Annerle Barnard's Blog, page 5

Die uiteensetting van plot

Die uitseensetting van plot in fases, oftewel plotpunte?

Terwyl ek in die vorige plasing 7 belangrike verhaalelemente aangeraak het, het ek dit goed gedink om hier aan een spesifieke aandag te gee: plot e plotpunte.

 

Plotpunte is belangrike, opwindende gebeure wat ‘n definitiewe impak op die storie in geheel maak. Plotpunte stuur dikwels die narratief in ‘n nuwe rigting en dien as ‘n stimulus vir karakterontwikkeling.

Die uiteensetting van plot

Neem asb. kennis dat ek tydens my studie van die uiteensetting van plot verskeie bronne geraadpleeg het en dat daar meer as een teorie bestaan. Elke skrywer moet self besluit wat die beste vir hom/haar gaan werk.

Naas die Griekse weergawe is Gustav Freitag se uiteensetting van plot (in 5 fases) waarskynlik die bekendste. Dan is daar ook die gewilde 7-punt plotstruktuur wat deur die skrywer Dan Wells bekend gemaak is.

Die doel van plotpunte/-fases tydens jou beplanning van ‘n verhaal?

Terwyl die plot na ‘n reeks gebeure (binne ‘n storie) verwys, dui plotpunte op die individuele kerngebeure in die storie. Dis belangrik om te besef dat elke enkele gebeurtenis binne ‘n storie nie as ‘n plotpunt beskou word nie. In ‘n storie is daar moontlik ander gebeure, of selfs ‘n subplot of meer, wat bloot net dien om die karakter se geskiedenis te belig — of inligting verskaf rakende die rigting wat die storie ingeslaan het. Mindere gebeure is nie plotpunte nie omdat dit nie kerngebeure is wat die storie in ‘n ander rigting laat beweeg — of enige invloed op die protagonis se ontwikkeling het nie.

Die uiteensetting van plot

Wanneer jy skryf, oorweeg gerus Gustav Freitag se uiteensetting van plot in 5 fases of Dan Wells se 7-punt plotstruktuur om jou met die proses te help.

Gustav Freitag se uiteensetting van plot in 5 fases Eksposisie: Die leser leer die karakters sowel as die kernverhaallyn ken.Toenemende konflik/aksie: Hierdie het met die ontwikkeling van die verhaal te doen en behels daarom die grootste deel van die verhaal. Daar is eskalerende gebeure wat op die klimaks afstuur.Klimaks: Die speurder ontdek wie die moordenaar is (krimi’s), romantiese karakters vind mekaar, epiese gevegte vind plaas (byvoorbeeld in die uiters gewilde Marvel films), ens. Hierdie is die hoogtepunt van die verhaal en alle gebeure werk mee ten einde die klimaks te bewerkstellig. Die klimaks vind gevolglik min of meer aan die einde van die verhaal plaas.Afloop: Die afloop vind na die klimaks plaas. Die effek wat die klimaks op die karakters het, word weergegee.Ontknoping/resolusie: Alle los drade word finaal uitmekaargetrek en dan geknoop. Dan Wells se 7-punt plotstruktuur

Plotpunte dui die rigting vir jou basiese plotstruktuur aan. ‘n Groot aantal verhale maak van die volgende basiese plotpunte gebruik.

‘n Hoek: Hiermee haak jy letterlik jou leser (jip, dink aan hengel!). Via die hoek stel jy die leser aan die fassinerende wêreld of karakters in die verhaal bekend. Die hoek dui op ‘n belangrike gebeurtenis, gewoonlik in die eerste hoofstuk, wat die leser haak en inkatrol. Die hoek is die katalisator vir gebeure. Dit veroorsaak ‘n omwenteling in jou protagonis se lewe en noop hom/haar om besluite te neem en daarvolgens te reageer.Die eerste plotpunt: ‘n Mens vind die eerste plotpunt min of meer na die eerste derde van die storie. Konflik is onvermydelik (en konflik stuur stories). Hierdie is dan die begin van die avontuur wat die protagonis betree. Na afloop van die eerste plotpunt is daar vir die protagonis geen omdraaikans meer nie.Die eerste kryppunt vind na afloop van die eerste plotpunt plaas — en as gevolg van die druk wat die protagonis weens die omwenteling in sy/haar lewe ervaar. Die antagonis (of hoofkonflik) word bekendgestel wat weer tot verhoogde risiko lei. Hierdie eerste knyppunt dwing die karakter om ‘n besluit te neem, maar hierdie besluit het gevolge waarmee die protagonis dwarsdeur die verhaal sal moet saamleef.Die middelpunt is die moment waartydens die protagonis besluit om te handel in ooreenstemming met die besluit wat hy/sy geneem het. Hy/sy beweeg van reaksie na aksie, van verdediging na aanval. Soos wat die naam van hierdie plotpunt aandui, vind dit min of meer in die middel van ‘n storie plaas. ‘n Protagonis sal tydens die middelpunt dikwels op ‘n nuwe doelwit besluit as gevolg van die uitdagende handelinge van die antagonis of in ooreenstemming met ‘n moontlike oplossing vir die probleem.Die tweede (finale) knyppunt word nader aan die einde van die storie gevind en die protagonis ervaar verdere druk as gevolg van die oorkoepelende konflik. Dit kan verteenwoordig word deur ‘n geveg met die antagonis — of verdere verhoogde risiko! Hierdie is die protagonis se donkerste uur. Hy/sy is tussen die vloer en die politoer en dit lyk asof daar geen hoop is nie.Tydens plotpunt 2 beweeg die storie van die middelpunt na die ontknoping. Die karakter besef dat hy/sy moontlik oor genoeg inligting beskik om sy/haar doelwit te bereik.Die ontknoping/resolusie van ‘n verhaal is die deel van die intrige waartydens die grootste probleem opgelos word. Die protagonis neem ‘n besluit wat ‘n belangrike aspek van sy/haar karakter onthul en wat die narratief suksesvol afsluit, m.a.w. die karakter slaag (of faal) in sy/haar doelwit. Dan Wells se 7-punt plotstruktuur

Bostaande is soortgelyk aan die struktuur van die drie bedrywe wat ‘n mens in ‘n toneelstuk of film vind. So ‘n storie bestaan basies uit drie dele (‘n begin, middel en einde) en die plotpunte word daarvolgens beplan.

In die volgende blogplasing sal ek my 2021 goue Sanlam-pryswenner, Spel, aan die hand van Dan Wells se 7-punt plotstruktuur analiseer. ‘n Praktiese analise mag jou moontlik tydens jou eie skryfproses help.

Die uiteensetting van plot

Dit maak nie saak op watter teorie/model jy besluit nie. Indien jy jou plot deeglik beplan en uiteensit, kan dit jou help om ‘n blote storie-idee in ‘n opwindende verhaal te omskep. Al wat jy benodig is ‘n protagonis en ‘n interessante milieu.

Lekker skryf!

The post Die uiteensetting van plot appeared first on Annerle Barnard.

Stories: die 7 elemente

Stories: die 7 elemente

Die goeie nuus is dat jy min of meer enige idee in ‘n puik storie kan omskep deur seker te maak dat jy aan al 7 hierdie elemente van stories aandag gee.

Stories: die 7 elemente: TemaMilieuPlotPerspektiefStylKaraktersKonflik Stories: die 7 elemente

Daar is meer elemente waaraan jy aandag kan gee, maar indien jy aandag aan die volgende 7 elemente gee, kan dit ‘n reuseverskil maak.

1. Tema

Wat dryf jou om die storie waarmee jy besig is te skryf? Wil jy ‘n sekere gevoel skep? Geen storie het dit ooit ten doel om te preek nie, maar wat onderlê jou storie? Voorbeeld: beide Sindikaat en Spel het groen temas. Sweepslag se tema is mensehandel.

Wanneer jy ‘n tema het wat jou storie onderlê, help dit lesers om die storie beter te onthou. Moet egter nie jou lesers met ‘n lepel voer nie. Vleg aspekte van jou tema deur die storie en laat die lesers toe om hulle eie afleidings te maak.

2. Milieu

Die milieu is die wêreld en tydperk waarin jou storie afspeel. Dink aan die milieu en tyd van Spel vs. die van Sindikaat, Wuthering Heights vs. A Clockwork Orange.

Die boek- en TV-reeks Outlander speel gedurende twee tydperke af (die sewentiende asook die twintigste eeu) — en in verskillende lande (Skotland, Frankryk, Amerika, ens.)

3. Plot

Die plot het te doen met die gebeure in jou storie. In amper alle genres benewens literêre fiksie, verhoog die risiko vir die protagonis dramaties en lei tot ‘n onvermydelike klimaks.

 

Moenie jou lesers met lukrake (of toevallige) gebeure verveel nie. Elke plotpunt moet die gevolg van ‘n karakter se handelinge/besluite wees. Gevolg moet ‘n oorsaak hê. Dit lei tot spanning en noop jou leser om aan te hou lees om uit te vind wat volgende gaan gebeur.

4. Perspektief

Perspektief het te doen met die fokaliseerders in jou storie. Deur wie se oë sien die leser die gebeure afspeel?

In genrefiksie word die gebeure meestal uit die perspektief van die eerste- of  beperkte derdepersoon weergegee.

 

Onthou dat ‘n tiener se perspektief van ‘n volwassene s’n sal verskil. In ‘n artikel wat ek oor tienerperspektief gelees het, het ‘n sielkundige die tienerbrein met ‘n Ferrari vergelyk: “sleek and sexy — but no brakes.”

 

‘n Handearbeider se perspektief sal verskil van die van ‘n akademikus en ‘n gevangene s’n met die van ‘n wetsgehoorsame burger. Hulle uitkyk op die lewe sal verskil en dit moet ook in die dialoog reflekteer.

5. Styl

Jou skryfstyl het te doen met alles wat jou skryfwerk uniek maak insluitend tempo, toonaard en taalgebruik. Sommige skrywers verkies kort, bondige prosa en ander omvangryke beeldspraak en langer sinne.

Wees getrou aan jouself. Moenie soos ‘n ander skrywer probeer wees nie.

6. Karakters

Ek is mal oor karakters en karakterisering. Myns insiens is dit karakters wat maak dat lesers van ‘n sekere boek/reeks/film hou.

Jou karakters verleen diepte aan die storie. Dit is die lewenskrag van jou storie. Jou karakters se onderskeie persoonlikhede en interaksie met mekaar sal tot konflik lei en konflik dryf stories.

‘n Interessante multidimensionele karakter maak dat jou lesers met hom/haar identifiseer en hulleself in die karakter se skoene kan plaas.

7. Konflik

Ek het konflik vir laaste gelos omdat dit so ‘n interessante aspek van genrefiksie is. In omtrent elke genre (behalwe literêre fiksie) is konflik noodsaaklik. Konflik skep vir jou protagonis ‘n doelwit.

Hoe skep jy konflik?

Wat wil jou protagonis bereik, m.a.w. wat is sy/haar doelwit?

Verhoog die risiko en moenie jou protagonis bejammer nie. Gooi so veel as moontlik hekkies in jou protagonis se pad.

Watter morele of innerlike stryd ervaar jou protagonis?

Stories: die 7 elemente

Ek hoop hierdie was van hulp.

Lekker skryf!

The post Stories: die 7 elemente appeared first on Annerle Barnard.

5 Tegnieke: boeiende stories!

5 Tegnieke: boeiende stories!

Soms voel dit dalk asof jou storie nie vlot wil verloop nie. Daar is 5 tegnieke wat jy kan aanwend om jou storie interessanter te maak.

 

5 Tegnieke: boeiende stories!

1. Aksie as fondament vir die narratief

‘n Mens dink dikwels ‘n goeie storie moet interessante, vloeiende sinne en pragtige woorde hê. Die gevaar is dat ‘n mens in ellelange beskrywings kan vasval wat niks tot die storie bydra nie. Wanneer jou storie die moment waarin dit afspeel, vasvang, bereik jy veel meer.

 

Hoe doen jy dit?

Wanneer jy lus is om iets te beskryf, dink aan ‘n manier om dit via ‘n handeling te beskryf, m.a.w.  WYS, MOENIE VERTEL NIE.

 

Hoe doen ‘n mens dit prakties?

Vertel:

Martin kry koud. Hy dra ‘n groen serp en ‘n parka.

Wys:

Martin vryf sy hande teen mekaar. Toe hy oor die straat stap, draai hy sy serp stywer om sy nek en trek die parka se kappie oor sy kop.

 

Hierdie is ‘n praktiese voorbeeld om die goue reël betreffende wys, vs. vertel te illustreer.

2. Gebruik die bedrywende vorm

Vermy die lydende vorm (passief) en gebruik die bedrywende vorm (aktief).

 

Lydende vorm: Ek is seergemaak deur sy opmerking.

Bedrywende vorm: Sy opmerking maak my seer.

 

Wanneer jy in die lydende vorm skryf, benodig jy meer woorde om dieselfde te sê. Dit skep ook ‘n onnatuurlike afstand tussen die karakters en die handeling.

 

3. Aktiveer jou sintuie

Lesers is daaraan gewoond om te lees hoe iets lyk of klink, maar ‘n mens kan diepte skep deur van die ander sintuie ook gebruik te maak. Hoe ruik dit by die straatmark? Wat proe jy daar en hoe voel die teksture onder jou vingers?

4. Perspektief

Kies ‘n unieke perspektief. In ‘n toneel tussen ‘n gevangene en ‘n tronkbewaarder, beskryf jy die toneel vanuit die gevangene of the tronkbewaarder se perspektief?

Gevangene:

Tom Jones se hande span styf toe die koue metaal van die boeie om sy gewrigte klamp. Sy nekhare rys. Hy voel die oë op sy rug. Die vraag is: aan wie behoort dit? Vriend of vyand?

Tronkbewaarder:

Martin Steenberg slaan die boeie om die nuwe gevangene se gewrigte. Hy haal deur sy mond asem. Weet hierdie bandiet ooit hoe ‘n stort lyk? Bloot net omdat die superintendent die nuwe bandiet wil sien, moet hy hierdie sel — waar selfs runderpes met rubberstewels loop — trotseer.

Beide voorbeelde beskryf hoe ‘n gevangene geboei word, maar elke keer vanuit ‘n heel ander perspektief.

Daar is verskillende maniere waarop jy perspektief uniek kan maak:

Misterie

‘n Misterieuse karakter is ‘n karakter wat die leser nie heeltemal kan deurgrond nie. Dink aan The Great Gatsby. Indien Gatsby self (i.p.v. Carraway) die verteller was, was hy as karakter minder misterieus.

Deur die oë van die fokaliseerder

Wanneer jou leser ‘n nuwe en onbekende wêreld (byvoorbeeld fantasie, of wetenskapsfiksie, soos Spel) deur die oë van die fokaliseerder beleef, ontdek jou leser hierdie nuwe wêreld stelselmatig en sal die eksposisie die leser boei.

Gooi lesers aan die diep kant in

Goeie skryfwerk maak dinge nie noodwendig altyd maklik vir die leser nie. Soms bring ‘n fokaliseerder wat die binnekringe verstaan ‘n interessante perspektief. Dink byvoorbeeld aan ‘n karakter wat deel is van ‘n geheime organisasie en die binnewerking hiervan verstaan.

Kontras

‘n Kontrasterende karakter (foil character) verskaf dikwels ‘n interessante perspektief omdat hierdie tipe karakter sekere karaktereienskappe van die protagonis belig. Die eienskappe van die kontrasterende karakter word gebruik om dié van die protagonis mee te belig. Gewoonlik het die twee karakters heeltemal verskillende waardestelsels, wat ‘n bron van konflik is.

5. Kort tydraamwerk

Enige skrywer vrees ‘n storie wat uitrafel en momentum verloor. Daar is egter maniere om dit te verhoed. Een van my persoonlike gunstelinge kom uit die draaiboekwêreld en staan bekend as in media res, oftewel arriveer laat en waai vroeg. Die ander belangrike tegniek om te oorweeg, is Hemingway se ysberg-teorie.

Arriveer laat?

Wanneer jou storie in die middel van die gebeure begin, het jy die leser se aandag. Daar is geen lang, vervelige inleiding en verduideliking nie en die eksposisie word deel van die stygende aksie.

Waai vroeg?

Moenie die einde van die toneel holrug ry nie. Los die leser met ‘n vraag of twee wat later beantwoord word. Sodoende hou jy jou leser se aandag.

Let wel: literêre fiksie wat op atmosfeer fokus, sal nie by hierdie tegniek baat nie.

Die ysberg-teorie?

Met ‘n ysberg kan ‘n mens slegs die deel bokant die water sien. Jy weet egter van die deel onder die water, selfs al kan jy dit nie sien nie. Skrywers moet hulle karakters se hele agtergrond ken, maar moenie die leser daarmee bombardeer nie. Sekere dinge word gesuggereer of geïmpliseer (die deel onder die water) en wanneer jy inligting bietjies-bietjies aan jou leser bekendmaak, hou jy die leser se aandag.

Voorbeeld: In Sindikaat weet die leser dat Paul Rudman op onwettige goedere afgekom het. Wat presies hierdie smokkelgoed behels, word (met rede) eers aan die einde van die boek bekendgemaak.

5 Tegnieke: boeiende stories! Lekker skryf!

The post 5 Tegnieke: boeiende stories! appeared first on Annerle Barnard.

Innerlike konflik in skryfwerk!

Innerlike konflik in skryfwerk!

Konflik dryf stories. Wanneer die stryd tussen twee opponerende magte afwesig is, gaan jou protagonis nie groei nie en heel moontlik ook nie sy/haar doelwit bereik nie.

Elke storie wat jy ken, besit ten minste een vorm van konflik (bes moontlik meer as een!) Wrywing en konflik bou spanning en dis immers wat maak dat die leser geen ander keuse het as om om te blaai nie.

Uiterlike konflik verwys na die konflik tussen jou karakter en ‘n eksterne mag, byvoorbeeld die natuur of ‘n booswig. Innerlike konflik affekteer die karakter se emosies. ‘n Karakter kan byvoorbeeld voel dat hy/sy nie ‘n ander mag teleurstel nie, of bang wees vir die gevolge van ‘n handeling, of bang wees vir hysbakke.

Wat ontwikkel jou karakter en maak dat die leser simpatie met jou karakter het? Innerlike konflik! Innerlike konflik is daarom koning.

Hoe skep jy innerlike konflik by jou karakter? Innerlike konflik in skryfwerk!

Maak gebruik van enige van die volgende vyf snellers:

Waarvoor wens jou karakter? Maak jou karakter se lewe so moeilik as moontlik en moenie vir die karakter gee wat hy/sy wil hê nie. Paul Rudman ( Sweepslag ) wil uit Villa Persephone ontsnap.Wat het jou karakter nodig om te oorleef? Weereens – moenie jou karakter jammer kry nie. Lukas Brandt ( Spel ) het nodig om uit die transterrane se hande te bly. Paul Rudman ( Sindikaat ) het nodig om die sindikaat op sy spoor te ontwyk.Voel jou karakter verplig om iets te doen bloot net omdat dit nodig is of die regte ding is om te doen? Lukas Brandt ( Spel ) voel verplig om hom oor JJ en Jolene te ontferm.Ken jy jou karakter se grootste vrees? Die protagonis, Lukas, in Spel  se grootste vrees is om sy broer, Daniël, ter verloor.Watter verwagtings het jou karakter van hom-/haarself? Lukas Brandt ( Spel ) verwag van homself om sy broer, Daniël, op te spoor en te red. Kombinasie van snellers: Innerlike konflik in skryfwerk!

Dikwels vind ‘n mens genoemde 5 snellers in kombinasie in ‘n storie. Dit sal lei tot verwarring, twyfel en angs by jou karakter. Onthou, uiterlike konflik lei ook dikwels tot innerlike konflik en omgekeerd.

Wanneer jy karakters met opponerende waardestelsels (Paul Rudman en Bossie in Sindikaat, asook Lukas en JJ in Spel) skep, het jy onmiddellik konflik.

Lukas (Spel) voel verplig om na sy broer om te sien, maar terselfdertyd is sy behoefte om te bly leef. Sy vrees om sy broer te verloor is egter so groot dat hy bereid is om ten spyte van die gevaar willens en wetens Gariepstad te betree om na sy broer te soek. (‘n Kombinasie van snellers 2, 3, 4 en 5, dus.)

Dink aan jou gunsteling fliek of boek. Watter snellers word daarin gebruik om die konflik te verhoog?

Gevolge

Die groot geheim wanneer dit kom by innerlike konflik, is gevolge. Daar moet gevolge wees indien dinge skeefloop.

Verhoog die risiko.

Die heel beste plek vir jou karakter is tussen die duiwel en die diep blou see!

Tussen die duiwel en die diep blou see

In Sweepslag sê Bullet vir Paul Rudman dat hy een van die meisies gaan doodmaak indien Paul weer probeer ontsnap.

Paul kan homself in Sindikaat nie met Bossie se metodes vereenselwig nie, maar sonder Bossie kan hy ook nie klaarkom nie. Hy’t Bossie nodig vir oorlewing.

Die protagonis in Spel, Lukas Brandt, besef dat hy uit die transterrane se hande moet bly, maar hy weet ook dat sy broer, Daniël, in Gariepstad deur die transterrane en kuborge gevange gehou word.

Hoe boei jy jou leser?

Dit moenie van die begin af duidelik wees wat die karakter se besluite gaan wees en hoe hy/sy van die situasie gaan ontsnap nie.

Skep onsekerheid. Los vir jou leser vrae om aan te kou. Gaan Paul Rudman (Sweepslag) probeer ontsnap en indien wel, hoe?

Wat is in die beskuitboks waarop Paul Rudman (Sindikaat) afkom en waarom mag hy nie daaroor praat nie?

Lukas Brandt (Spel) moet sonder sy ADHD kruie klaarkom. Hoe gaan hy sy broer uit Julius en Dakian se kloue red terwyl hy met impulsiwiteit en konsentrasieprobleme stoei?

Wenresep

Indien jy ‘n boeiende storie wil skryf, kombineer innerlike en uiterlike konflik. Met slegs een van die twee, gaan die storie heel moontlik in die hek duik.

Hoe?

Die maklikste is om seker te maak dat enige uiterlike konflik jou protagonis se hoofdoelwit in die wiele ry.

As jou protagonis die spele (The Hunger Games, Suzanne Collins) wil wen, maak haar lewe so moeilik as moontlik. Gooi hekkies in haar rigting wat haar verhoed om hierdie doelwit te bereik.

Doelwit, motivering, konflik!

Solank jou karakter ‘n gemotiveerde doelwit het en jy konflik (innerlik en uiterlik) skep om ‘n speek in sy/haar wiele te steek, behoort jou storie ‘n blitsblaaier te wees.

Lekker skryf!

The post Innerlike konflik in skryfwerk! appeared first on Annerle Barnard.

Waar kry ek storie-idees?

Waar kry ek storie-idees?

Ek werk tans aan ‘n storie — ek is so min of meer in die helfte van ‘n roman, maar die storie dryf my in hierdie stadium na waansin. Die middel is tans ‘n mislukte pannekoek. So voel dit in elk geval vir my. Die ergste van als is, ek stoei al dae lank om dit reg te kry. Ek het vanoggend selfs oorweeg om die ‘delete’ knoppie te druk. En toe tref ‘n idee my. Nou kan ek weer aangaan.

Waar kry ek storie-idees en hoe ontwikkel ‘n mens kreatiwiteit in skryfwerk?

Dikwels weet ‘n mens nie eens waar om enige storie-idee vandaan te kry nie, watwou begin skryf! Daar is egter maniere om jou brein aan die gang te skop. Hier volg ‘n paar voorstelle. Indien jy enige ander beproefde maniere het, laat weet asb.

Lees

Lees is (sover dit my aanbetref) die heel beste manier om kreatiwiteit te stimuleer. Dit help nogal om te sien hoe ‘n ander skrywer die wande van die boks afbreek en jou na ‘plekke’ en situasies te neem wat jy nie gedink het bestaan nie.

Internet

As jy regtig nie meer weet watter kant toe nie, kyk op die Internet. Op Pinterest en Tumblr is daar heelwat storie-idees (prompts) wat moontlik kan help om jou breinselle te aktiveer.

Onverwante woorde

Kies 3 na 5 onverwante woorde en kyk of jy dit in ‘n storie kan gebruik.

Poësie en musiek

‘n Interessante gedig of musiek (of selfs net ‘n klankgreep) skep soms interessante beelde of herinnerings.

Sintuiglike waarneming

Kyk na prente wat sintuiglike waarneming stimuleer of selfs beter: gaan stap in die natuur en neem waar. Span al jou sintuie in en gebruik hierdie waarnemings wanneer jy skryf.

Sneeuvlokkie-metode

Hierdie werk ook lekker as ‘n dinkskrum, veral in ‘n klaskamer.

Skryf jou storie-idee in ‘n sin.Herskryf nou die idee in ‘n paragraaf.Skep karakterbeskrywings.Skep ‘n subplot of meer wat by jou oorspronklike idee aansluit. Droombord/visiebord

Gaan soek vir jou prentjies op die Internet van mense wat lyk soos die karakter in jou kop. Kry ook prentjies wat hulle persoonlikhede uitbeeld. Is jou protagonis ‘n sluipskutter, ‘n feë, ‘n sirkusnar? Wat doen hierdie mense? Hoe lyk hulle persoonlikhede?

‘n Leser was so gaaf om vir sketse wat sy van my karakters geteken het, aan te stuur. Dis hoe sy hulle visualiseer. 

Milieu-droombord

Doen presies dieselfde betreffende jou milieu. Dit help om kreatiwiteit te stimuleer en help jou om nuwe moontlikhede te ontdek en te ontgin.

Karakterisering

‘n Gratis karakterkaart is hier beskikbaar.

Vir addisionele hulp betreffende jou karakterisering, kliek hier.

Pret!

Onthou dat enige kreatiewe proses pret moet wees. Dis ons eie vrees vir mislukking wat dikwels hierdie proses van enige pret ontneem.

Belangrik: ‘n mens kan enige geskrewe teks redigeer, maar ‘n leë bladsy is en bly presies net dit: ‘n leë bladsy.

Wat as?

Plaas jou karakters in moeilike omstandighede en kyk hoe hulle daarop reageer. Het jy al daaraan gedink dat enige goeie storie vanuit die vraag ‘wat as?’ kan onstaan? Bekende voorbeelde:

Wat as ‘n meisie besluit om in haar suster se plek aan die Hunger Games deel te neem? (The Hunger Games)Wat as sekere mense in ‘n samelewing as afwykend beskou word? (Divergent)Wat as robotte in ‘n dodelike spel met die mensdom verwikkeld raak? (Spel, goue wenner: Sanlam-prys vir Jeuglektuur, 2021)Wat as ‘n tienerseun ontvoer word? ( Sweepslag , kortlys: Sanlam-prys vir Jeuglektuur, 2017)Wat as ‘n tienerseun op onwettige goedere afkom? ( Sindikaat , silwer wenner: Sanlam-prys vir Jeuglektuur, 2019) ‘Wat as’ vrae in stories?

Dikwels is meer as een ‘wat as’ vraag op ‘n storie van toepassing. Wanneer ‘n mens na Spel kyk, dink ek onmiddellik aan die volgende:

Wat as die protagonis, Lukas, se broer ontvoer word?Was as Lukas se ouers vermoor is?Wat as hy sy broer moet gaan soek?Wat as hy in hierdie vreemde omstandighede ‘n meisie ontmoet en verlief raak?Wat as die transterrane besluit dat hulle hom nodig het? Waarvoor?Wat as daar ‘n mol is wat op hom spioeneer? Skep nou jou eie ‘wat as?’ vrae: Wat as jou klasmaat tydens Wiskunde in ‘n alien (buiteruimtelike wese) verander?Wat as jy in ‘n woud stap en daar vlieg haaie tussen die bome deur?Wat as jy verlief raak op die ou/meisie wat tydens skoolvakansies saam met jou by die kwekery werk?

 

‘Wat as?’ kan jou ver bring. Lekker skryf!

The post Waar kry ek storie-idees? appeared first on Annerle Barnard.

Hoe werk genres?

Mense praat dikwels van verskillende genres boeke, maar wat beteken dit?
Literêre fiksie

Literêre fiksie word beskou as romans met artistieke waarde en literêre krediet. Literêre fiksie fokus gewoonlik op die karakter eerder as die plot en volg ‘n karakter se innerlike reis eerder as gebeure. Dit sluit dikwels sosiale kommentaar en politieke kritiek in en is nie altyd maklik verstaanbaar nie. Interpretasie verg werk vanaf die leser.

Historiese fiksie

Historiese fiksie fokus op die verlede. Dit maak  van deeglike navorsing gebruik en neem die leser na ‘n plek in die verlede (hetsy werklik of fiktief of ‘n kombinasie van beide). Historiese fiksie fokus gewoonlik op werklike figure vanuit die verlede of historiese gebeure in ‘n historiese milieu.

Die Bildungsroman

‘n Bildungsroman is ‘n storie oor ‘n jonger karakter se sielkundige en morele groei en ontwikkeling na volwassenheid. Dikwels ervaar hierdie karakter noemenswaardige emosionele verlies, onderneem ‘n reis (innerlik en/of uiterlik), ervaar konflik en ontwikkel deurgaans totdat volwassenheid bereik word. Letterlik vertaal is ‘n Bildungsroman ‘n roman wat fokus op die onderrig en die ‘opbou’ van die individu.

Romantiese fiksie

Romantiese fiksie fokus normaalweg op die ontwikkelende romanse tussen twee mense. Dis lighartig en optimisties en die einde is gewoonlik emosioneel opbouend. Romantiese romans bevat ook konflik, maar die konflik oorheers nooit die romantiese verhouding nie. Die hele verhaal werk mee om ‘n bevredigende romantiese einde te bewerkstellig.

Speurverhale

Speurverhale volg as ‘n reël die speurder se bewegings terwyl hy/sy ‘n saak oplos. Gedurende die verloop van die verhaal word die leser by die storie ingetrek en die leser help uiteindelik (op ‘n kognitiewe vlak) om die verhaal op te los. Spanning en die tempo hou die leser se aandag. Speurverhale eindig dikwels met ‘n oplossing en ontknoping wat die leser se opopgeloste vrae beantwoord.

Rillers en spanningsverhale

Rillers (thrillers) en spanningsverhale is plotgedrewe verhale wat boei. Dit maak gebruik van onverwagse wendings in die plot, asook naelbyters om die leser deurgaans aan die raai te hou.

Gruverhale, oftewel grillers

Gruverhale (horror) oftewel grillers is bedoel om die leser te skok en soms selfs weersin te veroorsaak. Dit stimuleer en floreer op vrees en fokus dikwels op die dood, die paranormale, demone, bose geeste, ens. Die plot en karakters werk saam om afwagting en ‘n gevoel van naderende onheil te bewerkstellig.

Die wilde Weste (Westerns)

Verhale oor die wilde Weste (Westerns) fokus op ‘cowboys’ en uitgewekenes wat ‘n ongetemde deel van Amerika probeer tem. Dit bevat gewoonlik elemente eie aan hierdie genre, maar die genre is nie meer so gewild soos wat dit in die verlede was nie.

Spekulatiewe fiksie

Spekulatiewe fiksie is ‘n subgenre met fiktiewe elemente wat nie in die werklikheid gevind word nie. Dit sluit wetenskapsfiksie, fantasie en distopiese fiksie in. Die verhaal speel dikwels in ‘n ander/fiktiewe milieu af. Spekulatiewe fiksie ken geen grense nie. Enigiets is moontlik. Solarpunk vorm deel hiervan. Steampunk is dikwels aan historiese fiksie gekoppel, maar dit is ook deel van spekulatiewe fiksie.

Wetenskapsfiksie (sci-fi) is spekulatiewe stories met fiktiewe elemente. Sommige wetenskapsfiksie verhale is op die ‘harde’ wetenskappe gebaseer: op fisika, chemie en astronomie. Ander word deur ‘sagter’ wetenskappe geïnspireer, naamlik sielkunde, sosiologie en antropologie. Algemene elemente is die reis deur tyd, die verkenning van die ruimte en toekomstige/futuristiese/verbeelde beskawings.Fantasie fokus op spekulatiewe stories met fiktiewe karakters in verbeelde wêrelde. Dit word dikwels deur mitologie of volksverhale geïnspireer en sluit soms magiese elemente in. Hierdie genre is op beide die jeug sowel as volwassenes gefokus. Vir hierdie tipe genre moet die skrywer ‘n bevredigende nuwe wêreld kan skep (‘world building’).Distopiese fiksie word as deel van wetenskapsfiksie beskou. Die milieu is slegter as die een waarin ons lewe. Dit vorm ‘n kontras met ‘n utopiese beskawing (beter as die een waarin ons tans lewe). Magiese realisme

Magiese realisme beeld die werklikheid uit, maar sluit magiese elemente in. Fantasie word in hierdie wêreld nie as vreemd beskou nie, maar as deel van die milieu. Die genre het vanuit die realisme ontstaan en word dikwels met Latyns-Amerikaanse skrywers geassosieer.

Realistiese fiksie

Die milieu in realistiese fiksie is 100% werklik. So ook die mense, plekke en storie. Alles sou in die werklike lewe moontlik kon wees en sluit by ons begrip van die normale aan.

Christelike fiksie

Christelike fiksie fokus op ‘n Christelike perspektief — via die karakters en plot. Die Christelike aspekte van hierdie genre hoef nie allesoorheersend te wees nie, maar die ontknoping bied dikwels ‘n bevredigende en positiewe uitkoms. Dit is dikwels vermeng met ‘n ander genre, byvoorbeeld romanse, rillers, grillers, fantasie, ens.

Vermenging van genres

Soms bevat ‘n roman elemente van twee of meer genres, veral in die geval in jong volwasse- of jeugfiksie. 

Sweepslag en Sindikaat sou as realistiese fiksie beskryf kon word, maar beide is ook spanningsverhale.

Spel is wetenskapsfiksie, fantasie en ‘n spanningsverhaal. Dit is dus in wese spekulatiewe fiksie, maar het ‘n groen tema. Dit bevat dus ook elemente van Solarpunk.

Al drie boeke behoort tot die jeugfiksie-kategorie en is dus eintlik boeke vir tieners, maar daar is vele volwasse lesers wat ook daarby aanklank vind.

Laat weet asseblief indien jy enige verdere vrae oor die onderskeie genres het.

The post Hoe werk genres? appeared first on Annerle Barnard.

Manuskrip na gepubliseerde boek!

Manuskrip na gepubliseerde boek!5 Stappe via ‘n tradisionele uitgewer:

Al drie my gepubliseerde boeke vir tieners is die resultaat van manuskripte wat ek vir NB-Uitgewers se Sanlam-prys vir Jeuglektuur kompetisie ingestuur het. Eintlik het ek die eerste een (Sweepslag) vir ‘n kompetisie ingestuur bloot net om seker te maak dat dit wel gelees word. Daarna het Sindikaat gevolg en toe Spel. En ja, ek is reeds weer besig met die skryf van ‘n tienerboek.

Jy wil weet: hoe vorder jy van manuskrip na gepubliseerde boek

Kyk na die uitgewer vir wie jy jou manuskrip wil stuur se spesifikasies vir manuskrip voorleggings. Jy sal dit op die betrokke uitgewer se webwerf kry.

Belangrik:

Die proses (soos onder uiteengesit) verskil van uitgewer na uitgewer — en glo my, dit klink veel makliker as wat dit is.

Wagtydperk:

Nadat ‘n mens ‘n manuskrip voltooi het, die proeflees- en redigeerwerk daaraan voltooi het en jy dit aan ‘n uitgewer gestuur het, neem dit ongeveer 4 – 12 maande om terugvoer vanaf die uitgewer te ontvang. (Met kompetisies mag dit vinniger verloop, maar nie noodwendig nie.)

Wie nie waag nie, wen nie ... “The reason 99% of all stories written are not bought by editors is very simple. Editors never buy manuscripts that are left on the closet shelf at home.”

― John Campbell, The Little Black Book of Writers’ Wisdom

In Suid-Afrika werk dinge anders. ‘n Skrywer ontvang tantieme volgens boekverkope, tensy anders ooreengekom deur die betrokke partye. 

Die prinsiep bly egter dieselfde: as jy nie die moed het om jou manuskrip aan ‘n uitgewer te stuur nie, gaan jou droom slegs ‘n droom bly.

Wat gebeur wanneer die uitgewer aandui dat hulle jou manuskrip aanvaar en wil publiseer? Jy sal jou manuskrip (in die geval van elektroniese manuskripte) terug ontvang met vrae, voorstelle en kommentaar wat ‘n redakteur via ‘track changes’ op die manuskrip aangebring het.Daarna het jy die geleentheid om veranderinge aan te bring en jou manuskrip dan weer aan die die uitgewer te stuur. (Hierdie proses mag homself ‘n paar keer herhaal indien die uitgewer dit nodig ag.)Wanneer die uitgewer uiteindelik tevrede is, word die bladuitleg gedoen en sal jy bladproewe ontvang om deur te lees om seker te maak dat als is soos wat dit moet wees.Die uitgewer mag moontlik jou insette vra ten opsigte van ‘n voorblad, maar nie noodwendig nie. (Om die uiteindelike voorblad te sien, is vir my die heel lekkerste van alles!) Wat ek wel weet, is dat uitgewers en die ontwerpers wat vir hulle werk baie kennis dra ten opsigte van voorblaaie (en jou teikenmark).Skrywers vestig dikwels al hulle hoop op die publikasie van die boek, maar dis eers na afloop hiervan wat die regte werk en spanning begin: Bemarking, boekgesprekke en als wat daarmee gepaard gaan, asook die gewag om te sien wat resensente se opinies betreffende jou boek is. Jy wil net in jou hoekie sit en skryf?

Glo my, ek ook. Soms. Ongelukkig is dit nie so maklik nie. 

“Writing is a solitary endeavor, being an author is not.” — Karen A. Chase

Jy sit dalk op jou eie wanneer jy skryf, maar wanneer jou boek die rak tref, moet jy jou introvert-vere afskud. Lesers wil weet wie die boek geskryf het, wil met die mens agter die storie praat.

Manuskrip na gepubliseerde boek!  I love my rejection slips. They show me I try.

― Sylvia Plath, The Unabridged Journals of Sylvia Plath

Dit klink dalk maklik om jou boek gepuliseer te kry, maar dis allesbehalwe maklik.  

My advies?

Moenie jou penne wegpak en jou papier verbrand nie. Beroemde skrywers (onder andere, Sylvia Plath) moes al aanhoor dat dit wat hulle ingestuur het, nie goed genoeg was nie. 

Indien jou droom vir jou belangrik is, probeer weer … en weer … en weer.

 

Het jy vrae?

Indien jy vrae het wat op enige aspekte van die skryfkuns en -proses van toepassing is, kontak my gerus. Indien ek jou vrae via ‘n blogplasing kan antwoord, maak ek graag so.

The post Manuskrip na gepubliseerde boek! appeared first on Annerle Barnard.

Wenke: Wêreld-bou vir fantasie/wetenskapsfiksie (2)

Wenke: Wêreld-bou vir fantasie/wetenskapsfiksie

In Engels praat ons van worldbuilding.  In Afrikaans sal dit seker ‘die skep van ‘n fiktiewe wêreld’ wees, maar omdat niemand sal weet waarvan ek praat nie, verwys ek hier na wêreld-bou.

Wenke: Wêreld-bou vir fantasie/wetenskapsfiksie

Om Spel te kon skryf, moes ek baie oor die wêreld waarin Lukas Brandt hom bevind, nadink en oplees. ‘n Groot deel van my wêreld het egter tydens die skryfproses vanself by my kom aanklop.

‘n Deel van hierdie wêreld het ook amper my hele storie gekelder. Ek was in ‘n stadium lus om die delete-knoppie te druk. Wanneer? Tydens die groot geveg in Gariepstad. Hoekom? Ek het gesoek na ‘n futuristiese wapen en het my flou gestoei om ‘n geloofwaardige een uit te dink. Twee kenners het my storie egter van uitwissing gered.

Die beste leerskool, is om soveel as moontlik boeke in die genre waarin jy graag wil skryf te lees.

Hier volg enkele wenke: Maak seker jy weet hoe jou wêreld lyk sodat jy tydens die skryfproses op die storie kan fokus. Waarskuwing: moenie so hard aan jou wêreld bou dat jy vergeet om te skryf nie.Beskryf jou wêreld. Die leser moet as’t ware deur hierdie wêreld ingesluk word. Wys, moenie vertel nie. Briljante voorbeelde (literêre fiksie) is Umberto Eco se Baudolino, asook Kazuo Ishiguro se The Buried Giant.Hoe lyk die klimaat in jou wêreld?Aardrykskundige gegewens?Is dit nodig om ‘n kaart vir jou wêreld te skep? (Kyk na Jungu Josh: Die Waters van Wafu deur Constant van Graan, asook A Game of Thrones deur George R.R. Martin.)Was jou wêreld altyd soos wat dit nou lyk? Indien nie, wat het hierdie verandering teweeggebring? Kyk na Spel (Annerle Barnard), Divergent (Veronica Roth) en Magnus Chase and the Sword of Summer (Rick Riordan).Hoeveel van hierdie wêreld moet jy in jou plot insluit om die storie te ondersteun?Het die omgewing ‘n invloed op jou storie? Spel , Outlander, The Hunger Games. Wat is die invloed van die klimaat op jou storie?Natuurlike hulpbronne?Landsgrense?Vul jou wêreld met inwoners.Indien die inwoners in jou wêreld van my en jou verskil, hoe? Vir Spel moes ek baie navorsing oor transterrane, kuborge en robotte doen. Weet hoe jou skepsels lyk en hoe hulle lewe, maar ook wat hulle agtergrond, persoonlikheidseienskappe en etiese waardes is.Hoe groot is jou wêreld?Is daar ‘n klassestelsel? Dink aan Spel, The Hunger Games en Divergent.Watter geslagte, rasse en spesies is ter sprake? In Spel is daar twee superrasse (transterrane) wat in konflik met mekaar is, naamlik die Saevissimi en die Siriane. Kuborge word beskou as ‘n laer klas as die transterrane. Robotte is vervangbaar en die paar oorblywende mense op aarde tel eintlik slegs indien hulle vir die transterrane van nut kan wees (bloedoortappings, ens.).Praat almal dieselfde taal?Oor watter hulpbronne beskik hulle?Hoe lyk hulle politieke en ekonomiese stelsels?Die geskiedenis van jou wêreld.The Hunger Games is op dekades van onderdrukking gebasseer. Onderdrukking is ook ‘n tema in Spel.Hoe lyk die verre verlede? Wat hou die huidige ekonomie, omgewing en kultuur aan die gang? Is daar enige sprake van trauma, plae, hongersnood of oorloë?Is daar enige politieke veranderinge in hierdie wêreld, enige magskuiwe, religieuse- of tegnologiese omwentelinge?Wat is die kultuur van jou wêreld? Kyk na die rol van religie, politiek en die gemeenskap in Spel .Wat is die dryfkrag van jou wêreld? Toorkuns, of kunsmatige intelligensie en futuristiese wapens?Indien dit toorkuns is, moet jy weet waar dit vandaan kom en hoe magtig dit is?Affekteer dit die gebruiker?Kan dit beheer word?Word dit aangeleer of is dit aangebore?

Indien jou wêreld van kunsmatige intelligensie gebruik maak, sal jy soortgelyke vrae moet beantwoord:

Hoe gevorderd is die kunsmatige intelligensie (KI)?Hoe lyk die wapens van hierdie wêreld?Kan almal KI bekostig en het dit enige effek op die sosio-ekonomiese omstandighede en struktuur van die wêreld?Veroorsaak dit enige konflik?Wie het die KI geskep?Hoe werk die KI?Word die KI as ‘n laer klas beskou, soos in Spel?Wie heers: die mensdom of KI?Is die KI bewus van die self (self-aware), m.a.w. kan dit ditself genereer en programmeer of is dit van mense/ander wesens afhanklik? Wenke: Wêreld-bou vir fantasie/wetenskapsfiksie

In die vorige blogplasing het ek enkele vrae gevra om jou aan die dink te sit. Hier volg nog ‘n paar:

Indien religie wel ter sprake is en beoefen mag word, hoe manifesteer dit? Dink aan Outlander.Is daar konflik tussen religieuse groepe? Tussen politieke faksies? Tussen lande?Wat is die verskillende sosiale klasse en wat weet die leser van hulle? In Spel is daar definitief verskillende klasse. Ek dink ook onmiddellik aan The Hunger Games. Watter tipe klere dra die inwoners van hierdie wêreld en besit die onderskeie klasse verskillende tipes kleredrag?Iets wat vir my baie effektief gedoen is, is die kleredrag van die onderskeie faksies in die Divergent-reeks. Dauntless was die faksie wat my die meeste gefassineer het.Hoe funksioneer gesinne en ander verhoudings?Dink aan Ender’s Game van Orson Scott-Card.Hoekom het Katniss Everdeen besluit om aan die Hunger Games deel te neem? (The Hunger Games).Hoe reageer jou inwoners op liefde en verlies?Hoe reageer Katniss in The Hunger Games?Watter tipe gedrag en denke is verbode? Daar is hordes voorbeelde in beide literêre- en genrefiksie.Is daar spesifieke geslagsrolle en hoe word dit uitgebeeld?Is daar enige spesiale feesvieringe en hoe word dit uitgebeeld? Dink aan A Court of Thorns and Roses van Sarah J. Maas. Wenke: Wêreld-bou vir fantasie/wetenskapsfiksie

Dis beslis nie maklik om ‘n fantasie- of wetenskapsfiksiewêreld te skep nie. Dis ‘n groot uitdaging, maar dit is ook die moeite werd. Maak net baie seker dat jy jou fondasie reg lê en geniet die reis. Jammer, die bouproses.

The post Wenke: Wêreld-bou vir fantasie/wetenskapsfiksie (2) appeared first on Annerle Barnard.

Wenke: Wêreld-bou vir fantasie/wetenskapsfiksie (1)

Wenke: Wêreld-bou vir fantasie/wetenskapsfiksie

Die korrekte Afrikaans vir ‘world building’ sal seker wees om van die ‘skep van ‘n wêreld’ te praat, maar ek is bang niemand weet waarvan ek praat nie.

Wanneer ‘n mens fantasie en/of wetenskapsfiksie skryf, moet jy ‘n geloofwaardige wêreld kan skep (world building). Lesers moet as’t ware ingesluk word deur jou wêreld.

Wat is die verskil tussen fantasie en wetenskapsfiksie? Fantasie is 100% die produk van die verbeelding, maar wetenskapsfiksie is op die wetenskap gebaseer.

Tot watter genre hoort Star Trek?

Fantasie.

Tot watter genre hoort Spel?

Dis wetenskapsfiksie, maar neem plek-plek ‘n stappie in die rigting van fantasie. Hoekom? Waterbeertjies sal wel kan muteer, maar hoe dit in die toekoms sal lyk, weet ek nie. Die mutante wat ek geskep het, is die produk van my verbeelding. Daar is nog ‘n aantal voorbeelde in die roman.

Hoe skep jy ‘n wêreld (hetsy fantasie of wetenskapsfiksie) wat net so realisties voel soos die een waarin jy leef?

Dink aan bekende boeke, films en reekse, byvoorbeeld Lord of the Rings, Game of Thrones, Star Wars, ens.

Wenke: Wêreld-bou vir fantasie/wetenskapsfiksie

Wanneer jy wetenskapsfiksie en/of fantasie skryf, kan jou wêreld jou storie maak of breek. Wat behels dit om ‘n wêreld te skep? Net soos met ‘n huis, moet jou fondasie reg gelê word.

Wêreld-bou of die skep van ‘n wêreld het te doen met jou milieu. Waar speel jou storie af en hoe lyk dit daar? Onthou dat dit meer behels as bloot net die plek. Dit verwys na die politieke en ekonomiese omstandighede van jou wêreld, kleredrag, ‘n geldeenheid, konflik, ens.

In Outlander het lesers en kykers te doen met beide ‘n werklike geskiedkundige milieu en tydreise. Hoe het die skrywer daarin geslaag om ‘n geloofwaardige wêreld te skep?

Die skep van ‘n nuwe wêreld gee dikwels aanleiding tot ‘n magdom vrae

Kom ons kry jou brein aan die gang: hoe gaan ‘n kombuis 200 jaar van nou af lyk? Gaan daar kombuise wees en gaan mense kos maak? Of gaan mense slegs voedingspille sluk? Indien hulle slegs ‘n voedingspil gaan sluk, waar gaan hulle dit kry? Gaan dit vir almal bekostigbaar wees?

Gaan mense lyk soos wat ons vandag lyk?

Gaan die psige van die mens dieselfde wees?

Hoe gaan ons kleredrag lyk?

Sal daar plantegroei wees en indien wel, hoe sal dit lyk?

Sal daar dierespesies wees en hoe gaan dit lyk?

Wat sal mense as geldeenheid gebruik?

Sal die landsgrense en kontinente wees soos wat ons dit tans ken?

Watter taal gaan mense praat?

Gaan ons ander planete bewoon?

 

Wenke: Wêreld-bou vir fantasie/wetenskapsfiksie

Gaan groot, maar onthou dat lesers hulleself in jou wêreld moet kan verloor.

Regte-wêreld fantasie

Jou storie is geanker in die wêreld waarin ons leef. Die plot is op ‘n werklike historiese gebeurtenis gebaseer. Dink aan Outlander.

Tweede-wêreld fantasie

Hier skep die skrywer nuwe lande, spesies en ‘n nuwe regering. Jou wêreld het sy eie geskiedenis, aardrykskunde en doelwit. Dink aan Lord of the Rings, A Court of Thorns and Roses, ens. Tolkien word as die koning en skepper van Tweede-wêreld fantasie beskou. Die wêreld wat hy in Lord of the Rings skep, is heeltemal fiktief. 

Soms kombineer skrywers Regte-wêreld en Tweede-wêreld fantasieë. Harry Potter en Alice in Wonderland is voorbeelde hiervan.

Wenke: Wêreld-bou vir fantasie/wetenskapsfiksie

Ek gaan dit wat ek in Spel gedoen het, stapsgewys in hierdie en die volgende blogplasing uiteen probeer sit. Onthou asseblief dat ek ‘n “pantser” is en nie my plot beplan nie.

Vra jouself die volgende af:

Hier is enkele vrae wat jou solank aan die dink kan sit betreffende die wêreld wat jy wil skep:

Het jou wêreld ‘n totalitêre, demokratiese of outokratiese regering? Het die inwoners van jou wêreld vertroue in hierdie regering?Praat jou inwoners almal dieselfde taal of moes jy ‘n taal/sleng skep?Hoe gaan jou karakters hulleself laat geld? Gaan hulle die reëls breek of daarvolgens lewe? Dink aan die verskillende faksies in die Divergent-reeks. Watter faksie het die meeste tot jou gespreek?Word die reëls deur die inwoners van hierdie wêreld as regverdig beskou? Dink aan Spel, The Hunger Games, Divergent.Word oortreders gestraf — en hoe? Slegs oortreders, of soms ook onskuldige partye? Dink aan Lukas Brandt se bure in Spel die nag toe sy naam teen die naglug verskyn het. Ook aan die insident met die toxicusgas waarvan JJ vertel het.Is daar ‘n religieuse stelsel of word dit verbied? Dink aan Spel , 1984, die Percy Jackson-reeks.

In die volgende blogplasing deel ek meer wenke betreffende die skep/bou van ‘n wêreld vir wetenskapsfiksie en/of fantasie. Indien jy enige vrae of voorstelle het: ek hoor graag van jou.

The post Wenke: Wêreld-bou vir fantasie/wetenskapsfiksie (1) appeared first on Annerle Barnard.

Spel: feit of fiksie? (2)

Spel: feit of fiksie? (2)

Na aanleiding van die vrae wat ek rakende Spel ontvang het, deel ek graag inligting betreffende my navorsing, asook ‘n aantal van my eie vrae wat aanleiding tot hierdie storie gegee het. Hoeveel van Spel is feit vs. fiksie?

Hologramme

Spel: feit of fiksie? 

Tydens my navorsing het ek op ‘n artikel oor ‘n man wat met ‘n hologram getroud is, afgekom. Op hierdie wyse het hologramme my storie betree.

Tardigrada

Spel: feit of fiksie?

Ek het nogal gewonder hoe die lewe en dierelewe in so ‘n futuristiese omgewing (die milieu waarin Spel afspeel) sou lyk. My oudste seun kom vertel toe van die waterbeertjies (tardigrades) waarvan hy by die skool geleer het.

Die onderwyser het vir hulle vertel hoe hierdie diertjies amper onvernietigbaar is en hoe dit selfs in die buitenste ruimte sal kan oorleef. In Spel het ek hierdie diere in groot, gevaarlike mutante verander. Dis een van die maniere waarop ek feit en fiksie vermeng het.

Vacanti muis

Die Vacanti muis bestaan regtig.

Of het in 1996 bestaan. Of daar tans steeds ore op muise se rûe gegroei word, weet ek nie. Die doel van die ore was word in genoemde artikel uiteengesit.

Volgens wetenskaplikes gaan ‘n hele aantal spesies oor die volgende dekades uitsterf en die mens sal daarvoor verantwoordelik wees. Gevolglik het baie spesies in Spel ook reeds uitgesterf. Hier het ek my verbeelding laat loop.

Spel: feit of fiksie?  

Soos jy kan sien, word feit en fiksie in Spel vermeng. Spel is immers as ‘n boek vir tieners geskryf en fiksie moet boeiend wees. Daar is soveel aspekte waarna ek tydens my navorsing gaan kyk het, dat dit vir my onmoontlik voel om als te noem.

Spel: feit of fiksie?

Een van die heel belangrikste aspekte vir my was die bye/insekte en die voortbestaan van die aarde. Die bye het daarom ook ‘n leitmotif dwarsdeur die roman geword en is selfs as spioenasie-hommeltuie aangewend.

Bye  

Spel: feit of fiksie? Feit is: daar is moontlik heelwat meer feitelike gegewens in Spel as wat die leser aanvanklik besef.

Indien jy meer oor die noodsaaklikheid van die bye (asook ander insekte) wil weet met betrekking tot die voortbestaan van die aarde, lees hier.

Hommeltuie  

Ek dink almal weet reeds wat hommeltuie (drones) is, maar ingeval jy meer daaroor wil weet, daar is hope inligting op die Internet beskikbaar.

ADHD

Lukas Brandt in Spel stoei met ADHD. ADHD is in ons moderne samelewing redelik bekend en daar is medikasie wat daarvoor help.

Die rede waarom Lukas aan ADHD ly is juis omdat soveel van my seuns se maats daarmee gediagnoseer is. Daar is hulp, soos reeds genoem, maar my vraag was: wat maak mense in oorlogsgeteisterde gebiede wat nie toegang tot medikasie het nie (diabetes, asma, hartprobleme, ens.) Volgens die sielkundige met wie ek al my protagoniste (soms ook newekarakters) bespreek, stoei persone met ADHD ook met angs en gevolglik het dit ook my storie betree. Wanneer ‘n mens met ingeligte persone praat, besef ‘n mens eers hoeveel mense werklik met angs stoei en hoe relevant dit is vir die tyd waarin ons lewe.

Angs en eko-angs

Lukas Brandt stoei nie slegs met angs nie, maar ook met eko-angs. Angs maak dat Lukas redelik kort van draad is.

Mme Bonolo maak vir hom kruiemedisyne, maar dit werk nie noodwendig so goed soos ‘n tegnologiese oplossing nie. Tegnologie is nie altyd boos nie (beslis nie!), alhoewel dit vir die bose aangewend kan word, soos wat Elon Musk ook erken het betreffende kunsmatige superintelligensie. Enigiets in die lewe hang af van hoe ‘n mens dit aanwend.

Lukas kou dikwels die droë kruiemedisyne, in plaas daarvan om dit in warm water te laat trek en dan werk dit nog minder soos wat dit veronderstel is om te werk. Sy ADHD is dus nie onder beheer nie. Die pille waarmee Romeo in ‘n stadium vorendag kom, maak wel ‘n verskil.

Groen tema

Spel het ‘n baie definitiewe groen tema. Nee, ek het nie aanvanklik geweet dat dit ‘n groen tema sou hê nie. Wanneer ek skryf, begin ek met ‘n eerste sin en kyk waarheen dit gaan. Die einde was dus vir my ook ‘n verrassing.

Bloody Butcher mielies

Bloody Butcher corn (foto ingesluit) bestaan wel. Vanuit die storie kan ‘n mens aflei dat dit ‘n erfstuksaad is, met ander woorde, in teenstelling met soveel van die sade wat ‘n mens deesdae kry, kan jy hierdie mielies se sade oes en weer plant. Dit is nie GMO nie en benodig bye en insekte om dit te bestuif. 

Lukas en Dimpho se hele bestaan is DIY. Die mensdom is min of meer uitgewis en daarmee saam die plase en boere. Oor die temas sal ek in ‘n volgende blogplasing meer sê.

Sintropiese en regeneratiewe boerdery

Omdat regeneratiewe boerdery my interesseer, het ek vantevore na ‘n aantal video’s oor veral Ernst Gotsch se sintropiese boerderymetodes gekyk.

Die beste van alles, is hoe hy daarin geslaag het on ‘n stuk ‘woestynland’ weer lewe te gee. (Die grond was vantevore deel van die Amazone, maar het weens die meulenaar wat die grond besit en al die bome laat afsaag het, in woestynland verander.) Te danke aan Ernst Gotsch se sintropiese boerderymetodes lyk daardie stuk grond vandag of dit weer deel van die Amazone-oerwoud is.

Genetiese modifikasie

Via genetiese modifikasie kan ‘n mens superrasse (of transterrane) skep. Genetiese modifikasie kan ook mediese voordele hê, maar uiteraard is daar etiese debatte, ens. waarby ek nie betrokke wil raak nie. Ek het immers slegs ‘n storie geskryf en is nie ‘n wetenskaplike nie.

Genetiese modifikasie is ook aangewend wat betref die nanochromatiese sig waaroor die Siriane beskik. Hierdie is fiktief. Mense beskik normaalweg oor trichromatiese sig (m.a.w. drie keëls per oog) en sommige diere oor tetrachromatiese sig. 

Vrywaring

Let wel: Die gebruik van enige van die skakels op hierdie blogplasings, is op eie verantwoordelikheid. Die skrywer maak van ‘n anti-virusprogram gebruik en aanvaar geen verantwoordelikheid vir enige virusse/skade wat via internetskakels opgedoen word nie.

The post Spel: feit of fiksie? (2) appeared first on Annerle Barnard.