Bebang Siy's Blog, page 52
October 30, 2013
Free storytelling workshop for teachers
ay naku, andaming proyektong galing sa gobyerno. kelangan lang samantalahin natin ang mga ito.
go go go!
http://balaysugidanun.com/2013/10/30/...
Official Press Release via Facebook
The De La Salle University Department of Literature, in cooperation with NBDB, will be conducting "Teaching in the City," a STORYTELLING WORKSHOP FOR TEACHERS (Pre-elementary, Elementary, Highschool/College levels) FOR FREE on NOVEMBER 12, 2013, from 10 AM to 6 PM, at De La Salle University-Manila. The workshop will include free lunch and workshop kits, and certificates will be given to participating teachers at the end of the program.
The workshop aims to enhance teachers’ skills in storytelling and oral reading, and thus help to make them better ambassadors of reading in the classroom as well as in their own homes and communities.
The workshop highlight is a plenary session with international storyteller Kamini Ramachandran, who will demonstrate, and engage participants in, the art of storytelling. There will also be an inspirational talk by multi-awarded writer, critic, and teacher Dr. Isagani R. Cruz, followed by parallel demo-talks on engaging the text in classroom teaching.
Interested parties may send the following information to espiritu_johann@yahoo.com for registration:
FULL NAME
SCHOOL/EMPLOYER
GRADE/LEVEL/YEAR TAUGHT
Only the first 150 registrants will be included in the program.
email na!
go go go!
http://balaysugidanun.com/2013/10/30/...
Official Press Release via Facebook
The De La Salle University Department of Literature, in cooperation with NBDB, will be conducting "Teaching in the City," a STORYTELLING WORKSHOP FOR TEACHERS (Pre-elementary, Elementary, Highschool/College levels) FOR FREE on NOVEMBER 12, 2013, from 10 AM to 6 PM, at De La Salle University-Manila. The workshop will include free lunch and workshop kits, and certificates will be given to participating teachers at the end of the program.
The workshop aims to enhance teachers’ skills in storytelling and oral reading, and thus help to make them better ambassadors of reading in the classroom as well as in their own homes and communities.
The workshop highlight is a plenary session with international storyteller Kamini Ramachandran, who will demonstrate, and engage participants in, the art of storytelling. There will also be an inspirational talk by multi-awarded writer, critic, and teacher Dr. Isagani R. Cruz, followed by parallel demo-talks on engaging the text in classroom teaching.
Interested parties may send the following information to espiritu_johann@yahoo.com for registration:
FULL NAME
SCHOOL/EMPLOYER
GRADE/LEVEL/YEAR TAUGHT
Only the first 150 registrants will be included in the program.
email na!
October 28, 2013
isa pang surprise birthday party
nakaka dalawang surprise birthday party na ako this year! isa pa at talagang magiging expert na ako rito hahaha
kahapon ay ipinagdiwang ng verzo family ang ika-70 kaarawan ng kanilang reyna, si tita nerie verzo. at dahil talagang kinarir ng buong pamilya ang pagiging sikreto ng event, gulat na gulat talaga si tita nerie kahapon.
ang peg kasi ay dadalo siya bilang karaniwang bisita sa isang wedding reception. so nakapustura siya at me bitbit na wedding gift. kasama niya si rianne, sister ni poy. medyo kabado ang lahat, umaga ng birthday celebration. kung ano-anong kasinungalingan ang naimbento.
nag-hire si rianne ng driver na maghahatid sa kanila sa venue, one cafe and events place, one corporate plaza, ortigas, pasig. sabi ng mama niya, para ortigas lang bakit magha hire pa? mag-taxi na lang tayo. ani ni rianne, e para mas pormal, mas okey kung may sasakyan.
ang usapan ay 10:30 a.m. pa ang dating ng driver sa bahay nila sa sta. mesa. pero 8:00 a.m. pa lang, nandoon na ito. Kasi susunduin ang unang batch ng family members na pupunta sa venue ng birthday celebration. so nagulat si tita nerie. anong ginagawa mo rito? tanong niya kay kura edmond, ang driver. pero ang sumagot ay si ging, ang panganay nila.
"magpapahatid kami sa driver, pupunta kami sa isang event sa immaculate school (ang dating elementary school ng buong magkakapatid). medyo maraming dadalhin, ma."
binuhat na nila ang isang cooler na puno ng canned drinks. ang alibi ng magkakapatid dito ay may event si jo, isa pa sa magkakapatid. sa immaculate ang event at ang batch nila ang sponsor ng food and drinks.
so patong-patong talaga ang kasinungalingan nang araw na ito. pagkaalis nina ging at jo sa sta. mesa, dumiretso sila sa bahay namin, dito sa kamias. susunduin kami dahil marami-raming props ang kailangan naming dalhin sa venue.
cake
props para sa cake
-isang teapot na hugis office cubicle
-picture ni tita nerie na naka-frame sa pinagtanggalan ng kotse ng laruang tamiya
props sa gift table
-picture frame na 8 x12 nandoon ang photos ni tita nerie
-twigs at ilang sipit na cute
-dagdag na photos
-maliit na mantel
-baso na lalagyan ng twigs
props para sa improvised photo booth
-birthday banderitas
-tatlong wig, isang head dress na orange gagamba, mga sunglass na iba-iba ang hugis at kulay
laptop para sa video presentation
dala-dala ko rin sina iding at ej hahaha
so pagkasundo sa amin, dumiretso na kami sa ortigas. kabado ang lahat dahil baka may makasalubong si tita sa baba, late na bisita, kasabay niyang umaakyat sa building hahaha wala na ang surprise!!!
pagdating namin, naka-set up na ang venue. ang ganda! at ang aliwalas. very helpful din ang dalawang waiters na naka-assign sa amin.
more to follow ha?
kahapon ay ipinagdiwang ng verzo family ang ika-70 kaarawan ng kanilang reyna, si tita nerie verzo. at dahil talagang kinarir ng buong pamilya ang pagiging sikreto ng event, gulat na gulat talaga si tita nerie kahapon.
ang peg kasi ay dadalo siya bilang karaniwang bisita sa isang wedding reception. so nakapustura siya at me bitbit na wedding gift. kasama niya si rianne, sister ni poy. medyo kabado ang lahat, umaga ng birthday celebration. kung ano-anong kasinungalingan ang naimbento.
nag-hire si rianne ng driver na maghahatid sa kanila sa venue, one cafe and events place, one corporate plaza, ortigas, pasig. sabi ng mama niya, para ortigas lang bakit magha hire pa? mag-taxi na lang tayo. ani ni rianne, e para mas pormal, mas okey kung may sasakyan.
ang usapan ay 10:30 a.m. pa ang dating ng driver sa bahay nila sa sta. mesa. pero 8:00 a.m. pa lang, nandoon na ito. Kasi susunduin ang unang batch ng family members na pupunta sa venue ng birthday celebration. so nagulat si tita nerie. anong ginagawa mo rito? tanong niya kay kura edmond, ang driver. pero ang sumagot ay si ging, ang panganay nila.
"magpapahatid kami sa driver, pupunta kami sa isang event sa immaculate school (ang dating elementary school ng buong magkakapatid). medyo maraming dadalhin, ma."
binuhat na nila ang isang cooler na puno ng canned drinks. ang alibi ng magkakapatid dito ay may event si jo, isa pa sa magkakapatid. sa immaculate ang event at ang batch nila ang sponsor ng food and drinks.
so patong-patong talaga ang kasinungalingan nang araw na ito. pagkaalis nina ging at jo sa sta. mesa, dumiretso sila sa bahay namin, dito sa kamias. susunduin kami dahil marami-raming props ang kailangan naming dalhin sa venue.
cake
props para sa cake
-isang teapot na hugis office cubicle
-picture ni tita nerie na naka-frame sa pinagtanggalan ng kotse ng laruang tamiya
props sa gift table
-picture frame na 8 x12 nandoon ang photos ni tita nerie
-twigs at ilang sipit na cute
-dagdag na photos
-maliit na mantel
-baso na lalagyan ng twigs
props para sa improvised photo booth
-birthday banderitas
-tatlong wig, isang head dress na orange gagamba, mga sunglass na iba-iba ang hugis at kulay
laptop para sa video presentation
dala-dala ko rin sina iding at ej hahaha
so pagkasundo sa amin, dumiretso na kami sa ortigas. kabado ang lahat dahil baka may makasalubong si tita sa baba, late na bisita, kasabay niyang umaakyat sa building hahaha wala na ang surprise!!!
pagdating namin, naka-set up na ang venue. ang ganda! at ang aliwalas. very helpful din ang dalawang waiters na naka-assign sa amin.
more to follow ha?
October 27, 2013
Behind the ‘Mens’
By Maria Carmela Sison
She was waiting for her turn in the admissions office for the interview. She had to pick a non-quota course to enter the university. Geodetic engineering was her first choice but had to pick another course which would not cost her a lot of money since her family was having financial difficulties. The person in front of her suggested BA Film and Audio-Visual Communication, claiming one can pass the subject by watching movies. But she remembered, “Wala nga akong pang-tuition. Saan pa ko kukuha ng pang-sine (I don’t even have the money for my tuition, where will I get the money to watch movies)?” She crossed it out and was left with two choices: BA English and BA Malikhaing Pagsulat (Creative Witing) sa Filipino. Her time was running out. It was already her turn to go inside the admissions office. She tossed a coin and was left with Malikhang Pagsulat. This was how the journey of Bebang Siy as a writer began.
Beverly Wico Siy, or known as Bebang Siy was born on December 10, 1979 in Quirino, Manila. She was the eldest of the five daughters of Roberto Siy and Resurreccion Wico. Her family is part of the Chinese-Filipino community in Manila. After her parents separated, Bebang and her sisters experienced living from one place to another. They first lived with their mother, and then were taken by their father. And after their father’s death, they stayed with their mother.
Dubbed as the female counterpart of Bob Ong, Bebang admitted that she never saw herself as a writer when she was young. Instead, she wanted to be a doctor. She wanted to take Psychology. Even without prior knowledge on the discipline, she planned to take it to follow her crush. As she entered University of the Philippines Diliman, her passion for writing started to blossom. After a significant experience or whenever she feels lonely, Bebang finds herself writing, especially in her blog.
Her remarkable book, “It’s A Mens World,” brought her to the limelight of Filipino literature. The book was composed of different anecdotes in Bebang’s life written in a light and funny manner. Reading the book will surely make you laugh yet it will teach you lessons in life. The book was originally a class requirement in a penalty course under Professor Vim Nadera, Jr. It was a compilation of her past works written in different periods of time. Her professor asked her to find a publisher. She chose Anvil Publishing Inc. and her book-length manuscript was published.
Living a rollercoaster life has helped Bebang in her writing. She cited one of her experiences in the book “Palalim Nang Palalim, Padilim Nang Padilim” which is set in a pawnshop vault. The setting rooted from her previous job as a clerk. Who would have thought that a writer has worked in a pawnshop before? These experiences have expanded her imagination and knowledge as a writer. Bebang also admits that she had to take different jobs to fulfill her role as a single mother to Sean Elijah or “EJ.”
Her humor and positive outlook in life have also helped her in writing, particularly in “It’s A Mens Word.” “‘Pag sinulat ko siya nang walang humor, baka bumaha na ng luha sa buong Pilipinas (If I wrote it without humor, maybe tears would flood the whole Philippines). Her tragic experiences in life were written in a light and comic manner. Whenever she reads her stories, Bebang confesses that she would probably feel anger if she would go back to her stories. Instead, her optimism has made her feel better about it. “It helps me with these experiences in a more constructive manner,” she says.
Aside from writing, Bebang currently spends her time as a Filipino professor in Colegio de San Juan de Letran. She is also attending to her forthcoming wedding with Ronald Verzo. She also enjoys being a speaker in different schools. It lets her expand her horizons and meet other people especially those who support Filipino literature. Her sequel of “It’s A Mens World” which is “It’s Raining Mens” will come out early next year.
Bebang never imagined her life not being a writer. She believes that books will always be in line with whatever she is doing. Even though she knows that there is not much money in books, it will always be what she wants. She admitted that she has reviewed her life at one point. And she realized that despite everything that happened to her, one thing has always remained: her love for writing. Ten years from now, she still sees herself as a writer. Her dream is to write a book on historical fiction or dark comedy.
Her imagination has played a key role in her writing. Bebang believes that anyone who can imagine has the capacity to write. “Ang imahinasyon mo ay walang katulad sa buong mundo (Your imagination is unique in the whole world). What aspiring writers need to do is write. Write whatever is in your mind. Ignore all the technicalities and focus on what your imagination can reach, she added. “Kahit sino ka pa, kahit ano ka pang uri ng manunulat, sulat lang nang sulat (Whoever you are and whatever kind of writer you are, just keep on writing).
