Myrto Theocharous's Blog, page 4

May 19, 2015

Δίδαξον το παιδίον…

child2Με αφορμή το ερώτημα μιας καλής φίλης, αλλά και άλλων φίλων που συχνά με ρωτάνε για ένα συγκεκριμένο χωρίο των Παροιμιών το οποίο αναφέρεται στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών, αποφάσισα να γράψω αυτό το κείμενο. Πρόκειται για ένα χωρίο το οποίο ενδιαφέρει κυρίως τους γονείς αλλά και δασκάλους και πολλοί το θεωρούν ως μια υπόσχεση απ’ τον Θεό για το μέλλον των παιδιών τους. Πρόκειται για το 22:6, το οποίο δυστυχώς απουσιάζει απ’ τη μετάφραση των Εβδομήκοντα, αλλά διατηρείται στο εβραϊκό κείμενο: chanokh lanna’ar al-pi darko gam ki-yazqin lo-yasur mimmennah.


Στη μετάφραση της Βιβλικής Εταιρίας (TGV) έχει ως εξής:


Μάθαινε το παιδί στην αρχή της ζωής του να ’χει καλές συνήθειες, και δε θα ξεστρατίσει απ’ αυτές ούτε όταν θα ’ναι γέρος πια.


Και στη μετάφραση του Βάμβα εμφανίζεται ως εξής:


Δίδαξον τὸ παιδίον ἐν ἀρχῇ τῆς ὁδοῦ αὐτοῦ· καὶ δὲν θέλει ἀπομακρυνθῆ ἀπ αὐτῆς οὐδὲ ὅταν γηράσῃ.


Παρόλο που αυτές οι μεταφράσεις ακολουθούν την παραδοσιακή κατανόηση του εδαφίου, έχουν κάποια προβλήματα, εμπειρικά, μεταφραστικά και θεολογικά.


Πρώτον, η ίδια η εμπειρία μας δείχνει ότι δεν ισχύει πάντοτε αυτή η ρήση στην πραγματική ζωή. Υπάρχουν εξαιρετικοί γονείς που μεγαλώνουν τα παιδιά τους με τον πιο θεάρεστο τρόπο, αλλά παρόλα αυτά τα παιδιά τους εξελίσσονται τελείως απρόβλεπτα και αναπτύσσουν ένα χαρακτήρα πολύ διαφορετικό απ’ αυτόν που οι γονείς θα ήλπιζαν. Ακόμα, έχουμε και περιπτώσεις όπου αδέλφια που βρίσκονται στο ίδιο σπίτι και λαμβάνουν την ίδια ακριβώς παιδεία και ανατροφή, το ένα παίρνει έναν τελείως διαφορετικό δρόμο απ’ το άλλο.


Επίσης, η ίδια η Βίβλος δίνει πολλά τέτοια παραδείγματα που διαψεύδουν τη συγκεκριμένη παροιμία με υπέρτατο παράδειγμα την εμπειρία του ίδιου του Γιαχβέ, του πατέρα του λαού Ισραήλ: «Ανέθρεψα παιδιά και τώρα που μεγάλωσαν, πεισματικά ορθώνονται εναντίον μου.» (Ησαΐας 1:2 TGV). Άρα η πρώιμη καλή ανατροφή δεν αποτελεί εγγύηση για το μέλλον.


Δεύτερον, σχεδόν όλες οι αγγλικές μεταφράσεις συμπληρώνουν τη λέξη «should/πρέπει» η οποία απουσιάζει από το εβραϊκό κείμενο και δεν δικαιολογείται επαρκώς η προσθήκη της: «Train up a child in the way he should go» / «Δίδαξε το παιδί στον δρόμο που πρέπει ν’ ακολουθήσει». Οι ελληνικές μεταφράσεις δεν υιοθετούν αυτή την προσθήκη, αλλά προτιμούν μια άλλη μετάφραση η οποία είναι εξίσου δύσκολο να δικαιολογηθεί απ’ το κείμενο—τη φράση «στην αρχή». Η TGV λέει «στην αρχή της ζωής του» και ο Βάμβας «στην αρχή του δρόμου του». Στο εβραϊκό κείμενο η κυριολεκτική μετάφραση θα ήταν «πάνω στο στόμα του δρόμου του» το οποίο οι μεταφραστές πιθανότατα εξέλαβαν ως να έχει το νόημα της αρχής, του ανοίγματος του στόματος δηλαδή. Πράγματι, η έννοια του ανοίγματος χρησιμοποιείται για αντικείμενα με κάποια εισδοχή ή στόμιο, όπως είναι π.χ. το πηγάδι (Γεν 29:2,3). Στη συντριπτική του πλειοψηφία, όμως, η εβραϊκή ιδιωματική φράση «επάνω στο στόμα» σημαίνει «σύμφωνα με» (π.χ. Εξοδ 34:27, Αριθ 3:16, Δευτ 17:11).


Άρα, στην περίπτωση των Παροιμιών 22:6, δεν ταιριάζει η προσθήκη «πρέπει» των αγγλικών μεταφράσεων αλλά ούτε η απόδοση «στην αρχή». Η πιο φυσική μετάφραση του εδαφίου θα ήταν:


«Δίδαξε το παιδί σύμφωνα με την οδό του…».


Τι θα πει, όμως, «σύμφωνα με την οδό του»; Δεν σημαίνει «σύμφωνα με την οδό που πρέπει αυτός να ακολουθήσει». Στο βιβλίο των Παροιμιών, η λέξη «δρόμος» με κτητική αντωνυμία εμφανίζεται 25 φορές και κανένα απ’ αυτά τα πα­ρα­δείγμα­τα δεν απαιτεί τη μετάφραση «η οδός που πρέ­πει να ακολουθήσει». Αντί­θε­τα, σε κάθε περίπτωση το «η οδός του» (8:22, 11:5, 14:8, 16:9, 17, 19:3, 20:24, 21:29), «αι οδοί του» (3:31, 10:9, 14:2, 14, 19:16), «αι οδοί της» (3:17, 6:6, 7:25), «αι οδοί τους» (1:31), κ.ο.κ., αναφέρονται στον δρόμο που αυτοί οι άνθρωποι διαλέγουν να τραβήξουν. Οι ενδείξεις είναι παρόμοιες για ανάλογες εκφράσεις, όπως «η οδός η πονηρά» (2:12), «του ανθρώπου αι οδοί» (5:21), «η οδός του άφρο­νος» (12:15), κ.λπ.


Ο παλαιοδιαθηκολόγος Gordon P. Hugenberger συμπεραίνει ότι το Παροιμίες 22:6 δεν είναι τόσο μια επαγγελία ή μια υπόσχεση όσο μια σοβαρή προειδοποίηση. Γονείς, αν μεγαλώσετε ένα παιδί «σύμφωνα με τον δικό του δρόμο» – μ’ άλλα λόγια, αν αποποιηθείτε τη σκληρή δουλειά της γεμάτης αγάπη πειθαρχίας και απλά ενδίδετε, επιτρέποντας στο παιδί σας να τραβήξει τον δικό του δρόμο – θα δώσετε τόπο στις εγωιστικές του προδιαθέσεις σε τέτοιο βαθμό ώστε, χώρια από θεία παρέμβαση φυσικά, «ακόμα κι όταν μεγαλώσει δεν θα απομακρυνθεί απ’ αυτόν». Άρα, η εγγύηση δεν είναι ότι η καλή διδασκαλία εξασφαλίζει ένα καλό μέλλον για το παιδί. Πολύ πιο σίγουρο είναι ότι η μη-παρέμβαση του γονιού εξασφαλίζει την εμμονή του στον στραβό δρόμο!


Ο Hugenberger επισημαίνει κι άλλα σημεία στο βιβλίο των Παροιμιών όπου τονίζεται μια παρόμοια ιδέα για το πόσο επείγουσα είναι η πειθαρχία στα παιδιά και πόσο επικίνδυνο είναι να αφήσει κανείς ένα παιδί ν’ ακο­λου­θήσει τον δικό του δρόμο. Κάποια παραδείγματα είναι τα εξής:



Σκληρά το γιο σου να παιδαγωγείς όσο υπάρχει ελπίδα, για να μη συντελέσεις στην καταστροφή του. (Παρ 19:18 TGV)
Η ανοησία με του παιδιού συνδέεται την καρδιά· μα της παιδείας το ραβδί θα την απομακρύνει. (Παρ 22:15 TGV)
Η βέργα κι η υπόδειξη του λάθους σωφρονίζουν· μα το παιδί που αφήνεται ανεξέλεγκτο, κάνει τη μάνα του να ντρέπεται γι’ αυτό. (Παρ 29:15 TGV)

Τώρα, ίσως κάποιος να σοκάρεται ακούγοντας για ραβδί και βέργα αλλά δεν σημαίνει ότι αυτό απαιτεί μια κατά γράμμα εφαρμογή. Η «βέργα» και το «ραβδί» είναι σύμβολα της πειθαρχίας και της καθοδήγησης. Άλλωστε συμβολικά χρησιμοποιούνται και στον γνωστό σε όλους μας Ψαλμό 23 («ἡ ῥάβδος σου καὶ ἡ βακτηρία σου αὐταί με παρεκάλεσαν» Ο΄). Το ζήτημα εδώ δεν είναι η μέθοδος της πειθαρχίας αλλά το γεγονός ότι αν απουσιάζει η καθοδήγηση, η πειθαρχία, η καλλιέργεια, μην περιμένεις καλό αποτέλεσμα. Δεν θα συμβεί από μόνο του.


Το συμπέρασμα, λοιπόν, είναι ότι οι Παροιμίες 22:6 δεν είναι υπόσχεση ούτε εγγύηση ότι αν διδάξω το παιδί μου σωστά θα παραμείνει στον σωστό δρόμο. Το εδάφιο είναι προτροπή και η προτροπή αυτή είναι ειρωνική, αν και είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς την ειρωνεία με την πρώτη ματιά παρόλο που είναι συχνό φαινόμενο στην εβραϊκή σοφιολογική γραμματεία. Βασικά, προτρέπει σαρκαστικά τους γονείς να κάνουν κάτι που δεν πρέπει να κάνουν, δηλαδή, να πάνε «με τα νερά» του παιδιού. Ο ίδιος σαρκασμός φαίνεται και στην προτροπή του Παροιμίες 19:27 το οποίο κυριολεκτικά λέει: «Πάψε γιε μου να ακούς διδασκαλία και θα παρεκτραπείς από τα λόγια της γνώσης». Είναι κι αυτή μια ειρωνική προτροπή που στην ουσία λέει «μην παύσεις ν’ ακούς διδασκαλία γιε μου, αλλιώς θα ξεφύγεις απ’ τα λόγια της γνώσης.»


 •  0 comments  •  flag
Share on Twitter
Published on May 19, 2015 11:44

April 10, 2015

Το σκισμένο καταπέτασμα

torn veil1


Όλοι γνωρίζουν ότι με την τελευταία πνοή του Ιησού στον σταυρό σκίστηκε το καταπέτασμα του ναού στα δύο, από πάνω μέχρι κάτω (Ματθ 27:50-51· Μαρκ 15:37-38· Λουκ 23:45-46). Η πιο συνηθισμένη ερμηνεία αυτής της λεπτομέρειας είναι ότι η παρουσία του Θεού δεν είναι πλέον περιορισμένη στον ναό αλλά ο καθένας μπορεί τώρα να έχει πρόσβαση στα Άγια των Αγίων διαμέσου της σταυρικής θυσίας. Πολύ σωστή αυτή η θετική οπτική και όντως αυτή είναι η συνέπεια του γεγονότος. Το κείμενο, όμως, αυτό πρωταρχικά παραπέμπει στην κρίση του Θεού και στην εγκατάλειψη της γήινής του κατοικίας.


Αρχικά να πούμε ότι το γεγονός ότι το καταπέτασμα σκίζεται από πάνω μέχρι κάτω, όπως και το γεγονός ότι χρησιμοποιείται η παθητική φωνή «ἐσχίσθη», υπονοεί θεία ενέργεια και όχι ανθρώπινη. Επίσης, δεν είναι ξεκάθαρο αν εδώ πρόκειται για την εξωτερική κουρτίνα του ναού ή την εσωτερική κουρτίνα που κρύβει τα Άγια των Αγίων, καθώς και οι δύο κουρτίνες ονομάζονται «καταπέτασμα» στη μετάφραση των Ο΄ (βλ. π.χ. Έξοδ 26:33 και 37:5). Κάποιοι θεωρούν ότι το εσωτερικό καταπέτασμα είναι αυτό που ενδιαφέρει τον συγγραφέα περισσότερο, κρίνοντας κι από την ανάλυση του συγγραφέα της Προς Εβραίους επιστολής (Εβρ 6:19· 9:3).


Δεν είναι η πρώτη φορά που συναντάμε στο ευαγγέλιο του Ματθαίου αναφορά για κάποιο ρήγμα στον ναό. Ο ίδιος ο Ιησούς στο 24:2, μιλώντας για τον ναό, επαναλαμβάνει την προφητεία που ο προφήτης Μιχαίας πρωτοείπε για τον ναό της Ιερουσαλήμ στο 3:12, ότι δηλαδή δεν θα μείνει «λίθος ἐπὶ λίθον». Γι αυτή τη δήλωση τον κατηγόρησαν και μπροστά στον αρχιερέα, συγκεκριμένα για τον ισχυρισμό του ότι θα καταστρέψει τον ναό και σε τρεις μέρες θα τον ξαναχτίσει (26:61). Ακόμα και την ώρα της σταύρωσης, λίγα εδάφια πριν το σκίσιμο του καταπετάσματος, οι περαστικοί τον κορόιδευαν βάση αυτής ακριβώς της δήλωσης: «ὁ καταλύων τὸν ναὸν καὶ ἐν τρισὶν ἡμέραις οἰκοδομῶν, σῶσον σεαυτόν . . .» (27:40).


Εκκρεμεί, λοιπόν, η κατάλυση του ναού, το σημείο εκείνο που θα επικυρώσει την εκπλήρωση των λόγων του Ιησού. Το σκίσιμο, λοιπόν, του καταπετάσματος, λειτουργεί ως επαρκές σημείο εκπλήρωσης των λόγων του και τον δικαιώνει. Παρεμπιπτόντως, και οι ίδιοι οι ραβίνοι έλεγαν ότι όταν πλησιάσει η ώρα της καταστροφής του ναού οι πόρτες του θ’ ανοίξουν από μόνες τους (b. Yoma 39b). Γιατί, όμως, έφτασε ο ναός στο τέλος του;


Παρόμοια πράξη σκισίματος ρούχου στο Κατά Ματθαίον γίνεται πρώτα απ’ τον αρχιερέα του ναού, όταν ο Ιησούς στέκεται μπροστά του εν τω μέσω των κατήγορών του. Μόλις ο Ιησούς απαντάει καταφατικά στην ερώτηση του αρχιερέα αν αυτός είναι ο Μεσσίας, ο υιός του Θεού, τότε ο αρχιερέας, μη μπορώντας ν’ αντέξει το μέγεθος της βλασφημίας ή προσβολής των δηλώσεών του, «διέρρηξεν τὰ ἱμάτια αὐτοῦ» (26:65). Η πράξη του να σκίζει κανείς τα ρούχα του είναι γνωστή στον Ισραήλ και τη βλέπουμε σε περιπτώσεις όπου κάποιος βιώνει αφόρητη θλίψη, απελπισία και όταν ξεχειλίζει και δεν μπορεί πλέον να αντέξει το κακό που βιώνει (βλ. π.χ. Ησαΐας 36:22· 37:1). Συγκριτικά, όταν ο Θεός τώρα σκίζει τα ιμάτια του ναού του, κάτι βαθύτερο υπάρχει το οποίο οδηγεί στην πράξη αυτή. Οι συσχετισμοί είναι πολλοί.


