Chanette Paul's Blog, page 7
July 15, 2012
Vandag hier… oormôre daar.
Die uitsig van my balkon af op ‘n herfsoggend.
Vanoggend is dit mistig en reënerig, hoogwinter in Stanford. Êrens hier naby moet daar sneeu op die berge wees, dit voel mens aan daardie skerptand byt in die lug. Voor my lê die rivier vet van die winterreëns. Deur die venster regs, is die Kleinrivierberge net ʼn skadu in die mis, die hange ʼn malse groen skemering.
Dis amper halfnege en nog net ʼn uur lank lig. Oor agt en veertig uur dié tyd is ek op pad lughawe toe om my vlug Walvisbaai toe te haal. ʼn Paar ure later sal ek in warm sonskyn van die vliegtuig afstap en my in ʼn woestynland bevind. ʼn Land waarvan iemand gesê het: The land God made in anger.
Ek was al voorheen in Namibië. As ek reg onthou was dit 1991. Toe het ek en my gewese man ons toer by Ais-Ais begin, vandaar af Sossusvlei en Sesriem besoek. Swakopmund. Hentiesbaai. Terracebaai en toe is ek afgelaai in Windhoek terwyl manlief nog ʼn week in Henties bly om vis te vang. Dit was ʼn toer wat wonderlike herinneringe geskep het. Daar was nog nie voorbodes van egskeidings en al die nare dinge daarom heen nie. Ek het nog nie eens geweet ek gaan binnekort my diepste wens vervul en ʼn skrywer word nie. Ook nie dat my tweede boek in Namibië sou afspeel nie. Of dat ek in die Kaap sal beland nie. Dit was in die vorige eeu. Dit voel soos ʼn vorige lewe.
Hierdie keer gaan ek saam met ʼn vriendin. Ek en Makkie kom al ʼn lang pad saam. In 1988 het sy my agent geword en die klere wat ek in my fabriek vervaardig het aan boetieks versprei. Ons het die klere wat ek en my span gemaak het, wearable art genoem. Vrydagmiddae het ek van my fabriek in Benoni af Midrand toe gery met die vrug van ʼn week se arbeid. Nadat ons die eenhede afgelaai en fakture uitgeruil het, het Makkie my gewoonlik vir ʼn glas wyn genooi en daar het ons wonderlike vriendskap uitgebroei.
Dis nou vier en twintig jaar later, ek met ʼn egskeiding en beroepsverandering agter die rug en Kaap toe getrek. Makkie het twee mans aan die dood afgestaan en haar seuntjie het ʼn volwasse man geword. Die afgelope vyftien jaar het ons mekaar min gesien. Min gekommunikeer ook. Maar dit het niks aan ons vriendskap verander nie. Nou en dan het sy, en later sy en haar ‘nuwe’ man, hier op Stanford ingeloer as hulle in Kaap is en elke keer was dit asof ons mekaar gister gesien het. So twee maande terug het sy kom kuier, nog rou oor Sid se afsterwe.
Dit was ʼn besondere dag. Ons het baie gelag, herinneringe aan ons lewens in die rag trade uitgeruil en saam gehuil oor Sid en sommer oor Johan ook, al het ʼn hartaanval hom reeds tien jaar vantevore weggeneem.
Dis toe dat sy my vertel het van die toer wat sy en Sid bespreek het.
Sy wou hom Namibië wys aangesien hy nog nooit daar was nie en het die toer in detail uitgewerk. Alles was reeds betaal. Kort voor hulle sou vertrek, is Sid met breinkanker gediagnoseer. ʼn Paar maande later, het hy die stryd verloor.
Die reisagentskap was simpatiek en het gesê Makkie kan die toer enige tyd binne ʼn jaar doen en die jaar was byna om. Sy wil nie alleen gaan nie en haar seun kan net vir die eerste paar dae saamgaan, vertel sy. Ek sê gaan, Makkie, gaan. Kry iemand om die res van die toer saam met jou te doen. Dit sal jou goed doen.
En daar sê sy, maar kom jy dan saam.
Ek wik en weeg. Makkie vertrek terug huis toe. Makkie stuur vir my die reisprogram. Swakopmund, twee dae. Twyfelfontein, twee dae. Grootberg, ʼn dag. Okaukuejo, ʼn dag. Onkoshi, drie dae. Waterberg, twee dae. Alles tesame elf dae. Die name klink poëties. Die internet verlei met foto’s en beskrywings. Makkie bel en sê ag toe.
Ek sê: te veel werk. Ek dink nie ek sal Labirint klaargeskryf kan kry voor die toer nie, en die finale weergawe moet voor einde Julie in wees. Sy sê sy verstaan. Ek skryf ʼn paar dae verwoed en besef ek sal dit dalk net-net kan maak. Ek bel Makkie. Biedêm, ek gaan saam, sê ek vir haar en bespreek my vliegkaartjie daar en dan. En skryf verwoed.
En nou gaan ek. Ek en Makkie in haar seun se viertrek. Labirint is by die uitgewer. ʼn Paar ander dinge moes agterweë bly, maar Dinsdagmiddag skuins voor een is ek in Walvisbaai. ʼn Rukkie later in Swakop by die gastehuis waar ek net tyd sal hê om winterklere te verruil vir woestynklimaat voor ons glo by Sarah se Gat gaan galjoen vang.
Thelma & Louise, ons sal julle wys hoe mens die ding doen! Hopelik sonder om oor ʼn krans te ry.