Ang feature article na ito ay produkto ng panayam ni Carmela sa akin. Si Carmela ay isang Journalism student sa UP Diliman at isa ito sa requirements ng propesor niya. Naganap ang panayam sa Letran noong Oktubre 2013.
Maraming salamat, Carmela!
She was waiting for her turn in the admissions office for the interview. She had to pick a non-quota course to enter the university. Geodetic engineering was her first choice but had to pick another course which would not cost her a lot of money since her family was having financial difficulties. The person in front of her suggested BA Film and Audio-Visual Communication, claiming one can pass the subject by watching movies. But she remembered, “Wala nga akong pang-tuition. Saan pa ko kukuha ng pang-sine (I don’t even have the money for my tuition, where will I get the money to watch movies)?” She crossed it out and was left with two choices: BA English and BA Malikhaing Pagsulat (Creative Witing) sa Filipino. Her time was running out. It was already her turn to go inside the admissions office. She tossed a coin and was left with Malikhang Pagsulat. This was how the journey of Bebang Siy as a writer began.
Beverly Wico Siy, or known as Bebang Siy was born on December 10, 1979 in Quirino, Manila. She was the eldest of the five daughters of Roberto Siy and Resurreccion Wico. Her family is part of the Chinese-Filipino community in Manila. After her parents separated, Bebang and her sisters experienced living from one place to another. They first lived with their mother, and then were taken by their father. And after their father’s death, they stayed with their mother.
Dubbed as the female counterpart of Bob Ong, Bebang admitted that she never saw herself as a writer when she was young. Instead, she wanted to be a doctor. She wanted to take Psychology. Even without prior knowledge on the discipline, she planned to take it to follow her crush. As she entered University of the Philippines Diliman, her passion for writing started to blossom. After a significant experience or whenever she feels lonely, Bebang finds herself writing, especially in her blog.
Her remarkable book, “It’s A Mens World,” brought her to the limelight of Filipino literature. The book was composed of different anecdotes in Bebang’s life written in a light and funny manner. Reading the book will surely make you laugh yet it will teach you lessons in life. The book was originally a class requirement in a penalty course under Professor Vim Nadera, Jr. It was a compilation of her past works written in different periods of time. Her professor asked her to find a publisher. She chose Anvil Publishing Inc. and her book-length manuscript was published.
Living a rollercoaster life has helped Bebang in her writing. She cited one of her experiences in the book “Palalim Nang Palalim, Padilim Nang Padilim” which is set in a pawnshop vault. The setting rooted from her previous job as a clerk. Who would have thought that a writer has worked in a pawnshop before? These experiences have expanded her imagination and knowledge as a writer. Bebang also admits that she had to take different jobs to fulfill her role as a single mother to Sean Elijah or “EJ.”
Her humor and positive outlook in life have also helped her in writing, particularly in “It’s A Mens Word.” “‘Pag sinulat ko siya nang walang humor, baka bumaha na ng luha sa buong Pilipinas (If I wrote it without humor, maybe tears would flood the whole Philippines). Her tragic experiences in life were written in a light and comic manner. Whenever she reads her stories, Bebang confesses that she would probably feel anger if she would go back to her stories. Instead, her optimism has made her feel better about it. “It helps me with these experiences in a more constructive manner,” she says.
Aside from writing, Bebang currently spends her time as a Filipino professor in Colegio de San Juan de Letran. She is also attending to her forthcoming wedding with Ronald Verzo. She also enjoys being a speaker in different schools. It lets her expand her horizons and meet other people especially those who support Filipino literature. Her sequel of “It’s A Mens World” which is “It’s Raining Mens” will come out early next year.
Bebang never imagined her life not being a writer. She believes that books will always be in line with whatever she is doing. Even though she knows that there is not much money in books, it will always be what she wants. She admitted that she has reviewed her life at one point. And she realized that despite everything that happened to her, one thing has always remained: her love for writing. Ten years from now, she still sees herself as a writer. Her dream is to write a book on historical fiction or dark comedy.
Her imagination has played a key role in her writing. Bebang believes that anyone who can imagine has the capacity to write. “Ang imahinasyon mo ay walang katulad sa buong mundo (Your imagination is unique in the whole world). What aspiring writers need to do is write. Write whatever is in your mind. Ignore all the technicalities and focus on what your imagination can reach, she added. “Kahit sino ka pa, kahit ano ka pang uri ng manunulat, sulat lang nang sulat (Whoever you are and whatever kind of writer you are, just keep on writing).
Ang feature article na ito ay produkto ng panayam ni Carmela sa akin. Si Carmela ay isang Journalism student sa UP Diliman at isa ito sa requirements ng propesor niya. Naganap ang panayam sa Letran noong Oktubre 2013.
Maraming salamat, Carmela!
October 25, 2013
Para sa mga gustong mag-self publish ng ebook
Nakita ko ito sa Facebook page ng Freelance Writers Guild of the Philippines, pinost ng member na si Dennis Rito:
http://www.pbs.org/mediashift/2013/05...
I think this is a good article about self-publishing. Nariyan ang stages na dadaanan ng isang writer para makapaglabas ng isang aklat.
Of course, hindi applicable sa Pilipinas ang ganyang mga presyo. Kasi kung oo, aba, ang yayaman na ng mga editor hahaha!
Kung may interesado sa publishing services na nabanggit sa link, tumatanggap po ako at ang Balangay Books ng trabaho. Filipino at English po ang manuscript na tinatanggap namin. Kindly email me at beverlysiy@gmail.com for rates.
By the way, hindi pa kami bihasa sa marketing ng ebooks. Nasa developmental editing, copyediting, layout, cover design at proofreading aming expertise.
http://www.pbs.org/mediashift/2013/05...
I think this is a good article about self-publishing. Nariyan ang stages na dadaanan ng isang writer para makapaglabas ng isang aklat.
Of course, hindi applicable sa Pilipinas ang ganyang mga presyo. Kasi kung oo, aba, ang yayaman na ng mga editor hahaha!
Kung may interesado sa publishing services na nabanggit sa link, tumatanggap po ako at ang Balangay Books ng trabaho. Filipino at English po ang manuscript na tinatanggap namin. Kindly email me at beverlysiy@gmail.com for rates.
By the way, hindi pa kami bihasa sa marketing ng ebooks. Nasa developmental editing, copyediting, layout, cover design at proofreading aming expertise.
October 22, 2013
Tiaong po! Tiaong po!
naimbitahan akong magsalita sa southern luzon state university-tiaong campus!
at ito ay sa kabutihang loob at pagsusumikap ng Traviesa Publications na kinakatawan ni Jord Earving. (siya iyong naka-berde. si ara naman ang babaeng naka-blue, future girlfriend ni jord.)
the night and the madaling araw bago ang punta ko sa tiaong, kasagsagan ng isang signal number two na bagyo. hulaan nyo kung asan ang sentro ng bagyong ito?
tama!
sa quezon!
kaya di namin alam kung tutuloy ba kami o hindi. ang iniisip ko, kawawa kung pipilitin pa ng mga batang um-attend. alangan namang lumusong sila sa baha para lang sa seminar na ito? no, no, no. sabi nga ng family planning expert sa quezon city hall, safety first.
so text ako nang text kay jord kung tuloy ba. tuloy daw. tuloy na tuloy. wala raw suspension ng klase sa kanila (sabado yun! baka wala talagang suspension? hahaha) so bumangon kami ng 5am, naghanda na kami para maglakbay.
ang kulimlim at ang malakas-lakas din ang ulan sa kamias. worse comes to worst, walang makikinig sa akin. babalik na lang ako sa ibang araw para ulitin ang seminar na ito. aba, sayang, e!
buti at kasama ko si poy. di ako marunong pumunta doon! so siya ang naging gabay ko sa pagsakay ng bus. e, sa tabi lang pala ng jollibee edsa kamias ang sakayan hahaha!
sabi ni jord, mga 1-1.5 hrs lang daw ang biyahe. asa pa ano? e sa edsa pa lang kaya yun? mga 10am na kami nakarating sa SLSU tiaong.
pero di ako nainip sa biyahe. dahil walang trapik. at paglabas ng maynila, dyeggeng... walang ulan. nada. eto ang mga nadaanan namin...
eto lang naman ang bumungad sa akin. ang ganda-ganda. mt. banahaw
weee!
at ito ay sa kabutihang loob at pagsusumikap ng Traviesa Publications na kinakatawan ni Jord Earving. (siya iyong naka-berde. si ara naman ang babaeng naka-blue, future girlfriend ni jord.)
the night and the madaling araw bago ang punta ko sa tiaong, kasagsagan ng isang signal number two na bagyo. hulaan nyo kung asan ang sentro ng bagyong ito?
tama!
sa quezon!
kaya di namin alam kung tutuloy ba kami o hindi. ang iniisip ko, kawawa kung pipilitin pa ng mga batang um-attend. alangan namang lumusong sila sa baha para lang sa seminar na ito? no, no, no. sabi nga ng family planning expert sa quezon city hall, safety first.
so text ako nang text kay jord kung tuloy ba. tuloy daw. tuloy na tuloy. wala raw suspension ng klase sa kanila (sabado yun! baka wala talagang suspension? hahaha) so bumangon kami ng 5am, naghanda na kami para maglakbay.
ang kulimlim at ang malakas-lakas din ang ulan sa kamias. worse comes to worst, walang makikinig sa akin. babalik na lang ako sa ibang araw para ulitin ang seminar na ito. aba, sayang, e!
buti at kasama ko si poy. di ako marunong pumunta doon! so siya ang naging gabay ko sa pagsakay ng bus. e, sa tabi lang pala ng jollibee edsa kamias ang sakayan hahaha!
sabi ni jord, mga 1-1.5 hrs lang daw ang biyahe. asa pa ano? e sa edsa pa lang kaya yun? mga 10am na kami nakarating sa SLSU tiaong.
pero di ako nainip sa biyahe. dahil walang trapik. at paglabas ng maynila, dyeggeng... walang ulan. nada. eto ang mga nadaanan namin...
eto lang naman ang bumungad sa akin. ang ganda-ganda. mt. banahaw
weee!
Panayam ng Critic-O Magazine kay Bb. Bebang Siy
Ang panayam na ito sa akin ay isinagawa ni Kerubin Batoc kasama ang kanyang mga kagrupo para sa kanilang klase sa PUP Manila. Naganap ang panayam noong 31 Agosto 2013 sa Ateneo de Manila University kasabay ng Gawad Balagtas Awarding Ceremony ng UMPIL.
CRITIC-O: Are you a fan of Classic Literature? Why or why not?
>Hindi masyado. Kasi ganito ang nangyari sa akin, mahilig akong magbasa pero hindi ko alam ‘yong category ng mga binabasa ko. Kung ano-ano lang, basta babasahin siya, binabasa ko siya nang binabasa. Ngayon na malaki na ako, ‘tsaka noong nasa college na ako, noon ko lang na-realize na parang kulang na kulang ako sa pagbabasa ng classic literature. Kaya ang ginawa ko, ‘yong mga pinapabasa ng teacher ko, binabasa ko na at hinahanap ko ‘yong mga kaugnay na panitikan ng mga ito.
CRITIC-O: What is the first story that gave an impact to you?
>Naku! Ang hirap naman! ‘Yong una, di siya libro, ‘yong unang babasahing may malaking impact sa akin ay Xerex, ‘yong bastos sa tabloid. Unfortunately, ‘yon ‘yong una kong exposure sa panitikan kasi napaka-creative ng handle nito sa wika. Dahil sa Xerex, na-curious akong magbasa nang magbasa ng iba-ibang akda. Sunod niyon, mga novena, ganyan ang mga binabasa ko, andami kasi sa bahay namin. Di ko alam kung bakit. Tapos, Impeng Negro, mga classic Filipino Lit.
CRITIC-O: When did you start reading and writing literary pieces?
> Nakabasa ako ng isang tula ng pinsan ko na Chinese tapos ang sinulat niya Filipino na tula. Tapos na-publish sa isang libro sa school nila, siyempre may pangalan niya. Sabi ko, gusto ko nito, gusto ko rin magkaroon ng ganon kaya sumulat ako ng tula. Parang tungkol sa puno, nagpapasalamat ako sa puno. Sumulat ako tapos parang nakatatlo yata akong tula, ipinasa ko sa school paper noong elementary pa ako. Pagka-submit ko, aba nakita ko sa diyaryo namin na may na-publish na dalawang tula na may pangalan ko. Pero di akin ‘yong tula! Sabi ko, saan napunta ‘yong tula ko? Hanggang ngayon, hindi ‘ata nila itinama ‘yon, basta may na-publish na tulang sa akin nakapangalan pero hindi ako ang sumulat.
> Noon ang paboritong paksa ko, mga sapatos, puno, noong bata pa ako. Pagdating ko ng highschool, di ako makapasok sa campus paper. Sabi ko, bakit kaya di ako ma-publish, marunong naman ako at may kaalaman sa English? Kaya ayun, nagrebelde ako. Ini-spoof ko ang campus paper namin. Nagsulat ako sa wikang Filipino at puro joke ang inilagay ko doon. Jinoke ko ‘yong mga teacher namin, ‘yong mga gawain nila, habit, mannerism. Jinoke ko ‘yong mga estudyante, director, lahat. Puro joke ‘yong laman ng buong spoof campus paper. Tapos, ni-lay out ko ‘yon, phinotocopy ko at binenta ko sa halagang dalawang piso. Walang bumibili. ‘Yon, do’n ako nag-start, do’n ako nagsimulang magsulat.
CRITIC-O: What was the feedback of those who availed the paper?
>Wala nga e, wala ngang bumili. Pero ‘yong mga kaklase ko, sabi nila, nakakatawa, Bebang. ‘Yon lang. Tapos ako ‘yong sumulat ng class prophecy namin, so di ko pa alam na ako ay magiging isang writer. Kasi do’n sa class prophecy namin, ang nilagay ko, isa akong guwardiya. Nagkaroon ng department store ‘yong guard namin sa school at ako ‘yong guard sa department store niya.
CRITIC-O: We have read from your blogs that taking up BA Malikhaing Pagsulat was not your first choice and that you chose it only by tossing a coin. Was it the turning point for you to take the path of literature?
>Oo, wala talaga sa isip ko. Kasi pagpasok ko sa UP, nakapasa ako sa any non-quota course. BS Agriculture, mga ganun, Geodetic Engineering, Metallurgical Engineering, Speech Pathology, mga ganong course na first time ko lang na marinig. Sabi ko, ano kayang mangyayari sa akin pagka-graduate ko? May isa pa: BA in Film and Audio-visual Communication. ‘Yan pa ‘yong aking pinagpilian ta’s no’ng nakapila na ako e, walang nagpapaaral sa ‘kin no’n kasi patay na tatay ko, ‘yong nanay ko wala namang trabaho, wala talagang magpapaaral sa amin, naisip ko ‘yon no’ng nakapila na ‘ko sa admission. Ano ang ilalagay kong quota course? ‘Yong Journalism, English Studies at iba pa? At saka BA Malikhaing Pagsulat sa Filipino.
Ang una kong inilagay ay engineering kaya nga lang, parang ang mahal pag engineering. Wala naman akong pera. Inisip ko ano ‘yong course na mura, walang bayad, ‘yong di masyadong gagastos at walang masyadong gadget na gagamitin. So nakita ko ‘yong BA English Studies at BA Malikhaing Pagsulat sa Filipino. Tapos, no’ng ako na, as in literal na andito na ‘yong pinto, ako na ang iinterbyuhin, nag-toss coin ako. Pagbagsak ng barya, BAMPF. Do’n ako napunta sa course na ‘yon. O, di ba? Thank you, coin! Blessing in coin!
CRITIC-O: How would you describe Filipino writers at present?
> ‘Yong mga writer ngayon, in general, para sa ‘kin, malaking malaki pa ang potential nila. Sobrang-sobrang malaki pa ang potential nila, hindi sila nama-maximize ng bayan natin. Bakit? Kasi marami silang ginagawa bukod sa pagsusulat. Di sila makapag-concentrate, tipong buong atensiyon para lang sa pagsusulat. Bakit? Kasi ang liit ng kita sa pagusulat dito sa Pilipinas. Although isang factor lang ‘yon at marami pang dahilan, kaya para sa akin, very promising pa kung talagang gagawing career, as in 100% na career, ang pagsusulat dito sa Pilipinas. Andami-dami pa nating mapo-produce, as in matatambakan ang ating National Book Stores! Mababaligtad ang sitwasyon, ‘yong Filipiniana, ‘yon ‘yong buong book store tapos isang section lang ‘yong foreign titles. Para sa ‘kin, ‘yon ‘yong Filipino writers kasi ngayon pa nga lang na ang hirap-hirap ng buhay natin, nakakapag-release pa rin tayo ng magagandang aklat.
CRITIC-O: How do you view the Wattpad writers especially those whose works were published?
>Ipinapakita ng Wattpad writers ‘yong diversity sa panitikan. Na ‘yong panitikan ng Pilipinas, ng mga Filipino, di lang ‘yan gawa ng matatanda. Di lang siya luma, di lang siya classic literature. Ipinapakita rin ng mga Wattpad writer na mayroong umuusbong na mga manunulat at ang mga akda nila ay nakadikit sa kultura ng kabataan. ‘Yon ‘yong nagagawa ng Wattpad writers kasi ang dali-dali nilang mag-produce. Pag Wattpad kasi wala namang cost sa paglalabas ng akda. Tapos ready na ‘yong mga reader, nandiyan lang sila, naghahanap lang sila ng babasahin. Palagay ko napakaimportante nila kasi, di ba ang Wattpad di lang naman ‘yan sa Pilipinas? Sa buong mundo siya, international siya. At dahil sa mga Filipino writer sa Wattpad, naipapakilala nila ‘yong kultura natin, naipapaalam natin na may mga writer sa Pilipinas na gumagamit ng Wattpad.
Kaya importante ‘yan. Dapat isulat lang nila nang isulat ang gusto nila. ‘Wag silang mag-isip na ‘ay kasi sa Wattpad lang ako na-publish.’ Hindi dapat ganon. Kumbaga sa pie, kunwari pizza pie ang literature sa Wattpad, dahil sa kanila, nagkakaroon ng share ang Filipino writers. Dahil ‘yon sa kanila. Kung wala sila, ‘yong buong pizza na ‘yon ay foreign works. ‘Yong Wattpad works na nagiging pelikula, okay lang ‘yan. Kasi nga, bahagi ‘yan ng diversity. Isipin mo kung lahat ng panitikan, seryoso? Di ba, magsu-suicide lahat ng kabataan? E, puro emo!
CRITIC-O: Who is the author you idolize the most?
>Si Rio Alma, Virgilio S. Almario. Siyempre, siya ‘yong idol ko. Unang-una, napaka-prolific niya. Ang ganda ng kanyang disipilina sa pagsusulat. Pangalawa, ‘yong itinatampok niya, talagang ‘yong kapaligiran niya ‘no? ‘Yong probinsiya, ‘yong town niya, ‘yong bayan niyang San Miguel, ‘yong mga kaibigan ng kanyang magulang, mga magsasaka, ‘yong kanyang paaralan, ‘yong nanay niya, tatay niya, kalabaw niya. Noong tumatanda na siya, sinusulat naman niya ‘yong pagbabago ng landscape ng Pilipinas mula sa pagpasok ng mga machine hanggang sa panahon natin ngayon. Ang pinakapaborito ko sa lahat, ‘yong pagtalakay niya sa pagiging modern ng Pilipinas kasi tinalakay niya ‘yan sa napakaraming akda. Ipinapakita niya doon na di naman talaga tayo nagpo-progress. Nagiging modern lang. At unfortunately, magkaiba ‘yon.
CRITIC-O:How do you judge/criticize a piece of literature?
>Background ko, MA Panitikang Filipino. Pinag-aaralan namin na ‘yong gawa ng karaniwang Filipino, basta nagsulat siya, nag-akda siya, akda, literature agad ‘yon.
CRITIC-O:Do you consider yourself a feminist?
>Hindi, andami ngang nagsasabi niyan, na feminist ako. Feminist daw ‘yong It’s a Mens World. Hindi, ‘no? Sa ‘kin, bilang babae, ayokong may naaping babae. Pero ayoko din ng may nang-aaping babae. Ayoko ring may naaaping bata. Dapat, equal, pero dapat lahat.
CRITIC-O:If you are not a feminist then what?
> Maganda. Magandang writer! Joke. Para sa akin, hindi maganda ‘yang category-category na ‘yan kasi kapag kina-categorize mo ‘yong sarili mo, ikinukulong mo ‘yong sarili mo sa confines ng genre na iyon. I’m sorry pero nabo-bore kasi ako sa isang genre lang. Di ko kaya ‘yong isa lang ang genre o kaya ay isang paksa lang ang tatalakayin. Di ko kaya ‘yon. Gusto ko ‘yong di ko pa nagagawa kahit kailan. Kung anong puwede at di ko pa nagagawa, ‘yon ang magandang gawin.
CRITIC-O: is classic literature still important in class discussion nowadays?
> Importante ‘yan, ‘no? Importante din na makapagbasa niyan ang kabataan ngayon. Para makita nila ano ‘yong pagkakaiba sa ngayon, para ma-appreciate nila ano ‘yong panitikan na binabasa nila ngayon sa panitikan na lumabas noon. Dapat ine-expose ang mga estudyante diyan, sa lahat ng uri ng panitikan.
CRITIC-O: What can you say about the emergence of popular literature?
> Go tayo diyan. Lagi n’yong tatandaan na ‘yong classic literature ngayon, popular literature sila noon. Kaya lang naman nagiging classic ay dahil sumikat noon tapos nadaanan na nga ng panahon.
CRITIC-O: How do you teach literature?
> Sa students, kailangan, mag-effort din kayo, ‘no? Tutuklasin n’yo rin ‘yong mga panitikan na di natin masyadong nababasa. Napansin ko naman na parang laging naghihintay lang ang mga estudyante kung ano ‘yong iuutos sa kanila na basahin. Mas maganda kung two-way.
Para naman sa teacher, ipasok ang mga estudyante sa strategies. Napansin ko sa mga kabataan, mahilig sa sarili. Selfie-selfie. ‘Yong mindset ng mga tao ngayon: I, me , myself. Dapat i-take advantage ng mga teacher ito. Ipakilala ang panitikan sa pamamagitan ng pagtatampok sa estudyante. Mas magiging participative sila, sure ‘yan.
CRITIC-O: What is your edge over other writers?
>Napansin ng kaibigan kong si Lolito Go, walang babaeng nagsusulat sa nakakatawang paraan, sa wikang Filipino, na kaedaran ko.
CRITIC-O: How does your career affect your life style?
> Ako ‘yong tipo ng manunulat na nahihirapang mag-imagine pag di ko naranasan ‘yong isang bagay. Kaya ngayon, I try different and new things para mas marami akong mapagpiliang materyal sa pagsusulat.
CRITIC-O: What is the most favourite story you’ve written?
> Sa lahat ng stories na sinulat ko? ‘Yong Bangis. Nasa Haunted Philippines 8 ito. Isinali ko pa ‘yan sa Palanca, natalo. Story about a battered woman.
CRITIC-O: What are the benefits of reading pop lit to student’s learning?
>Sa popular literature, kahit gaano ka-popular, gasgas ‘yong salita at topic, ang magandang nakukuha diyan ng reader ay ‘yong structure. Ang maganda sa pop lit ay very structured siya. Kapag lagi kang nagbabasa niyan, masasanay ka sa formula at kapag ikaw na ‘yong gumagawa ng story, baka mas madali na para sa’yo ang magsulat ng sariling akda kasi ilang beses mo nang na-encounter ang formula nito. At saka, matututo ka kung paanong tumalakay ng mabigat na paksa sa magaan na wika.
Ang Critic-O Magazine ay isa sa mga school requirement nina Kerubin. Maraming salamat, Kerubin at sa iyong mga kagrupo. More power!
CRITIC-O: Are you a fan of Classic Literature? Why or why not?
>Hindi masyado. Kasi ganito ang nangyari sa akin, mahilig akong magbasa pero hindi ko alam ‘yong category ng mga binabasa ko. Kung ano-ano lang, basta babasahin siya, binabasa ko siya nang binabasa. Ngayon na malaki na ako, ‘tsaka noong nasa college na ako, noon ko lang na-realize na parang kulang na kulang ako sa pagbabasa ng classic literature. Kaya ang ginawa ko, ‘yong mga pinapabasa ng teacher ko, binabasa ko na at hinahanap ko ‘yong mga kaugnay na panitikan ng mga ito.
CRITIC-O: What is the first story that gave an impact to you?
>Naku! Ang hirap naman! ‘Yong una, di siya libro, ‘yong unang babasahing may malaking impact sa akin ay Xerex, ‘yong bastos sa tabloid. Unfortunately, ‘yon ‘yong una kong exposure sa panitikan kasi napaka-creative ng handle nito sa wika. Dahil sa Xerex, na-curious akong magbasa nang magbasa ng iba-ibang akda. Sunod niyon, mga novena, ganyan ang mga binabasa ko, andami kasi sa bahay namin. Di ko alam kung bakit. Tapos, Impeng Negro, mga classic Filipino Lit.
CRITIC-O: When did you start reading and writing literary pieces?
> Nakabasa ako ng isang tula ng pinsan ko na Chinese tapos ang sinulat niya Filipino na tula. Tapos na-publish sa isang libro sa school nila, siyempre may pangalan niya. Sabi ko, gusto ko nito, gusto ko rin magkaroon ng ganon kaya sumulat ako ng tula. Parang tungkol sa puno, nagpapasalamat ako sa puno. Sumulat ako tapos parang nakatatlo yata akong tula, ipinasa ko sa school paper noong elementary pa ako. Pagka-submit ko, aba nakita ko sa diyaryo namin na may na-publish na dalawang tula na may pangalan ko. Pero di akin ‘yong tula! Sabi ko, saan napunta ‘yong tula ko? Hanggang ngayon, hindi ‘ata nila itinama ‘yon, basta may na-publish na tulang sa akin nakapangalan pero hindi ako ang sumulat.
> Noon ang paboritong paksa ko, mga sapatos, puno, noong bata pa ako. Pagdating ko ng highschool, di ako makapasok sa campus paper. Sabi ko, bakit kaya di ako ma-publish, marunong naman ako at may kaalaman sa English? Kaya ayun, nagrebelde ako. Ini-spoof ko ang campus paper namin. Nagsulat ako sa wikang Filipino at puro joke ang inilagay ko doon. Jinoke ko ‘yong mga teacher namin, ‘yong mga gawain nila, habit, mannerism. Jinoke ko ‘yong mga estudyante, director, lahat. Puro joke ‘yong laman ng buong spoof campus paper. Tapos, ni-lay out ko ‘yon, phinotocopy ko at binenta ko sa halagang dalawang piso. Walang bumibili. ‘Yon, do’n ako nag-start, do’n ako nagsimulang magsulat.
CRITIC-O: What was the feedback of those who availed the paper?
>Wala nga e, wala ngang bumili. Pero ‘yong mga kaklase ko, sabi nila, nakakatawa, Bebang. ‘Yon lang. Tapos ako ‘yong sumulat ng class prophecy namin, so di ko pa alam na ako ay magiging isang writer. Kasi do’n sa class prophecy namin, ang nilagay ko, isa akong guwardiya. Nagkaroon ng department store ‘yong guard namin sa school at ako ‘yong guard sa department store niya.
CRITIC-O: We have read from your blogs that taking up BA Malikhaing Pagsulat was not your first choice and that you chose it only by tossing a coin. Was it the turning point for you to take the path of literature?
>Oo, wala talaga sa isip ko. Kasi pagpasok ko sa UP, nakapasa ako sa any non-quota course. BS Agriculture, mga ganun, Geodetic Engineering, Metallurgical Engineering, Speech Pathology, mga ganong course na first time ko lang na marinig. Sabi ko, ano kayang mangyayari sa akin pagka-graduate ko? May isa pa: BA in Film and Audio-visual Communication. ‘Yan pa ‘yong aking pinagpilian ta’s no’ng nakapila na ako e, walang nagpapaaral sa ‘kin no’n kasi patay na tatay ko, ‘yong nanay ko wala namang trabaho, wala talagang magpapaaral sa amin, naisip ko ‘yon no’ng nakapila na ‘ko sa admission. Ano ang ilalagay kong quota course? ‘Yong Journalism, English Studies at iba pa? At saka BA Malikhaing Pagsulat sa Filipino.
Ang una kong inilagay ay engineering kaya nga lang, parang ang mahal pag engineering. Wala naman akong pera. Inisip ko ano ‘yong course na mura, walang bayad, ‘yong di masyadong gagastos at walang masyadong gadget na gagamitin. So nakita ko ‘yong BA English Studies at BA Malikhaing Pagsulat sa Filipino. Tapos, no’ng ako na, as in literal na andito na ‘yong pinto, ako na ang iinterbyuhin, nag-toss coin ako. Pagbagsak ng barya, BAMPF. Do’n ako napunta sa course na ‘yon. O, di ba? Thank you, coin! Blessing in coin!
CRITIC-O: How would you describe Filipino writers at present?
> ‘Yong mga writer ngayon, in general, para sa ‘kin, malaking malaki pa ang potential nila. Sobrang-sobrang malaki pa ang potential nila, hindi sila nama-maximize ng bayan natin. Bakit? Kasi marami silang ginagawa bukod sa pagsusulat. Di sila makapag-concentrate, tipong buong atensiyon para lang sa pagsusulat. Bakit? Kasi ang liit ng kita sa pagusulat dito sa Pilipinas. Although isang factor lang ‘yon at marami pang dahilan, kaya para sa akin, very promising pa kung talagang gagawing career, as in 100% na career, ang pagsusulat dito sa Pilipinas. Andami-dami pa nating mapo-produce, as in matatambakan ang ating National Book Stores! Mababaligtad ang sitwasyon, ‘yong Filipiniana, ‘yon ‘yong buong book store tapos isang section lang ‘yong foreign titles. Para sa ‘kin, ‘yon ‘yong Filipino writers kasi ngayon pa nga lang na ang hirap-hirap ng buhay natin, nakakapag-release pa rin tayo ng magagandang aklat.
CRITIC-O: How do you view the Wattpad writers especially those whose works were published?
>Ipinapakita ng Wattpad writers ‘yong diversity sa panitikan. Na ‘yong panitikan ng Pilipinas, ng mga Filipino, di lang ‘yan gawa ng matatanda. Di lang siya luma, di lang siya classic literature. Ipinapakita rin ng mga Wattpad writer na mayroong umuusbong na mga manunulat at ang mga akda nila ay nakadikit sa kultura ng kabataan. ‘Yon ‘yong nagagawa ng Wattpad writers kasi ang dali-dali nilang mag-produce. Pag Wattpad kasi wala namang cost sa paglalabas ng akda. Tapos ready na ‘yong mga reader, nandiyan lang sila, naghahanap lang sila ng babasahin. Palagay ko napakaimportante nila kasi, di ba ang Wattpad di lang naman ‘yan sa Pilipinas? Sa buong mundo siya, international siya. At dahil sa mga Filipino writer sa Wattpad, naipapakilala nila ‘yong kultura natin, naipapaalam natin na may mga writer sa Pilipinas na gumagamit ng Wattpad.
Kaya importante ‘yan. Dapat isulat lang nila nang isulat ang gusto nila. ‘Wag silang mag-isip na ‘ay kasi sa Wattpad lang ako na-publish.’ Hindi dapat ganon. Kumbaga sa pie, kunwari pizza pie ang literature sa Wattpad, dahil sa kanila, nagkakaroon ng share ang Filipino writers. Dahil ‘yon sa kanila. Kung wala sila, ‘yong buong pizza na ‘yon ay foreign works. ‘Yong Wattpad works na nagiging pelikula, okay lang ‘yan. Kasi nga, bahagi ‘yan ng diversity. Isipin mo kung lahat ng panitikan, seryoso? Di ba, magsu-suicide lahat ng kabataan? E, puro emo!
CRITIC-O: Who is the author you idolize the most?
>Si Rio Alma, Virgilio S. Almario. Siyempre, siya ‘yong idol ko. Unang-una, napaka-prolific niya. Ang ganda ng kanyang disipilina sa pagsusulat. Pangalawa, ‘yong itinatampok niya, talagang ‘yong kapaligiran niya ‘no? ‘Yong probinsiya, ‘yong town niya, ‘yong bayan niyang San Miguel, ‘yong mga kaibigan ng kanyang magulang, mga magsasaka, ‘yong kanyang paaralan, ‘yong nanay niya, tatay niya, kalabaw niya. Noong tumatanda na siya, sinusulat naman niya ‘yong pagbabago ng landscape ng Pilipinas mula sa pagpasok ng mga machine hanggang sa panahon natin ngayon. Ang pinakapaborito ko sa lahat, ‘yong pagtalakay niya sa pagiging modern ng Pilipinas kasi tinalakay niya ‘yan sa napakaraming akda. Ipinapakita niya doon na di naman talaga tayo nagpo-progress. Nagiging modern lang. At unfortunately, magkaiba ‘yon.
CRITIC-O:How do you judge/criticize a piece of literature?
>Background ko, MA Panitikang Filipino. Pinag-aaralan namin na ‘yong gawa ng karaniwang Filipino, basta nagsulat siya, nag-akda siya, akda, literature agad ‘yon.
CRITIC-O:Do you consider yourself a feminist?
>Hindi, andami ngang nagsasabi niyan, na feminist ako. Feminist daw ‘yong It’s a Mens World. Hindi, ‘no? Sa ‘kin, bilang babae, ayokong may naaping babae. Pero ayoko din ng may nang-aaping babae. Ayoko ring may naaaping bata. Dapat, equal, pero dapat lahat.
CRITIC-O:If you are not a feminist then what?
> Maganda. Magandang writer! Joke. Para sa akin, hindi maganda ‘yang category-category na ‘yan kasi kapag kina-categorize mo ‘yong sarili mo, ikinukulong mo ‘yong sarili mo sa confines ng genre na iyon. I’m sorry pero nabo-bore kasi ako sa isang genre lang. Di ko kaya ‘yong isa lang ang genre o kaya ay isang paksa lang ang tatalakayin. Di ko kaya ‘yon. Gusto ko ‘yong di ko pa nagagawa kahit kailan. Kung anong puwede at di ko pa nagagawa, ‘yon ang magandang gawin.
CRITIC-O: is classic literature still important in class discussion nowadays?
> Importante ‘yan, ‘no? Importante din na makapagbasa niyan ang kabataan ngayon. Para makita nila ano ‘yong pagkakaiba sa ngayon, para ma-appreciate nila ano ‘yong panitikan na binabasa nila ngayon sa panitikan na lumabas noon. Dapat ine-expose ang mga estudyante diyan, sa lahat ng uri ng panitikan.
CRITIC-O: What can you say about the emergence of popular literature?
> Go tayo diyan. Lagi n’yong tatandaan na ‘yong classic literature ngayon, popular literature sila noon. Kaya lang naman nagiging classic ay dahil sumikat noon tapos nadaanan na nga ng panahon.
CRITIC-O: How do you teach literature?
> Sa students, kailangan, mag-effort din kayo, ‘no? Tutuklasin n’yo rin ‘yong mga panitikan na di natin masyadong nababasa. Napansin ko naman na parang laging naghihintay lang ang mga estudyante kung ano ‘yong iuutos sa kanila na basahin. Mas maganda kung two-way.
Para naman sa teacher, ipasok ang mga estudyante sa strategies. Napansin ko sa mga kabataan, mahilig sa sarili. Selfie-selfie. ‘Yong mindset ng mga tao ngayon: I, me , myself. Dapat i-take advantage ng mga teacher ito. Ipakilala ang panitikan sa pamamagitan ng pagtatampok sa estudyante. Mas magiging participative sila, sure ‘yan.
CRITIC-O: What is your edge over other writers?
>Napansin ng kaibigan kong si Lolito Go, walang babaeng nagsusulat sa nakakatawang paraan, sa wikang Filipino, na kaedaran ko.
CRITIC-O: How does your career affect your life style?
> Ako ‘yong tipo ng manunulat na nahihirapang mag-imagine pag di ko naranasan ‘yong isang bagay. Kaya ngayon, I try different and new things para mas marami akong mapagpiliang materyal sa pagsusulat.
CRITIC-O: What is the most favourite story you’ve written?
> Sa lahat ng stories na sinulat ko? ‘Yong Bangis. Nasa Haunted Philippines 8 ito. Isinali ko pa ‘yan sa Palanca, natalo. Story about a battered woman.
CRITIC-O: What are the benefits of reading pop lit to student’s learning?
>Sa popular literature, kahit gaano ka-popular, gasgas ‘yong salita at topic, ang magandang nakukuha diyan ng reader ay ‘yong structure. Ang maganda sa pop lit ay very structured siya. Kapag lagi kang nagbabasa niyan, masasanay ka sa formula at kapag ikaw na ‘yong gumagawa ng story, baka mas madali na para sa’yo ang magsulat ng sariling akda kasi ilang beses mo nang na-encounter ang formula nito. At saka, matututo ka kung paanong tumalakay ng mabigat na paksa sa magaan na wika.
Ang Critic-O Magazine ay isa sa mga school requirement nina Kerubin. Maraming salamat, Kerubin at sa iyong mga kagrupo. More power!
October 14, 2013
Panayam Ukol sa Lubos na Pagtangkilik ng Makabagong Henerasyon sa mga Akdang Banyaga Kaysa sa Akdang Lokal
Noong Setyembre ay nakatanggap ako ng liham/sarbey mula kay Francisco Montesena, isang makata mula sa lalawigan ng Rizal at naging kaibigan ko sa LIRA. Ito raw ay para sa kanyang anak-anakan na taga-PLM.
Narito ang liham:
Mabuhay!
Binibini/ Ginoo:
Parte po ng pag eensayo sa aming paaralan ay obligado kaming magsagawa ng pananaliksik na sa unang taon ng kolehiyo na pinamagtang: “Isang Pananaliksik Ukol sa Lubos na Pagtangkilik ng Makabagong Henerasyon sa mga Akdang Banyaga Kaysa sa Akdang Lokal” na naglalayon na alamin ang iba’t ibang dahilan kung bakit nag-iiba ang interes ng mga makabagong henerasyon sa pagpili ng mga babasahin at bakit mas mabenta sa merkado ang mga banyagang libro makatotohanAN (non-fiction) man o hindi makatotohanan (fiction) ang kwento. Ang pananaliksik na ito ay nasa sa ilalim ng aming asignaturang: Komunikasyon sa Akademikong Filipino 1. Kami, ang ikalimang pangkat ng BS Biology Blk. 2 ng Pamantasan ng Lungsod ng Maynila ay naglilipon ng mga impormasyon at datos sa pamamagitan ng muling pananaliksik, survey, pakikipanAyam at iba pa.
Nais po sana namin kayong hingian ng mga kasagutan sa kaunting katanungan na inihanda namin. Kayo po ang isa sa aming napili para sa pakikipanayam. Kahit na wala po kami ngayon sa inyong harapan, nais po naminG makakuha ng impormasyon para sa aming pananaliksik at hindi po iyon magiging matagumpay kung wala ang permiso ninyo.
Sana po ay pagbigyan ninyo ang aming grupo. Maraming salamat po sa oras na maigugugol ninyo dito.
Lubos na gumagalang,
Mga Mananaliksik ng Pangkat V
Narito naman ang panayam. All caps ang sagot ko.
Pangalan: BEVERLY SIY
Edad: 34
Manunulat saan? : ANONG IBIG SABIHIN NITO? HAHAHHA SORI… DI KO PO NA-GETS.
Mga katanungan:
1. Ano ang nag udyok sa iyo sa pagsusulat?
2. Ilang taon ka na gumagawa ng iba’t ibang akda?
11 YRS
2.1 At ANO anong ang madalas niyong NINYONG sinusulat (tula, maikling kwento., etc)?
PROSA
2.2 Bakit ito ang nahiligan mo?
SINUBUKAN KONG TUMULA, DOON AKO NAG-UMPISA PERO BAKA HINDI HANDA ANG MERKADO SA URI NG TULA NA NILILIKHA KO
3.Alam naman natin na dumadami ang stock ng mga sikat na libro sa National bookstore/ Book Sale/ Power Books etc.
ANG IBIG MO BANG SABIHIN AY SIKAT NA LIBRONG BANYAGA? DUMADAMI ANG STOCK KASI PO MARAMI TALAGA ANG MGA AKLAT NG BANYAGA. KUNG MAGPUBLISH KASI NG ISANG TITLE ANG ISANG FOREIGN PUBLISHER, ITO PO AY NSA MILLIONS OF COPIES PO. THEREFORE MAS MURA ITONG NAIBEBENTA SA IBA’T IBANG BAHAGI NG MUNDO INCLUDING PHILS. KAYA MUKHANG MARAMI AT DUMARAMI ANG STOCK NG MGA BANYAGANG SIKAT NA LIBRO SA MGA BOOKSTORE.
YUNG SA BOOK SALE, LAHAT NG KANILANG PANINDA AY 2ND HAND BOOKS NA GALING SA IBANG BANSA, KAILAN LAMANG SILA NAGBENTA NG FILIPINIANA BOOKS NA BAGO. AT KONTI LANG DIN ITO KASI LIMITED ANG KANILANG SPACE.
BAKA MAY PROBLEMA PO KAYO SA TINITINGNAN NINYONG BOOKSTORE. KASI HALIMBAWA, ANG BOOK SALE ANG NATURE PO TALAGA NILA AY MAGTINDA NG 2ND HAND NA FOREIGN BOOKS. KAYA TALAGA PONG MAS DUMARAMI ANG FOREIGN BOOKS SA TINDAHAN NILA.
3.1 Ano sa tingin mo ang dahilan ng pagtangkilik ng makabagong henerasyon sa akdang banyaga?
MAYROON PO BA KAYONG BATAYAN DITO? NA MAS TINATANGKILIK NG MAKABAGONG HENERASYON ANG MGA AKDANG BANYAGA?
PALAGAY KO KASI, PAREHONG TINATANGKILIK NG MAKABAGONG HENERASYON ANG AKDANG LOKAL AT ANG AKDANG BANYAGA. KUNG PAGBABATAYAN LANG NATIN ANG DAMI NG BOOKS SA ISANG BOOKSTORE, PALAGAY KO, HINDI TAMA NA MAGCONCLUDE NA MAS MARAMING TUMATANGKILIK SA MGA ITO MULA SA HANAY NG MAKABAGONG HENERASYON.
PALAGAY KO, HATI PA RIN, BUMIBILI KAYO NG FOREIGN BOOKS, BUMIBILI RIN KAYO NG LOCAL BOOKS.
4. Sa tingin mo ba ay may pagkukulang ang mga manunulat na Pilipino sa patuloy na pagtangkilik ng makabagong henerasyon sa akdang banyaga?
PALAGAY KO ITO AY USAPIN NG EXPOSURE. BONGGANG MAGMARKET ANG TINDAHAN NG AKLAT TULAD NG NATIONAL BOOK STORE NG MGA AKLAT NA BANYAGA, SIMPLY BECAUSE MARAMING PONDONG PANG-MARKETING AND PROMOTIONS ANG MGA FOREIGN PUBLISHERS. KUNG ANO ANO ANG GIMIK NILA, FREE GADGETS, ETC. FREE COPIES OF BOOKS, KASI ANDAMI NILANG PERA. MARAMI RIN SILANG PERA PARA PANG IMPRENTA NG POSTERS NA MAGPO PROMOTE SA AKLAT NILA. MARAMI RIN SILANG PERA PARA BILHIN ANG SPACE SA NATIONAL BOOK STORE PARA MAGING MAS PROMINENT NA DISPLAY ANG KANILANG MGA AKLAT. YES, MAY EXTRA CHARGE PO IYON. SPACE IYON SA LOOB NG TINDAHAN. KUNG HINDI KIKITA ANG NATIONAL BOOK STORE SA KANILA, BAKIT NAMAN NILA ITO IFI FEATURE?
MASSIVE PROMOTIONS DIN ANG NAGAGAWA NG MGA AKDA NA NAGIGING FILMS/MOVIES. ANDIYAN ANG PERCY JACKSON NA TUNGKOL SA MYTHOLOGY, ANDIYN ANG LES MISERABLES NA TUNGKOL SA FRENCH WAR. O DI BA, SIYEMPRE PAG NAGIGING PELIKULA ANG MGA YAN, NAKU CURIOUS ANG LAHAT (KAHIT HINDI PINOY!) NA MAGBASA AT BUMILI NG AKLAT TUNGKOL SA MGA ITO.
FILIPINO AUTHORS AND PUBLISHERS ARE DOING THEIR BEST TO MARKET AND PROMOTE THEIR OWN TITLES. KAHIT SOBRANG WALA SILANG PERA DAHIL ANG MAHAL MAGPUBLISH NG AKLAT, MAHAL ANG MAGBENTA SA NATIONAL (40-50% OF THE RETAIL PRICE OF THE BOOK GOES TO NATIONAL BOOK STORE PO, BILANG BAYAD SA SHELF SPACE). NARIYAN ANG MASSIVE NILANG PAGGAMIT SA SOCIAL MEDIA, BLOGS, TWITTER, FB, INSTAGRAM. WE JUST HAVE TO DO OUR OWN PART AS READERS. DAPAT TUKLASIN DIN NATIN SILA AT MAG-RISK TAYO SA PAGBILI NG KANILANG MGA AKLAT. DAPAT IRESEARCH NATIN ANG MAGAGANDANG AKLAT NATIN. KASI MAGAGANDA ANG MGA AKDA NATIN, MAHUHUSAY ANG MGA MANUNULAT NA PINOY. WALA LANG TAYONG PERANG PANG-MARKET PERO HELLO, WE ARE AT PAR WITH LIT FROM OTHER COUNTRIES.
5. Sa ganitong suliranin ano sa tingin mo ang nararapat na gawin ? Solusyon ?
TULAD NG SINABI KO, IKAW O KAYO BILANG READER, NASA INYO ANG SOLUSYON. LETS RESEARCH. ANONG AKLAT ANG NABASA MO NA ISINULAT NOONG UNANG PANAHON? BAKA EL FILI, NOLI LANG, FLORANTE AT IBONG ADARNA? E LAHAT YAN REQUIRED SA KLASE KAYA NABASA MO. E ANDAMI PA PO BUKOD DIYAN. MEDYO ANCIENT LANG ANG WIKA PERO LAHAT YAN TUNGKOL SA ATIN, TUNGKOL SA ATING KULTURA.
I RECENTLY MET A FRESHMAN BIOLOGY STUDENT FROM UP. ININTERBYU NYA RIN AKO KASAMA ANG KANYANG KAKLASE NA SIYA TALAGANG MAY INTERVIEW PROJECT WITH ME. MAY SINABI SI MALE BIOLOGY STUDENT NA PAMAGAT NG AKLAT AT AUTHOR. UNKNOWN YUN. SABI KO, HINDI KO PA SIYA NABABASA. SABI NIYA, MAGANDA YUN MAM. BASAHIN MO.
SEE, UNKNOWN NA FOREIGN BOOK AT UNKNOWN NA FOREIGN AUTHOR PERO KILALA NG KABATAAN. NG MAKABAGONG HENERASYON. BAKIT? KASI GUSTO NIYA TALAGA ITO. MAYBE BECAUSE NAG-RESEARCH TALAGA SIYA. THEREFORE, KAYA RIN NIYANG MAKILALA AT MABASA ANG MGA AKDANG PINOY AT MANUNULAT NA PINOY IF HE WANTED.
SO NASA INYONG MGA KAMAY ANG MAS PAGYABONG PA NG MGA AKDANG FILIPINO. NASA READERS PO. IF YOU KEEP PATRONIZING FIL. LIT, MORE AND MORE BOOKS WILL COME FROM OUR OWN AUTHORS. KASI MAGKAKAROON NG MAS MARAMING PONDO ANG PUBLISHERS TO PUBLISH MORE TITLES.
6. Ano ang masasabi mo sa mga umuusbong na mga manunulat sa panahon ngayon katulad ng mga manunulat na nakapaglilimbag na ng kanilang mga akda tulad ng mga manunulat galing sa site na wattpad?
THAT IS GOOD. I DON’T SEE ANYTHNG WRONG WITH IT. EXCEPT THAT NILALAPITAN SILA NG PUBLISHERS. KADALASAN, BAGITONG MANUNULAT ANG MGA NASA WATTY, SO MAY MALAKNG POSIBILIDAD NA SILA AY PAGSAMANTALAHAN NG SALBAHENG PUBLISHER. SISILAWIN LANG SILA SA ONE TIME PAYMENT NA FEE, SA KASIKATAN, SA MGA OPPORTUNITY NA MAKAPAG BOOK LAUNCH AT MAKAPAG BOOK SIGNING. PERO AFTER THAT, WLA NA, TAE NA SILANG ITUTURING.
7. Ano ang maipapayo mo sa makabagong henerasyon?
NASABI KO NA PO KANINA
Medyo masungit ako, ano? Bihira kasi akong magpaunlak ng interbyu sa ganitong paraan. Mas gusto ko, kaharap ko ang estudyante at kausap. Pagka ganito kasi, parang ako ang dapat na bigyan ng grade at hindi ang estudyante. Kasi malamang na ika-copy paste lang nila ang sagot ko sa mga tanong nila. Baka nga hindi pa nila basahin ang mga ito. Na siyang ayaw mangyari ng kanilang guro. Kaya as much as possible, gusto ko, face to face ang panayam.
Ngunit, maraming salamat pa rin kay Kiko Montesena para sa panayam na ito.
Narito ang liham:
Mabuhay!
Binibini/ Ginoo:
Parte po ng pag eensayo sa aming paaralan ay obligado kaming magsagawa ng pananaliksik na sa unang taon ng kolehiyo na pinamagtang: “Isang Pananaliksik Ukol sa Lubos na Pagtangkilik ng Makabagong Henerasyon sa mga Akdang Banyaga Kaysa sa Akdang Lokal” na naglalayon na alamin ang iba’t ibang dahilan kung bakit nag-iiba ang interes ng mga makabagong henerasyon sa pagpili ng mga babasahin at bakit mas mabenta sa merkado ang mga banyagang libro makatotohanAN (non-fiction) man o hindi makatotohanan (fiction) ang kwento. Ang pananaliksik na ito ay nasa sa ilalim ng aming asignaturang: Komunikasyon sa Akademikong Filipino 1. Kami, ang ikalimang pangkat ng BS Biology Blk. 2 ng Pamantasan ng Lungsod ng Maynila ay naglilipon ng mga impormasyon at datos sa pamamagitan ng muling pananaliksik, survey, pakikipanAyam at iba pa.
Nais po sana namin kayong hingian ng mga kasagutan sa kaunting katanungan na inihanda namin. Kayo po ang isa sa aming napili para sa pakikipanayam. Kahit na wala po kami ngayon sa inyong harapan, nais po naminG makakuha ng impormasyon para sa aming pananaliksik at hindi po iyon magiging matagumpay kung wala ang permiso ninyo.
Sana po ay pagbigyan ninyo ang aming grupo. Maraming salamat po sa oras na maigugugol ninyo dito.
Lubos na gumagalang,
Mga Mananaliksik ng Pangkat V
Narito naman ang panayam. All caps ang sagot ko.
Pangalan: BEVERLY SIY
Edad: 34
Manunulat saan? : ANONG IBIG SABIHIN NITO? HAHAHHA SORI… DI KO PO NA-GETS.
Mga katanungan:
1. Ano ang nag udyok sa iyo sa pagsusulat?
2. Ilang taon ka na gumagawa ng iba’t ibang akda?
11 YRS
2.1 At ANO anong ang madalas niyong NINYONG sinusulat (tula, maikling kwento., etc)?
PROSA
2.2 Bakit ito ang nahiligan mo?
SINUBUKAN KONG TUMULA, DOON AKO NAG-UMPISA PERO BAKA HINDI HANDA ANG MERKADO SA URI NG TULA NA NILILIKHA KO
3.Alam naman natin na dumadami ang stock ng mga sikat na libro sa National bookstore/ Book Sale/ Power Books etc.
ANG IBIG MO BANG SABIHIN AY SIKAT NA LIBRONG BANYAGA? DUMADAMI ANG STOCK KASI PO MARAMI TALAGA ANG MGA AKLAT NG BANYAGA. KUNG MAGPUBLISH KASI NG ISANG TITLE ANG ISANG FOREIGN PUBLISHER, ITO PO AY NSA MILLIONS OF COPIES PO. THEREFORE MAS MURA ITONG NAIBEBENTA SA IBA’T IBANG BAHAGI NG MUNDO INCLUDING PHILS. KAYA MUKHANG MARAMI AT DUMARAMI ANG STOCK NG MGA BANYAGANG SIKAT NA LIBRO SA MGA BOOKSTORE.
YUNG SA BOOK SALE, LAHAT NG KANILANG PANINDA AY 2ND HAND BOOKS NA GALING SA IBANG BANSA, KAILAN LAMANG SILA NAGBENTA NG FILIPINIANA BOOKS NA BAGO. AT KONTI LANG DIN ITO KASI LIMITED ANG KANILANG SPACE.
BAKA MAY PROBLEMA PO KAYO SA TINITINGNAN NINYONG BOOKSTORE. KASI HALIMBAWA, ANG BOOK SALE ANG NATURE PO TALAGA NILA AY MAGTINDA NG 2ND HAND NA FOREIGN BOOKS. KAYA TALAGA PONG MAS DUMARAMI ANG FOREIGN BOOKS SA TINDAHAN NILA.
3.1 Ano sa tingin mo ang dahilan ng pagtangkilik ng makabagong henerasyon sa akdang banyaga?
MAYROON PO BA KAYONG BATAYAN DITO? NA MAS TINATANGKILIK NG MAKABAGONG HENERASYON ANG MGA AKDANG BANYAGA?
PALAGAY KO KASI, PAREHONG TINATANGKILIK NG MAKABAGONG HENERASYON ANG AKDANG LOKAL AT ANG AKDANG BANYAGA. KUNG PAGBABATAYAN LANG NATIN ANG DAMI NG BOOKS SA ISANG BOOKSTORE, PALAGAY KO, HINDI TAMA NA MAGCONCLUDE NA MAS MARAMING TUMATANGKILIK SA MGA ITO MULA SA HANAY NG MAKABAGONG HENERASYON.
PALAGAY KO, HATI PA RIN, BUMIBILI KAYO NG FOREIGN BOOKS, BUMIBILI RIN KAYO NG LOCAL BOOKS.
4. Sa tingin mo ba ay may pagkukulang ang mga manunulat na Pilipino sa patuloy na pagtangkilik ng makabagong henerasyon sa akdang banyaga?
PALAGAY KO ITO AY USAPIN NG EXPOSURE. BONGGANG MAGMARKET ANG TINDAHAN NG AKLAT TULAD NG NATIONAL BOOK STORE NG MGA AKLAT NA BANYAGA, SIMPLY BECAUSE MARAMING PONDONG PANG-MARKETING AND PROMOTIONS ANG MGA FOREIGN PUBLISHERS. KUNG ANO ANO ANG GIMIK NILA, FREE GADGETS, ETC. FREE COPIES OF BOOKS, KASI ANDAMI NILANG PERA. MARAMI RIN SILANG PERA PARA PANG IMPRENTA NG POSTERS NA MAGPO PROMOTE SA AKLAT NILA. MARAMI RIN SILANG PERA PARA BILHIN ANG SPACE SA NATIONAL BOOK STORE PARA MAGING MAS PROMINENT NA DISPLAY ANG KANILANG MGA AKLAT. YES, MAY EXTRA CHARGE PO IYON. SPACE IYON SA LOOB NG TINDAHAN. KUNG HINDI KIKITA ANG NATIONAL BOOK STORE SA KANILA, BAKIT NAMAN NILA ITO IFI FEATURE?
MASSIVE PROMOTIONS DIN ANG NAGAGAWA NG MGA AKDA NA NAGIGING FILMS/MOVIES. ANDIYAN ANG PERCY JACKSON NA TUNGKOL SA MYTHOLOGY, ANDIYN ANG LES MISERABLES NA TUNGKOL SA FRENCH WAR. O DI BA, SIYEMPRE PAG NAGIGING PELIKULA ANG MGA YAN, NAKU CURIOUS ANG LAHAT (KAHIT HINDI PINOY!) NA MAGBASA AT BUMILI NG AKLAT TUNGKOL SA MGA ITO.
FILIPINO AUTHORS AND PUBLISHERS ARE DOING THEIR BEST TO MARKET AND PROMOTE THEIR OWN TITLES. KAHIT SOBRANG WALA SILANG PERA DAHIL ANG MAHAL MAGPUBLISH NG AKLAT, MAHAL ANG MAGBENTA SA NATIONAL (40-50% OF THE RETAIL PRICE OF THE BOOK GOES TO NATIONAL BOOK STORE PO, BILANG BAYAD SA SHELF SPACE). NARIYAN ANG MASSIVE NILANG PAGGAMIT SA SOCIAL MEDIA, BLOGS, TWITTER, FB, INSTAGRAM. WE JUST HAVE TO DO OUR OWN PART AS READERS. DAPAT TUKLASIN DIN NATIN SILA AT MAG-RISK TAYO SA PAGBILI NG KANILANG MGA AKLAT. DAPAT IRESEARCH NATIN ANG MAGAGANDANG AKLAT NATIN. KASI MAGAGANDA ANG MGA AKDA NATIN, MAHUHUSAY ANG MGA MANUNULAT NA PINOY. WALA LANG TAYONG PERANG PANG-MARKET PERO HELLO, WE ARE AT PAR WITH LIT FROM OTHER COUNTRIES.
5. Sa ganitong suliranin ano sa tingin mo ang nararapat na gawin ? Solusyon ?
TULAD NG SINABI KO, IKAW O KAYO BILANG READER, NASA INYO ANG SOLUSYON. LETS RESEARCH. ANONG AKLAT ANG NABASA MO NA ISINULAT NOONG UNANG PANAHON? BAKA EL FILI, NOLI LANG, FLORANTE AT IBONG ADARNA? E LAHAT YAN REQUIRED SA KLASE KAYA NABASA MO. E ANDAMI PA PO BUKOD DIYAN. MEDYO ANCIENT LANG ANG WIKA PERO LAHAT YAN TUNGKOL SA ATIN, TUNGKOL SA ATING KULTURA.
I RECENTLY MET A FRESHMAN BIOLOGY STUDENT FROM UP. ININTERBYU NYA RIN AKO KASAMA ANG KANYANG KAKLASE NA SIYA TALAGANG MAY INTERVIEW PROJECT WITH ME. MAY SINABI SI MALE BIOLOGY STUDENT NA PAMAGAT NG AKLAT AT AUTHOR. UNKNOWN YUN. SABI KO, HINDI KO PA SIYA NABABASA. SABI NIYA, MAGANDA YUN MAM. BASAHIN MO.
SEE, UNKNOWN NA FOREIGN BOOK AT UNKNOWN NA FOREIGN AUTHOR PERO KILALA NG KABATAAN. NG MAKABAGONG HENERASYON. BAKIT? KASI GUSTO NIYA TALAGA ITO. MAYBE BECAUSE NAG-RESEARCH TALAGA SIYA. THEREFORE, KAYA RIN NIYANG MAKILALA AT MABASA ANG MGA AKDANG PINOY AT MANUNULAT NA PINOY IF HE WANTED.
SO NASA INYONG MGA KAMAY ANG MAS PAGYABONG PA NG MGA AKDANG FILIPINO. NASA READERS PO. IF YOU KEEP PATRONIZING FIL. LIT, MORE AND MORE BOOKS WILL COME FROM OUR OWN AUTHORS. KASI MAGKAKAROON NG MAS MARAMING PONDO ANG PUBLISHERS TO PUBLISH MORE TITLES.
6. Ano ang masasabi mo sa mga umuusbong na mga manunulat sa panahon ngayon katulad ng mga manunulat na nakapaglilimbag na ng kanilang mga akda tulad ng mga manunulat galing sa site na wattpad?
THAT IS GOOD. I DON’T SEE ANYTHNG WRONG WITH IT. EXCEPT THAT NILALAPITAN SILA NG PUBLISHERS. KADALASAN, BAGITONG MANUNULAT ANG MGA NASA WATTY, SO MAY MALAKNG POSIBILIDAD NA SILA AY PAGSAMANTALAHAN NG SALBAHENG PUBLISHER. SISILAWIN LANG SILA SA ONE TIME PAYMENT NA FEE, SA KASIKATAN, SA MGA OPPORTUNITY NA MAKAPAG BOOK LAUNCH AT MAKAPAG BOOK SIGNING. PERO AFTER THAT, WLA NA, TAE NA SILANG ITUTURING.
7. Ano ang maipapayo mo sa makabagong henerasyon?
NASABI KO NA PO KANINA
Medyo masungit ako, ano? Bihira kasi akong magpaunlak ng interbyu sa ganitong paraan. Mas gusto ko, kaharap ko ang estudyante at kausap. Pagka ganito kasi, parang ako ang dapat na bigyan ng grade at hindi ang estudyante. Kasi malamang na ika-copy paste lang nila ang sagot ko sa mga tanong nila. Baka nga hindi pa nila basahin ang mga ito. Na siyang ayaw mangyari ng kanilang guro. Kaya as much as possible, gusto ko, face to face ang panayam.
Ngunit, maraming salamat pa rin kay Kiko Montesena para sa panayam na ito.
September 30, 2013
Pinoy Film sa Oscar's
Masaya akong nakapasok ang pelikulang Transit sa Oscar's ng U.S. Talaga namang maganda ito. Nakakadurog ng puso.
Pero hindi ko maiwasang isipin na baka pinabibigat ng politika ang pagkakapiling ito sa entry ng Pilipinas sa kanilang award giving body para sa kategoryang Best Foreign Film.
Ang Transit ay tungkol sa nakakalungkot na kalagayan ng mga batang Filipino na ipinanganak sa Israel. May batas ang Israel hinggil sa mga batang katulad nila at ang karamihan ay tungkol sa pagpapa-deport sa mga bata pabalik ng Pilipinas. Komo hindi makaalis ang mga magulang nilang Filipino sa Israel dahil sa hangaring makakayod at kumita nang maayos, pilit nilang itatago ang mga bata sa iba't ibang lugar at sa iba't ibang paraan.
Nakakaawa ang mga bata. Doon sila sa Israel ipinanganak at ang iba'y doon na lumaki at nag-aral. Ang iba rin ay wikang Hebrew na ang inang wika. Ibang-iba na ang nakalakhan nilang kultura. Ngunit sa kasamaang palad, hindi sila itinuturing ng pamahalaan bilang mga taga-Israel. Sila ay mga Filipino pa rin sa paningin ng gobyerno roon. Kahit pa tahanan na ang tingin ng mga bata sa bansang Israel.
Wala namang malinaw na kontrabida rito. Biktima ng mga pangyayari ang mga bata. Hindi rin puwedeng sabihin na ang mali rito ay ang mga magulang na Filipino dahil natural lamang sa kanila na gustuhing makasama ang kanilang mga anak sa bansang kanilang pinaglilingkuran. Natural lamang na gusto nila ng mas maalwan na buhay sa hinaharap para sa mga batang ito.
At hindi rin puwedeng sabihin na kontrabida ang pamahalaang Israel. Karapatan nila ang protektahan ang kanilang bansa sa mga dayuhan, at sa pagdagsa ng mga ito. Karapatan nilang tumanggi sa mga overstaying na bisita. Karapatan nilang tumanggi kapag umaabuso na ang mga dayuhang empleyado sa kanilang lupain. Para saan at pati ang mga anak ng dayuhang manggagawa na ito ay kailangan nilang kupkupin? Wala bang sariling bayan ang mga batang Filipino? Bakit nga naman hindi sila doon umuwi, magsiaral at magsilaki?
Ang ganitong sentimyento ng pamahalaang Israel sa mga manggagawa nitong Filipino at sa kanilang mga supling ang posibleng dahilan kung bakit ito napili para sa Oscar's.
Hindi ako maalam sa ugnayang US-Israel. Pero pansin ko na ibang tumirada ang US sa mga kaaway nilang bansa. Idinadaan sa kultura ang pagtuligsa. Kaya hindi mapapansin, hindi talaga mahahalata. Suwabeng-suwabe ang da moves, ika nga.
Sa pelikulang World War Z na tungkol sa mga zombie, saan nagmula ang zombie virus? Sa Korea. Anong bansa ang umano'y malaon nang nakapaghanda sa pagsalakay ng mga zombie kaya safe zone area? Ang Israel. Ipinakita sa pelikula ang katatagan ng Israel sa pamamagitan ng pagpapakita ng massive nitong mga pader. At walang paraan para makapasok ang kahit isang zombie.
Pero dahil sa nalikhang malakas na ingay sa loob ng Israel, nagpatong-patong, nagtuntung-tuntungan ang mga zombie hanggang sa makalampas ang ilan sa kanila sa pader ng Israel. Pagkapasok nila sa Israel, nagsimula na silang mangagat ng mga tao at agad na dumami ang zombie sa loob.
Malinaw ang mga mensahe rito. Kinikilala ng US ang katatagan ng bansang Israel. Ngunit, hindi ibig sabihin noon ay hindi na ito maaaring mapabagsak. May weakness ito, na magmumula rin sa loob. Posible itong mapasok, ma-penetrate, ma-infect at ma-zombify.
Sigurado akong hindi lamang ang Transit at ang World War Z ang mga akdang sining sa anyo ng pelikula ang tumalakay sa ugnayang US-Israel. Tiyak na marami pa! Kasi ganyan ang tamang pag-brainwash sa mga tao. Idaan lahat sa sining. Idaan sa pelikula, idaan sa drama.
Pagkatapos, puwede tayong magtanong-tanong: sa ngayon, sino o anong bansa ba ang masama? Ang mahina?
Pero hindi ko maiwasang isipin na baka pinabibigat ng politika ang pagkakapiling ito sa entry ng Pilipinas sa kanilang award giving body para sa kategoryang Best Foreign Film.
Ang Transit ay tungkol sa nakakalungkot na kalagayan ng mga batang Filipino na ipinanganak sa Israel. May batas ang Israel hinggil sa mga batang katulad nila at ang karamihan ay tungkol sa pagpapa-deport sa mga bata pabalik ng Pilipinas. Komo hindi makaalis ang mga magulang nilang Filipino sa Israel dahil sa hangaring makakayod at kumita nang maayos, pilit nilang itatago ang mga bata sa iba't ibang lugar at sa iba't ibang paraan.
Nakakaawa ang mga bata. Doon sila sa Israel ipinanganak at ang iba'y doon na lumaki at nag-aral. Ang iba rin ay wikang Hebrew na ang inang wika. Ibang-iba na ang nakalakhan nilang kultura. Ngunit sa kasamaang palad, hindi sila itinuturing ng pamahalaan bilang mga taga-Israel. Sila ay mga Filipino pa rin sa paningin ng gobyerno roon. Kahit pa tahanan na ang tingin ng mga bata sa bansang Israel.
Wala namang malinaw na kontrabida rito. Biktima ng mga pangyayari ang mga bata. Hindi rin puwedeng sabihin na ang mali rito ay ang mga magulang na Filipino dahil natural lamang sa kanila na gustuhing makasama ang kanilang mga anak sa bansang kanilang pinaglilingkuran. Natural lamang na gusto nila ng mas maalwan na buhay sa hinaharap para sa mga batang ito.
At hindi rin puwedeng sabihin na kontrabida ang pamahalaang Israel. Karapatan nila ang protektahan ang kanilang bansa sa mga dayuhan, at sa pagdagsa ng mga ito. Karapatan nilang tumanggi sa mga overstaying na bisita. Karapatan nilang tumanggi kapag umaabuso na ang mga dayuhang empleyado sa kanilang lupain. Para saan at pati ang mga anak ng dayuhang manggagawa na ito ay kailangan nilang kupkupin? Wala bang sariling bayan ang mga batang Filipino? Bakit nga naman hindi sila doon umuwi, magsiaral at magsilaki?
Ang ganitong sentimyento ng pamahalaang Israel sa mga manggagawa nitong Filipino at sa kanilang mga supling ang posibleng dahilan kung bakit ito napili para sa Oscar's.
Hindi ako maalam sa ugnayang US-Israel. Pero pansin ko na ibang tumirada ang US sa mga kaaway nilang bansa. Idinadaan sa kultura ang pagtuligsa. Kaya hindi mapapansin, hindi talaga mahahalata. Suwabeng-suwabe ang da moves, ika nga.
Sa pelikulang World War Z na tungkol sa mga zombie, saan nagmula ang zombie virus? Sa Korea. Anong bansa ang umano'y malaon nang nakapaghanda sa pagsalakay ng mga zombie kaya safe zone area? Ang Israel. Ipinakita sa pelikula ang katatagan ng Israel sa pamamagitan ng pagpapakita ng massive nitong mga pader. At walang paraan para makapasok ang kahit isang zombie.
Pero dahil sa nalikhang malakas na ingay sa loob ng Israel, nagpatong-patong, nagtuntung-tuntungan ang mga zombie hanggang sa makalampas ang ilan sa kanila sa pader ng Israel. Pagkapasok nila sa Israel, nagsimula na silang mangagat ng mga tao at agad na dumami ang zombie sa loob.
Malinaw ang mga mensahe rito. Kinikilala ng US ang katatagan ng bansang Israel. Ngunit, hindi ibig sabihin noon ay hindi na ito maaaring mapabagsak. May weakness ito, na magmumula rin sa loob. Posible itong mapasok, ma-penetrate, ma-infect at ma-zombify.
Sigurado akong hindi lamang ang Transit at ang World War Z ang mga akdang sining sa anyo ng pelikula ang tumalakay sa ugnayang US-Israel. Tiyak na marami pa! Kasi ganyan ang tamang pag-brainwash sa mga tao. Idaan lahat sa sining. Idaan sa pelikula, idaan sa drama.
Pagkatapos, puwede tayong magtanong-tanong: sa ngayon, sino o anong bansa ba ang masama? Ang mahina?
September 22, 2013
Saturday the 14th
September 14
Hindi na ako nakatulog pagdating namin sa bahay nang September 13, 11 p.m.
Kasi naman, kailangan kong basahing muli ang mga akda na isasalang kinabukasan, sa 9th Varsitarian Creative Writing Workshop na gaganapin sa UST.
Nagkape ako nang matapang. Kasing-ingay ng papansin na traysikel ang puso kong nagpa-palpitate. kapag napapapikit ako habang nagbabasa, tumatayo ako.
Pag di ko ginawa ito, tiyak na hindi ko matatapos ng 2nd reading ko. ayaw ko namang olats ako sa pagbibigay ng comments sa mga akda kinabukasan.
Pagdating ng 3:30 a.m. finally, natapos ko ang pagbabasa sa mga akdang filipino. nahiga ako saglit at nakatulog. Pero nagpa-ring ako nang 4:30 a.m. kasi gusto kong magdyip papuntang uste. at para di ako abutan ng trapik, kelangan mga 5:00 o 5:30 ng umaga, nakaalis na ako ng bahay.
pagdating ko sa Uste, mga 7:15 a.m., halos kumpleto na ang mga kakatayin na fellows. Hinintay namin si Eros. sinubukan kong matulog sa may isang kuwarto sa opis ng Varsi kaso sadyang maingay at madaldal si Bien, isang Varsi writer at siyang nakikipag-coordinate sa akin the whole time. nakipagkuwentuhan na lamang ako at humingi ako ng kape. feeling ko talaga, kelangan ko nang i-dextrose ang kape or else, makakatulog ako sa gitna ng talakayan namin.
dumating si Eros bago mag-8:00 ng umaga, ang takdang pag-uumpisa ng workshop.pero nalaman namin na hindi pala binasa ng mga fellow ang lahat ng entries sa workshop. requirement ito sa lahat ng workshop. kailangang nabasa ng fellow ang lahat ng akda ng kanyang kapwa fellow. hindi lang naman kasi dapat ang mga panelist ang nagkokomento sa mga akda kundi pati na rin sila. ang sarili nilang perspective ang mayroon sila na siyempre wala ang iba, at wala kami. kani-kaniyang perspective yan e
so binigyan namin sila ng isang oras para magbasa ng mga akda sa kanilang kit. sinubukan ko pang matulog pero wala talaga, kuwentuhan kami, masaya naman. kumain na lang ako ng ibinigay na sandwich nina bien at grace (ang future gf ni bien) habang kausap ang mga varsi writer.
9:00 am, start na
kabado ako dahil first time kong magpa-panel sa workshop na ito. originally, ang sked ay ako ang unang magfa-facilitate ng workshop. tapos si eros tapos ako uli.
pero since first time ko nga, nakiusap ako kay eros na kung puwedeng siya na ang mauna. pumayag naman ito at agad na nag-lecture hinggil sa plot, sa characterization with matching graphs, curves, lines at iba pa. wah. di ko kaya 'yon. wala akong inihandang ganon. magle-lecture pala ako? sabi ni eros, ay hindi naman. kung ano lang ang gusto mong talakayin.
nang ako na ang magsasalita, itinampok ko ang himig at ang wika. ito palagay ko ang aking strength kaya dito ako mag-ooperate. (nakuha ko yan ke boy abunda, wag na wag kang mag-o-operate sa basis ng iyong weakness. laging dun ka sa basis of your strength, sabi niya.)
nagkomento ako sa himig ng unang piyesa (kulang ang pamagat) na tungkol sa middle child na ginawa na ang lahat, di pa rin naa-appreciate ng nanay. maganda ang wika nito, mahusay sa estruktura, malinaw ang daloy ng mga pangyayari at thoughts. very psychological. ang problema, sobrang dami ng reflection part. so parang naging essayish ito. at ang pinintasan ko sa lahat, yung himig nga. kasi paawa ang himig ng persona. e palagay ko, marami na ang nagsulat sa ganung himig. hindi na uso 'yon ngayon. napakastig ng mga kabataan para magpaawa effect sa magulang na hindi appreciative. parang masyadong nasa safe side ang akda, yon ang tingin ko. kulang sa inobasyon.
noong ako na, pinagsalita ko ang lahat hinggil sa positive at negative traits ng sumunod na akda. alitaptap ang pamagat ng akda. tungkol naman ito sa isang yuppie na lilipat sa bagong tirahan at habang nagpa-pack ay nakita ang mga gamit niya noon, yung mga lumang garapon in particular. biglang nag-flashback ang kanyang kabataan.
katulad ng akdang kulang, may pagka-meditative/reflective ang akda kaya mukhang sanaysay at hindi maikling kuwento. pero maganda rin ang wika nito, pati ang estruktura. mas may estilo ito kaysa doon sa kulang. kasi ito, tinangka ng may akda na gumamit ng metaphor sa kanyang salaysay. 'yon nga lang, nasobrahan siya sa metaphor. tatlong magkakaibang bagay/hayop ang ginamit niya para pagkumparahan ng kanyang isip, pangarap at sarili.
ang nangyari tuloy, may contradicting siyang statements. nakakalito ba.
nag-break kami nang 1 hour pagkatapos ng alitaptap. niyaya ako ni eros na mag-dropby sa creative writing center ng uste. e tutal naman, ilang minuto rin ang kailangang palipasin (at tumalab na ang caffeine, wala na antok ko) sumama na ako.
naabutan namin doon si mam jing hidalgo at si sir toots aguila! pagkatapos ng klase ni mam jing ay nagtanghalian siya sa pantry kaya nakasama namin siya nang matagal. dumating din si mam becky para makasabay sa tanghalian.
pagsapit ng 1:30 pm, bumalik na kami ni eros sa varsi office at nagpatuloy ang aming workshop.
itong huling piyesa para sa fiction ay mahaba ang pamagat at nasa banyagang wika pa kaya di ko na matandaan ang pamagat. pamagat lang naman. i remember the story very well. tungkol siya sa isang lalaking na-in love sa kapwa niya lalaki noong panahon ng Amerikano at Hapon. nang mawala ang mahal niya, ipinadala ito sa ibang bansa para mag-aral ng medisina, nakakilala siya ng isang babae, na eventually ay maiibigan niya at mamahalin.
isang nurse ang babae. sa bandang huli, malalaman niya na umuwi na pala ang lalaking mahal niya bilang isang doktor at nakasama niya sa ospital ang nurse na mahal ng bida. wala namang umibabaw na friction dito. pero ang ending kasi ay pinasabog at gumuho ang ospital kung saan naglilingkod ang dalawa. naulila siya nang dalawang beses sa isa lamang na pagkakataon.
di maganda ang wika ng akda, very pilit, halatang di nanaliksik ang awtor. hindi kapani-paniwala ang ilang eksena doon at hindi ako, bilang reader, maka-attach sa bidang tauhan kasi hindi naman ipinakikilala ng akda ang bida. inilarawan na ng awtor ang lahat, pati ang mabagsik na tatay ng lalaking minahal ng iba, pero nalimutan ng awtor ang mismong bida!
ano ba ang itsura nito? ano ang okupasyon? at iba pa.
sa ermita ang setting nito pero di ko naramdaman ang ermita maliban na lamang sa okasyunal na pagbanggit sa tabingdagat na nagdadagdag sa romantisasyon ng mga eksena sa akda.
maraming kapalpakan ang akda pero sa tatlong piyesa, para sa akin, ito ang pinakamalapit sa fiction. ito rin ang pinaka-ambitious. napakahaba ng piyesang ito, 27 pages yata! para sa akin, dakila ang pagtatangka ng may akda na sumulat ng historical fiction nang may kontemporanyong paksa: ang homoseksuwalidad. hindi lahat ng kabataang manunulat, may ganitong uri ng ambisyon.
sabi ko nga sa workshop, binabati kita, malayo ang mararating mo. (hindi namin kilala ang bawat awtor ng mga akda, sa dulo na lang sila nagpapakilala).
sana lahat ng kabataang manunulat, ganito, mas mapangahas sa anyo, sa paksa at tumatalakay sa kasaysayan.
to be continued...
Hindi na ako nakatulog pagdating namin sa bahay nang September 13, 11 p.m.
Kasi naman, kailangan kong basahing muli ang mga akda na isasalang kinabukasan, sa 9th Varsitarian Creative Writing Workshop na gaganapin sa UST.
Nagkape ako nang matapang. Kasing-ingay ng papansin na traysikel ang puso kong nagpa-palpitate. kapag napapapikit ako habang nagbabasa, tumatayo ako.
Pag di ko ginawa ito, tiyak na hindi ko matatapos ng 2nd reading ko. ayaw ko namang olats ako sa pagbibigay ng comments sa mga akda kinabukasan.
Pagdating ng 3:30 a.m. finally, natapos ko ang pagbabasa sa mga akdang filipino. nahiga ako saglit at nakatulog. Pero nagpa-ring ako nang 4:30 a.m. kasi gusto kong magdyip papuntang uste. at para di ako abutan ng trapik, kelangan mga 5:00 o 5:30 ng umaga, nakaalis na ako ng bahay.
pagdating ko sa Uste, mga 7:15 a.m., halos kumpleto na ang mga kakatayin na fellows. Hinintay namin si Eros. sinubukan kong matulog sa may isang kuwarto sa opis ng Varsi kaso sadyang maingay at madaldal si Bien, isang Varsi writer at siyang nakikipag-coordinate sa akin the whole time. nakipagkuwentuhan na lamang ako at humingi ako ng kape. feeling ko talaga, kelangan ko nang i-dextrose ang kape or else, makakatulog ako sa gitna ng talakayan namin.
dumating si Eros bago mag-8:00 ng umaga, ang takdang pag-uumpisa ng workshop.pero nalaman namin na hindi pala binasa ng mga fellow ang lahat ng entries sa workshop. requirement ito sa lahat ng workshop. kailangang nabasa ng fellow ang lahat ng akda ng kanyang kapwa fellow. hindi lang naman kasi dapat ang mga panelist ang nagkokomento sa mga akda kundi pati na rin sila. ang sarili nilang perspective ang mayroon sila na siyempre wala ang iba, at wala kami. kani-kaniyang perspective yan e
so binigyan namin sila ng isang oras para magbasa ng mga akda sa kanilang kit. sinubukan ko pang matulog pero wala talaga, kuwentuhan kami, masaya naman. kumain na lang ako ng ibinigay na sandwich nina bien at grace (ang future gf ni bien) habang kausap ang mga varsi writer.
9:00 am, start na
kabado ako dahil first time kong magpa-panel sa workshop na ito. originally, ang sked ay ako ang unang magfa-facilitate ng workshop. tapos si eros tapos ako uli.
pero since first time ko nga, nakiusap ako kay eros na kung puwedeng siya na ang mauna. pumayag naman ito at agad na nag-lecture hinggil sa plot, sa characterization with matching graphs, curves, lines at iba pa. wah. di ko kaya 'yon. wala akong inihandang ganon. magle-lecture pala ako? sabi ni eros, ay hindi naman. kung ano lang ang gusto mong talakayin.
nang ako na ang magsasalita, itinampok ko ang himig at ang wika. ito palagay ko ang aking strength kaya dito ako mag-ooperate. (nakuha ko yan ke boy abunda, wag na wag kang mag-o-operate sa basis ng iyong weakness. laging dun ka sa basis of your strength, sabi niya.)
nagkomento ako sa himig ng unang piyesa (kulang ang pamagat) na tungkol sa middle child na ginawa na ang lahat, di pa rin naa-appreciate ng nanay. maganda ang wika nito, mahusay sa estruktura, malinaw ang daloy ng mga pangyayari at thoughts. very psychological. ang problema, sobrang dami ng reflection part. so parang naging essayish ito. at ang pinintasan ko sa lahat, yung himig nga. kasi paawa ang himig ng persona. e palagay ko, marami na ang nagsulat sa ganung himig. hindi na uso 'yon ngayon. napakastig ng mga kabataan para magpaawa effect sa magulang na hindi appreciative. parang masyadong nasa safe side ang akda, yon ang tingin ko. kulang sa inobasyon.
noong ako na, pinagsalita ko ang lahat hinggil sa positive at negative traits ng sumunod na akda. alitaptap ang pamagat ng akda. tungkol naman ito sa isang yuppie na lilipat sa bagong tirahan at habang nagpa-pack ay nakita ang mga gamit niya noon, yung mga lumang garapon in particular. biglang nag-flashback ang kanyang kabataan.
katulad ng akdang kulang, may pagka-meditative/reflective ang akda kaya mukhang sanaysay at hindi maikling kuwento. pero maganda rin ang wika nito, pati ang estruktura. mas may estilo ito kaysa doon sa kulang. kasi ito, tinangka ng may akda na gumamit ng metaphor sa kanyang salaysay. 'yon nga lang, nasobrahan siya sa metaphor. tatlong magkakaibang bagay/hayop ang ginamit niya para pagkumparahan ng kanyang isip, pangarap at sarili.
ang nangyari tuloy, may contradicting siyang statements. nakakalito ba.
nag-break kami nang 1 hour pagkatapos ng alitaptap. niyaya ako ni eros na mag-dropby sa creative writing center ng uste. e tutal naman, ilang minuto rin ang kailangang palipasin (at tumalab na ang caffeine, wala na antok ko) sumama na ako.
naabutan namin doon si mam jing hidalgo at si sir toots aguila! pagkatapos ng klase ni mam jing ay nagtanghalian siya sa pantry kaya nakasama namin siya nang matagal. dumating din si mam becky para makasabay sa tanghalian.
pagsapit ng 1:30 pm, bumalik na kami ni eros sa varsi office at nagpatuloy ang aming workshop.
itong huling piyesa para sa fiction ay mahaba ang pamagat at nasa banyagang wika pa kaya di ko na matandaan ang pamagat. pamagat lang naman. i remember the story very well. tungkol siya sa isang lalaking na-in love sa kapwa niya lalaki noong panahon ng Amerikano at Hapon. nang mawala ang mahal niya, ipinadala ito sa ibang bansa para mag-aral ng medisina, nakakilala siya ng isang babae, na eventually ay maiibigan niya at mamahalin.
isang nurse ang babae. sa bandang huli, malalaman niya na umuwi na pala ang lalaking mahal niya bilang isang doktor at nakasama niya sa ospital ang nurse na mahal ng bida. wala namang umibabaw na friction dito. pero ang ending kasi ay pinasabog at gumuho ang ospital kung saan naglilingkod ang dalawa. naulila siya nang dalawang beses sa isa lamang na pagkakataon.
di maganda ang wika ng akda, very pilit, halatang di nanaliksik ang awtor. hindi kapani-paniwala ang ilang eksena doon at hindi ako, bilang reader, maka-attach sa bidang tauhan kasi hindi naman ipinakikilala ng akda ang bida. inilarawan na ng awtor ang lahat, pati ang mabagsik na tatay ng lalaking minahal ng iba, pero nalimutan ng awtor ang mismong bida!
ano ba ang itsura nito? ano ang okupasyon? at iba pa.
sa ermita ang setting nito pero di ko naramdaman ang ermita maliban na lamang sa okasyunal na pagbanggit sa tabingdagat na nagdadagdag sa romantisasyon ng mga eksena sa akda.
maraming kapalpakan ang akda pero sa tatlong piyesa, para sa akin, ito ang pinakamalapit sa fiction. ito rin ang pinaka-ambitious. napakahaba ng piyesang ito, 27 pages yata! para sa akin, dakila ang pagtatangka ng may akda na sumulat ng historical fiction nang may kontemporanyong paksa: ang homoseksuwalidad. hindi lahat ng kabataang manunulat, may ganitong uri ng ambisyon.
sabi ko nga sa workshop, binabati kita, malayo ang mararating mo. (hindi namin kilala ang bawat awtor ng mga akda, sa dulo na lang sila nagpapakilala).
sana lahat ng kabataang manunulat, ganito, mas mapangahas sa anyo, sa paksa at tumatalakay sa kasaysayan.
to be continued...
Updates sa P1 Million peso Musical
Sumulat po sa akin ang organizer ng contest na ito.
Paki-check daw po ang kanilang website para sa updates and revised version ng rules and regulation.
Gora na!
http://www.ignaciobgimenezfoundationi...
Paki-check daw po ang kanilang website para sa updates and revised version ng rules and regulation.
Gora na!
http://www.ignaciobgimenezfoundationi...
Bebang Siy's Blog
- Bebang Siy's profile
- 136 followers
Bebang Siy isn't a Goodreads Author
(yet),
but they
do have a blog,
so here are some recent posts imported from
their feed.