Αρχικά, εφόσον το σκίσιμο ρούχων συμβολίζει πένθος, μπορεί σ’ αυτό το σημείο να παρατηρούμε το πένθος του Πατέρα Θεού για το παιδί του. Η κραυγή του ετοιμοθάνατου γιού από τη γη (27:50) απαντάται με την ανώτατη εκδήλωση θρήνου απ’ τον Πατέρα, δηλ. το σκίσιμο των ρούχων που περιέβαλλαν συμβολικά την άγια παρουσία Του.


Το σκίσιμο ρούχων, όμως, συμβαίνει και σε περιπτώσεις όπου δεν μπορεί κανείς ν’ αντέξει περισσότερο κακό. Όταν φτάνει στο απροχώρητο. Πώς συσσωρεύεται, όμως, το κακό; Στην ισραηλιτική αντίληψη, η συσσώρευση κακού, με τη μορφή μιάσματος, ήταν το αποτέλεσμα των τελετουργικών και των ηθικών παραβάσεων του λαού και επηρέαζε την καθαρότητα του ναού. Δηλ. όταν κάποιος Ισραηλίτης διέπραττε άθελά του μια αμαρτία ή γινόταν τελετουργικά ακάθαρτος ακουμπώντας π.χ. νεκρό σώμα, έπρεπε να φέρει στον ναό θυσία «περί αμαρτίας» για να εξαγνιστεί ο εξωτερικός βωμός διαμέσου του αίματος (Λευ 4:25, 30 · 9:9). Εάν η αμαρτία ήταν του αρχιερέα, τότε το μίασμα προχωρούσε στο εσωτερικό του ναού, στον εσωτερικό βωμό, τον οποίο έπρεπε να εξαγνίσει ο αρχιερέας φέρνοντας τη δική του θυσία (Λευ 4:5-7, 16-18).


Η τρίτη και χειρότερη, όμως, αμαρτία είναι η εσκεμμένη, χωρίς μετάνοια, αμαρτία. Γι αυτήν την αμαρτία δεν μπορούσε ο παραβάτης να φέρει θυσία (Αριθ 15:27-31). Η μόνη του ελπίδα ήταν η Ημέρα της Εξιλέωσης. Αυτή η αμαρτία δεν επηρέαζε μόνο τον εξωτερικό βωμό, αλλά και τον εσωτερικό διαπερνώντας το καταπέτασμα και μιαίνοντας τα Άγια των Αγίων και συγκεκριμένα το ιλαστήριο, το χρυσό κάλυμμα της κιβωτού της διαθήκης. Ο εξαγνισμός του ιλαστηρίου γινόταν από τον αρχιερέα μια φορά τον χρόνο, την Ημέρα της Εξιλέωσης, όταν ο αρχιερέας ράντιζε με αίμα τα Άγια των Αγίων (Λευ 16:13-19).


Όλα αυτά γίνονταν γιατί η παρουσία του Θεού δεν μπορούσε να κατοικεί σε ακάθαρτο χώρο. Τα όρια ανάμεσα στο ιερό και στο βέβηλο δεν μπορούν να καταργηθούν. Το τελετουργικό σύστημα καθαρότητας, λοιπόν, διασφάλιζε την παραμονή της παρουσίας του Θεού ανάμεσά τους. Όσο περισσότερο, όμως, αυξανόταν η ηθελημένη αμετανόητη αμαρτία τόσο περισσότερο η ακαθαρσία προσέγγιζε τα Άγια των Αγίων και απειλούσε τη θεία παρουσία με τον κίνδυνο αυτή να εγκαταλείψει τον γήινο ναό της. Γι αυτόν τον λόγο, στο βιβλίο του Ιεζεκιήλ, ο Θεός πρώτα δείχνει στον προφήτη του τα βδελύγματα που διαπράττονταν στον ναό (Ιεζ 8), προτού σηκωθεί η παρουσία του Θεού για να εγκαταλείψει τον ναό του (Ιεζ 10): «καὶ ἐξῆλθεν δόξα κυρίου ἀπὸ τοῦ οἴκου καὶ ἐπέβη ἐπὶ τὰ χερουβιν» (10:18).


Παρόλη την αναγκαιότητα και τη λειτουργικότητα του τελετουργικού συστήματος, επικρατούσε η αντίληψη ότι κάποια κακουργήματα μίαιναν τη γη μόνιμα και αυτή δεν μπορούσε να εξαγνιστεί τελετουργικά. Βασικό παράδειγμα ήταν ο φόνος και ειδικά ο συλλογικός φόνος αθώου αίματος:


Καὶ δὲν θέλετε μολύνει τὴν γῆν εἰς τὴν ὁποίαν κατοικεῖτε· διότι τὸ αἷμα αὐτὸ μολύνει τὴν γῆν· καὶ ἡ γῆ δὲν δύναται νὰ καθαρισθῆ ἀπὸ τοῦ αἵματος τοῦ ἐκχυθέντος ἐπ αὐτῆς, εἰμὴ διὰ τοῦ αἵματος ἐκείνου ὅστις ἔχυσεν αὐτὸ. Μὴ μολύνετε λοιπὸν τὴν γῆν, εἰς τὴν ὁποίαν θέλετε κατοικήσει, ἐν μέσῳ τῆς ὁποίας ἐγὼ κατοικῶ· διότι ἐγὼ ὁ Κύριος εἶμαι ὁ κατοικῶν ἐν τῷ μέσῳ τῶν υἱῶν Ἰσραήλ. (Αριθ 35:33-34)


Η συσσώρευση αμαρτίας στη γη εγκυμονούσε τον κίνδυνο αντιστροφής του δώρου του Θεού, κίνδυνο εξορίας, κίνδυνο επιστροφής στο χάος, κίνδυνο κατάλυσης της δημιουργίας, ολόκληρης της κτίσης. Η απόσυρση του Θεού από την γήινη κατοικία του θα σήμαινε το τέλος ολόκληρου του κόσμου.


Τι θα συνέβαινε, αλήθεια, στην περίπτωση που ο κόσμος ολόκληρος, Ισραήλ και έθνη μαζί (Πραξ 4:27), συνωμοτούσε στο να χύσει αθώο αίμα-και δεν μιλάμε για το οποιοδήποτε αθώο αίμα αλλά για το αίμα του ίδιου του υιού του Θεού; Πώς αυτό θα επιδρούσε στον ναό, στην γήινη κατοικία της θείας παρουσίας; Η βεβήλωση θα ήταν τέτοια που θα διείσδυε στα Άγια των Αγίων, θα κατέκλυζε τον ναό και θα εκδίωκε την παρουσία του Θεού απ’ τον ναό του-μια αποχώρηση χωρίς προηγούμενο. Ο κόσμος, όπως τον γνωρίζαμε μέχρι εκείνη τη στιγμή, θα έφτανε στο τέλος του. Θα έπρεπε να αναδημιουργηθεί απ’ την αρχή.


Η βεβήλωση του ναού προκάλεσε τη ρηγμάτωση του καταπετάσματος και τη βίαιη έξοδο της θείας παρουσίας απ’ τη γήινη κατοικία της. Η αποχώρηση της θείας παρουσίας συμβαίνει ταυτόχρονα με τη διάλυση του κόσμου, όπως μαρτυρούν τα φαινόμενα του σκοταδιού (Λουκ 23:45), του σεισμού, το σκίσιμο της γης ολόκληρης (Ματ 27:51). Γι αυτόν τον λόγο το ρήγμα του καταπετάσματος συνοδεύεται με ρήγματα στην κτίση, την έναρξη της ήττας του παλαιού κόσμου. Πράγματι, το καταπέτασμα συμβόλιζε τον έναστρο ουρανό και το σκίσιμό του παραπέμπει σε εσχατολογικές προφητείες των Γραφών για την κατάλυση της δημιουργίας (π.χ. Ησα 34:4 · 63:19 · Αγγ 2:6, 21). Γι αυτό ψάλλουμε την Μεγάλη Παρασκευή (μετάφραση Αποστολικής Διακονίας):


Ένεκα του Πάθους Σου όλη η Δημιουργία ήλλασσεν όψιν ·


διότι τα πάντα συμμετείχον εις το Πάθος Σου,


ω Λόγε του Θεού,


επειδή εγνώριζον ότι είσαι Αυτός που συγκρατεί το παν.


Ότι η αμαρτία θα φέρει τελικά την αποχώρηση της θείας παρουσίας από τον ναό της ήταν κάτι γνωστό για τους Ιουδαίους της εποχής, από τις σέκτες του Κουμράν έως τους ραβίνους του 1ου και 2ου αιώνα. Αλλά αυτό που βλέπουμε εδώ είναι ότι ο Ιησούς συμπεριέλαβε το αναπόφευκτο αυτό δράμα, όπως και την αποκατάσταση, στο ίδιο του το σώμα. Αυτό που λάμβανε χώρα στον ναό καθρέφτιζε αυτό που λάμβανε χώρα στο σώμα του ίδιου του Χριστού ο οποίος λειτουργούσε και ως καταπέτασμα (Εβρ 10:20) αλλά και ως ιλαστήριο (Ρωμ 3:25) συσσωρεύοντας επάνω του την αμαρτία του κόσμου. Στο σώμα του ο Ιησούς περιέλαβε τον ναό που θα καταστρεφόταν και τον ναό που θα ξαναχτιζόταν σε τρεις μέρες (Ιωαν 2:19-21). Σε ένα σώμα επήλθε η αμαρτία, η κατάρα, η αποστροφή, η εγκατάλειψη της θείας παρουσίας, ο θάνατος της παλαιάς κτίσης αλλά και η αποκατάσταση, η αναδημιουργία των πάντων, η ανάσταση. Επομένως, το σημείο συνάντησης του ανθρώπινου και του θείου, το σημείο προσευχής και λατρείας, το σημείο λήψης καθαρισμού και συγχώρεσης αμαρτιών μετατίθεται. Όπως λέει και ο καθολικός θεολόγος Hans Urs von Balthasar:


Η βουλή του Θεού ήταν να κρατήσει τη σχέση του με τον κόσμο μόνο διαμέσου ενός ανθρώπου, του Ιησού Χριστού, ο οποίος είναι το κέντρο αυτής της σχέσης, το περιεχόμενο αυτής της σχέσης και η αιώνια διαθηκική εκπλήρωση αυτής της σχέσης. . . .


Και, ως το κέντρο αυτού του κόσμου, αυτός είναι το κλειδί της ερμηνείας όχι μόνο της κτίσης, αλλά και του ίδιου του Θεού.


 •  0 comments  •  flag
Share on Twitter
Published on April 10, 2015 07:37

���� ���������������� ����������������������

torn veil1


�������� ������������������ ������ ���� ������ ������������������ �������� ������ ���������� �������� ������������ ���������������� ���� ���������������������� ������ �������� ������ ������, ������ �������� ���������� �������� (�������� 27:50-51�� �������� 15:37-38�� �������� 23:45-46). �� ������ ���������������������� ���������������� ���������� ������ ������������������������ ���������� ������ �� ���������������� ������ �������� ������ ���������� ���������� ������������������������ �������� ������ �������� �� �������������� ������������ �������� ���� �������� ���������������� ������ �������� ������ ���������� ���������������� ������ ������������������ ������������. �������� ���������� �������� �� ������������ ������������ ������ ���������� �������� ���������� �� ���������������� ������ ������������������. ���� ��������������, ��������, �������� �������������������� �������������������� �������� ���������� ������ �������� ������ �������� ���������������������� ������ ������������ ������ ������������������.


������������ ���� ���������� ������ ���� �������������� ������ ���� ���������������������� ���������������� ������ �������� ���������� ��������, �������� ������ ���� �������������� ������ ������������������������������ �� ���������������� �������� ��������������������, �������������� �������� ���������������� ������ ������ ������������������. ������������, ������ ���������� ���������������� ���� ������ ������������������ ������ ������ ������������������ ���������������� ������ �������� �� ������ ������������������ ���������������� ������ ������������ ���� �������� ������ ����������, ���������� ������ ���� ������ ������������������ ���������������������� �������������������������� ������ ������������������ ������ ���� (����. ��.��. �������� 26:33 ������ 37:5). �������������� �������������� ������ ���� ������������������ ���������������������� ���������� �������� ������ �������������������� ������ ������������������ ����������������������, ������������������ ���� ������ ������ �������������� ������ ������������������ ������ �������� ���������������� ������������������ (������ 6:19�� 9:3).


������ ���������� �� ���������� �������� ������ ������������������ ������ ������������������ ������ ���������������� �������������� ������ ������������ ���������� �������� ������. �� ���������� �� ������������ ������ 24:2, ���������������� ������ ������ ������, �������������������������� ������ ������������������ ������ �� ���������������� �������������� ������������������ ������ ������ ������ ������ �������������������� ������ 3:12, ������ ������������ ������ ���� ������������ ������������� �������� �������������. ���� �������� ���� ������������ ������ ���������������������� ������ �������������� �������� ����������������, ������������������������ ������ ������ ������������������ ������ ������ ���� ���������������������� ������ ������ ������ ���� ���������� ���������� ���� ������ �������������������� (26:61). ���������� ������ ������ ������ ������ ������������������, �������� ������������ �������� ���� �������������� ������ ����������������������������, ���� �������������������� ������ �������������������� �������� ���������� �������������� ������ ��������������: ����� ����������������� ������� ��������� ������� ����� ������������� ���������������� ��������������������, ����������� ��������������� . . .�� (27:40).


����������������, ������������, �� ���������������� ������ ��������, ���� ������������ ������������ ������ ���� �������������������� ������ ������������������ ������ ���������� ������ ����������. ���� ��������������, ������������, ������ ����������������������������, �������������������� ���� �������������� ������������ �������������������� ������ ���������� ������ ������ ������ ������������������. ����������������������������, ������ ���� ���������� ���� �������������� ������������ ������ �������� ������������������ �� ������ ������ ���������������������� ������ �������� ���� ������������ ������ ����� ���������������� ������ ���������� �������� (b. Yoma 39b). ����������, ��������, ������������ �� �������� ������ ���������� ������;


���������������� ���������� �������������������� ������������ ������ �������� ���������������� �������������� ���������� ������� ������ ���������������� ������ ��������, �������� �� ������������ ���������������� �������������� ������ ���� ���� �������� ������ ������������������ ������. ���������� �� ������������ ���������������� �������������������� �������� �������������� ������ ���������������� ���� ���������� ���������� �� ��������������, �� �������� ������ ��������, �������� �� ������������������, ���� ������������������ ����� �������������� ���� �������������� ������ �������������������� �� ������������������ ������ ���������������� ������, ��������������������� ����� �������������� �������������� (26:65). �� ���������� ������ ���� ������������ ������������ ���� ���������� ������ ���������� ������������ �������� ������������ ������ ���� ���������������� ���� ���������������������� �������� �������������� ������������ �������������� ����������, ������������������ ������ �������� �������������������� ������ ������ ������������ ���������� ���� �������������� ���� �������� ������ ������������ (����. ��.��. ������������ 36:22�� 37:1). ��������������������, �������� �� �������� �������� ������������ ���� ������������ ������ �������� ������, �������� ���������������� �������������� ���� ���������� ������������ �������� ���������� ��������. ���� ���������������������� ���������� ������������.