June 29, 2012
Van voor af
Mens sou dink ʼn skrywer raak mettertyd gewoond daaraan dat nuwe boek op pad is. Moenie glo nie.
Maanschijnbaai: Jo & Sue is my vyf en dertigste boek en glo my ek is nog net so opgewonde soos ek was toe my heel eerste een verskyn het. Ek kan nie wag om dit in my hande te hou en teen my hart vas te druk nie. Die opwinding het miskien net nou ʼn ander nuanse.
Om jou eerste boek vas te hou, is ʼn ongelooflike ervaring. In meer as een sin van die woord. Dis sestien jaar gelede, maar ek onthou nou nog ek kon letterlik nie glo dat iemand my storie uitgegee het of dat iemand dit regtig gaan lees nie. Ek kon nie glo my storie is regtig in boekvorm nie. Met ʼn omslag waarop my naam pryk nie.
Met die jare het die soort verwondering nie werklik getaan nie. Ek verwonder my steeds daaraan dat ek toe uiteindelik regtig ʼn skrywer geword het. Dat mense my boeke koop en lees. Daar is egter ook ʼn diep dankbare wete dat dit so is. Mense wil regtig lees wat ek skryf. Ek mag op ʼn vorm by beroep invul: skrywer.
Twintig jaar gelede sou ek (verwese) gelag het as iemand vir my gesê het ek gaan ʼn gepubliseerde skrywer word. Nou is dit so.
Met my eerste boek het ek egter nie dieselfde bekommernisse gehad as nou nie. Ek het heeltemal te min geweet – nie eens dat daar strikke is waarin skrywers kan trap nie, laat staan wat hulle is.
Hoe meer boeke mens skryf, hoe meer jy met skrywers en lesers in aanraking kom, hoe meer besef mens wat jou verantwoordelikheid teenoor die leser is. Ook dat mens ʼn verantwoordelikheid teenoor jouself en jou kreatiewe talente het. En soms bots die twee.
Al wat ek wou hê toe ek begin skryf het, was dat mense my boeke soveel sal geniet soos ek Ena Murray, Sarah du Pisanie, Rika du Plessis en die magdom ander wonderlike romanseskrywers se boeke deur die jare geniet het.
Nou sit ek egter met ʼn geskiedenis.
Eers was daar die romanses. Ek het ʼn lesersaanhang opgebou en my lesers het presies geweet wat om te verwag wanneer hulle ʼn Chanette Paul-boek optel.
ʼn Ander storie het egter in my kop gebroei. Daaruit is Vlerkaf gebore. ʼn Heel ander soort boek. Heelwat ernstiger. Geen vir-ewig-en-altyd-gelukkig einde nie. Die boek het nie besonder goed gevaar nie. Resensente het telkens daarna verwys dat ek eintlik ʼn romanse-skrywer is. Lesers wat gewoond was aan my romanses het waarskynlik nie geweet wat om daarvan te maak nie. Baie was moontlik teleurgesteld.
Ek is weer terug na romanses toe. Tot ek besluit het ek wil bitter graag ʼn spanningsroman skryf. Wip van die droomvanger was die resultaat. Dit was die naaswenner van die ATKV-Prosaprys. Daar het nie ʼn enkele resensie oor verskyn nie. Lesers was teleurgesteld met die einde.
Weer is ek terug romanses toe.
En toe word die Human en Rousseau-beurs in 2000 vir 2001 aan my toegeken om my Meestersgraad in Skeppende Skryfwerk onder leiding van prof. Etienne van Heerden te doen. Vir meer as twee jaar lank skryf ek aan hierdie boek terwyl ek steeds romanses ook doen om die pot aan die kook te hou. Vir meer as ʼn jaar nadat ek graad gekry het, herskryf ek tot my uitgewers tevrede is.
Leila word lig verskyn vroeg in 2005 en is weer eens ʼn finalis vir die ATKV-Prosaprys. Die boek vaar nie goed nie. Dit verkoop minder as 3 000 eksemplare. Resensente is ambivalent daaroor. Een reken die boek is te lig in die broek, ander hou daarvan, maar gaan nou nie juis uitbundig tekere daaroor nie.
Terug romanses toe.
Later in 2005 vra Lapa my of hulle my historiese romanse Bittersoet Wals kan herdruk en ook om vir hulle ʼn opvolg te skryf. Ek maak so en raak nuuskierig oor die res van die Davelvroue. Dit word ʼn reeks van sewe. Die Daveltjies word gebore uit die sak en as waarin Leila word lig my gelaat het. Ek skryf hulle binne ʼn jaar en omdat alles so vinnig gaan, besluit ons om die titels net by name te hou.
Een na die ander verskyn hulle. Hulle vaar nie goed nie. Mense is nie mal oor historiese romanses nie, kom ons agter.
Basta besluit ek. Ek wou nog altyd spanningsromans geskryf het en nou gaan ek. Ek het egter my les met Wip van die droomvanger geleer en meng die keer meer romanse in die spanningsdeeg in. Ek skryf Springgety en sukkel my morsdood om aan die genre gewoond te raak. Die boek verkoop, maar dit verkoop stadig.
Gys Niemand kry sy vashou op my en ek skryf Fortuin. Die boek verkoop, maar stadig.
Boheem is ʼn finalis in die spanningsafdeling van die Woordveertjies en verkoop aansienlik beter.
Meetsnoer verkoop weer stadiger.
