh trả lời. Thì ta thế!                                                                                                                                                                    

 

Kiến trúc sư Bạch Anh Tuấn và Hoa Dung, vợ anh, mang tặng mình một chai Chivas để được “an lạc”… Ối Trời, mình đâu biết uống rượu. May quá, Ngô Tiến Nhân bảo chiều nay ở nhà Nguyễn Duy có buổi họp bạn, cần… rượu. Mình bèn chuyển giao ngay cho nhà thơ Nguyễn Duy. Chiều đó, Nguyễn Duy đã gọi… cảm ơn. Rượu ngon!

Vắn tắt. Hẹn thư sau.

Đỗ Hồng Ngọc.

Họp mặt đầu năm

Ghi chú: Thư của Cô Nguyễn Thị Thanh Thúy, Hội trưởng Hội quán Các Bà Mẹ mời bạn bè đến gặp Thái Kim Lan và Đỗ Hồng Ngọc trò chuyện lai rai Ngày đầu năm.

Xin chuyển đến các bạn để Tùy nghi và tùy hỷ.

Thân mến,

Đỗ Hồng Ngọc.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

 

Ngày Lễ Tình Thân.

Có dịp hỏi chuyện Thầy Trần Văn Khê về ngày Valentine 14.02 (Thầy đã đi đến 67 nước trên thế giới rồi), Thầy nói, ở bên Tây ngày Valentine không hẳn là ngày Lễ Tình Nhân để bày tỏ tình yêu mà còn là ngày của Tình Thân. Vậy là Hội Quán Các Bà Mẹ tổ chức chương trình đầu tiên năm nay với chủ đề này. Mới đó mà đã 5 năm rồi, hồi đó cứ tổ chức ở “Ngôi Nhà Âm Nhạc” trên đường Huỳnh Đình Hai của thầy để Thầy đỡ phải di chuyển đi đâu xa. Năm nay, vắng Thầy, vắng BS họa sĩ Trương Thìn, HS BS Dương Cẩm Chương (ba nhân vật trong cuốn tranh truyện “Tuổi Thơ Tấm Gương Việt”).

Thật may mắn, WOW ART lại cùng phối hợp với chúng mình để tổ chức buổi gặp gỡ cùng TS Thái Kim Lan & BS Đỗ Hồng Ngọc.

Mời tất cả các anh chị em quan tâm đến “Nếp Sống An Lạc” lúc 9g30 sáng thứ ba ngày 07.02.2017 (“Mùng” 11 Tết Đinh Dậu) đến Bảo tàng Mỹ Thuật số 97 Phó Đức Chính, Q.1, Tp.HCM để cùng Hội Ngộ nhé.

Hôm đó sẽ có trà, có bánh Phục linh…

Trân trọng,

 

Một vài hình ảnh… Tết

Thư gởi bạn xa xôi,

Một vài hình ảnh… Tết

Cuối năm, ngày 21 tháng Chạp (18.01.2017), Nhóm Học Phật chùa Xá Lợi và bạn hữu đi thăm chùa Hội Sơn và chùa Bửu Long. Chùa Hội Sơn vốn là một ngôi chùa cổ trên 300 năm, nằm ở hữu ngạn sông Đồng Nai đã bị cháy rụi mấy năm trước, nay cũng vừa được xây cất lại. Đã có nhiều thay đổi nhưng khu Chánh điện và nhà Tổ vẫn giữ được hình dáng cũ, dù còn “tươi” cột gỗ mái ngói…

Mọi người chụp một tấm hình kỷ niệm ở khu xưa còn vương lại chút rêu phong:

Sau đó đến thăm chùa Bửu Long của Sư Viên Minh. Mặc dù Sư đang bận việc ở Phan Thiết, nhưng cũng đã thu xếp về kịp để gặp anh em. Buổi gặp gỡ tuy ngắn gọn, ít thời gian, nhưng cũng đã trao đổi được nhiều vấn đề “cốt lõi” nên ai nấy đều cảm thấy rất hài lòng và thành tâm quý mến Sư…

 

2. Mọi năm, Mùng 1, Mùng 2 Tết, các đồng nghiệp và học trò trong Bộ Môn thường đến thăm mình tại nhà, sau buổi bánh mức còn có màn coi quẻ Dịch cho mỗi người (khá chính xác). Năm nay, bỏ lệ này, sáng 30 Tết, hẹn nhau ra Đường Sách, café, trò chuyện… cho có không khí Xuân hơn.

 

Từ trái: Lê Thành Tân, ĐHNgọc, Lê Kiều Chinh, Mai Ngọc Thanh Ngân.

 

Đã có thêm Trương Trọng Hoàng, Minh Trang, Yến Phi…

 

Một độc giả bắt gặp, bèn xin chữ ký…

 

“Nếp Sống An Lạc” đã có ở Đường Sách và Chợ Sách

3. Sáng Mùng 1 Tết Đinh Dậu 2017:

 

Khu Đường hoa Phú Mỹ Hưng

 

 

Ở Chợ Sách Mạc Thị Bưởi, Đường hoa Nguyễn Huệ.
Gian hàng bày sách Đỗ Hồng Ngọc.

Chỗ sảng khoái nhất ở Đường hoa Nguyễn Huệ năm nay: Nước phun.

 

 

 

 

 

 

 

Cái mới của Đường hoa Nguyễn Huệ năm nay ngoài con gà biết “gáy” đó là đàn ông mặc áo dài hơi nhiều, có phần diêm dúa nữa còn các cô nếu có mặc áo dài thì… cũn cỡn với váy, hoặc cứng ngắc với quần jean bó chật! Thôi thì hết cái áo dài lộng gió: “Nắng Sài-gòn anh đi mà chợt mát/ Bởi vì em mặc áo lụa Hà Đông” hay “Ai bảo em mang trên áo bay/ Hai phần gió nổi một phần mây/ Hay là em gói mây trong áo/ Rồi thổi cho làn áo trắng bay…”. Không còn gió chẳng còn mây gì nữa đâu!

Người ta bây giờ có vẻ như ngày càng cô đơn hơn trong đám đông nhộn nhịp vì thấy nhiều người ai cũng cầm cái que tự chụp hình cho chính mình… Có lúc thấy ba bốn cô xếp hàng ngang cùng đi, mỗi cô cầm một cái que huơ lên cao, thoáng nhìn cứ tưởng cầm mấy cây “thượng nhang” đi chùa ngày xưa chứ!

