Yanis Varoufakis's Blog, page 121

Τι θέλει ο κ. Σόιμπλε; ΕφΣυν (5η Αυγούστου 2017)

Πολλοί δυσκολεύονται να κατανοήσουν τι στα κομμάτια θέλει ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Γιατί λέει «όχι» συνεχώς σε πράγματα που φαίνονται λογικά και στους πιο συστημικούς Ευρωπαίους; Ποιος ο λόγος που ωθεί την Ελλάδα προς την ασφυξία και το Grexit; Και πώς, παρά τον αρνητισμό του, που τον καθιστά αντιπαθητικό παντού, η δημοφιλία του στην Ομοσπονδιακή Γερμανία παραμένει υψηλή;

Κάποιοι θα ρωτήσουν: Τι μας ενδιαφέρει; Είναι ένας πολιτικός στη δύση της καριέρας του. Ας κοιτάξουμε εμείς τα δικά μας κι έχει ο θεός. Σφάλλουν. Το θέμα δεν είναι ο κ. Σόιμπλε, ο οποίος πράγματι μπορεί από στιγμή σε στιγμή να αποτραβηχτεί. Το θέμα είναι η δομή της ευρωζώνης και οι εξελίξεις στην Ε.Ε. γενικότερα.

 

«Ο κ. Μητσοτάκης, σε περίπτωση αναρρίχησής του στο Μαξίμου, έχει ακριβώς μηδέν πιθανότητες να πείσει το Βερολίνο», γράφει, μεταξύ άλλων, ο Γ. Βαρουφάκης | AP Photo/Petros Giannakouris

Ο κ. Σόιμπλε -μας αρέσει ή όχι- έχει οικοδομήσει ένα αφήγημα εντός της Γερμανίας, αλλά και άλλων χωρών (ιδίως της Ολλανδίας, της Φινλανδίας, της Σλοβακίας, της Αυστρίας κ.λπ.) το οποίο ενισχύεται από τις εξελίξεις καθημερινά (όσο και να αποδομείται η Ευρώπη) και το οποίο θα παραμείνει κυρίαρχο και μετά τον κ. Σόιμπλε.

Αν δούμε τις αντιδράσεις ακόμα και των Γερμανών σοσιαλδημοκρατών στις προτάσεις του προέδρου Μακρόν, θα διαπιστώσουμε (πέραν των φιλότιμων προσπαθειών του κ. Σουλτς να διαφοροποιηθεί, τουλάχιστον επικοινωνιακά, από το δίδυμο Μέρκελ-Σόιμπλε) πως το αφήγημα Σόιμπλε διέπει και το SPD. Οσο για το FDP, το Κόμμα Ελεύθερων Δημοκρατών, που ανεβαίνει στις δημοσκοπήσεις και πιθανότατα θα είναι ο επόμενος εταίρος σε μια κυβέρνηση υπό τους Χριστιανοδημοκράτες, οι απόψεις και προτάσεις του (τουλάχιστον όσον αφορά το ευρώ, την Ελλάδα, τη Γαλλία κ.λπ.) είναι εκείνες που θα είχε ένα κόμμα ιδρυθέν από τον κ. Σόιμπλε!

Αν θέλουμε να καταλάβουμε λοιπόν τι κινεί το θυμικό του κ. Σόιμπλε, αρκεί ένας πρωτοσέλιδος τίτλος της συντηρητικής γαλλικής εφημερίδας Le Figaro της 18ης Σεπτεμβρίου του 1992, λίγο μετά την ολοκλήρωση της Συνθήκης του Μάαστριχτ, της ιδρυτικής διακήρυξης του ευρώ:

ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1920 ΕΛΕΓΑΝ ΟΤΙ Η ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΘΑ ΠΛΗΡΩΝΕ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ. ΤΩΡΑ ΘΑ ΠΛΗΡΩΣΕΙ!

Από κάτω, το πρωτοσέλιδο άρθρο εξηγούσε πως: «Η Συνθήκη του Μάαστριχτ είναι μια Συνθήκη των Βερσαλλιών χωρίς ούτε μια σφαίρα».

Για τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και πολλούς Γερμανούς αξιωματούχους ήταν τεράστια προσβολή, και απειλή, των γαλλικών ελίτ, που ουσιαστικά έβλεπαν το ευρώ ως μοναδική ευκαιρία να κατακτήσουν την Bundesbank (τη γερμανική κεντρική τράπεζα που εξέδιδε το μάρκο) χωρίς να ρίξουν ούτε έναν πυροβολισμό.

Ο κ. Σόιμπλε και το γερμανικό κατεστημένο δεν θα επέτρεπαν ποτέ στον εαυτό τους να το ξεχάσουν αυτό. Τότε γιατί αποδέχθηκαν το ευρώ; Ναι, έπαιξε ρόλο ο εκβιασμός του Παρισιού, που έθεσε ως όρο το ευρώ για τη συναίνεσή του στη γερμανική ενοποίηση.

Δεν ήταν όμως αυτός ο βασικός λόγος. Η απάντηση βρίσκεται αλλού: στη γυμνή αλήθεια ότι η εξαγωγική οικονομία της Γερμανίας δεν μπορεί να αντέξει την ελεύθερη διακύμανση του νομίσματός της.

Ενα μάρκο με ελεύθερα κυμαινόμενη ισοτιμία δεν δύναται να εξυπηρετήσει τη μερκαντιλιστική φιλοδοξία της γερμανικής ελίτ να παραμείνει η χώρα πλεονασματική. Ετσι, δέχθηκαν τη μετάλλαξη του μάρκου σε ευρώ, αλλά πάντα σε κατάσταση επιφυλακής εναντίον των Γάλλων εταίρων τους.

Ο,τι κάνει ο κ. Σόιμπλε ή η Bundesbank, από τότε έως σήμερα, έχει έναν στόχο: να τιμωρήσει εκείνη την προσβολή-απειλή των γαλλικών ελίτ και να τους σηματοδοτεί ότι ποτέ δεν θα τους επιτραπεί να κάνουν το σχέδιό τους πραγματικότητα. Πράγματι, από το 1992, το Βερολίνο και η Φρανκφούρτη, συχνά-πυκνά, προβαίνουν σε κινήσεις που εξευτελίζουν το Παρίσι και «το βάζουν στη θέση του».

Υπό αυτό το πρίσμα, μια οποιαδήποτε συμφωνία που επιτρέπει στην Ελλάδα να αναπνεύσει εντός του ευρώ, όποιο κόμμα κι αν είναι στην κυβέρνηση των Αθηνών, για τον κ. Σόιμπλε θα έστελνε το λάθος μήνυμα στο Παρίσι.

Θα ήταν (νομίζει ο ίδιος) σαν να τους δίνει ελπίδες να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν το μάρκο (σημ.: έτσι ερμηνεύει το ευρώ – ως μάρκο σε νέο περιτύλιγμα) χωρίς να αποδεχθούν το βέτο του Βερολίνου όσον αφορά τον κρατικό προϋπολογισμό της Γαλλίας. «Οποιος θέλει το ευρώ χρειάζεται να αποδεχθεί την τρόικα», τον έχω ακούσει να λέει αναφερόμενος όχι στην Ελλάδα τόσο πολύ όσο στη Γαλλία.

Αυτός είναι ο λόγος που ο κ. Μητσοτάκης, σε περίπτωση αναρρίχησής του στο Μαξίμου, έχει ακριβώς μηδέν πιθανότητες να πείσει το Βερολίνο να του επιτρέψει δραστική μείωση των φορολογικών συντελεστών – όσο μεγάλες μειώσεις κρατικών δαπανών, συντάξεων κι αν τους προτείνει.

Σόιμπλε και Σία αρνούνται οποιαδήποτε παραχώρηση στην Αθήνα μπορεί να εκληφθεί στο Παρίσι ως θετικό σημάδι ότι το Βερολίνο ενδέχεται να αποδεχθεί την κυριαρχία της γαλλικής κυβέρνησης επί της δημοσιονομικής πολιτικής της Γαλλίας.

Εχει σημασία λοιπόν να καταλάβουμε όλοι μας ότι το αδιέξοδο της Ευρώπης και η ερημοποίηση της Ελλάδας δεν είναι θέμα ενός «κακού» ανθρώπου ή κάποιας ιδιοτροπίας. Είναι απόρροια μιας τιτάνιας σύγκρουσης Γερμανίας-Γαλλίας, στην οποία Ελλάδα και Ευρώπη είναι παράπλευρες απώλειες.

Ενα είναι σίγουρο. Τόσο ο κ. Σόιμπλε όσο και η συντριπτική πλειοψηφία του γερμανικού κατεστημένου κατανοούν αυτό που η τρόικα εσωτερικού, εδώ στην Ελλάδα, κάνει ότι δεν καταλαβαίνει: η ευρωζώνη δεν είναι βιώσιμη, ούτε καν οδεύει προς θεσμικές μεταρρυθμίσεις που θα την κάνουν βιώσιμη.

Κατανοούν ακόμα ότι για να πετύχει η όποια ομοσπονδοποίηση 19 κρατών απαιτούνται η κατάργηση των δανείων από ένα κράτος σε άλλο και η δημιουργία ενός κοινού κέντρου με έναν κοινό, ομοσπονδιακό προϋπολογισμό της τάξης τουλάχιστον του 20% του συνολικού εισοδήματος. Δηλαδή, κατανοούν ότι απαιτείται ακριβώς το αντίθετο από αυτό που κάνουν σήμερα. Αρα, κατανοούν ότι η ευρωζώνη δεν έχει μέλλον.