Maar skielik kom lesers agter wat ek besig is om met die reeks aan te vang. Wanneer kom Gys en Gertjie bymekaar? word ek aanhoudend gevra. Hoeveel boeke kom daar nog?
Intussen kry ek al hoe meer navraag na die Daveltjies. Ek verwys die navrae na my uitgewers. ʼn Rukkie voor ek klaar is met Dryfhout, hoor ek die Daveltjies gaan in nuwe formaat herdruk word.
Dryfhout, die laaste van die Gys-boeke, verskyn in Junie 2011. Die eerste oplaag verkoop binne weke uit. Die eerste vier Gyse is ook skielik uitverkoop. Inderhaas kry ons nuwe omslae reg en die hele reeks word herdruk.
In Junie 2011 verskyn Tamara in haar nuwe tabberdjie. Daarna kom daar elke maand ʼn vars Daveltjie op die rak. Teen die einde van 2011 boer hulle op die topverkoperlyste.
Tans doen die Daveltjies steeds goed. Die Gyse het so ʼn bietjie afgeplat.
Die lesers vra wat kom nou. Ek sê die Maanschijnbaai-tweeluik en hou my hart vas.
Want sien dis alweer iets heeltemal anders as die Gyse, die Daveltjies of enige van my ander boeke.
Nou wag ek met groot opwinding in my hart om die eerste van die twee in my hande vas te hou. Maar daardie hande bewe. Gaan ek lesers teleurstel? Of gaan hulle die tweeluik ook aangryp soos die res – al het dit so lank geneem?
Net die tyd sal leer.
June 17, 2012
Diep die doolhof in.
In ʼn Maart-blogpos (Die lekkerste van skryf) het ek aan die begin van die opwindende reis wat ʼn nuwe manuskrip mens bied, gestaan. Daar waar mens nog voor die verhoog sit waar jou storie gaan afspeel, het ek toe gedink. Ek het sedertdien uitgevind dat ek my in daardie stadium eintlik voor die ingang na ʼn ondergrondse doolhof bevind het.
Nou het ek die eerste groot mylpaal bereik. Die Eerste Draft. Dis ʼn term wat hoofletters verdien. En ek hou by die Engelse term ‘draft’ omdat eerste weergawe of eerste fase nie vir my dieselfde sê nie.
Wat dit beteken, is dat die storie uitgeskryf is. Ek weet nou wat gebeur het en hoe dinge in mekaar steek. En dit het gestalte gekry in manuskripvorm.
Dit beteken ook baie harde werk lê nou voor. Nou kom die tweede fase waarin ek die manuskrip sover moet kry dat ek dit na ʼn uitgewer kan stuur vir keuring. Op die oomblik is die manuskrip rou. Daar is nog storiefoute, tikfoute, goed wat bots, goed wat gekontroleer moet word, raad wat gevra moet word, inligting wat ingewin moet word en oor die 120 voetnotas oor goed waarvan ek moet seker maak. Maar die storie is daar.
Die labirint van Knossos en die mite van die minotaurus is die grondslag en stramien van hierdie roman. Die titel is vasgemaak, my storie heet nou Labirint. Dis ironies, want in die skryf van hierdie storie het ek my behoorlik in ʼn ondergrondse doolhof bevind.
Volgens moderne definisie is die labirint iets heel anders as ʼn doolhof.
Die doolhof het ʼn soektog na die middelpunt ten doel. Daar is meer as een roete na die kern en die doolhofskepper probeer die dwaler verwar en uitoorlê, vasvang in die web van die roete.
Die labirint daarenteen, is ʼn komplekse, maar aangeduide enkelroete met ʼn sigbare, relatief maklike bereikbare kern. Mens loop ompaaie en draaie, maar jy kan nie anders as om by die kern te kom nie en jy kom net so maklik weer daar uit. Die labirint is eintlik die vereenvoudigde simbool van die doolhof.
(Sien onder meer hier hoe die labirint en doolhof verskil).
Die doolhof waarin ek rondgedwaal het, was nie ʼn statiese een nie.
Aan die begin van die storie het ek byvoorbeeld nie geweet daar gaan ʼn karakter wees met die onaanskoulike naam Vis nie.
Toe Vis êrens uit die doolhof uitgespring kom, kon ek dit nie glo nie. Nee! sê ek vir hom. So ʼn naam sal nooit deug nie. Maar Vis wil niks weet van ʼn ander naam nie. En so kry Vis Franken toe nie net ʼn ou rolletjie in my storie nie, maar kaap dit omtrent.
En toe ek my kom kry, is daar boonop ʼn legende van ʼn leeuman wat my hoofkarakter, Vasti de Leeuw, se lewensreis versuur, en uiteindelik ʼn verreikende effek op die storie het.
Nog iets wat ek glad nie voorsien het nie, is dat daar toe soveel moorde gaan plaasvind. Ek het my moordenaar se moordlus en wraakgierigheid heeltemal onderskat.
En die stories uit die verlede het heeltyd net al hoe meer impak op die hede gekry, sonder dat ek dit doelbewus so beplan het.
Soms het ek vir dae lank gevoel of ek my vasskryf, net om kort daarna te sien waarheen my onderbewussyn my gelei het. Natuurlik nog dieper in die donker gange van die verbeelding in.
Ek is nog nie heeltemal uit die doolhof nie, maar ek is darem al naby genoeg aan die uitgang om lig te kan sien insypel.