������������, ������������ ���� �������������� ������������ �������������������� ������������, ������������ ����� �������� ���� ������������ ���� ���������������������� ���� ������������ ������ ������������ �������� ������ ���� ���������� ������. �� ������������ ������ �������������������������� �������� ������ ���� ���� (27:50) ������������������ ���� ������ �������������� ���������������� ������������ ������� ������ ������������, ������. ���� �������������� ������ ������������ ������ ���������������������� ������������������ ������ �������� ���������������� ������.


���� �������������� ������������, ��������, ������������������ ������ ���� ���������������������� �������� ������ ������������ ������������ ����� �������������� ���������������������� ��������. �������� ������������ ������ ��������������������. ������ ������������������������, ��������, ���� ��������; �������� ���������������������� ����������������, �� �������������������� ����������, ���� ���� ���������� ������������������, �������� ���� �������������������� ������ �������������������������� ������ ������ ������������ �������������������� ������ �������� ������ ���������������� ������ �������������������� ������ ��������. ������. �������� �������������� �������������������� ������������������ ���������� ������ ������ �������������� �� �������������� ������������������������ ������������������ ���������������������� ��.��. ���������� ��������, ������������ ���� ���������� �������� ������ ���������� ���������� ������������������ ������ ���� �������������������� �� �������������������� ���������� ���������������� ������ �������������� (������ 4:25, 30 �� 9:9). ������ �� �������������� �������� ������ ����������������, �������� ���� ������������ �������������������� ������ ������������������ ������ ��������, �������� ������������������ ��������, ������ ���������� ������������ ���� ������������������ �� ������������������ ������������������ ���� �������� ������ ���������� (������ 4:5-7, 16-18).


�� ���������� ������ ������������������, ��������, �������������� ���������� �� ������������������, ���������� ����������������, ��������������. ���� ���������� ������ �������������� ������ ���������������� �� ������������������ ���� ���������� ���������� (�������� 15:27-31). �� �������� ������ ������������ �������� �� ���������� ������ ������������������. �������� �� �������������� ������ ���������������� �������� ������ ������������������ ��������, �������� ������ ������ ������������������ ������������������������ ���� ���������������������� ������ �������������������� ���� �������� ������ ���������� ������ ������������������������ ���� ������������������, ���� ���������� �������������� ������ �������������� ������ ����������������. �� �������������������� ������ �������������������� �������������� ������ ������ ���������������� ������ �������� ������ ����������, ������ ���������� ������ ������������������, �������� �� ������������������ �������������� ���� �������� ���� �������� ������ ���������� (������ 16:13-19).


������ �������� ���������������� ���������� �� ���������������� ������ �������� ������ ���������������� ���� ���������������� ���� ���������������� ��������. ���� �������� �������������� ������ �������� ������ ������ ������������ ������ �������������� ���� ����������������������. ���� ������������������������ �������������� ����������������������, ������������, �������������������� ������ ���������������� ������ ������������������ ������ �������� �������������� ��������. ������ ����������������������, ��������, ������������������ �� ������������������ �������������������� �������������� �������� ���������������������� �� ������������������ �������������������� ���� �������� ������ ���������� ������ ������������������ ���� �������� ���������������� ���� ������ �������������� �������� ���� ������������������������ ������ ���������� ������ ������. ���� ���������� ������ ��������, ������ ������������ ������ ����������������, �� �������� ���������� �������������� �������� �������������� ������ ���� �������������������� ������ �������������������������� �������� ������ (������ 8), ������������ �������������� �� ���������������� ������ �������� ������ ���� ������������������������ ������ ������ ������ (������ 10): ��������� ���������������� ��������� ������������� �������� ������� ����������� ������� ������������ �������� ����� ������������������ (10:18).


������������ ������ ������������������������ ������ ���� ������������������������������ ������ �������������������������� ��������������������, ���������������������� �� ���������������� ������ ������������ ������������������������ �������������� ���� ���� ������������ ������ �������� ������ ���������������� ���� �������������������� ������������������������. ������������ �������������������� �������� �� ���������� ������ ������������ �� �������������������� ���������� ���������� ��������������:


������� ������� ������������� ��������������� ������� ������� ������� ������� �������������� ����������������������� ����������� ����� ��������� ���������� ��������������� ������� ��������� ������� ��� ����� ������� ��������������� ����� ������������������� �������� ������� ��������������� ������� ���������������������� ����� ������������, ���������� ������� ������� ��������������� ���������������� ����������� ������������� ����������. ����� ����������������� ������������� ������� �������, ������� ������� �������������� ������������� ���������������������, ����� ���������� ������� �������������� �������� ����������������� ����������� �������� ��� ������������� ����������� ��� ����������������� ����� ����� ���������� ������� ���������� ��������������. (�������� 35:33-34)


�� �������������������� ���������������� ������ ���� ���������������������� ������ �������������� ���������������������� ������ ���������� ������ ��������, �������������� ��������������, �������������� �������������������� ������ ��������, �������������� ������������������ ������ ����������������������, ������������������ ������ ������������. �� ���������������� ������ �������� ������ ������ ���������� ���������������� ������ ���� �������������� ���� ���������� ������������������ ������ ������������.


���� ���� ������������������, ��������������, �������� ������������������ ������ �� ������������ ������������������, ������������ ������ �������� �������� (�������� 4:27), ���������������������� ������ ���� ���������� �������� ��������-������ ������ ������������ ������ ���� ���������������������� �������� �������� �������� ������ ���� �������� ������ ���������� ������ �������� ������ ��������; ������ �������� ���� ������������������ �������� ������, �������� ���������� ���������������� ������ ���������� ������������������; �� ���������������� ���� �������� ������������ ������ ���� ���������������� ������ �������� ������ ����������, ���� ������������������ ������ ������ ������ ���� �������������� ������ ���������������� ������ �������� ������� ������ ������ ������-������ ������������������ ���������� ����������������������. �� ������������, �������� ������ ������������������ ���������� ������������ ���� ������������, ���� ������������ ������ ���������� ������. ���� ������������ ���� ������������������������������ ������� ������ ��������.


�� ���������������� ������ �������� ������������������ ���� ������������������ ������ ���������������������������� ������ ���� ���������� ���������� ������ ���������� ������������������ ������� ���� ���������� ���������������� ������. �� ������������������ ������ ���������� ������������������ ������������������ �������������������� ���� ���� �������������� ������ ������������, �������� ������������������ ���� ������������������ ������ ������������������ (�������� 23:45), ������ ��������������, ���� �������������� ������ ������ ������������������ (������ 27:51). ���� ���������� ������ �������� ���� ���������� ������ ���������������������������� ���������������������� ���� �������������� �������� ����������, ������ ������������ ������ ���������� ������ �������������� ������������. ����������������, ���� ���������������������� ������������������ ������ �������������� ������������ ������ ���� �������������� ������ �������������������� ���� �������������������������� �������������������� ������ ������������ ������ ������ ���������������� ������ ���������������������� (��.��. ������ 34:4 �� 63:19 �� ������ 2:6, 21). ���� �������� ���������������� ������ ������������ ������������������ (������������������ ���������������������� ������������������):


���������� ������ ������������ ������ ������ �� �������������������� ���������������� �������� ��


���������� ���� ���������� ���������������������� ������ ���� ���������� ������,


�� �������� ������ ��������,


������������ ������������������ ������ ���������� ���������� ������ ������������������ ���� ������.


������ �� �������������� ���� ���������� ������������ ������ ������������������ ������ ���������� ������������������ ������ ������ ������ ������ �������� �������� ������������ ������ �������� ������������������ ������ ������������, ������ ������ ������������ ������ �������������� ������ �������� ���������������� ������ 1���� ������ 2���� ����������. �������� �������� ������ ���������������� ������ ���������� ������ �� ������������ ������������������������ ���� ���������������������� �������� ����������, �������� ������ ������ ������������������������, ������ �������� ������ ���� ��������. �������� ������ �������������� �������� �������� ������ �������������������� �������� ������ �������������� �������� ������ �������� ������ ���������� ������ �������������� �� ������������ ������������������������ ������ ���� ���������������������� (������ 10:20) �������� ������ ���� ������������������ (������ 3:25) �������������������������� ���������� ������ ������ �������������� ������ ������������. ������ �������� ������ �� ������������ ������������������ ������ ������ ������ ���� �������������������������� ������ ������ ������ ������ ���� ������������������������ ���� ���������� ���������� (�������� 2:19-21). ���� ������ �������� ������������ �� ��������������, �� ������������, �� ������������������, �� ���������������������� ������ ���������� ������������������, �� �������������� ������ �������������� ������������ �������� ������ �� ������������������������, �� �������������������������� ������ ������������, �� ����������������. ����������������, ���� ������������ �������������������� ������ �������������������� ������ ������ ����������, ���� ������������ ������������������ ������ ����������������, ���� ������������ ���������� �������������������� ������ �������������������� ���������������� ����������������������. �������� �������� ������ �� ������������������ ���������������� Hans Urs von Balthasar:


�� ���������� ������ �������� �������� ���� ���������������� ���� ���������� ������ ���� ������ ���������� �������� ���������������� �������� ����������������, ������ ���������� ��������������, �� ������������ ���������� ���� ������������ ���������� ������ ������������, ���� ���������������������� ���������� ������ ������������ ������ �� ������������ ������������������ ������������������ ���������� ������ ������������. . . .


������, ���� ���� ������������ ���������� ������ ������������, ���������� ���������� ���� ������������ ������ ������������������ ������ �������� ������ ������������, �������� ������ ������ ���������� ������ ��������.


 •  0 comments  •  flag
Share on Twitter
Published on April 10, 2015 07:37

March 22, 2015

Το τέλος απαγορεύεται!

Augustus Caesar colour«Καὶ εἶπεν ὁ καθήμενος ἐπὶ τῷ θρόνῳ· ἰδοὺ καινὰ ποιῶ πάντα», λέει ο Ιωάννης για τον Χριστό στην Αποκάλυψη 21:5 αλλά δεν μας λέει ότι αυτή η δήλωση είχε ήδη διατυπωθεί για κάποιον άλλον. Ο Ιωάννης προϋποθέτει ότι οι αναγνώστες του ήδη ξέρουν ποιος είναι αυτός ο άλλος.


Είκοσι χρόνια περίπου μετά τη νίκη του Αυγούστου στη ναυμαχία του Ακτίου το 31 π.Χ., διεξάχθηκε ένας διαγωνισμός που θα βράβευε εκείνον που θα επινοούσε τον καλύτερο τρόπο έκφρασης τιμής στον Καίσαρα Αύγουστο. Ο νικητής του διαγωνισμού ήταν ο Παύλος Φάβιος Μάξιμος, του οποίου η ιδέα ήταν να δημιουργηθεί ένα καινούργιο ημερολόγιο προς τιμήν του Αυγούστου, το οποίο θα ξεκινούσε με την ημερομηνία της γέννησής του. Αν και δεν διασώθηκε η αρχή της επιστολής του Μαξίμου, αυτό που επιβίωσε λέει τα εξής:


“Είναι δύσκολο να γνωρίζει κανείς κατά πόσο τα γενέθλια του θεϊκού Καίσαρα σηματοδοτούν περισσότερο απόλαυση παρά όφελος. Δικαίως θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε εκείνη την ημέρα ως ισότιμη της αρχής των πάντων.


Αποκατέστησε τη μορφή όλων των πραγμάτων σε κάτι ωφέλιμο, στη φυσιολογική τους κατάσταση, εφόσον είχαν διαφθαρεί έως καταστροφής. Έδωσε καινούργια μορφή στον κόσμο ολόκληρο, ο οποίος ευχαρίστως θα αποδεχόταν την ίδια την καταστροφή του αν δεν γεννιόταν ο Καίσαρας για την κοινή καλή μοίρα.


Επομένως, δικαίως θα μπορούσε κανείς να το θεωρήσει αυτό ως την αρχή της ζωής και της ύπαρξης. Κανείς δεν θα μετανιώνει πλέον που γεννήθηκε.


Εφόσον σε καμία άλλη μέρα δεν θα μπορούσε κανείς να αποδεχθεί μια αφετηρία πιο ευεργετική για τη συλλογική και προσωπική βελτίωση από εκείνη την ημέρα που έφερε το όφελος όλων μας . . .


τότε, μου φαίνεται πρέπον τα γενέθλια του θεϊκού Αυγούστου να είναι η μόνη καθολική πρωτοχρονιά για κάθε πολιτεία. Εκείνη τη μέρα θα ξεκινάνε οι τοπικές αρχές τις υπηρεσίες τους . . . έτσι ώστε να τιμηθεί πολύ περισσότερο από τις καθιερωμένες τελετές που διεξάγονται στο όνομά του, για να ξεχωρίσει πάνω απ’ όλους. . . . Να γραφτεί ένα θέσπισμα που θα απαριθμεί τις αρετές του, έτσι ώστε αυτή μας η πράξη προς τιμήν του Αυγούστου να διαρκέσει αιώνια.”


Μ’ αυτή την περίτεχνη πρόταση, ο Μάξιμος ήθελε να οργανωθεί ο χρόνος γύρω απ’ τη γέννηση του Αυγούστου, όχι για κάποιον πρακτικό λόγο που θα βόλευε τις πόλεις της ρωμαϊκής επικράτειας οι οποίες έπρεπε να συγχρονιστούν με το καινούργιο ημερολόγιο, αλλά η πρότασή του προκύπτει εξ’ ολοκλήρου από τα κατορθώματα του Αυγούστου. Η προφανής αντίληψη του Μάξιμου, την οποία θα ασπαζόταν και πλήθος άλλων, ήταν ότι ο κόσμος βρισκόταν σε κατάσταση χάους και σε μια καταστροφική πορεία έως ότου έφτασε ο Αύγουστος στο προσκήνιο της ιστορίας για να επαναφέρει και να αποκαταστήσει τον κόσμο. Κι έτσι εφαρμόστηκε η πρόταση του Μάξιμου στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία.


Ιδού, ο Καίσαρας Αύγουστος «καινά ποιεί πάντα», είναι μια κοσμογονική θεότητα, εισαγάγει τον νέο κόσμο και νοηματοδοτεί τις μέρες του κάθε υπηκόου του. Το κάθε λεπτό που βιώνει τώρα ο άνθρωπος είναι εντός του χρόνου του καινούργιου αιώνιου τούτου κόσμου, κατ’ ακρίβεια του μόνου πραγματικού κόσμου. Οτιδήποτε προηγήθηκε δεν λογιζόταν ως κόσμος, ήταν μόνο η προετοιμασία, η πρώτη ύλη, το χάος μέσα απ’ το οποίο ο Καίσαρας έφερε τα πάντα στην ύπαρξη. Ο Καίσαρας έσωσε τον κόσμο απ’ την καταστροφή του, τερμάτισε τους πολέμους και επανάφερε την τάξη. Προτού καν πεθάνει, ο Καίσαρας είχε λάβει μυθικές διαστάσεις στη ρωμαϊκή επικράτεια.