Τότε γιατί επιμένει ο κ. Σόιμπλε σε δομές και πολιτικές που αποδομούν το ευρώ; Επειδή μπορεί η ευρωζώνη να ωφελεί τη γερμανική ελίτ για πολύ καιρό ακόμα πριν διαλυθεί. Αυτή η καθυστέρηση μάλιστα αλλάζει τον συσχετισμό δυνάμεων σημαντικά, εξασφαλίζοντας στο Βερολίνο το απόλυτο προβάδισμα (ιδίως απέναντι στο Παρίσι) στον σχεδιασμό τής μετά το (σημερινό) ευρώ εποχής.

Από πού προκύπτει ότι αυτή είναι η επιλογή του γερμανικού κατεστημένου (που ταυτίζεται με την πολιτική Σόιμπλε); Από την απόρριψη μετ’ επαίνων των προτάσεων του προέδρου Μακρόν από το Βερολίνο. Τι πρότεινε ο κ. Μακρόν; Πρότεινε τα ελάχιστα που απαιτεί μια λειτουργούσα Ευρωζωνική Ομοσπονδία:

Η Γαλλία να επεκτείνει την «προστασία» που προσφέρει το πυρηνικό της οπλοστάσιο σε όλη την Ευρώπη, με αντάλλαγμα από τη Γερμανία την αποδοχή κοινού προϋπολογισμού, τροφοδοτούμενου από νέους ομοσπονδιακούς φόρους και κοινά ομόλογα, καθώς και μια κοινή μεταναστευτική πολιτική που να «καλύπτει» την Ιταλία.

Ενα τριπλό «Nein» ήταν η απάντηση από τους Χριστιανοδημοκράτες, τους Σοσιαλδημοκράτες και τους Ελεύθερους Δημοκράτες! Τι προτείνουν εκείνοι;

Αυτό που άρχισε να οικοδομείται από το 2010, χρησιμοποιώντας τη Μνημονιακή Ελλάδα ως το εργαστήριό τους: Περισσότερους δημοσιονομικούς κανόνες αυτοματοποιημένης λιτότητας σε συνδυασμό με περισσότερα διακρατικά δάνεια και ενίσχυση της απαγόρευσης μεταβιβάσεων.

Απέρριψαν ακόμα και την πρόταση των Παρισίων για κοινή αμυντική πολιτική επειδή, όπως κύκλοι της γερμανικής κυβέρνησης επιβεβαίωσαν πρόσφατα, αυτή απαιτεί αύξηση των γερμανικών αμυντικών δαπανών – κάτι που το Βερολίνο απορρίπτει.

Εν κατακλείδι, η στάση του κ. Σόιμπλε εκφράζει τη στρατηγική επιλογή των γερμανικών ελίτ να φέρουν την ευρωζώνη σε αμετάκλητο αδιέξοδο, ελπίζοντας ότι η αποδόμηση που νομοτελειακά φέρνει η στάση τους θα αργήσει όσο χρειάζεται από τη σκοπιά τους.

Γι’ αυτόν τον λόγο, όσοι νοιαζόμαστε τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Ευρώπη είχαμε -και έχουμε- υποχρέωση να συγκρουστούμε με τον κ. Σόιμπλε. Οχι βέβαια δαιμονοποιώντας τον και βαυκαλιζόμενοι ότι Μέρκελ-Σουλτς-Μοσκοβισί κ.λπ. είναι «καλύτεροι», αλλά αναγνωρίζοντας ότι η τρόικα στο σύνολό της αντανακλά την επικυριαρχία της γραμμής Σόιμπλε.

http://www.efsyn.gr/arthro/ti-thelei-...

The Great Crash (2007/8) ten years on – talking on BBC Radio 4’s World At One special program

 

In this BBC World at One program dedicated to the Crash of 2007-8, I try, in the space of two and a half minutes, to explain why those momentous events, ten years ago, changed the world in a manner that it no longer makes sense in terms common prior to 2007. Of why I claim that 2007/8 was to capitalism what 1991 was to socialism

https://www.yanisvaroufakis.eu/wp-content/uploads/2017/08/YV-talk-9-AUG-2017.mp3

And here is an interview on the same subject, and in the same BBC Radio 4  program, by Ken Rogoff

https://www.yanisvaroufakis.eu/wp-content/uploads/2017/08/Ken-Rogoff.mp3

“Κάνουν Eurogroup, χωρίς να κρατάνε πρακτικά και οι ευρωπαϊκοί λαοί δεν έχουν πρόσβαση στο τί ειπώθηκε εκ μέρους τους” – Η συνέντευξη της 30ης Ιουλίου 2017 στην Ν. Λυγερού

Ολόκληρη η συνέντευξη στην Νεφέλη Λυγερού, όπου απαντώ στην τρόικα εσωτερικού και εξωτερικού για τις ηχογραφήσεις, το χρέος, τη σκόπιμη διαστρέβλωση για το παράλληλο σύστημα πληρωμών κλπ

Πώς σχολιάζετε την συνέντευξη του Έλληνα πρωθυπουργού στην Guardian;

Δεν μπορώ να σχολιάσω τα κριτήρια, με τα οποία επιλέγει ο πρωθυπουργός τους συνεργάτες του και σε καμία περίπτωση δεν θα παρέμβαινα στον τρόπο που επέλεγε. Επίσης, δεν θα απαντούσα αν απλά εξέφραζε μία άποψη. Ο λόγος που παρενέβην είναι γιατί υπάρχει μία λογική ασυνέπεια σε αυτό που είπε. Ρωτήθηκε από την Έλενα Σμιθ αν ένα από τα μεγάλα λάθη, στα οποία αναφέρθηκε, ήταν η επιλογή του Γιάνη Βαρουφάκη για τη θέση του υπουργού Οικονομικών. Απάντησε: «όχι δεν το μετανιώνω. Ήταν η σωστή επιλογή για εκείνη την συγκρουσιακή πολιτική της πρώτης κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά το σχέδιο του δεν ήταν από εκείνα που αξίζουν καν συζήτηση».

Σε ποιο σχέδιο ακριβώς αναφέρεται;

Ο κ. Τσίπρας, θα έλεγα συνειδητά, συγχέει το Plan B μας, που στόχο είχε την επίτευξη μίας βιώσιμης συμφωνίας εντός του ευρώ, με το Plan X που θα εφαρμοζόταν μόνο αν η τρόικα αποφάσισε να μας διώξει από το ευρώ.

Ήταν δηλαδή δύο διαφορετικά πράγματα;

Ακριβώς. Το Plan B το είχαμε για να το εφαρμόσουμε στην περίπτωση που, όπως απεδείχθη, η τρόικα δεν είχε διάθεση να συνεργαστεί και να διαπραγματευτεί καλή τη πίστει για την αναδιάρθρωση του χρέους και, ως αποτέλεσμα, μας απειλούσε με ασφυξία ρευστότητας. Περιείχε το παράλληλο σύστημα πληρωμών, το οποίο καμία σχέση δεν έχει με παράλληλο νόμισμα. Επίσης, περιείχε το κούρεμα των ομολόγων SMP που κατείχε η ΕΚΤ, κάτι που θα δημιουργούσε μείζονα νομικά προβλήματα στον κ. Ντράγκι. Θα τον έκανε πολύ διστακτικό στο να κλείσει τις τράπεζές μας. Τέλος, περιείχε και την αλλαγή του νομικού πλαισίου που διέπει την Τράπεζα της Ελλάδος, ώστε να επανακτηθεί μέρος της κυριαρχίας επί της κεντρικής μας τράπεζας.

Ποιο ήταν ακριβώς το Plan X;

Το Plan X το είχαμε, όπως έχω επανειλημμένα δηλώσει, επειδή έπρεπε να υπάρχει, όχι για να εφαρμοστεί μονομερώς. Θα σας φέρω ένα παράδειγμα. Το Υπουργείο Άμυνας έχει σχέδια για το τι θα κάνει σε περίπτωση εισβολής στη Ρόδο ή στη Θράκη. Δεν σκοπεύει να τα ενεργοποιήσει. Τα έχει για την περίπτωση που ο εχθρός εισβάλει. Εμείς είχαμε το Plan X για την περίπτωση που προσπαθούσαν να μας διώξουν από την Ευρωζώνη. Το βασικό σχέδιο μας ήταν το Plan B για την επίτευξη μιας βιώσιμης συμφωνίας εντός του ευρώ, και ήταν εντελώς διαφορετικό από το Plan X. Ήταν εκείνο το οποίο του είχα παρουσιάσει πριν την εκλογική μας νίκη και για το οποίο, έτσι τουλάχιστον θεώρησα, με επέλεξε για την θέση του Υπουργού Οικονομικών.

Πως το είχε κρίνει;

Μου είχε πει ότι επειδή θεωρεί ότι η φύση και ο σχεδιασμός της διαπραγμάτευσης  που του πρότεινα ήταν σωστός, αλλά υπήρχε θέμα του ποιος θα τον εφάρμοζε, ήθελε να εμπλακώ στην προσπάθεια από κυβερνητική θέση, και δη από την θέση του Υπουργού Οικονομικών. Αυτό που θεωρώ ότι ήταν λογικά ασυνεπές στην συνέντευξη του πρωθυπουργού στην Guardian ήταν ότι από τη μία μεριά έλεγε ότι ήμουν η σωστή επιλογή ενώ από την άλλη χαρακτήριζε το σχέδιο μου σαθρό, ένα σχέδιο που δεν άξιζε ούτε να συζητηθεί.