Nou moet ek hoop dat ek met die eerste herskrywing – ja, daar wag meesal meer as een – nie gaan agterkom dat ek te veel blapse gemaak het nie.
Iets waarvoor mens byvoorbeeld in die spanningsgenre versigtig moet wees, is dat die skuldige te vroeg geëien kan word. En dis baie moeilik om te bepaal. Vir my voel dit asof elke liewe leser deur my truuks gaan sien.
Nog iets waaroor mens jou bekommer, is of die spanningslyn sterk genoeg is en of dit op die regte plekke styf genoeg getrek word.
En dan is daar die geloofwaardigheid. My stories het met die regte lewe min gemeen. Ek glo my lesers verstaan dit, verwag dit selfs van my. Dat hulle, soos ek, vir ontspanning lees en meegevoer wil word na ʼn denkbeeldige wêreld. Hierdie denkbeeldige wêreld moet egter voel soos die/ ʼn regte wêreld terwyl mens lees. Die karakters en alles wat gebeur moet geloofwaardig wees – binne die konteks van die storie, maar ook in die werklikheid. Mens moet as leser kan glo dis regte mense en wat plaasvind, is regtig aan die gebeur – al weet jy op ʼn ander vlak dis suiwer fiksie.
Met herskrywing is dit asof die skrywer van die verwarrende doolhof ʼn verstaanbare labirint probeer maak. Al die doolgange waardeur die skrywer worstel, moet vir die leser gekompliseerde, maar enkelroete word wat na die kern en terug lei.
Dis die taak wat nou vir my voorlê. Dus, soos die oumense gesê het: Hef aan lê voor!
NS. Daar bestaan ʼn sterk moontlikheid dat Labirint al hierdie jaar gaan verskyn. Moontlik in Oktober.
May 9, 2012
ʼn Skelm loer: Deel 1 van die Maanschijnbaai-tweeluik
Jo & Sue sal in Julie op die rak wees.
Agterbladteks:
Maanschijnbaai – Jo en Sue
Ontmoet die Calitze: vier uiteenlopende vroue, elkeen in ʼn ander lewensfase, elkeen met haar eie geite en ʼn verlede – met ʼn hoofletter V.
Die Maanschijnbaaiers sit behoorlik regop toe die Calitz-vroue die dorpie in oorlede Casper se pienk Cadillac binnevaar.
As dit maar al was. Casper het egter sy afskuwelike turkoois kasarm ook aan hulle bemaak. Die M-baaiers glo dit moet platgeslaan word, maar vir die Calitze kan dit dalk net uitkoms bied.
As hulle die kasarm leefbaar maak, kan hulle dalk die onlangse verlede ontvlug. Jo kan ʼn verhouding wat haar finansieel en emosioneel geruïneer het, verwerk. Sue kan ontsnap aan al haar eks-lovers. Nan kan oor die skok kom dat sy afgelê is. En Jeannie kan wegkom van die Maidens of Sappho.
Maar op Maanschijnbaai haal die verre verlede hulle in. Want daar is iemand wat reken Casper se erfenis kom die Calitz-slette nie toe nie.
“Chanette Paul is bekend vir haar romans waarin lag en liefhê en spanning saamspan om ’n onvergeetlike leeservaring te word. Met Jo & Sue verras sy haar lesers met ’n familiedrama, die eerste deel in die Maanschijnbaai-tweeluik.” Jeanette Ferreira.
Maanschijnbaai: Nan & Jeannie, deel twee, sluit die tweeluik af.
Chanette Paul is ook die skrywer van die Davel-vroue wat bestaan uit sewe historiese liefdesromans, en die vyf romantiese spanningsromans wat bekend staan as die Gys Niemand-reeks.
ISBN: 978-0-7993-5542-0
March 31, 2012
Die lekkerste van skryf.
Daar is twee hoogtepunte in my lewe as skrywer. Wanneer ek aan ʼn nuwe storie begin skryf en wanneer ek daardie boek uiteindelik in my hande vashou – dit beruik en bekyk en bevoel, deurblaai en wonder hoe ek dit reggekry het.
Alles wat tussen hierdie twee hoogtepunte gebeur, is harde werk, ʼn geween en gekners van tande, tye van paniek en tye van desperaatheid. Al wat jou daar deur kry is deursettingsvermoë, geloof in jou storie en karakters, ‘n knerts magic en daardie wonderlike ding wat in Pandora se boksie agtergebly het: hoop.
Op die oomblik bevind ek my weer by die eerste hoogtepunt. Met die Maanschijnbaai-tweeluik wat nou feitlik in kanne en kruike is, staan ek aan die begin van ʼn nuwe avontuur wat uiteindelik, hopelik, ʼn boek gaan word.
Dis skrikwekkend, want mens weet eintlik nie waarheen jy op pad is nie. Dis opwindend en wonderlik, want… wel… want jy weet nie waarheen jy op pad is nie. En jy kan nie wag om uit te vind nie.
Daar het baie water in die see geloop vandat ek laas ʼn enkelstaande boek geskryf het, soos ek nou beplan om te doen.
Eers was daar die Daveltjies toe Lapa versoek het dat ek ʼn opvolg vir Tamara skryf en dié toe kleintjies gekry het tot daar uiteindelik sewe Daveltjies was.
Daarna het ek met Springgety begin wat ʼn enkelstaande boek sou gewees het tot Gys Niemand sy neus in my sake en storie kom steek het en toe uiteindelik ʼn reeks van vyf geword het.