Βάση αυτού του κοσμοειδώλου, δεν υφίσταται μελλοντικός κόσμος γιατί ο κόσμος και ο χρόνος που εισάγει ο Καίσαρας είναι αιώνιος. Η ουτοπία πραγματώθηκε. Δεν υπάρχει κάτι άλλο εκεί έξω στο οποίο να αποβλέπει ο άνθρωπος. Δεν υπάρχει προσμονή για έναν καλύτερο κόσμο, εφόσον το βέλτιστο επιτεύχθηκε. Η ιστορία ξεκινά με τη γέννηση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και ο κόσμος θα διατηρείται στην ύπαρξη, στην τάξη και μακριά από το χάος όσο καιρό αυτή η ρωμαϊκή αυτοκρατορία διαρκεί. Άρα το όραμα του νέου κόσμου προϋποθέτει τη μονιμότητα, την αναγκαιότητα της ατέρμονης αυτοκρατορίας της Ρώμης.


Όμως, η μονιμότητα του οποιουδήποτε καθεστώτος δεν μπορεί να επιβληθεί, παρόλο που πολλοί ανάμεσά μας συμβιβάζονται και καταπίνουν το χάπι «μα έτσι είναι τα πράγματα». Από την αρχή της Βίβλου έως το τέλος της κατακλυζόμαστε από προειδοποιητικά οράματα και αφηγήσεις της αστάθειας των ανθρώπινων αυτοκρατοριών. Άλλοτε εμφανίζονται ως πύργοι που πέφτουν (Γένεση 11), ως αγάλματα που σπάνε (Δανιήλ 2), ως θηρία που ρίχνονται στις φλόγες (Αποκάλυψη 19), κ.α. Η δοξολογία του Δανιήλ είναι χαρακτηριστική:


ἔσται τὸ ὄνομα τοῦ κυρίου τοῦ μεγάλου


εὐλογημένον εἰς τὸν αἰῶνα


ὅτι ἡ σοφία καὶ ἡ μεγαλωσύνη αὐτοῦ ἐστι


καὶ αὐτὸς ἀλλοιοῖ καιροὺς καὶ χρόνους


μεθιστῶν βασιλεῖς καὶ καθιστῶν


(Δανιήλ 2:20-21)


Η εσχατολογία αναπτύσσεται όταν η ανθρώπινη εμπειρία έρχεται σε σύγκρουση με τις αξιώσεις της αυτοκρατορίας. Η αυτοκρατορία επιμένει στην απουσία εναλλακτικής ζωής, εναλλακτικής θεώρησης του τόπου και του χρόνου και προσμονής κάποιου διαφορετικού μέλλοντος. Είναι αυτοαναφορική. Οι γιορτές της, οι ναοί της, οι λατρείες της δεν παραπέμπουν πέραν του εαυτού τους, δεν είναι σύμβολα. Είναι η ίδια η πραγματικότητα η οποία λατρεύεται. Το σύμβολο είναι ταυτόχρονα και η πραγματικότητα στην οποία παραπέμπει.


Επομένως, εφόσον η ουτοπία πραγματώθηκε, οι μη-ουτοπικές ή δυστοπικές εμπειρίες των ανθρώπων εντός αυτής της αυτοκρατορίας απλά δεν υπάρχουν, οφείλουν να αποσιωπηθούν. Πώς άλλωστε μπορούν να εξηγηθούν, εφόσον δεν είναι δυνατόν να υπάρχει ένας καλύτερος κόσμος ο οποίος θα τις διορθώσει;


Η εσχατολογία είναι αυτό που αξιολογεί και αμφισβητεί ωμά και τολμηρά την παρούσα πραγματικότητα. Η θρησκεία της αυτοκρατορίας, όμως, δεν επιτρέπει το «τέλος του κόσμου» αλλά επιμένει στη διαιώνιση του παρόντος κόσμου. Κατ’ ακρίβεια, ο τρόπος με τον οποίο εκφραζόταν η ρωμαϊκή αυτοκρατορία (υμνωδίες, επιγραφές, ευχές, κτλ.) ήταν αφοσιωμένος στο να εμποδίζει τη φαντασία από το να υποθέσει το τέλος αυτού του κόσμου. Οι δυστοπικές πραγματικότητες, όμως, έθεταν αυτή την παρούσα «ουτοπία» σε συνεχή αμφισβήτηση και οι συνέπειες του να φανταστεί κανείς το τέλος της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας ήταν πολύ σοβαρές, συχνά ολέθριες.


Αυτό το τέλος έρχεται ο Ιωάννης να εξαγγείλει στην Αποκάλυψη και αυτός είναι ο λόγος που πολλά αποκαλυπτικά κείμενα ανήκουν στην κατηγορία littérature résistance, «λογοτεχνία αντίστασης». Αυτό, όμως, το βιβλίο καταφέρνει να επανερμηνεύσει ολόκληρο τον κόσμο, δεν είναι μια απλή πολιτική επίθεση. Όσο κοσμογονικές ήταν οι αξιώσεις της Ρώμης τόσο περισσότερο είναι οι εξαγγελίες του Ιωάννη ο οποίος πρέπει τώρα να αναπροσανατολίσει το μυαλό των αναγνωστών, να επαναπροσδιορίσει τον χρόνο, να διακηρύξει τη μόνη βασιλεία που είναι αιώνια, τη βασιλεία των ουρανών, και να φανταστεί το τέλος της αυτοκρατορίας ως να έχει ήδη λάβει χώρα. Να τολμήσει να γράψει τον επικήδειο της Ρώμης (Αποκάλυψη 18) καθώς αυτή ακόμα ζούσε και βασίλευε! Να μας ελευθερώσει από τα δεσμά του παρόντος χρόνου!


καὶ ἔβαλον χοῦν ἐπὶ τὰς κεφαλὰς αὐτῶν


καὶ ἔκραζον κλαίοντες καὶ πενθοῦντες λέγοντες·


οὐαὶ οὐαί, ἡ πόλις ἡ μεγάλη,


ἐν ᾗ ἐπλούτησαν πάντες…


ὅτι μιᾷ ὥρᾳ ἠρημώθη.


(Αποκάλυψη 18:19)


 •  0 comments  •  flag
Share on Twitter
Published on March 22, 2015 13:29

���� ���������� ������������������������!

Augustus Caesar colour��������� ����������� ��� ������������������� �������� ����� �������������� ���������� ����������� ��������� �������������, �������� �� �������������� ������ ������ ������������ �������� ������������������ 21:5 �������� ������ ������ �������� ������ �������� �� ������������ �������� ������ �������������������� ������ �������������� ����������. �� �������������� ���������������������� ������ ���� �������������������� ������ ������ ������������ ���������� ���������� ���������� �� ����������.


������������ ������������ �������������� �������� ���� �������� ������ ������������������ ������ ���������������� ������ ������������ ���� 31 ��.��., �������������������� �������� ���������������������� ������ ���� �������������� �������������� ������ ���� ������������������ ������ ���������������� ���������� ���������������� ���������� �������� �������������� ����������������. �� �������������� ������ ���������������������� �������� �� ������������ ������������ ��������������, ������ ������������ �� �������� �������� ���� ������������������������ ������ �������������������� �������������������� �������� ���������� ������ ������������������, ���� ���������� ���� ������������������ ���� ������ �������������������� ������ ���������������� ������. ���� ������ ������ ������������������ �� �������� ������ ������������������ ������ ��������������, �������� ������ ���������������� �������� ���� ��������:


“���������� �������������� ���� ���������������� ������������ �������� �������� ���� ���������������� ������ ������������ �������������� ������������������������ ���������������������� ���������������� �������� ������������. �������������� ���� �������������������� ���� �������������������� ������������ ������ ���������� ���� �������������� ������ ���������� ������ ������������.


������������������������ ���� ���������� �������� ������ ������������������ ���� �������� ��������������, ������ ���������������������� �������� ������������������, ������������ ���������� ������������������ ������ ����������������������. ���������� �������������������� ���������� �������� ���������� ����������������, �� ������������ �������������������� ���� �������������������� ������ �������� ������ �������������������� ������ ���� ������ ������������������ �� ���������������� ������ ������ ���������� �������� ����������.


����������������, �������������� ���� ���������������� ������������ ���� ���� ���������������� �������� ���� ������ �������� ������ �������� ������ ������ ��������������. ������������ ������ ���� �������������������� ���������� ������ ������������������.


������������ ���� ���������� �������� �������� ������ ���� ���������������� ������������ ���� ������������������ ������ ���������������� ������ �������������������� ������ ���� ������������������ ������ ������������������ ���������������� ������ ������������ ������ ���������� ������ ���������� ���� ������������ �������� ������ . . .


��������, ������ ���������������� ������������ ���� ���������������� ������ ������������ ������������������ ���� ���������� �� �������� ���������������� ���������������������� ������ �������� ����������������. ������������ ���� �������� ���� ���������������� ���� �������������� ���������� ������ ������������������ �������� . . . �������� �������� ���� �������������� �������� ���������������������� ������ ������ ������������������������ �������������� ������ ���������������������� ������ ���������� ������, ������ ���� ������������������ �������� ������� ����������. . . . ���� �������������� ������ ���������������� ������ ���� ������������������ ������ ������������ ������, �������� �������� �������� ������ �� ���������� �������� ���������� ������ ������������������ ���� ������������������ ������������.”


����� �������� ������ ������������������ ��������������, �� �������������� ���������� ���� ������������������ �� ������������ �������� ������� ���� �������������� ������ ������������������, ������ ������ �������������� ���������������� �������� ������ ���� ������������ ������ ������������ ������ ���������������� ���������������������� ���� ������������ ������������ ���� �������������������������� ���� ���� �������������������� ��������������������, �������� �� �������������� ������ ������������������ ������� ������������������ ������ ���� ���������������������� ������ ������������������. �� ���������������� ���������������� ������ ��������������, ������ ���������� ���� ������������������ ������ ������������ ����������, �������� ������ �� ������������ ������������������ ���� ������������������ ���������� ������ ���� ������ ������������������������ ������������ ������ �������� ������������ �� ������������������ ������ ������������������ ������ ���������������� ������ ���� �������������������� ������ ���� �������������������������� ������ ����������. ���� �������� ���������������������� �� �������������� ������ �������������� ������ �������������� ������������������������.


��������, �� ���������������� ������������������ ������������ ���������� ������������, ���������� ������ ���������������������� ��������������, ������������������ ������ ������ ���������� ������ ������������������������ ������ ���������� ������ �������� �������������� ������. ���� �������� ���������� ������ ������������ �������� �� ���������������� ���������� ���������� ������ ������������ ������ ���������������������� �������������� ������������ ������������, ��������� ���������������� ������ ���������� ���������������������� ������������. ������������������ �������������������� ������ ������������������ ���� ������������, �������� �������� �� ������������������������, �� ���������� ������, ���� �������� �������� ������� ���� ���������� �� ���������������� ���������� ���� ���������� �������� ������������. �� ���������������� ���������� ������ ���������� ������� ������ �������������������� ������, ������������������ �������� ���������������� ������ ������������������ ������ ��������. ������������ ������ ��������������, �� ���������������� �������� ���������� �������������� �������������������� ������ �������������� ��������������������.


�������� ���������� ������ ������������������������, ������ ������������������ ���������������������� ������������ ���������� �� ������������ ������ �� ������������ ������ �������������� �� ���������������� ���������� ��������������. �� �������������� ������������������������. ������ �������������� �������� �������� �������� ������ ������ ���������� ���� ������������������ �� ����������������. ������ �������������� ���������������� ������ �������� ���������������� ����������, ������������ ���� ���������������� ����������������������. �� �������������� ������������ ���� ���� �������������� ������ ���������������� �������������������������� ������ �� ������������ ���� ���������������������� �������� ������������, �������� �������� ������ ������������ ������ ���� �������� ������ ���������� �������� �� �������������� ������������������������ ��������������. ������ ���� ���������� ������ �������� ������������ ���������������������� ���� ��������������������, ������ ������������������������ ������ ������������������ �������������������������� ������ ����������.


��������, �� �������������������� ������ ������������������������ �������������������� ������ ������������ ���� ������������������, ������������ ������ ������������ �������������� ������ �������������������������� ������ �������������������� ���� �������� ������ �������� ���������� ���� ������������������. ������ ������ �������� ������ ������������ ������ ���� ���������� ������ ���������������������������� ������ ������������������������������ �������������� ������ ������������������ ������ ������������������ ������ �������������������� ��������������������������. ������������ ������������������������ ���� ������������ ������ �������������� (������������ 11), ���� ���������������� ������ ���������� (������������ 2), ���� ���������� ������ ������������������ �������� ������������ (������������������ 19), ��.��. �� ������������������ ������ ������������ ���������� ����������������������������:


����������� ����� ����������� ������� ������������� ������� ���������������


������������������������ ������� ������� ������������


������� ��� ����������� ������� ��� ��������������������� ������������ ���������


������� ������������ ���������������� ��������������� ������� ���������������


����������������� ����������������� ������� �����������������


(������������ 2:20-21)


�� ���������������������� ������������������������ �������� �� ������������������ ���������������� �������������� ���� ������������������ ���� ������ ���������������� ������ ��������������������������. �� ������������������������ ���������������� �������� �������������� ������������������������ ��������, ������������������������ ���������������� ������ ���������� ������ ������ ������������ ������ ������������������ �������������� ������������������������ ������������������. ���������� ��������������������������. ���� �������������� ������, ���� �������� ������, ���� ���������������� ������ ������ ���������������������� ���������� ������ ������������ ��������, ������ ���������� ��������������. ���������� �� �������� �� ���������������������������� �� ���������� ��������������������. ���� �������������� ���������� �������������������� ������ �� ���������������������������� �������� ���������� ��������������������.


����������������, ������������ �� �������������� ������������������������, ���� ����-������������������ �� �������������������� ������������������ ������ ���������������� ���������� ���������� ������ �������������������������� �������� ������ ����������������, ���������������� ���� ������������������������. ������ �������������� �������������� ���� ������������������, ������������ ������ ���������� �������������� ���� �������������� �������� ������������������ ������������ �� ������������ ���� ������ ������������������;


�� ���������������������� ���������� �������� ������ ������������������ ������ �������������������� ������ ������ �������������� ������ �������������� ����������������������������. �� ���������������� ������ ��������������������������, ��������, ������ ������������������ ���� ������������ ������ �������������� �������� ���������������� ������ ������������������ ������ ���������������� ������������. ��������� ����������������, �� ������������ ���� ������ ���������� �������������������� �� �������������� ������������������������ (����������������, ������������������, ����������, ������.) �������� ���������������������� ������ ���� ������������������ ���� ���������������� ������ ���� ���� ���������������� ���� ���������� ���������� ������ ������������. ���� �������������������� ������������������������������, ��������, ������������ �������� ������ �������������� ������������������ ���� ������������ ���������������������� ������ ���� ������������������ ������ ���� ������������������ ������������ ���� ���������� ������ ���������������� �������������������������� �������� �������� ��������������, ���������� ����������������.


�������� ���� ���������� �������������� �� �������������� ���� �������������������� �������� ������������������ ������ ���������� ���������� �� ���������� ������ ���������� ������������������������ �������������� �������������� �������� ������������������ litt��rature r��sistance, ���������������������� ����������������������. ��������, ��������, ���� ������������ �������������������� ���� ���������������������������� ���������������� ������ ����������, ������ ���������� ������ �������� ���������������� ��������������. ������ ������������������������ �������� ���� ���������������� ������ ���������� �������� ���������������������� ���������� ���� �������������������� ������ ������������ �� ������������ ������������ �������� ���� ���������������������������������� ���� ���������� ������ ��������������������, ���� ���������������������������������� ������ ����������, ���� �������������������� ���� �������� ���������������� ������ ���������� ������������, ���� ���������������� ������ ��������������, ������ ���� ������������������ ���� ���������� ������ �������������������������� ���� ���� �������� ������ ���������� ��������. ���� ���������������� ���� ������������ ������ ������������������ ������ ���������� (������������������ 18) ���������� �������� ���������� ���������� ������ ����������������! ���� ������ ���������������������� ������ ���� ���������� ������ ���������������� ������������!