Thân mến,

Đỗ Hồng Ngọc

 

Gà Gáy Vàng Trong Sương…

CHÚC MỪNG NĂM MỚI: ĐINH DẬU 2017

 

 

(Internet)

 

Hội An còn ngái ngủ
Mái chùa ôm vầng trăng
Giật mình nghe tiếng chổi
Gà gáy vàng trong sương…

 

Đỗ Hồng Ngoc

 

 

 

 

 

 

(internet)

 

Vẻ Đẹp Của Người Đứng Một Mình

Vẻ Đẹp Của Người Đứng Một Mình

Ghi chú: Sáng nay 29 Tết, Phùng Minh Bảo và vợ, Lê Thị Thùy Linh- hai bạn trẻ giúp làm trang www.dohongngoc.com này – đến thăm và tặng mấy trái bưởi da xanh, vừa mang từ Ngãi Giao khu nhà Nguyễn Minh Tiến về. Nói chuyện một lúc mới biết … nhiều điều trong mơ đã thành hiện thực cả rồi chỉ với một chiếc điện thoại trong tay. Nói vào đó, “nó” nghe và chuyển ra chữ luôn cho mình, khỏi gõ máy gì nữa cho mệt! Mở trang sách, làm biếng, không muốn đọc thì nó đọc ra tiếng cho mình nghe luôn! Dặn dò cái gì đó thì nó ghi chép cẩn thận rồi nhắc nhở v.v… Cứ y như có một cô thư ký riêng… xinh đẹp bên cạnh vậy! Khi cao hứng, nói vài ý tưởng, đọc mấy vần thơ… nó “livestream” luôn lên mạng cho mọi người gần xa chia sẻ… Vẽ rồng vẽ rắn, cá heo, gấu ngựa… lên giấy, chuyển qua điện thoại, nó có thể bay lượn nhảy nhót sống động… Trí thông minh nhân tạo vừa nhận được giải thưởng văn chương. Xe không người lại chạy khắp phố phường. Bây giờ người ta không “vào” mạng mà “sống” hẳn trong mạng. Sống thực trong một thế giới ảo toàn diện…

Chưa bao giờ người ta thấy đời sống là ảo hóa, là giả tạm đến vậy. 

Đã đến lúc “chiếu kiến ngũ uẩn giai không” rồi chăng?

Đã đến lúc ngộ ra thực tướng vô tướng rồi chăng?

***

Một người bạn không quen biết, Hien Vu, gởi cho bài này của Đặng Hoàng Giang (Bỉ) rất đáng để suy gẫm.

Xin phép được chia sẻ nơi đây. Cảm ơn Hien Vu, cảm ơn ĐHG.

Đỗ Hồng Ngọc.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Vẻ Đẹp Của Người Đứng Một Mình

Đặng Hoàng Giang

 

“Mọi vấn đề của con người xuất phát từ chỗ họ không thể ngồi yên một mình trong phòng”,  nhà toán học và triết học Pháp Blaise Pascal đã nói vậy vào giữa thế kỷ 17. Căn nguyên của các rắc rối, theo ông, là chúng ta luôn tìm cách chạy trốn bản thân. Không muốn đối diện với chính mình, tâm trí con người luôn lùng sục điều kích thích tiếp theo, như một con khỉ không thể ngừng văng mình tới cành cây trước mặt. Từ cãi vã với hàng xóm tới xung đột giữa các quốc gia, nhiều điều tệ hại bắt nguồn từ lý do này.

 

Chạy trốn bản thân

Năm ngoái, câu nói của Pascal được khoa học xác nhận. Trong một thí nghiệm của Trường đại học Virginia (Mỹ), những người tham gia được yêu cầu ngồi một mình 15 phút trong một căn phòng trống trơn, không có gì cả, ngoài một cái nút. Nếu bấm nút, họ sẽ bị điện giật.

Lẽ ra khoảng thời gian yên tĩnh này là cơ hội để người ta dừng lại, suy nghĩ, hồi tưởng, mơ màng. Nhưng với nhiều người, đó là một cực hình, đến nỗi họ tự nguyện bấm nút giật điện bản thân chỉ để có cái gì đó để làm, mặc dù trước khi thí nghiệm bắt đầu, họ đã được thử mức độ điện giật và ai cũng xác nhận là có được trả tiền cũng không muốn bị vậy.

Nếu sống ở đầu thế kỷ 21, chắc hẳn Pascal đã diễn tả khác đi một chút: “Mọi cái tệ hại của con người tới từ chỗ họ không thể rời cái điện thoại thông minh để ngồi yên một mình”.

Chưa bao giờ người ta lại dễ dàng chạy trốn bản thân như bây giờ. Không cần phải đợi về tới nhà để bật tivi lên nữa, bất cứ lúc nào và ở đâu, chỉ cần một cái gõ lên màn hình điện thoại là người ta sẽ được cuốn ra cái biển âm thanh hỗn độn của mạng xã hội.

Trong các quán cà phê, trên taxi, ở công viên, đâu đâu cũng là những con người toàn thân bất động, trừ một ngón tay cái đẩy lên đẩy xuống, mắt nhìn xuống, mặt vô hồn. Xác họ ở đó, nhưng hồn họ thì đang xô đẩy trong đám đông nhốn nháo trên mạng.

Túc trực từ sáng tới tối, đám đông này làu bàu, gầm gừ, lê lết từ tường nhà này tới tường nhà kia, từ trang tin này tới diễn đàn nọ, giật status, like, share, còm, kết bạn, theo dõi, block. Trên mạng, con khỉ tâm trí có vô vàn cành cây để nhảy nhót.

Con người hiện đại không biết phải làm gì với chính mình, và nếu người ta sẵn sàng giật điện bản thân chỉ vì buồn chán thì chúng ta có thể hình dung họ có thể làm những gì với người khác. Đám đông ưa thích hai trạng thái, một là dạy dỗ, chỉ bảo, ban phát lòng thương; hai là chê bai, giễu cợt, phẫn nộ.

Lúc nào cũng đắc thắng, họ luôn tin rằng mình đúng và thế giới cần phải biết tới các phát ngôn của mình. Không trực tiếp làm chết người như đánh trộm chó ở ngoài đời, họ truy lùng và dồn các nạn nhân của mình vào chân tường cho tới khi những người này phải tự tử như cô bé bị lộ video clip, hay phải van xin như cậu thanh niên Hào Anh: “Đừng cho tôi thêm gì nữa. Xin mọi người cho tôi được sống tự nhiên”.

Năm 2012, một nghiên cứu của Đại học Chicago cho thấy cưỡng lại thèm khát truy cập mạng xã hội còn khó khăn hơn khước từ thức ăn và tình dục. Sức hấp dẫn của mạng xã hội tới từ chỗ nó cho người ta một không gian để trình diễn. Ai cũng có công chúng.