Ná die Gyse wou ek ʼn blaaskans vat en wegbeweeg van moorde en polisieprosedures, en my losmaak van Gys voor ek my volgende spanningsroman aanpak. Ek het besluit ek gaan ʼn romanse skryf, net om weer asem te skep en omdat Romanza-liefhebbers my al gevra het wanneer skryf ek weer een.
ʼn Jongerige vrou, Jo, en Jeannie, haar dogter wat pas uit matriek is, kom ʼn klein kusdorpie aan na ʼn moeilike tydperk in hulle lewe. Dis waarmee ek begin het. Ek kom toe agter Jo het ʼn ma met die naam van Nan en dat dié ook ʼn verlede het.
En toe op ʼn dag, kom Nan se suster, Sue, met haar lang treë aangestap en tik my op die skouer. Hei, sê sy vir my, jy kan nie daai drie girls in een storie probeer prop nie, en wat van my? Oukei, besluit ek toe, sy het ʼn punt beet. Ek sal twee romanses oor die vier van hulle kan skryf.
En daar betrap die vier Calitze my totaal en al onkant. Soos dit nou maar eenmaal met die skryfproses gaan, het ek my karakters en hulle stories heeltemal onderskat. Eers het ek gedink, oukei vier romanses. Toe kom ek agter dit gaan glad nie werk nie en besluit op vier liefdesromans van so 80 000 woorde elk. Wou nie ook werk nie. En toe kom ek agter ek gaan maar net moet skryf en kyk wat word.
Uiteindelik het ʼn storie wat bedoel was om een romanse te wees, dit wil sê ʼn storie van 42 000 woorde, twee boeke geword van oor die 155 000 woorde elk. En die oomblik toe Sue haar toetrede maak, het die romanse-genre boonop by die deur uitgevlieg. Die tweeluik is nou ʼn familiedrama met ʼn knypie spanning en ʼn heelwat humor ingemeng.
Die Maanschijnbaai- tweeluik bestaan dus nou uit Maanschijnbaai: Jo & Sue wat in Julie verskyn en Maanschijnbaai: Nan & Jeannie wat in September verskyn. Weer twee baksteendikte boeke.
In die verlede het ek altyd probeer sorg dat my boeke in ʼn reeks nie in volgorde hoef gelees te word nie. Met die Calitze het ek my eie reël oortree. Nie omdat ek wou nie, maar omdat dit net is hoe die storie uitgewerk het. Die twee moet dus in volgorde gelees word aangesien die tweede deel te veel van die eerste deel verklap en die leser se genot sal bederf.
Wat ek met hierdie lang relaas wou sê, is dat ek nie die vaagste benul het wat van ʼn storie gaan word wanneer ek daaraan begin skryf nie. Ek staan nou weer op daardie skrikwekkende, opwindende punt.
Dis vir my asof die verhoog gereed is vir die drama om af te speel. Die spelers (karakters) het hulle rolle ingestudeer en ken die storie. Hulle is gereed vir die openingsaand van die toneelstuk.
Ek sit in die donker ouditorium. Stoksielalleen. Ek weet nie eens wat die drama se naam is nie, laat staan waaroor dit gaan. Al wat ek weet is dat daar in hierdie drama minstens een moord gaan plaasvind. Al wat ek kan sien vanwaar ek sit, is die swaar fluweelgordyne wat voor die verhoog dig getrek is. En dan begin die gordyne roer. Millimeter vir millimeter word dit oopgetrek, begin ek karakters eien, begin ek sien waar die eerste toneel afspeel, begin ek vermoed wie die goodies is en wie die baddies.
Gister het ek die eerste hoofstuk geskryf. Ek weet uit ondervinding dat so ʼn eerste hoofstuk nooit teen die einde van die storie lyk soos hy in die begin daar uit gesien het nie. Soms word dit die vierde of tiende hoofstuk. Maar dis ʼn begin.
Ek het die skilder Vasti de Leeuw ontmoet en vir Simon Sonnekus, ʼn sielkundige. Ek weet Vasti is die hoofspeler, maar ek weet nog nie waar Simon inpas nie. En daar is die dokter, Dawid. Ek weet dit speel op ʼn dorpie in die Overbergse binneland af, eintlik twee dorpe naby aan mekaar geleë. En daar is ʼn rivier.
Omdat mens die dokument ʼn naam moet gee, het ek besluit op Labirint. Of dit die titel gaan word, weet ek nie.
En nou kan ek nie wág om meer uit te vind nie.
March 8, 2012
2012 – Die jaar van die draak – Die eerste tien weke.
Die jaar skop af met ʼn stapeltjie manuskripte wat ek moet lees en oor verslag doen. Om my is almal aan die vakansie hou. My char wat twee oggende per week orde skep in my huis, het nog nie weer opgedaag nie. Die lekkerste somerweer in jare, gaan my verby terwyl ek vir twee weke solied agter die rekenaar sit en saans deur ʼn hoop strykwerk probeer ploeg. Maar aan alles (behalwe stryk- en skottelgoed) kom ʼn einde. Teen 14 Januarie is die manuskripte en hulle verslae afgehandel en is dit tyd om weer aandag aan my eie werk te gee.
My sperdatums is naderstormende lokomotief. Ek skryf aan die Maanschijnbaai-tweeluik wat gaan oor vier Calitz-vroue met woeste verledes, ʼn hoop probleme in die hede en baie uitdagings vir die toekoms. Hulle staan op Maanschijnbaai, waar hulle beland, ook bekend as die Calitz-slette.
