The Emperor Quotes

“Two lusts breed in the soul of man: the lust for aggresion, and the lust for telling lies. If one will not allow himself to wrong others, he will wrong himself. If he doesn't come across anyone to lie to, he will lie to himself in his own thoughts.”
― Ryszard Kapuściński, The Emperor: Downfall of An Autocrat

“His August Majesty chided the bureaucrats for failing to understand a simple principle: the principle of the second bag. Because the people never revolt just because they have to carry a heavy load, or because of exploitation. They don't know life without exploitation, they don't even know that such a life exists. How can they desire what they cannot imagine? The people will rvolt only when, in a single movement, someone tries to throw a second burden, a second heavy bag, onto their backs. The peasant will fall face down into the mud - and then spring up and grab an ax. He'll grab an ax, my gracious sir, not because he simply can't sustain this new burden - he could carry it - he will rise because he feels that, in throwing the second burden onto his back suddenly and stealthily, you have tried to cheat him, you have treated him like an unthinking animal, you have trampled what remains of his already strangled dignity, taken him for an idiot who doesn't see, feel, or understand. A man doesn't seize an ax in defense of his wallet, but in defense of his dignity, and that, dear sir, is why His Majesty scolded the clerks. For their own convenience and vanity, instead of adding the burden bit by bit, in little bags, they tried to heave a whole big sack on at once.”
― Ryszard Kapuściński, The Emperor: Downfall of An Autocrat

“His Highness worked on the assumption that even the most loyal press should not be given in abundance, because that might create a habit of reading, and from there it is only a single step to the habit of thinking, and it is well known what inconveniences, vexations, troubles, and worries thinking causes.”
― Ryszard Kapuściński, The Emperor: Downfall of an Autocrat

“Mr. Kapuchitsky, do you know what money means in a poor country? Money in a poor country and money in a rich country are two different things. In a rich country, money is a piece of paper with which you buy goods on the market. You are only a customer. Even a millionaire is only a customer. He may purchase more, but he remains a customer, nothing more. And in a poor country? In a poor country, money is a wonderful, thick hedge, dazzling and always blooming, which separates you from everything else. Through that hedge you do not see creeping poverty, you do not smell the stench of misery, and you do not hear the voices of the human dregs. But at the same time you know that all of that exists, and you feel proud because of your hedge. You have money; that means you have wings. You are the bird of paradise that everyone admires.”
― Ryszard Kapuściński, The Emperor: Downfall of An Autocrat

“ხალხი არასოდეს აჯანყებულა გაუთავებული ჭაპანწყვეტის გამო, ან იმისათვის, რომ მძიმე ტომრის ტარება უწევთ. მან ხომ, უბრალოდ, არ იცის სხვა ცხოვრება, ანუ ცხოვრება დიდი ძალისხმევის გარეშე. წარმოდგენაც კი არა აქვს, რომ ასეთი რამ საერთოდ არსებობს. მაშ, როგორ შეიძლება მოითხოვო ის, რაც არ იცი, რაც შენს წარმოსახვაშიც არაა?! ხალხი მხო-ლოდ მაშინ ბუნტდება, როდესაც მოულოდნელად, ერთი ხელის აქნევით ვიღაც შეეცდება ზურგზე მეორე ტომარაც წამოჰკიდოს. მაშინ გლეხი ვერ უძლებს და ხელს ნაჯახს სტაცებს. და ის, ძვირფასო მეგობარო, ნაჯახს იმიტომ კი არ იღებს ხელში, რომ ვერ ზიდა მეორე ტომარა, არა, ის მასაც წაიღებდა! გლეხი ჯანყდება იმიტომ, რომ, მისი აზრით, მეორე ტომარა მოულოდნელად და ჩუმად აჰკიდეს მხრებზე, ანუ შეეცადნენ მოეტყუებინათ, როგორც უგონო ცხოველი, შეურაცხყვეს მისი ღირსება და ჩათვალეს სულელად, რომელიც ვერ ხედავს, ვერ გრძნობს, ვერაფერს იგებს. გლეხი ნაჯახს არა ჯიბის, არამედ ადამიანური ღირსების დასაცავად იღებს.”
― Ryszard Kapuściński, The Emperor: Downfall of An Autocrat

