Marta Dacosta's Blog, page 5
May 28, 2019
Sopa de letras reparadora
Artigo do mes de maio no Sermos Galiza:
Sopa de letras reparadora
Creo que a primeira lembranza que te�o do D�a das letras � un faiado en que tres mozas estamos tiradas no chan, traballando sobre un papel marr�n xigante. Un dese�o no centro e un poema ao redor era a nosa proposta para participar no certame de carteis convocado polo instituto. Tivemos que colocalo entre dous andares, no relanzo que levaba ao corredor en que estaba a nosa aula, a mesma en que debatiamos sobre a idoneidade de incorporar o galego como lingua vehicular e fiquei soa defendendo o noso idioma. Era unha aula do que hoxe ser�a 1� de bacharelato, rapazada de dezaseis anos, un instituto das Travesas, en Vigo. Ano 1983.
Seguir lendo no Sermos.
Sopa de letras reparadora
Creo que a primeira lembranza que te�o do D�a das letras � un faiado en que tres mozas estamos tiradas no chan, traballando sobre un papel marr�n xigante. Un dese�o no centro e un poema ao redor era a nosa proposta para participar no certame de carteis convocado polo instituto. Tivemos que colocalo entre dous andares, no relanzo que levaba ao corredor en que estaba a nosa aula, a mesma en que debatiamos sobre a idoneidade de incorporar o galego como lingua vehicular e fiquei soa defendendo o noso idioma. Era unha aula do que hoxe ser�a 1� de bacharelato, rapazada de dezaseis anos, un instituto das Travesas, en Vigo. Ano 1983.
Seguir lendo no Sermos.
April 6, 2019
�ltimas colaboraci�ns
A imaxe mostra tres cabeceiras coas que colaborei nos �ltimos meses.
Primeiro un poema na revista Ligeia.
Logo a traduci�n doutro poema, da man de Suso Muinhos na revista nepal� La.Lit ("We are delighted to be featuring a brace of poetry translations by Suso Moinhos from Galicia, in northwestern Spain, that hold food as a signifier of religion, hunger, oppression, sex, love and asserting one�s difference.").
E finalmente un relato curto para homenaxear o compa�eiro Isidro Novo.
Primeiro un poema na revista Ligeia.
Logo a traduci�n doutro poema, da man de Suso Muinhos na revista nepal� La.Lit ("We are delighted to be featuring a brace of poetry translations by Suso Moinhos from Galicia, in northwestern Spain, that hold food as a signifier of religion, hunger, oppression, sex, love and asserting one�s difference.").
E finalmente un relato curto para homenaxear o compa�eiro Isidro Novo.
Decimon�nica
Unha brasileira, un espa�ol e unha galega xantan a unha hora intempestiva despois dunha ma�� de encontro po�tico entre linguas e realidades diferentes.
A brasileira abre a conversa mostrando a s�a d�bida sobre a idoneidade de manter as fronteiras no mundo actual. Ela di: �os mapas s� s�o desenhos num papel�. O espa�ol concorda. A brasileira engade: �por que criar novas fronteiras, eu n�o percebo por que � que se reclama a independ�ncia hoje.� O espa�ol concorda e engade: �eso es decimon�nico�.
A brasileira volve preguntar se � certo o que din os catal�ns de que est�n prexudicados economicamente dentro do Estado espa�ol. A galega fala da situaci�n de Galiza respecto da produci�n de electricidade, explica como se obte�en os recursos aqu�, coas negativas consecuencias para o patrimonio natural galego, mentres a sede da empresa tributa en Madrid e converte a materia prima galega en espa�ola para logo dicir que recibimos recursos do Estado. O espa�ol non quere escoitar esta explicaci�n, porque inmediatamente nega que os catal�ns estean prexudicados, afirma que se benefician da situaci�n, que Madrid os sost�n e que est�n condicionando o goberno do Estado.
A s�a linguaxe facial vai traducindo rancor e, inmediatamente, comeza a dicir que as nacionalidades hist�ricas est�n sobrerrepresentadas, que te�en m�is poder ca outros territorios e que est�n a condicionalo todo. Non o di, mais int�ese que culpa o nacionalismo de que S�nchez non siga gobernando, quen sabe se da actual deriva pol�tica do Estado. E ent�n afirma moi serio que: �yo soy de Izquierda Unida, pero en estas elecciones voy a votar por S�nchez.�
Horas antes, cando a composici�n da mesa era m�is numerosa en persoas, case todas elas galegas, a mesma brasileira manifestara que non entend�a o funcionamento do Estado Espa�ol, refer�ase ao Estado das autonom�as. A mesma galega respondeulle que en Espa�a a situaci�n � similar da que eles ti�an cando pertenc�an ao Imperio portugu�s e preguntoulle: �Cando se independizaron vostedes? 1822 -respondeu. Pois n�s seguimos como vostedes antes de 1822.� Outro galego sumouse � conversa e abondou no argumento. O mesmo espa�ol escoitaba, mais non interveu, cando moi posibelmente estivese en completo desacordo, tendo en conta a evoluci�n posterior da conversa. Curioso.
Isto que comeza como un chiste, ten moito, moito parecido coa realidade, pois, con leves modificaci�ns, � unha conversa real.
Unha conversa en que andei a remoer d�as despois, comprobando como a rancia e imperial mentalidade espa�ola segue a impregnar persoas de toda condici�n, mesmo as que unha poder�a considerar de mentalidade m�is aberta.
Esta � a s�a verdadeira cara.
E eu pregunt�bame. Pero non se decatan de que xustamente � a contribuci�n do nacionalismo o que pode facer pos�bel un avance real para un estado anquilosado e decimon�nico? Decimon�nico.
Decimon�nico � un cualificativo que utilizan contra n�s, nacionalistas. E que hai m�is decimon�nico, no sentido despectivo que eles utilizan, ca un estado en que segue sendo o xefe un rei que, ademais, viste uniforme militar? � que non comprenden que os nacionalismos, o debate que estamos a colocar enriba da mesa � a �nica v�a para que un d�a se poidan envolver na s�a bandeira republicana?
Mais para min, non hai nada negativo en ser decimon�nica, ou mesmo rom�ntica, no sentido pol�tico do termo. Sentirme contempor�nea de Rosal�a de Castro e armar os vimbios da Rep�blica galega. Independizarnos do Imperio, abolir a escravitude, fundar a Rep�blica, como no Brasil decimon�nico.
Artigo publicado en Terra e tempo.
A brasileira abre a conversa mostrando a s�a d�bida sobre a idoneidade de manter as fronteiras no mundo actual. Ela di: �os mapas s� s�o desenhos num papel�. O espa�ol concorda. A brasileira engade: �por que criar novas fronteiras, eu n�o percebo por que � que se reclama a independ�ncia hoje.� O espa�ol concorda e engade: �eso es decimon�nico�.
A brasileira volve preguntar se � certo o que din os catal�ns de que est�n prexudicados economicamente dentro do Estado espa�ol. A galega fala da situaci�n de Galiza respecto da produci�n de electricidade, explica como se obte�en os recursos aqu�, coas negativas consecuencias para o patrimonio natural galego, mentres a sede da empresa tributa en Madrid e converte a materia prima galega en espa�ola para logo dicir que recibimos recursos do Estado. O espa�ol non quere escoitar esta explicaci�n, porque inmediatamente nega que os catal�ns estean prexudicados, afirma que se benefician da situaci�n, que Madrid os sost�n e que est�n condicionando o goberno do Estado.
A s�a linguaxe facial vai traducindo rancor e, inmediatamente, comeza a dicir que as nacionalidades hist�ricas est�n sobrerrepresentadas, que te�en m�is poder ca outros territorios e que est�n a condicionalo todo. Non o di, mais int�ese que culpa o nacionalismo de que S�nchez non siga gobernando, quen sabe se da actual deriva pol�tica do Estado. E ent�n afirma moi serio que: �yo soy de Izquierda Unida, pero en estas elecciones voy a votar por S�nchez.�
Horas antes, cando a composici�n da mesa era m�is numerosa en persoas, case todas elas galegas, a mesma brasileira manifestara que non entend�a o funcionamento do Estado Espa�ol, refer�ase ao Estado das autonom�as. A mesma galega respondeulle que en Espa�a a situaci�n � similar da que eles ti�an cando pertenc�an ao Imperio portugu�s e preguntoulle: �Cando se independizaron vostedes? 1822 -respondeu. Pois n�s seguimos como vostedes antes de 1822.� Outro galego sumouse � conversa e abondou no argumento. O mesmo espa�ol escoitaba, mais non interveu, cando moi posibelmente estivese en completo desacordo, tendo en conta a evoluci�n posterior da conversa. Curioso.
Isto que comeza como un chiste, ten moito, moito parecido coa realidade, pois, con leves modificaci�ns, � unha conversa real.
Unha conversa en que andei a remoer d�as despois, comprobando como a rancia e imperial mentalidade espa�ola segue a impregnar persoas de toda condici�n, mesmo as que unha poder�a considerar de mentalidade m�is aberta.
Esta � a s�a verdadeira cara.
E eu pregunt�bame. Pero non se decatan de que xustamente � a contribuci�n do nacionalismo o que pode facer pos�bel un avance real para un estado anquilosado e decimon�nico? Decimon�nico.
Decimon�nico � un cualificativo que utilizan contra n�s, nacionalistas. E que hai m�is decimon�nico, no sentido despectivo que eles utilizan, ca un estado en que segue sendo o xefe un rei que, ademais, viste uniforme militar? � que non comprenden que os nacionalismos, o debate que estamos a colocar enriba da mesa � a �nica v�a para que un d�a se poidan envolver na s�a bandeira republicana?
Mais para min, non hai nada negativo en ser decimon�nica, ou mesmo rom�ntica, no sentido pol�tico do termo. Sentirme contempor�nea de Rosal�a de Castro e armar os vimbios da Rep�blica galega. Independizarnos do Imperio, abolir a escravitude, fundar a Rep�blica, como no Brasil decimon�nico.
Artigo publicado en Terra e tempo.
March 24, 2019
Festival Algu�n que respira
O pasado 22 de marzo, participei na mesa sobre "O espazo da poes�a na sociedade" que decorreu nun dos caf�s do Festival Algu�n que respira!. En Santiago de Compostela.
Foi con Henrique Albarellos, Mario Requeira e Lu�s Tosar.
Eu rematei convidando aos presentes a ler poes�a, pois, tal e como falaramos, neste tempo que nos toca vivir precis�mola moito, ela daranos azos e argumentos, ser� a mellor maneira de expres�rmonos cando chegue o momento e te�amos que dicir mesmo barabridades, mais dir�molas en verso.
Pero, o m�is gratificante destes eventos adoitan ser as presoas que co�eces, como Ra�l Zurita ou Elisa Lucinda, vindos de Chile e Brasil.
Foi con Henrique Albarellos, Mario Requeira e Lu�s Tosar.
Eu rematei convidando aos presentes a ler poes�a, pois, tal e como falaramos, neste tempo que nos toca vivir precis�mola moito, ela daranos azos e argumentos, ser� a mellor maneira de expres�rmonos cando chegue o momento e te�amos que dicir mesmo barabridades, mais dir�molas en verso.
Pero, o m�is gratificante destes eventos adoitan ser as presoas que co�eces, como Ra�l Zurita ou Elisa Lucinda, vindos de Chile e Brasil.
Non sen a mi�a lingua
Non son a �nica que, en m�ltiples ocasi�ns, ten posto en paralelo a situaci�n da muller e a situaci�n da minorizada lingua galega. Ao fin e ao cabo, estamos a falar nos dous casos de desigualdade. E fronte a estas inxustizas vimos empregando desde hai anos diferentes ferramentas.
No �mbito da procura da igualdade de trato e oportunidades, do respecto dos dereitos das mulleres temos reclamado: acci�ns positivas, visibilizaci�n, romper co teito de cristal e afastarse do chan pega�ento, respecto, que non nos traten coma meni�as porque somos mulleres intelixentes e con capacidade plena para defendernos e decidirmos�
De�moslle a volta. Po�amos un espello. A nosa lingua tam�n � unha lingua madura e capaz que s� precisa afastarse do chan pega�ento que a deixa dentro da casa, romper o teito de cristal que a impide acadar �mbitos como a ciencia ou o cine, estar m�is vis�bel en todos os espazos, acci�ns positivas que a convirtan no que sempre foi, a nosa lingua, na aldea e na cidade, na casa e na r�a, na escola e no patio, nun mostrador ou nunha manifestaci�n.
Igual que non podo entender que unha persoa que se autocualifica de ecoloxista e/ou naturalista e que loita pola supervivencia das especies dos diferentes reinos que habitan o planeta non use a nosa lingua, tampouco podo entender que as que se nomean feministas non reparen nesta inxustiza e non act�en tam�n contra dela.
Non � a primeira vez que me sinto estra�a, estranxeira, lembrando a de Castro, cando acudo a unha mobilizaci�n e escoito falar nun idioma que non � o propio de Galiza. En determinada altura, cando pasei da estra�eza a non sentirme representada, marchei. E cando o pasado 8M, plet�rica do noso �xito tomando as r�as da cidade que ostentou a maior mobilizaci�n do Estado (quen sabe se de toda a Pen�nsula), entusiasmada coa participaci�n de mozas nov�simas que est�n desexando tomar o relevo e miran para n�s, volv�n sentirme estranxeira, f�xoseme un n� no est�mago.
E decid�n que non, non sen a mi�a lingua. Porque loitar por unha sociedade m�is xusta en que as mulleres gocemos plenamente de todos os dereitos e non sexamos discriminadas, implica tam�n combater outras inxustizas. Cando non podemos comprender e abranguer todas as loitas algo falla. E eu, eu encartarei a mi�a bandeira e marcharei, buscando un lugar en que non me sentir estranxeira. Da mesma maneira que marcho cando noutro tipo de actos, situaci�ns ou mobilizaci�ns me sinto agredida como muller.
� doado de entender. Este lugar que pisamos s� ten unha lingua propia e esa lingua � o galego. Non deixemos que nos confundan. O espa�ol non � a nosa lingua, � unha lingua oficial, pero iso non a converte en lingua de Galiza (reparemos na insistencia neste argumento por parte dos sectores m�is sist�micos).
Reparen en quen insiste no contrario, quen inverte manipuladoramente a realidade, son os mesmos, si, eses que chamamos sistema patriarcal. O sistema patriarcal capitalista.
Estes d�as a Asociaci�n de Escritora-es en Lingua Galega (AELG) organizou en Pontevedra o Parlamento de Escritora-es. E al�, na xornada inaugural, falando de liberdades civ�s e dereitos nacionais, de violencia institucional e violencia estrutural na sociedade, con Ad�n, Mintegi, Pujol, Adell, Amaral e de Toro reflexionamos xustamente sobre isto, sobre como a lingua � o primeiro sinal de identidade en ser obxecto de violencia sist�mica, como a violencia � un todo, que non debe ser estratificado ou segregado.
Artigo publicado en Sermos Galiza.
No �mbito da procura da igualdade de trato e oportunidades, do respecto dos dereitos das mulleres temos reclamado: acci�ns positivas, visibilizaci�n, romper co teito de cristal e afastarse do chan pega�ento, respecto, que non nos traten coma meni�as porque somos mulleres intelixentes e con capacidade plena para defendernos e decidirmos�
De�moslle a volta. Po�amos un espello. A nosa lingua tam�n � unha lingua madura e capaz que s� precisa afastarse do chan pega�ento que a deixa dentro da casa, romper o teito de cristal que a impide acadar �mbitos como a ciencia ou o cine, estar m�is vis�bel en todos os espazos, acci�ns positivas que a convirtan no que sempre foi, a nosa lingua, na aldea e na cidade, na casa e na r�a, na escola e no patio, nun mostrador ou nunha manifestaci�n.
Igual que non podo entender que unha persoa que se autocualifica de ecoloxista e/ou naturalista e que loita pola supervivencia das especies dos diferentes reinos que habitan o planeta non use a nosa lingua, tampouco podo entender que as que se nomean feministas non reparen nesta inxustiza e non act�en tam�n contra dela.
Non � a primeira vez que me sinto estra�a, estranxeira, lembrando a de Castro, cando acudo a unha mobilizaci�n e escoito falar nun idioma que non � o propio de Galiza. En determinada altura, cando pasei da estra�eza a non sentirme representada, marchei. E cando o pasado 8M, plet�rica do noso �xito tomando as r�as da cidade que ostentou a maior mobilizaci�n do Estado (quen sabe se de toda a Pen�nsula), entusiasmada coa participaci�n de mozas nov�simas que est�n desexando tomar o relevo e miran para n�s, volv�n sentirme estranxeira, f�xoseme un n� no est�mago.
E decid�n que non, non sen a mi�a lingua. Porque loitar por unha sociedade m�is xusta en que as mulleres gocemos plenamente de todos os dereitos e non sexamos discriminadas, implica tam�n combater outras inxustizas. Cando non podemos comprender e abranguer todas as loitas algo falla. E eu, eu encartarei a mi�a bandeira e marcharei, buscando un lugar en que non me sentir estranxeira. Da mesma maneira que marcho cando noutro tipo de actos, situaci�ns ou mobilizaci�ns me sinto agredida como muller.
� doado de entender. Este lugar que pisamos s� ten unha lingua propia e esa lingua � o galego. Non deixemos que nos confundan. O espa�ol non � a nosa lingua, � unha lingua oficial, pero iso non a converte en lingua de Galiza (reparemos na insistencia neste argumento por parte dos sectores m�is sist�micos).
Reparen en quen insiste no contrario, quen inverte manipuladoramente a realidade, son os mesmos, si, eses que chamamos sistema patriarcal. O sistema patriarcal capitalista.
Estes d�as a Asociaci�n de Escritora-es en Lingua Galega (AELG) organizou en Pontevedra o Parlamento de Escritora-es. E al�, na xornada inaugural, falando de liberdades civ�s e dereitos nacionais, de violencia institucional e violencia estrutural na sociedade, con Ad�n, Mintegi, Pujol, Adell, Amaral e de Toro reflexionamos xustamente sobre isto, sobre como a lingua � o primeiro sinal de identidade en ser obxecto de violencia sist�mica, como a violencia � un todo, que non debe ser estratificado ou segregado.
Artigo publicado en Sermos Galiza.
March 9, 2019
Nasal velar sonora
Novamente no Sermos Galiza. Este foi o artigo de febreiro:
�Chaman ao timbre. Voces de nenos que venden rifas. F�golle d�as preguntas e responden o mesmo �s d�as. Non me entenden.
Saio.
El.- Ola profe (non lle dou clase, pero � alumno do instituto).
Eu.- Ola. E logo ti non entendes o galego? (pon cara de non) Onde vives?
El.- En Gondomar.
Eu.- E ent�n?
El.- Pero es que yo soy de Bayona.
Eu.- Ah! E logo al� que falades? Ingl�s?
El.- No, pero somos m�s de castellano.
Ai! Canto traballi�o por facer!�
Hai uns d�as compart�a esta an�cdota nas redes sociais. E desde ese d�a non paro de lle dar voltas. Foi como a pinga do vaso que reborda. E mira que vai facer falta ter paciencia, porque vai haber m�is pingas e van seguir caendo neste vaso que xa non pode m�is.
Eu querer�a estar errada nas mi�as percepci�ns. Gustar�ame tanto que me demostr�sedes que non te�o raz�n!
Mais vou acumulando sinais. Cada mes, cada semana, �s veces cada d�a.
Xa o ano pasado vin a luz de perigo a acenderse na mi�a cabeza cando lle ped�n a unha alumna que lese en voz alta. Ti�a os erros habituais, l�a coa cabeza e non cos ollos e po��a no texto palabras que non estaban as� escritas, demostrando a presi�n do espa�ol no seu espazo l�xico. Non pronunciaba correctamente o fricativo palatal (o �X� de xente ou xa), mais iso, nesta microsub�rea do Mi�or, pode ser dialectalismo. Pero cando comprobei que tampouco era quen de pronunciar o nasal velar sonoro (o �NH� de unha) ent�n alarmeime.
Eu son da opini�n de que ser espa�ol falante non impide ter unha fon�tica acept�bel cando se fala galego. Sempre lembro o primeiro d�a de clase na Facultade de Filolox�a de Compostela. O profesor f�xome sa�r � tarima e ler un texto para os meus compa�eiros e compa�eiras e sorprendeume comprobar que, malia ser eu unha neofalante inexperta, reproducira meticulosamente todos os trazos dialectais fon�ticos que me eran propios, at� a ultracorrecci�n do �X� que daba idea da mi�a consciencia e pavor naquela situaci�n.
Mais, trinta anos despois, ese instinto fon�tico esv�ese e, un d�a tras outro, corrixo a pronuncia do meu alumnado e, �s veces, te�o que insistir para que consigan reproducir o nasal velar sonoro, ese fonema que define o noso xeito de falar e que serve de radar para reco�ecer as persoas que non son galegas.
Que est� sucedendo?
Pois que os prexu�zos que pexaron a nosa lingua seguen vivos. As� o constatei coa rapazada nestas semanas en que tiveron que realizar un pequeno traballo de socioling��stica e fixeron de entrevistadores das s�as propias familias. O resultado foi que os vellos prexu�zos seguen entre n�s:
O galego � a lingua da casa.
No m�dico falan espa�ol.
Cos fillos e coas fillas falan menos en galego do que o usan no �mbito dom�stico.
A diglosia e a ruptura da transmisi�n interxeracional a�nda tan presentes, a�nda tan dani�as.
Cando lle preguntei ao alumnado de 2� da ESO por que non falaban en galego ou por que non o falaban en determinados contextos, case reconstru�ron intuitivamente a clasificaci�n dos prexu�zos ling��sticos que Freixeiro Mato realizou nun artigo de 2008.
E m�is.
Cando xa ti�a todo o encerado ocupado coas seis caixas que sintetizaban os prexu�zos engadiron:
Porque a maior�a das materias son en castel�n.
E eu escrib�n algunhas palabras desta conclusi�n en mai�scula.
E fiquei pampa coa s�a capacidade de an�lise. Orgullosa.
Como orgullosa estou das palabras que me foron deixando nos seus traballos na valoraci�n persoal dos resultados. Ou de como se implican, a maior�a, neste debate, nas tarefas que artellamos para reflexionar sobre �este breve ronsel que deixaremos n�s�.
Esta sensaci�n agridoce e a esperanza e o desexo de seguir sementando futuro.
Sermos Galiza, 17 de febreiro de 2019.
�Chaman ao timbre. Voces de nenos que venden rifas. F�golle d�as preguntas e responden o mesmo �s d�as. Non me entenden.
Saio.
El.- Ola profe (non lle dou clase, pero � alumno do instituto).
Eu.- Ola. E logo ti non entendes o galego? (pon cara de non) Onde vives?
El.- En Gondomar.
Eu.- E ent�n?
El.- Pero es que yo soy de Bayona.
Eu.- Ah! E logo al� que falades? Ingl�s?
El.- No, pero somos m�s de castellano.
Ai! Canto traballi�o por facer!�
Hai uns d�as compart�a esta an�cdota nas redes sociais. E desde ese d�a non paro de lle dar voltas. Foi como a pinga do vaso que reborda. E mira que vai facer falta ter paciencia, porque vai haber m�is pingas e van seguir caendo neste vaso que xa non pode m�is.
Eu querer�a estar errada nas mi�as percepci�ns. Gustar�ame tanto que me demostr�sedes que non te�o raz�n!
Mais vou acumulando sinais. Cada mes, cada semana, �s veces cada d�a.
Xa o ano pasado vin a luz de perigo a acenderse na mi�a cabeza cando lle ped�n a unha alumna que lese en voz alta. Ti�a os erros habituais, l�a coa cabeza e non cos ollos e po��a no texto palabras que non estaban as� escritas, demostrando a presi�n do espa�ol no seu espazo l�xico. Non pronunciaba correctamente o fricativo palatal (o �X� de xente ou xa), mais iso, nesta microsub�rea do Mi�or, pode ser dialectalismo. Pero cando comprobei que tampouco era quen de pronunciar o nasal velar sonoro (o �NH� de unha) ent�n alarmeime.
Eu son da opini�n de que ser espa�ol falante non impide ter unha fon�tica acept�bel cando se fala galego. Sempre lembro o primeiro d�a de clase na Facultade de Filolox�a de Compostela. O profesor f�xome sa�r � tarima e ler un texto para os meus compa�eiros e compa�eiras e sorprendeume comprobar que, malia ser eu unha neofalante inexperta, reproducira meticulosamente todos os trazos dialectais fon�ticos que me eran propios, at� a ultracorrecci�n do �X� que daba idea da mi�a consciencia e pavor naquela situaci�n.
Mais, trinta anos despois, ese instinto fon�tico esv�ese e, un d�a tras outro, corrixo a pronuncia do meu alumnado e, �s veces, te�o que insistir para que consigan reproducir o nasal velar sonoro, ese fonema que define o noso xeito de falar e que serve de radar para reco�ecer as persoas que non son galegas.
Que est� sucedendo?
Pois que os prexu�zos que pexaron a nosa lingua seguen vivos. As� o constatei coa rapazada nestas semanas en que tiveron que realizar un pequeno traballo de socioling��stica e fixeron de entrevistadores das s�as propias familias. O resultado foi que os vellos prexu�zos seguen entre n�s:
O galego � a lingua da casa.
No m�dico falan espa�ol.
Cos fillos e coas fillas falan menos en galego do que o usan no �mbito dom�stico.
A diglosia e a ruptura da transmisi�n interxeracional a�nda tan presentes, a�nda tan dani�as.
Cando lle preguntei ao alumnado de 2� da ESO por que non falaban en galego ou por que non o falaban en determinados contextos, case reconstru�ron intuitivamente a clasificaci�n dos prexu�zos ling��sticos que Freixeiro Mato realizou nun artigo de 2008.
E m�is.
Cando xa ti�a todo o encerado ocupado coas seis caixas que sintetizaban os prexu�zos engadiron:
Porque a maior�a das materias son en castel�n.
E eu escrib�n algunhas palabras desta conclusi�n en mai�scula.
E fiquei pampa coa s�a capacidade de an�lise. Orgullosa.
Como orgullosa estou das palabras que me foron deixando nos seus traballos na valoraci�n persoal dos resultados. Ou de como se implican, a maior�a, neste debate, nas tarefas que artellamos para reflexionar sobre �este breve ronsel que deixaremos n�s�.
Esta sensaci�n agridoce e a esperanza e o desexo de seguir sementando futuro.
Sermos Galiza, 17 de febreiro de 2019.
February 1, 2019
As pontes do rio Lethes de Florival Lan�a
A finais do ano pasado, Moncho Bo�n, quen durante tanto tempo foi respons�bel de Internacional na CIG, prop�xome presentar a �ltima novela de Florival Lan�a en Vigo. Foi as� como cheguei a esta obra, da que hoxe quero falar, porque, como dic�a recentemente o poeta Miguel Anxo Mato Fondo nunha entrevista: a literatura � un espello. E engad�a: "Escribir ante todo � co�ecer. Non rematas de co�ecer algo da t�a vida ata que o escribes�. Eu, que non podo estar m�is de acordo, parafraseo e digo, co�ecer algo do contexto que te rodea, a t�a sociedade, o teu tempo.
Cando tomamos este libro na man, comprobamos que o seu t�tulo nos remite directamente � lenda do Lima ou Limia, confundido co Leteo polos soldados romanos. E certamente o autor xoga co significado desta lenda, co esquecemento e a transmisi�n, coas pontes que nos permiten cruzar o r�o, un r�o en que non queremos mergullar para non esquecer, a pesar de que esa sexa a primeira intenci�n, como as� desexou nalg�n momento a personaxe principal da novela.
Podes seguir lendo aqu�...
Artigo publicado en Terra e Tempo
Cando tomamos este libro na man, comprobamos que o seu t�tulo nos remite directamente � lenda do Lima ou Limia, confundido co Leteo polos soldados romanos. E certamente o autor xoga co significado desta lenda, co esquecemento e a transmisi�n, coas pontes que nos permiten cruzar o r�o, un r�o en que non queremos mergullar para non esquecer, a pesar de que esa sexa a primeira intenci�n, como as� desexou nalg�n momento a personaxe principal da novela.
Podes seguir lendo aqu�...
Artigo publicado en Terra e Tempo
November 27, 2018
Hai moitas �manadas�
Esta semana, as parlamentarias do Partido Popular compareceron � nosa mesa de xantar a trav�s do telexornal para esixirlle � parlamentaria portavoz do BNG, Ana Pont�n, que retirase as s�as palabras. Por sorte para n�s, Pont�n mantivo o que dixera: �hai moitas �manadas�, hai �manadas� na xustiza, hai �manadas� na pol�tica e hai �manadas� nas instituci�ns�. Porque o que di Pont�n dic�molo n�s e berr�molo na r�a: A �manada� � o sistema, pois c�mpre evidenciar que somos v�timas da violencia institucional.
Se�oras, e se�ores, do PP, acaso non len, escoitan, ven o que sucede? Ou non queren ler, escoitar, ver?. Son moitas as chamadas de atenci�n que as mulleres vimos realizando para que haxa cambios substanciais que redunden na mellora da situaci�n en que se atopan as v�timas. Vaian �s hemerotecas. Non te�en que ir moi atr�s. Ou si. O tema fede, de vello (1).
E te�an en conta que, como goberno da Xunta son, daquela, respons�beis de adoptar medidas. As� que non se alporicen cando escoiten que a parlamentaria Ana Pont�n di, coma moitas de n�s, que �hai moitas �manadas�. A s�a reacci�n s� consegue p�r de manifesto a s�a mala conciencia, ou sexa, a conciencia de que non est�n a facer o que at� os convenios internacionais recollen desde hai anos e, iso, conv�rteos en parte do problema.
E o problema � este: en 2017, 52.200 mulleres foron v�timas de violencia de x�nero. Cada d�a foron asasinadas cento trinta e sete. 137 cada d�a. Cada hora produc�ronse seis feminicidios. 6 feminicidios cada hora. Son datos da ONU. En todo o mundo. Cal ser� a realidades cando estas son as estat�sticas oficiais? Porque estas estat�sticas non lembran a Javier nin a Pablo, nenos asasinados polos seus pais, v�timas mortais da violencia institucional que esqueceu que se � un maltratador non � un bo pai, como dic�a este vinte e cinco a campa�a do concello de Pontevedra.
No Estado espa�ol hai outra media arrepiante: mil mulleres violadas cada ano, tres cada d�a. 3 mulleres cada d�a. Son datos do Ministerio do interior. Datos oficiais. E as violaci�ns e agresi�ns que non chegan a ser denunciadas, cantas ser�n? E por que non denuncian? Saben a resposta, porque despois da violaci�n v�n a violencia, a violencia institucional.
Escribo e sinto a mi�a propia frustraci�n. Sei que estou a repetirme. Levo desde 2013 tratando este tema nun e noutro artigo.
Continuar lendo en www.terraetempo.gal.
Se�oras, e se�ores, do PP, acaso non len, escoitan, ven o que sucede? Ou non queren ler, escoitar, ver?. Son moitas as chamadas de atenci�n que as mulleres vimos realizando para que haxa cambios substanciais que redunden na mellora da situaci�n en que se atopan as v�timas. Vaian �s hemerotecas. Non te�en que ir moi atr�s. Ou si. O tema fede, de vello (1).
E te�an en conta que, como goberno da Xunta son, daquela, respons�beis de adoptar medidas. As� que non se alporicen cando escoiten que a parlamentaria Ana Pont�n di, coma moitas de n�s, que �hai moitas �manadas�. A s�a reacci�n s� consegue p�r de manifesto a s�a mala conciencia, ou sexa, a conciencia de que non est�n a facer o que at� os convenios internacionais recollen desde hai anos e, iso, conv�rteos en parte do problema.
E o problema � este: en 2017, 52.200 mulleres foron v�timas de violencia de x�nero. Cada d�a foron asasinadas cento trinta e sete. 137 cada d�a. Cada hora produc�ronse seis feminicidios. 6 feminicidios cada hora. Son datos da ONU. En todo o mundo. Cal ser� a realidades cando estas son as estat�sticas oficiais? Porque estas estat�sticas non lembran a Javier nin a Pablo, nenos asasinados polos seus pais, v�timas mortais da violencia institucional que esqueceu que se � un maltratador non � un bo pai, como dic�a este vinte e cinco a campa�a do concello de Pontevedra.
No Estado espa�ol hai outra media arrepiante: mil mulleres violadas cada ano, tres cada d�a. 3 mulleres cada d�a. Son datos do Ministerio do interior. Datos oficiais. E as violaci�ns e agresi�ns que non chegan a ser denunciadas, cantas ser�n? E por que non denuncian? Saben a resposta, porque despois da violaci�n v�n a violencia, a violencia institucional.
Escribo e sinto a mi�a propia frustraci�n. Sei que estou a repetirme. Levo desde 2013 tratando este tema nun e noutro artigo.
Continuar lendo en www.terraetempo.gal.
October 21, 2018
Recensi�n de Labirinto ou memoria en Ferradura ou tr�nsito II
Xos� Manuel Eyr�, no seu blog Ferradura en tr�nsito, le Labirinto ou memoria.
"Marta Dacosta entr�ganos un poemario de esmerado tratamento formal exquisita pertinecia e puntualidade das estratexias t�cnicas e fonda reflexi�n en canto aos diversos aspectos do tema que trata, tanto en poemas breves, que os hai, coma nos m�is longos."
E subli�a alg�ns versos.
Agradecida.
"Marta Dacosta entr�ganos un poemario de esmerado tratamento formal exquisita pertinecia e puntualidade das estratexias t�cnicas e fonda reflexi�n en canto aos diversos aspectos do tema que trata, tanto en poemas breves, que os hai, coma nos m�is longos."
E subli�a alg�ns versos.
Agradecida.
Marta Dacosta's Blog
- Marta Dacosta's profile
- 2 followers
Marta Dacosta isn't a Goodreads Author
(yet),
but they
do have a blog,
so here are some recent posts imported from
their feed.