Nommer 1, Jo & Sue, waaraan ek gedurende Desember geskaaf en geskuur het, moet na die keurder toe gaan. Daarna moet dit weer getimmer en gepoliesj word en teen 20 Februarie by die redigeerder wees.
Nommer 2, Nan & Jeannie is nog net halfpad geskryf en ek is nie tevrede met wat reeds daar is nie, maar moet einde Februarie in wees om na die keurder te gaan.
Die strykwerk kry eerder kleintjies as dat dit klaarkom, die huis lyk oes, die tuin lyk oes. Ek voel oes. Ek moet uit, ek moet weg, besef ek.
Twee e-briewe en ʼn goeie skoot geluk later is Pondokkie bespreek vir die twee weke waarin die Nan & Jeannie sover as wat menslik moontlik is, moet klaarkom.
En daar piekel ek en Rut (die laptop) toe, na ʼn malle gejaag om alles af te handel wat daar af te handel is en nog te pak ook, so in die hittegolf op Sondag 15 Januarie Suiderstrand toe.
My gewete ry my omdat Blom grieperig is, maar hy hou vol hy sal regkom en ek weet darem die helfte van Stanford sal kom help, as hy ʼn probleem het.
Dis laatmiddag en die Spar op Bredasdorp is al toe. Ek tref dit gelukkiger op Agulhas waar ek by die Friendly proviand kan koop voor ek die sewe kilometer slegte grondpad aandurf met my karretjie wat haar behoorlik wip vir slegte paaie.
Verby die suidelikste punt van Afrika begin ek vir die eerste keer effens ontspan. 
Ek het bitter lanklaas aan die manuskrip gewerk. Dis nog net halfpad daar en wemel van probleme, maar ten minste kan ek nou iets daaraan begin doen. En ek kan hopelik vergeet van die eerste manuskrip in die tweeluik wat by die keurder lê. ʼn Nuwe keurder boonop en ek weet dus nie wat om te verwag nie. Hou, senuwees, hou.
Daar is aangebou by Pondokkie, sien ek toe ek daar intrek. Dit is darem ook in September 2010 wat ek laas daar was. Toe het ek nog aan Dryfhout gewerk en nog nie geweet dat vier Calitz-vroue my gaan verlei om hulle storie te skryf nie.
Ek verloor liters vog terwyl ek afpak en nesskop. Dis nie vrek ver onder 40 °C nie en die seebries is te effentjies om te help. Waarskuwings teen pofadders en goggadiertes ten spyt, maak ek deure en vensters oop sover ek kan.
My hospita bel toe ek, ná ʼn koel stort, my sit kry met ʼn glas wyn propvol ys. Ek het Lorraine van Zyl nog nooit ontmoet nie, maar haar vriendelikheid en bereidwilligheid om my teen ʼn ongelooflike billike prys in Pondokkie te laat bly, maak van haar ʼn vriendin. Nadat sy verneem het of ek veilig gery en of alles reg is, stel sy voor dat ek die volgende dag na die woonstel op die boonste verdieping gaan kyk. As ek lus voel, kan ek daarheen trek nadat die skoonmakers daar was. Alles is nuut en die uitsig is mooi, sê sy.
Ek bekyk die spul goed wat reeds uitgepak is en wonder of ek kans sien vir die trek, maar belowe om te gaan kyk.
Die volgende middag kom roep die skoonmakers my. Hulle kan ongelukkig nie help as ek wil trek nie, maar die woonstel is skoon. Ek gaan kyk langtand, maar die uitsig is te asemrowend om te weerstaan en ek piekel al my hebbe en houe met die buitetrap op – steeds in die middel van een van die bloedigste hittegolwe wat die land nog getref het.
Ná die tweede uitpakkery, kom ek volstoom aan die werk. Dag in en dag uit. Soms tot diep in die nag, soms van douvoordag af terwyl die see nog wegkruipertjie met die donker speel. Nou en dan kom my buurman ingewaai om te vra of ek iets van Agulhas af nodig het. Een of twee keer gaan ek self in Agulhas toe al sug karretjie. Ek probeer e-pos afgelaai kry daar, maar dit ontaard in ʼn nagmerrie toe my skootrekenaar vries. Gelukkig kry ek dié weer aan die gang en is vandaar af kommunikasieloos behalwe vir selfoonoproepe wanneer die sein besluit om ʼn toegewing te maak.
My gawe buurman vra my een Sondagmiddag oor vir ʼn hoender op die kole saam met sy dogter – ʼn baie welkome afwisseling van die afskeepkos wat ek inderhaas tussen die skrywery deur aanmekaar slaan. (Dankie tog vir blikkies!) Een Maandagmiddag kom kuier Blom, nou weer gesond, en bring goed wat ek nodig het van die huis af. Verder is dit net ek en die Calitz-meisies.
Teen die middel van die tweede week besef ek die tyd loop uit. Ek bel Lorraine en genadiglik kan ek nog vyf ekstra dae bly. Ek skryf dat dit hik.
En skielik moet ek weer oppak. Ek verstaan nie waar die dae heen is nie. Soos Opperman se kwartels in die gras, het hulle net verdwyn. Maar die storie is uitgeskryf en die eerste draft van my boek is daar. Min of meer.