Câu của Andy Warhol – một họa sĩ Mỹ nổi tiếng về nghệ thuật đại chúng (pop art): “Trong tương lai, mỗi người sẽ nổi tiếng 15 phút” có thể được bổ sung thêm: “Mỗi người sẽ nổi tiếng với 15 người”. Mỗi cái like, chia sẻ, bình luận tán thưởng là thêm một mơn trớn cho cái tôi của người đăng tin, một lần nữa khẳng định giá trị, trí thông minh, sự hóm hỉnh của họ, dù đó chỉ là bức ảnh chụp bát bún thang buổi trưa.

Trên mạng xã hội, mỗi người là một ông bầu của chính mình trong công cuộc xây dựng hình ảnh cá nhân. Chúng ta trở nên kỳ quặc mà không hề biết.

Hãy hình dung cách đây mười năm, trong một buổi họp lớp, một người bỗng nhiên liên tiếp quẳng ảnh con cái, ảnh dã ngoại công ty, ảnh con mèo, ảnh bữa nhậu, ảnh lái ôtô, ảnh hai bàn chân mình, ảnh mình trong buồng tắm, lên bàn – chắc hẳn người đó sẽ nhận được những ánh mắt ái ngại. Trên Facebook, ái kỷ không những được khuyến khích, nó là mục tiêu chính.

Căn bệnh tâm lý mới nhất của xã hội hiện đại là bệnh “sợ bị bỏ lỡ”. Qua một đêm, sau một cuộc họp, thậm chí khi vừa làm tình xong, điều đầu tiên người ta làm là vồ lấy cái điện thoại. Biết đâu vừa có chuyện gì mới xảy ra, ta không thể vắng mặt.

Mà những chuyện như vậy thì vô vàn: học giả thơm hoa hậu, người mẫu ngủ dạng chân, nguyên thủ quốc gia không cài áo vest, các án mạng ly kỳ nối đuôi nhau.

Chiếc điện thoại thông minh đã trở thành một ô cửa nhỏ dẫn người ta thoát khỏi sự buồn chán của bản thân, và cái rung nhẹ báo tin có thông báo mới của nó bao giờ cũng đầy hứa hẹn. Nhưng càng kết nối, càng online thì cái đám đông rộn ràng kia lại càng làm chúng ta cô đơn hơn.

Chỗ này một cái like, chỗ kia một cái mặt cười, khắp nơi là những câu nói cụt lủn, phần lớn các tương tác trên mạng hời hợt và vội vã. Càng bận rộn để giao tiếp nhiều thì chúng ta lại càng không có gì để nói trong mỗi giao tiếp.

Ngược với cảm giác đầy đặn, được bồi đắp khi chúng ta đứng trước thiên nhiên hay một tác phẩm nghệ thuật lớn, trên mạng xã hội ta bị xáo trộn, bứt rứt và ghen tị với cuộc sống của người khác như một kẻ đói khát nhìn một bữa tiệc linh đình qua cửa sổ mà không thể bỏ đi.

Đêm khuya, khi các chấm xanh trên danh sách friend dần tắt, người ta cuộn lên cuộn xuống cái newsfeed để hòng tìm được một status bị bỏ sót, một cứu rỗi kéo dài vài giây, một cái nhìn qua lỗ khóa vào cuộc sống của một người xa lạ để làm tê liệt cảm giác trống rỗng.

Bình tâm ở giữa đời thực

Mê man với nhau trên mạng, chúng ta đang có nguy cơ đánh mất khả năng kết nối với những cái lớn hơn trong cuộc sống, khả năng cảm nhận thế giới. Thay vì bình tâm ngắm buổi hoàng hôn lộng lẫy, chúng ta điên cuồng tìm những cái lọc khác nhau để chụp mấy chục cái ảnh, rồi bận rộn chọn một cái “đạt” nhất để post lên, băn khoăn nghĩ một lời tựa hấp dẫn.

Thay vì sống trong thế giới thật, người ta bị ám ảnh bởi thế giới ảo. Không có hình tượng nào thể hiện điều này rõ hơn hình ảnh một bà mẹ trẻ vừa cho con bú vừa lướt web. Việc post ảnh đứa bé sơ sinh lên mạng trở nên quan trọng hơn việc ngắm nhìn nó bú mẹ và cảm thấy được kết nối với vũ trụ.

Trong tiểu thuyết The Circle, tác giả Dave Eggers vẽ ra một xã hội mà mọi chi tiết, dù nhỏ nhất, của cuộc sống con người đều được chia sẻ trên mạng, và mọi người phấn đấu để trở thành các công dân mạng tích cực nhất.

Họ thức cả đêm để like, bình luận, post, tweet, càng hăng hái thì càng được nhiều điểm, nhiều “bạn”, nhiều lời khen. Thực tế không quá xa xôi với câu chuyện viễn tưởng này.

Đứng trước bức Mona Lisa ở Bảo tàng Louvre, Paris, tất cả du khách đều nhìn kiệt tác này qua màn hình điện thoại của mình. Dường như họ chỉ có thể trải nghiệm thế giới thông qua một lớp màng điện tử. Cái gì không được ghi vào bộ nhớ điện thoại, cái đó không tồn tại.

Người ta đánh đổi mọi riêng tư thầm kín để chạy theo một quá trình tự trình diễn vô tận, không có thời điểm hạ màn, với mục tiêu tạo tối đa sự chú ý của người khác.

Sự chú ý là ôxy, và mỗi cái post là một cố gắng để người ta ngoi lên mặt nước chốc lát, để rồi lại bị làn sóng mới của newsfeed tràn qua nhấn chìm. Mỗi lần ngoi lên là một lần chống lại cảm giác bị bỏ rơi, bị nằm ngoài cuộc.

Ý nghĩa và sự thành công của một ngày nghỉ, của một chuyến đi, rộng hơn là của cả cuộc đời, được đo bởi số lượng like.

Đã tới lúc chúng ta cần tách ra khỏi đám đông,khước từ chuyên chế của nó. Người ta chỉ có thể lắng nghe tiếng nói bên trong mình nếu bỏ được ra ngoài sự ồn ào xung quanh.

Chúng ta cần đứng riêng để tìm ra mình, để bảo vệ tư duy độc lập và nuôi dưỡng ý thức trách nhiệm. Triết gia Soren Kierkegaard coi đám đông là tập hợp những người lẩn tránh sự nhọc nhằn của quá trình phát triển bản thân. Ma lực của đám đông đã được nhắc tới từ rất sớm.

“Không đi theo đám đông để làm điều xấu” là một câu trong Kinh Thánh. Không chỉ đơn giản là “không làm điều xấu”, mà cụ thể là “không đi theo đám đông để làm điều xấu”. Trong một loạt thí nghiệm nổi tiếng của Solomon Asch cách đây 60 năm, người tham gia thí nghiệm ngồi cùng với một số người khác (thực chất là những người đồng mưu với Asch). Mọi người trong nhóm được yêu cầu so sánh độ dài của một số đường thẳng – một bài tập cho trẻ con.

