Yanis Varoufakis's Blog, page 58

Ο Πολιτισμός στον Καιρό της Χρεοδουλοπαροικίας

 

Η παρασιτική ολιγαρχία δείχνει το ασχημότερο πρόσωπό της όταν ασχολείται με τον Πολιτισμό
 Την 16η Ιουλίου του 2020, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έφερε στη Βουλή νομοσχέδιο για την μετατροπή του ΑΚΡΟΠΟΛ σε κέντρο Τέχνης και Δημιουργίας. Μια προσεκτική ανάγνωσή του καταδεικνύει την χυδαιότητα με την οποία οι πολιτικοί εντεταλμένοι της παρασιτικής ολιγαρχίας αντιμετωπίζουν την Τέχνη, τους καλλιτέχνες και, εν γένει, τα πολιτιστικά αγαθά. [Απόσπασμα από την ομιλία του Γιάνη Βαρουφάκη στη Βουλή, 16η Ιουλίου 2020]
ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑ
Η Τέχνη απαιτεί χρήμα. Πάντοτε η Τέχνη απαιτούσε χρήμα. Αυτό που δεν αντέχει είναι την αγοραία αντίληψη για αυτήν.
Οι καλλιτέχνες, οι μουσικοί, οι άνθρωποι του θεάτρου και του κινηματογράφου, πρέπει να βοηθιούνται να ζουν από τη δουλειά τους χωρίς εξάρτηση είτε από κάποιον ολιγάρχη είτε από το κράτος: οι γλύπτες κι οι ζωγράφοι να μπορούν να πουλάνε τα έργα τους – οι θεατράνθρωποι κι οι παραγωγοί κινηματογράφου να πουλάνε ικανό αριθμό εισιτηρίων ώστε και να ζουν και να επενδύουν σε νέες παραστάσεις, σε νέες ταινίες – η σύγχρονη ελληνική πολιτιστική παραγωγή να αποκτήσει κοινό εκτός των συνόρων διατεθειμένο να πληρώσει για αυτήν, όπως της αξίζει.


Άλλο όμως να λέμε ότι η Τέχνη κοστίζει και πρέπει να έχει έσοδα και άλλο το να συγχέει κανείς, όπως συστηματικά κάνει η κυβέρνηση, την παραγωγή πολιτισμικών αγαθών με την αγοραία αντίληψη για αυτά


Άλλο το να χαιρόμαστε που η τιμή ενός έργου ήταν υψηλή και άλλο το να βλέπουμε την υψηλή τιμή ως μέτρο της ανεκτίμητης αξίας του.


Αυτή η σύγχυση είναι που διαποτίζει τα νομοσχέδια του Υπουργείου Πολιτισμού της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας, καθιστώντας τα απειλή για τον Πολιτισμό.
Ο καλλιτέχνης χρειάζεται χρήματα για να ζει και να δημιουργεί. Όμως, καλλιτέχνης ο οποίος λειτουργεί ως μια μορφή επιχειρηματία, όπως απαιτεί η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη, αυτοαναιρείται.
Όπως ο μαθηματικός ή ο μουσικός, ο καλλιτέχνης πρέπει να υπερβεί τον εαυτό του, το εγώ του, για να μπορέσει να δημιουργήσει κάτι ανεκτίμητο. Πρέπει να μην μπορεί να μην κάνει αυτό που κάνει, όποιο κι αν είναι το κόστος. Αν λειτουργεί εργαλειακά (δηλαδή κάνει τέχνη για να πετύχει κάτι άλλο, είτε αυτό είναι η φήμη, είτε το κέρδος) παύει να είναι καλλιτέχνης. Για να παραμένει καλλιτέχνης πρέπει να σκέφτεται και να λειτουργεί ως ακριβώς το αντίθετο του επιχειρηματία, του entrepreneur, του καπιταλιστή, ο οποίος – είναι αλήθεια – εάν δεν κυνηγά το κέρδος θα πτωχεύσει και, έτσι, θα πάψει να είναι επιχειρηματίας. Ο καλλιτέχνης πρέπει να είναι το αντίθετο του επιχειρηματία, το αντίθετο του κυνικού, τον οποίο ο Oscar Wilde τον όρισε ως εκείνον που γνωρίζει την τιμή του καθετί αλλά αγνοεί την αξία του ο,τιδήποτε.

ΤΟ ΓΛΥΚΟ ΠΑΡΑΔΟΞΟ
Με ενδιαφέρον παρατηρούμε την σταδιακή απομάκρυνση της συντηρητικής παράταξης από την ίδια της την ιδεολογία. Ακούμε εκπροσώπους της ΝΔ να ρωτούν σκωπτικά: «Και γιατί δεν μπορεί να θεωρηθεί τέχνη η ικανότητα μεγιστοποίησης του κέρδους του καλλιτέχνη μέσα από την τέχνη του;»
Κάποτε, σε παλιότερες εποχές, υπήρχαν άνθρωποι στη Νέα Δημοκρατία που γνώριζαν την αποστομωτική απάντηση του Αριστοτέλη γιατί το κυνήγι του χρήματος δεν μπορεί ποτέ να θεωρηθεί ενάρετο (και άρα συμβατό με τις «καλές τέχνες»): Για τον Αριστοτέλη καμμία δραστηριότητα δεν είναι ενάρετη εάν δεν έχει τέλος. Και δίνει το παράδειγμα του να χτίσεις ένα πλοίο, μια βάρκα. Πρόκειται για δραστηριότητα με αρχή, μέση και τέλος. Επειδή ακριβώς έχει τέλος, αυτό το τέλος την καθιστά εν δυνάμει ενάρετη, ενώ το κυνήγι του κέρδους, μια διαδικασία χωρίς τέλος (καθώς πάντα μπορείς να βγάλεις άλλο ένα ευρώ ή δολάριο), ποτέ δεν μπορεί να καταστήσει ενάρετους (και συνεπώς ούτε θεράποντες της Τέχνης) εκείνους που κυνηγούν το χρήμα, συμπεριλαμβανομένων δήθεν καλλιτεχνών όπως ο Damien Hirst, ο οποίος βρίσκεται πιο κοντά στον Jeff Bezos της Amazon παρά στον κόσμο της Τέχνης και του Πολιτισμού.
Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 είχα γνωρίσει έναν μαθηματικό στο Cambridge ο οποίος εξειδικευόταν στη Θεωρία των Αριθμών (Number Theory). Όταν τον ρώτησα τι ακριβώς ήταν το αντικείμενο της έρευνας του μου απάντησε: «Κοίταξε, το βασικό χαρακτηριστικό των θεωρημάτων που αναπτύσσω είναι ότι δεν έχουν καμμία απολύτως πρακτική αξία». Κι όμως. Αυτή η βασική έρευνα, στις πιο νεφελώδεις γωνιές των αγνών μαθηματικών, αν και οι πρωτεργάτες τους που την θεράπευαν το έκαναν χωρίς καμία βλέψη σε πρακτικές εφαρμογές, απέδωσε μαθηματικές λύσεις χωρίς τις οποίες, σήμερα, τα κινητά μας τηλέφωνα, το Διαδίκτυο, όλα αυτά τα εργαλεία που διατιμώνται προς τρισεκατομμύρια δολάρια, απλά δεν θα λειτουργούσαν.
Κι εδώ έγκειται το Γλυκό Παράδοξο: Αν ο μαθηματικός στον οποίο αναφέρθηκα ήταν υποχρεωμένος, από το πανεπιστήμιο, το υπουργείο ή έναν εργοδότη, αντί να ακολουθεί την περιέργεια του, να ψάχνει να βρει άμεσα εφαρμόσιμες μαθηματικές λύσεις μεγάλης αγοραίας αξίας, ένα είναι σίγουρο: Ότι δεν θα έβρισκε τις λύσεις που σήμερα έχουν τέτοια τεράστια εμπορική αξία!
Το ίδιο ισχύει στην Τέχνη. Η εμπορική αξία που μπορεί να αποκτήσει ένα έργο, όπως κι ένα μαθηματικό θεώρημα, είναι σαν ένα υποπροϊόν – κάτι σαν την ευτυχία που την επιτυγχάνεις μόνο αν δεν προσπαθείς να είσαι ευτυχισμένος. (Καθώς αν πασχίζεις να είσαι ευτυχισμένος, η δυστυχία είναι εξασφαλισμένη.) Αν κάποιοι είχαν πείσει τον Van Gogh να ζωγραφίζει όχι ακολουθώντας την μανία του αλλά με σκοπό να βγάλει χρήματα, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι τα έργα του θα κατέληγαν να μοσχοπουλιούνται μετά θάνατον. Αν σήμερα αποτιμώνται με αμύθητα ποσά αυτό οφείλεται στο ότι στόχος του δεν ήταν η μεγιστοποίηση της τιμής τους.
Αυτά τα απλά περί «Τέχνης ως Αυτοσκοπός» κάποτε τα καταλάβαιναν οι πραγματικά φιλελεύθεροι άνθρωποι, ακόμα και πολλοί συντηρητικοί. Όμως, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έχει ενστερνιστεί έναν ακραίο ψευδο-νεοφιλελευθερισμό που τους ωθεί να ξεστρατίσουν ακόμα και από την δική τους παράδοση του οικονομικού φιλελευθερισμού, π.χ. την παράδοση του Άνταμ Σμιθ.
Για τον Άνταμ Σμιθ η Αγορά, είτε είναι η αγορά πορτοκαλιών είτε έργων τέχνης, είναι ένα καλό και χρήσιμο εργαλείο. Αυτό σημαίνει ότι, όπως ένα σφυρί ή ένα βιομηχανικό ρομπότ, η Αγορά είναι χρήσιμη εργαλειακά – ως μέσο, ως εργαλείο, για την επίτευξη άλλων κοινωνικών στόχων, ανεξάρτητων από την Αγορά. Για την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας όμως, που έχει διαποτιστεί από τον νεοφιλελεύθερο Φονταμενταλισμό της Αγοράς, η Αγορά είναι αυτοσκοπός, όχι απλά ένα εργαλείο για την επίτευξη κάποιου άλλου ενάρετου σκοπού.
Ως αποτέλεσμα, η Υπουργός Πολιτισμού, και οι συγγραφείς των νομοσχεδίων του υπουργείου της, αδυνατούν να συλλάβουν την ομορφιά του πιο πάνω Γλυκού Παράδοξου:


Καλλιτέχνες που δημιουργούν ανεκτίμητες αξίες καταφέρνουν (πολλές φορές μετά θάνατον!) να πωλούν τα έργα τους σε υψηλότατες τιμές


Aν, όμως, στόχος τους κατά τη διάρκεια της δημιουργίας είναι οι υψηλότατες τιμές (είτε είναι στη μουσική, είτε στο θέατρο, είτε στα εικαστικά, είτε ακόμα και στα μαθηματικά) δεν θα καταφέρουν να δημιουργήσουν ανεκτίμητες αξίες


Ο μόνος τρόπος να δημιουργηθούν ανεκτίμητες αξίες είναι μέσω της απελευθέρωσης των δημιουργών από την αγωνία της πώλησης


Μόνο δημιουργώντας χωρίς την αγωνία της πώλησης μπορούν να δημιουργήσουν τις αξίες που, κάποια στιγμή, μπορεί και να φέρουν υψηλές τιμές.


Όταν το κράτος, ο διευθυντής του πολιτιστικού κέντρου ή ο γκαλερίστας που τον χρηματοδοτεί λένε στον καλλιτέχνη «κάνε ό,τι κάνεις σκεπτόμενος το πως το έργο σου θα μοσχοπουληθεί», είναι σαν του λες «έσω αυθόρμητος». Είναι μια προσταγή που αυτό-υπονομεύεται την ώρα που ξεστομίζεται! Όσο αδύνατον είναι κάποιος να προσπαθήσει να είναι αυθόρμητος, το ίδιο αδύνατον είναι να κυνηγήσει το χρήμα ως πραγματικός καλλιτέχνης.
ΜέΡΑ25: ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΝΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΣ
Η κοινωνία πρέπει, λοιπόν, αν εκτιμούμε συλλογικά την Τέχνη, να απελευθερώνει τους δημιουργούς από την αγορά, όχι να τους επιβάλει την αγοραία λογική. Ο Tζον Kένεντι είχε πει κάποτε: «Αν θέλουμε η Τέχνη να θρέψει τις ρίζες του Πολιτισμού, η κοινωνία πρέπει να απελευθερώσει τους καλλιτέχνες ώστε να ακολουθήσουν το όραμά τους εκεί που τους ωθεί». Το αντίθετο δηλαδή από εκείνο που κάνει το νομοσχέδιο της κυβέρνησης.
Που πρέπει να αρχίσουμε; Ο Picasso έλεγε ότι, καθώς όλα τα παιδιά γεννιούνται καλλιτέχνες, το ζήτημα είναι πώς θα τους κρατήσουμε καλλιτέχνες όταν μεγαλώσουν. Πρέπει, λοιπόν, να ξεκινήσουμε από νωρίς. Από το σχολείο. Είδαμε, όμως, την χυδαιότητα με την οποία το Υπουργείο Παιδείας αντιμετώπισε τα καλλιτεχνικά μαθήματα, καταργώντας τα επί της ουσίας.
Εμείς στο ΜέΡΑ25:


Προτείνουμε καλλιτεχνικά μουσικά γυμνάσια και λύκεια σε κάθε γειτονιά, για κάθε παιδί, ακόμα και για αυτά που δεν θέλουν να γίνουν καλλιτέχνες


Προτείνουμε δημόσιους πόρους για καλλιτέχνες και δημιουργούς μέσα από συναγωνιστικές διαδικασίες όπου θα κρίνονται από κριτικές επιτροπές αποτελούμενες από δημιουργούς


Προκρίνουμε τη διεθνοποίηση της ελληνικής πολιτιστικής παραγωγής. Αλλά ποιά διεθνοποίηση; Παραδείγματος χάριν, έχουμε αυτό το κόσμημα που έφτιαξε η Άννα Καφέτση στη Συγγρού, στο Φιξ, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το οποίο κάθεται και αραχνιάζει τόσα χρόνια από όλες τις μνημονιακές κυβερνήσεις. Αυτό θα έπρεπε να είναι πόλος έλξης ξένων καλλιτεχνών στην Ελλάδα κι η πηγή από την οποία η ελληνική σύγχρονη δημιουργία θα βγαίνει στο εξωτερικό μέσα από συμφωνίες μεταξύ του ΕΜΣΤ και ανά τον κόσμο σημαντικών μουσείων τέχνης. Όχι αυτό που γίνεται σήμερα, όπου συγκεκριμένοι ολιγάρχες έρχονται, επιλέγουν δυο, τρεις ντόπιους καλλιτέχνες, τους αναμειγνύουν με εισαγόμενα έργα μεγάλης εμπορικής αξίας και, λόγω και της πτώχευσης του ελληνικού Δημοσίου, ηγεμονεύουν με νοοτροπία αποικιοκράτη επί της πολιτιστικής σκηνής.


