Kianoush Mokhtarpour > Recent Status Updates

نُه
طراحی طبیعت بهینه نیست
یا ابتکارات تف‌-کن‌-جفت‌-کن

داروین بعد از منشا انواع زیرکانه نوشتن کتاب جنجال‌برانگیز تبار انسان رو به تاخیر انداخت. عوضش کتابی نوشت در مورد ارکیده‌ها. اونجا با کلی مثال توضیح می‌ده که اغلب شگردهای ارکیده‌ها واسه جذب حشرات و انتقال هاگ ابتکاراتی سمبل‌‌شده‌ست نه طراحی‌های دقیق. کارراه‌بندازه، ولی به هیچ وجه بی‌نقص نیست

نویسنده یک مثال جالب از این قضیه آورده: شست پاندا

ادامه توی کامنت

هفت
فیلوژنی و درخت فیلوژنیک

شجره‌نامه‌ی تکاملی حیوونا و گیاهان و اینها رو بهش می‌گن درخت فیلوژنتیک، یا درخت تبارزایی. تبارزایی‌شناس‌ها بر اساس شباهت‌های ژنتیکی بین گونه‌ها ارتباط تکاملی بین اونها رو مشخص می‌کنن

روش‌هایی که برای تعیین میزان شباهت گونه‌ها به کار می‌رفته و می‌ره رو هم به اختصار توضیح داده

هشت
طبیعت اهل اخلاق نیست

حشراتی هستند که تخم‌هاشون را درون بدن حیوانات دیگه می‌ذارن. تخم‌ها بدن میزبان رو لقمه‌لقمه و زنده‌زنده می‌خورند تا بزرگ بشن؛ به بهای مرگی جانکاه و چندش‌آور برای میزبان. و در این نشانه‌هایی‌ست از شفقت الهی

جالب اینکه نخستین رفتارشناسان مسیحی که اغلب کشیش و متاله بودن، واقعا در این نمونه‌ها محبت الهی رو می‌دیدند. مرحبا به این قدرت استدلال.

پانزده
چرا گردن زرافه دراز شد

تئوری گردن دراز برای شاخه‌های بلند زیر سوال رفته. مشاهدات نشون می‌ده که زرافه اغلب یا از علف‌های روی زمین می‌چره یا از شاخه‌های کم‌ارتفاع، و به‌ندرت از شاخه‌های بلند (به‌نظرم این استدلال ایراد داره. بگذریم). کارکرد گردن دراز رو رقابت با سایر نرها می‌دونه

.

یک حیوون از خانواده‌ی زرافه‌ها هست به اسم اوکاپی. خیلی خوشگله. ندیده بودم تا حالا

.

ادامه در کامنت

سیزده
دانیاسورهای هم‌عصر ما

یکی از معروف‌ترین فسیل‌های جهان، که روی جلد این کتاب و صفحات روغنی خیلی از کتاب‌های تکاملی خونه کرده، فسیل آرکئوپتریسه، دانیاسور بال‌وپرداری از عصر ژوراسیک که نیای پرندگان امروزیه. فارسی‌ش می‌شه کهن‌بال. نیاپرنده و دیرینه‌مرغ هم صداش می‌کنن

آرکئوپتریس طی زمان دم استخوانی و دندون‌های تیزش رو از دست داده و تبدیل شده به پرنده‌های امروزی. به تعبیری پرنده‌ها دانیاسورهای زنده هستند

ادامه

پنج. فداکاری و تهاجم

حشرات اجتماعی رو اگه فاکتور بگیریم، فداکاری آدم‌ها از سطح باقی حیوون‌ها بالاتره. آدم‌ها، برخلاف سایر حیوونا، برای غیرخویشاوندها هم فداکاری‌های بزرگ می‌کنن

اینش هم جالب بود که این نظر روانکاوها رو که انسان میلی ذاتی به خشونت داره و دنبال مفری براش می‌گرده رو قاطعانه رد می‌کنه

یه تعبیر خیلی گویا هم برای اثر سرشت و فرهنگ در بروز خشونت و کلا رفتار انسان داشت که جای دیگه ندیده بودم. باقی تو کامنت

دوازده

سیر تکامل قورباغه، مار، و لاک‌پشت

یه چیز جالب درمورد لاک‌پشت‌ها اینکه نسخه‌های اولیه فقط شکم‌شون لاک داشت، بعدی‌ها پشت‌شون هم لاک‌دار شد. امکانات افزوده شده به نسخه‌ی حاضر: قابلیت به داخل کشیدن کردن کله و دم

و یه چیز جالب در مورد قورباغه. قورباغه از سمندر به وجود اومده، و اگه مراحل رشدش رو ببینین در بچگی عین سمندره. بعد کم‌کم که بزرگ‌ می‌شده بی‌دم می‌شه، پاهای عقبش بلند می‌شن، و لبش از بناگوش در می‌ره

یازده

اینجا داستان دانشمندی رو داریم که دنبال یافتن حلقه‌‌ای مفقوده از زنجیره‌ی تکامل ماهی‌ها به دوزیستانه، یعنی مهاجرت بزرگ به خشکی

دو نکته‌ی جالب داشت. یکی اینکه برخلاف گفته‌های آفرینش‌گراها، آرشیو فسیل‌های زنجیره‌ی تکامل، دست‌کم در این مورد بسیار مفصل و کامله

دوم اینکه تبدیل ماهی به دوزیست چندان امر غریب و نامحتملی نیست، نشون به اون نشون که چند بار به طور مستقل در گونه‌های مختلف ماهی‌‌ها تا درجاتی اتفاق افتاده