Η λέξη που χρησιμοποίησε  στη συνέντευξη ήταν vague…

Ας πούμε ότι θεωρούσε πως ήταν κακό. Δεν μπορείς, όμως, ταυτόχρονα να λες ότι ο Βαρουφάκης κατέθεσε ένα σχέδιο που ήταν κακό, αλλά ο ίδιος ήταν η σωστή επιλογή. Αποφάσισε: ή ήμουν η λάθος επιλογή γιατί το σχέδιο μου ήταν κακό, ή το σχέδιο μου ήταν καλό και ήμουν η σωστή επιλογή. Αυτή είναι η απάντησή μου στον πρωθυπουργό.

Τελικά υπήρξε ολοκληρωμένο σχέδιο Β, ή ήταν απλώς μία πρόχειρη ιδέα;

Όσον αφορά τα τρία σκέλη του PLAN B, το μόνο που ήταν τεχνικά δύσκολο και απαιτητικό ήταν το σχέδιο για το παράλληλο σύστημα πληρωμών, που δεν είχε καμία σχέση ούτε με παράλληλο νόμισμα, ούτε με Grexit. Κρίνω ότι ήταν και παραμένει άρτιο και πως πρόκειται για ένα σχέδιο που έπρεπε να εφαρμοστεί σήμερα στην Ελλάδα, στην Ιταλία στην Πορτογαλία, στη Γαλλία την ίδια. Έχω αρθρογραφήσει γι’ αυτό στους Times. Ο Wolfgang Münchau, o European editor των Financial Times, έχει μάλιστα γράψει πρόσφατα πως εκείνο το σχέδιο ήταν καλύτερο από αυτό που τελικά προέκυψε. Την ίδια άποψη έχουν εκφράσει και άλλοι. Βέβαια άλλοι διαφωνούν. Αυτά έχει ο διάλογος σε ζητήματα τόσο κρίσιμα.

Λέτε πως το σχέδιο Β ήταν ολοκληρωμένο, δεν ήταν κάποιες κατευθυντήριες γραμμές που θα εφαρμόζονταν και όποιον πάρει ο χάρος.

Στο ερώτημα πόσο ολοκληρωμένο ήταν πρέπει να απαντήσω ξεκάθαρα: ήταν όσο ολοκληρωμένο μπορούσε να είναι. Θα κάνω έναν παραλληλισμό, ο οποίος μπορεί να φαίνεται ακραίος, αλλά είναι χρήσιμος. Όταν την 28η Οκτωβρίου του 1940 η ελληνική κυβέρνηση απέρριψε το τελεσίγραφο του Μουσολίνι δεν είχε κάποιο πρόγραμμα άμυνας, κάποιο επιτελικό σχέδιο που να ήταν 100% δουλεμένο και να εγγυάται σίγουρη επιτυχία. Κάναμε τότε μία εθνική επιλογή ότι θα πούμε ΟΧΙ στο τελεσίγραφο, επειδή η αποδοχή του θα ήταν η χειρότερη δυνατή επιλογή. Έτσι κάπως ήμασταν και το 2015, για την ακρίβεια έτσι ήμασταν από το 2010. Και το εκλογικό αποτέλεσμα τον Ιανουάριο του 2015 ήταν ακριβώς η επιλογή του σύγχρονου ΟΧΙ από τον ελληνικό λαό.

Μπορείτε να γίνετε πιο αναλυτικός και συγκεκριμένος για τη γραμμή πλεύσης που προτείνατε;

Βεβαίως. Από τεχνικής πλευράς, το κούρεμα των ομολόγων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ήταν έτοιμο και αποτελούσε σημαντικό αποτρεπτικό (για το κλείσιμο των τραπεζών) όπλο. Αν ο κ. Τσίπρας με είχε αφήσει να το υλοποιήσω θα είχαμε επιβάλει στον κύριο Ντράγκι να ξανασκεφτεί σοβαρά να κλείσει τις ελληνικές τράπεζες. Δεν ήταν και τόσα πολλά τα χρήματα, περίπου 20 δις. Θα του δημιουργούσε, όμως, τεράστια νομικά προβλήματα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, με το οποίο κρατούσε την Ιταλία στο ευρώ. Δεν υπήρχε θέμα περαιτέρω επεξεργασίας. Ήταν ζήτημα απόφασης και μίας υπογραφής.

Ο ίδιος είπατε ότι το παράλληλο σύστημα πληρωμών ήταν πιο σύνθετο πρόβλημα.

Πράγματι, αλλά η γεωμετρία, η αριθμητική του, τα μαθηματικά αυτού του παράλληλου συστήματος ήταν απολύτως δουλεμένα. Το υπολογιστικό κομμάτι που αφορούσε την μετατροπή του Taxis net, τουλάχιστον στο πρώτο του στάδιο ήταν θέμα τριών ημερών.

Ακούμε, όμως, και άτομα από το Υπουργικό Συμβούλιο, τα οποία αποποιούνται την ύπαρξη του. Δεν άκουσαν, δεν είδαν…

Η επιλεκτική μνήμη είναι, φαίνεται, ίδιον των καλών πολιτικών. Έτσι αποδεικνύεται σωστός ο πρωθυπουργός όταν, μετά την παραίτησή μου, είχε πει ότι είμαι καλός οικονομολόγος, αλλά κακός πολιτικός.

Είναι αλήθεια ότι μόλις μία εβδομάδα πριν το δημοψήφισμα ο Αλέξης Τσίπρας ζήτησε να μάθει τις επιπτώσεις από την εφαρμογή του Σχεδίου B;

Όχι, όχι, μην συγχέουμε δύο διαφορετικά πράγματα. Το βασικό σχέδιο, το Plan B, ήταν μία βιώσιμη συμφωνία εντός της Ευρωζώνης. Αυτός ήταν ο στόχος μου και ο στόχος μας. Εντός της Ευρωζώνης που σημαίνει τί; Έλεγα στην ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ από το 2011 ότι με τη νίκη στις εκλογές και τον σχηματισμό μίας κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ θα αντιμετωπίζαμε την απειλή του κλεισίματος των τραπεζών. Πώς θα μπορούσε να αποτραπεί αυτό; Με το «σχέδιο αποτροπής» που τους κατέθεσα. Ένα σχέδιο συμφωνίας εντός του ευρώ ριζικά διαφορετικό, ως προς την λογική του, από το μνημόνιο που έχουμε σήμερα.

Δεν ήταν αυταπάτη να πιστεύετε ότι θα σας έδιναν μία τέτοια συμφωνία;

Τον Σεπτέμβριο του 2015, ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ κ. Βίτορ Κονστάντσιο παραδέχθηκε ότι δεν υπήρχε πιθανότητα να μας διώξουν από το ευρώ, ότι η απειλή που επικαλείται ο κ. Τσίπρας για να δικαιολογήσει την συνθηκολόγηση, ήταν «κούφια». Το κόστος για την Ευρωζώνη μιας αποπομπής μας θα ήταν τουλάχιστον ένα τρις ευρώ, ένα κόστος που δεν θα άντεχε η Ευρωζώνη, ιδίως δεδομένης της κατάστασης στην Ιταλία.

Ήταν σωστό για ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα η κυβέρνηση να στηριζόταν σε μια εκτίμηση;

Πρέπει να πω ότι τίποτα δεν ήταν δεδομένο. Ναι, υπήρχε η πιθανότητα να μας εκδιώξουν από το ευρώ αν επιμέναμε, παρά το μεγάλο κόστος για την τρόικα. Μάλιστα, σε μια συζήτηση με τον Πρωθυπουργό του είχα πει ότι, δεδομένης της ισχύος του κ. Σόιμπλε και του παραλογισμού που διέπει το Eurogroup, οι πιθανότητες ήταν 50-50. Όμως, και έτσι να ήταν, που δεν νομίζω να ήταν, θέση μου ήταν ότι η συνθηκολόγηση, η γελοία υπερφορολόγηση που ακολούθησε, η μανιώδης επίθεση στους συνταξιούχους και στους μικρομεσαίους, η κατάλυση της κυριαρχίας του κράτους επί της φορολογικής αρχής, επί της δημόσιας περιουσίας, επί της ΕΛΣΤΑΤ, επί του ΤΧΣ, κλπ, όλα αυτά που ακολούθησαν το 3ο Μνημόνιο ήταν πολύ χειρότερα από την πιθανότητα 50% ενός Grexit, ακόμα κι ενός σίγουρου Grexit.

Είστε σαφής, αλλά ο Πρωθυπουργός απέκλειε το Grexit και δήλωνε ότι επίκειται συμφωνία…

Είχαμε αποφασίσει να διεκδικήσουμε μία τέτοια συμφωνία, αλλά δεν θεωρούσα δεδομένο ότι θα μας την έδιναν. Γι’ αυτό και υπήρχε ένα άλλο σχέδιο, το Plan X, που θα έπρεπε να έχει κάθε κυβέρνηση, με το οποίο να μπορεί η χώρα να αντιμετωπίσει τις έκτακτες ανάγκες που θα προέκυπταν αν μας πετούσαν έξω από την Ευρωζώνη. Δεν είναι δυνατόν κάθε τράπεζα, κάθε κράτος-μέλος να έχει το δικό του σχέδιο για την περίπτωση αποπομπής της Ελλάδας και η Ελλάδα να μην έχει. Το λεγόμενο Plan Z τηε ΕΚΤ έχει δημοσιευθεί στους Financial Times από το 2012. Το δικό μας αντίδοτο στο Plan Z της τρόικας το ονόμασα Plan X. Αυτό διάβασε ο πρωθυπουργός μία εβδομάδα πριν. Δεν το εισηγούμην όμως και δεν είχα κανένα σκοπό να το εφαρμόσω μονομερώς. Ήταν ένα σχέδιο που πρέπει να έχει κάθε υπουργός οικονομικών στο συρτάρι του.