“Because it was enough for one of those favorites of His Distinguished Highness to issue a thoughtless decree. These young smart alecks see it, and they immediately imagine some fatal result and come running to the rescue. They start trying to mend things, straighten things out, patch things up and untangle them. And so instead of using their energy to build their own vision of the future, instead of trying to put their irresponsible, destructive fantasies into action, our malcontents had to roll up their sleeves and start untangling what the minsters had knotted up. And there's always a lot of work to untangling! So they untangle and untangle, drenched in sweat, wearing their nerves to shreds, running around, patching things up here and there, and in all this rush and overwork, in this whirlwind, their fantasies slowly evaporate from their hot heads.”
― Ryszard Kapuściński, The Emperor: Downfall of An Autocrat

“ფული ღარიბ ქვეყანა­ში და ფული მდიდარ ქევყანაში – ორი სხვადასხვა ცნებაა. ფული მდიდარ ქვეყანაში არის ფასიანი ქაღალდი, რომლითაც თქვენ ბაზარში საქონელს ყიდულობთ; იქ თქვენ უბრალოდ მყიდველი ხართ, იქ მილიონერიც კი მყიდველია. მას შეუძლია შეიძინოს ბევრი ან ცოტა საქონელი, მაგრამ ის მაინც ერთ-ერთ რიგით მუშტრად რჩება და მეტი არაფერი. მაგრამ ღარიბ ქვეყანაში? ასეთ ქვეყანაში ფული არის მშვენიერი, თავბრუდამხვევი, მათრობელა, მარადიულ ყვავილებგამოსხმული ღობე, რომლითაც თქვენ ყველასგან იზოლირებული ხართ. ამ ცოცხალი ღობის იქით ვერ ხედავთ საშინელ სიღატაკეს, სიბინძურეს, ვერ გრძნობთ მის სიმყრალეს, არ გესმით ხალხის გულებიდან ამომავალი ხმები.
თუმცა, იმავდროულად თქვენ იცით, რომ ეს ყველაფერი არსებობს და გრძნობთ სიხარულსა და სიამაყეს: თქვენ ხომ ასე საიმედოდ ხართ დაცული. თქვენ გაქვთ ფული, მაშასადამე, თქვენ გაქვთ ფრთები. თქვენ ხართ სამოთხის ჩიტი, რომელიც აღტაცებას იწვევს. შეგიძლიათ, წარმოიდგინოთ, რომ ჰოლანდიაში ხალხი მდიდარი თანამემამულის დასათვალიერებლად შეიკრიბოს იმის გამო, რომ მას ახლოდან შეხედოს?! შვედეთში ან ავსტრალიაში? ჩვენთან კი ასე ხდე­ბა: თუ თავადი ან მილიონერი გამოჩნდება, ხალხი მათ და­სანახად მირბის და შემდეგ დიდხანს ჰყვებიან – თავადი, მილიონერი დავინახეთო. ფული თქვენს ქვეყანას ეგზოტიკურ მხარედ აქცევს. ყველაფერი გაგვაკვირვებს – ისიც, თუ როგორ ცხოვრობს ხალხი, და ისიც, რა აწუხებს. ამის შემდეგ თქვენ იტყვით: არა, ეს შეუძლებელიაო და უფრო ხშირად გაიმეორებთ: "არა, ეს შეუძლებელია!" რადგან უკვე სხვა ცივილიზაციის საკუთრება იქნებით. კარგად მოგეხსენებათ ცივილიზაციის კანონები – ორ ცივილიზაციას არ შეუძლია ერთმანეთი კარგად გაიცნოს და ერთმანეთს გაუგოს. თქვენ თანდათან დაყრუვდებით და დაბრმავდებით და ამ მდგომარეობაში მშვენივრად იგრძნობთ თავს, ღობით გარშემორტყმულ ცივილიზაციაში, მეორე ცივილიზაციიდან წამოსული სიგნალები თქვენთვის გაუგებარი იქნება, თითქოს ისინი პლანეტა ვენერადან გამოეგზავნოთ. თუ სურვილი გექნებათ, გახდებით აღმომჩენი თქვენს საკუთარ ქვეყანაში. შეიძლება გახდეთ კოლუმბი, მაგელანი, ლივინგსტონი. მაგრამ ეჭვი მე­პარება, ამის სურვილი გქონდეთ. ასეთი ლაშქრობები ძალიან სახიფათოა, თქვენ კი გიჟი არა ხართ. თქვენ უკვე თქვენი ცივილიზაციის ნაწილი ხართ, თქვენ მას დაიცავთ და მისთვის იბრძოლებთ. ახლა ზუსტად ისეთივე მებაღე ხართ, როგორსაც იმპერატორი საჭიროებს. თქვენ არ გსურთ დაკარგოთ ბუმბულები, ხოლო იმპერატორს ზუსტად ისეთი ადამიანები სჭირდება, რომელთაც დასაკარგი ბევრი აქვთ. თუმცა ჩვენი კეთილი ბატონი ღარიბ ხალხს ხურდა ფულს უყრიდა, მაგრამ სასახლის დიდებულებს სიკეთეს არ აკლებდა – აძლევდა ქონებას, გამოუყოფდა მიწებს, ურიგებდა გლეხებს, რომელთათვისაც მათ შეეძლოთ ტყავი გაეძროთ, აძლევდა ოქროს, ჩინებს, კაპიტალს. და თუმცა ყოველ მათგანს (თუკი ბატონს დაარწმუნებდნენ, რომ მის მიმართ ლოიალურები იყვნენ) ძვირფასი საჩუქრის იმედი შეიძლება ჰქონოდა, პარტიებს შორის გამუდმებული ქიშპი და ბრძოლა იყო გაჩაღებული, მუდმივი ბრძოლა პრივილეგიებისა და რისთვის აღარ. ჩვენი ბატონი კმაყოფილებით უყურებდა მათ საქციელს. სიამოვნებდა ხელქვეითთა გამდიდრება, მათ მიერ ქონების მოხვეჭა, მათ ანგარიშზე თანხების ზრდა. არ მახსენდება შემთხვევა, როდესაც ჩვენს კეთილ ბატონს კორუფციის მიზეზით ვინმე თანამდებობიდან გადაეყენებინოს ან ქუჩაში გაეგდოს. დაე, აეღოთ ქრთამი, ოღონდ კი მის მიმართ ლოიალობა გამოეჩინათ!”
― Ryszard Kapuściński, The Emperor: Downfall of An Autocrat