Επιστρέφοντας στα νομοθετήματα του Υπουργείου Πολιτισμού, είναι συγκλονιστική η πλήρης απουσία από τα άρθρα τους του καλλιτέχνη-ως-δημιουργού. Όταν εμφανίζεται ο δημιουργός σε κάποιο από τα άρθρα εμφανίζεται ως μιας τρίτης κατηγορίας επιχειρηματίας. Το αυταπόδεικτο γεγονός ότι ο καλλιτέχνης πρέπει να βγάλει χρήματα για τα προς το ζην και για να επενδύει στο έργο του δεν δικαιολογεί την αδυναμία του Υπουργείου Πολιτισμού να συλλάβει τον σημαντικό δυισμό που βρίσκεται στο επίκεντρο της πολιτιστικής παραγωγής. Ποιον δυισμό;


Από τη μία μεριά, ένας σοβαρός δημιουργός δημιουργεί ανεκτίμητη αξία που δεν μπορεί να ποσοτικοποιηθεί χωρίς να χαθεί


Από την άλλη, ο καλλιτέχνης είναι εργαζόμενος που έχει ανάγκη να ζήσει, έχει δηλαδή ανάγκη ποσοτικοποιημένης αξίας πρώτης ύλης, είδη πρώτης ανάγκης


Αυτός ο δυϊσμός, ο συνδυασμός…
(α) της ανεκτίμητης αξίας που παράγει ο δημιουργός, και
(β) των διατιμημένων αναγκών του,
…δεν είναι κάποιο παράδοξο προς «επίλυση». Είναι η άγρια ομορφιά της καλλιτεχνικής ύπαρξης. Η ομορφιά που η λογική της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας προσπαθεί να συνθλίψει επιμένοντας να μετρηθούν, να ποσοτικοποιηθούν, να εμπορευματοποιηθούν, ουσιαστικά να μετατραπούν σε τιμές, οι ανεκτίμητες αξίες που παράγει ο καλλιτέχνης.
Η ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ «ΚΟΙΝΟΥ» ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΕΧΝΕΣ
Ο Μαρξ είχε γράψει κάποτε ότι «Η Τέχνη, πάντα και παντού, είναι η κρυφή εξομολόγηση και, την ίδια στιγμή, η κρυφή κίνηση της εποχής της». Ποια είναι η (όχι και τόσο) κρυφή «κίνηση» των νομοσχεδίων της Νέας Δημοκρατίας; Είναι η  παράδοση της παραγωγής πολιτιστικών αγαθών της χώρας μας στην λογική της μισανθρωπικής, αγοραίας ανταποδοτικότητας. Αυτό αποπνέουν.
Ας πάρουμε ως παράδειγμα κάτι σωστό που αναφέρει ως στόχο του το τελευταίο νομοσχέδιο της κυβέρνησης: Μιλάει για τη σημασία δημιουργίας ενός Κοινού το οποίο θα είναι ευαισθητοποιημένο απέναντι στον πολιτισμό, στα πολιτιστικά αγαθά, στην Τέχνη. Σωστά. Είναι πολύ σημαντικό. Όμως, συνεχίζει ο Μαρξ, «όπως κάθε προϊόν, έτσι και το αντικείμενο της Τέχνης δημιουργεί ένα Κοινό το οποίο ευαισθητοποιείται στην Τέχνη και χαίρεται την ομορφιά της. Η πολιτιστική παραγωγή, συνεπώς, όχι μόνο παράγει αντικείμενα για τα υποκείμενα, αλλά και υποκείμενα για τα αντικείμενα».
Ας δούμε τί είδους «υποκείμενα», τί είδους «κοινό», θέλει να δημιουργήσει το κυβερνητικό νομοσχέδιο: Ωθώντας τους καλλιτέχνες προς τη λογική της αγοράς, θα δημιουργήσει ένα Κοινό ανίκανο να εκτιμήσει έργα τέχνης για ο,τιδήποτε υπερβαίνει την ανταλλακτική τους αξία. Μόνο ωθώντας τους καλλιτέχνες να μην τους καίγεται καρφάκι για την τιμή του έργου τους θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε ένα Κοινό που μπορεί να δει την τέχνη ως κάτι ανεκτίμητο – και τελικά να είναι έτοιμο να πληρώσει όσα-όσα για αυτήν. [Εδώ επανέρχεται το προαναφερθέν Γλυκό Παράδοξο.]
ΓΙΑΤΙ Η ΤΕΧΝΗ ΤΡΟΜΑΖΕΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΙΤΙΚΗ ΟΛΙΓΑΡΧΙΑ
Στην πραγματικότητα, το κατεστημένο μας, η παρασιτική ολιγαρχία που εκφράζει η κυβέρνηση και γενικότερα στο μνημονιακό τόξο, δεν θέλουν Κοινό που να μπορεί να εκτιμά την Τέχνη για την Τέχνη. Ο Αντόρνο είχε περιγράψει τον συγκεντρωμένο ακροατή της μουσικής ως κάποιον που εκείνη τη στιγμή χάνεται μέσα της και που -είτε είναι ταξιτζής, είτε βιομηχανικός εργάτης, είτε καθηγητής πανεπιστημίου- λειτουργεί ως συμμέτοχος στη διαδικασία της μουσικής παραγωγής.
Αυτή η ιδέα του συγκεντρωμένου, του συνεπούς, ακροατή της μουσικής, του αφοσιωμένου στην Τέχνη Κοινού, τρομάζει τους κατέχοντες την εξουσία αυτής της χώρας. Κι έχουν δίκιο να τους τρομάζει! Ένα τέτοιο Κοινό, ένα Κοινό που δεν καταναλώνει αλλά βιώνει την Τέχνη, ζει την Τέχνη, δεν είναι εύκολα χειραγωγήσιμο. Είναι ένα Κοινό έτοιμο να αντισταθεί στην καθεστηκυία τάξη, έτοιμο να αντισταθεί στη μίζερη, κιτς, παρασιτική ολιγαρχία, ιδίως αυτής της χώρας.
Το ίδιο ισχύει και για την Μόρφωση, την Υγεία και όλα τα δημόσια αγαθά. Διαβάζοντας τα νομοσχέδια του Υπουργείου Παιδείας ή του Υπουργείου Υγείας, διακρίνουμε το ίδιο μοτίβο: Τέχνη, Μόρφωση και Υγεία κρίνονται ως προς αξίες που ντε και καλά πρέπει να μετρηθούν, να ποσοτικοποιηθούν μέσω αυτού που ο Μάρξ όρισε ως την «αποξενωμένη, αφηρημένη δύναμη της ανθρωπότητας»: Το χρήμα!
ΤΟ ΑΓΟΡΑΙΟ ΠΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΜΙΣΑΝΘΡΩΠΙΚΗΣ ΑΝΤΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη, έχει ξεστρατίσει εδώ και καιρό πολύ από το δρόμο του φιλελεύθερου συντηρητισμού. Χάθηκε στη ζούγκλα της εξίσωσης του εργαλείου της κοινωνίας με την ίδια την κοινωνία. Τα πάντα τίθενται υπό το αγοραίο πρίσμα της στυγνής ανταποδοτικότητας. Πρόκειται για γενικότερη αντιμετώπιση. Σκέπτονται την αποτελεσματικότητα ενός νοσοκομείου από το πόσα κέρδη είχε ή εν δυνάμει θα μπορούσε να έχει. Ενός σχολειού από το τι δίδακτρα χρεώνει ή τι δίδακτρα εν δυνάμει θα μπορούσε να χρεώσει. Κοιτάζουν ένα πίνακα και σκέφτονται την τιμή του. Ακούν πρόταση για μια παράσταση και αναλογίζονται τις εν δυνάμει εισπράξεις ή το ποσό που θα έδινε ένας ολιγάρχης για να μισθώσει την έκθεση, τον χώρο, το Μουσείο.
Με άλλα λόγια, ο,τιδήποτε δεν διατιμάται, δεν είναι αξία άξια λόγου στα νομοσχέδιά τους. Το ΜέΡΑ25 τους απαντάμε ότι δεν είναι εκείνοι οι ρεαλιστές και εμείς οι αιθεροβάμονες. Είμαστε και περισσότερο ρεαλιστές από αυτούς και πιο κοντά στην πολιτιστική παραγωγική διαδικασία. Εμείς θέλουμε και χρήματα να κερδίζουν οι καλλιτέχνες, και πόροι να παράγονται μέσα από την καλλιτεχνική κοινότητα, και πωλήσεις έργων τέχνης σε υψηλές τιμές, και πωλήσεις εισιτηρίων ικανές να συντηρήσουν μια θεατρική παράσταση, ένα κινηματογραφικό έργο. Όμως, αυτά τα θέλουμε ως υποπροϊόντα, όχι ως σκοπό. Μόνο έτσι παράγονται τόσο ανεκτίμητες πολιτιστικές αξίες όσο και υψηλά εισοδήματα για τους δημιουργούς.
Για το ΜέΡΑ25 η Τέχνη, η Μόρφωση κι η Υγεία, για να θεραπεύονται σωστά και αποτελεσματικά, πρέπει να είναι αυτοσκοπός – όχι εργαλεία με τα οποία θα πετύχουμε κάτι άλλο.
Ο μισανθρωπισμός της ανταποδοτικότητας είναι, λοιπόν, εκείνο που μας διαχωρίζει από το σύγχρονο ελληνικό κατεστημένο. Κάποτε, η συντηρητική παράταξη εκπορευόταν από μία ολιγαρχία που είχε εργοστάσια τα οποία παρήγαγαν πράγματα – με τα προβλήματά τους, με τρομοκρατία των συνδικαλιστών από το παρακράτος, με τις διαπλοκές τους, με τις αναποτελεσματικότητές τους. Ήταν, όμως, μια αστική τάξη που ένιωθε περήφανη για τα προϊόντα που έβγαιναν από τον ιμάντα παραγωγής των εργοστασίων τους: το χάλυβα, τα πλυντήρια, τις κλωστές και τα υφάσματα, τα καράβια, «πράγματα» απτά και απαραίτητα στον γενικότερο πολιτισμό της ανθρωπότητας, ανεξάρτητα από το πολιτικό και οικονομικό σύστημα. Εκείνη η πάλαι ποτέ αστική τάξη, και οι συντηρητικοί της πολιτικοί εκπρόσωποι, ήταν σε καλύτερη θέση να κατανοήσουν αυτά που σήμερα το ΜέΡΑ25 λέει για την πολιτιστική παραγωγή – ήταν, άλλωστε, μια αστική τάξη που δεν περηφανευόταν μόνο που παρήγαγε χάλυβα και πλυντήρια αλλά και που είχε κι έναν Χατζιδάκη στο Τρίτο Πρόγραμμα.
ΣΥΓΚΡΙΣΗ: Η ΠΑΛΑΙ ΠΟΤΕ ΑΣΤΙΚΗ ΤΑΞΗ & Η ΠΑΡΑΣΙΤΙΚΗ ΟΛΙΓΑΡΧΙΑ
Σήμερα τι, ακριβώς, παράγει η παρασιτική ολιγαρχία, που εκπροσωπεί η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη; Τοξικά πακέτα «κόκκινων» δανείων που τα αγοράζουν και τα πουλάνε σε κάλπικες δευτερογενείς αγορές μέσω ταμείων που ιδρύουν με μοναδικό στόχο να αποσπάσουν δημόσιο χρήμα που φορτώνουν ως νέο χρέος στους ώμους ενός λαού – τον οποίον, στα σαλόνια τους, λοιδωρούν ως ανεπρόκοπο και αντι-παραγωγικό.
Αυτή είναι η ολιγαρχία που βρίσκεται σήμερα πίσω από τα νομοσχέδια για την Τέχνη, την Παιδεία, την Υγεία τα οποία, τελικά, γράφονται για να παραδώσουν αυτούς τα ανεκτίμητα δημόσια αγαθά βορά στους επιτήδειους, κυρίως μέσω των προσφιλών τους ΣΔΙΤ («συμπράξεις» δημοσίου & ιδιωτικού τομέα).
Είτε εμπορεύονται «κόκκινα» δάνεια, είτε πουλάνε αμύθητο φυσικό πλούτο σε ξένους ολιγάρχες (π.χ. τον Ερημίτη στην Κέρκυρα), είτε καταθέτουν νομοσχέδια για τον Πολιτισμό, όπου και να κοιτάξουμε, βλέπουμε την κιτς αισθητική που αποπνέει η δουλικότητα και η ταύτιση με την σύγχρονη, παρασιτική ολιγαρχία της Χρεοδουλοπαροικίας μας.
Δεν υπάρχει καλόπιστος πολίτης που δεν την διακρίνει:


Τι σχέση έχει ο «μεγάλος περίπατος» του κ. Μπακογιάννη με τις εξαίσιες πεζοδρομήσεις ενός Στέφανου Μάνου ή ενός Κώστα Λαλιώτη;


Τί σχέση έχει η «Καθημερινή» της Ελένης Βλάχου και το Τρίτο Πρόγραμμα του Μάνου Χατζιδάκη με την «Καθημερινή» του κ. Αλαφούζου ή τα κανάλια της συμφοράς;

“ΕΞΕΥΓΕΝΙΣΜΟΣ” ΚΑΙ ΤΟ ΑΥΓΟ ΤΟΥ ΦΙΔΙΟΥ
Το χειρότερο με την κιτς, παρασιτική ολιγαρχία είναι ότι δεν είναι μόνο αντιαισθητική και χυδαία, αλλά και ότι ρέπει στον αυταρχισμό. Διαβάζουμε στο τελευταίο νομοσχέδιο του Υπουργείου Πολιτισμού αναφορές στην ανάγκη για «εξευγενισμό» (gentrification) της περιοχής γύρω από το ΑΚΡΟΠΟΛ, στην Οδό Πατησίων. Το ΜέΡΑ25 υποστηρίζει διακαώς την αναβάθμιση της περιοχής, της κάθε περιοχής της πρωτεύουσας και άλλων πόλεων που έχουν δει καλύτερες μέρες. Θέλουμε οι υποβαθμισμένες από την μνημονιακή καταστροφή περιοχές να γίνουν ασφαλέστερες, ομορφότερες για  τους κατοίκους, για τους επισκέπτες, για τους τουρίστες, για όλους. Πώς θα γίνει όμως αυτό;
Το κυβερνητικό νομοσχέδιο απαντά: Μέσω της ίδρυσης πωλητηρίου και εστιατορίου στο ΑΚΡΟΠΟΛ. Προφανώς, τα σχέδιά τους περιέχουν κι άλλες διαστάσεις που δεν αναφέρουν. Φαντασιώνονται ότι το άνοιγμα του ΑΚΡΟΠΟΛ, και μαζί με το πωλητήριο και το εστιατόριό του, θα αυξήσει τα νοίκια και τις αξίες πώλησης των διαμερισμάτων της περιοχής, ότι αυτό θα διώξει (με την συνδρομή βέβαια του AirBnB) τους «βρώμικους» γείτονες. Έτσι οραματίζονται τον ερχομό της αναβάθμισης.
Εμείς, το ΜέΡΑ25, την αναβάθμιση της περιοχής την εννοούμε αλλιώς:


Θα δημιουργήσουμε καλλιτεχνικά και μουσικά γυμνάσια σε κάθε υποβαθμισμένη γειτονιά


Θα εισάγουμε σοβαρά καλλιτεχνικά μαθήματα σε κάθε σχολείο


Θα δώσουμε ανάσες στις οικογένειες της περιοχής και στοργή στους μη καθημαγμένους κατοίκους


Θα δημιουργήσουμε λαϊκό θέατρο και εργαστήρι κοινωνικών μέσων και κινηματογράφου για τους κατοίκους της περιοχής δίπλα και μέσα στα διάφορα ΑΚΡΟΠΟΛ


Θα δώσουμε τη δυνατότητα στις οικογένειες που ζουν εκεί να πάνε, οι ίδιοι και τα παιδιά τους, σε μια ενισχυμένη και αναβαθμισμένη Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών


Θα λειτουργήσουμε το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.