������� ������������� ��������� �������� ������� ��������������� ������������


������� ��������������� ������������������� ������� ��������������������� �������������������


���������� ����������, ��� ����������� ��� �������������,


����� ��� ���������������������� ����������������


������� ������� �������� ����������������.


(������������������ 18:19)


 •  0 comments  •  flag
Share on Twitter
Published on March 22, 2015 13:29

March 8, 2015

Το Πραγματικά Καινούργιο

moses floatingΥπάρχει το απόλυτα νέο ή βρισκόμαστε σε μια ατέρμονη επανάληψη των ίδιων πραγμάτων;


Αυτό το ερώτημα είναι παλιό, αλλά θα ήθελα να το σκεφτούμε και υπό το φως κάποιων σύγχρονων επιστημονικών μελετών.


Το ανθρώπινο μυαλό είναι ρυθμισμένο με τέτοιο τρόπο ώστε πάντοτε να συμπληρώνει τα κενά μ’ αυτό που ήδη γνωρίζει. Δηλαδή, όταν ο άνθρωπος βλέπει κάτι που δεν είναι ξεκάθαρο ή πλήρες, αυτόματα θα επιστρατεύσει τη γνώση που ήδη κατέχει για να το εξηγήσει. Άρα, δεν στηρίζεται ποτέ σ’ αυτό που πραγματικά βλέπει, αλλά σ’ αυτό που ήδη γνωρίζει μέχρι στιγμής. Επομένως, ακόμα και το εντελώς νέο, μπορεί κανείς να το κατανοήσει και να το περιγράψει ως κάτι που έχει ήδη δει.


Ακόμα κι όταν υπάρχουν εμπόδια στην όρασή μας, το μυαλό μπορεί να προβλέψει ακριβώς τι είναι αυτό που πρόκειται να δει, προτού το δει καν. Με άλλα λόγια, «γνωρίζουμε» από πριν αυτό που πρόκειται να δούμε. Το μυαλό μας λειτουργεί κάπως σαν ένα κουτί γεμάτο από κομμάτια παζλ (κομμάτια από τη μνήμη και άλλες αισθήσεις). Μόλις βρεθώ μπροστά σε κάποιο φαινόμενο, αμέσως επιστρατεύω τα κομμάτια του παζλ που ήδη ενυπάρχουν σε μένα για να το εικονογραφήσω στο μυαλό μου (κάτι παρόμοιο περιέγραφε και η Julia Kristeva στην έρευνά της για τη διακειμενικότητα).


Η περιγραφή της πραγματικότητας που δημιουργώ στο κεφάλι μου είναι τόσο ισχυρή και επομένως ικανή να αντικαταστήσει, να ταυτίσει το αντικείμενο που βλέπω με αυτό που αντιλαμβάνομαι, ασχέτως αν είναι διαφορετικά τα δύο ή όχι. Φαίνεται πως ο άνθρωπος τείνει να ελαχιστοποιεί την έκπληξη. Μ’ αυτό τον τρόπο επιχειρεί να ελέγξει τον κόσμο του και να επιβιώσει σ’ αυτόν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.


Σ’ αυτήν την ανθρώπινη τάση ταιριάζει το ανέκδοτο με τον κύριο που έχασε το πορτοφόλι του και κοιτούσε κάτω απ’ το φανάρι του δρόμου για να το βρει. Όταν ένας φίλος του τον ρωτά γιατί να μην κοιτάξει και σε άλλα μέρη μήπως το έχασε κάπου αλλού, αυτός απαντάει: «Αφού μόνο εδώ έχει φως». Πράγματι, η αλήθεια είναι ότι εμείς οι άνθρωποι επιμένουμε στο γνώριμο, στο ελέγξιμο. Γι αυτό είναι και ήταν πάντοτε δύσκολο για τον άνθρωπο να δεχθεί την πιθανότητα του απόλυτα καινούργιου, του εξωγενούς, πολλώ δε μάλλον, να ελπίζει σ’ αυτό. Εννοείται ότι μια τέτοια προσδοκία εμπεριέχει το ρίσκο της απογοήτευσης. Η επιφύλαξη ή η άρνηση του να ελπίζω στο καινούργιο αποκτά έναν αέρα ρεαλισμού, ασφάλειας και σύνεσης αλλά ταυτόχρονα είναι μια συνεχής παραμονή κάτω απ΄ το φανάρι του δρόμου.


Η κλήση του καινούργιου είναι μια κλήση θανάτου, δηλαδή μια κλήση παραίτησης από κάθε έλεγχο, μια κλήση παράδοσης στο άγνωστο, ή . . . στο άγνωστο χέρι που κινεί την ιστορία. Είναι μια πρόσκληση στη λογική να υπερβεί το ένστικτο, να αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο ότι μπορεί να φανεί στον ορίζοντα κάτι που «μάτι δεν έχει δει». Πρόκειται για την πίστη στη δημιουργία εκ του μηδενός, πρόκειται για την προφητική όραση που πασχίζει να ντύσει με γνώριμες λέξεις αυτό που δεν μπορεί να αρθρώσει επειδή δεν το χει ξαναδεί.


Ο ρόλος της ιστορίας της δημιουργίας εκ του μηδενός δεν ήταν ούτε είναι να παραδώσει μαθήματα επιστήμης των απαρχών. Ο ρόλος της ιστορίας της δημιουργίας ήταν και είναι η πυροδότηση μιας νέας ιστορίας δημιουργίας (Ησα 65:17). Είναι να κρατήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο ότι υπάρχει κάτι το οποίο δεν είδες ή βίωσες ακόμα. Το απόλυτα καινούργιο είναι εφικτό, εγκυμονείται, ἤγγικεν.


Η ιστορία της δημιουργίας πυροδότησε και την ιστορία της εξόδου, της δημιουργίας του Ισραήλ. Το απόλυτα νέο μοιάζει με τη γέννηση ενός μωρού σ’ ένα ζευγάρι Λευιτών (Έξοδ 2:1). Μια ασήμαντη φρασούλα θα ενώσει τη δημιουργία του κόσμου με τη γέννηση αυτού του παιδιού και του ρόλου που θα παίξει στην ιστορία: «Και [η μητέρα του] τον είδε ότι ήταν καλός» (Έξοδ 2:2: wattere otho ki-tov hu). Το ρήμα «βλέπω» μαζί με το επίθετο «καλό» σχεδόν πάντα στη Βίβλο χρησιμοποιείται για τον Θεό την ώρα της δημιουργίας, επτά φορές (Γεν 1:4, 10, 12, 18, 21, 25, 31). Έτσι κι εδώ, οι ενδείξεις λένε ότι η γέννηση του παιδιού είναι το ελπιδοφόρο γεγονός που πρόκειται να ξεκινήσει μια δεύτερη δημιουργία. Είναι δυνατόν, σ’ έναν απλό Λευίτη να αποδοθεί ένας ρόλος τόσο καθοριστικός για την ιστορία όσο ο ήλιος, οι πλανήτες και τα αστέρια; Κι όμως, ο Μωυσής φορτίζεται απ’ την αρχή με τέτοιες διαστάσεις.


Κι έτσι κατασκευάζεται η «κιβωτός» (Έξοδ 2:3: tevah) στην οποία θα σωθεί το παιδί των Λευιτών. Η κιβωτός του Μωυσή παραπέμπει στην κιβωτό του Νώε, εφόσον η μόνη άλλη περίπτωση όπου η λέξη tevah χρησιμοποιείται είναι για την κιβωτό του Νώε (Γεν 6:14), τη δεύτερη αρχαία ιστορία όπου ο Θεός δημιούργησε ξανά απ’ την αρχή. Το λεκτικό παζλ μας βοηθά να συνδέσουμε τις δύο ιστορίες και θεωρώ ότι η συγκεκριμένη λέξη τοποθετείται εσκεμμένα για να οδηγήσει τον αναγνώστη στη σύνδεση με τον κατακλυσμό, με μια νέα δημιουργία. Παρόλο που η ζωή του παιδιού (δηλ. ολόκληρου του λαού) απειλείται, η αποτυχία του δυνατού να συντρίψει τον αδύναμο και ευάλωτο, το αβοήθητο βρέφος, είναι αξιοσημείωτη. Υπάρχει μια κιβωτός ικανή να πλεύσει, να οχυρώσει ανεξήγητα τον ανήμπορο μέσα στα απειλητικά νερά του χάους που τον περικυκλώνουν. Η ζωή ειρωνικά θριαμβεύει μέσα στο ποτάμι ενός θεού άγνωστου, του εχθρικού Νείλου, και μαζί με τη ζωή θριαμβεύει και η προσδοκία για το νέο.


Γνωρίζοντας αυτή την ανθρώπινη τάση να ερμηνεύει κανείς τα πάντα υπό το φως του γνώριμου, πώς θα έπρεπε να αντιδρώ; Πρώτον, πρέπει να αναγνωρίσω ότι πιθανότατα δεν εξαιρούμαι απ’ αυτήν την ανθρώπινη λειτουργία. Ταυτόχρονα, όμως, μπορώ συνειδητά να «ανοίξω» προς το άγνωστο, προς το καινούργιο. Ακόμα και εντός του πλαισίου του γνώριμου και του οικείου, να αφήνω συνεχώς χώρο για την έκπληξή μου. Παραδειγματική είναι η στάση της αδελφής του Μωυσή.


Η αδελφή του Μωυσή, ο παρατηρητής της ιστορίας ή «κατάσκοπος» της ιστορίας κατά τους Εβδομήκοντα, περιμένει να δει «τι θα γίνει σ’ αυτόν» (Έξοδ 2:4: mah-yye’aseh lo). Είναι τόσο φορτισμένο αυτό το ρήμα στην παθητική φωνή. Από ποιον θα γίνει; Ποια η προσδοκία; Πού η τυχαιότητα της ύπαρξης; Η ιστορία απαιτεί και βρίσκει στο πρόσωπο της αδελφής του Μωυσή τον ιδανικό αναγνώστη, τον ιδανικό επόπτη των γεγονότων. Ένα βλέμμα που παρακολουθεί τις εξελίξεις στο χάος με ανοιχτοσύνη προς το αόρατο χέρι που κινεί την ιστορία, με αναμονή, ερμηνεύοντας κάθε ασήμαντη λεπτομέρεια και συγκυρία ως επεισόδιο πλοκής, μιας πλοκής με κατεύθυνση, προορισμό και σχέδιο. Πάντα υπάρχει θείο χέρι πίσω απ’ την εβραϊκή παθητική φωνή. Όμως δεν ξέρουμε ακριβώς «τι θα γίνει σ’ αυτόν». Το μέλλον είναι ανοιχτό. Εγώ το μόνο που μπορώ να γνωρίζω είναι ότι επέλεξα τη ζωή, είπα «όχι» στον θάνατο του ανυπεράσπιστου, αψήφησα τις επιβολές του δυνατού, τοποθέτησα τις ελπίδες μου στην κιβωτό και τώρα περιμένω να δω τι θα γίνει σ’ αυτόν, σε μας. Η προσμονή νοηματοδοτεί τις ενέργειές μου, δίνει αξία σε όλα μου τα ρίσκα. Δεν είναι ποτέ παθητική. Η προσμονή, παρόλο που διαισθάνεται μια τάξη αόρατη, μια πλοήγηση νοήματος, συμμετέχει ενεργά στη διεξαγωγή του θαύματος της διάσωσης του βρέφους: «καὶ εἶπεν ἡ ἀδελφὴ αὐτοῦ τῇ θυγατρὶ Φαραω θέλεις καλέσω σοι γυναῖκα τροφεύουσαν ἐκ τῶν Εβραίων καὶ θηλάσει σοι τὸ παιδίον» (Έξοδ 2:7).


Δεν είναι τρελό, λοιπόν, να σκεφτούμε το ενδεχόμενο ότι το απόλυτα καινούργιο είναι υπαρκτό όσο κι αν η νόησή μας αδυνατεί να το αρθρώσει. Δεν είναι τρελό να σκεφτούμε το ενδεχόμενο ότι αυτό που ψάχνουμε βρίσκεται πέραν απ’ το οικείο φως του φαναριού. Και τέλος, δεν είναι τρελός αυτός που απομακρύνεται απ’ το φανάρι, αψηφά το σκοτάδι και βρίσκεται πάντοτε σε αναμονή της έκπληξης, περιμένοντας να δει «τι θα γίνει σ’ αυτόν».


 •  0 comments  •  flag
Share on Twitter
Published on March 08, 2015 13:34

���� �������������������� ��������������������

moses floating�������������� ���� �������������� ������ �� ���������������������� ���� ������ ���������������� ������������������ ������ ���������� ������������������;


�������� ���� �������������� ���������� ����������, �������� ���� ���������� ���� ���� ������������������ ������ ������ ���� ������ �������������� ������������������ �������������������������� ��������������.


���� ������������������ ���������� ���������� �������������������� ���� ������������ ���������� �������� �������������� ���� ���������������������� ���� �������� ����� �������� ������ ������ ����������������. ������������, �������� �� ���������������� ������������ �������� ������ ������ ���������� ���������������� �� ������������, ���������������� ���� �������������������������� ���� ���������� ������ ������ �������������� ������ ���� ���� ����������������. ������, ������ �������������������� �������� ����� �������� ������ �������������������� ������������, �������� ����� �������� ������ ������ ���������������� ���������� ��������������. ����������������, ���������� ������ ���� �������������� ������, ������������ ������������ ���� ���� �������������������� ������ ���� ���� �������������������� ���� �������� ������ �������� ������ ������.


���������� ���� �������� ���������������� �������������� �������� ���������� ������, ���� ���������� ������������ ���� ������������������ �������������� ���� ���������� �������� ������ ������������������ ���� ������, ������������ ���� ������ ������. ���� �������� ����������, ������������������������ ������ �������� �������� ������ ������������������ ���� ����������. ���� ���������� ������ �������������������� ���������� ������ ������ ���������� ������������ ������ ���������������� �������� (���������������� ������ ���� ���������� ������ ���������� ������������������). ���������� ���������� �������������� ���� ������������ ������������������, ������������ ���������������������� ���� ���������������� ������ �������� ������ ������ �������������������� ���� �������� ������ ���� ���� �������������������������� ������ ���������� ������ (�������� ���������������� �������������������� ������ �� Julia Kristeva �������� ������������ ������ ������ ���� ��������������������������������).


�� ������������������ ������ ������������������������������ ������ ������������������ ������ ������������ ������ ���������� �������� ������������ ������ ���������������� ���������� ���� ����������������������������, ���� ���������������� ���� ���������������������� ������ ���������� ���� �������� ������ ����������������������������, �������������� ���� ���������� ���������������������� ���� ������ �� ������. ���������������� ������ �� ���������������� ������������ ���� �������������������������� ������ ��������������. ����� �������� ������ ���������� ������������������ ���� �������������� ������ ���������� ������ ������ ���� ������������������ ����� ���������� ���� ������ ���������������� ������������ ����������.


����� ���������� ������ ������������������ �������� ������������������ ���� ���������������� ���� ������ ���������� ������ ���������� ���� ������������������ ������ ������ ���������������� �������� ������� ���� ������������ ������ ������������ ������ ���� ���� ��������. �������� �������� ���������� ������ ������ �������� ���������� ���� ������ ���������������� ������ ���� �������� �������� ���������� ���� ���������� ���������� ����������, ���������� ����������������: ���������� �������� ������ �������� ��������. ����������������, �� �������������� ���������� ������ ���������� ���� ���������������� �������������������� ������ ��������������, ������ ����������������. ���� �������� ���������� ������ �������� �������������� �������������� ������ ������ �������������� ���� ������������ ������ �������������������� ������ �������������� ����������������������, ������ ������������������, ���������� ���� ������������, ���� �������������� ����� ��������. ������������������ ������ ������ ������������ ������������������ �������������������� ���� ���������� ������ ������������������������. �� ������������������ �� �� ������������ ������ ���� ������������ ������ �������������������� ������������ �������� �������� ������������������, ������������������ ������ �������������� �������� �������������������� ���������� ������ �������������� ���������������� �������� ������ ���� ������������ ������ ������������.


�� ���������� ������ ���������������������� ���������� ������ ���������� ��������������, ������������ ������ ���������� �������������������� ������ �������� ������������, ������ ���������� ������������������ ������ ��������������, �� . . . ������ �������������� �������� ������ ���������� ������ ��������������. ���������� ������ ������������������ ������ ������������ ���� �������������� ���� ����������������, ���� ������������ �������������� ���� �������������������� ������ ������������ ���� ���������� �������� ���������������� �������� ������ ���������� ������ �������� ��������. ������������������ ������ ������ ���������� ������ �������������������� ���� ������ ��������������, ������������������ ������ ������ ������������������ ���������� ������ ���������������� ���� ������������ ���� ���������������� ������������ �������� ������ ������ ������������ ���� ���������������� ������������ ������ ���� ������ ��������������.


�� ���������� ������ ���������������� ������ ���������������������� ���� ������ �������������� ������ �������� �������� ���������� ���� ������������������ ���������������� ������������������ ������ ��������������. �� ���������� ������ ���������������� ������ ���������������������� �������� ������ ���������� �� �������������������� �������� �������� ���������������� ���������������������� (������ 65:17). ���������� ���� ���������������� �������������� ���� �������������������� ������ �������������� �������� ���� ���������� ������ ���������� �� ������������ ����������. ���� �������������� �������������������� ���������� ������������, ������������������������, ���������������.


�� �������������� ������ ���������������������� �������������������� ������ ������ �������������� ������ ������������, ������ ���������������������� ������ ������������. ���� �������������� ������ �������������� ���� ���� �������������� �������� ���������� ����� ������ �������������� �������������� (�������� 2:1). ������ ���������������� ���������������� ���� ������������ ���� �������������������� ������ ������������ ���� ���� �������������� ���������� ������ �������������� ������ ������ ���������� ������ ���� ������������ �������� ��������������: �������� [�� ������������ ������] ������ �������� ������ �������� ������������ (�������� 2:2: wattere otho ki-tov hu). ���� �������� �������������� �������� ���� ���� �������������� ������������ ������������ ���������� ������ ���������� ������������������������������ ������ ������ ������ ������ ������ ������ ����������������������, �������� ���������� (������ 1:4, 10, 12, 18, 21, 25, 31). �������� ���� ������, ���� ������������������ �������� ������ �� �������������� ������ �������������� ���������� ���� �������������������� �������������� ������ ������������������ ���� ������������������ ������ �������������� ��������������������. ���������� ��������������, ����� �������� �������� ������������ ���� ���������������� �������� ���������� �������� ������������������������ ������ ������ �������������� ������ �� ����������, ���� ���������������� ������ ���� ��������������; ���� ��������, �� ������������ �������������������� ������� ������ �������� ���� �������������� ��������������������.


���� �������� ���������������������������� �� ������������������ (�������� 2:3: tevah) �������� ���������� ���� ���������� ���� ���������� ������ ��������������. �� �������������� ������ ���������� �������������������� �������� ������������ ������ ������, ������������ �� �������� �������� ������������������ �������� �� �������� tevah ������������������������������ ���������� ������ ������ ������������ ������ ������ (������ 6:14), ���� �������������� ������������ �������������� �������� �� �������� ���������������������� �������� ������� ������ ��������. ���� �������������� �������� ������ ���������� ���� �������������������� ������ ������ ���������������� ������ ���������� ������ �� ������������������������ �������� ������������������������ ������������������ ������ ���� ���������������� ������ ������������������ ������ �������������� ���� ������ ��������������������, ���� ������ ������ ��������������������. ������������ ������ �� ������ ������ �������������� (������. ������������������ ������ ��������) ��������������������, �� ���������������� ������ �������������� ���� ������������������ ������ �������������� ������ ��������������, ���� ���������������� ������������, ���������� ������������������������. �������������� ������ �������������� ���������� ���� ��������������, ���� ���������������� ������������������ ������ ���������������� �������� ������ �������������������� �������� ������ ���������� ������ ������ ��������������������������. �� ������ ���������������� �������������������� �������� ������ ������������ �������� �������� ����������������, ������ ���������������� ������������, ������ �������� ���� ���� ������ �������������������� ������ �� ������������������ ������ ���� ������.


���������������������� �������� ������ ������������������ �������� ���� ������������������ ������������ ���� ���������� ������ ���� ������ ������ ����������������, ������ ���� ������������ ���� ��������������; ������������, ������������ ���� �������������������� ������ �������������������� ������ �������������������� ������� ���������� ������ ������������������ ��������������������. ��������������������, ��������, ���������� ������������������ ���� ���������������� �������� ���� ��������������, �������� ���� ��������������������. ���������� ������ ���������� ������ ���������������� ������ ���������������� ������ ������ ��������������, ���� ���������� �������������� �������� ������ ������ �������������� ������. ���������������������������� ���������� �� ���������� ������ �������������� ������ ����������.


�� ������������ ������ ����������, �� ���������������������� ������ ���������������� �� ������������������������ ������ ���������������� �������� �������� ����������������������, ������������������ ���� ������ ������ ���� ���������� ����� ������������ (�������� 2:4: mah-yye’aseh lo). ���������� �������� �������������������� �������� ���� �������� �������� ���������������� ��������. ������ ���������� ���� ����������; �������� �� ������������������; ������ �� �������������������� ������ ��������������; �� �������������� �������������� ������ �������������� ������ �������������� ������ �������������� ������ ���������� ������ �������������� ������������������, ������ �������������� ������������ ������ ������������������. ������ ������������ ������ ������������������������ ������ ������������������ ������ �������� ���� ���������������������� �������� ���� ������������ �������� ������ ���������� ������ ��������������, ���� ��������������, ������������������������ �������� ���������������� ���������������������� ������ ���������������� ���� ������������������ ������������, �������� ������������ ���� ��������������������, ������������������ ������ ������������. ���������� �������������� �������� �������� �������� ������� ������ �������������� ���������������� ��������. �������� ������ �������������� �������������� ������ ���� ���������� ����� ������������. ���� ������������ ���������� ��������������. ������ ���� �������� ������ ���������� ���� �������������� ���������� ������ �������������� ���� ������, �������� ���������� �������� ������������ ������ ����������������������������, �������������� ������ ���������������� ������ ��������������, �������������������� ������ �������������� ������ �������� ������������ ������ �������� ���������������� ���� ���� ���� ���� ���������� ����� ����������, ���� ������. �� ���������������� ������������������������ ������ ������������������ ������, ���������� �������� ���� ������ ������ ���� ����������. ������ ���������� �������� ����������������. �� ����������������, ������������ ������ ������������������������ ������ �������� ������������, ������ ���������������� ����������������, �������������������� ������������ ������ ������������������ ������ ���������������� ������ ���������������� ������ ��������������: ��������� ����������� ��� �������������� ������������ ����� ��������������� ���������� ������������� ������������� ������ ��������������� ����������������������� ����� ������� ��������������� ������� ��������������� ������ ����� ����������������� (�������� 2:7).


������ ���������� ����������, ������������, ���� ������������������ ���� �������������������� ������ ���� �������������� �������������������� ���������� �������������� ������ ���� ���� �� ���������� ������ ���������������� ���� ���� ����������������. ������ ���������� ���������� ���� ������������������ ���� �������������������� ������ �������� ������ ���������������� ������������������ ���������� ������� ���� ������������ ������ ������ ����������������. ������ ����������, ������ ���������� ������������ ���������� ������ �������������������������� ������� ���� ������������, ���������� ���� �������������� ������ ������������������ �������������� ���� �������������� ������ ����������������, ������������������������ ���� ������ ������ ���� ���������� ����� ������������.


 •  0 comments  •  flag
Share on Twitter
Published on March 08, 2015 13:34

February 16, 2015

�������� ���� ��������������������

soldiers������ �������������������� ���� ��������, ���� ������������, ���� ����������������; ������ �������������� ������� ������ ���������������� ���������������� ���� ���������������� �������������������� ������ ���� ������������������������; ���� �������������� ������ ��������������, ���� ���������������������� ������ ����������������������������; �� ������������, ���� ������������ ������ ���������������� ������ ���������� ������ ���������������������� ������ �������� ��������, ������������������������ ���� ���� ������������������ �������� �������� ������ ���� �������������� ������������������������������ �������������������� ������������������������ ���������������� ������ ���� ���������� ������������ ����������������. ���� �������� �������� ������ ���������� ���������� ������� ������ �������� ������ �������������� �� ���������� ���������� ������ ���������� �������� �������� ������������������ ������ ������ �������� �������������������������� ������ �������� ���������������� ������������.


������ ���������� ������������ (1:1-7) �� �������������������� ������ �������������� �������������� ������ ������������ ���� �������������������������������� ������ ������������ �������������� (���� �������� ������������ ������������ 70 ����������, �� ������������ ���������������� �������������� ������������ ������ ����������, ����. 70 ���������������������� [�������� 24:9, �������� 11:16], �������� ������ ������ �������������������������� ���������������� [���������������������� ���������������������� ������ ������������]). ������������������ �������� ���������� ��������������������, ������������������ ������ ���������� ���������������� ���������� ���������������� ������ ���� �������������� ������ �� �������� ������������������������, ��������������, ���������������� ������ ��������������������������. �������� ������������ �������� �������������� ������������������������������ (������������ �������������� ������������) ������ ���� ������������������������ ������ ������������ ������ �������� �������� ������ ���������� ������ ������������, �������� ���������������� ������������ ���������� (pa��ru�� wayyis��re��s��u�� wayyirbu�� wayya��as��mu��). �� ���� ���������� ������������ (wattimma��le���� ha����a��res��).


�� ������������ ����� �������� ������ ���������������� ������������������ �������������� ���� ������ ���������������� ������ �������� ���������� ������ �� ������������������ �������������� ���������� �������������������� ���������������� ������������������ ���� ������������������������ �������������� �������������������� ���������������� ���� ���������� ���������������� ������ ���������������������� ������ ������������������.



�������������� ������������������

�� �������� ���������� ������ �������������� ������ ���������� (1:8). ������ ������ ������������ ������ �������������������� ������������������������ ���������� ������ �������������� �������������� ����������. ������������ ������ ������������������ ���������� ���� ������ ����������, �������� ������������������ ������, �������� ������������������ ������, ������ ������������������ ������, ������ ���������� ������. ������ �������������� �������������� ������������ ������ �������������������� ���������������� �������������� ���� ������ ������������������ �� ������������ ����������������, �������� ������ ���������� �������������������� ���������������������� ���������� ������ ������������������, �������� �� ������������������ ������������ �������������� ���� ������������������ ���� ������������ ������ �������������� �� �������� �������� �������������� �������� ��������, �� �������� ���� ������������ ������ ����������: �������� �������� (�� ����������) �������� ������ ������: �������� �� �������� ������ ���������������� ������ �������������� (1:9).



�������������������������� ������ ����������

������������ ���������������������� �� ���������� ���������������� ���� ������ �������������������������� ����������, ���������������� �� ���������������� ������ �� ������������������������: ������������ ������ ������������ ������ ������ �������������� ������ �������� (1:9). �������������� ������ ���������� ������ ������������������ ������ ������ �������������� ������ ���������� �������������� ���� ������ �������������� ���������������������� ������ ����������������. �������� ������ ����������������������, ��������, ���������� ���� ���������������������� �������������� ������ �������������� �������������� ������������ ��������, ������������ �� �������������� �������� ���� ������������. ����������������, �������� ������ ���������� ���������������� �� ���������� ������ ���������������� ���������� ������ ��������������. ���� ����������, ���� ������ ��������, ��������������������������������, �������������������� ������������ �������� ������ ��������.


���������������� ������ ���������� �������������� ������ �������������� ������ �������������� ������ �� ������������ �������������� ������ ����������, ������ ���������� ����������������������������, ���������������� �� ���������� ���� ��������������������������. �� ������������ ���������������� ���������������������� ������ ���������������� ������ ��������������, ������� ������������������ ������������������ �������� ������������ ������ �������� �������������������� ������.


������������, ���������������� ������ ������ ������������������ ���� ������������������ ���� ���������������� ������ �������������� ������ �������������� �������� ���������������������� �������������� ���� ������ ������������������ ���� ������������ �������� ������ ���� ������������������������ ��������. ���������� ��������������������, ������������, ������ ���������������� �������������������������� �������������� ������ ���������������������� �������� �������������������� ����������.



���������������� ����������

�������������� ����� ���������� ������ �������������������� ������������ ������ �������� ������������������������ �� ���������������� ������������ ���� �������������� �������� ������ ������������ ����������. ���Let���s be smart!��� �������� �� ���������� �������� ������ ������, ������ ���� ���������������� ���������������� �������������� ������ ������ �������������� ������������. ����������������, ���������������� �� ���������� ������ �������������� ������ ������������ ���������� ������ ������������ ���������������� nith��akke��ma��, ���� ���������� �������� ������ �������� �������� ���� ���� �������� �������������� (1:10). �� ����������, ��������, ���������������� ���������� ������ �������������� ������ ������������ ���� ������������ ���������� (������ 1:7, 9:10, ������ 111:10) ������ ������ ���� ���������� ����������������, ������������ ������ �������������� ���������������� ������ ������������������������ ���������� ���������� ������ ������������������������ ������������.


����������������, �������������� �� �������������� �������������� �� ���������� �������������� ������ �������� ������ �������������������� ������ �� �������� ���������� �� ���������� ������ �������������� �������������� ������ ������������ �������� �������� ������ ������. ����������������, ���������� ������ ������������������ ������ ������������������ ������ ���������� ���������������� �� ���������� ������ ���������������� ������������������ ������ �������������������� ������������������ ������ ��������������, �������������������������������� �������� ������ �������������������� ����������, ������. ������ ���������� ������ ��������������.


�� ���������� ������������������ ������ ���������������������� �������������������� ������������������������ ������ ������������������������ ������ �������� �������������� ����������, �������� ���������� ���� �������������������� ������ ���� ��������������������, ���� ���������������� ������ ���������������� ���� �������������� ���� ���������� �������� ������������ ���������� ������ ������������ ������ ������ ������ ����������������, ��.��.��. (1:10). �� ���������������������� ���������� �� �������������������������� ������������ �������������������������� ������ ���������������������� ��������������. ������ ���������� �������������� ������������ �������������� ���� �������� ������������ ������, ���������� ���������������� ������������ ���� ����������������������������, ���� ���������������� �������������������������������� ������������������. ���������������� ���� �������������� �������� �������������� �������� �������� ���� ������������ ������ ������������ ������ ���������� �� ���������� ���������������������� ���������� �������� ������ ������ ���������������� ������ ���������� ������ ��������������������, ������. ������ ���������������� ������ �������������� ������ ������ ����������������: �������� ������ �������� �������� �������������������� �������� ������ �������� �������������������� ������ ���������������������� ���� �������������������� ���� ������������������ ���� �������� �������������������������� ������ ���������� (1:12).


���� �������� ����������, ������ ���� ������������ ������ �������������� ������ ���������������������� ������ ����������, �� ���������������������� ���������������� ������ ���������� ���������������� ������ ������������ ������ ���������� ������ ���������� ���� ������������ ������������ �������� ������ ���� ������ ������������, ���� ������ ������������, ���� ������ ������������������, ���� �������������� ���������������� ������. �� ���������� ������ ������������ ���� ���������������� �������� ������ ���� ���������� ����������: ������ ���������������� ������� ���� ������ (1:10) / ������ ��������������� ���� �������� ������������ ������� ���� ������ (3:8).



�� ������������������������ ������ ��������������

����������, ���� ���������� ����������������������, �� ���������������������� �������������������� �������������������� ���������� ������ ������ ������ �������� ������������, ���������������������� ������ �������� ������ ����������. �������� ���� �������� ������ ���������������������� ���� ������ ������ ������ ������, �������� ���� ������ ����������, ���� ������������ ���������������������� �������������������� ������ �������� ������������������ �������������������� ���������������� ������� ������ ��������, �� ������������ ������������������ ���������������� (1:15-16).


���� ���������������� ������������ ������ �� �������������� ������ ���������� ���� ��������������������, ����������������������, �������� ������������������ ������ ���� ������������ ������ ���� �������������� ������ ����������������, ������ ���������� ������ ������ �������� ������ ������ ������ (������������������ ���������������������� ���������������� ������ ������ �������������� ������ ������ ���������� ���������������� ������ �������������� ������ ����������). ���������� ���������������� ������ ���������������������� ������������������. �� ������������ ������ ������ ���������� �������� ������ ���������������� ���������� ������ ���� ������������������������. ���� ������ ���������������������������� �� �������������� ����������������: ������������������������ ������ ������ (1:17). ���� ���������������� ������ ������������������ ������ ������ ���������������� �������������� ������ ���������� �������� ���� �������������� ������ ������ ������ ������������������, �������� ������������������ �������������������� ����������. ������ ���������� ������ ���������������� �� ���������� �������� ������, �������� ���������� ������ �������������� ���� ������������: ���������� ������������, ���������� ��������������. �� �������������� �������� ������ ���������������� ���������� ������������������������ ���������� ������ �������������� ������ �������� ����������������, �������� ���������������������� ���������������������� ������ �������������������������� ����������������.


�� ���������������� ������ ���������������� ���� ������ ������������ ���� ������ ������������������������ ������ ������ ���� ������ ������������������ ���� �������������������� �������������� ���� ���� �������� ������ ������������. ����������, ��������, ���� ������������ �������������� ���������������������� ���� �������������� ������ ���������� ��������������, ������ �������� ������ ������ ��������, ���� ������ ������������ ���������������������� ������ ������ ���������������� ������ �������������� ������: �������� ���������� ������ ������ ������������������ ���������������� ���� ��������������, ������������ ���������� ���������������������� ����������������/���������������� ������ ������������ ������������������ ���� ���������� ���� ������ ���������������������� ���������� ���������������� (1:19). ������ ���� ����������� �� ������������������ ���������������� ������ ������������������ �������� ������������: ������ ������ �������������� ����������!��


���� ������������������ ������, ���� ������ ������������ ���������� ���� ���������������� ������ ���� �������������������� ���� �������������������� ������� ���� ���������� ���������������� ��������. ���������������� �� �������������������� ����������������, ���� ������������������, ���� ��������������������������, ���� ���������������� �������������� ���������� �� ��������: ������ �������������� ������������������ ������ ��������, �������� ���� ����������������, ���� �������������������� ���� �������������� ���� ���� ���������������� ������ �� ���������� ���� ������������ �������������������� �������������������������� ����������������������. �� ���������������������� ���������������� ������ ��������������������, ������������, ���������������� ���� �������������������� ������������������ ������������ ������ ���� ���� �������������������� ������ ���� ���� ���������������������������������� ���������� ���������������������� ������ ������ ��������, ������������������ �������������������������� ���������� ������ ������ ������������ ������ ������������ ������ ������������������.


�� �������������� �������� ������������������������ ���� ���������������������� ������ ��������������, ������������ ������ �������������������� ������, �������� ������������ ������, �������������� ������ ���������������������� ������ �������� ������������ �� ���������� ������������������ ������������. ���� ������ ������������ �� �������������� ���� �������������������� ���� ���������� ���� �������������������� ������ �� ���������������� ���������� ���������������� (1 ������ 10:11).


 •  0 comments  •  flag
Share on Twitter
Published on February 16, 2015 09:06

Λαοί σε Αναμέτρηση

soldiersΠώς διχάζονται οι λαοί, οι ομάδες, οι άνθρωποι; Πώς περνάμε απ’ την ειρηνική συμβίωση σε αντίθετα στρατόπεδα και σε αναμετρήσεις; Σε κυρίους και δούλους, σε καταπιεστές και καταπιεσμένους; Η Έξοδος, το βιβλίο που επηρέασε τον κόσμο μας περισσότερο από κάθε άλλο, καταπιάνεται με το πανάρχαιο αυτό θέμα και το εκθέτει χρησιμοποιώντας σημαντικές αφηγηματικές πινελιές από το πρώτο κιόλας κεφάλαιο. Θα δώσω μόνο μια μικρή γεύση απ’ την αρχή του βιβλίου η οποία θεωρώ ότι αφορά τόσο στην προσωπική όσο και στην εκκλησιαστική και στην πολιτική σφαίρα.


Στα πρώτα εδάφια (1:1-7) ο συγγραφέας μας δείχνει σύσσωμο τον Ισραήλ να αντιπροσωπεύεται στα δώδεκα αδέλφια (με έναν αρχικό αριθμό 70 ψυχών, ο οποίος αποτελεί ιδανικό αριθμό στη Βίβλο, βλ. 70 πρεσβύτεροι [Έξοδ 24:9, Αριθ 11:16], αλλά και στη μεταγενέστερη παράδοση [Εβδομήκοντα μεταφραστές της Βίβλου]). Επικρατεί ένας τόνος πληρότητας, ευημερίας και θείας ευλογίας καθώς φαίνεται από το γεγονός ότι ο λαός «καρποφόρησε, πλήθυνε, αυξήθηκε και ενδυναμώθηκε». Κάθε δυνατό ρήμα αύξησης χρησιμοποιείται (σύνολο τέσσερα ρήματα) για να υπογραμμίσει την εύνοια του Θεού πάνω στα τέκνα του Ισραήλ, στον υπέρτατο πιθανό βαθμό (pārû wayyišrĕṣû wayyirbû wayyaʿaṣmû). Η γη είναι πλήρης (wattimmālēʾ hāʾāreṣ).


Η στροφή σ’ αυτή την αρμονική κατάσταση έρχεται με την εμφάνιση του νέου Φαραώ και η εχθρότητα ενάντια στους Ισραηλίτες ξεκινάει βασισμένη σε συγκεκριμένα κλασικά διαχρονικά στοιχεία τα οποία εισάγουν και διαιωνίζουν την εχθρότητα.



Έλλειψη γνωριμίας

Ο νέος Φαραώ δεν γνώριζε τον Ιωσήφ (1:8). Εδώ δεν μιλάμε για εγκεφαλική πληροφοριακή γνώση της ύπαρξης κάποιου Ιωσήφ. Μιλάμε για προσωπική επαφή με τον Ιωσήφ, τους απογόνους του, τους συγγενείς του, την κουλτούρα του, τον κύκλο του. Εάν υπάρχει έλλειψη επαφής και γεωγραφική απόσταση ανάμεσα σε δύο ανθρώπους ή ομάδες ανθρώπων, όπως και καμία προσπάθεια γεφυρώματος αυτής της απόστασης, τότε η κατηγορία «λαός» αρχίζει να διασπάται σε «λαοί» και τίθεται ο ένας λαός ενάντια στον άλλο, ο ένας ως απειλή του άλλου: «και είπε (ο Φαραώ) στον λαό του: ιδού ο λαός των απογόνων του Ισραήλ» (1:9).



Δαιμονοποίηση του Άλλου

Εφόσον επιτεύχθηκε η νοητή διάσπαση σε δύο διαφορετικούς λαούς, ξεκινάει η σύγκριση και η κινδυνολογία: «είναι πιο πολλοί και πιο δυνατοί από μας» (1:9). Μπροστά στη θέαση της επιτυχίας και της αύξησης του Άλλου ξυπνούν οι πιο ποταπές ανασφάλειες του ανθρώπου. Πολύ πιο επικίνδυνες, όμως, είναι οι ανασφάλειες εκείνου που κατέχει κάποιου είδους θέση, δύναμη ή εξουσία πάνω σε άλλους. Επομένως, μέσα του ξυπνά αυτόματα ο φόβος της απώλειας αυτής της δύναμης. Τα πάντα, τα πιο αθώα, δαιμονοποιούνται, θεωρούνται απειλή προς τον ίδιο.


Προσέξτε ότι καμία ένδειξη δεν υπάρχει στο κείμενο ότι ο Ισραήλ απειλεί τον Φαραώ, ότι είναι δυσαρεστημένος, εχθρικός ή θέλει να επαναστατήσει. Η απειλή κτίζεται συστηματικά στη φαντασία του βασιλιά, εξ’ ολοκλήρου βασισμένη στην άγνοια και στην ανασφάλειά του.


Φυσικά, γνωρίζει ότι δεν πρόκειται να καταφέρει να οχυρώσει την εξουσία του ενάντια στις φαντασιακές απειλές αν δεν ξεσηκώσει κι άλλους γύρω του με τρομοκρατικά μέσα. Είναι απαραίτητη, λοιπόν, μια καμπάνια κινδυνολογίας ενάντια στη διαφορετική αυτή απειλητική ομάδα.



«Συνετά» μέτρα

Μπροστά σ’ αυτήν την τρομακτική απειλή που έχει κατασκευάσει ο βασιλιάς πρέπει να παρθούν σοφά και συνετά μέτρα. “Let’s be smart!” λέει ο Φαραώ στον λαό του, και σε ελεύθερη ελληνική απόδοση «ας μην είμαστε χαζοί». Πράγματι, ιδιοφυής η χρήση του ρήματος στη σπάνια μορφή της Ιθπαέλ συζυγίας nitḥakkĕmâ, το οποίο έχει την ίδια ρίζα με τη λέξη «σοφία» (1:10). Η σοφία, όμως, ορίζεται αλλού στα κείμενα της Βίβλου ως «φόβος Θεού» (Παρ 1:7, 9:10, Ψαλ 111:10) και όχι ως φόβος ανθρώπων, ομάδων και πιθανών κινδύνων που κυοφορούνται εντός αυτών των διαφορετικών ομάδων.


Επομένως, υπάρχει η κοσμική «σοφία» η οποία ενεργεί από φόβο και ανασφάλεια και η θεία σοφία η οποία δεν φοβάται κανέναν και τίποτα παρά μόνο τον Θεό. Δυστυχώς, συχνά τις αποφάσεις που παίρνουμε από φοβία ανθρώπων ή φοβία του άγνωστου μέλλοντος τις ονομάζουμε «συνετές» και «σοφές», διαστρεβλώνοντας έτσι την πραγματική σοφία, δηλ. τον «φόβο του Κυρίου».


Ο Φαραώ προτείνει μια «προληπτική αυτοάμυνα» συνεχίζοντας την κινδυνολογία του περί πιθανής μάχης, στην οποία θα προστεθούν και οι Ισραηλίτες, θα αρπάξουν την ευκαιρία να ενωθούν με όλους τους άλλους λαούς που μισούν τον λαό της Αιγύπτου, κ.ο.κ. (1:10). Η αυστηρότητα είναι ο προτεινόμενος τρόπος καταπολέμησης της φαντασιακής απειλής. Και καθώς ενεργεί κανείς σύμφωνα με τους φόβους του, αυτοί αρχίζουν τελικά να πραγματώνονται, να γίνονται αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Αρχίζεις να βλέπεις κάθε ευλογία στον Άλλο ως κατάρα και καθετί που κάνει ο Άλλος φιλτράρεται πλέον μέσα από την ερμηνεία που έχεις ήδη υιοθετήσει, δηλ. την ερμηνεία της απειλής και του κινδύνου: «όσο πιο πολύ τους καταπίεζαν τόσο πιο πολύ αυξάνονταν και πληθύνονταν με αποτέλεσμα οι Αιγύπτιοι να τους αποστρέφονται πιο πολύ» (1:12).


Με άλλα λόγια, από τη στιγμή που υιοθετώ την ερμηνευτική του φόβου, η οποιαδήποτε «αύξηση» του Άλλου εντείνει την απειλή που νιώθω και γεννά τη φονική ανάγκη μέσα μου να τον μειώσω, να τον ελέγξω, να τον περιορίσω, να οχυρωθώ απέναντί του. Ο φόβος μου τελικά θα επιφέρει αυτό για το οποίο τρέμω: «θα σηκωθούν απ’ τη γη» (1:10) / «θα κατέβω… να τους σηκώσω απ’ τη γη» (3:8).



Η γελοιοποίηση του βασιλιά

Τέλος, τα μέτρα περιορισμού, η απεγνωσμένη προσπάθεια κυριαρχίας επάνω στη ζωή και στον θάνατο, σηματοδοτεί την ύβρη του Φαραώ. Αυτή τη φορά δεν απευθύνεται σε όλο τον λαό του, αλλά σε δύο μαίες, οι οποίες αναφέρονται ονομαστικά και έτσι κερδίζουν μεγαλύτερη υπόσταση απ’ τον ίδιο, ο οποίος παραμένει ανώνυμος (1:15-16).


Θα περίμενε κανείς ότι η εξουσία του Φαραώ θα εκφραζόταν, τουλάχιστον, στην ικανότητά του να πείσει και να ελέγξει δυο γυναίκες, και αυτές από τον ίδιο τον λαό του (παρόμοιες προσπάθειες γίνονται από τον βασιλιά και στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου της Εσθήρ). Είναι προφανές ότι αποτυγχάνει παταγωδώς. Η δύναμη του δεν αρκεί ούτε δυο γυναίκες δικές του να χειραγωγήσει. Κι εδώ υπογραμμίζεται η λεξούλα «κλειδί»: «εφοβήθησαν» τον Θεό (1:17). Το στοιχείο που κατέστησε τις δυο γυναίκες υπεράνω του Φαραώ ήταν το γεγονός ότι δεν τον φοβήθηκαν, αλλά επέδειξαν πραγματική σοφία. Όχι αυτήν που πρότεινε ο Φαραώ στον λαό, αλλά αυτήν που ορίζουν οι Γραφές: «αρχή σοφίας, φόβος Κυρίου». Ο συνετός βίος των γυναικών είναι ριψοκίνδυνος γιατί δεν πηγάζει από φόβο ανθρώπων, αλλά προϋποθέτει αμφισβήτηση της επιβαλλόμενης εξουσίας.