ده

یکی از شواهد داروین در تایید تکامل 'اندام بی‌خاصیت'ه، اندامی که بازمانده‌ی مراحل قبلی تکامله و حالا کارکردش رو از دست داده

مثلا نهنگ‌ که روزی روزگاری خشکی‌زی بوده، هنوز استخوان لگن شوررفته‌ای براش به یادگار مونده. ماهی‌هایی هم هستند که توی غارهای کاملا تاریک زندگی می‌کنن، بینایی ندارن، ولی هنوز چشم دارن. چرا دور بریم، بال به چه کار شترمرغ میاد؟ء

اگر اینها آفریده‌ی خالقی هوشمنده، کاردستی‌ش نمره‌ی خوبی نمی‌گیره

سه

یک نقد آفرینش‌گراها به تکامل اینه که پس چرا تو زمان ما تکاملی اتفاق نمی‌افته؟ در پاسخ، نویسنده چندین مثال براش آورده

جالب‌ترین‌شون یه جور بید با بال‌های روشن و ابلقه که برای استتار روی درخت مناسبه. انقلاب صنعتی دوده زد به همه‌جا و درختان رو هم سیاه کرد. به تدریج بیدهای بال‌مشکی پدیدار شدند. جالب اینکه با حذف ذغال‌سنگ، دوباره رنگ‌های روشن به بال‌ها برگشت

عیان‌ترین مثالش ویروس سرماخوردگیه که مدام در حال تکامله

سه. مورچه‌ها

به ازای هر آدم، حدود صدهزارتا مورچه در دنیا هست
اکثر مورچه‌هایی که ما می‌بینیم ماده‌های نازا هستند
نرها بالدارند، و کارشون فقط باردار کردن ملکه‌ست و بعد مرگ
ما مردان جوانان‌مان را به جنگ می‌فرستیم، مورچه‌ها زن‌های پیرشان را
گونه‌ای از مورچه‌سربازها ماده‌ای سمی دارند، مثل بمب شیمیایی، و پاش بیفته خودشون رو منفجر می‌کنن: انتحار
در هر زمان دو سه میلیون مورچه در کلنی زندگی می‌کنند

عالی بود این فصل

هدیه‌ از دوستان عزیز

بعد از خوندن داستان‌ها، نقد و تحلیل‌شون رو از اینترنت می‌خونم. از دوسه ستاره می‌‌پرن به چارپنج ستاره. تکلیفم با این داستانها چیه نمی‌دونم

شاید ایراد از منه که متوجه ریزه‌کاری‌ها نشدم. البته اگه دو سه مرتبه بخونمش و تو ذهنم حلاجی‌ش کنم، شاید بدون اون تحلیل هم به درک خوبی از داستان برسم. ولی آخه اثرگذاری داستان به 'حس' کردن حین خوندنه، نه 'درک' کردنِ بعدش. اگه به استدلال و رمزگشائی باشه، همون غیرداستانی موثرتره خب

به شوق قلم شیرین و رَوون بِنِدِتی و با خاطره‌ی خوش از دو کتاب قبلی‌ش کتاب رو وا کردم و با نثر خشک آ‌.اس.آی روبرو شدم. از اونها که هر کلمه‌ش مکث و رمزگشایی می‌خواد. گفتم شاید نویسنده به اقتضای موضوع لحن پیچیده‌تری برداشته. متن ترجمه‌ی انگلیسی رو گذاشتم جلوم. همون بندتی خوش‌قلمِ روونِ سابق از پشت کلمات ظاهر شد. به نجوا گفت

که ای نیکبخت این نه لحن من است
ولیکن قلم در کف دشمن است

ترجمه‌ی خیلی روون و خوبی داره. ولی اون شاعرانگی که خواننده‌های متن انگلیسی وعده کرده بودند، تو ترجمه کمی کمرنگ شده. ذات ترجمه‌ست گمونم

تو اسطوره‌های یونان هم یک سیل عظیم، حاصل خشم خدایی عقده‌ای، داریم. کشتی نجات هم داریم که یک مرد و زن رو نجات می‌ده. ولی از باغ وحش روی عرشه خبری نیست. دست‌کم اینجا چیزی نگفته. گمونم حاصل ذهن خلاق بعدی‌هاست

می‌گه ”کتاب فرانکشتاین که در سال ۱۸۱۸ منتشر شد احتمالا رادیکال‌ترین بررسی‌ای است که تا کنون در مورد نخوت علم نوشته شده است.”ء

شاید بشه کتاب فرانکشتاین رو هم، مثل جنبش رمانتیک، واکنشی دونست به عقل‌گرایی مفرط جنبش روشنگری در قرن هیژده

می‌گه: ”پیدایش سرمایه‌داری در اروپا محصول شماری از عوامل بود که در این میان عامل بسیار مهم همانا تجزیه‌ی سیاسی اروپا در قرون وسطی بود. کشورهای اروپا حول یک پادشاه تمرکز نیافته بودند، و این فضایی اجتماعی برای افزایش قدرت و ثروت بیرون از خانواده‌ی سلطنتی فراهم می‌آورد.”ء

Sentimentality is not the mere display of feelings, nor the possession of excessive feeling, but cultivation of the feelings without ensuing action.

Romanticism is a different way of fulfilling human wants after the breakdown of an attemtp at eternal order.

یه اپلیکیشن گریت کورسز، ترجیحا کرک‌شده، پرمیوم، فول‌آپشن اگه سراغ دارین بدین در راه علم لینکش رو. دیدرو عوضتون بده

The one thing that unifies men in a given age is not their individual philosophies but the dominant problem these philosophies are designed to solve.