Αυτά για μας συνιστούν αναβάθμιση.
Η «αναβάθμιση» που ευαγγελίζεται η κυβέρνηση μόνο υποβάθμιση-μέσω-απαρτχάιντ μπορεί να χαρακτηριστεί.
Και το χειρότερο; Ούτε καν αυτό θα πετύχουν. Η νέα τροπή της ύφεσης που επέβαλε ο κορωνοϊός στη Χρεοδουλοπαροικία μας θα ακυρώσει τα σχέδια τους για αγοραίο εξευγενισμό περιοχών όπως εκείνος στην Πατησίων κοντά στο ΑΚΡΟΠΟΛ. Κι άλλα μαγαζιά θα κλείσουν, κι άλλη μιζέρια θα επεκταθεί πάνω από την περιοχή. Είναι κάτι που ακόμα και οι κυβερνητικοί βουλευτές το βλέπουν. Και αυτό μας ανησυχεί. Γιατί;
Τις τελευταίες εβδομάδες παρατηρούμε μια επικίνδυνη αναβίωση στην Πλατεία Βικτωρίας πρακτικών που πρωτοσυναντήσαμε στην Πλατεία Αγίου Παντελεήμωνος, την περίοδο που η Χρυσή Αυγή ενισχυόταν μέσω (Α) διαδηλώσεων δήθεν εξαγριωμένων κατοίκων και (Β) διαπλοκής με συγκριμένες ομάδες εντός της Ελληνικής Αστυνομίας. Θυμίζουμε ότι, πριν ανέλθουν εκλογικά, οι Χρυσαυγίτες μίσθωναν, με την ώρα, τις «υπηρεσίες» τους σε συμφέροντα real estate με στόχο την εκδίωξη φτωχών ανθρώπων από «προς-αναβάθμιση» περιοχές, όπως το Γκάζι ή ο Κεραμεικός.
Αυτό το όνειδος σήμερα φαίνεται να αναβιώνει κατά τι χειρότερο, με βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας να παρουσιάζεται δίπλα σε γνωστό Χρυσαυγίτη στην πλατεία Βικτωρίας στο πλαίσιο διαδήλωσης δήθεν αγανακτισμένων κατοίκων. Αυτό εννοεί το Υπουργείο Πολιτισμού ως «εξευγενισμό» υποβαθμισμένων περιοχών; Συνδυασμό παρακρατικών πογκρόμ των κατοίκων με AirBnb και ολίγον ΑΚΡΟΠΟΛ;
ΕΠΙΛΟΓΟΣ: Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΜέΡΑ25
Στο ΜέΡΑ25 την πολιτιστική παραγωγική διαδικασία, την ποιοτική αναβάθμιση της ζωής των ανθρώπων και των γειτονιών, την βλέπουμε υπό το πρίσμα της κοινής ευημερίας και της πολιτιστικής ευδαιμονίας, όχι της ψευδο-νεοφιλελεύθερης μισανθρωπικής ανταποδοτικότητας.
Ο Ιπποκράτης έλεγε:
Ο Βίος βραχύς
Η δε Τέχνη μακρή
Ο δε Καιρός οξύς
Η δε Πείρα σφαλερή
η δε Κρίσις χαλεπή.
Ναι, οι πολιτικές αποφάσεις που παίρνουμε για τις σύντομες ζωές μας και την Τέχνη που, σύμφωνα με τον Ιπποκράτη, είναι ατελείωτη, είναι χαλεπές – δηλαδή γεμάτη ευθύνες.
Η κυβέρνηση και το Μνημονιακό Τόξο κατανοούν τις ευθύνες αυτές ως γραμμάτια που έχουν να εξοφλήσουν στην κιτς, παρασιτική, αντιφιλελεύθερη ολιγαρχία.
Στο ΜέΡΑ25 τη μόνη ευθύνη, το μόνο χρέος, που αναγνωρίζουμε είναι να κάνουμε την πολιτιστική παραγωγή, και την ευδαιμονία που μόνο αυτή μπορεί να παράσχει, κτήμα όλων.

While EU leaders squabble, the Elephant in the Room remains unnoticed

While the media are reporting the news of the deadlocked EU Summit negotiations over the so-called ‘Recovery Fund’, an eerie silence prevails regarding the Elephant in the Room: The huge wave of austerity the Eurozone is sleepwalking towards. Let’s look at the facts.
Even if the Dutch Prime Minister, Mr Rutte, and the rest of the ‘frugal four’, were to remove their objections to the Recovery Fund’s terms and conditions, the net fiscal effect across the Eurozone will be no more than 1% annually for three years. Now, let us turn to the Elephant in the Room: the dreaded return of the obligation to balance government budgets, the infamous Fiscal Compact.
According to the optimistic scenario of the European Commission, the Eurozone’s mean government budget in 2020 will be -8% of total Eurozone GDP . Of this, next year, the nascent steady-state recovery will remove, at best 4%, leaving the Eurozone, on average, with a -4% 2021 budget deficit. Moreover, as this is a mean, some countries (e.g. Italy and Greece) are facing, in 2021, a steady state budget deficit in excess of -8% (down from -15% in 2020). Which means that, to get back to balanced budgets, on average, the Eurozone will impose upon itself fiscal austerity of approximately 4% of its aggregate GDP, with countries like Italy and Greece facing an austerity nightmare in excess of 8% of their crushed GDP.
If this were to be allowed to happen, the Recover Fund’s 1% annual fiscal boost will be countered by a 4% fiscal austerity wave. As Europe begins to recover from the pandemic’s disastrous effects, Brussels will be hitting our economies  over the head with a sledgehammer. And yet, ultimate proof that the EU’s establishment resembles the Bourbons (in that they forget nothing and learn nothing!), our great and good leaders refuse to discuss this ominous Elephant in the Room, choosing instead to invest hours in endless negotiations over the 1% fiscal boost and whether it should be reduced or how it will be managed.
Regarding that, relatively insignificant (in macroeconomic terms), so-called ‘Recovery Fund’, let’s take a quick look at what our leaders are fretting about. Five are the issues at stake. The first three sound important but it is only the last two that constitute truly burning issues.
The three lesser issues are:


The overall size of the package (to be financed by debt the EU Commission will take out from private debt markets on behalf of member-states) and the distribution of these monies between grants and loans. While it is true that loans are irrelevant (as member-states and EU companies are facing insolvency, not illiquidity), it is unlikely that this will be a major sticking point.


The allocation of the monies between different countries. Here, I fear, the Dutch Prime Minister has a good point: It was silly for the Commission to specify how much money each country would get on backward looking metrics while not taking into account the (yet unknown) effects of the pandemic on the economies, and health systems, of member-states


The voting mechanism by which payments will be authorised or blocked: Will Holland have veto power? Will Qualified Majority Voting be used to enable payments? Or to block them? (As we know, the default matters a great deal in decision making, private or collective)


And now to the two, truly, burning issues:


Conditionalities: The Dutch (and others hiding behind them, including I dare say… Berlin) want pre-conditions for disbursement – e.g. for the Italian government to legislate, e.g., pension cuts before it collects monies. As this is no less than the politically debilitating troika process that Greece and other countries know well, the demand for conditionalities is a blocking move (especially for Rome) by whomever insists on them.


Rebates: One way of pacifying governments that do not want to be seen by their electorates to cave in to mutualisation (e.g. the Dutch PM), or which are not in the Eurozone and cannot see why they should be paying for its ill-design (e.g. Sweden), is to promise them rebates of the monies committed. However, this means that, to preserve the size of the Fund, countries like Germany, France and, yes, Italy, must fork out more.


So, that’s the state of play. Once more, all night negotiations in Brussels, in the midst of a crippling crisis, are focusing on the lesser issues and studiously avoid talking about the Elephant in the Room, that is Europe’s ‘natural’, and self-defeating, proclivity toward austerity for everyone, except for the financiers and the captains of corporations who are treated to the most extravagant of socialisms.

Συζητώντας τις προτάσεις του ΜέΡΑ25 για την κρίση στην Ελλάδα & την Ευρώπη – Start TV 13/07/2020

The Eurozone’s grappling with crisis, class war & the North-South divide – Berliner Verlag interview

What did you think when the Euro-group elected its new leader last week? At least this was not the outcome Frau Merkel had wished?
My first thought was that it spelled the end of any possibility of harmonizing corporate tax rates across the Eurozone, an issue that I am on Mrs Merkel’s side. The second thought was that the Irish finance minister’s victory was a victory for forces pushing for greater, not less, austerity across the European Union. It was not a good moment for Europe. [From the above you can see that I never automatically opposed whatever Mrs Merkel favoured!]
If you look at fiscal and monetary politics in the Euro area today – what is your impression? Have the Europeans learnt a lesson from the Greek crisis?
To begin with, please let us not conflate Europe’s rulers with the… Europeans. Turning now to your question, Europe’s leaders resemble the Bourbons: they have forgotten nothing and they have learned nothing. More precisely, while the ECB’s monetary policy reaction has been far improved since Mario Draghi succeeded the catastrophic Jean-Claude Trichet’s, monetary policy has long ago reached the limits of what it can do. So, the only thing that matters now is Europe’s fiscal stance.
Our fiscal stance remains the most tepid and the weakest amongst developed economies. It must be considered yet another dereliction of duty for two reasons, one ex ante and one ex post.
The ex ante failure has to do with what we are doing now, in 2020: Taking out all the loans provided to business (that are irrelevant fiscally), the fiscal injections into the EU economy are: (a) small overall and (b) hopelessly lopsided, with Germany on the one hand pumping a great deal more fiscal power into its economy while Italy and Spain cannot – the result being a magnification of Europe’s greatest weakness: our internal imbalances.
The ex post failure stems from the demise of the idea of a Eurobond – the only instrument that could prevent, in 2021 or 2022 (when the fiscal compact is re-energised) massive new austerity in countries like Italy and Spain. Since the budget deficit of these countries will exceed 10% of GDP, you can imagine that the fiscal consolidation necessary to return to the fiscal compact is going to produce a further increase in the imbalances that have been tearing the Eurozone apart since 2010.
You are very critical of the European Recovery Fund. Why?
For at least three important reasons: First, it was devised as a substitute to the Eurobond, which it is not. Secondly, because its structure is divisive and likely to cause greater disunity among Europeans. Thirdly, because it will be too little and it will come too late to counter-act the new austerity that the re-introduction of the fiscal compact will bring. Let me explain these three objections in greater detail.
While it is true that the Recovery Fund involves a degree of common debt, it is explicitly (and legally) designed as a one-off debt with specific details on how and when it will be repaid. Thus, we have wasted a fantastic opportunity to create the equivalent of US Treasury Bills, which is what makes the dollar powerful and the United States far better placed to absorb shocks.
Moreover, I am appalled that the Commission specified in advance, based on backward looking data, which country will receive how many billions. It was an awful thing to do because it set one country, one people, against another. What we needed was a sum that would be diverted to regions in Europe most in need of support. There are poor parts of Germany that will be hit more than richer parts of Spain. The total sum available should be distributed ex post on the basis of the needs of particular European regions and sectors, not by means of the usual sordid bargain in Brussels that divides a pie between governments.
Lastly, this Recovery Fund will do very little to ameliorate the austerity that the re-introduction of the fiscal compact will necessitate. It will fail in the same way that the many billions of the structural funds failed to ameliorate the effects of austerity between 2010 and 2016.
What consequences will the Fund have in Europe?
It will entrench the false view in Northern Europe that it was all about hand-outs to the Southerners while, at once, entrenching the false view in Europe’s South that the whole of the North benefits from pushing the South into greater impecunity.
What will happen to the working class people in the Euro-Zone?
It will continue to watch its prospects decline both in the North and in the South while the financiers and the members of the boards of directors of large companies enjoy the fruits of socialism for the oligarchy and stinging austerity for the majority of the Greeks and of the Germans.
Will the consequences be different for Greece and Germany, aka South and North?
Yes and no. Workers in the North and in the South will be facing increasing precarity and will be getting angrier and more discontented. Except that the rate of deterioration will be much greater in countries like Greece, the result being the continuation of the mass exodus of young people which makes our countries of the South impossible to sustain as functioning societies.
What role are the “frugal four” playing – isn’t it legitimate to keep in mind the public debt in each country?
Governments have a duty to defend their people from a number of threats. One of them is excessive public debt. But, there is also excessive private debt. And, even more ominously, low investment that jeopardises a nation’s chances to repay both private and public debt. The so-called frugal four are working in favour of large conglomerates that want their cake and to eat it: They like the effect Italy and Greece are having at keeping the exchange value of the euro low (so as to maximise their exports, eg, to China) and the interest rates below zero (so as to get free money from the ECB). Like all free-riders, they take what suits them but then take no responsibility for the damage that the policies favouring them do both to the South and to their own working classes (which find themselves increasingly squeezed and indebted as part of the same process that squeezes and indebts the South).
You frequently speak of “oligarchs” – who are they in Europe?
In the early fifties, when the EEC was first created, they were the captains of the steel and coal industries. Soon after, they were joined by the electrical goods industries plus the automakers. In the 1980s the captains of industry were increasingly sidelined by the bankers who, by 2008, had ended up as the masters of Europe’s destiny.
Can the European oligarchs at least provide new jobs and/or be competitive with the US or China?
Absolutely not. The capacity of European financialised capitalism to produce good quality jobs is at its nadir and is getting worse and worse due to the EU’s failure to create the public finance instruments that DiEM25 has been proposing for years now – e.g. a joint European Investment Bank and European Central Bank program by which EIB-bonds can be backed by ECB-bonds to mobilise idle cash (that is currently destroying German pension funds) and turn it into green investments.
Most observers have no doubt that there will be austerity in exchange of money from the fund. What austerity else can Greece bear, keeping in mind the sacrifices that have already been made?
This is like asking a patient nearing death as a result of having been subjected to massive radiation how much more radiation she can take!
What is the current state of the Greek economy? Debt is still at 180 percent, despite 200 billion Euro for bailing out the banks?
Greece’s debt is unpayable not despite but because of the banks’ bailout. Since 2009 I have been saying that Europe’s rulers, and this is where I do blame Mrs Merkel, cynically saved idiotic bankers by transferring their losses onto the shoulders of Europe’s weakest taxpayers. Mrs Merkel, Mr Sarkozy, the troika and everyone else who has maintained this crime-against-logic for a decade will forever by guilty in the conscience of Europe’s progressives. [And, by the way, Greece’s debt is not well about 200% of GDP!]
What will Europe look like if the Recovery Fund really delivers on 750 billion Euro?
Sad and divided. For a start, of these 750 billions, 250 billions will be loans. The last thing Europe’s devasted businesses that are facing insolvency is more loans – Greece’s fate provides a great lesson to those who refuse to recognise this simple truth. As for the remaining 500 billions, more than 100 of them are re-purposed funds (i.e. not new money) and another 200 will be sacrificed to buy the frugal four’s consent. That leaves us with, at best, 300 billion. It sounds a lot but it is puny. Over three years it comes to less than 1% of GDP. Given that the austerity that Berlin will demand and Brussels will impose will be more than 4% of GDP over the same year, the only conclusion is that, as the pandemic (hopefully) subsides, European capitalism will be inflicting another unnecessary blow to itself – just as in 2010.
In your view – what would be an adequate program to cope with the Corona-devastation?
DiEM25 has already answered this – our 3 point plan.


The ECB must issue a long-maturity, 30-year, Eurobond for €1 trillion euros solely backed by the ECB, with the possibility of further issuance in needs be. This €1 trillion should then be used to replace national debt, in proportion to the coronavirus-induced regional recessions & public health costs.


The ECB must inject a €2000 European Solidarity Cash Payment to every European resident


The EU must create a European Green Recovery & Investment Program funded by EIB bonds approximately equal to 5% of the EU’s GDP, to be backed in the bond markets by the ECB.


You are talking about “class war”. Are we already there?
We have been there since 2010. The austerity imposed upon Greece in May 2010 was the first move toward a fiscal consolidation in Germany (and all other countries) that shrank German workers (and every other European working class’) total income and job prospects.
What should the workers and/or leftist parties do to stop the call war? Or will they have to fight? And can they be the winners?
Form a transnational, paneuropean movement with a single economic agenda that we campaign in favour of in Holland, Finland, Germany, Greece, Italy, everywhere. This is what we at DiEM25 have been working towards. Can it succeed? Yes, it can. Will it succeed? It depends on us.