“ფული ღარიბ ქვეყანა­ში და ფული მდიდარ ქევყანაში – ორი სხვადასხვა ცნებაა. ფული მდიდარ ქვეყანაში არის ფასიანი ქაღალდი, რომლითაც თქვენ ბაზარში საქონელს ყიდულობთ; იქ თქვენ უბრალოდ მყიდველი ხართ, იქ მილიონერიც კი მყიდველია. მას შეუძლია შეიძინოს ბევრი ან ცოტა საქონელი, მაგრამ ის მაინც ერთ-ერთ რიგით მუშტრად რჩება და მეტი არაფერი. მაგრამ ღარიბ ქვეყანაში? ასეთ ქვეყანაში ფული არის მშვენიერი, თავბრუდამხვევი, მათრობელა, მარადიულ ყვავილებგამოსხმული ღობე, რომლითაც თქვენ ყველასგან იზოლირებული ხართ. ამ ცოცხალი ღობის იქით ვერ ხედავთ საშინელ სიღატაკეს, სიბინძურეს, ვერ გრძნობთ მის სიმყრალეს, არ გესმით ხალხის გულებიდან ამომავალი ხმები.
თუმცა, იმავდროულად თქვენ იცით, რომ ეს ყველაფერი არსებობს და გრძნობთ სიხარულსა და სიამაყეს: თქვენ ხომ ასე საიმედოდ ხართ დაცული. თქვენ გაქვთ ფული, მაშასადამე, თქვენ გაქვთ ფრთები. თქვენ ხართ სამოთხის ჩიტი, რომელიც აღტაცებას იწვევს. შეგიძლიათ, წარმოიდგინოთ, რომ ჰოლანდიაში ხალხი მდიდარი თანამემამულის დასათვალიერებლად შეიკრიბოს იმის გამო, რომ მას ახლოდან შეხედოს?! შვედეთში ან ავსტრალიაში? ჩვენთან კი ასე ხდე­ბა: თუ თავადი ან მილი”
― Ryszard Kapuściński, The Emperor: Downfall of An Autocrat

