Latif Joneydi > Recent Status Updates

داستان اول: شجره طیبه.
نامِ نویسنده داستان و نامِ داستان در نگاهِ آغازین به نظر ناهمساز می آید، سالِ انتشار اما یاری می‌کند که بیشتر درنگ کنیم. سال ۵۶ دلالت های معناییِ واژگان در سپهرِ اجتماعی غلیان و جوشان معناهایِ متفاوتی داشتند با آنچه امروز می اندیشیم. پلاتی ساده اما زبان پر دست انداز و در عینِ حال نرم و متلون و متفاوت. تصاویر زنده و جلوه ها فروشنده.
تجربه جالبی بود.

کسایی که "خانه قانون زده" دیکنز رو خونده اَن، فصلِ بیستِ "یادداشت های پیک ویک" زهرخندِ غریبی براشون به همراه داره. کاغذبازیِ حقوقی و دیوانسالاریِ دیوانه کننده ای که خونِ شخصیت هایِ ساده دل رو میمَکه.
دادسون و فاگ(با فامیلِ دومی قافیه های جالبی میشه ساخت)، وکیل هایِ دعاویِ پرداخته شده توسط دیکنز، مثلِ آقایِ جینگل، زنده و کاغذ-خیز اَند، گویی آنی بیش نمونده که سَرسوده به پاراگراف، کاغذ پاره کنن و سر به واقعیت تِکون بدن.

پردازشِ شخصیتِ آقای جینگل در روایتِ دیکنز فوق العاده اس.
:)))

دوازده، "باران":
بلاخره هر مجموعه متفاوتی باید داستانی با تِم یا نامِ باران داشته باشد.
چیزِ خاصی نداشت، شبیه تغزلِ نابهنگامی که تَهِ یک مجموعه‌ متفاوت، نهالی در حال بالا رفتن پیش از رسیدن به درِ زنگ زده آهنی، صدایِ جارویِ پاکبانِ اولِ صبح...چنین چیزی بود، همین.

یازده، "زندگی خوب جنوبی":
راوی اول شخصی که کارش "وصل کردن تلفنهای مردم است."
شبیه داستانِ پنجمِ مجموعه "یک جای خوب" اینجا هم در عنوان و هم در تِم آیرونی داریم.
آنگونه که توصیف و شرح ها مینمایاند "خوب"ای که عنوان داستان است در روایت روزمرگی و گفت-و-گو هایِ پوچ و روشنفکر مآبیِ تو خالی است. رخداد ویژه ای هم پیش نمی آید و داستان به گفت-و-شنود هایِ راوی با پدر و دوستش و گفته های خودش میگذرد.
چنگی به دل نزد.

ده، "در چگونگی تحول یک خانواده":
راوی دانای کل با لحنی نیمه خنثی/نیم پوزخند زندگی آقا و همخوابگی ها و خانواده گاتیکش را بازنمایی می‌کند. شازده احتجابِ خیلی جمع و جوری بدونِ پیچش تکنیکی.
آخرش هم نتیجه گیریِ نمکینی دارد که سُخرّیه/هجویه ای است بر چنین روایت هایِ کلاسیک و خطی ای.
تکرار میکنم، تجربه گراییِ پارسی پور ستایش برانگیز است، در فُرمی که روایتش برای او امن است توقف نمی‌کند.

نُه، "آقایان":
راویِ دانای کل و بنیاد روایت بر گفتگویِ سه مرد دور میزی پیرامون سیاست و جنگ و از هر دری سخنی، با این پایان بندی:
"صدای بم زن آقای طهمورثی از داخل اطاق بگوش میرسید،: مرده شور برده ها خوابشونم نمیبره که اقلا خفه شن."
نامِ داستان و تنظیماتِ روایت و پایان بندیِ آن با وجودِ کلیشه ای بودن معنادار و هماهنگ است.
داستانی قابل توجه!

هفت، "گرما در سال صفر":
پارسی پور مانند امیرشاهی توانِ درآوردنِ لحن های گوناگون و تجربه فُرم های متفاوت را داراست. "گرما..." را جدی نگیریم به طرحی بی بُن میماند ولی دقت در جزئیاتِ "گرما..." کیفیت پرداختِ ساده اما با جزئیات داستان دستمان می آید. "گرما..." روایتِ کوتاهی از بندر است و زنانگیِ در تعلیق. انسانیتی که کیفیتِ وجودی اش بر ماهیت اش در روایت‌ برتری جُسته و داستانی را استوار کرده است.
خوب بود.

شش، "کشتار گوسفند ها":
راوی اول شخص از رفیقی خوب می‌گوید که عادتِ بدِ آشنایی با مشاهیر خبیث دارد. تنظیمات روایت در آغاز ما را به دیوانگی رفیقِ خوب راهبر می‌شود ولی در پایانِ داستان نظرِ مخاطب می‌تواند تغییر کند.
اِلِمان ها در عینِ آشفتگی به خوبی چفت درآمدند و داستانِ کوتاهِ بدی نبود.

پنجم، "یک جای خوب":
راوی دانای کل سوم شخص با لحنی با فاصله و خنثی. آیرونیِ نامِ داستان با توصیفِ موقعیتی که شخصیت اصلیِ داستان به نامِ "قشنگه" از پنجره همسایه پیشنهاد پذیرفتنِ نوزادی را ناگهانی دریافت می‌کند و با نپذیرفتنِ کودک مردِ همسایه کودک را در سرمایِ کوچه می اندازد و قشنگه اسیرِ بویِ پوسیدن و اضمحلال جنازه کودک می‌شود.
پیامد هایِ انتخاب. انتخابی که خواسته نشده بود. "یک جای خوب"؟

چهارم، "آویزه های بلور":
راویِ اول شخصی که مادربزرگش مُرده و پیرامون مجلس عزا با کس/چیزی، (شاید سایه ای، سایه خودش؟ سایه مادربزرگ؟) دیدار میکنه.
چندان برام گیرا نیومد، شایدم نفهمیدمش کلا، نمیدونم.
باید دوباره بخونم.

سوم، "همکاران":
راویِ دانایِ کل سوم شخصِ محدود. بنیاد داستان بر دیالوگ هایِ همکارانی هست که در اتوبوسی به سمتِ خانه رهسپار اَند. کوتاه و دقیق بود با پایان بندیِ به جا، اینو دوس داشتم. اینکه پارسی پور فُرم هایِ رواییِ متفاوتی رو نو به نو به کار میبره رو دوست دارم. هر داستان ساختار ها و تنظیماتِ فُرمی متفاوتی داره. تاکیدش بر نُو پردازی ستایش برانگیزه.

دوم، "همزاد":
زبانِ پوئتیک، نثری شعرگون و راوی ای اول شخص با پایانی برانگیزاننده.
یه چیزی تو قلم این پارسی پور هست که خوندنش رو با وجودِ غرابتش نسبت به روایت‌ هایِ دیگه خواندنی میکنه، پلات و شخصیت پردازی و تِم خاصی نداره، ولی میشه دنبالش کرد.

اولی، "بهارِ آبی کاتماندو":
با تاکید راوی بر حضورِ با جزئیات در اتاق و تمامِ آگاهی اش از بیرون به میانجیِ روزنامه و وجودِ جسدی در اتاق، خواننده گُمانمند می‌شود به چرایی ها و پایانی غافلگیر کننده ولی تمام‌ روایت‌ همین است و تفسیر پذیریِ بسیار را ممکن می‌کند.
راوی را دوست داشتم و احتمالا با زنی قاتل روبروییم که امیدوار است دو کوچه آن طرف تر آدم ها عاشق باشند.

روایتِ دیکنز شرحی جزئی/تصویریه که به "pictorial style" مشهوره.
توصیفی نکته بینانه و دقیق که به نظر درازگویانه میاد ولی ظرافتش در کنترلِ داده ها و آمیزش با طنزی خواستنی، روایتی دلپسند به دست میده.
من که ازش بسیار لذت میبرم.

"با بررسی دقیق یادداشت های آقای پیک ویک درباره چهار شهر استرود، روچستر، چاتهام و برامپتون چیزی نمی یابیم که نشان دهد برداشت های آقای پیک ویک از ظاهر این شهرها با برداشت های گردشگران دیگری که با همین منظور به آن مکان ها رفته اند، تفاوت خاصی داشته باشد." ص۶۱
:)))

داستانِ آخر و هشتم، "میعاد":
داستانِ بدی نبود. موتیفِ "نویسنده شدن" و درونمایه مرگ و اضمحلال و پوسیدگی و جدال با زمان.
راوی لحن و زبانِ خود را داشت برعکس داستان هایِ پیشین گرچه این گزاره تحمیلیِ نویسنده که "با خودم می‌گویم که این زن هنوز نمی‌داند که من چقدر با بچه های کودن و معمولیش فرق دارم، که من نویسنده ام و نقشه های عالی دارم." ص۱۴۸ اینجا هم ذهنِ راوی را کنترل می‌کرد و از یکتاییِ روایت میکاست.
بد نبود.

هفت، "ضیافت":
"ولی این مرد هنوز باور نمیکند. هنوز قبول نمی‌کند و نمیفهمد."ص۱۳۶
پرسش اَم از داستان های ترقی این است که اگر قرار بر روایتِ چنین گزاره هایی است، چرا داستان نویسی؟ چرا شخصیت پردازی؟ چرا پلات؟ چرا درآوردنِ لحن؟
در اینجا هم به راوی ای وراج طرفیم که معلوم نیست چرا زنِ مردِ دیگری را به زنی گرفته و چرا از زندگی بیزار است و چرا و چرا و چرا؟
گویی همین که راوی بگوید حالش بد است و بقیه دعوا کنند کافی است!

ششم، "درخت":
راوی شبیه روشنفکرِ داستانِ دوم(زندگی) خانه نشینی است که با انعام زن و دوستش روزگار میگذراند و بی هیچ کاری به معشوقه اَش سر می‌زند و به رنج مادرش بی توجه است.
روایتِ با جزئیات، تیپ هایِ سرِدستی و پایان بندیِ کلیشه ای. تصویرِ بدیع و پرسپکتیوِ نوینی نداشت، داستانی است که نباشد هم تغییری در تاریخِ داستان کوتاهِ ایرانی حاصل نمیشود، فقط تاریخِ داستان نویسیِ ترقی را کمتر مترقی می‌کند.

پنجم، "یک روز":
مادری که پس از هفت سال بچه هایش را می‌بیند و قرار است آن ها معنیِ زندگانی اَش باشند. مادر که راوی است با زاویه دیدِ اول شخصِ نامحدود باعث می‌شود روایت در سطحِ مطالعه گلایه هایِ ذهنی در خودمانده بماند، توانِ خواننده در کشف و تفسیر گرفته شده و اینجا نیز مانند داستان هایِ پیشین به جایِ فُرمِ روایتی که پُرسش بیافریند با حدیثِ نفسی با اندکی دستمالیِ مضامینِ فلسفی روبرو هستیم.
تغییر زاویه دید دوا بود، شاید.

چهارمی، "تولد":
داستان امضایِ سالِ ۴۸ دارد و روایت خانه ای است با پدری نظامی و مرد سالار و زورگو، مادربزرگی سجاده نشین و امیدوار به خدا و بچه هایی رنجور و بچه ای که قرار است متولد شود از درونِ مادری در عذاب، که بر علیه "مادر" بودنِ خود در حالِ زاییدن می‌خواهد بِشورد.
روایت تناظرِ رِندانه ای میان خانه و شهر بَرمیسازد، به همین بسنده میکنم. داستانی است تفسیرپذیر و قابل بحث، به خواندن می اَرزد با تمام کلیشه هایش.

داستان سوم، "سفر":
استاد فلسفه ای که قرار است یک پای اَش را ببُرند و در یک خودواگویه پرسش هایِ وجودیِ شاگردان در کلاس و وضعیتِ کنونی اَش را در ذهن، تا بُرِشِ پایش مزه مزه می‌کند.
در من پرسشی بر نیانگیخت به لحاظِ پرداختِ فُرمی، بیشتر طرح بود، طرحِ خامی از یک وضعیت که راه به داستانی تفسیرپذیر نَبُرد و نمی‌برَد، تنها پایِ یک استاد فلسفه را میبُرَد‌، بی حاصل.

یک بار جلدِ اولشو تمام کردم و بسیار لذت بردم ولی چون زیاد درنگ و وقفه افتاد بینِ مطالعه اَم از پیوستگیِ روایت در ذهنم و در میانِ جریان داستان بودنم راضی نبودم و حالا دوباره از آغاز، یادداشت های پیک ویکِ جذاب رو پِی میگیرم.
حقیقتا طنزِ دیکنز دستِ کم گرفته شده، حتی تویِ "خانه قانون زده" اَش هم با اون درونمایه تلخ و تیره اش باز شخصیت پردازی هایِ شوخ و شنگش چشمگیر بود.
بسیار پیشنهاد میکنم.

دومی، "خوشبختی":
راویِ اول شخص، زنی که هفت سال پس از شوهر کردن به مردی روشنفکر که میگوید:"باید فکر کرد در ویتنام چه خبر است."ص۳۵ میبیند که از زندگی جدا از مردمِ عادی اَش خوشنود نیست. داستان حدیثِ نفسِ گونه ای که در مونولوگ بودنش وا میماند. "لحظه" ای نمی‌سازد و سترون و بی بَر تنها به کنار هم گذاشتن یا مقابل هم قرار دادنِ تیپ هایِ کلیشه ایه توده و روشنفکر بسنده میکند.
این یکی که هیچ.

داستانِ اول، "من هم...":
این فُرمِ روایت رو زیاد دیدم، (مثلا عصیانِ روت) ولی باز هم منو سرِ شوق آورد چون خوب درونمایه و ساختار در هم تنیده شده بود و ضربه آخرو به درستی وارد کرد.
از ترقی همین داستان رو هم بخونید بُردید.

داستانِ چهارم، "گلهایِ داوودی":
پلاتِ خوبی داشت و فراز و فرودِ یک داستان کوتاهِ استاندارد رو دارا بود.
حیفه توصیف و اِفشا اِش کنم، بخونید.

داستانِ سوم، "یورش":
دوتا آدم که سرِ پایداریِ صلح جویانه بر عقایدشون( احتمالا چپگرایی در آمریکایِ دهه سی) تو اتاقی که قرارِ گردهمایی داشتن، کتکِ مفصلی میخورن. فضاسازی‌ و پرداختِ گفت-و-گو ها خوب بود ولی در کل چیزِ خاصی جز بازنماییِ یک وضعیت نداشت، راوی هم سوم شخصِ دانایِ کلِ محدود بود.
کیفیتِ داستانیش بد نبود ولی دوست داشتنی هم نبود برام.
همین.

دومی، "مار":
راویِ سوم شخص، روایتِ آزمایشگرِ جوونی که رو حیوونا آزمایش میکنه و از ناکجا زنی واردِ آزمایشگاهش میشه و آرامششو به هم میزنه...
استفاده از "&" برایِ توصیفِ فیزیکیِ مار جالب بود، داستان پیچشِ رواییِ خاصی نداشت و تمرکزش بر پرسشی بود که در مخاطب برمی انگیزونه به دلیل حضور ناگهانیِ زنی مرموز که خواستارِ مالکیتِ ماریه در آزمایشگاهِ مرد. همین چیزی که نوشتم خودش تفسیرپذیری و پرسش برانگیزیه داستان رو میرسونه.

داستانِ اول، "جانی خرسه":
استفاده به جا از شخصیتی فانتَستیک برایِ بازنماییِ پَلَشتی هایِ یک جغرافیایِ روستاییِ آمریکا در دهه سی. راویِ اول شخصِ قابل اعتماد و گفت-و-گو هایِ کوتاه و تفسیر پذیر. کیفیتِ داستان از پلاتِ ساده امّا اندیشیده اش بود و همچنین زاویه دیدِسوم شخص محدود که خواننده رو مانندِ یک کارآگاه در روایت پیش می‌برد.
خوب بود‌.

روایت اولِ شخص با راوی ای غیرقابل اعتماد.
پاراگرافِ اولش برانگیزاننده است و در ادامه جغرافیایِ کوچکی رو حول مرگِ همسرش به تکاپو و یادآوریِ گذشته و تحلیل و بارسازیِ روانی اش بَرمی سازه.
راوی متعادل نیست در روایت و مُدام یا دروغ میگه یا رخداد ها رو قلب میکنه و با تفسیر به رأی تقصیر های خودشو نادیده میگیره یا نفی میکنه. فرافکنی و پشت هم اندازی و ندانم کاری و... مجموعه کاملی از شرارت و رذالته انگار.
حالا ببینم چه میشه.