CLICK HERE FOR THE INTERVIEW IN GERMAN, AS PUBLISHED BY BERLINER VERLAG

 

MeRA25: One year in Parliament

In less than a year, MeRA25’s our parliamentary group has proven “your voice in parliament”

They have attended all parliamentary proceedings and articulated profound, substantive and creative opposition!
MeRA25’s parliamentary group has notably:


Tabled more than 850 questions in the context of Parliamentary Control of the Government


Submitted concrete proposals on a number of articles during the Amendment of the Constitution


 Tabled 20 amendments to legislative bills, including:


Abolishing the prepayment of tax [businesses and freelance professionals must currently pay in advance 100% of next year’s estimated income tax]


Rationalising the flat tax on property in favour of the weakest [one of the harshest austerity-inspired flat taxes, keeping in mind that home-ownership in Greece, at around 75%, is amongst the highest in the EU]


Reducing VAT rates in Aegean islands [whose residents are de facto overburdened by high transport costs and limited access to state services due to geographic isolation],


Proposing a subsidy for the elderly uninsured and protecting main residences and small businesses from foreclosures [a huge social issue, made worse by the government’s decision to allow off-shore predatory funds to purchase non-performing loans at large discounts, which in turn makes auctioning properties at prices well below the market profitable]

In addition, MeRA25 has submitted:


A comprehensive electoral law proposal, aiming at a more proportional, practical, smart, full and democratic electoral system, while the other parties where haggling around electoral bonuses [Under majority representation over the past decade, the party gaining the most votes is awarded a bonus of up to 50 seats in parliament, out of a total of 300].


A comprehensive legislative proposal on the right to vote of Diaspora Greeks, while both the government and the main opposition where deceiving them [Diaspora Greeks amount to as much as 50% of Greece’s population and established parties covet their votes]


A legislative proposal “Protection of Citizens from the Fallout of the Intensifying Economic Crisis” [in Greek] for public consultation, ahead of its formal submission to the Greek Parliament.

Do you want to be informed of DiEM25’s actions? Sign up here

Πέντε χρόνια μετά, το ΟΧΙ πιο επίκαιρο από ποτέ

Το 2015 τα μάτια των προοδευτικών ανθρώπων όλου του κόσμου στράφηκαν στην Ελλάδα όπου ένας μικρός ευρωπαϊκός λαός ύψωσε το ανάστημά του εναντίον του σοσιαλισμού για τους πολύ λίγους και της στυγνής λιτότητας για την πλειοψηφία των ευρωπαίων.
Το Δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου του 2015 ήταν μια ιδιαίτερη στιγμή της σύγχρονης Ευρωπαϊκής Ιστορίας. Κόντρα στην ασφυξία των κλειστών τραπεζών και την τρομολαγνεία των καναλιών της διαπλοκής, ο λαός απέδειξε ότι μπορεί. Ηττηθήκαμε λόγω μιας ηγεσίας που, αντίθετα με τον λαό, δεν ήθελε και δεν μπορούσε. Όμως, ο λαός μας γράφει Ιστορία τόσο με νίκες όσο και με ηρωϊκές ήττες.
Σήμερα, πέντε χρόνια μετά, η επέτειος του Δημοψηφίσματος δεν έχει απλά ιστορική σημασία. Εν όψει του 5ου Μνημονίου που ετοιμάζει η ίδια ολιγαρχία-χωρίς-σύνορα, και με μια ακόμα ελληνική κυβέρνηση να ετοιμάζεται για ένα νέο ΝΑΙ ΣΕ ΟΛΑ, η 5η επέτειος του ΟΧΙ αποτελεί παρακαταθήκη για την αντίσταση στη νέα φτωχοποίηση των ήδη φτωχοποιημένων Ελλήνων.
Το ΟΧΙ δεν ανήκει σε κανένα κόμμα. Όμως, το ΜέΡΑ25 είναι το μόνο κοινοβουλευτικό κόμμα που τιμά εκείνο το ΟΧΙ δίνοντάς του νέα δυναμική μέσα από συγκεκριμένη Ολοκληρωμένη Πρόταση Νόμου για την Προστασία των Πολιτών από το 5ο Μνημόνιο.