“No więc w rok po tym powstaniu w Godżam (...) spotkało mnie osobliwe nieszczęście, gdyż syn mój, Hailu, w tych przygnębiających latach student uniwersytetu, zaczął myśleć. Tak jest, zaczął myśleć, a muszę objaśnić cię, przyjacielu, że myślenie było w tamtych czasach dotkliwą niedogodnością, a nawet kłopotliwą ułomnością i jaśnie wysoki pan w swojej nieustającej trosce o dobro i wygodę podwładnych nigdy nie zaniedbywał starań, aby ich przed tą niedogodnością i ułomnością chronić. Wszak po cóż mieli tracić czas, który powinni oddawać sprawie rozwoju, zakłócać spokój wewnętrzny i nabijać głowy wszelką nieprawomyślnością? Nic przyzwoitego i łagodnego nie mogło wyniknąć z faktu, że ktoś postanowił myśleć albo nieopatrznie i wyzywająco wdał się w towarzystwo tych, którzy myśleli. A taką, niestety, nieostrożność popełnił mój lekkomyślny syn, co jako pierwsza zauważyła moja żona, której instynkt matczyny podpowiedział, że nad naszym domem gromadzą się ciężkie chmury, i która pewnego dnia powiada mi, że chyba Hailu zaczął myśleć, ponieważ wyraźnie posmutniał.”
― Ryszard Kapuściński, The Emperor: Downfall of An Autocrat

“Usually it is said that periodic droughts cause bad crops and therefore starvation. But it is the elites of starving countries that propagate this idea. It is a false idea. The unjust or mistaken allocation of funds and national property is the most frequent source of hunger. There was a lot of grain in Ethiopia, but it had first been hidden by the rich and then thrown on the market at a doubled price, inaccessible to peasants and the poor.”
― Ryszard Kapuściński, The Emperor

“After all, what is a dollar but paper? A bullet can save your life. Bullets make weapons more significant, and that makes you more significant.

A man's life - what is that worth? Another man exists only to the degree that he stands in your way. Life doesn't mean much, but it's better to take it from the enemy before he has time to deliver a blow.”
― Ryszard Kapuściński, The Emperor

“The event that hastened the confrontation between the army and the Palace was the starvation in the northern provinces. Usually it is said that periodic droughts cause bad crops and therefore starvation. But it is the elites of starving countries that propagate this idea. It is a false idea. The unjust or mistaken allocation of funds and national property is the most frequent source of hunger. There was a lot of grain in Ethiopia, but it had first been hidden by the rich and then thrown on the market at a doubled price, inaccessible to peasants and the poor. Figures about the hundreds of thousands who starved next to abundantly stocked granaries were published. On the orders of local dignitaries, the police finished off whole clans of still-living human skeletons. This situation of intense evil, of horror, of desperate absurdity, became the signal for the conspiring officers to go to work. The mutiny involved all the divisions in turn, and it was probably the army that had been the main prop of Imperial power. After a short period of bewilderment, shock, and hesitation, H. S. began to realize that he was losing his most important instrument.”
― Ryszard Kapuściński, The Emperor: Downfall of an Autocrat

“Why did our fathers impose such strict rules on us, recommending that mortification of the flesh be practiced unceasingly? It is because man is by nature a bad creature who takes damning pleasure out of giving in to temptations, especially the temptations of disobedience, possessiveness, and licentiousness. Two lusts breed in the soul of man: the lust for aggression, and the lust for telling lies. If one will not allow himself to wrong others, he will wrong himself. If he doesn’t come across anyone to lie to, he will lie to himself in his own thoughts. Sweet to man is the bread of untruths, says the Book of Proverbs, and then with sand his mouth is filled up.”
― Ryszard Kapuściński, The Emperor: Downfall of an Autocrat