Ο βασιλιάς δεν κατάφερε να τις πείσει με την κινδυνολογία του και να τις αναγκάσει να ενεργήσουν σύμφωνα με τα δικά του σχέδια. Αυτές, όμως, με μεγάλη ευκολία καταφέρνουν να πείσουν τον αφελή βασιλιά, τον «θεό επί της γης», με μια κωμική δικαιολογία για την αποτυχία του σχεδίου του: «δεν είναι σαν τις αιγύπτιες γυναίκες οι εβραίες, επειδή έχουν περισσότερη ενέργεια/ζωντάνια και προτού προλάβουν οι μαίες να τις επισκεφθούν αυτές γεννάνε» (1:19). Και το ‘χαψε ο περίφημος βασιλιάς που προέτρεψε τους πάντες: «ας μην είμαστε χαζοί!»


Θα σταματήσω εδώ, αν και άπειρα είναι τα μαθήματα που θα μπορούσαμε να αντλήσουμε απ’ το πρώτο κεφάλαιο μόνο. Ανέκαθεν η διαδικασία διχασμού, σε προσωπικό, σε εκκλησιαστικό, σε πολιτικό επίπεδο είναι η ίδια: δεν γνωρίζω προσωπικά τον Άλλο, ούτε το επιδιώκω, με αποτέλεσμα το άγνωστο να με τρομάζει και ο Άλλος να αποκτά διαστάσεις στερεοτυπικών φαντασμάτων. Ο επικείμενος κίνδυνος που φαντάζομαι, λοιπόν, αποτελεί τη δημιουργία «συνετών» μέτρων που θα με θωρακίσουν και θα με αποστασιοποιήσουν ακόμα περισσότερο από τον Άλλο, φτάνοντας εκλογικευμένα ακόμα και στο σημείο της ολικής του εξόντωσης.


Η ιστορία όμως καταγράφεται κι απογυμνώνει τον βασιλιά, βλέπει την γελοιότητά του, τους φόβους του, εκθέτει τις ανασφάλειές του στις οποίες ο ίδιος παραμένει τυφλός. Αν δεν υπήρχε η ιστορία θα συνεχίζαμε κι εμείς να πιστεύουμε ότι ο βασιλιάς είναι βασιλιάς (1 Κορ 10:11).


 •  0 comments  •  flag
Share on Twitter
Published on February 16, 2015 09:06

December 6, 2014

�������������� �������������� ��������������

pieta


For English read here.


(�������������� ������ �������������������� �������� ���������������� ������ ������������������������ ���������������� ������������ ����������, ���������������� ������ ������������������

3 ������������������ 2014)


���� ���������������� ���������������������� ���������� ������ ���� ���������������� ��������������;


�������� ���������� ������ �� ������������ ������������ �������� ������ ����������������������������. ������ �������� ���������� ������ �������������������� ������ ���������������� �������� ���������� ������ �������������������������� �� ���������������� �������� ������ �� ���������������� �������� �������� ������ ������ �������������� ������ ����������������������, ���������������������� �������� ���������� ������� ������ �������� ������ ������ ����������. ���� ����������������, ��������, ������ ������������������ �������� ������ �������������� ���� ������ ������������ �������������� ������������������������ ���� ���������� ���� ���������������������������� �������������������� �������� �������� �������� ������ ���������������� ������ ��������, ��������������, ���������������� ������ ������������. �������������� ������ �������� �� ������������������ ������������������ ������������ ���������� ���������� ������ ������������������ ������. ���������� �� ������������ ���� ������ ���������� �������������� ��������������������.


�������� �������� ������������ ������ ���������������������� ������������������� ������ ������ �������������������� ��������������������������������������������� ������������������������ ���� ���������������� ���� ���������������������� ���������� ������ ����������������. ���� �������������� �������� ������ ���������� ����������������������, ���� ������������, �� �������������� ������ ������������������������������ ������.


�� ������������ ������ ������ ������������������ ������ ������������������������ ������ ������������ ������������ ���������������� ������������������ ���������������� �������� ���� �������������� ������ �������������������������� ���� �������������� ��������������, ������������������������, ��������������. ����������, ������������ �������������� ������ ������ ������������ ���� �������� �������� ���������������� ���������������� ����� ��������, �������� ���������������� �������������������� �������������� ������������, ������ �������� ������������������ �������������������� ���������� ������ �������������������� ������ ���� ������������ ��������. �������� ������������������ ��������������������. �������������� ������ �������� ���������������� ����� �������� ������ ����������������. ������ �������� �������� �� ������������ ������ ���������� ������ ���������� �������������������� ������������ �������� ������ ������ ���������� ������������ �� ������������ ���� ������������������, ������ ������ ������������������ ������������������, �������� ���������� ������������ ������ ��������������. ������ �������������� ������ �������������������� ������ ����������������. ������������, ���������� ������������ ������������������ �������������������� �������� ���� ������ ������������ ��������������. ������ �������������� �������������������� ���� �������������� ������ ����������������, ���� ���������������������� ������ ���� ��������������������������.


���� ���������������� �������� ������� �������� ���� ������ �������� ���� ���������������������� ����������, ������ ������������������������ ���� ���������������������� ����������, ������������ ���� ����������, �������� ���� ������ �������������� Stanley Hauerwas, ������ ���� ���������������������� ���������� ������ ���������� ������������ ��������, �� ������ ������������ ���� ���������� ������������ ��������, ������ ������ ������������������ ������ ���� ������������ ������ �������������� ������ �������� ������ ������������ ������ ���� ���������� ���� �������� ���������� ���������� ���� �������������������� ����� ���������� ������ ��������������. ���� �������������������� �� �������������� �������� ���������������������������� ������, ���� ������ ���������� ���� ������������ �������� ������ ���� ���������� ���������������� ���� ������ ������.


������ �������������������������� �������������� ������ �������� ������������ ������������������ ������������ ������ ���� ���������� �������� ���������������� ������ �������������� ������ ������������ ������������������������ ���� ������ ���������������� ������������������ ������ ���� ���������������� ���� �������� ������ �������� ������ ������ ��������������. ���������� �� ������������ ������������������ �������� ������ �������� ��������, ������������ ������������������ ���� ������������������ ������ ������� ������ ���������� ������ ���������� �������� ���������� ����������. �� ������������ ���������������� ������ ���������� �� ������������ �������� �� �������������������� �������� ����������, �������� ���������������� ������ ���������� �������� ���������� ������������ ����������������, �������� ���������������� �������� ����������. �������������� ����� �������� ���� ���������� �� ������������ ������ ���������� ������������������������. ���� ������������������ ������ ��������: ������������ ���������� ������������ ��� ������������� �������������������������� �������� ���������� ������� ����������� ������������� ����� �����������.�� (�������� 7:13)


�� �������������� ������������������ ������ ������������ �������������� ������ ��������������, �������������� ������ ���������� ������. ���� �������������� �������� �������� �������������� ���������������������������� ������ ����������, ������ ����������������, ������ ����������������, ������ ��������������. ������ ������������, ������ ������������������������, �������������� �������� ���� ���������� ������, �������������������� �������� ������. ������ ������������������������. ������ ��������������, �������� ���� ������������ ������ ����������������, ���������� ���� ������������ ������ ���������� ������������ ���� �������������� ���� ���������������������� ���������� ������ ���������������� ����������, ������ �������� ���������������� ������ �������������� ���������� ���������������� �������� ������ ������������ ������ ��������.


�������� �������������� ���������� �������� ���� ������������ ������ ������������������������ ���������������� ������ ���������� ������������ ���� �������������� �� �������������� ������������; ���� ���������������� ������������������ ������ �������������� ������ �������� ������ ���������� ������ ������ ��������, ������ ������ ������ ���������� ���������������� ������ ������������������������ ����������������;

���������� ������ ���� ������ ������������������ ���������������� ������ ���� �������������� ������������ ���������� �������� ���� �������������������� ������ ��������������������, ������ ������������������, ������ ������������, ������ ���������������� ������ ������ ���������������� ������ ������������ ����� ����������, ���� ���� ���������� ������, ���� ������ ������������ ������, ���� �������� ������������ ������ ������ ���������������������� ������: ����� ������������� �������������������������� �������� ����������.��


�� �������������� ������������ ������ ���� �������� ���������� �������� �������������� ������������������������������ ������ ������ ������������������ ������. ������������ ���� ���������������� ������ ���������� �������� ������ �������� ���� ���� ���������� �������������������������� �������� ���������������������� ������ ������ ������������������. ������������ ���� ���������� ������������������ ���������� ��������������, �������������������� ������ ������������ ������ ��,���� ������ ���� ���������� �������������� ������������������ ������ �������� �������� ������������. ������������ ���� ���������� �� ���������� �������������� ������ ���� ���������� ������ ������������ �������� ���������� ���������� �������������������� �������� �������� ������. �������������� ����������, ����������, ������������ ���� ���������������� ���� ������ ������������������������ ������ �������������������� ����������������������, ������������������������ ���������������������� ���� ������������ ������ ���������� ������ ������ ���������� �������� ������������ ������ ���� �������������������� ���� �������������� �������������� ���������������� ���������� ������.


�� �������������� ������������ ���������� ��������������������, ������������������������. ������ �������������������� ���� ������������������ ���������� ���������� ������ ���������� ������ ����������, ���������� ������ ������������������, ���������� ������ ���������������� ���������� ����������������������������� ���� �������� ������������������������ ������������������ �������������� ����� ������ �������� ��������������������. ������ ���������� �������� �� ���������������������� ��������������, ������ ������������ ������ ������ ������������ ������������������������ ����������������������.


�������� �� ���������������� ������������ �������������������� ���� ���������������� ������ ������������������ ���������������������� ������ ������ ������ ������������������ ���� ������������������ ������ ���� ���������� ������ �������� ������ �������� ������ �������� ��������������������. �������� ������ ���������������� 46:1-2: �������������� �� ������, ���������������������� �� ��������! ���� ������������ �������� ���� ������������ �������� ������ ������, ������ ������������������� ���� ���������������� �������� ������ �������������������� ������ ���� ���������� ����������. 2 �������������� ������ ������ ��������������������, ������ �������������� ���� ������������������ ���� ������������, ���� �������� �������� �������������������� �������� ��������������������.�� �� ������������ ������ �������������� ���������� ������ ������ �������������� ���� ����������������������, ������ �������� �������� �������������� ��������, �������� �������� �������� ������������ �������� �������������� ��������. ���������� ������������������ ���� �������������������� ������ ������ ���������� ���������� ���� ���������� ���������������������� ������� ������ ������. �������������� ���� ���������� �������� �������� ������ ������ ��������. ���� �������� ������������������ �� ������������ ���������������������� ������, ���� ������������������ ���� �������������������� �������� ������, ���������� �� �������� ������������ ���� ���������� ������������ ���� ���� ����������������, ���� ������������ ���� ���������� ������, ���� ���� ������������������ ����������. ������������ ������ ������. 46:3: ���������� �� ������������: ������ ������ ���������������� ������� ������ ������������ ������ ���������� ������ ������ ������ �������������� ������� ���� ������������ ������ ������������ �������� ����������. 4 ������������ ���� ����������������, ������ ���� ���������������� �� ����������, ���� ������������ ������������������ ���� ������������ ������, ������ ���� ������ ����������. ������ ������ �������������� ���� ������ ���� ������ ������������������� �������������� ���� ������ �������� ������ ��������������.��


�� �������������� ������ ���������� �� �������������������������� ������������������ ������ ����������������������, ������ �������������������� ������ ������������������ ����������������. ������ ���������� �� �������� �������������� ����������. ���������� �� ������������������������ ��������. �� �������� ������������ ������ ����������, ������ �������������� ������ ��������, ������ �������������������� ���� ���� ��������������, ������ ���������������� ������ ���������� ������, ������ ���������� ������, �������� ���������������� ������. ���������� �� ������������ ������ ���������������� ������ ������������ ���� ��������, ������ ������������������ �������� ���������� ���� �������� �������������� ������ �������������������� �������������� ������ ������ ���� ������������������������.


������ ������������ �� �������������� ������ ������������ ������ ������ ���������� �������� �������������� ���������������� ���� ���������� ���������� �������� �������������� ���������� ������ ����������������; ���� ���������������������� ���������� ������ ���������� ������������������������. ������������ �� ���������������������� ���������������� ���� ���������� ���������������� ��������, ���� ���������� ������������������, ������ ������������ ���� �������������������� ����������������.


������ ������ ������������ ������ ������ ������������������ ������ ���������������� �������� ������ ������, ������ ������������ ������ ������ ������������������ ����������������������, ������ ������������ ������ ���������� ��������������. ������������ ������ ������������������ ������������. �� ���������������� ������ �������������� Christian Wiman �������� ���� ���������� ���������� �� ������������ ������ ������������. �� ��������������������� ����������������, ������ ����������������������, �������� ����������������, �������� ������������������������� �� ������������������.�� ���� ���� ���������������������� ���������� ������ ����������������������, ������������������ ���������� ������������.


�� ���������������� ���������������� ������ ���������� ������������ �������������� �������� ������������������ ������������������������, ������ �������� ������� ���� ���������� ���� ���� ���������� ������ ���� ����������. ������������������������ ������ �������������������� ������ ������ ��������, ������ ��������������. ���� ������ ���������� ������ ���� ���������������������� ���������� ������ ���������������� �������������������� ������ ����������. �������������� ������ ������� ������ �������������� ������������������, ������������ ������ ������� ������ ���������� �������� ���� �������������������� ������������. ���������������� ������ ���� �������������������� �������� �������� ������ �������� ������ ����������, ���� ���������������� �������� �������� �������� ������������������, �������� ��������������������, �������� ������������������. ������ ��������, ����� �������� ������ ���������� �� �������������� ������ �������� ������, ���������������������� �������� ������ ����������. ���������������������� ���������� ���� ���������������������� ������ ���� ������������������.


������ ������������ ���� �������������������� �� �������� ������ �� ���������������� ������ ���������������� ������ �������� �� ���������������� �������������� �������� ���������� ������ �������� ������ ���������� �������� ������. ������ �������� ������ ������������ �� �������������� ������������ ���������� ������ ������ �������� �������� �� ������ ������������ ���� �������������� ������ �������� ������, �������� ������ �� �������� ������ ���� ���������������� ���� �������� ���� �������� ������ �������� ������ ���������������� ���� ����������������������, �������� ������ �������� ���������� ������, ��������� ������� ���� �������� ������������. �������� �� �������������� ���� ������������������ ������ ������ ������. ���� ������������������ ������ ������ ������ ���� ���� ����������������, ���� ���� ���������������� ���������� ������ ���� ���������� ������� ���� ���������� ������ ������ ���� ������������������������.


���� �������� ���������� ����������. �������� �������������� ���� �������� ���������� �������������� ������; �������� �������������� ���� �������������� ���� ���������������� ������ ������������ ������; �������� �������������� ���� ������������������������ ���������� ���������� �������� ������;


 •  0 comments  •  flag
Share on Twitter
Published on December 06, 2014 05:34

Myrto Theocharous's Blog

Myrto Theocharous
Myrto Theocharous isn't a Goodreads Author (yet), but they do have a blog, so here are some recent posts imported from their feed.
Follow Myrto Theocharous's blog with rss.