Ήταν ενήμερος ο πρωθυπουργός για την ύπαρξη αυτού του σχεδίου Ζ ή Χ;

Το Plan X μου το είχε ζητήσει ο πρωθυπουργός μαζί με το άλλο το βασικό σχέδιό μας, το σχέδιο συμφωνίας ή Plan B, το οποίο ζητούσα να εφαρμόσουμε. Δεν πίστευα ότι τελικά θα μας πέταγαν έξω από την Ευρωζώνη, ώστε να εφαρμοστεί το Plan X

Πώς ακριβώς σας το ζήτησε ο πρωθυπουργός;

Με ρώτησε αν το Plan X ήταν έτοιμο. Του απάντησα θετικά. «Θέλεις να σου κάνω μία παρουσίαση;», του απάντησα. «Ναι» μου είπε. Τελικά του το έδωσα να το μελετήσει, λέγοντας του μάλιστα «read and weep», δηλαδή διάβασε και κλάψε. Ξεκάθαρα, δεν ήταν εισήγησή μου η ενεργοποίηση του Plan X, για αυτό και δεν του το παρουσίασα προφορικά. Όταν λοιπόν ο πρωθυπουργός λέει ότι το Plan X δεν τον έπεισε, προφανώς κι έχει δίκιο, δεδομένου ότι δεν το εισηγήθηκα καν ως κάτι που θέλουμε να ενεργοποιήσουμε.

Αυτό που εισηγούμην με έμφαση, και το οποίο απερρίφθη (εσφαλμένα, κατ΄εμέ) ήταν το Plan B μας – το βασικό μας σχέδιο αποτροπής του κλεισίματος των τραπεζών, που περιείχε το παράλληλο σύστημα πληρωμών, το κούρεμα των ομολόγων SMP της ΕΚΤ, και την αλλαγή του νομικού πλαισίου της Τράπεζας της Ελλάδας. Αυτό το σχέδιο, που ήταν το ουσιαστικό. Δυστυχώς ο Πρωθυπουργός δεν το αναφέρει, επιμένοντας να το συγχέει, όπως και η Αξιωματική Αντιπολίτευση, με το Plan B που είχαμε συμφωνήσει και το οποίο εισηγούμην. Φαίνεται ότι επιλογή του Μαξίμου είναι να αποσιωπηθεί, να ταυτιστεί με το Plan X, και έτσι να περάσει η «γραμμή» ότι τον Ιούλιο του 2015 η επιλογή ήταν μεταξύ Grexit/Plan X και συνθηκολόγησης.

Γιατί πιστεύετε ότι μπέρδεψε ο πρωθυπουργός τα δύο σχέδια μιλώντας στην Guardian;

Πρέπει να ρωτήσετε τον ίδιον. Το δίλημμα του πρωθυπουργού δεν ήταν ή Plan X ή Μνημόνιο. Έτσι το παρουσιάζει αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι έτσι ήταν. Το δίλημμά του ήταν η επιλογή ανάμεσα στο Plan B μας, το σχέδιο μας για να επιτευχθεί μια βιώσιμη συμφωνία εντός του ευρώ και στη συνθηκολόγηση. Αυτό δεν το αναφέρει ποτέ. Δικαιολογεί την επιλογή  αναφερόμενος στο Plan X και όχι το σχέδιό μας, το Plan B, για το οποίο είχα αποδεχθεί την πρόσκλησή του να εργαστούμε μαζί.

Ποιοι γνώριζαν το σχέδιο αποτροπής, όπως το ονομάζετε;

Έκανα μία ολοκληρωμένη παρουσίαση στο Υπουργικό Συμβούλιο και υπήρξε καθολική και απόλυτη αποδοχή. Μάλιστα, μετά το Υπουργικό Συμβούλιο οι περισσότεροι υπουργοί ήρθαν και μου δώσανε συγχαρητήρια, χτυπώντας μου φιλικά την πλάτη.

Υπουργοί που σήμερα λένε τα εντελώς αντίθετα;

Κανένα περαιτέρω σχόλιο. Τα ευκόλως εννοούμενα παραλείπονται.

Γιατί έχετε στο απυρόβλητο τον Ευκλείδη Τσακαλώτο;

Δεν έχω πει ποτέ κάτι αρνητικό για κανέναν, πόσο μάλιστα για φίλο και συνάδελφό μου από τα παλιά. Ψάξτε αν έχω πει κάτι αρνητικό για τον κ. Βενιζέλο, για τον κ. Τσίπρα, για τον κ. Σαμαρά ως άτομα, ως ανθρώπους. Έχω κρατήσει συνειδητά αυτή τη στάση, παρ’ ότι δεν λείπουν εκείνοι που με λούζουν με επιθετικούς προσδιορισμούς. Κάνω πολύ σκληρή κριτική στις οικονομικές και πολιτικές τους επιλογές αλλά ποτέ σε προσωπικό επίπεδο

Και για τον Γιώργο Χουλιαράκη;

Και πάλι δεν με έχετε ακούσει επί προσωπικού. Το ίδιο ισχύει και για τον Ευκλείδη. Τα τελευταία δύο χρόνια δεν έχει υπάρξει απόφαση που έχει υπογράψει ο Ευκλείδης, την οποία να μην έχω σχολιάσει με αυστηρή κριτική διάθεση. Η χρόνια φιλία μας με κάνει να στενοχωριέμαι πολύ. Το μόνο που ίσως εκφράζω είναι στεναχώρια. Με εκπλήσσει, πάντως, ότι δεν είχα προβλέψει την εξέλιξη αυτή. Αυτό, μάλιστα, το κατέγραψα στο πρόσφατο βιβλίο μου.

Πιστεύετε ότι ο Χουλιαράκης σας έβαζε τρικλοποδιές;

Κάθε πολιτική διαδικασία έχει τα γρανάζια της. Ο κύριος Χουλιαράκης ήταν ένα από αυτά. Δεν υπάρχει λόγος περεταίρω αναφοράς.

Υπάρχουν άλλοι άνθρωποι που νιώθατε ότι σας έβαζαν τρικλοποδιές;

Πάντα υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι. Δεν θεωρώ ότι το πρόβλημα μας ήταν οι άνθρωποι που υπονόμευαν. Τέτοιοι πάντα θα υπάρχουν. Κάποιοι με καλές προθέσεις. Υπάρχουν και οι ιδιοτελείς που βάζουν το δικό τους συμφέρον πάνω από τον κοινό αγώνα. Εγώ θεωρώ ότι αποτύχαμε γιατί η πολύ στενή ηγετική ομάδα διαπραγμάτευσης δεν έμεινε σταθερή στο πλάνο που είχαμε αποφασίσει εξαρχής.

Θεωρείτε ότι εφαρμόστηκε σχέδιο για την εκδίωξή σας από το υπουργείο Οικονομικών;

Από τις 30 Ιανουαρίου του 2015. Όταν ο Νταϊσελμπλουμ είδε ότι δεν υποχωρώ, αμέσως κατέστη σαφές ότι τους είναι απαραίτητο να φύγω. Μην ξεχνάτε ότι το μνημόνιο το υπογράφει ο υπουργός Οικονομικών, όχι ο πρωθυπουργός. Το σχέδιο αποδόμησης αργότερα επιταχύνθηκε από τις Βρυξέλες και μάλιστα ήταν ένα character assassination, για το οποίο με είχαν προειδοποιήσει τον Απρίλιο του 2015 στο αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών.

Ας πάμε στο σήμερα…

Χωρίς το πλαίσιο του χθες δεν γίνεται να κατανοήσουμε το σήμερα. Εκείνο το 62%, που στεναχώρησε τον πρωθυπουργό και τους στενούς συνεργάτες του οι οποίοι ήθελαν να νικήσει το «Ναι», έπρεπε να εξορκιστεί. Έπρεπε να παρουσιαστεί ότι όλος ο κόσμος αυτός είχε παραστρατήσει, είχε ακολουθήσει δημαγωγούς και έπρεπε να οδηγηθεί στην φυλακή της ντροπής, μετανοιωμένος.

Πώς χαρακτηρίζετε την στάση του Μαξίμου απέναντί σας σήμερα;

Πρέπει να δικαιολογήσουν γιατί αυτά που λέγαμε από κοινού το 2014 ως κριτική στις Μνημονιακές κυβερνήσεις σήμερα τα παρουσιάζουν ως εθνικά επικίνδυνες αυταπάτες, αναπαλαιώνοντας το αφήγημα Σαμαρά-Βενιζέλου με σκοπό να το παρουσιάσουν ως υπεύθυνη αριστερή πολιτική. Θεωρώ ότι η ποιότητα της ζωής τους υποβαθμίζεται από αυτό.