5η Ιουλίου 2015: Το βράδυ που ένας πρωθυπουργός ανέτρεψε τον λαό

Καθώς περνούσα την κύρια είσοδο του Μαξίμου, οι υπουργοί και παρατρεχάμενοι που συνάντησα φαίνονταν μουδιασμένοι, λες και είχαν μόλις υποστεί βαριά εκλογική ήττα. Η παρουσία μου τους έκανε ακόμα νευρικότερους. Ο Αλέξης, μου είπαν, βρισκόταν σε συνάντηση με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στο γειτονικό Προεδρικό Μέγαρο και θα με δεχόταν αργότερα. Έτσι, περίμενα στην αίθουσα συσκέψεων με τους υπόλοιπους υπουργούς, παρακολουθώντας τα τελευταία αποτελέσματα στις οθόνες. Όταν εμφανίστηκε το τελικό ποσοστό στην οθόνη. 61,35% υπέρ του ΟΧΙ με ποσοστό συμμετοχής το εντυπωσιακό 62,5%, πετάχτηκα από την καρέκλα μου σηκώνοντας πανηγυρικά τη γροθιά στον αέρα. Τότε, κοιτάζοντας γύρω μου, συνειδητοποίησα ότι ήμουν ο μόνος στο δωμάτιο που πανηγύριζε.
Περιμένοντας τον Αλέξη, βρήκα μήνυμα στο κινητό μου από τον Νόρμαν Λάμοντ: «Αγαπητέ Γιάνη, συγχαρητήρια. Μια περίφημη νίκη. Δε γίνεται να μην εισακουστείτε τώρα. Καλή τύχη!» Θα εισακουστούμε, σκέφτηκα, αρκεί να αποφασίσουμε να μιλήσουμε. Εκεί που καθόμουν, παρακολουθώντας να ξετυλίγεται σε αργή κίνηση η ακύρωση της περίφημης νίκης μας, άρχισα να παρατηρώ τους παρευρισκομένους και τις μικρές λεπτομέρειες που μέχρι τότε μου είχαν διαφύγει. Οι άντρες είχαν εγκαταλείψει το απλό, καθημερινό ντύσιμο που χαρακτήριζε τα στελέχη του Σύριζα και έμοιαζαν με κοστουμάτους μεγαλοδικηγόρους σε βραδινή έξοδο. Οι γυναίκες ήταν ντυμένες λες και πήγαιναν σε προεδρική δεξίωση. Όταν έφτασε και η Δανάη, συνειδητοποίησα πως όχι απλώς ήμασταν οι μόνοι χαρούμενοι άνθρωποι εκεί μέσα, αλλά ήμασταν και οι μόνοι που φορούσαν τζιν και μπλουζάκια. Ένιωθα σαν να βρέθηκα ξαφνικά σε μια ταινία επιστημονικής φαντασίας, όπως εκείνες όπου οι εξωγήινοι καταλαμβάνουν ένα ένα τα σώματα των δικών σου ανθρώπων χωρίς να το έχεις πάρει είδηση.
Κάποια στιγμή ο Αλέξης επέστρεψε στο Μαξίμου και μισή ώρα αργότερα απηύθυνε διάγγελμα προς τον ελληνικό λαό. Δύο φράσειςκλειδιά στην ομιλία του ξεκλείδωσαν το σεντούκι των προθέσεών του. Η μία απέκλειε τη ρήξη με την τρόικα. Η δεύτερη ήταν η ανακοίνωση πως μόλις είχε ζητήσει από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να συγκαλέσει αμέσως το συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών: Το επόμενο πρωί κιόλας μετά τον εξευτελισμό τους στις κάλπες, οι αρχηγοί του μνημονιακού τόξου προσκαλούνταν να επιστρέψουν στα πράγματα, να καθοδηγήσουν τη συνέχεια. Στρεφόμενος στη Δανάη της είπα χαμηλόφωνα:
«Διασπά τον Σύριζα και προετοιμάζει συμμαχία με την αντιπολίτευση για να περάσει το νέο μνημόνιο. Η Νέα Αποστασία που μαγείρευαν τα παιδαρέλια του στις Βρυξέλλες δεν ανακόπηκε από το 62%».
Πέρασε μιάμιση ώρα ακόμη σε ξεχωριστές συναντήσεις με τους Σαγιά και Ρουμπάτη προτού με δεχτεί. Η ώρα είχε πάει σχεδόν δύο όταν μπήκα στο γραφείο του. Καθώς σηκωνόταν από την καρέκλα του γραφείου του για να με προϋπαντήσει, με μαύρους κύκλους κάτω από τα μάτια και ύφος ψυχολογικής καθίζησης χειρότερο από ποτέ, με κοίταξε και είπε κάτι που δεν μπορεί να γραφτεί εδώ. Το νόημα της φράσης του ήταν ότι τα είχαμε κάνει θάλασσα. «Διαφωνώ», του απάντησα ορθά κοφτά. Γίνανε λάθη πολλά, αλλά ήταν μια νύχτα θριάμβου που απαιτούσε από εμάς να χαρούμε και να τιμήσουμε τη λαϊκή ετυμηγορία.
Πριν αρχίσουμε την κουβέντα, ο Αλέξης με ρώτησε αν θα με πείραζε να παραστεί στη συνάντησή μας ο Δημήτρης Τζανακόπουλος, ο νομικός σύμβουλος του Μαξίμου και βαθιά αντιμνημονιακός σύντροφος που τον Φλεβάρη με αντιμετώπιζε με σκεπτικισμό φοβούμενος ότι έσερνα τον Αλέξη προς τη συνθηκολόγηση με τους τροϊκανούς.8  Καθόλου, του απάντησα. Για την ακρίβεια ήθελα να είναι παρών, κάτι ως μάρτυρας. Ήταν φανερό πως δε θα ήταν μια απλή συνάντηση.
Ο Αλέξης ρώτησε αν οι τράπεζες θα άνοιγαν σύντομα. Ήταν ερώτηση-παγίδα. Γνώριζε την απάντηση και την εκμαίευε για να δικαιολογήσει την απόφασή του να συνθηκολογήσει. Προσποιήθηκα ότι δεν καταλάβαινα, λέγοντας πως για να σεβαστούμε το ΟΧΙ έπρεπε να ξεκινήσει εκείνη τη στιγμή το παράλληλο σύστημα πληρωμών (με έκδοση ηλεκτρονικών υποσχετικών IOU η αξία των οποίων θα βασιζόταν στη δυνατότητά τους να αποπληρώνουν μελλοντικούς φόρους) και να κουρέψουμε τα ομόλογα SMP του Ντράγκι. Αν δεν κάνουμε αυτές τις κινήσεις για να ενισχύσουμε τη διαπραγματευτική σου ισχύ, του είπα, το
61,3% θα σκορπιστεί στους πέντε ανέμους. Αν, αντίθετα, τις ανακοινώσουμε απόψε, με τη στήριξη του 61,3% των ψηφοφόρων, σε διαβεβαιώνω ότι ο Ντράγκι και η Μέρκελ αργά ή γρήγορα θα συζητήσουν για πρώτη φορά μαζί μας μια αμοιβαίως ικανοποιητική συμφωνία. Τότε μόνον, Αλέξη, θα ανοίξουν οι τράπεζες κανονικά. Αντίθετα, αν δεν προβείς σε αυτή την κίνηση, επέμεινα, «θα σε ισοπεδώσουν».
Εξήγησα ακόμα πως χρειαζόμουν μόνο δύο, τρεις το πολύ, μέρες για να ενεργοποιήσω την πρώτη φάση ανάπτυξης του συστήματος πληρωμών που θα οικοδομούνταν στο TAXISnet. Έκανε πως εντυπωσιάστηκε, δίνοντάς μου την ευκαιρία να συνεχίσω: Το αποτέλεσμα του
61,3% είναι ένα κεφάλαιο που πρέπει να το χρησιμοποιήσεις σωστά. Πρέπει να το διαχειριστείς με μεγαλύτερο σεβασμό προς τον λαό από αυτόν που έδειξες πριν από το δημοψήφισμα. Να σεβαστείς και τον εαυτό σου επίσης. Μετά την αποψινή βραδιά βρίσκεσαι μπροστά σ’ ένα πολύ απλό δίλημμα. Ή επαναφέρεις το σχέδιό μας, δίνοντάς μου τα εργαλεία που χρειάζομαι, ή παραδίδεσαι.
Μιλήσαμε για πολλή ώρα. Κάναμε ανασκόπηση των προηγούμενων μηνών, εβδομάδων, ημερών. Δε μάσησα τα λόγια μου, απαριθμώντας τα λάθη του, επισημαίνοντας τους τρόπους με τους οποίους μέλη του πολεμικού συμβούλιου υπονόμευσαν τον αγώνα μας, συχνά σε συνεργασία με την τρόικα και τους εντεταλμένους της. Του έδωσα αποδείξεις για έναν από αυτούς, ο οποίος λειτουργούσε με τρόπο που άγγιζε τα όρια της διαφθοράς. Φάνηκε να ξαφνιάζεται και ζήτησε τη γνώμη του Δημήτρη: Ήταν ο άνθρωπος στον οποίο αναφερόμουν τόσο μεγάλο πρόβλημα; Ο Δημήτρης με επιβεβαίωσε: «Ναι, κι ακόμα χειρότερο».
Η συζήτηση επεκτεινόταν σε άσχετα θέματα, γι’ αυτό αποφάσισα να τον ρωτήσω ευθέως: Θα σεβόταν το αποτέλεσμα του ΟΧΙ επιστρέφοντας στην αρχική μας συμφωνία; Ή θα εγκατέλειπε τον αγώνα; Η απάντησή του ήταν ελλειπτική αλλά δεν άφηνε περιθώρια παρερμηνείας ως προς την κατεύθυνση προς την οποία κινούνταν: παράδοση άνευ όρων. Η πρώτη φορά που μίλησε με αποφασιστικότητα σε όλη τη διάρκεια της συζήτησης ήταν όταν είπε:
Κοίτα, Γιάνη, ο μόνος που ό,τι μου είπε «έχει βγει» ήσουν εσύ. Όμως το πρόβλημα είναι το εξής: αν οποιαδήποτε άλλη κυβέρνηση τους είχε δώσει αυτά που τους έδωσα εγώ, η τρόικα θα είχε ήδη κλείσει τη συμφωνία. Τους έδωσα περισσότερα απ’ όσα θα έδινε ποτέ ο Σαμαράς. Και εξακολουθούν να θέλουν να μας τιμωρήσουν. Δε θέλουν να δώσουν μια συμφωνία, ούτε σε σένα ούτε σε μένα. Θέλουν να μας ανατρέψουν. Όμως, με το 61,3% δεν μπορούν να με αγγίξουν. Μπορούν όμως να καταστρέψουν εσένα.
«Μην ανησυχείς για μένα, Αλέξη», τον προέτρεψα. Του είπα να ανησυχεί για το πώς θα τιμήσει τον κόσμο που είχε βγει στους δρόμους να γιορτάσει το ΟΧΙ ενώ εκείνος κατέστρωνε σχέδια εγκατάλειψής του. Αν μέναμε ενωμένοι, αν ενεργοποιούσαμε τα όπλα μας και δείχναμε στους δανειστές πως είμαστε ενωμένοι, δε θα μπορούσαν να καταστρέψουν ούτε εκείνον, ούτε εμένα, ούτε τον λαό μας. Τότε ήταν που ο Αλέξης, βλέποντας ότι δεν κάμπτομαι, έβαλε στη συζήτηση το βαρύ πυροβολικό προηγούμενων ζοφερών εποχών λέγοντάς μου πως φοβόταν για εμάς, ότι, αν επιμέναμε, θα αντιμετωπίζαμε ένα νέο «Γουδή».9 Ομολογώ ότι, όσο και αν ο χωρισμός των δρόμων μας ήταν προδιαγεγραμμένος, δεν περίμενα από τον Αλέξη να φτάσει σε αυτό το σημείο. Ανίκανος να τον πάρω στα σοβαρά, ούτε καν να θυμώσω, το διακωμώδησα λέγοντας, μεταξύ αστείου και σοβαρού, ότι αν μας εκτελούσαν μετά το 61,3% υπέρ μας, η χρυσή σελίδα μας στο βιβλίο της ελληνικής ιστορίας ήταν εξασφαλισμένη.
Ο Αλέξης όμως δεν πτοήθηκε. Με πληροφόρησε ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο Στουρνάρας, οι μυστικές μας υπηρεσίες, το βαθύ κράτος δηλαδή, αλλά και κάποια μέλη της κυβέρνησής μας βρίσκονταν σε «ετοιμότητα». Υπαινισσόταν εμμέσως πλην σαφώς κάποιου είδους πραξικόπημα. Άλλη μία φορά τον αντέκρουσα: «Ας προσπαθήσουν! Συνειδητοποιείς τι σημαίνει 61,3%;» Τότε άλλαξε κάπως ρότα λέγοντάς μου ότι ο Δραγασάκης προσπαθούσε να τον πείσει να με ξεφορτωθεί, όπως και όλους της Αριστερής Πλατφόρμας και των Ανεξάρτητων Ελλήνων του Καμμένου, και να ηγηθεί κυβέρνησης συνασπισμού με τη Νέα Δημοκρατία, το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι. Τον διαβεβαίωνε μάλιστα, σύμφωνα πάντα με τον Αλέξη, ότι μόλις υπογραφόταν η συμφωνία με την τρόικα, ο Αλέξης θα μπορούσε να ξεφορτωθεί Νέα Δημοκρατία, ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι και να με επαναφέρει! Του είπα ότι ήταν η πιο ηλίθια ιδέα που είχα ακούσει ποτέ στη ζωή μου. Χαμογέλασε συμφωνώντας, χρησιμοποιώντας μάλιστα μια έκφραση για να περιγράψει τον Δραγασάκη που κι αυτήν δεν μπορώ να την επαναλάβω εδώ.
Αυτό το διάλειμμα δευτερολέπτων θυμηδίας διεκόπη από τον ίδιο τον πρωθυπουργό με μια δική του πρόταση. «Όμως», πρόσθεσε, «δεν είναι άσχημη η ιδέα να προχωρήσουμε με δύο γραμμές: μια δημόσια και μια κρυφή. Δημοσίως μπορούμε να προσεγγίσουμε τους δανειστές παρουσιάζοντάς τους μια δεξιά εικόνα, που θα περιλαμβάνει ανασχηματισμό που να τους δηλώνει “είμαστε καλά παιδιά τώρα”. Και την ίδια στιγμή, στα κρυφά, να ετοιμάσουμε την αντεπίθεση».
Αν είχα μαλλιά, θα τα τράβαγα. Του απάντησα ότι η ιδέα του ήταν εξίσου εξωφρενική με εκείνη του Δραγασάκη. Εκείνη τη μέρα ο λαός έδωσε την ετυμηγορία του, του θύμισα. Αν του την πετάξεις στα σκουπίδια, ό,τι και να κάνεις μετά κεκλεισμένων των θυρών, μυστικά, θα τον έχεις στείλει στα τάρταρα της απελπισίας και στα πρόθυρα της παράδοσης στην τρόικα εσωτερικού. Δε θα ξαναβγούν ποτέ στους δρόμους να σε στηρίξουν. Οπότε για τι κρυφή αντίσταση μιλάς;
Ο Αλέξης με κοίταξε με βλέμμα μεταξύ κατατονίας και βαρεμάρας. Άδραξα την ευκαιρία να του πω, άλλη μία φορά, ότι καθήκον του ήταν να εκφραστεί δημοσίως, ενστερνιζόμενος αυτά που είχα πει νωρίτερα στη δήλωσή μου στο υπουργείο: Πως η ψήφος υπέρ του ΟΧΙ ήταν, από τη μία, ρητή απαγόρευση ακόμα και της σκέψης της συνθηκολόγησης και, από την άλλη, εντολή για την εξεύρεση λύσης εντός του ευρώ σε συνεργασία με τους Ευρωπαίους εταίρους μας, υπό τον όρο ότι θα τους καθιστούσαμε σαφές ότι δε μας τρομάζουν οι απειλές τους για Grexit. Πρόσθεσε, τον προέτρεψα, και κάποια κολακευτικά λόγια για την Επιτροπή, το ΔΝΤ, ακόμη και για την ΕΚΤ, για να δείξεις πως το εννοούμε όταν λέμε ότι επιθυμούμε μια συμβιβαστική λύση. Αλλά, παράλληλα, δείξε πυγμή. Άσε τις ανοησίες για ανταρτοπόλεμο στις κατακόμβες του κράτους μας.
Βλέποντάς τον να μην αντιδρά, έκρινα απαραίτητο να επιχειρηματολογήσω υπέρ της πλήρους διαφάνειας ως προς τις κινήσεις του. Ό,τι και να κάναμε τώρα, έπρεπε να γίνει ανοιχτά. Έπρεπε να δηλώσουμε ξεκάθαρα ότι προετοιμάζαμε τη δική μας ρευστότητα, εξηγώντας γιατί είχαμε καθήκον να το πράξουμε εφόσον η ΕΚΤ κρατούσε κλειστές τις τράπεζές μας. Και έπρεπε να δηλώσουμε πως τα ομόλογα SMP της ΕΚΤ θα αναδιαρθρώνονταν βάσει της ελληνικής νομοθεσίας που τα διέπει. Κανένα, όμως, από τα επιχειρήματά μου δεν ήταν ικανό να διαπεράσει το καβούκι της παράδοσης στο οποίο ήταν εγκλωβισμένος. «Θα τους είναι πολύ δύσκολο να μας δώσουν συμφωνία, Γιάνη». «Κάνεις συνέχεια το λάθος να βλέπεις τη συμφωνία σαν κάτι που “θα μας δώσουν”. Είναι λανθασμένος τρόπος σκέψης. Χρειάζονται τη λύση όσο τη χρειαζόμαστε κι εμείς. Δεν είναι κάτι που θα μας προσφέρουν, λες και πρόκειται για δώρο στη διακριτική τους ευχέρεια. Πρέπει να κερδίσουμε τη λύση με το σπαθί μας. Αυτό σημαίνει πως χρειαζόμαστε μια πειστική απειλή. Το κούρεμα SMP και η δική μας ρευστότητα είναι ακριβώς αυτό!»
Τελικά, το μόνο που κάναμε ήταν νοητικούς κύκλους γύρω από τα ίδια παγιωμένα επιχειρήματα, σωματικά καταρρακωμένοι κι οι δύο. Κάποια στιγμή έπρεπε να μπει ένα τέλος σ’ αυτό τον φαύλο κύκλο. Αποφάσισα να το θέσω εγώ ζητώντας του να μου πει τι είχε αποφασίσει να κάνει, δεδομένου ότι, εφόσον ήταν αποφασισμένος να παραδοθεί με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, ενώ εγώ να μην υπογράψω τη συνθηκολόγηση με την τρόικα που μόνον υπουργός Οικονομικών μπορεί να την υπογράψει, η παραίτησή μου ήταν δεδομένη.
Απάντησε πως σκεφτόταν τον ανασχηματισμό του υπουργικού συμβουλίου για να σταματήσει… τη στοχοποίησή μου από την τρόικα, τους δανειστές και τα μέσα ενημέρωσης. Προσποιούμενος ότι δεν είδε το ειρωνικό μου βλέμμα, με ρώτησε ποιος πίστευα πως έπρεπε να με αντικαταστήσει στο υπουργείο Οικονομικών. Ήταν εμφανές ότι είχε ήδη αποφασίσει, αλλά αποφάσισα να παίξω το παιχνίδι του, προτείνοντας τον άνθρωπο που ήμουν σίγουρος ότι είχε ήδη δεχθεί να αναλάβει το πόστο μου: τον καλό μου φίλο τον Ευκλείδη. «Θα δεχθεί;» με ρώτησε, όπως τον περασμένο Γενάρη που, πράγματι, η σύγκρουσή τους με είχε αναγκάσει να παρέμβω ώστε ο Ευκλείδης να δεχθεί τη θέση του αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών. «Άσ’ το πάνω μου», του είπα και, όντως, μίλησα λίγο αργότερα στον Ευκλείδη συστήνοντάς του να δεχθεί να με αντικαταστήσει, παρόλο που γνώριζα ότι η αποδοχή της πρότασης εκ μέρους του ήταν προδιαγεγραμμένη.
Η συζήτηση μπήκε στην τελική της ευθεία με την ύστατη προσπάθεια του Αλέξη να με κρατήσει εντός της κυβέρνησης και μακριά από τα έδρανα και τις επάλξεις της αντιμνημονιακής αντιπολίτευσης, την οποία, προφανώς, φοβόταν:
Α.Τ.: Θα ήθελα να σου ζητήσω να αναλάβεις το Υπουργείο Οικονομίας, ώστε να συνεχίσετε τη στενή συνεργασία με τον Ευκλείδη.
Γ.Β.: Κι ο Σταθάκης;
Α.Τ.: Θα χαιρόμουν πολύ να μην τον ξανάβλεπα μπροστά μου. Ας εξαφανιστεί στα πίσω έδρανα της Βουλής.
Γ.Β.: Όχι, Αλέξη, δεν ενδιαφέρομαι. Θέλησες να με γνωρίσεις χρόνια πριν γιατί ανέδειξα το δημόσιο χρέος ως τον δράκο που έπρεπε να νικηθεί και λόγω των προτάσεών μου για το πώς θα μπορούσε να γίνει αυτό ήρεμα και λογικά. Ζω και αναπνέω, σκέφτομαι, ονειρεύομαι, όλο το βράδυ και κάθε μέρα, την αναδιάρθρωση του χρέους, τη μείωση των στόχων πρωτογενούς πλεονάσματος, το τέλος της λιτότητας, τη μείωση των φορολογικών συντελεστών και την αναδιανομή πλούτου και εισοδήματος. Δε με ενδιαφέρει τίποτα άλλο. Ποσώς νοιάζομαι να γίνω ο διαχειριστής των ευρωπαϊκών κονδυλίων, όταν η Ευρώπη επιβάλλει στον αμέσως πιο κάτω όροφο12 νέες πολιτικές λιτότητας υπό νέο τοξικό δανεισμό. Κι όλα αυτά για να παραμείνω… υπουργός! Θυμάσαι για ποιον λόγο γύρισα από την Αμερική; Επειδή μου ζήτησες να σε βοηθήσω να αποδράσουμε από τα μνημόνια. Έβαλα υποψηφιότητα στις βουλευτικές εκλογές όχι γιατί επιθυμούσα να γίνω βουλευτής, αλλά γιατί απαιτούσα τη δημοκρατική νομιμοποίηση στον αγώνα για την κατάργηση της χρεοδουλοπαροικίας. Τώρα, εφόσον εγκαταλείπεις αυτό τον σκοπό, κόντρα στη λαϊκή εντολή που μόλις πήραμε, δεν έχω κανέναν λόγο να είμαι υπουργός. Δεν πειράζει. Ας το κάνει κάποιος άλλος. Θα είμαι στη Βουλή, απ’ όπου και θα βοηθάω όσο καλύτερα μπορώ, εφόσον η αναδιάρθρωση του χρέους παραμείνει κύριος στόχος του Ευκλείδη.
Α.Τ.: Μπορείς να αναλάβεις κάποιο άλλο υπουργείο – ίσως του Πολιτισμού, που το γνωρίζετε τόσο καλά με τη Δανάη [σημ.: γελάκια μαζί με τον Τζανακόπουλο]. Τέλος πάντων, θα υπάρξουν πολλές θέσεις στο μέλλον…
Γ.Β.: Για άλλη μία φορά με μπερδεύεις με κάποιον που νοιάζεται για αξιώματα, Αλέξη. Ένα πράγμα μόνο με νοιάζει, και ξέρεις πολύ καλά ποιο είναι αυτό!
Α.Τ.: Ας το ξαναδούμε αύριο, ας το σκεφτούμε λίγο.
Γ.Β.: Δεν υπάρχει τίποτα να σκεφτούμε. Δεν υπάρχει χρόνος. Έχεις πολλά να κάνεις.
Όταν έφτασα σπίτι, η Δανάη με ρώτησε τι είχε συμβεί, γεμάτη αγωνία αλλά χωρίς καμία ψευδαίσθηση. «Απόψε είχαμε το αξιοπερίεργο φαινόμενο της ανατροπής ενός λαού από την κυβέρνησή του», μονολόγησα.
Η έβδομη και φαρμακερή
Ενώ βρισκόμουν πλέον πεσμένος στον καναπέ του σαλονιού μας, λίγο πριν ανατείλει ο ήλιος της 6ης Ιουλίου, η Δανάη με υποχρέωσε να αφηγηθώ τη συζήτησή μου με τον Αλέξη στην κάμερά της, για να καταγραφεί όσο ήταν ακόμα νωπή. Κατόπιν έγειρα να κοιμηθώ δύο ώρες πριν γράψω την έβδομη, και τελευταία, επιστολή παραίτησής μου. Αφού την ξαναδιάβασα μερικές φορές, την έστειλα στο γραφείο Τύπου, ενώ μόνος μου πόσταρα την αγγλική της εκδοχή στο μπλογκ μου. Ήταν το πιο δύσκολο κείμενο που χρειάστηκε ποτέ να γράψω, εξαιρουμένου του παρόντος «τόμου».
Από τη μία, είχα καθήκον να προειδοποιήσω τον λαό, τον δήμο της δημοκρατίας μας, πως η εντολή του επρόκειτο να πεταχτεί στα σκουπίδια. Από την άλλη, ένιωθα την υποχρέωση να μη γίνω εγώ ο καταλύτης της διάσπασης του Σύριζα και ο καταστροφέας της όποιας προοδευτικής δυναμικής είχε απομείνει στην κυβέρνησή μας και στο κόμμα. Σε εκείνη τη φάση ακόμη πίστευα ακράδαντα ότι σύντροφοι όπως ο Ευκλείδης, ο Σκουρλέτης, ο Κοτζιάς και πολλοί άλλοι δε θα συναινούσαν στο έγγραφο συνθηκολόγησης άνευ όρων που ετοίμαζαν Αλέξης, Χουλιαράκης, Δραγασάκης και Σία για τα μέσα Ιουλίου. Ιδίως για τον επιστήθιο φίλο μου τον Ευκλείδη αρνούμουν να πιστέψω ότι θα έθετε την επιρροή που διέθετε στο κόμμα στην υπηρεσία της παράδοσης – μια επιρροή που εγώ ποτέ δεν είχα.
Πράγματι, αποδεχόμενος να με αντικαταστήσει, ο Ευκλείδης γινόταν ο άνθρωπος-κλειδί, ο ένας υπουργός χωρίς τον οποίο ο Αλέξης δε θα μπορούσε να στρέψει την πλάτη του, όπως είχε αποφασίσει, στο 62% και στο βροντερό εκείνο ΟΧΙ. Η απώλεια ενός δεύτερου υπουργού Οικονομικών μέσα σε μερικές εβδομάδες, αν ο Ευκλείδης αρνιόταν να γίνει συνεργός στην υπόθεση της άνευ όρων παράδοσης, θα προκαλούσε ρήγμα στην κυβέρνηση και στο κόμμα. Αν μη τι άλλο, θα έφερνε εκλογές χωρίς πρώτα να έχει ψηφιστεί από τη Βουλή το 3ο μνημόνιο.


Έτσι, τουλάχιστον η ήττα της Άνοιξης δε θα είχε επισημοποιηθεί με τη βούλα, με την υπογραφή, της επίσημης Αριστεράς.


Έτσι, τουλάχιστον μεγάλο μέρος του Σύριζα, κι όχι μόνο ο πυρήνας της Αριστερής Πλατφόρμας, θα είχε διασώσει την ενότητα και την υπόληψή του.




Έτσι, το ΟΧΙ θα διατηρούσε ικανή κοινοβουλευτική εκπροσώπηση στις επόμενες εκλογές.