“Since the cost of loyalty was going up, there was an urgent need to increase income, and that’s why the Finance Ministry ordered the peasants to pay higher taxes. Today I am free to say that it was His Unrivaled Majesty’s decision, but because the Emperor, as a gracious benefactor, could not issue vexatious or plaguing decrees, any proclamation that put a new burden on the shoulders of the people was issued in the name of some ministry. If the people could not shoulder that burden and started a rebellion, His Majesty scolded the ministry and replaced the minister—although he never did so immediately, to avoid creating the humiliating impression that the monarch allows the unbridled mob to put his Palace in order. On the contrary, when he saw the need to demonstrate monarchical supremacy he would raise the most disliked officials to higher positions, as if to say, “Get an eyeload of who’s really in charge here, of who makes the impossible possible!” His Noble Majesty asserted his force and authority by benevolently needling his subjects.”
― Ryszard Kapuściński, The Emperor: Downfall of an Autocrat

“In the second half of August the officers arrest the last of H. S.’s circle. They still don’t touch the Emperor, because they need time to prepare public opinion: the capital must understand why the monarch is being removed. The officers know about the magical element in popular thinking, and about the dangers it contains. The magical aspect is that the highest one is endowed, often unconsciously, with divine characteristics. The supreme one is wise and noble, unblemished and kindly. Only the dignitaries are bad; they cause all the misery. Moreover, if the one on the top knew what his people were up to, he would immediately repair the damage and life would be better. Unfortunately, these crafty villains pull the wool over their master’s eyes, and that is why life is so hard, so low and miserable. This is magical thinking because, in reality, in an autocratic system it is precisely the one on the top who is the primary cause of what happens. He knows what is going on, and if he doesn’t know, it’s because he doesn’t want to know. It was no accident that the majority of the people around the Emperor were mean and servile. Meanness and servility were the conditions of ennoblement, the criteria by which the monarch chose his favorites, rewarded them, bestowed privileges on them. Not one step was taken, not one word said, without his knowledge and consent. Everyone spoke with his voice, even if they said diverse things, because he himself said diverse things. The condition for remaining in the Emperor’s circle was practicing the cult of the Emperor, and whoever grew weak and lost eagerness in the practice of this cult lost his place, dropped out, disappeared. Haile Selassie lived among shadows of himself, for what was the Imperial suite if not a multiplication of the Emperor’s shadow? Who were gentlemen like Aklilu, Gebre-Egzy, Admassu Retta, aside from being H. S.’s ministers? Nobodies. But it was precisely such people the Emperor wanted around him. Only they could satisfy his vanity, his self-love, his passion for the stage and the mirror, for gestures and the pedestal.”
― Ryszard Kapuściński, The Emperor: Downfall of an Autocrat

“The Hour of the Ministers was devoted to Imperial matters, but who cares about Imperial matters when the treasure chest is open and the favorites and chosen ones are swarming around it like ants! No one wants to go away empty-handed, without a gift, without an envelope, without a promotion, without having cashed in. Sometimes His Highness would answer such greediness with a kindly scolding, but he never became angry, since he knew that it was because of the open purse that they pressed around him and served him more humbly. Our Emperor knew that one who is satiated will defend his own contentedness, and where else could one be satiated but in the Palace?”
― Ryszard Kapuściński, The Emperor: Downfall of an Autocrat

“Observing the behavior of individual fowl in a henhouse, we note that birds lower in rank are pecked by, and give way to, birds of higher rank. In an ideal case, there exists a linear order of rank with a top hen who pecks all the others. Those in the middle ranks peck those below them but respect all the hens above them. At the bottom there is a drudge who has to take it from everyone. (Adolf Remane, Vertebrates and Their Ways)”
― Ryszard Kapuściński, The Emperor: Downfall of an Autocrat

“A całą tę sprawę, tak spokojnie i godnie poprowadzoną, minister uznał za sukces, zaś nasza prasa określiła jako zwycięstwo. Tak zawsze jakoś minister kierował, że wszystko na sukces wychodziło i dobrze było, a baliśmy się, że gdyby ministra onego nie stało, wnet by smętkiem powiało, co się potem sprawdziło, kiedy nam go ubyło.”
― Ryszard Kapuściński, The Emperor: Downfall of An Autocrat