Tuy nhiên, nếu những người đồng mưu nhất loạt cùng chọn một câu trả lời rõ ràng là sai thì tới 30% trường hợp người tham gia thí nghiệm sẽ từ bỏ đánh giá cá nhân của mình để vào hùa với đám đông.

Trạng thái một mình là cần thiết để phát triển bản sắc và nuôi dưỡng sự sáng tạo.

Ralph Waldo Emerson, nhà thơ lớn của Mỹ thế kỷ 19, viết: “Người gây cảm hứng và dẫn đường cần tách khỏi những người khác, để không phải sống, thở, đọc và viết hằng ngày dưới gông cùm của những ý kiến của họ”.

Một mình không có nghĩa là phải tách khỏi người khác một cách vật lý. Một mình là một quan điểm sống, một trạng thái tinh thần độc lập, nó không được đo bởi khoảng cách vật lý giữa một cá nhân và những người xung quanh.

Các ẩn sĩ hiện đại không cần thiết phải lên núi. Họ vẫn ở trong xã hội, yên lặng, quan sát và tìm hiểu thế giới. Họ tự do trước các con sóng của đám đông để có thể quan tâm tới cộng đồng một cách sâu sắc hơn, đóng góp cho cộng đồng một cách hiểu biết hơn. Vẻ đẹp của người đứng một mình là vẻ đẹp tự tại, với một niềm vui tự thân. Một niềm vui mà như nhà tu hành David Steindl-Rast diễn tả, không phụ thuộc vào những điều đang xảy ra.

(ĐHG)

 

“Thả lỏng toàn thân thả lỏng chưa?” (tiếp theo)

“Thả lỏng toàn thân thả lỏng chưa?” (tiếp theo)

Đỗ Hồng Ngọc

 

Hơi thở xẹp xì/ Thân tâm an tịnh

“Xẹp xì” là đúng. Cơ thể vốn lúc nào cũng căng cứng, căng phồng, ( tonus musculaire, sự căng cơ thường trực để giữ tư thế) gây mệt mỏi và tốn hao năng lượng nhiều lắm. Bây giờ ở  quãng lặng… ta được nghỉ ngơi. Cũng giống như khi làm việc mệt mỏi, căng thẳng, ta kêu « nào, xả hơi một chút đi » thì thấy khỏe ra. Xả, xẹp, xì, xọp… chính là tạo nên trạng thái tĩnh lặng, an tịnh. An tịnh cả thân và tâm. Còn lăng xăng, còn « trạo cử » thì không thể ngồi yên. Còn ngủ gà ngủ gật (thụy miên) cũng không xong, vì phải luôn «chánh niệm, tỉnh giác ». Tham nổi lên, sân nổi lên, nghi nổi lên, cùng với thụy miên, trạo cử vốn là năm thứ cản ngại trong thiền! Thực tế, khi ngủ, cơ thể ta cũng đã giảm tiêu hao năng lượng đáng kể, giảm được 50%, chỉ còn chuyển hoá cơ bản. Thế nhưng, ngủ vẫn tốn năng lượng khi chiêm bao, cũng mệt mỏi toát mồ hôi hột như thường, không kể còn trằn trọc, lăn qua, lộn lại hoài không ngủ được. Thiền nếu đúng, giảm đến 40% năng lượng dành cho căng cơ và 30% năng lượng dành cho hoạt động não bộ, nói khác đi, thiền đúng cách đã tiết giảm đến 70% năng lượng cho cơ thể, do đó, tốt hơn so với giấc ngủ. Hèn chi Phật không cần ngủ và các thiền sư rất ít khi phải ngủ!

 

Không còn ý tưởng/ Chẳng có thời gian

Ở trạng thái xẹp xì, thân tâm an tịnh đó thì thân đã an, tâm đã tịnh. Một trạng thái vô ngã tràn ngập, đâu còn ý tưởng lăng xăng nào nữa. Khi còn ý, khi còn tưởng thì tức khắc còn sanh sự. Và tức khắc có sự nhộn nhạo. Nhưng coi vậy mà rất khó để dứt ý tưởng lăng xăng. Phật mà còn bị Ma vương quấy nhiễu, bao nhiều hình bóng chập chờn, xua đi không dễ ! Cho nên khi thấy những ý tưởng nọ kia xuất hiện cũng là chuyện bình thường thôi. Cứ để tự nhiên. Nó đến rồi nó đi. Đừng có ráng xua đuổi. Càng xua đuổi càng dính mắc, phan duyên. Chẳng trừ vọng tưởng chẳng cầu chân. Mặt hồ tĩnh lặng thì không cần ghi bóng hạc bay qua, không cần biết hạc vàng hay hạc đỏ, hạc trống hay hạc mái… Chánh niệm vào hơi thở là cách tốt nhất cắt đứt dòng ý, tưởng lăng xăng, nhộn nhạo. Lúc đầu, ý tưởng tràn ngập, dính mắc triền miên, lâu dần sẽ giảm bớt, đừng ráng xua đuổi, đứng « tham » muốn đạt kết quả này nọ. Trở lại với hơi thở càng nhanh càng có sự tiến bộ.

Khi thân tâm an tịnh, có thể cảm nhận một sự nhẹ nhàng, sảng khoái (thiền duyệt), cũng không cần bám víu. Có thể trong một sát na, cảm nhận trạng thái vô ngã, không thời gian, không không gian, không « ngã nhân chúng sanh thọ giả… ».

 

Hạt bụi lang thang/ Dính vào hơi thở

Trạng thái đó không dễ, không phải lúc nào cũng có được (có lẽ trừ các vị thiền sư thiện xảo). Còn thì… dễ thấy hơn là hạt bụi « lang thang » rồi dính vào hơi thở mà… sinh sự bấy nay. Thiệt ra không có chuyện tự nhiên mà « dính vào » một cách tình cờ chi đâu. Tất cả đều có « duyên sinh » của nó, có nhân quả của nó. Nó chằng chịt, nó quấn quít với nhau đó. Nó « hẹn nhau từ muôn kiếp trước » cả đó thôi ! Dù là cát bụi tuyệt vời hay cát bụi mệt nhoài gì đi nữa thì nó vẫn phải có nghiệp báo nhơn quả. Tin không tin, tùy. Cứ hỏi tại sao ta có mặt trên cõi đời này ? Cha ta mà không gặp mẹ ta thì ta là ai ? Lúc đó mới thấy cái quấn quít cái chằng chịt, cái duyên sanh, cái này có cái kia có cái này không cái kia không. Tưởng là tình cờ mà chẳng tình cờ tí nào. Người đâu gặp gỡ làm chi đều có cái lý của nó. Nhưng không phải thuyết định mệnh. Mọi thứ vừa chặt chẽ vừa lỏng lẻo. Vậy mới khoái. Vậy mới tự do. Tuyệt đối Tự do. Tự chịu trách nhiệm. « Cũng đừng trách lẫn trời gần trời xa/ Thiện căn cũng tại lòng ta » (ND). Ta chọn nghiệp, cải nghiệp, chuyển nghiệp. Gène cũng có thể thay đổi đó thôi.

 

Duyên sinh vô ngã/ Ngũ uẩn giai không

Hiểu được duyên sinh, thấy được vô ngã thì đã « ngộ » phần nào. Vô ngã không thể nói bằng ngôn từ, khái niệm, biện luận. Phải cảm nhận vì nó là một trạng thái tâm. Đến để mà thấy. Tam giác cân Giới Định Huệ, tùy mỗi người tiếp cận tùy căn cơ nhưng nó vốn là một tam giác cân hai chiều tương tác. Cái này sinh cái kia, cái kia sinh cái nọ, hỗ trợ lẫn nhau. Anh chàng bán thịt buông dao mà đến, anh chàng trí thức suy gẫm mà tới, nhưng cả hai đều bước qua Giới, qua Định. Chánh định (Samadhi=Tam-ma-đề ) sẽ dẫn tới Chánh kiến, chánh Tư duy… trên  con đường « Bát chánh đạo ».  Để có Chánh định thì phải đi từ Thiền chỉ (Samatha), thiến quán (Vipassana)… để thấy thực tường vô tướng, thấy Như Lai.

 

Từ đó thong dong/ Thỏng tay vào chợ

Đó là nhập. Ngộ rồi phải nhập chứ. Là phải học phải hành. Tri hành hợp nhất. Vào “chợ” một cách thong dong đâu có dễ. Không bị cuốn hút vào bao nỗi lo toan, phiền não đâu có dễ. Cho nên có tám vạn bốn ngàn pháp môn để tùy cơ ứng biến, để giúp mình giúp người. Học được một chút hạnh của Thường Bất Khinh (tôn trọng), của Dược Vương (chân thành), của Diệu Âm. Quán Thế Âm (thấu cảm), của Phổ Hiền, từ bi hỷ xả… đâu có dễ. Rồi còn phải học Duy-ma-cật, huệ phương tiện với phương tiện huệ, phải làm quen với Bất Nhị, với cơm Hương Tích, với trà Tào Khê …

Cõi người ta vốn là nơi hành xứ, thân cận xứ. Không trốn chạy, không buông xuôi. Đâu có dễ mà buông bỏ, mà lạnh lùng.

 

Đỗ Hồng Ngọc

(Saigon 01/2017)

« Thả lỏng toàn thân thả lỏng chưa? »

« Thả lỏng toàn thân thả lỏng chưa? »

Đỗ Hồng Ngọc

 

Ghi chú : Trong những buổi Chuyện trò về « Thân tâm an lạc », tôi thường nhắc đến Thiền như một « liệu pháp » hiệu quả để phòng ngừa và chữa trị các bệnh thời đại (SAD : Stress, căng thẳng ; Anxiety, lo âu, và Depression, trầm cảm) và thiền, cũng là một phương cách, một lối sống, giúp bảo vệ sức khỏe và nâng cao sức khỏe, chưa nói đến thiền còn là một « huệ phương tiện » để đạt đến giải thoát, có khả năng giúp hành giả « chiếu kiến ngũ uẩn giai không »…

Nhiều bạn hỏi tôi có thể chia sẻ cụ thể hơn những kinh nghiệm thiền tập của bản thân mình không.  Tôi ngần ngại vì không dễ chia sẻ một cách « cụ thể » được, vì thiền của người này không hẳn là thiền của người kia, dĩ nhiên cũng vẫn có đó, những  điều cốt lõi, rồi tùy căn cơ mỗi người mà « ứng biến » sao cho phù hợp tuổi tác, tâm sinh lý…  Nhưng rồi trong cuốn Thiền và Sức khỏe (2012) tôi cũng đã « tiết lộ » mấy câu vè viết cho riêng mình, nhằm « giúp trí nhớ », giấu kỹ đã trên mười năm nay, nay nhân lại có bạn hỏi nữa nên đành chia sẻ nơi đây vậy.

Tùy nghi và tùy hỷ nhé.

Thân mến,

(ĐHN)

 

« Thả lỏng toàn thân thả lỏng chưa? »

Đó là một câu chú, một “đà-la-ni” của riêng tôi mỗi buổi sáng sớm khi ngồi xuống… “diện bích”! Tôi nói diện bích vì chỗ tôi ngồi… thiền cách vách tường chưa tới một mét. Dĩ nhiên thiền không cứ phải là ngồi. Đi đứng nằm ngồi gì cũng thiền được. Nhưng ngồi thì… vui hơn, có lý hơn ! Tôi không ngồi được kiết già, bán già như truyền thống thì ngồi kiểu của… tôi, cũng như có kiểu ngồi của Tây Tạng, kiểu ngồi của Nhật bổn và kiểu ngồi của người Tây phương… Kiểu nào cũng tốt cả ! Từ mười lăm năm nay, sáng nào tôi cũng ngồi cái gọi là thiền của mình – vì không theo một trường phái nào cả, mà chỉ nắm nguyên tắc thiền Anapanasati trong Tứ Niệm xứ mà Phật đã dạy từ thuở ban đầu, trong đó đã bao gồm cả thiền chỉ và thiền quán- chừng 30-40 phút, sau đó kết hợp với các động tác  thể dục nhẹ chừng 30 phút nữa mà tôi cũng coi là một thứ thiền « động », một cách « xả thiền » đó vậy. Mỗi động tác thể dục đều tác động trên từng « cơ, xương, khớp » của thân, sau thời gian tĩnh lặng, lắng nghe cái tâm mình lằng nhằng cỡ nào, và làm sao cho nó chịu yên tịnh.  Tôi thấy sức khỏe mình có tốt hơn lên, sức làm việc bền bĩ hơn, trí nhớ có phần tốt hơn… Hôm nào không ngồi thiền và tập thể dục như vậy thì thấy uể oải. Lâu ngày tôi thấy mình như « ghiền » vậy. Tôi viết một bài vè để giúp trí nhớ và giấu kỹ, luôn bắt đầu bằng với « đàlani » : Thả lòng toàn thân thả lỏng chưa ?

Bài vè đó thế này:

 

Thả lỏng toàn thân

Như treo móc áo

Ngồi xếp bằng tròn

Vai ngang lưng sổ

Dõi theo hơi thở

Như mượn từ xa

Khi vào khi ra

Khi sâu khi cạn

Chú tâm quãng lăng

Pranasati

Hơi thở xẹp xì

Thân tâm an tịnh

Không còn ý tưởng

Chẳng có thời gian

Hạt bụi lang thang

Dính vào hơi thở

Duyên sinh vô ngã

Ngũ uẩn giai không

Từ đó thong dong

Thõng tay vào chợ…

 

(Đỗ Hồng Ngọc)

 

Động tác thả lỏng toàn thân rất quyết định trước khi vào thiền. Vào thiền mà còn căng cứng thì hỏng bét. Cho nên tự hỏi mình thả lỏng toàn thân thả lỏng chưa là hết sức cần thiết. Khi thả lỏng toàn thân như vậy, ta đã bềnh bồng trôi đi, không còn có ta có người có chúng sanh có thọ giả gì nữa thì được. Nếu thực sự thả lỏng được thì tức khắc ta đã giảm tiêu thụ năng lượng một cách đáng kể. Chim không cần vỗ cánh bay mà chỉ lượn nhẹ nhàng.

Nhưng thả lỏng cách nào?

 

Thả lỏng toàn thân/ Như treo móc áo

“Ðầu sọ khô cài hoa giắt ngọc, túi da hôi ướp xạ xông hương…” Trần Nhân Tông nói như thế trong Khóa Hư Lục. Có người nói thả lỏng toàn thân như xác trôi trên sông bồng bềnh. Coi thân như cái túi da hôi, coi thân như xác trôi sông…Theo tôi, tốt hơn nên coi thân là cái áo, móc lên cái móc áo, lùng nhùng rủ xuống.  “Thay như thay áo”  bởi cái áo thì không vĩnh cửu, nó “vô thường”, nó cần được thay. Coi thân như cái áo móc trên móc áo thì thân sẽ tòng teng buông xả hoàn toàn, thả lòng hoàn toàn tấm thân tứ đại ngũ uẩn rồi vậy. Chỉ cần vậy, đã đủ vào thiền. Đi đứng nằm ngồi gì cũng thiền. Thả lỏng, không còn cơ nào nào căng nữa, không còn dây thần kinh nào phải hoạt hóa nữa,”như như bất động” rồi vậy. Biết rằng sự căng cơ, tonus musculaire là cần thiết để giữ vững bộ xương, cho cơ thể  hoạt động, đã tiêu tốn gần 40% năng lượng của cơ thể. Khi thả lỏng, khi treo lên “móc áo” thì năng lượng căng cơ không cần phải tiêu tốn nữa. Người đã nhẹ hẫng đi: thân nhẹ nhàng như mây (TCS)!

 

Ngồi xếp bằng tròn/ Vai ngang lưng sổ

Ngồi kiểu nào cũng được, ngồi trên ghế cũng được, nhưng nếu xếp bằng tròn được càng hay. Nó vững. Nó như kiềng ba chân. Mặc ai nói ngữa nói nghiêng. Cho nên cần có tinh tấn và nhẫn nhục là vậy. Không nhẫn nhục thì dễ bỏ cuộc. Bị chê cười mai mỉa thì bỏ cuộc. Ai cười mặc, cứ “lì” là xong! Ngồi xếp bằng còn giống cái tháp. Tháp báu. Ở trong tháp báu đó có Như Lai Đa Bảo tủm tỉm cười. Người ngồi thiền kiểu này dễ thấy Như Lai Đa Bảo của mình hơn. Đó là một cái xác khô, toàn là đất nước gió lửa C,H,O,N và các nguyên tố đồng chì sắt kẽm, Mangan, Ma nhê, Phospho, vôi vữa các thứ…  Nó là báu, vì nó dùng để tạo dựng nên một sinh vật khác, có thể là cỏ cây hoa lá, có thể là sinh vật muôn loài và có thể là cái ta tái sinh. Ngồi trong tháp báu là “nhập thất” vào chính thân xác mình. Vai ngang lưng sổ để nhắc mình giữ thẳng lưng, ngang vai, nếu không thì ngôi nhà sẽ khụy, sẽ vẹo.

Yếu tố ‘thẳng lưng’ rất quan trọng, đã nêu rõ trong Thiền và Sức khỏe.

 

Dõi theo hơi thở/ Như mượn từ xa

Dõi theo không phải là theo dõi. Dõi theo thì nhẹ nhàng sảng khoái. Nó sao thì thấy nó vậy, không phê phán. Còn theo dõi thì căng thẳng, dò xét, lo âu, hồi hộp. Tại sao không dõi theo gì khác mà dõi theo hơi thở? Vì hơi thở dễ thấy nhất, dễ dõi theo nhất. Nó nằm ngay dưới mắt, nó nằm ngay ở mũi. Mà lúc nào cũng có nó, bất cứ ở đâu, bởi ở đâu và chỗ nào mà chẳng thở? Chọn một đối tượng khác để “quán sát” cũng được, nhưng chọn hơi thở thì tiện hơn. Nó gắn liền với thân. Mệt thì bỡ hơi tai, mệt thì gần tắt thở. Nó lại gắn liên với tâm, lúc hồi hộp lo sợ thì thở khác với lúc an vui. Nó vô thường. Hơi thở là sợi dây nối kết thân với tâm. Nó lại quyết định sự sống. Đời sống chỉ là một hơi thở không hơn không kém. Hết thở, ngưng thở là chết. Nó ở ngoài ta. Nó cóc cần ta. Cho nên dõi theo nó cũng thấy ra nhiều điều ngộ nghĩnh. Đầu tiên là nó chẳng phải của ta. Nó ở đâu đó trong không gian, trong vũ trụ. Nó chứa Nitrogen và Oxygèn cùng một số khi linh tinh khác. Ta cần Oxy để oxyt hóa thức ăn mà tạo ra năng lượng cho sự sống. Không thở thì chết. Thế nhưng có những sinh vật sống đời sống chẳng cần O2 như cỏ cây, lại có những sinh vật sống đời sống yếm khi, thí dụ loại vi trùng clostridium, khi thiếu O2 nó sống trong một vỏ bọc dày gọi là “bào tử”, co cụm lại và không chết. Đợi đủ điều kiện thì bung ra. Người ở trong thiền định, phải chăng đã sống trong một bào tử? Chữ “mượn’ cho thấy là giả tướng, là tạm bợ, đến lúc nào đó thì cũng sẽ phải trả lại thôi.

 

Khi vào khi ra/ Khi sâu khi cạn

Hơi thở vào thì biết vào, ra thì biết ra, sâu thì biết sâu, cạn thì biết cạn… Tóm lại, dõi theo để « biết » nó vậy. Nó vào nó ra nó sâu nó cạn. Không cần giượng cầu, không cần ép uổng, nào phải hít cho thiệt sâu, nào phải thở cho thiệt chậm, thiệt đều. Còn lâu ! Cứ thong dong. Nó sao kệ nó. Cứ tự nhiên, Cứ thong thả. Cứ bình thường. Đến lúc nào đó nó tự biết êm chậm sâu đều không cần phải ráng sức. Vấn đề chính là “dõi theo” nó. Cho dến một lúc, cũng chẳng cần biết nó vào nó ra nó sâu nó cạn ra sao. Nó mặc nó. Ta mặc ta. Ta đã hòa tan, đã tan biến với nó. Ta còn « không ta » làm sao thấy nó nữa cơ chứ? Ta chỉ mượn tạm ở giai đoạn đầu để dẫn ta vào « định ». Trong định, vượt cả tầm cả tứ, cả hỷ cả lạc, cả xả niệm lạc trú, vào thẳng  xả niệm thanh tịnh nếu có thể. Và vượt qua nữa. Gaté, Gaté, Para gaté… Trong kinh Tứ niệm xứ (Satipathana) Phật đã nói rõ. Đây là con đường độc nhất dẫn tới thanh tịnh cho chúng sanh, diệt trừ khổ ưu, thành tựu chánh trí, chứng đắc Niết bàn… Từ Tứ niệm xứ, giản đơn thành thân hành niệm và từ thân hành niệm, giản đơn hơn nữa thành Anapanasati, An-ban thủ ý, thở chánh niệm, quán niệm hơi thở. Con đường càng lúc càng giản đơn mà tuyệt diệu của bậc Y vương.

 

Chú tâm quãng lặng/ Pranasati

Như trong bản nhạc có những quãng lặng cần thiết, hai nhịp, bốn nhịp… Thở cũng vậy. Giữa thở vào và thở ra có một quãng lặng ngắn. Giữa thở ra và thở vào có một quãng lặng dài hơn. Đó là giai đoạn ngưng nghỉ. Những người tập khí công có thể điều khiển nhịp thở thành ba thì hoặc bốn thì. Ở đây chỉ nói người bình thường thì cần đặc biệt chú ý thì thở ra. Thở ra không cần năng lượng. Thở vào thì cần năng lượng. Cho nên trước khi thở vào cần một chút ngưng nghỉ để tập trung năng lượng. Trên thực tế, khi áp suất ở phổi bằng 0 (bằng không) thì khí bên trong phổi và bên ngoài phổi hoàn toàn không phân biệt, ở đó đã có sự hòa nhâp làm một với không gian và thời gian cũng không còn. Chỉ có sự tĩnh lặng. Người thiện xảo trong thiền có thể kéo dài quãng lặng này dài ra, nối các quãng lặng với nhau thành một quãng dừng. Quãng dừng này chính là giai đoạn người ta đã sống trong bào thai,trở về  bào thai Như Lai, Như Lai tạng. Dĩ nhiên vẫn có những nhịp thở rất nhẹ nhưng  không hề có sự nhích lên xuống của cơ hoành. Hình như người ta thở qua da (trong Phôi thai học – Embryology- thì da và phổi có cùng nguồn gốc). Những bậc thiền sư ở giai đoạn tứ thiền (xả niệm thanh tịnh) có lẽ đã ở trạng thái này.

Prana chính là quãng lặng đó. Pra là trước, ana là thở vào. Prana là « trước khi thở vào », hay nói đúng hơn, trước khi thở. Nó chính là bào thai trong bụng mẹ, không cần phải thở.  Các tài liệu cổ xưa gọi Prana là nguồn sống. Sati là niệm, là nhớ nghĩ, là chiêm nghiệm, là quán chiếu. Nhớ nghĩ, quán chiếu giia đoạn « Prana » đó, ta thấy hóa ra nguồn sống là cõi không thở, cõi ngưng thở, cõi trước khi thở…

Anapanasati thi Ana là thở vào, Apana là thở ra, Sati là niệm, nhớ, nghĩ. Phật không nói đến Prana, nhưng trong Yoga có Pranayama, « kiểm soát prana ». Không nói đến là để mỗi người tự phát hiện, tự điều chỉnh, tự kiểm soát.

Chữ OM (trong Om Mani Padme Hum) thì theo nguyên ngữ, chữ OM viết là AUM : A thở vào, U thở ra, M quãng lặng đó vậy!

(còn tiếp)

Tìm lối thoát bệnh tật nhờ ”thiền”

Ghi chú: một người bạn vừa gởi tôi bài viết này của Lê Tú Lan trên báo Sức Khỏe & Đời Sống của Bô Y Tế, bèn đem ”khoe” với bạn vậy! Cảm ơn Lê Tú Lan. (ĐHN).

(http://suckhoedoisong.vn/bac-si-do-ho...)

 

Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc: Tìm lối thoát bệnh tật nhờ thiền

NGÀY 06 THÁNG 09, 2015 | 08:00

(Báo Sức Khỏe & Đời Sống, Bộ Y Tế)

Lê Tú Lan

Một vị bác sĩ khả kính kết hợp cả hai yếu tố của một người nghệ sĩ và một nhà khoa học, bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc không chỉ được gọi là bác sĩ nhi khoa, rất nhiều người còn gọi ông là bác sĩ của tuổi mực tím, tuổi trưởng thành và cả tuổi… trăng xế. Ông không chỉ đến để giúp họ chữa lành những nỗi đau thể xác mà còn xoa dịu những bất an, những mất mát về tinh thần cho từng số phận. Ấn tượng đầu tiên của tôi về ông là một bác sĩ có nụ cười hiền hậu, phong thái giản dị mà đĩnh đạc và trẻ hơn rất nhiều so với cái tuổi “thất thập cổ lai hy” của mình. Thông thường mỗi nhà văn, nhà thơ có một đối tượng “fan” hâm mộ nhất định nhưng bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc lại chinh phục được mọi giới, mọi lứa tuổi từ các em tuổi mực tím mộng mơ, đến các bà bầu ục ịch và cũng chẳng tha các vị sồn sồn hay quý vị lão niên bởi ông chính là tác giả của những tác phẩm đã đi vào lòng người nhẹ nhàng, gần gũi và tự nhiên nhất, đem lại cho mọi người tiếng cười, cảm giác dễ chịu cùng những lời khuyên đời thường, dung dị và khoa học không những giúp cho người bệnh bớt bệnh mà còn giúp họ bớt khổ trong tâm.

Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc.

Trong một buổi trò chuyện với người hâm mộ, bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc nêu lên một câu hỏi và rồi ông lại tự trả lời: Vì sao bây giờ người ta bệnh nhiều hơn xưa? Cả nước đã mở ra rất nhiều bệnh viện mà bệnh nhân vẫn cứ tràn ngập, quá tải? Đó là bởi, môi trường xã hội, trong đó có hành vi lối sống của con người đã thay đổi; đặc biệt môi trường thiên nhiên đang bị hủy hoại, cây cối bị chặt trụi, không khí bị ô nhiễm trầm trọng. Bản thân mỗi con người sống trong một xã hội căng thẳng, phải bươn chải, chạy theo đồng tiền… không còn sự thư nhàn, thoải mái. Tâm cũng bệnh mà không gian bên ngoài cũng bệnh. Đời sống căng thẳng gây bệnh tâm thần; ăn uống bất cẩn gây bệnh béo phì, tim mạch; môi trường bê bối gây bệnh ung thư; và các thứ tai nạn, thương tích… Các bệnh truyền nhiễm ngày càng phát triển, bệnh cũ bùng phát, bệnh mới ngày càng nguy hiểm hơn. Bệnh viện quá tải là chuyện dễ hiểu!

Và rồi bác sĩ kết luận: “Thuốc uống đôi khi không cần thiết nếu biết cách sống.  Tôi nhận thấy nhiều bạn trẻ uống thuốc tự nhiên như phản xạ, uống cả bọc thuốc gọi là thuốc bổ, thấy người ta uống thì mình uống mà quên đi tập thể lực. Tôi cho rằng khi được nghỉ ngơi hãy thực sự hưởng giờ phút an lành, bỏ mọi nỗi lo đi thì mới tái tạo sức lao động được, thậm chí dành thời gian để sáng tạo một đề án mà mình ưa thích cũng là một phần thưởng”.

BS. Đỗ Hồng Ngọc thường xuyên có những buổi tư vấn sức khỏe với nhiều người.

Cách đây gần hai chục năm, do làm việc rất căng thẳng, lúc đó bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc là Giám đốc Trung tâm Truyền thông Giáo dục sức khỏe của Sở Y tế TP.HCM nên thường xuyên phải tham dự hội nghị, hội thảo quốc tế và cũng thường xuyên phải cấp cứu cho bệnh nhân, nên bất ngờ ông bị một cơn tai biến quật ngã phải cấp cứu và bị mổ vài lỗ trên đỉnh đầu. Nằm trong phòng chăm sóc đặc biệt lần này không phải với cương vị bác sĩ mà là một bệnh nhân như bao bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo khác, bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc nhớ lại: Tôi tỉnh dậy thấy mình nằm trên băng ca, cổ họng gắn một cái ống thở và tất nhiên là tôi không nói được, một cô y tá thấy tôi mở mắt thì chạy lại xem hồ sơ của tôi rồi reo lên: “Có phải bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc báo Mực tím không ạ?”, tôi không nói được, chỉ khẽ nháy mắt ra hiệu, cô ấy lại reo lên: “Mấy bạn ơi ra mà xem bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc này”. Thật là tức cười, hoàn cảnh tôi lúc ấy thật không đáng xem chút nào. Làm trong nghề y nên tôi tự biết, cái bệnh này hay để lại di chứng, không bị cái này thì cũng bị cái kia và không hy vọng đi lại hay nói năng bình thường được. Ba bốn ngày sau khi đặt chân xuống đất, như một phản xạ, tôi tự bước đi và ngạc nhiên vô cùng. Chỉ vài bước lẫm chẫm như trẻ con tập đi mà sao hạnh phúc quá chừng. Tôi bước vào toillet, ngước nhìn vào gương, thấy đầu mình trọc lóc bình vôi, râu ria tua tủa, tôi thấy mình rất lạ mà cũng thấy đẹp nữa (cười). Thấy hay hay, tôi liền lấy giấy bút ra tự vẽ mình, riêng cái khoản đứng được trong toillet dù chỉ ít phút cũng thấy lạ lắm, thấy hạnh phúc lắm, phải nói đó là phép lạ trong cuộc sống làm tôi nhớ đến câu thơ của Huy Cận: “Hạnh phúc rất đơn sơ…”. Từ trong hoàn cảnh đó tôi mới phát hiện ra cuộc sống thật nhiệm màu, tôi nhìn thấy cái gì cũng lạ, lạ từ bước chân dò dẫm đến ánh mắt, khuôn mặt mọi người, cứ như tôi đang sống trong một kiếp khác. Bạn bè thương tôi, họ là những bác sĩ đồng nghiệp mang tới cho tôi nhiều thứ thuốc, tôi là dân trong nghề nên cũng biết thuốc này cho tôi cái lợi này thì sẽ hại tôi ở cái khác, cho nên tôi bỏ hết chỉ giữ lại một thứ để làm cho huyết áp mình ổn định, không bị tai biến nữa và tôi nghĩ ra một cách khác để chữa cho mình, đó là đi vào thiền định. Bằng phương pháp hít thở rất đơn sơ mà tôi lại thấy rất hiệu quả. Kể từ ngày đó đến nay cũng ngót nghét gần hai chục năm và tôi cũng viết được mười mấy, hai chục cuốn sách (hồi trước tôi viết ít hơn, giờ thì có thời gian suy ngẫm nhiều hơn). Đối với bản thân, tôi luôn giữ gìn để mình không bị xuống cấp nhanh quá, tóc tai mọc lại, cuộc sống an hòa hơn. Trong Phật giáo người ta thường hay chúc nhau: “Thân tâm thường an lạc” và mình an lạc, điều đó rất là cần thiết. Tóm lại, cái quan trọng nhất là thái độ sống của mình, dẫn đến cách sống. Đừng chờ đợi hạnh phúc, nó sẽ chẳng bao giờ đến, mà phải biết nhận ra hạnh phúc ở ngay đây và ngay bây giờ,  tôi thực tập theo cách riêng của mình, phù hợp với mình. Từ góc độ y sinh học, tôi nghiền ngẫm, thể nghiệm và lý giải được phần nào ý nghĩa sâu thẳm của thiền nên tôi rất tin tưởng để áp dụng vào điều trị những vấn đề sức khỏe của tâm và thân.  Sức khỏe của một con người không thể chỉ khu trú vào chuyện có hay không có bệnh, tật. Người thầy thuốc thường chỉ chữa cái “đau” mà không chữa cái “khổ”, chữa cái “bệnh” mà không chữa cái “hoạn”. Do vậy mà dù y học ngày càng phát triển với những thành tựu đáng kinh ngạc nhưng tình trạng tâm thần, tự tử, bạo lực, bất an và các bệnh do hành vi lối sống gây ra như tim mạch, đái tháo đường, béo phì… cứ ngày càng phát triển! Thiền, theo tôi là một lối thoát. Âu Mỹ hiện nay đang hướng về thứ “thuốc” này của phương Đông.

Lê Tú Lan