Τι εννοείτε ακριβώς;

Ας πάρουμε ένα πολύ πρόσφατο παράδειγμα: Όταν τον Απρίλιο του 2014 η κυβέρνηση Σαμαρά εξέδιδε ένα ομόλογο, και είχαμε τις τυμπανουκρουσίες για το ξεπέρασμα της κρίσης και την επιστροφή στις αγορές, εξηγούσα σε τεχνικούς αλλά και πολιτικούς όρους στην ηγεσία του Σύριζα τι συνέβαινε, πως οι επενδυτές είχαν πειστεί να αγοράσουν ομόλογο βαθειά πτωχευμένου κράτους, και γιατί εκείνη η έκδοση δεν ήταν απλά μια φούσκα, αλλά μια κίνηση που καθιστούσε ακόμα λιγότερο βιώσιμο το χρέος μας. Η ηγεσία του Συριζα μάλιστα χρησιμοποίησε εκείνα τα επιχειρήματα στη Βουλή, στην τηλεόραση, και έκανε πάρα πολύ καλά. Σήμερα, όμως, οι ίδιοι άνθρωποι γιορτάζουν την έξοδο στις αγορές με τις ίδιες φράσεις που χρησιμοποιούσε ο κ. Σαμαράς και ο κ. Στουρνάρας και μάλιστα μετακυλίωντας το ίδιο ακριβώς ομόλογο! Δεν είναι ανθρώπινα λογικό όταν κάνουν μία τέτοια μεταστροφή, που σίγουρα μέσα τους τους πληγώνει, να δαιμονοποιούν εκείνον που έμεινε σταθερός;

Τι νοιώθετε για τον Αλέξη Τσίπρα; Θυμό;

Όχι, κανένας θυμός. Απλά μεγάλη λύπη. Όταν άρχισαν οι απόψεις μας να διίστανται, όταν άρχισε να δείχνει σημάδια συνθηκολόγησης αποδεχόμενος πίσω από την πλάτη μου τα φαιδρά πρωτογενή πλεονάσματα, τότε άρχισα να σκέφτομαι ότι πρέπει να παραιτηθώ. Αλλά σκέφτηκα ότι, παρ’ όλες τις υποχωρήσεις που θα κάνει, δεν υπάρχει περίπτωση να του δώσουν μία οποιαδήποτε συμφωνία χωρίς να τον εξευτελίσουν – π.χ, κλείνοντας τις τράπεζες. Ήλπιζα ότι, όταν θα συνέβαινε αυτό, θα ερχόταν να μου πει «έλα Γιάνη να κάνουμε αυτό που είχαμε συμφωνήσει να κάνουμε».

Δεν ήρθε, όμως, παρότι δεν του έδιναν συμφωνία…

Δεν πίστευα ότι ένας σαραντάρης θα υπογράψει ένα χαρτί που καταδικάζει τη χώρα του στην συνέχιση της δουλοπαροικίας. Και μάλιστα όταν εκλέχτηκε για να καταργήσει το μνημόνιο. Σκέφτηκα ότι δεν θα θέλει να κρύβεται για τα επόμενα 40 χρόνια της ζωής του. Με μεγάλη μου λύπη τον βλέπω να δανείζεται φράσεις των προηγούμενων κυβερνήσεων, να ταυτίζεται με την τρόικα που ήταν ο εχθρός, απέναντι στον οποίο δημιουργήθηκε ως πολιτική οντότητα.

Όταν έφτασε ο κόμπος στο χτένι δεν θεωρείτε ότι μπορεί να άλλαξε γνώμη για να αποφύγει τις επιπτώσεις μιας ρήξης;

Όχι. Άλλαξε γνώμη πολύ νωρίτερα, όταν αποδέχθηκε την σκληρή λιτότητα των υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων και αποποιήθηκε το Plan B μας, δίνοντας το πράσινο φως στην τρόικα να κλείσει την ρευστότητα και τις τράπεζες. Κατόπιν, το βράδυ του δημοψηφίσματος προέβη στην επιλογή του να κρατηθεί, μετά την συνθηκολόγηση, στην εξουσία ελέω τρόικας αυτή την φορά. Την δήθεν εξουσία. Ο Έλληνας πρωθυπουργός έχει λιγότερη εξουσία από τον δήμαρχο Περιστερίου στην Ελλάδα. Αυτό μου δημιουργεί λύπη για τον άνθρωπο Αλέξη Τσίπρα και για άλλους πολύ καλούς ανθρώπους που γνώρισα στον ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίοι είναι εγκλωβισμένοι. Η λύπη για την τύχη της χώρας, βέβαια, είναι μεγαλύτερη και επικαλύπτει όλες τις άλλες.

Τί προβλέπετε για την πορεία της κυβέρνησης Τσίπρα;

Δεν έχει καμία σημασία. Δεν υπάρχει ελληνική κυβέρνηση. Και ο Θεός ο ίδιος, λόγου χάριν, να έρθει στο Μαξίμου για να κυβερνήσει υπό το 3ο Μνημόνιο θα κυβερνάται από τις βουλές του κ. Βίζερ, οι οποίες θα στέλνονται στον κ. Χουλιαράκη, ή όποιος άλλον τον αντικαταστήσει, πριν γίνουν νόμος του κράτους. Οπότε τί σημασία έχει;

Βλέπω ότι ταυτίζετε τον κ. Χουλιαράκη με την τρόικα…

Τα είπαμε αυτά. Δεν αξίζει να πω περισσότερα.

Πώς σας αντιμετωπίζουν στην Ελλάδα όταν κυκλοφορείτε; Σας την «πέφτουν»;

Είναι συγκινητική η πλήρης διαφοροποίηση της πραγματικότητας από αυτό που εμφανίζεται από τα ΜΜΕ και αυτό που βλέπω στο δρόμο, στα καράβια, στα λεωφορεία, στο μετρό, στα μαγαζιά. Η αποδοχή είναι συγκινητική. Ακόμα και όσοι έχουν κριτική να μου ασκήσουν έρχονται και μου την ασκούν ανθρώπινα, εποικοδομητικά, με καλή πίστη – τόσο που σπάνια, τελικά, διαφωνούμε. Κάθε μέρα πείθομαι ότι ο ελληνικός λαός, σε αντίθεση με την ολιγαρχία που τσιρίζει, έχει μεγάλη ωριμότητα.

Είναι θεμιτό ένας υπουργός να ηχογραφεί τον πρωθυπουργό του, χωρίς την συγκατάθεσή του;

Όχι βέβαια. Εγώ ποτέ δεν είπα ότι έχω ηχογραφήσει τον πρωθυπουργό μου. Δεν πρέπει να πιστεύετε αυτά που διαβάζετε.

Ποιον έχετε ηχογραφήσει;

Η όλη ιστορία με τις ηχογραφήσεις ξεκίνησε όταν συνάδελφός σας της New York Times ισχυρίστηκε ότι σε ένα Eurogroup είχε ειπωθεί κάτι που στην πραγματικότητα δεν είχε ειπωθεί ποτέ. Αυτό συνέβαινε συνεχώς σε ρεπορτάζ των διεθνών Μίντια. Της τόνισα ότι δεν ίσχυε αυτό που έλεγε. Μου ανταπάντησε ότι «αφού δεν υπάρχουν πρακτικά, γιατί να πιστέψουμε εσάς και να μην πιστέψουμε τους άλλους;» Τότε ήταν που της είπα: «Είναι πολύ απλό, γιατί τα έχω ηχογραφήσει όλα». Το είπα επίτηδες, καθώς για ένα μήνα όλος ο διεθνής Τύπος έλεγε ψέματα για το τί ακριβώς είχε ειπωθεί στο Eurogroup. Δεν έχουν το θεό τους. Κάνουν Eurogroup, χωρίς να κρατάνε πρακτικά και ο ελληνικός λαός και οι άλλοι ευρωπαϊκοί λαοί δεν έχουν καμία πρόσβαση στο τί ειπώθηκε για θέματα που αφορούν τις τύχες τους. Έτσι ξεκίνησε η ιστορία.

Αυτές τις ηχογραφήσεις τις δώσατε στον πρωθυπουργό;

Θα σας πω κάτι που δεν το έχω πει ξανά. Οι ηχογραφήσεις αυτές έγιναν για να τις μοιράζομαι με όποιον ήθελε.

Τί εννοείτε; Είχαν όλοι οι υπουργοί πρόσβαση;

Αν ήθελαν βεβαίως. Εγώ μάλιστα τους το είχα πεί, και στον πρωθυπουργό και στους συνεργάτες του. Όταν υπήρξαν διάφορες φήμες και εντός του Υπουργικού Συμβουλίου για το τι είχα πει στο Eurogroup της Ρίγας στις 24 Απριλίου του 2015, γυρνάω και τους λέω «σύντροφοι δεν ειπώθηκε τίποτα τέτοιο. Ειπώθηκαν τελείως διαφορετικά πράγματα». Θυμάμαι πως όταν γύρισα στο γραφείο μου έδωσα εντολή στη γραμματέα μου και έβαλε σε στικάκια την ηχογράφηση των συζητήσεων σ’ εκείνο το Eurogroup και την έστειλε σε όλα τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου. Πρέπει να σας πω ότι κανένας δεν μου είπε τίποτα γι’ αυτό. Κανένας!

Έμεινε ασχολίαστο δηλαδή;

Κανένας δεν το σχολίασε, κανένας. Και αν μου ζητούσαν ηχογράφηση και από άλλα Eurogroup  θα τους την έδινα.