Αυτή ήταν η αγωνία μου, αυτό προσπάθησα να προωθήσω με τη συγκεκριμένη φρασεολογία την οποία επέλεξα κατά τη σύνταξη της επιστολής παραίτησης:
Το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου θα μείνει στην παγκόσμια ιστορία ως η μοναδική στιγμή που ένας μικρός ευρωπαϊκός λαός όρθωσε το ανάστημά του εναντίον της χρεοδουλοπαροικίας. Όπως όλες οι δημοκρατικές κατακτήσεις, έτσι κι αυτή η ιστορική απόρριψη του τελεσιγράφου του Eurogroup της 25ης Ιουνίου έχει μεγάλο κόστος. Είναι λοιπόν απαραίτητο το κεφάλαιο του ΟΧΙ να επενδυθεί αμέσως ώστε να μετατραπεί σε ΝΑΙ σε κάποια έντιμη συμφωνία-επίλυση – με αναδιάρθρωση χρέους, με μειωμένη λιτότητα, με αναδιανομή υπέρ των μη εχόντων, με πραγματικές μεταρρυθμίσεις.
Λίγο μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του δημοψηφίσματος, μου κατέστη γνωστό ότι οι συμμετέχοντες στο Eurogroup, και λοιποί εταίροι, θα «εκτιμούσαν» την… απουσία μου από τις συνεδριάσεις του, κάτι που ο πρωθυπουργός έκρινε ότι ίσως βοηθήσει στην επίτευξη συμφωνίας. Γι’ αυτό και αποχωρώ από το Υπουργείο Οικονομικών. Είναι καθήκον μου να βοηθήσω όσο μπορώ τον Αλέξη Τσίπρα να εκμεταλλευτεί, όπως εκείνος κρίνει, το κεφάλαιο που μας δώρισε ο ελληνικός λαός μέσω του δημοψηφίσματος.
Κι είναι τιμή μου η απαίτηση των δανειστών.
Θα φέρω το μίσος τους στο πέτο ως τιμητικό παράσημο.
Η Αριστερά λειτουργεί συλλογικά, και οι αριστεροί δεν αγαπάμε τις καρέκλες. Θα στηρίξω τον Αλέξη Τσίπρα, τη νέα ηγεσία του Υπουργείου Οικονομικών, την κυβέρνηση της Αριστεράς.
Η υπερπροσπάθεια να τιμήσουμε τον γενναίο ελληνικό λαό, και το περίφημο ΟΧΙ που χάρισε χτες στους απανταχού δημοκράτες, μόλις ξεκινά!
Εκ των υστέρων, θεωρώ ότι η επιστολή μου ήταν απελπιστικά ήπια ενώ η στήριξη που έδινα στον Αλέξη δεν του έπρεπε. Έπρεπε να είχα κρούσει πιο δυνατά τον κώδωνα του κινδύνου για τις προθέσεις του πρωθυπουργού, ιδίως υπό το φως όσων είχε ψελλίσει στο γραφείο του ώρες νωρίτερα. Έπρεπε να προειδοποιήσω τους πολίτες ότι ο πρωθυπουργός τους είχε παραδώσει τα όπλα, ώστε τουλάχιστον να τους δοθεί η ευκαιρία να προσπαθήσουν οι ίδιοι να πάρουν τα πράγματα στα χέρια τους, στις πλατείες και στους δρόμους αν χρειαζόταν. Το γεγονός ότι δεν το έκανα, πως προτίμησα τα παραπάνω λόγια κριτικής στήριξης και υπονόησης ότι η παραίτησή μου οφειλόταν στην υποταγή του Αλέξη στους δανειστές, αντανακλά την εσφαλμένη εκτίμησή μου ότι σημαντική μερίδα των συναδέλφων μου υπουργών, της πλειοψηφίας της Κεντρικής Επιτροπής του Σύριζα, κυρίως ο Ευκλείδης, θα εκπλήρωναν το καθήκον τους να αποτρέψουν τη μετεξέλιξη της κυβέρνησής μας σε μια πιο ροζ έκφανση της κυβέρνησης Σαμαρά.
Ήταν, προφανώς, άλλο ένα λάθος μου. Δεν είμαι όμως πεπεισμένος πως μια πιο ξεκάθαρη προειδοποίηση θα άλλαζε κάτι. Σχεδόν όλοι οι άνθρωποί μας με τους οποίους έχω μιλήσει έκτοτε, ακούγοντας την παραίτησή μου, διαβάζοντας το κείμενό της, κατάλαβαν πολύ καλά τι είχε συμβεί. Μια φίλη δημοσιογράφος που έκλαψε όταν της είπα τι είχε γίνει μου είπε ότι ο νεαρός γιος της, με το που άκουσε ότι παραιτήθηκα, και χωρίς καμία άλλη πληροφόρηση, μονολόγησε με πόνο: Σύριζα τέλος!13
Ευτυχώς, εκτός από τους δανειστές μας και τους εν Ελλάδι εντολοδόχους τους, υπήρχε κι άλλο ένα πρόσωπο που καταχάρηκε με την παραίτησή μου. Η κόρη μου η Ξένια, που είχε έρθει να με επισκεφτεί από την Αυστραλία δύο εβδομάδες νωρίτερα, αλλά μετά βίας είχε καταφέρει να με δει. Βγαίνοντας από το δωμάτιό της κατά τις εννέα το πρωί αγουροξυπνημένη για να πάει στο μπάνιο, έπεσε πάνω μου. Δεν ήταν συνηθισμένη να με βρίσκει στο σπίτι. Ακούγοντας από το στόμα μου ότι μόλις είχα παραιτηθεί, γύρισε με μισάνοικτα μάτια να μου πει με ύφος «επιτέλους είδες το φως»: «Δόξα τω θεώ, μπαμπά! Γιατί άργησες τόσο;» Ικανοποιημένη, επέστρεψε στο κρεβάτι της να χουζουρέψει.
Η εβδομάδα που γέννησε το ΟΧΙ: Διαβάστε εδώ το Μέρος Α’, εδώ το Μέρος Β, εδώ το Μέρος Γ’ κι εδώ το Μέρος Δ’
Αποσπάσματα από το βιβλίο “ΑΝΙΚΗΤΟΙ ΗΤΤΗΜΕΝΟΙ: Για μια Eλληνική Άνοιξη μετά από ατελείωτους μνημονιακούς χειμώνες”, Εκδόσεις Πατάκη, 2017

Η εβδομάδα που γέννησε το ΟΧΙ, Μέρος Δ’ – Η Μεγάλη Συγκέντρωση του Συντάγματος, 3η Ιουλίου 2015

ΠΛΑΤΕΙΑ ΕΛΠΙΔΑΣ: Το απόγευμα της Παρασκευής 3 Ιουλίου, λίγο πριν από τις 5 μ.μ., αναστέναξα με ανακούφιση. Μία εβδομάδα κλειστών τραπεζών τελείωνε. Παρά τις μεγάλες ουρές στα ΑΤΜ και την αβεβαιότητα για τη Δευτέρα που μας περίμενε, δεν είχε σημειωθεί κανένα βίαιο περιστατικό, κανένας πανικός, καμία αναταραχή. Ο ελληνικός λαός είχε αποδείξει περίτρανα τη σύνεσή του.
Τα μέσα ενημέρωσης, αντιθέτως, είχαν καταφέρει να πέσουν πιο χαμηλά και από το ήδη ευτελές επίπεδό τους και συναγωνίζονταν ποιο θα ανακαλύψει τον πιο ευφάνταστο τρόπο για να τρομάξει τους ψηφοφόρους και να τους αποτρέψει από το να ψηφίσουν ΟΧΙ. Σε άλλη χώρα πολλά από τα ρεπορτάζ τους που στοχοποιούσαν τους εισηγητές και υποστηρικτές του ΟΧΙ θα θεωρούνταν προτροπή προς τη βία. Οι δημοσκοπήσεις τους προέβλεπαν σταθερά νίκη του ΝΑΙ με ποσοστό μεγαλύτερο του 60%, ενώ τα φερέφωνά τους άφριζαν με το «θράσος» της κυβέρνησης να προκηρύξει το δημοψήφισμα ενάντια στις επιθυμίες των δανειστών. Εν τω μεταξύ, η μνημονιακή αντιπολίτευση είχε καταφέρει μέρες πριν να κατεβάσει αρκετά μαζικά υποστηρικτές της στην Πλατεία Συντάγματος, οι οποίοι ανέμιζαν σημαίες της ΕΕ και πλακάτ που διατυμπάνιζαν «Μένουμε Ευρώπη!»4 – ένα ενδιαφέρον σύνθημα αν σκεφτεί κανείς πόσο αντιευρωπαϊκή ήταν η ταύτιση της Ευρώπης με τους Ντάισελμπλουμ, Σόιμπλε και τα μνημόνιά τους.

Αργότερα εκείνο το απόγευμα της Παρασκευής έλαβα mail από τον Κλάους Ρέγκλινγκ, τον επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), τον ίδιο εκείνο γκρι υποτακτικό του Σόιμπλε που κάποια στιγμή τον Μάρτιο με είχε συμβουλεύσει να σταματήσω την καταβολή των συντάξεων για να πληρώσω το… ΔΝΤ. Υπό τύπον νομικής υπενθύμισης, μου «θύμιζε» ότι ως ο βασικός δανειστής μας, και δεδομένης της λήξης της δανειακής συμφωνίας, δικαιούνταν να απαιτήσει από μένα την πλήρη και άμεση αποπληρωμή των 146,3 δισ. των δύο πρώτων μνημονιακών δανειακών συμβάσεων. Το κείμενο ήταν διατυπωμένο μάλιστα με τέτοιον τρόπο που να υπαινίσσεται ότι, ως υπουργός Οικονομικών, ήμουν προσωπικά υπεύθυνος γι’ αυτό το ποσό! Παραήταν καλή ευκαιρία για να την αγνοήσω. Ήταν σαν να πήγαινε γυρεύοντας. Του απάντησα με δύο λέξεις: «Μολών λαβέ».
Εκείνο το απόγευμα είχαν προγραμματιστεί δύο συγκεντρώσεις, μία υπέρ του ΝΑΙ στο Παναθηναϊκό Στάδιο και μία στην Πλατεία Συντάγματος υπέρ του ΟΧΙ. Η συγκέντρωση υπέρ του ΝΑΙ ήταν προγραμματισμένη για αργά το απόγευμα. Είχε κόσμο και παλμό. Όμως η συγκέντρωση του ΟΧΙ θα έμενε στην ιστορία. Από μικρό παιδί είχα βρεθεί σε συγκλονιστικές συγκεντρώσεις στο Σύνταγμα, από εκείνες που σου αλλάζουν τη ζωή. Όμως αυτό που ζήσαμε με τη Δανάη εκείνο το βράδυ ήταν πρωτόγνωρο.
Περπατήσαμε από το Μαξίμου μέχρι το Σύνταγμα μαζί με τον Αλέξη και άλλα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου, τους συντρόφους τους και τους βοηθούς τους. Στη διαδρομή το πλήθος δημιουργούσε ανοίγματα τόσο για να περάσουμε όσο και για να απορροφηθούμε από τη χαρά, την προσδοκία, την ανάτασή τους. Καθώς πλησιάζαμε στην πλατεία, η συσσωρευόμενη, αυτοτροφοδοτούμενη ενέργεια του πλήθους έσπασε όλα τα όρια. Μια θάλασσα πεντακοσίων χιλιάδων ανθρώπων μας κατάπιε. Βυθιστήκαμε σε δάσος από χέρια: σκληροτράχηλοι άντρες με βουρκωμένα μάτια, μεσήλικες γυναίκες με την αποφασιστικότητα χαραγμένη στα πρόσωπά τους, νεαροί άντρες και γυναίκες που ξεχείλιζαν από ενέργεια, ηλικιωμένοι που προσπαθούσαν να μας αγκαλιάσουν και να μας γεμίσουν ευχές, μια παλλόμενη ανθρώπινη μάζα μας περιέκλειε. Για δύο ώρες, προσπαθώντας να μην αφήσουμε ο ένας το χέρι του άλλου για να μη χαθούμε, με τη Δανάη αφεθήκαμε να παρασυρθούμε από τη λαοθάλασσα εκείνων που έλεγαν με τα στόματα και τα κορμιά τους: «Φτάνει πια! Ως εδώ!»
Εκείνο το βράδυ διαφορετικές γενιές είδαν τους ξεχωριστούς τους αγώνες να σμίγουν σε μια γιγαντιαία γιορτή απελευθέρωσης από τον φόβο. Ένας ηλικιωμένος αντιστασιακός έχωσε στην τσέπη μου ένα γαρίφαλο κι ένα κομματάκι χαρτί στο οποίο έγραφε: «Η αντίσταση δεν είναι ΠΟΤΕ μάταιη». Φοιτητές που είχαν αναγκαστεί να μεταναστεύσουν λόγω της κρίσης, κι είχαν γυρίσει για να ψηφίσουν, με εκλιπαρούσαν να μην εγκαταλείψω τον αγώνα. Ένας συνταξιούχος μου υποσχέθηκε πως δεν τον ένοιαζε, ούτε αυτόν ούτε την άρρωστη γυναίκα του, αν έχαναν τις συντάξεις τους, αρκεί να ξαναέβρισκαν την αξιοπρέπειά τους. Και όλοι, όλοι ανεξαιρέτως, μου ούρλιαζαν: «Καμία παράδοση, όποιο κι αν είναι το τίμημα!»
Αυτή τη φορά ήξερα πως το εννοούσαν. Οι τράπεζες ήταν ήδη κλειστές για μία ολόκληρη εβδομάδα. Οι κακουχίες που επέβαλαν οι δανειστές ήταν εμφανείς. Κι όμως, είχαν μαζευτεί εκεί, όλοι αυτοί οι υπέροχοι άνθρωποι, για να φωνάξουν με μία λέξη αυτά που το δίκιο, η λογική και το χρέος απέναντι στην Ιστορία απαιτούσαν από εμάς να πούμε: Όχι! Δεν έλεγαν ΟΧΙ λόγω αρνητισμού ή αντιευρωπαϊσμού. Τίποτα δε θα ήθελαν περισσότερο από το να πουν ένα ολόψυχο ΝΑΙ στην Ευρώπη. Αλλά ένα ΝΑΙ σε μια Ευρώπη για τους λαούς της, όχι σε μια Ευρώπη αποφασισμένη να τους συντρίψει.
Εκείνο το βράδυ, όταν πια η συγκέντρωση τελείωνε, και καθώς ανεβαίναμε με τη Δανάη τα μαρμάρινα σκαλοπάτια που οδηγούσαν στη Βουλή, γύρισα προς τα πίσω κι έριξα μια τελευταία ματιά στη λαοθάλασσα. Ξαφνικά βρήκα τη φράση που αναζητούσα για να περιγράψω τι ήταν αυτό που μας συνέδεε: εποικοδομητική ανυπακοή. Μου την κατέδειξαν αυτοί οι άνθρωποι, με την πραγματιστική ανυπακοή τους. Αυτό ήταν που προσπαθούσα να εφαρμόσω σε όλα τα Eurogroup από την αρχή: να καταθέτω ήπιες, μετριοπαθείς, λογικές, εποικοδομητικές, φιλοευρωπαϊκές προτάσεις, όμως, όταν το βαθύ κατεστημένο αρνούνταν να συμμετάσχει έστω σε διάλογο γι’ αυτές, δεν είχα κανέναν ενδοιασμό να αψηφήσω τις προσταγές τους και να πω ΟΧΙ! Το πολεμικό μας συμβούλιο ποτέ δεν το κατάλαβε αυτό. Το πλήθος που γέμισε την Πλατεία Συντάγματος εκείνο το βράδυ το κατάλαβε και με το παραπάνω.
ΑΥΡΙΟ Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ: Το μεγαλειώδες ΟΧΙ της Κυριακής 5ης Ιουλίου 2015
Διαβάστε εδώ το Μέρος Α’, εδώ το Μέρος Β’ και εδώ το Μέρος Γ’
Αποσπάσματα από το βιβλίο “ΑΝΙΚΗΤΟΙ ΗΤΤΗΜΕΝΟΙ: Για μια Eλληνική Άνοιξη μετά από ατελείωτους μνημονιακούς χειμώνες”, Εκδόσεις Πατάκη, 2017

 

The COVID Class War – THE IRISH EXAMINER & Project Syndicate

“Strengthening the solidarity of Europe’s oligarchs is not a good strategy for empowering Europe’s majority. Quite the contrary. Any “recovery” based on such a formula will short-change almost all Europeans and push the majority into deeper despair.”
ATHENS – The euro crisis that erupted a decade ago has long been portrayed as a clash between Europe’s frugal North and profligate South. In fact, at its heart was a fierce class war that left Europe, including its capitalists, much weakened, relative to the United States and China. Worse still, the European Union’s response to the pandemic, including the EU recovery fund currently under deliberation, is bound to intensify this class war, and deal another blow to Europe’s socioeconomic model.
If we have learned anything in recent decades, it is the pointlessness of focusing on any country’s economy in isolation. Once upon a time, when money moved between countries mostly to finance trade, and most consumption spending benefited domestic producers, the strengths and weaknesses of a national economy could be separately assessed. Not anymore. Today, the weaknesses of, say, China and Germany are intertwined with those of countries like the US and Greece.
The unshackling of finance in the early 1980s, following the elimination of capital controls left over from the Bretton Woods system, enabled enormous trade imbalances to be funded by rivers of money created privately via financial engineering. As the US shifted from a trade surplus to a massive deficit, its hegemony grew. Its imports maintain global demand and are financed by the inflows of foreigners’ profits that pour into Wall Street.
This strange recycling process is managed by the world’s de facto central bank, the US Federal Reserve. And maintaining such an impressive creation – a permanently imbalanced global system – necessitates the constant intensification of class war in deficit and surplus countries alike.
Deficit countries are all alike in one important sense: whether powerful like the US, or weak like Greece, they are condemned to generate debt bubbles as their workers helplessly watch industrial areas morph into rustbelts. Once the bubbles burst, workers in the Midwest or the Peloponnese face debt bondage and plummeting living standards.
Although surplus countries, too, are characterized by class warfare against workers, they differ significantly from one another. Consider China and Germany. Both feature large trade surpluses with the US and the rest of Europe. Both repress their workers’ income and wealth. The main difference between them is that China maintains huge levels of investment through a domestic credit bubble, while Germany’s corporations invest much less and rely on credit bubbles in the rest of the eurozone.
The euro crisis was never a clash between the Germans and the Greeks (shorthand for the fabled North-South clash). Instead, it stemmed from an intensification of class war within Germany and within Greece at the hands of an oligarchy-without-frontiers living off financial flows.
For example, when the Greek state went bankrupt in 2010, the austerity imposed on most of the Greek population did wonders to restrict investment in Greece. But it did the same in Germany, indirectly repressing German wages at a time when the European Central Bank’s money-printing was sending share prices (and German directors’ bonuses) through the roof.
Class warfare is arguably more brutal in China and the US than it is in Europe. But Europe’s lack of a political union ensures that its class war verges on being pointless, even from the capitalists’ perspective.
Evidence that German capitalists squandered the wealth extracted from the EU’s working classes is not hard to find. The euro crisis caused a massive 7% devaluation of the surpluses that the German private sector had accumulated from 1999 onwards, because capital owners had no alternative but to lend these trillions to foreigners whose subsequent distress led to large losses.
This is not only a German problem. It is a condition afflicting the EU’s other surplus countries as well. The German newspaper Handelsblatt recently revealed a notable reversal. Whereas in 2007, EU corporations earned around €100 billion ($113 billion) more than their US counterparts, in 2019 the situation was inverted.
Moreover, this is an accelerating trend. In 2019, corporate earnings rose 50% faster in the US than in Europe. And US corporate earnings are expected to suffer less from the pandemic-induced recession, falling 20% in 2020, compared to 33% in Europe.
The gist of Europe’s conundrum is that, while it is a surplus economy, its fragmentation ensures that the income losses of German and Greek workers do not even become sustainable profits for Europe’s capitalists. In short, behind the narrative of northern frugality lurks the specter of wasted exploitation.
Reports that COVID-19 caused the EU to raise its game are grossly exaggerated. The quiet death of European debt mutualization guarantees that the gigantic increase in national budget deficits will be followed by equally sizeable austerity in every country. In other words, the class war that has already eroded most people’s incomes will intensify. “But what about the proposed €750 billion recovery fund?” one might ask. “Is the agreement to issue common debt not a breakthrough?”
Yes and no. Common debt instruments are a necessary but insufficient condition for ameliorating the intensified class war. To play a progressive role, common debt must fund the weaker households and firms across the common economic area: in Germany as well as in Greece. And it must do so automatically, without reliance on the kindness of the local oligarchs. It must operate like an automated recycling mechanism that shifts surpluses to those in deficit within every town, region, and state. In the US, for example, food stamps and social security payments support the weak in California and in Missouri, while shifting net resources from California to Missouri – and all without any involvement by state governors or local bureaucrats.
By contrast, the EU recovery fund’s fixed allocation to member states will turn them against one another, as the fixed sum to be given to, say, Italy or Greece is portrayed as a tax on Germany’s working class. Moreover, the idea is to transfer the funds to national governments, effectively entrusting the local oligarchy with the task of distributing them.
Strengthening the solidarity of Europe’s oligarchs is not a good strategy for empowering Europe’s majority. Quite the contrary. Any “recovery” based on such a formula will short-change almost all Europeans and push the majority into deeper despair.

For the Irish Examiner site click here. For the Project Syndicate site click here.

 

Άλλη μια επέκταση της “Χρεοδουλοπαροικία η Ελλάς” εν όψει 5ου Μνημονίου – Ομιλία στη Βουλή για τις Μικρο-Πιστώσεις 30/6/2020

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, κατ’ αρχάς θα ξεκινήσω ευχαριστώντας την Κυβέρνηση. Σας ευχαριστώ, κυρίες και κύριοι της Συμπολίτευσης, γι’ αυτή τη μοναδική στα χρονικά της μνημονιακής Ελλάδας στιγμή ακούσιας ειλικρίνειας. Φέρνοντας στη Βουλή και στη χώρα ένα σύστημα που έχει αποδώσει μόνο στο Μπαγκλαντές, έστω και ακούσια παραδέχεστε ότι δέκα χρόνια μνημονίων έχουν μετατρέψει αυτή τη χώρα σε χώρα αυτού που λέγαμε κάποτε, του Τρίτου Κόσμου.
Και όπως κι εσείς βλέπετε, μέσα από τη διαδικασία της κατάρτισης του πέμπτου μνημονίου, το οποίο σίγουρα γνωρίζετε ότι βρίσκεται στα σκαριά, η μνημονιακή αυτή διαδικασία θα βαθύνει ακόμη περισσότερο την αποανάπτυξη, καθιστώντας την Ελλάδα πεδίο δόξης λαμπρό ή τουλάχιστον κάποιοι θα νομίζουν ότι καθιστά την Ελλάδα πεδίο δόξης λαμπρό για την ενδιαφέρουσα και εξαιρετική για το Μπαγκλαντές ιδέα του Μοχάμεντ Γιουνούς.
Το όραμα του Μοχάμεντ Γιουνούς, μιας και μιλάμε για μικροδάνεια, μικροπιστώσεις, μικροχρηματοδότηση, ήταν πράγματι εξαιρετικό και ενδιαφέρον. Σε μια χώρα σαν το Μπαγκλαντές όπου υπήρχε παντελής έλλειψη μικρών επιχειρήσεων σε μεγάλα κομμάτια της χώρας, όπου υπήρχαν χωρικοί χωρίς καμία πρόσβαση όχι μόνο στο τραπεζικό σύστημα, αλλά ούτε καν στο νομισματικό σύστημα -ήταν εκτός νομισματικού συστήματος, δούλευαν, εργάζονταν, πάσχιζαν, ίδρωναν, χωρίς καν να περνούν χρήματα από τα χέρια τους, σε χωριά χωρίς τηλέφωνα – η ιδέα του Μοχάμεντ Γιουνούς, πάνω στην οποία χτίστηκε η γνωστή Grameen Bank, με την οποία μοιράστηκε o Μοχάμεντ Γιουνούς, όπως γνωρίζετε, το Νόμπελ Οικονομικών, είναι η εξής.
Σε ένα χωριό το οποίο δεν έχει ούτε τηλέφωνα, ούτε χρήματα, ούτε τράπεζες, ούτε επιχειρηματικότητα διαλέγουμε μια σοβαρή, περήφανη, ηθική γυναίκα -γυναίκα πάντα- και την ενισχύουμε με δύο τρόπους: πρώτον, με ένα κινητό τηλέφωνο, έτσι ώστε να δημιουργήσει η ίδια ένα δίκτυο γύρω της των χωρικών που θα χρησιμοποιούν εκείνη για τις τηλεπικοινωνίες τους και ταυτόχρονα, ένα μικροποσό για να ξεκινήσει μια μικρή επιχείρηση.
Η Grameen Bank του Γιουνούς ήταν μία τράπεζα που επένδυσε σε αυτό που ονομάζουμε «κοινωνική επιχειρηματικότητα». Δεν είχε στόχο τη μεγιστοποίηση του κέρδους, είχε στόχο ένα ελάχιστο κέρδος, για να μπορεί η τράπεζα αυτή να είναι βιώσιμη. Όμως, ο στόχος ήταν η κοινωνική ανάπτυξη τέτοιου είδους χωριών στο Μπαγκλαντές.
Δούλεψε το σύστημα για μία δεκαετία. Ήταν εξαιρετικά χαμηλό το ποσοστό των «κόκκινων» δανείων, των δανείων που αυτές οι περήφανες γυναίκες χωρικές δεν επέστρεφαν. Δημιουργήθηκαν κάποιες μικρές μικροεπιχειρήσεις. Οι γυναίκες αυτές πούλαγαν κεντήματα, έκαναν κάτι τέτοιο. Όμως, εντός μιας δεκαετίας είδαμε άλλη μια φορά το καταστροφικό έργο αυτού που εγώ ονομάζω «παράδοξο της εμπιστοσύνης».
Η ηθική βάση αυτής της συναλλαγής μεταξύ της Grameen και της περήφανης γυναίκας του χωριού δημιουργήθηκε στη βάση σχέσεων εμπιστοσύνης. Αλλά, με το που αρχίζει να είναι πιο επικερδής αυτή η σχέση, τόσο για την τράπεζα όσο και για την περήφανη αυτή γυναίκα, αυτή η εμπιστοσύνη αρχίζει να διαρρηγνύεται, ιδίως με την είσοδο στην αγορά αυτή μικροδανείων, μικροπιστωτικών επιχειρήσεων, που δεν είχαν τον ίδιο στόχο με αυτό του Μοχάμεντ Γιουνούς, που ήταν η κοινωνική ανάπτυξη αυτών των χωριών.
Πόσο θα ήθελα, κύριε Υπουργέ, κυρίες και κύριοι της Συμπολίτευσης, να βρίσκομαι σε μια γωνιά της αίθουσας συσκέψεων όταν βρεθήκατε, τα συζητήσετε και αποφανθήκατε ότι αυτό που χρειάζεται η Ελλάδα το 2020 είναι μικροδάνεια, μικροπιστώσεις, μικροχρηματοδοτήσεις.
Κυρίες και κύριοι της Συμπολίτευσης, αναφέρθηκα στο Μπανγκλαντές. Δεν εννοώ ότι κάνετε την Ελλάδα Μπανγκλαντές, γιατί δεν σας αξίζει αυτή η φιλοφρόνηση. Οι συνάδελφοί σας της Κυβέρνησης του Μπανγκλαντές, καθώς και οι τεχνοκράτες του Μπαγκλαντές είναι πάρα πολύ μπροστά σας. Σας έχουν αφήσει είκοσι χρόνια πίσω.
Ο εκφυλισμός στο Μπανγκλαντές, στον οποίο αναφέρθηκα εν συντομία, οδήγησε την κυβέρνηση του Μπαγκλαντές εν έτει 2013 να περάσει το λεγόμενο «Grameen Bank Act», έναν νόμο ειδικά για την Grameen Bank. Μακάρι να έφτανε έστω και στο 50% το δικό σας νομοσχέδιο την τεκμηρίωση του νομοσχεδίου που πέρασε από τη Βουλή του Μπανγκλαντές το 2013.
Εκεί, η Grameen Bank εθνικοποιήθηκε, κύριε Υπουργέ. Εκεί, η Grameen Bank λειτουργεί από τότε με κανόνες κοινωνικής οικονομίας, που δεν βρίσκονται ούτε κατά διάνοια μέσα στα άρθρα του νομοσχεδίου σας. Στο Μπανγκλαντές, κύριε Υπουργέ, έχουν γνώση οι φύλακες, αντίθετα με εσάς. Στην Ελλάδα αυτή η ιδέα δεν θα ταξιδέψει καλά.
Κυρίες και κύριοι της Συμπολίτευσης, στην Ελλάδα το ζητούμενο δεν είναι η δημιουργία εκ του μηδενός μικρομεσαίων επιχειρήσεων, το οποίο ήταν το όραμα του Γιουνούς. Το θέμα είναι η προστασία και η αρωγή των υπαρχόντων επιχειρήσεων, μικρών και μεσαίων, ώστε να εκσυγχρονιστούν και να αρχίσουν να παράγουν με ένα τρόπο που να τις καταστήσει βιώσιμες.
Το θέμα δεν είναι εν δυνάμει επιχειρηματίες που δεν διαθέτουν τηλέφωνο ή τραπεζικό λογαριασμό. Στην Ελλάδα σήμερα σχεδόν όλοι διαθέτουν ένα κινητό τηλέφωνο, άνδρες και γυναίκες. Σχεδόν όλοι διαθέτουν τραπεζικό λογαριασμό. Το θέμα είναι ότι αυτοί έχουν πνιγεί στα «κόκκινα» δάνεια και δεν μπορούν να αποπληρώσουν τον λογαριασμό του τηλεφώνου που τους έρχεται.
Το θέμα δεν είναι η ενίσχυση περήφανων γυναικών, για να βγουν από το χωριατόσπιτο. Αυτό έγινε στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και χρωστάμε ένα χρέος γι’ αυτό στον Ανδρέα Παπανδρέου. Το θέμα είναι η προστασία των γυναικών σήμερα εντός ενός ανεπτυγμένου, αν και καχεκτικού συστήματος αγορών, που τις συνθλίβει και από το οποίο καλούνται να προστατεύσουν τα μέλη της οικογένειάς τους, δουλεύοντας μέρα-νύχτα εντός και εκτός του σπιτιού τους.
Αντίθετα με το Μπαγκλαντές, κύριε Υπουργέ, εδώ στην Ελλάδα ένας «βομβαρδισμός» τοκογλυφικών μικροδανείων ούτε θα ενισχύσει την επιχειρηματικότητα με νέες επιχειρήσεις ούτε θα φρενάρει τη χρεοκοπία των υπαρχόντων επιχειρήσεων ούτε θα φρενάρει συνολικότερα τη φτωχοποίηση των μικρομεσαίων Ελλήνων. Απλά, θα φέρει νέα φτώχεια. Θα δημιουργήσει, θα χτίσει, θα οικοδομήσει άλλη μια φυλακή χρέους εντός της χρεοδουλοπαροικίας «Η Ελλάς».
Θέλετε μικροεπιχειρηματικότητα, κύριε Υπουργέ; Αυτό απαιτεί λευτεριά των υπαρχόντων μικρομεσαίων από τις ληξιπρόθεσμες οφειλές, από τα «κόκκινα» δάνεια και, βεβαίως, απ’ όλα τα μικροδάνεια με τα οποία θα τους βομβαρδίσετε. Χρειάζονται ρευστότητα χωρίς τοκογλυφία, χρειάζονται ρευστότητα χωρίς νέο χρέος. Πώς θα γίνει αυτό;
Εμείς ως ΜέΡΑ25 πρόσφατα βγάλαμε στη διαβούλευση μία ολοκληρωμένη πρόταση νόμου με θεσμικές τομές, που απαντάνε σε αυτό το ερώτημα. Αντί για τον «ΗΡΑΚΛΗ», που λειτουργεί υπέρ των funds και ρευστοποιεί τα «κόκκινα» δάνεια και τους μικρομεσαίους, εμείς προτείνουμε τη δημιουργία μιας δημόσιας εταιρείας διαχείρισης ιδιωτικών χρεών, που την ονομάζουμε «ΟΔΥΣΣΕΑΣ».
Αντί για τις αναβολές φόρων, εισφορών και δόσεων που δημιουργούν ασφυξία σε επιχειρήσεις που δεν λειτουργούν ακόμα, εμείς προτείνουμε «κουρέματα» αυτών των ληξιπρόθεσμων οφειλών, δόσεων και εισφορών.
Είναι σκανδαλάκι κρυμμένο, υπό τη μορφή ενός μικρού «δώρου» για την ολιγαρχία -κάθε νομοσχέδιό σας, κυρίες και κύριοι της Συμπολίτευσης, έχει και ένα «δωράκι» για κάποιον ολιγάρχη μέσα- το άρθρο 26, το οποίο καταργεί τον ν. 128/1975, που ουσιαστικά αναιρεί την εισφορά των συστημικών τραπεζών στα δάνεια των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, των δήμων, των περιφερειών. Είναι ένα σκανδαλώδες «δωράκι», το οποίο καταφέρατε να κρύψετε μέσα σε αυτό το νομοσχέδιο.
Αντί για αυτά τα «δωράκια» στην ολιγαρχία, εμείς πιστεύουμε και πρεσβεύουμε και καταθέτουμε συγκεκριμένη πρόταση νόμου καθ’ όλα συνεπή και συμβατή με το ευρωπαϊκό δίκαιο για δημόσιο έλεγχο των τραπεζών.
Αντί για το ξεπούλημα του υπερταμείου στην ολιγαρχία δίχως σύνορα, εμείς προτείνουμε στην πρόταση νόμου μας την ένταξη του ΤΑΙΠΕΔ στην Αναπτυξιακή Τράπεζα που ήδη υπάρχει, έτσι ώστε η δημόσια περιουσία να μην εκποιείται, αλλά να μετατραπεί σε εχέγγυα για τη δημιουργία από την δική μας Αναπτυξιακή Τράπεζα επενδυτικών ροών, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα.
Αντί για τη διαπλοκή της λεγόμενης «Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων», που, βεβαίως, μόνο ανεξάρτητη δεν είναι, καθώς εξαρτάται πλήρως από την τρόικα και από την ολιγαρχία, εμείς πρεσβεύουμε μία αυτόνομη γενική γραμματεία δημοσίων εσόδων, τόσο αυτόνομη από τον Υπουργό όσο αυτόνομη και από την τρόικα, με μόνιμους αλγοριθμικούς ελέγχους της φοροδιαφυγής σε πραγματικό χρόνο.
Αντί για τα μικροδάνεια της τοκογλυφίας και την επέκταση μέσα απ’ αυτές της μικροπιστώσεις της χρεοδουλοπαροικίας, εμείς προτείνουμε ένα σύστημα δημοσιονομικών συναλλαγών μεταξύ ιδιωτών και δημοσίου.
Θέλετε να πάρετε μια «γεύση», κύριε Υπουργέ, του τι φέρνετε στην Ελλάδα; Δεν θα πάτε στο Μπανγκλαντές, θα πάτε στη Νότια Αφρική, όπου μεταπήδησε το μοντέλο της Grameen με καταστροφικά αποτελέσματα.
Θέλετε να πάτε σε μια πιο ανεπτυγμένη χώρα; Πηγαίνετε στο Missouri των Ηνωμένων Πολιτειών, όπου η Grameen λειτουργεί και θα δείτε τον τρόπο με τον οποίο αυτές οι μικροπιστώσεις σπέρνουν τις πτωχεύσεις, τη χρεοκοπία των ανήμπορων, των αδύναμων σε χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο «βομβαρδισμός» των μικροδανείων που φέρνετε την ώρα που ρευστοποιούνται οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις μέσα από τον «ΗΡΑΚΛΗ» είναι η χειρότερη βάση πάνω στην οποία μπορούμε να χτίσουμε ως λαός, ως πολίτες, τις αντιστάσεις μας στο ωστικό κύμα της νέας ύφεσης, που θα φέρει λιτότητα από το 2021, στην οποία ο Υπουργός Οικονομικών σας συναίνεσε την 11η Ιουνίου στο Eurogroup, δεσμευόμενος σε πρωτογενές πλεόνασμα από του χρόνου.
Ωθείτε τους πολίτες από μία χρεοδουλοπαροικία ανεπτυγμένης χώρας σε μια νέα μορφή φτωχοποίησης, σε μια νέα μορφή Τρίτου Κόσμου, από την οποία χώρες όπως το Μπαγκλαντές κατάφεραν λίγο-πολύ να αποδράσουν.
Αλήθεια, κυρίες και κύριοι της Συμπολίτευσης, που είναι ο συντηρητισμός σας; Είναι συντηρητική πολιτική τα νέα εορτοδάνεια, τα οποία θα πάρουν τη μορφή τροφιμοδανείων; Είναι νεοφιλελεύθερη πολιτική να προσπαθείτε να ξαναφουσκώσετε «φούσκες» χρέους, οι οποίες ξεφούσκωσαν με μικροδάνεια;
Πού είναι ο συντηρητισμός, λοιπόν, και ο νεοφιλελευθερισμός σας; Μήπως τον αφήσατε, τον ξεχάσατε εκεί που ο ΣΥΡΙΖΑ ξέχασε την αριστεροσύνη του και το ΠΑΣΟΚ ξέχασε τον κεϋνσιανισμό του; Τουλάχιστον υποστηρίξτε την τροπολογία την οποία ο εισηγητής μας κατέθεσε για περιορισμό, για πλαφόν στα επιτόκια αυτών των τοκογλύφων. Δεν το κάνετε όμως, γιατί όπως και με τα «κόκκινα» δάνεια είστε δέσμιοι αυτών των παρασίτων. Και όλα αυτά την ώρα που απεργάζεστε το πέμπτο μνημόνιο και το ωστικό κύμα λιτότητας που φέρνει.
Αλήθεια, κυρίες και κύριοι της Συμπολίτευσης, σε ποιο στάδιο άρνησης βρισκόσαστε σήμερα; Γιατί την περασμένη φορά που ήμασταν εδώ μιλούσατε για μείον 3% ύφεση. Είδα ότι ο κ. Σταϊκούρας έστειλε την 24η  Ιουνίου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τις προβλέψεις του για ύφεση μεταξύ μείον 5% και μείον 8% .
Όταν εμείς μιλάγαμε για μείον 10% και μείον 15% από τον Μάρτιο, εσείς μας κοιτάγατε σαν να λέγαμε κάτι περίεργο. Τώρα σε ποιο στάδιο άρνησης είσαστε; Μήπως είσαστε σε αυτό του ανεκδιήγητου κ. Στουρνάρα, ο οποίος τόλμησε την 29η Ιουνίου να έρθει εδώ στη Βουλή και να καταθέσει στον Πρόεδρο της Βουλής πρόβλεψη για μείον 5,8% ύφεση; Μου αρέσει και το δεκαδικό. Όλα τα είχε ο κ. Στουρνάρας τα δεκαδικά τού έλειπαν!
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ξεκαθαρίζει ότι ολόκληρη η Ευρωζώνη στο σύνολό της, κατά μέσον όρο, θα έχει ύφεση πάνω από 10% και ότι η Ελλάδα θα είναι η χώρα στην οποία η ύφεση θα χτυπήσει πιο πολύ.
Κυρίες και κύριοι της Συμπολίτευσης, πηγαίνετε από την ανεπάρκεια στο κυνικό ψεύδος. Τον Μάρτιο να πιστέψω ότι δεν κατανοείτε αρκετά μακροοικονομική για να προβλέψετε. Σήμερα να μιλάτε για 5% και 6% ύφεση;
Προς συναδέλφους που θέλουν να ξέρουν, και της Συμπολίτευσης -γιατί είμαι σίγουρος ότι θέλετε, δεν είστε υπεύθυνοι για τη γραμμή του κυνικού ψεύδους της Κυβέρνησής σας- θα αναφέρω ορισμένα σημεία τα οποία νομίζω ότι έχουν σημασία στο να εκτιμήσουμε την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε, πέρα από κομματικές αντιπαραθέσεις:
Πρώτον, η Κυβέρνηση και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχουν υπο-εκτιμήσει θανάσιμα, θα έλεγα, τη δυναμική των χρεοκοπιών, τον αντίκτυπο που έχει το κλείσιμο της μίας επιχείρησης στις πιθανότητες να κλείσει μία άλλη επιχείρηση.
Πιο σημαντικό από αυτό. Αυτό είναι μια μορφή πολλαπλασιαστή. Η Τρόικα δεν τα πήγαινε ποτέ καλά με τους πολλαπλασιαστές. Το θυμάστε αυτό. Υπάρχουν και τα mea culpa τους. Δεύτερον -και κάτι το οποίο πρέπει να πω ότι και εμένα με εξέπληξε το μέγεθος αυτού του προβλήματος- παρατηρούμε ότι σε ολόκληρη την Ευρωζώνη -ακούστε το αυτό, κύριε Υπουργέ, έχει σημασία- ανάμεσα στους πολίτες που δεν είδαν μείωση των εισοδημάτων τους –οι λίγοι πολίτες, γιατί οι περισσότεροι είδαν μείωση των εισοδημάτων τους- είχαμε μείωση της κατανάλωσης των δαπανών μεταξύ του 25% και του 30%. Αυτό δεν το είχατε υπολογίσει.
Γενικότερα υπάρχει και μια τρίτη διάσταση που πρέπει να μας προβληματίσει. Κάθε κρίση, είτε είναι του 2008 είτε είναι η σημερινή, αφήνει την Ευρώπη, τον ευρωπαϊκό καπιταλισμό, αν θέλετε, τη δυναμική του ευρωπαϊκού οικονομικού συστήματος σε χειρότερη θέση από ό,τι τη βρήκε, σε σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα.
Η συγκεκριμένη κρίση με τον Covid-19 θα είναι ακόμα πιο έντονη ως προς αυτό. Τι θέλω να πω; Το βλέπετε. Ο ιός αυτός δίνει πόντους στην ψηφιακή οικονομία σε σχέση με την αναλογική οικονομία. Δίνει πόντους στις πλατφόρμες και τα μονοπώλια τύπου «facebook» και «amazon» και ρίχνει χαμηλά εταιρείες-μεγαθήρια στον βιομηχανικό τομέα παραγωγής φυσικών αγαθών.
Ο τουρισμός ή οι χώρες που βασίζονται στον τουρισμό εκτός των συνόρων, εξωτερικό τουρισμό, αυτές οι χώρες χάνουν, σε σχέση με χώρες που βασίζονται, όπως το Μαϊάμι για παράδειγμα, στον εσωτερικό τουρισμό.
Σήμερα διάβασα ένα άρθρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για μια αντίστοιχη διαδικασία εντός της Ευρωζώνης. Η αγωνία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας σε αυτό το άρθρο -μπορείτε να μπείτε να το διαβάσετε, σήμερα εκδόθηκε- είναι ότι ο μηχανισμός μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής θρυμματίζεται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γιατί; Γιατί οι διαφορετικές χώρες πλήττονται διαφορετικά, ανάλογα με την εξάρτησή τους στην ψηφιακή ή την αναλογική οικονομία, στις βιομηχανίες σε σχέση με τις ψηφιακές εφαρμογές, στον τουρισμό τον εξωτερικό σε σχέση με τον εσωτερικό.
Αυτά φαντάζομαι ότι είναι ψιλά γράμματα για την Κυβέρνηση. Γιατί βλέπω ότι η Κυβέρνηση πραγματικά προετοιμάζεται! Σας βλέπω να ετοιμάζεστε. Ετοιμάζεστε με παράβολα, με δακρυγόνα και με στάχτη.
Τα παράβολα; Τι ήταν αυτό πάλι; Βλέπω ότι αυξάνετε στις εφέσεις των μισθωτών και των συνταξιούχων το κόστος του παραβόλου κατά 150%. Για έφεση σε θέμα χρηματικού αντικειμένου εκεί που το μάξιμουμ ήταν 1.500 ευρώ το πήγατε στα 5.000 ευρώ. Προφανώς προετοιμάζεστε. Προετοιμάζεστε για το πώς θα αυξήσετε το κόστος των πολιτών όταν απαιτούν τα δικαιώματά τους από το κράτος ενόψει πέμπτου μνημονίου.
Τα δακρυγόνα; Βλέπω ότι το στοκ έχει αρχίσει να αυξάνεται. Βλέπουμε το νομοσχέδιο που θα φέρετε τώρα, απαγορεύοντας διαδηλώσεις και συναθροίσεις.
Όσον αφορά για τη στάχτη, έχουμε δύο μορφές στάχτης. Από τη μία μεριά έχουμε τον χαρακτηριστικό κυνισμό με τον οποίο ψεύδεστε για τα μακροοικονομικά στοιχεία της χώρας, για το ύψος του κρατικού προϋπολογισμού. Άλλη μία φορά σας προκαλώ: Ποιο θα είναι το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού φέτος; Ήδη «τρέχει», αν κάνετε μία προβολή μέχρι την 31η Δεκεμβρίου, στο μείον 16%. Θα το ομολογήσετε αυτό; Αυτή τη στάχτη στα μάτια ο λαός έχει μάθει να τη βγάζει από πάνω του.
Όμως, παρατηρούμε στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και μια δεύτερη μορφή στάχτης, μια πιο απαίσια, αηδιαστική στάχτη. Ένας καταληστευμένος λαός τόσα χρόνια παρατηρεί Βουλευτές να μασκαρεύονται ως εισαγγελείς, όλοι να χρίζουν όλους τους άλλους ενόχους.
Και ξέρετε, κύριε Υπουργέ, σε μια χώρα που όλοι χρίζουν όλους τους άλλους ενόχους τελικά κανείς δεν είναι ένοχος και τελικά το μόνο που ενοχοποιείται είναι το κοινοβουλευτικό μας σύστημα στα μάτια του ελληνικού λαού. Οι μόνοι που επωφελούνται είναι αυτοί που βασίζονται στην εκκόλαψη του αυγού του φιδιού.
Δεν νιώθει κανείς ντροπή εδώ μέσα που το σκάνδαλο της SIEMENS, της NOVARTIS το ανακάλυψε το FBI; Που το FBI μας είπε τι γίνεται στη χώρα μας και η χώρα μας δεν κατάφερε να δημιουργήσει ένα δικό της σώμα δίωξης μεγαλοεπιχειρηματικού και πολιτικού εγκλήματος το οποίο να μην σέρνει τους Βουλευτές, εμάς, εσάς, μέσα σε επιτροπές όπου αυτοπαρουσιαζόμαστε ξαφνικά ως εισαγγελείς που χαρακτηρίζουμε αλλήλους ενόχους;
Αυτό το όνειδος το οποίο βλέπουμε στα κανάλια είναι μια στάχτη στα μάτια του κόσμου που τελικά το μόνο που κάνει είναι να υπονομεύει τον κοινοβουλευτισμό και τη δημοκρατία μας.
Εμείς ως ΜέΡΑ25 από την πρώτη στιγμή είπαμε ότι δεν συμμετέχουμε σε αυτές τις προανακριτικές επιτροπές. Γιατί; Όχι γιατί δεν είναι σημαντικό να διαλευκαίνονται τα σκάνδαλα, αλλά γιατί δεν είναι δουλειά της νομοθετικής εξουσίας αυτό. Το έχουμε πει και το έχουμε ξαναπεί εμείς. Αυτή είναι η θέση και η συνεισφορά του ΜέΡΑ25.
Εμείς κατεβαίνουμε με θεσμικές προτάσεις νόμων, σαν αυτή στην οποία αναφέρθηκα προηγουμένως, και θεσμικές παρεμβάσεις για την προστασία της δημοκρατίας. Το πέμπτο μνημόνιο αποτελεί μεγάλη απειλή για τη δημοκρατία μας και για τη βιωσιμότητα αυτού του ελληνικού λαού. Δεδομένου ότι είναι δεδομένο, εμείς θα συνεχίσουμε να καταθέτουμε θεσμικές προτάσεις για την προστασία του ελληνικού λαού και της δημοκρατίας μας από αυτό.
Ευχαριστώ.