Terwyl ek terug ry Stanford toe, voel dit asof ek terugroei uit ʼn ander dimensie, uit die vreemde primordiale wêreld van verbeelding, na die werklikheid toe.
Tuis wag die stapeltjie manuskripte wat vir Februarie gelees en geëvalueer moet word. Ek kry skaars tyd vir uitpak voor ek daarmee wegspring. My char het intussen teruggekom en die huis is min of meer leefbaar, maar ek sien haar eers die Maandag, toe sy aankondig sy neem vier maande kraamverlof. Sela.
Die keurverslag vir die eerste boek in die Maanschijnbaai-reeks, Jo & Sue, kom die week daarna. Die keurder is in vervoering met net ʼn paar punte van kritiek. Halleluja! Ek werk weer deur die manuskrip en stuur dit vir redigering. Een sperdatum ten minste gehaal!
Ek sleep Nan & Jeannie weer nader. Werk een keer daardeur op rekenaar en besluit dis die grootste klomp twak wat ek nog geskryf het. Druk die manuskrip (amper 400 bladsye) uit en werk met ʼn pers pen daardeur. Daar is meer pers as swart op wit. Ek bring die veranderinge op die rekenaardokument aan en rou oor die storie wat nou vir my so anders lyk, wat ek dink nou so afsteek teen die eerste deel van die tweeluik.
Ek bekla my lot by my uitgewer. Sy sê nou maar stuur, dat sy lees en kyk wat skort.
Drie handewringende dae gaan verby waartydens ek Maart se stapeltjie manuskripte aanpak. Saans stryk ek terwyl ek na Bryan Adams, die Uppity Blues Women en iemand se keuse van die beste kore uit operas luister. Die slawekoor uit Nabucco veral, spreek my diep aan. Slawerny is nie vir sissies nie.
Die e-pos kom op die vierde dag.
Dis ‘n regte egte tranetrekker. Net soos ek daarvan hou. Steel Magnolias en Terms of Endearment kan gaan slaap. Deal met dít: dis beter as Maanbaai 1, lees ek en bars omtrent in trane uit. Ek wil nou eers timmer, maar Uitgewer sê nee, ons stuur netso na die keurder toe, daarna kan ek timmer. Intussen kom Jo & Sue terug van die redigeerder en drie dae kom en gaan ongesiens terwyl ek en die redigeerder ʼn bietjie stry en baie verfyn en afrond.
Daar is nie te veel tyd om oor die keurder se uitspraak oor die tweede boek te bekommer nie. Daar is die Maart-manuskripte wat ek moet evalueer en natuurlik die groot lekkerte: Woordfees.
Ek ry Dinsdagoggend, 6 Maart, Stellenbosch toe, my maag behoorlik op ʼn knop getrek. Ek praat immers saam met groot geeste. Karin Brynard is die gespreksleier en my mede-sprekers is Deborah Steinmair en Francois Bloemhof. Uitgelese is nie die woord nie. En ek is nog ʼn bietjie rou na die harde werk van die afgelope tyd, die wipplankryery tussen paniek en ekstase.
Maar met ʼn bewame gespreksleier soos Karin aan die woord en twee wonderlike gespreksgenote vol kwinkslae aan weerskante van my, vlot alles heerlik en is ek spyt toe die tyd ons inhaal.
Die volgende oggend is daar eers die vergadering met Lapa se bemarker oor onder meer ʼn bekendstellingstoer wat beplan word vir die Maanschijnbaai-tweeluik, en daarna ontmoet ek my goeie vriend Jan van Tonder by Harbour Island in Gordonsbaai. Net vir die lekkerte.
By hom hoor ek die praatjie van die vorige dag het die Burger gehaal. (http://www.dieburger.com/Vermaak/Nuus/Misdaadromans-winsgewend-20120306). Ek kry ook die nuus dat daar ʼn artikel in Beeld se Pols verskyn het (http://www.beeld.com/Leefstyl/Pols-Hulle-skryf-hulself-soms-bang-20120305).
Ek en Jan bekla ons lot, praat mekaar moed in en lag ons bekommernisse weg tot ek besef die donker gaan my inhaal as ek nie dadelik ry nie. Ek slaan die seildakkie van my sewentien jaar oue karretjie af en met ʼn lied in my hart, en met die wind in my hare, ry ek seelangs terug. Ek sien behoorlik hoe die spinnerakke wegwaai en in die fynbos langs die pad vashaak.
En hier sit ek weer terug agter die rekenaar. Ek wag nog vir die keurverslag van Nan & Jeannie en ek hoor daar is probleme met die omslae. Daar is nog drie manuskripte wat voor die vyftiende gelees moet word en vyf wat verslae moet kry, maar die lied in my hart bly.
2012 het miskien ʼn bietjie rof begin, maar ek sien weer kans vir die res van hierdie jaar – die een wat volgens Sjinese astrologie die jaar van die draak is.
March 2, 2012
2012 Woordfees – Waarom Misdaad?
Ek sien baie uit hierna.
Laat hoor gerus waarom jy van misdaadfiksie hou (of nie)!
January 11, 2012
Potgooi – Leeskring
Jy kan na die potgooi van die gesprek wat Christelle Web-Joubert met my op rsg oor die Daveltjies gevoer het, luister by http://www.rsg.co.za/images/upload/sound/klanke/20120110_LEESKRING_Chanette_Paul.mp3
January 10, 2012
Fleur – ʼn tweede afskeid
Ek onthou nog baie goed die dag toe ek die rekenaar se stuur-knoppie gedruk het en so vir Fleur die wye wêreld ingestuur het. Dit was einde September 2006. Ek was flou. Ek het die ses Daveltjies wat op Tamara gevolg het in elf maande klaargeskryf (hoe, weet ek nou nog nie) en tussen in nog manuskripontwikkeling en ʼn hele paar ander dinge ook gedoen.