Πώς το εξηγείτε; Θεωρούσαν στην κυβέρνηση πως είχατε αυτονομηθεί, πως λειτουργούσατε προκλητικά στα Eurogroup;

Δεν υπάρχει μεγαλύτερο ψέμα. Στο πλαίσιο της κυβέρνησης λειτουργούσα απολύτως συλλογικά. Ποτέ κάποιος Βαρουφάκης, κάποιος Τσακαλώτος δεν μπήκε σε κάποιο δωμάτιο με την Λαγκάρντ και άλλους και να κάνει προσωπική πολιτική. Πριν μπω σε οποιοδήποτε Eurogroup, σε οποιαδήποτε συζήτηση με τον Μοσχοβισί, είχαμε συμφωνήσει από κοινού με τον Τσίπρα, τον Παπά, τον Δραγασάκη και τον Τσακαλώτο για το τί θα ειπωθεί. Υπήρχε πλήρης συμφωνία για το τί θα ειπωθεί. Πολλές φορές, μάλιστα, έπιανα τον εαυτό μου να λέει πράγματα, με τα οποία δεν συμφωνούσα απόλυτα μόνο και μόνο γιατί αυτή ήταν η γραμμή. Έτσι λειτουργούσαμε. Αυτό είναι κάτι που θέλουν να συσκοτίσουν όσοι άλλαξαν γραμμή και θέλουν να δαιμονοποιήσουν εμένα για να υπεκφύγουν από την ευθύνη τους για την παλινωδία της 6ης Ιουλίου.

Θα έλεγε κανείς ότι επιζητάτε τη σύσταση Εξεταστικής…

Εδώ και μήνες ζητώ και απαιτώ ειδικό δικαστήριο, στρατοδικείο, ένα φόρουμ όπου να κατατεθούν στοιχεία και θέσεις για το πως πτώχευσε η χώρα, πως συγκαλύφθηκε από τα Μνημόνια αυτή η πτώχευση, πως βάθυνε λόγω των όρων των Μνημονίων, και πως το 2015 χάθηκε η μεγάλη ευκαιρία να αποδράσουμε από την φυλακή χρέους που επιβάλει φαιδρούς φορολογικούς συντελεστές στις επιχειρήσεις, απάνθρωπες περικοπές συντάξεων και επιδομάτων κλπ.

Δεν φοβάστε, αφού λέτε ότι σας δαιμονοποιούν;

Η ποιότητα της ελληνικής δημοκρατίας έχει πέσει στο πάτωμα.Ο δημόσιος διάλογος έχει καταστεί γελοίος. Δεν γίνεται καμία σοβαρή συζήτηση. Ένα ολοκληρο μιντιακό και πολιτικό σύστημα προσπαθεί να μην συζητάμε αυτά που πρέπει να συζητήσουμε. Το μόνο που επικρατεί είναι η αχαλίνωτη χυδαία διαστρέβλωση. Τελικά, εκεί που φτάσαμε ίσως μας σώζει ένα δικαστήριο. Εκεί τουλάχιστον θα δωθεί ευκαιρία σε όλες τις μεριές να καταθέσουν τις απόψεις τους, τα χαρτιά τους και να πάψει αυτός ο ψεύτικος πόλεμος χυδαιότητων και διαστρεβλώσεων.

Όλοι, όμως, είναι εναντίον σας…

Μεγάλη μου τιμή όταν το «όλοι» αναφέρεται στην εγχώρια, παρασιτική, διαπλεκόμενη, πτωχευμένη ολιγαρχία. Αυτό που θα με έκανε να αναρωτηθώ για τον εαυτό μου θα ήταν αν τα ΜΜΕ της ολιγαρχίας και το πολιτικό σύστημα μιλούσαν με καλά λόγια για εμένα.

Πώς νοιώσατε όταν ο πρωθυπουργός σας αποκάλεσε άλτερ έγκο του Σόιμπλε;

Ο Αλέξης Τσίπρας, από τον Απριλιο του 2015, τότε που αποδέχθηκε τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα (δηλαδή την σκληρή λιτότητα) και άρχισε η διαδικασία περιθωριοποίησης μου εντός της διαπραγματευτικής ομάδας, μου έλεγε το εξής: «Γιάνη εσύ προσφέρεις κάτι πολύ σημαντικό σε εμένα και την κυβέρνηση. Ακυρώνεις τον Σόιμπλε. Εσύ και ο Σόιμπλε συγκρούεστε στο eurogroup και αλληλο-ακυρώνεστε. Έτσι θα μου δοθεί η ευκαιρία να τα βρούμε με την Μέρκελ».

Ποια ήταν η δική σας αντίδραση;

Η απάντησή μου ήταν ότι «είναι φρούδες οι ελπίδες σου Αλέξη αν νομίζεις ότι θα τα βρείτε και ότι θα έρθει να σου δώσει κάτι βιώσιμο για την Ελλάδα». Μπορεί η κα Μέρκελ και κ. Σόιμπλε να αντιπαθούν σφόδρα ο ένας τον άλλον, μπορεί να συγκρούονται, αλλά λειτουργούν συντεταγμένα. Βλέπω ότι αυτό που διατηρήθηκε ακέραιο στον μου του πρωθυπουργού, από εκείνη την εποχή, είναι η ιδέα που ο ίδιος δημιούργησε πως με τον κ. Σόιμπλε είμασταν τα αντίπαλα δέη.  Πάλι καλά, καθώς άλλοι προσπαθούσαν να με υπονομεύσουν διαδίδοντας ότι ήμουν ο άνθρωπος του Σόιμπλε…

Ποιοι ήταν αυτοί; Κατονομάστε τους.

Ήταν άτομα μέσα από την ηγετική ομάδα της διαπραγμάτευσης καθώς και του βαθέως κράτους.

“Συνεχίζω ακριβώς αυτό που κάναμε τότε όλοι μαζί. Εσύ;” Απάντηση στον Παύλο Πολάκη

Στην προσωπική του σελίδα στο Facebook, ο Παύλος Πολάκης μου έστειλε μήνυμα. Στο οποίο απαντώ εδώ:

Μήνυμα Παύλου Πολάκη:  «Γιάννη Βαρουφάκη, επειδή εγω τιμώ έναν αγώνα που δώσαμε το πρώτο εξάμηνο του 2015, επειδή σεβόμουν ενα κρασί που ήπιαμε παρέα στα χανια ΔΕΝ ΕΙΧΑ ΠΕΙ ΚΑΚΗ ΚΟΥΒΕΝΤΑ για σένα όλο αυτο το διάστημα παρα το οτι προφανως διαφωνούσα με την πολιτική σου άποψη. ΟΜΩΣ .. όταν δίνεις πρωτοσέλιδη συνέντευξη στο πρωτο Φλέμα του μιζαδόρου κομιστή τότε περνάς συνειδητά ΑΠΕΝΑΝΤΙ!! Αν το κανεις για προώθηση του βιβλίου είσαι πολύ λίγος .. Αν το κάνεις για ευρύτερους πολιτικούς λόγους τότε εισαι πολύ ύπουλος…  Κρίμα, δεν περίμενα να γίνεις στοιχείο του πολέμου φθοράς απο το προηγούμενο σύστημα εξουσίας»

Η απάντησή μου

Παύλο Πολάκη,

Επειδή τον αγώνα τον δίναμε πολύ πριν το πρώτο εξάμηνο του 2015
Επειδή και τότε, από το 2010, συνειδητά έβγαινα στα κανάλια των μιζαδόρων της διαπλοκής και έγραφα στις φυλλάδες τους, για να κατακεραυνώνω τους ΝΑΙ ΣΕ ΟΛΑ – καθώς διαφορετικά εκατομμύρια συμπολιτών μας θα έμεναν εγκλωβισμένοι μπροστά στα πρωτοσέλιδα και στις οθόνες να ακούνε αποκλειστικά τα ψέμματα περί εξόδου στις αγορές και της υπέρβασης της κρίσης μέσω Μνημονίων και λιτότητας
Επειδή τίποτα δεν έχει αλλάξει σήμερα, εκτός από το πολιτικό προσωπικό που εφαρμόζει τις ίδιες πολιτικές και που λέει τώρα το ΝΑΙ ΣΕ ΟΛΑ
Επειδή οι ΒΑΣΤΑ ΓΙΕΡΟΥΝ έχουν δικαιωθεί από εκείνους που σήμερα χαρακτηρίζουν ως αυταπάτη τον αγώνα μας εναντίον του ΝΑΙ ΣΕ ΟΛΑ
Επειδή οι ΒΑΣΤΑ ΓΙΕΡΟΥΝ γιορτάζουν όταν βλέπουν τους “δικούς μας” να απαξιώνουν το σχέδιο με το οποίο είχαμε συμφωνήσει να πορευτούμε (ώστε να δικαιολογήσουν την μη χρήση του)

…για αυτό τον λόγο συνεχίζω ακριβώς αυτό που κάναμε τότε όλοι μαζί.

Με την ευχή της συμφιλίωσης στην βάση της σύγκρουσης με την τρόικα εσωτερικού και εξωτερικού, όχι μόνο όσων είμασταν τότε μαζί αλλά και άλλων που από το 2010έπεσαν θύματα  στην παράλογη και μισανθρωπική λογική των Μνημονίων και της χρεοδουλοπαροικίας, σε χαιρετώ.

Γιάνης Βαρουφάκης

“Denn sie wissen nicht, was sie tun” – Review of Adults in the Room by Basler Zeitung (in German)

Yanis Varoufakis, der linke Star, erzählt, wie die EU sein Land zu einer Kolonie gemacht hat.

Er hat recht von Alpha bis Omega. Yanis Varoufakis, der wilde Marxist, der kluge Ökonom, kritisiert in seinem neuen Buch die Europäische Union. Bild: Keystone

Der frühere griechische Finanzminister Yanis Varoufakis hat vor Kurzem ein Buch vorgelegt («Die ganze Geschichte: Meine Auseinandersetzung mit Europas Establishment»), in dem er schildert, wie er als Vertreter eines hochverschuldeten, eigentlich bankrotten Landes von seinen Kollegen in Brüssel, Berlin und Washington behandelt wurde, die vorgaben, Griechenland aus der Misere befreien zu wollen. Varoufakis amtierte bloss vom Januar bis Juli 2015, aber es reichte, um zum Enfant terrible fast aller übrigen Politiker zu werden. Ich habe noch nicht alles gelesen, aber was ich bisher erfahren habe, ist eine deprimierende, offene, amüsante und empörende Geschichte zugleich, eine Geschichte, die man so nicht mehr für möglich gehalten hätte.

Vor unseren Augen, nur wenige Flugstunden von uns entfernt – und in Europa – wird ein Land ruiniert, eine Bevölkerung in die Armut verfrachtet, politische Institutionen zerstört und ein einst souveräner Staat zu einer Kolonie von EU, EZB und IWF heruntergedrückt – oft erhält man den Eindruck, es fehlten im Bild nur noch EU-Truppen, die in Athen für Ruhe und Ordnung sorgten. Es ist auch eine beleidigende Geschichte. Wenn ich mich daran erinnere, wie wir einst die alten Griechen bewundert haben, dann ergreift mich Zorn und Melancholie zugleich.

Der heilige Euro

Als Gymnasiasten debattierten wir über dieses antike Volk, als ob unser Leben davon abhinge, es interessierte uns manchmal mehr als Ronald Reagan oder die Frage der Atomkraft. Die Griechen: diese Genies der Respektlosigkeit, die wohl die unterhaltsamste Religion aller Zeiten erfunden haben, wo der höchste Gott Zeus regelmässig fremdgeht, und dessen Gattin Hera es immer weiss und sich dutzendfach rächt, was Zeus zwar ärgert, aber nie abschreckt; diese Genies der Politik auch, die in Athen die chaotischste und direkteste Demokratie eingerichtet haben, die es je gab. Mit Ergriffenheit erzählte unser Geschichtslehrer davon – und wir litten mit ihm, wenn das athenische Volk seines Erachtens den falschen Politiker per Scherbengericht in die Verbannung schickte. Auch das lernte man damals in diesen elitären Kreisen: Dass das Volk nicht immer recht hat, dass es mitunter dumm ist.

Varoufakis ist alles andere als dumm, ein wilder Marxist, ein kluger Ökonom, der rechnen kann: Obschon ich seine Weltsicht seit Langem nicht mehr teile, was Griechenland und das Euro-Joch anbelangt, hat er recht von Alpha bis Omega. Schon lange müsste das Land in den Bankrott geschickt werden, und die westlichen Banken, die oft wider besseres Wissen eine korrupte Elite mit Krediten überschüttet haben, hätten dazu gezwungen werden müssen, ihre Schulden abzuschreiben. Das liess der Westen aber nicht zu, oft ebenso wider besseres Wissen – insbesondere dessen führende Politiker, die seit Jahren den Euro zu einer Frage ihres persönlichen politischen Überlebens gemacht haben. Fällt der Euro, fällt auch Merkel. Muss sie – oder müssen andere – ihren Bürgern gegenüber einräumen, dass sie mit dem Euro ein Kartenhaus errichtet haben und stützen, das irgendeinmal (am besten nach ihrer Amtszeit) einstürzen dürfte: Sie stürzten vorher.

Inzwischen haben sie zwar Griechenland in Trümmer gelegt, doch niemand hier im reichen Nordwesten des Kontinents scheint davon noch Notiz zu nehmen. Wenn die Politiker und Funktionäre der EU, der EZB und des IWF mit anderen Worten einen Erfolg für sich beanspruchen können, dann vielleicht diesen, unerträglichen: Dass es ihnen gelungen ist, uns zu langweilen. Wer zählt die Überbrückungskredite noch, die in den Süden fliessen, wer leidet mit den Griechen, was kümmern uns ihre überhöhten Renten?

Leben neben einem Pulverfass

Es lohnt sich deshalb, Varoufakis zu lesen. Als Massnahme gegen das Vergessen. Man beugt damit auch jener unangenehmen Einsicht vor, die sich oft zu spät einstellt, wenn die Welt schon in die Luft geflogen ist: Dass wir neben einem Pulverfass lebten und es nicht merkten. Ab und an, ich gebe es zu, kam ich mir bei der Lektüre von Varoufakis wie ein Mensch vor, der vor dem Ersten Weltkrieg lebt und die Geschehnisse auf dem Balkan beobachtet.

Wer die serbische Innenpolitik in jenen Jahren gut studierte, hätte vielleicht erkennen können, was sich dort zusammenbraute. Die grossen Katastrophen der Geschichte beginnen oft an der Peripherie, abseits des Interesses der grossen Zeitungen und der grossen Länder, warum nicht in Griechenland?

Demokratie von Fall zu Fall

Ein Zweites bestürzt: Die vollkommene Verachtung für demokratische Verfahren. Wenn man diese Minister und Funktionäre reden hört, wie sie Varoufakis darstellt, – und wir haben keinen Anlass, an seiner Glaubwürdigkeit zu zweifeln, manchmal stützt er sich auf Telefongespräche, die er mitgeschnitten hat –, dann fällt auf, wie wenig sich diese Politiker darum scheren, was das betroffene Volk will. Was immer die Griechen wählen, was immer sie entscheiden, ob sie streiken oder protestieren, ob sie verhungern oder Autos abfackeln: Es kümmert die Mächtigen in Brüssel und Berlin wenig, oder genauer, sie wissen es schon, sie nehmen es auch zur Kenntnis, vielleicht ärgert oder belästigt es sie sogar, gewiss hätten sie lieber Zuspruch, denn sie halten sich ja für Demokraten, aber im Zweifelsfall leben sie lieber als Gespaltene.

Wenn wir das psychologisch deuten: Sie ziehen die Schizophrenie vor, solange sie dazu dient, das Gute durchzusetzen. Beseelt vom Gedanken, eine bessere Welt zu schaffen – und der Euro ist Teil dieses Plans –, nehmen sie in Kauf, dass es auf dem Weg dorthin rumpelt und spritzt, knirscht und rattert – und hin und wieder jemand überfahren wird. Sie glauben, sie haben recht – auch wenn sie vor dem Gericht der öffentlichen Meinung oder bei einer demokratischen Wahl nicht recht bekommen. Was weiss das Volk schon?

Es ist dies ein Zug, den viele Mitglieder der globalen, technokratischen Elite teilen, die mittlerweile überall in westlichen Verwaltungen sitzen oder in internationalen Organisationen tätig sind: Im Grunde sind sie mit jeder Faser ihrer politischen Haltung davon überzeugt, besser zu wissen, was den Regierten gut tut, als diese selber. Wenn die Griechen nörgeln und quengeln: Das renkt sich wieder ein.

Wenn die Briten sich für den Brexit entscheiden: Sie wissen es nicht besser. Und überhaupt: Wird das je umgesetzt? Gouverner, c’est prévoir, von dieser Losung, die einst Emile de Girardin, ein linksliberaler französischer Verleger, geprägt hat, reden sie gerne, um sich zu rechtfertigen, wenn sie Dinge tun, die niemand will, oder über die wir noch nie abgestimmt haben. Sie sind zuversichtlich, klarer in die Zukunft zu blicken als wir, daher ist es auch nicht nötig, immer auf demokratische Entscheide Rücksicht zu nehmen. Haben es die alten Athener nicht ebenso oft bereut, dass sie den falschen Politiker ins Exil getrieben hatten? Völker können sich irren, deren Regierungen nie.

Yanis Varoufakis hat ein starkes Buch geschrieben, der britische «Guardian» nannte es gar eines der besten Memoirenbücher aller Zeiten. Es berührt und empört. Und man fragt sich: Wann wird in Europa die Demokratie wieder eingeführt? (Basler Zeitung)

Erstellt: 29.07.2017, 07:14 Uhr

https://bazonline.ch/ausland/europa/d...

Για την έξοδο στις αγορές. Στον ΣΚΑΙ, με τον Νίκο Ευαγγελάτο. Τον Απρίλιο του 2014!

Το καθήκον της κυβέρνησης εν όψει μετακύλισης του ομολόγου Στουρνάρα: Ή ζητήστε συγγνώμη από τους κκ. Σαμαρά-Στουρνάρα ή σταματήστε τους προσβλητικούς πανηγυρισμούς

Ότι η έξοδος στις αγορές ενός πτωχευμένου κράτους αποτελεί όνειδος, αντί για λόγο να γιορτάζουν οι πολίτες του, είναι κάτι που ήδη εξήγησα το περασμένο Σάββατο στην ΕφΣυν.

Σε εκείνο το άρθρο, με τίτλο “Στις Αγορές, Πτωχευμένοι 2.0” είχα μάλιστα αντιγράψει άρθρα του Απριλίου 2014 με τα οποία εξηγούσα γιατί το ομόλογο που εξέδωσε τότε ο κ. Στουρνάρας ήταν ένα πυροτέχνημα που στόχο είχε να πείσει του “ιθαγενείς” ότι βγαίνουν από την κρίση, την ώρα που το νέο ομόλογο, το νέο εκείνο δάνειο, τους βούλιαζε βαθύτερα στην πτώχευση.

Εκείνη την εποχή, τον Απρίλιο του 2014, εξηγούσα κατ’ ιδίαν στην ηγεσία του Σύριζα ακριβώς αυτά, με αναλύσεις και επιχειρήματα τα οποία κατόπιν ο Αλέξης Τσίπρας και η ομάδα του χρησιμοποιούσαν στον δημόσιο διάλογο, και στην Βουλή, για να κατατροπώνουν την κυβέρνηση Σαμαρά για το ομόλογο που εξέδιδε το Υπουργείο Οικονομικών του κ. Στουρνάρα.

Οποία ειρωνεία!

Σήμερα, το νέο πυροτέχνημα, η νέα έξοδος στις αγορές ενός ακόμα πιο χρεοκοπημένου ελληνικού κράτους (απ΄ότι ήταν το 2014, λόγω του σωρευτικού αντίκτυπου της κρίσης ύφεσης-χρέους), βασίζεται στην μετακύλιση (στην τριετή επέκταση, για την ακρίβεια), εκείνου του ίδιου ομολόγου του κ. Στουρνάρα!

Ο κοινός νους απαιτεί από την κυβέρνηση και τον Πρωθυπουργό είτε να ζητήσει δημοσίως συγγνώμη από τους κκ. Σαμαρά-Στουρνάρα είτε να δηλώσει ευθαρσώς ότι η μετακύλιση του ομολόγου Στουρνάρα δεν βοηθά στην απόδραση της χώρας από την Χρεοδουλοπαροικία. Τρίτη επιλογή κ. Τσίπρα δεν έχετε!

(Προς αγγλόφωνους αναγνώστες: Δείτε αυτό)

Insolvent Greece goes to market 2.0

Why do I refuse to be impressed by the news of Greece’s return to the markets?
“It is because the Greek state and the Greek banks remain deeply insolvent. And, their return to the money markets is a harbinger of the next terrible phase of Greece’s crisis, rather than a cause for celebration”.

The above was my answer in a BBC interview on 9th April… 2014! It is also the only answer that fits today’s announcement of Greece’s new bond issue.

Indeed, why script a new article, when that old post offers a most helpful response to the question: “What should the world think of Greece’s new bond issue?” (See also this article on the 2014 bond issue plus this tv interview from 16th April 2014.)

The only thing I need to add to these circa 2014 posts is this:

The Tsipras government today is simply rolling over precisely the same bond that the Samaras-Venizelos-Stournaras government issued in 2014 – the subject matter of my criticism above. This is a remarkable U-turn by Mr Tsipras and his ministers.
In 2014 they had sided entirely with my criticism of the then government’s argument that Greece’s return to the markets, with the issue of that one bond, was a sign the country was achieving escape velocity from the gravitational pull of its debt-deflationary crisis. Now, they are not only parroting the same arguments as Samaras-Venizelos-Stournaras but they are, lo and behold, rolling over the same bond!

I rest my case.

Postscript

A good Canadian friend with decades of experience in the money markets sent me the following email just now upon reading the news of the bond issue. I copy it here without comment:

“They could barely get the ink dry on the prospectus and Greece is issuing new paper. Of course, this is being hailed in the press as a sign that Greece is ‘normalising’. Nothing of the sort… Optics. It’s a switch offer, only works if people tender the 2019s. So it will be paying a decent premium to lengthen by 3 years, with undoubtedly some special wording. BUT, the world press will report that Greece has accessed the market successfully, and perception -> reality. If you own 2yr Greece, you might as well own 5year Greece at a premium with better terms. But let’s not forget that this is smoke and mirrors. They audience will be in awe, but some of us know how the trick works…”

Απάντηση στον κ. Τσίπρα στην δήλωσή του για την επιλογή μου ως Υπ.Οικ. – επιστολή στον Guardian, 24η Ιουλίου 2017

Επιστολή μου στον Guardian σε απάντηση της δήλωσης του Αλέξη Τσίπρα ότι ήμουν η σωστή επιλογή αλλά, παράλληλα, ότι το σχέδιο μου ήταν απορριπτέο

24η Ιουλίου 2017

Σε συνέντευξη του στον Guardian, ο έλληνας πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, έχοντας παραδεχθεί ότι έκανε «μεγάλα λάθη», ρωτήθηκε αν το να με διορίσει πρώτο του Υπουργό Οικονομικών ήταν ένα από αυτά. Σύμφωνα με την δημοσιογράφο, ο κ. Τσίπρας είπε ότι ήμουν “η σωστή επιλογή για την αρχική στρατηγική πολιτικής σύγκρουσης” αλλά απορρίπτει το σχέδιο που του παρουσίασα για αντίδραση στην επιθετικότητα της τρόικας ως«τόσο ασαφές, που δεν άξιζε να το συζητάμε».

Με δεδομένο ότι, πολύ πριν κερδίσουμε τις εκλογές τον Ιανουάριο του 2015,

(A) παρουσίασα προφορικά και εγγράφως στον κ.Τσίπρα το διττό σχέδιο μου [(i) για την αποτροπή της επιθετικότητας της τρόικας ώστε να επιτευχθεί βιώσιμη συμφωνία εντός ευρώ, και (ii) για την αντίδρασή μας σε ένα πιθανό αδιέξοδο (και οποιαδήποτε κίνηση από την τρόικα να εκδιώξει την Ελλάδα από την Ευρωζώνη)], και

(Β) επιλέχθηκα από αυτόν για την θέση του Υπουργού Οικονομικών με βάση (θα υπέθετε κανείς) την αξία του εν λόγω σχεδίου, η δήλωσή του στον Guardian αντικατοπτρίζει μια βαθιά ασυνέπεια:

Είτε ήμουν η σωστή επιλογή για να ηγηθώ της «σύγκρουσης» με την τρόικα επειδή τo σχέδιo μου ήταν πειστικό


Είτε τo σχέδιό μου δεν ήταν πειστικό και, επομένως, ήμουν η λάθος επιλογή για τη θέση του πρώτου του Υπουργού Οικονομικών

Η δήλωση του κ. Τσίπρας ότι ήμουν και η σωστή επιλογή (για την αρχική σύγκρουση) και το πως το σχέδιό μου ήταν απορριπτέο μετά από μια απλή ανάγνωση, απλά δεν στέκει λογικά.

Από την άλλη, η λογική ασυνέπεια της δήλωσης του Πρωθυπουργού είναι άκρως διαφωτιστική καθώς αποκαλύπτει την αδυναμία διατήρησης μιας ριζοσπαστικής κριτικής των προκατόχων του όσο υιοθετεί το δόγμα της TINA (Τhere is no alternative – Δεν υπάρχει εναλλακτική)

Καθώς η άποψη μου για τα γεγονότα του 2015 είναι καταγεγραμμένη (βλ. το τελευταίο βιβλίο μου «Adults in the Room», το οποίπο σύντομα θα κυκλοφορήσει στα ελληνικά με τίτλο “Ανίκητοι Ηττημένοι” από τις Εκδόσεις Πατάκη) δεν επιθυμώ να προσθέσω κάτι εδώ γι αυτήν την περίοδο.

Αυτό που έχει σημασία σήμερα είναι το καθήκον όλων μας να τερματιστεί η απερήμωση της Ελλάδας, η οποία προχωράει με ιλιγγιώδεις ρυθμούς λόγων των “μέτρων” του 3ου Μνημονίου , των νέων μη βιώσιμων δανείων (είτε αυτά δίδονται από την τρόικα είτε από τις αγορές), και της αυθαίρετης, αυτο-τροφοδοτούμενης και αυτο-υπονομευόμενης λιτότητας.

Το ίδιο ερώτημα μπορεί να πάρε την εξής αμείλικτη μορφή: Τι θα ήταν καλύτερο για την χώρα; Η τακτική του «υποδειγματικού κρατουμένου» που επέλεξε, όπως ο κ. Σαμαράς προγουμένως, ο κ. Τσίπρας; Ή το σχέδιο που παρουσίασα στον κ. Τσίπρα, το οποίο εκείνος αγκάλιασε στα τέλη του 2014 προτού το απεμπολίσει μερικούς μήνες μετά;

Αυτό είναι το μέγα ερώτημα.

Γιάνης Βαρουφάκης

Αθήνα

Mr Tsipras’ insightful incoherence – my reply in The Guardian, 24th July 20176

In a Guardian interview (24 July), the Greek prime minister, Alexis Tsipras, having admitted to “big mistakes”, was asked if appointing me as his first finance minister was one of them. According to the interviewer, Mr Tsipras said “Varoufakis … was the right choice for an initial strategy of ‘collision politics’, but he dismisses the plan he presented had Greece been forced to make the dramatic move to a new currency as ‘so vague, it wasn’t worth talking about’”.

Given that I presented my plans to Mr Tsipras for deterring the troika’s aggression and responding to a potential impasse (and any move by the troika to evict Greecefrom the eurozone) before we won the election of January 2015, and I was chosen by him as finance minister (one presumes) on the basis of their merit, his answer reflects a deep incoherence.

Either I was the right choice to spearhead the “collision” with the troika of Greece’s lenders because my plans were convincing, or my plans were not convincing and, thus, I was the wrong choice as his first finance minister.

Arguing, as Mr Tsipras does, that I was both the right choice for the initial confrontation and that my plan B was so vague it wasn’t worth the trouble of even talking about is disingenuous, albeit insightful, for it reveals the impossibility of maintaining a radical critique of his predecessors while adopting the Tina (There Is No Alternative) doctrine.

As my account of the events of 2015 is on the record (see my recent book, Adults in the Room), I wish to add nothing further here about that period. What matters now is the task of ending Greece’s desertification, which is proceeding at a harrowing pace under the provisions of the third bailout, its new unsustainable loans and its growth-debilitating, self-reinforcing and self-defeating austerity. Is playing “model prisoner” to our lenders a better plan than the one Mr Tsipras dismisses as “weak and ineffective”? That is the question.

Yanis Varoufakis

Athens

Monday 24 July 2017 13.36 BST Last modified on Monday 24 July 2017 17.21 BST

Original Guardian site