Ek het by my venster uitgekyk, oor die prieel oortrek van pienk bougainvilleas, na die Kleinerivier wat onder my erf verbyvloei. 
En in trane uitgebars. My laaste Daveltjies het ʼn man gevind wat haar waardig is en is vort na die land van vir-altyd-en-ewig-gelukkig. Dit het gevoel asof ek wees agtergelaat is. In daardie jaar het ek immers Daveltjies geëet, gedrink, geslaap, ge-alles. Hulle was my girls. Op ʼn manier my prosteses om enigiets van ʼn taalstryder tot ʼn argeoloog tot ʼn skilder te word.
In daardie stadium het twee dinge voorgelê: In die onmiddellike toekoms was my 50e verjaarsdag in Oktober. Dis nogal iets wat mens oor jou mortaliteit laat nadink. Wat jou laat wonder: hoeveel stories sal ek nog ingepas kry? En dan was daar angswekkende vooruitsig dat ek nie meer kon uitstel om aan daardie storie wat so lank al aan my deur klop aandag te gee nie. Lily Reynecke se getorring aan my kom toe al van ʼn jaar of twee vantevore af.
Gelukkig het ek nie geweet van die enorme leerkurwe wat voorlê met die verandering van genre nie. Gelukkig het ek nie geweet nog ʼn reeks lê in my onmiddellike toekoms nie. Of dat Gys Niemand hom toe al reggemaak het om my grys hare te vermenigvuldig nie.
Ook nie dat ek vier jaar later, in November 2010, sou hoor die Daveltjies gaan herleef nie.
Dis nog ʼn dag wat ek onthou. Ek was ek in die sewende hemel. Sedert die Daveltjies uit druk geraak het, het ek amper weekliks briewe gekry waarin lesers my gevra het waar hulle beskikbaar is. Aanvanklik kon ek help, daarna was daar net mooi nie een Daveltjie meer beskikbaar nie.
Dit was dus met groot vreugde en opwinding dat ek hier kon aankondig dat die Daveltjies herdruk word. Die reaksie was oorweldigend. My beker het oorgeloop.
Dis nou voor die benoudheid my geslaan het. My uitgewers het ʼn enorme mosie van vertroue in my meisiekinders gestel om al sewe boeke te herdruk en het groot onkoste aangegaan om dit in ʼn nuwe formaat met nuwe omslae te doen. Sê nou hulle verkoop nie?
Selfs in my benoudheid het ek nie besef hoeveel harde werk voorgelê het nie en ek het ook nie kon raai dat my stoutste verwagtinge vir die omslae so ver oortref sou word nie.
Die Daveltjies in nuwe gedaante slaan my asem nou nog weg. Ek pak hulle elke maand wanneer ek die nuutste een kry in ʼn ry langs mekaar uit en verwonder my aan hulle. Elkeen is spesiaal. Elkeen net reg. En saam is hulle vir my ʼn eenheid, ʼn familietjie so pragtig soos die meisiekinders self.
Al die harde werk was die moeite werd. Sover ek weet was elkeen van hulle tot dusver ten minste een keer op Graffiti se Topverkoper lys. Die reaksie van lesers was wonderlik. Per e-pos, op die blog, op Facebook, handgeskrewe briewe wat aan Lapa gepos of gefaks is. Sommige lesers het selfs laat weet dat hulle die ou reeks het, maar die nuwe een ook koop. Omdat hulle so mooi is en omdat hulle herhaaldelik gelees word. En dis lesers van alle ouderdomme. Van skoolmeisiekinders op Facebook tot ʼn bejaarde man wat die allermooiste briefie vir my gestuur het.
En nou is Fleur op die rak. Ek moet weer afskeid neem. Ek is weer eens half bewoë. Maar ek is ook trots op my meisiekinders. Hulle het mooi gemaak.
Dankie, Tamara, dat jy vir my die derde keer gewals het. Geleer het van oorlog en vrede, van die mense agter die sepia foto’s.
Dankie, Willemien, dat ek deur jou oë die Tweede Taalstryd beter kon leer begryp en in Ierland ʼn draai kon maak.
Dankie, Annabella dat ek kon leer tjello speel en saam stry vir vrouestemreg.
Wildewragtig Deborah, dankie veral vir jou. Deur jou kon ek die argeoloog word wat ek nog altyd wou wees.
Isabelle, dankie dat ek Pierneef van nader kon leer ken en jou hande kon gebruik om die skilderye wat ek graag sou wou maak, te skilder.
Maryntjie, ek is ʼn vrot kok, maar dankie dat jy my die geleentheid gegun het om desondanks wonderlike dinge met lemoene en laventel aan te vang.
En Fleur, danksy jou verstaan ek wyn en die fluisteringe in die vat soveel beter. Dankie.
En dankie aan julle, die lesers, wat dit vir my moontlik maak om te skryf.
Loer gerus hier vir ʼn proestukkie van Fleur:
http://romanzalesers.wordpress.com/2012/01/10/proestukkie-chanette-paul-fleur/
Fleur is onder meer beskikbaar by:
Sien ook:
