Annerle Barnard's Blog, page 3

Skryfwenke: hoeveel beskrywing?

Skryfwenke: hoeveel beskrywing?  

Hoeveel beskrywing benodig jy in tonele in jou kortverhaal of roman?

Dis eintlik baie moeilik om vir iemand te sê presies hoeveel beskrywing nodig is. Het jy al al ‘n manuskrip of boek gelees en dele daarvan gevluglees en ander dele sommer net glad nie gelees nie. Ek moet bieg dat ek dit maklik doen en wanneer dit eers so gaan, sal ek sterk oorweeg om die boek toe te maak en nie verder te lees nie. Dikwels is dit dan presies wat gebeur.

My eerste 3 boeke is jeugfiksie en die jeug verloor gou belangstelling in ‘n boek – veral ‘n omslagtige een. Jeugfiksieskrywers kompeteer met elektronika, maats, sport en wat ook al verder en daarom is daar in jeugfiksie nie tyd of plek vir ellelange beskrywings nie.

Persoonlik glo ek daaraan dat ‘n mens nie met ink op papier moet mors nie. Sê jou sê en kry klaar. (Ek verwys hier nie na literêre fiksie nie.)

Skryfwenke: hoeveel beskrywing?

Indien ek riglyne moet gee, sou ek sê:

Indien dit nié die plot bevorder of karakters beskryf nie, vermy detail. As dit wat jy beskryf nie belangrik is en ‘n verskil aan die plot of karakterisering gaan maak nie, beperk die beskrywing of laat dit uit. In ‘n riller, byvoorbeeld, dra die beskrywing tot verhoogde spanning by. Vra jouself af wat die beskrywing tot jou storie bydra.‘n Beskrywing moet die leser by die storie intrek anders is die beskrywing onnodig. Die protagonis in Sweepslag en Sindikaat is ‘n vlieghengelaar. ‘n Deel van Sindikaat speel langs die Zambezi af. Alhoewel ek van vlieghengel hou, het ek in die roman op die plot en karakters gefokus, want almal hou nie noodwendig so baie van vlieghengel soos ek nie.

Onthou, die leser gaan nie noodwendig so mal oor sokker of die natuur of kampeer wees soos jy nie. Sodra die leser paragrawe begin vluglees, het jy moeilikheid.

Gebruik jou verbeelding. Stephen King het gesê verbeelding begin in die skrywer se brein en eindig in die leser s’n.

Ek glo dat verbeelding belangrik is. My jongste seun het eendag gevra ek moet Google en hom wys hoe die een of ander karakter in ‘n fantasieverhaal lyk. Toe ek hom sê om sy verbeelding te gebruik, want die karakter kan immers lyk soos hý wil hê dit moet lyk, het hy geprotesteer. Hy wou weet hoe die ‘regte’ karakter lyk. Visuele media (TV/film ens.) voer ons en maak ons lui.

Beskryf tonele só dat die leser se verbeelding nie oorbodig raak nie.Gebruik dinamiese woorde in veral fantasie en wetenskapsfiksie. Indien jy dinamiese woorde gebruik, sal jou sinne korter wees en kan jy terselfdertyd meer oordra.Kombineer die beskrywing met ‘n handeling. Sodoende slaan jy twee vlieë met een klap.

“Die maerder tardigrada stoei by die trappe op. Die dierasie sukkel om met sy kloue vastrapplek op die houttrappe te kry, maar is nie dom nie. Die mutant gebruik sy kop en snoet, saam met sy agt pote om hom na bo te help.” (Spel, bl. 133)

Maak van die leser se sintuie gebruik. Wys, moenie vertel nie.

“Gedurende die dooie ure van die nag het sy [Jolene] agter sy [Lukas se] rug ingeklim — voordat die tardigrada die heuninggevoel ven lepellê kom versteur het.” (Spel, bl. 135)

Gebruik perspektief om die beskrywing oor te dra. Wie is jou fokaliseerder? Wat sien hy/sy en hoe sien hy/sy die ander karakters?Waar dit karakterbeskrywings aanbetref, moenie slegs op die uiterlike fokus nie, maar ook op die karakter se mannerismes en die innerlike. Watter aspekte van die karakter is belangrik? In The Hunger Games kom die leser heel eerste te wete hoe Katniss Everdeen se stewels lyk. Hoekom? Want sy is ‘n jagter. Sy jag vir oorlewing. Voordat ons dus weet hoe haar hare en neus lyk, kom ons te wete hoe haar stewels lyk. Ek wil graag weer na die volgende voorbeeld rakende die belangrikheid van dialoog verwys (in hierdie geval is die tweede voorbeeld ook beskrywend).

“Vertel my van jou beste vriend.” Die polisieman  staar na die bloedkol langs die liggaam.

vs.

“Jou beste vriend was ‘n wetter, nè?” Die polisieman  staar na die bloedkol langs die liggaam.

                Wat is die verskil?

Gebruik die karakters se agtergrond (backstory) as deel van jou karakterbeskrywing, maar moenie inligting met ‘n skopgraaf op die leser afgooi nie. Gee dit drupsgewys deur en vervleg dit deur die storie. Skryfwenke: hoeveel beskrywing?

Lees soveel as moontlik en kyk waarvan jy in boeke hou en wat jou frustreer. Hoekom frustreer dit jou?

Ek hoop bostaande help.

Lekker skryf.

The post Skryfwenke: hoeveel beskrywing? appeared first on Annerle Barnard.

Skryfwenke: wat beteken simboliek?

Skryfwenke: wat beteken simboliek?

Simboliek behels die gebruik van konkrete objekte om abstrakte idees mee uit te beeld. Veral wanneer ‘n mens met ‘n groot abstrakte idee werk, soos die vernietigende effek van oorlog, gebruik ‘n mens ‘n konkrete objek om dit mee uit te beeld — byvoorbeeld ‘n verlate kinderskoen in die teerpad.

Waarom simboliek?

Simboliek word gebruik om dieperliggende konsepte mee te verduidelik. Die verlate kinderskoen in die teerpad is verteenwoordigend van ‘n groter abstrakte konsep, naamlik oorlog en die vernietiging wat dit meebring. Eintlik kom ‘n mens voortdurend simboliek in boeke en films teë, maar dit is nie noodwendig so maklik om dit te identifiseer of in ‘n mens se skryfwerk te implementeer nie.

Skryfwenke: wat beteken simboliek?

Simboliek is die uitdrukking van ‘n mens se idees via beeldspraak. Dink aan kleurvolle beeldspraak. Simboliek maak dikwels gebruik van helder kleure, items wat die oog vang, dramatiese gebeure, ens. Sterk beeldspraak beteken egter nie altyd dat dit as simbool gebruik word nie.

Voorbeelde van simboliek:

Ek hou van praktiese voorbeelde ter illustrasie. Hier volg enkele voorbeelde:

Water simboliseer lewe en hergeboorte.

Donker simboliseer die bose.

Lig simboliseer die goeie.         

‘n Kraai simboliseer dat iets boos gaan gebeur. 

‘n Uil simboliseer wysheid.

‘n Kruis simboliseer genesing en spiritualiteit.

Skryfwenke: wat beteken simboliek?

Waarom is simboliek in skryfwerk belangrik?

Simboliek kan belangrike temas uitlig. ‘n Simbool kan daarom nie sommer net enige idee verteenwoordig nie, maar moet by die storie se belangrikste motiewe en temas aansluit. ‘n Mens sal byvoorbeeld nie lig en donker (die goeie en die bose) in ‘n storie aanwend wat niks met die goeie en die bose uit te waai het nie.

Voorbeelde in boeke en films

In To Kill a Mockingbird simboliseer die ‘mockingbird’ onskuld en daarom sê Atticus vir Jem dat dit ‘n sonde is om ‘n ‘mockingbird’ dood te maak. Simboliek is dus ook ‘n manier waarop gewys word, eerder as om te vertel (showing vs. telling).

In die Divergent-reeks van Veronica Roth word Tris gebore in ‘n faksie wat gekenmerk word deur hulle selflose gedrag. Hulle dra vaal, vormlose klere, besit nie spieëls nie, ens. Wanneer sy dan ‘n nuwe faksie moet kies, kies sy Dauntless wat beskou word as ‘n faksie vir mense met moed en durf. Die mense wat tot Dauntless behoort, dra swart klere, het verskeie tatoeëermerke en hulle spring op bewegende treine en van hoë geboue af. Die kleredrag van die karakters simboliseer die kenmerkende eienskappe en ‘persoonlikheid’ van elke faksie.

In Macbeth vryf Lady Macbeth haar hande asof dit bloedbevlek is — ten spyte van die feit dat sy niemand met haar eie hande doodgemaak het nie. Die bloed word dus ‘n simbool vir skuldgevoelens.

Wanneer simboliek reg aangewend word, veroorsaak dit beide ‘n intellektuele en emosionele reaksie by die leser. Geslaagde simboliek maak dat die leser makliker met die storie kan identifiseer.

In Wuthering Heights simboliseer die vlaktes met hulle versteekte onheil ‘n grys area tussen die goeie en die bose, die area tussen lewe en dood. Dit simboliseer ook die wildheid van Heathcliff se geaardheid.

Wanneer ek aan die fliek The Sixth Sense dink, dink ek aan die koue en die kleur rooi. Die koue is simbolies van die dood. Rooi simboliseer die kleur van die geesteswêreld en elke keer wanneer Cole deur dooie mense gekonfronteer word, is die kleur rooi teenwoordig. Dit word dus as leitmotif (herhalende motif) dwarsdeur die film aangewend.

Mense kan ook as simbole aangewend word. In Lord of the Flies simboliseer Ralph se karakter wet en orde en demokrasie, Piggy simboliseer die rasionele en intellektuele en Jack verteenwoordig barbarisme en diktatorskap. Die skulp simboliseer orde, demokrasie, beskawing en outoriteit. Dit bring vrede. Die varkkop simboliseer die bose.

In Spel (Annerle Barnard, 2021) simboliseer heuning heilsaamheid en voeding. Ek het die bye as leitmotif aangewend om die diskrepans tussen die heilsame en die ongesonde (of bose) te illustreer, want van die hommeltuie wat gestuur word om op Lukas te gaan spioeneer, is elektroniese bye.

In Sindikaat (Annerle Barnard, 2019) gaan Paul saam met Bossie en twee vriende na Zambië om te gaan vlieghengel. Om ‘n vis te vang simboliseer rykdom en sukses, maar dit kan ook ‘n waarskuwing wees dat jy jou nie met die verkeerde mense moet ophou nie. Dit is juis as gevolg van verkeerde vriende dat Paul die Chinese sindikaat op sy hakke het.

Drome oor visvang is ‘n waarskuwing dat ‘n mens aandag aan jou emosies moet gee. Paul is ‘n depressielyer wat stoei teen angs.

Skryfwenke: wat beteken simboliek?

Laat weet asb. watter simbole in films en boeke vir jou opvallend was.

Lekker skryf.

The post Skryfwenke: wat beteken simboliek? appeared first on Annerle Barnard.

Skryfwenke: wat beteken tema?

Skryfwenke: wat beteken tema?  

Elke goeie storie benodig ‘n plot en elke plot benodig ‘n tema.

Wat is ‘n storie?

‘n Storie bestaan uit ‘n reeks gebeure. Die plot is die struktuur wat die gebeure aan mekaar verbind.

Wat is ‘n tema?

In effek is die tema(s) die kernboodskap agter die storie.

Dit is belangrik om te onthou dat die skrywer nie die tema vir die leser moet uitspel nie. Dit moet só geskryf word dat die leser die tema(s) self moet ontdek.

Skryfwenke: wat beteken tema en wat is die verskil tussen plot en tema?  

Sweepslag is ‘n storie oor ‘n tienerseun wat ontvoer word en in die huis van ‘n gewetenlose sindikaat beland. Hierdie beskryf die plot. Dit is egter ook ‘n storie oor die styd tussen goed en kwaad. Laasgenoemde beskryf die tema.

Die plot verduidelik wat in die storie gebeur, maar die tema verduidelik waarom. Dit verskaf die motief. Sonder ‘n tema bestaan die storie slegs uit gebeure, maar verduidelik nie waaróm nie. Sonder ‘n tema, gaan die storie leeg en sinneloos wees.

Omdat die menslike brein voortdurend na betekenis soek, hou ons van stories wat antwoorde rakende menswees verskaf. Stories help ons om menswees te verstaan. Wanneer jy weet wat jou storie se tema is, kan jy die storie soveel beter skryf. Soms kom die tema(s) onbewustelik terwyl ‘n mens skryf en ander kere verg dit meer werk.

Voorbeelde van algemene temas:

Grootwordjare: word dikwels in jeugfiksie gevind, byvoorbeeld Looking for Alaska van John GreenDie lewenssirkel: Lion KingKorrupsie: House of Cards TV-reeksDie stryd tussen goed en kwaad: Sweepslag, Sindikaat, Spel, Black Bird TV-reeks en vele anderOorlewing: Spel Helfhaftigheid: Marvel se superheldeLiefde: OutlanderVriendskap: ApartmentOorlog en vrede: War and PeaceVerraad: MacbethLewe en dood: Immortality, The Book ThiefFamilie: One Hundred Years of SolitudeReg en geregtigheid: Jack Reacher-reeksMag: The Hunger Games en Animal FarmRags to riches: AspoestertjieVrye wil vs. die noodlot: Macbeth, Oedipus Rex

Daar is eintlik te veel temas om op te noem.

Sweepslag se tema is mensehandel, die goeie vs. die bose. Sindikaat het ‘n groen tema, naamlik die handel in bedreigde spesies en Spel het ‘n aantal belangrike temas, o.a. oorlewing en voedselsekerheid.

Hoe besluit jy op ‘n tema vir jou storie?

Indien die temas nie outomaties tydens die skryfproses kom nie, kan jy die volgende probeer:

Kies ‘n universele tema wat deur alle eeue reeds bestaan — byvoorbeeld vriendskap (hier dink ek onmiddellik aan die storie van Dawid en Jonathan) of jaloesie (Kaïn en Abel) — en op alle kulture van toepassing sal weesKies ‘n tema wat jou leser sal byblyWeef jou tema deur die narratief. Moenie die leser daarmee begrawe nie.Moenie jou roman met die tema begin nie, maar eerder iets anders, soos vriendskap.Fokus op meer as een tema, soos wat ek met Spel gedoen het. Die temas in Spel is o.a. voedselsekerheid, die stryd tussen goed en kwaad, oorlog en vrede, die toekomstige vs. die verlede, vryheid en onderdrukking, medemenslikheid vs. kunsmatige intelligensie, verlies en vindingrykheid, vriendskap, oorlewing, ens. Skryfwenke: wat beteken tema?

Wanneer jy ‘n boek lees/fliek kyk, probeer om self die temas daarin te identifiseer en kyk hoe dit deur die storie verweef is. Dit is die beste manier om te leer.

Lekker skryf.

The post Skryfwenke: wat beteken tema? appeared first on Annerle Barnard.

4 Skryfwenke vir jou (6)

4 Skryfwenke vir jou (6)

Soos vantevore genoem, herinner ek myself gereeld aan skryfwenke wat ek as belangrik ag. Dokters en onderwysers (en baie ander mense in professionele beroepe) moet gereeld kursusse bywoon om hulle kennis op te knap. Ek glo dat dit op almal van toepassing moet wees en daarom ag ek dit as belangrik op my eie kennis voortdurend op te skerp.

4 Skryfwenke vir jou (6) Wat maak jy met jou skryfwerk?

Tydens die slypskool wat ek in 2013 bygewoon het, het ons fenomenale kursusleier , die baie bekende Riana Scheepers, gesê as jou skryfwerk in jou laai lê, is jy nie ‘n skrywer nie.

Dis menslik en normaal om bang te wees vir kritiek. Indien jy nie vir kritiek kans sien nie, is dit dalk beter om eerder nie te skryf nie. Onthou egter, skryfwerk wat in ‘n laai of op ‘n rekenaar skuil en deur niemand gelees word nie, kan aan niemand se lewe ‘n verskil maak nie.

Baie interessant is dat die fenomenale Duitse skrywer, Franz Kafka (hy was eintlik ‘n Poolse Jood, maar was Duitstalig en het in Duits geskryf) voor sy dood instruksie gegee het dat al sy ongepubliseerde werke na sy dood vernietig moet word. Indien dit nie vir Dora Diamant en Max Brod was nie, sou ‘n groot hoeveelheid van Kafka se beste werke nooit die lig gesien het nie. Kafka het gereken dat sy skrywerk bloot ‘n materialisasie van gruwelikhede was en dat dit glad nie gedruk moes word nie, maar eerder verbrand moes word.

Indien jy dus in jouself twyfel, onthou dat daar gróót name voor jou was wat ook in hulself getwyfel het.

Moet jy skryf wat jy ken?

Daar is vele skrywers wat jou sal aanraai om te skryf wat jy ken, maar indien jy fantasie skryf, betree jy die onbekende en daar is niks daarmee fout nie. Wanneer jy fantasie of wetenskapsfiksie skryf, moet jy egter seker maak dat die wêreld  wat jy skep interessant en geloofwaardig is. Ek het redelik onlangs ‘n jeugboek gelees waarin die wêreldbou (world building) regtig nie goed gedoen was nie.

In, Spel, (Annerle Barnard, 2021) moes ek ‘n nuwe wêreld skep. Dis ‘n toekomstige wêreld wat nie onwaarskynlik blyk te wees wanneer ‘n mens na die hedendaagse wetenskap kyk nie. Lees self en besluit of jy van die wêreld hou of nie. Indien jy meer inligting oor wêreldbou wil hê, kliek hier.

Indien jy ‘n realistiese storie skryf, maak seker dat jy voldoende navorsing doen of weet waarvan jy praat. Jy kan nie ‘n storie oor die Vaalrivier in Zambië skryf nie. Die Vaalrivier is in Suid-Afrika en die Zambezi loop deur Zambië en Zimbabwe.

Tema

Vind die tema in jou storie en werk dan daaraan. Elke goeie storie het ‘n plot en ‘n plot benodig ‘n goeie tema. Belangrik is egter dat die skrywer nie die tema uitspel nie, maar eerder ‘n spoor broodkrummels los sodat die leser self die tema kan uitpluis. Sonder ‘n tema is jou stories slegs handelinge wat plaasvind sonder om te verduidelik wat die motief vir hierdie handelinge is. Sonder ‘n tema gaan jou storie leeg en betekenisloos wees.

Sindikaat (Annerle Barnard, 2019) het ‘n groen tema. Spel (Annerle Barnard, 2021) het verskeie temas, maar ook ‘n groen tema. Sweepslag (Annerle Barnard, 2019) se tema is mensehandel.

Tema is dit wat die skrywer oor die menslike toestand wil oordra.

Protagoniste is nie perfek nie

Maak seker dat jou protagonis nie perfek is nie. Daar bestaan nie perfekte mense op aarde nie en jou protagonis is ook maar net ‘n mens. Selfs al is jou protagonis ‘n superheld soos Captain America (Marvel), sal die protagonis steeds menslike foute hê. Indien nie, gaan jou karakter vervelig wees, wat beteken dat jou storie vervelig gaan wees. Vir meer inligting oor karakterisering en karakterontwikkeling, kliek hier.  Daar is ook ‘n gratis karakterkaart op my webwerf beskikbaar. 

Captain America se grootste karakterfout is sy ego. Dit is vir hom belangrik om altyd die leier te wees.

Paul Rudman in Sweepslag en Sindikaat is ‘n major depressieleier. Hy stoei met angs en depressie. Op die oog af blyk hy baie humoristies te wees, maar eintlik gebruik hy humor as oorlewingsmeganisme. In effek is hy dus ‘n hartseer nar (sad clown). 

Lukas Brandt in Spel stoei met ADHD en angs. Hy is daarom kort van draad en ongeduldig. Hy’t nie begrip vir mense wat uit ander omstandighede kom en anders as hyself oor die lewe dink nie.

4 Skryfwenke vir jou (6)

Laat weet my asb. waaroor ek meer moet uitbrei. Lekker skryf!

The post 4 Skryfwenke vir jou (6) appeared first on Annerle Barnard.

4 Skryfwenke vir jou (5)

4 Skryfwenke vir jou (5)  

Ek herinner myself voortdurend aan sekere skryfwenke. Die feit van die saak is: skryf is ‘n werkwoord.

Dit verg inspanning en kom nie sommer vanself nie, maar almal wat die alfabet ken, reken dis maklik om ‘n storie te skryf.

Troos jouself daaraan, hierdie gebeur nie slegs met skrywers nie. Veral die rugby refs en afrigters in Suid-Afrika kry advies en kritiek van alle kante af.

Die Belge het Brussels onlangs aan die brand gesteek toe hulle sokkerspan verloor het. (Ek is glad nie daarvan oortuig dat hulle enigiets positief daarmee bereik het nie, maar dis ‘n argument vir ‘n ander dag.)

Ek het onlangs gestaan en luister hoe iemand wat nooit enige sport gedoen het nie vir ‘n atleet vertel het hoe hy moet oefen — en dit terwyl die atleet onder leiding van ‘n afrigter en biokinetikus oefen. Wanneer ‘n mens nie self aan die ontvangkant is nie, is dit nogal lagwekkend.

Vir Sweepslag, Sindikaat en Spel moes ek baie navorsing doen. Die kuns was om dit nie na navorsing te laat klink nie. Moenie jou leser onder feite begrawe nie. 

4 Skryfwenke vir jou (5) Lees soveel as moontlik

Lees veral in die genre waarin jy graag skryf, maar moet jouself nie beperk nie.

Die lewe neem soms vreemde draaie met ‘n mens. Ek het nooit gedink ek sou jeugfiksie skryf nie. My idee was eintlik om krimi’s (misdaadfiksie) te skryf.

Gevolglik glo ek jeugfiksie het my gekies en nie andersom nie. Benewens jeugfiksie, lees ek ook graag misdaadfiksie, literêre fiksie en deesdae selfs romanse.

Analiseer stories

Wanneer jy fliek kyk en lees, analiseer die stories waarvan jy hou. Kyk wat vir jou werk en wat nie — en vra jouself hoekom.

Ek kyk graag na die plotwendings, karakters en die tipes konflik. Identifiseer die plotpunte. Die lekkerste is om die uiteinde te probeer voorspel. As skrywer kyk ‘n mens met ander oë na ‘n storie en wanneer die uiteinde my verbaas en dit goed gedoen is, is ek sommer ekstra opgewonde oor die storie.

‘n Ruk gelede het ek na die mini-reeks Black Bird gekyk. Ek het die uiteinde so min of meer verwag, maar hoe die storie by die uiteinde uitgekom het, het my verbaas. My verwagting was geheel en al anders. (Die interessante is dat die storie op die werklikheid gebaseer is.)

Ook het ek na die jeug-reeks Wednesday op Netflix gekyk. Dis blykbaar gebaseer op die Addams family. Ek moet bieg dat ek voorheen van die Addams family net mooi niks geweet het nie. Die lekker was om saam met Wednesday te probeer bepaal wie die vark in die feëverhaal is. Ek was mal oor die karakters, veral Wednesday s’n. En dan was die oorsprong van haar naam besonder interessant. Een van die episodes was getiteld Friend or woe, in plaas van ‘friend or foe’, maar die woord ‘woe’ sluit aan by die oorsprong van haar naam. Briljante woordspel hier, dink ek.

Sperdatum

Selfs al is jy ‘n aspirantskrywer sonder enige sperdatums vanaf ‘n uitgewer, besluit op ‘n sperdarum vir jou kortverhaal of roman of radiodrama of wat ook al dit is wat jy skryf.

Wanneer ‘n mens nie ‘n sperdatum het nie, dryf jy rond en bereik niks nie. Die groot gevaar dan is dat jy jou skryfwerk gaan uitstel. Soos my pa altyd gesê het: “Van uitstel, kom afstel.” Jy hoef nie ‘n spesifieke dag en uur in gedagte te hê nie, maar besluit teen watter maand jy dit wil klaar hê. ‘n Heel eerste skryfstuk gaan jou veel langer neem as die twintigste een, want met ‘n eerste een probeer ‘n mens nog jou voete vind.

Indien jy wil, gaan kyk hoeveel woorde beroemde skrywers per dag skryf. Sommige 2000 woorde en ander 500. Ek het onlangs gehoor dat Roald Dahl se mikpunt vir die dag 400 woorde was.

Die tipe skryfstuk wat jy aanpak, sal die lengte daarvan bepaal. Die lengte van ‘n jeugroman hang af van die ouderdom waarvoor jy skryf. Die genre het ook ‘n invloed. Fantasie is byvoorbeeld normaalweg langer as ander genres. Volwasse fiksie het weer ander riglyne.

Ek het al gehoor van mense wat ‘n boek van 75 000 woorde per maand (maand na maand) skryf. Die kwaliteit daarvan? Ek kan nie kommentaar lewer nie. Ek het nog nooit so ‘n boek gelees nie.

Skryf, selfs al is jy nie gemotiveerd nie. ‘n Mens kan ‘n bladsy vol gemors redigeer, maar nie ‘n leë bladsy nie.

Navorsing

Moenie toelaat dat navorsing jou insluk nie. Indien jy my tipe geaardheid het, gaan die navorsing jou maklik wegvoer. Dit word dan lekker om jouself besig te hou en te kyk wat iemand anders geskryf het eerder as om self woorde op papier te kry. In Engels noem ‘n mens dit ‘procrastination’. Jy bereik niks nie, jy is bloot besig met self-gemotiveerde uitstel. Uiteindelik vorm dit deel van skrywersblok. Hoe kom ‘n mens daarvan los?

Herinner jouself: jy hoef nie vir studente klas te gee oor die tema nie. Jy moet slegs ‘n storie geloofwaardig kan skryf.

Indien die tema wat jy aanpak enige navorsing vereis, maak seker jy doen dit deeglik. Indien jy ‘n boek skryf waarin een van die karakters ‘n bokser is en ‘n bokser lees die storie, moet dit geloofwaardig klink.

‘n Tyd gelede het ek ‘n storie oor ‘n reeksmoordenaar gelees. Ek het egter ook al heelwat nie-fiksie materiaal deur profileerders en sielkundiges gelees. Die ingeligtes meen dat reeksmoorde altyd seksueel van aard is, maar ek kon sien dat hierdie speifieke skrywer dit óf nie geweet het nie óf dit nie wou weet nie.

Met die skryf van Sweepslag, Sindikaat en Spel moes ek heelwat navorsing doen. Die kuns was om dit nie na navorsing te laat klink nie. Moenie jou leser onder feite begrawe nie. 

4 Skryfwenke vir jou (5)

Mag die wenke vir jou van waarde wees. Lekker skryf!

The post 4 Skryfwenke vir jou (5) appeared first on Annerle Barnard.

4 Skryfwenke vir jou (4)

4 Skryfwenke vir jou (4)

Die lekker van skryfwenke is dat dit jou kan help om jou eie skryfwerk te verbeter. Meer as een persoon het al vir my gesê dat hulle nog nooit van “perspektief” gehoor het nie. ‘n Ander persoon het gesê dat die begrip anti-held heeltemal vreemd is.

‘n Aantal mense het al vir my gesê dat hulle eie lewensverhale ongelooflik interessant is. Ek glo jou, maar as jy nie beroemd is nie, gaan mense nie belangstel nie. Dis jammer, maar waar.

Selfs al skryf jy nie-fiksie, moet dit boeiend wees. (Let wel: Ek verwys hier nie na akademiese tekste en handboeke nie.)

Indien jy jou eie skryfwerk wil opkikker of net seker wil maak dat jy niks uit die oog verloor nie, hier volg nog ‘n aantal skryfwenke.

4 Skryfwenke vir jou (4) Lees jou dialoog hardop voor

Die baie bekende P.G. du Plessis het vertel dat hy sy skryfwerk altyd hardop gelees het om seker te maak dat dit werk. Ek moet eerlike bieg dat ek vir lank nie bewus was van oorlede P.G. se ongelooflike talent nie. Sy roman, Fees van die Ongenooides, het my oë oopgemaak soos wat ‘n beker yswater nie kan nie. Indien jy dit nog nie gelees het nie, dit is ‘n móét.

Wanneer jy jou dialoog hardop voorlees, sal dit jou help om lywige sinne te heroorweeg en seker te maak dat die dialoog getrou klink aan die karakters.

Kort en kragtige prosa

Literêre fiksie is iets heeltemal anders en ek gaan dit nie hier bespreek nie. Wanneer jy egter genrefiksie skryf (dit sluit romanse in), fokus op sterk werkwoorde en vermy/beperk werkwoorde anders gaan jou teks melodramaties klink.

Wat is ‘n bywoord (adverb)?

Die rooi Ferrari ry vinnig in die straat.

Ry is ‘n werkwoord in die bostaande sin en die bywoord beskryf die werkwoord, dus is vinnig ‘n bywoord.

Hoe kan ek dit herskryf en die bywoord (vinnig) uitlaat?

Gebruik ‘n sterker werkwoord as ry: Die rooi Ferrari jaag.

Jy kan “in die straat” ook uitlaat, want voertuie ry gewoonlik in ‘n straat. Dit is dus ‘n vermorsing van ink op papier. Indien die Ferrari elders ry — op water of om ‘n renbaan — kan jy dit vermeld indien die leser dit nog nie weet nie. Die leser moet immers weet hoe die milieu (omgewing waarin die storie afspeel) lyk.

Moenie jou storie met bywoorde en byvoeglike naamwoorde verdun nie.

Jy glo my nie dat bywoorde en byvoeglike naamwoorde ‘n teks melodramaties kan laat klink nie?

Marelise knip haar oë vinnig voordat hulle weer versigtig en gretig oor die hoekige lyne van Gerhard se sterk kakebeen spring. Met haar asem gespanne ingetrek, stap sy stadig deur die pragtig gemeubileerde kothuisie. Sy weet hy staan agter haar: ‘n lang, gespierde gestalte met weerlig in sy swart oë en ‘n melodieuse, diep stem wat die hordes senuweepunte in haar lyf kiertsregop laat staan.

Fokus

Ek kan glad nie skryf wanneer mense oor my skouer kyk nie. Ook sukkel ek wanneer ek voortdurend onderbreek word.

Ek het moes leer om oproepe en Whatsapps te ignoreer wanneer ek moet konsentreer. (Ek reageer slegs indien dit vanaf my man of seuns is.)

Selfs wanneer ek lees, ignoreer ek sosiale media, want dit steel my leestyd en ‘n mens kan nie skryf as jy nie lees nie. Ek ignoreer dus ook sosiale media wanneer ek skryf en probeer eerder daarby uitkom wanneer ek iewers sit en wag (voor die skool, in die tandarts se spreekkamer, ens.)

Die beroemde skrywer van die Jack Reacher-reeks, Lee Child, het tydens ‘  onderhoud gesê dat hy op ‘n rekenaar werk wat nie met die internet verbind is nie. Besluit self wat vir jou werk en hou daarby.

Werk selfs wanneer dit voel of jy niks reg doen nie

‘n Aantal skrywers het al vir my gesê dat dit soms vir hulle voel asof hulle niks reg doen nie. Ek voel ook soms so. In sulke tye moet jy juis aanhou en daardeur werk, anders gaan jy ‘n muur tref. Die slim mense sê as jy van ‘n perd afval, moet jy dadelik weer opklim. Dieselfde met skryf.

Einstein het gesê dat iemand wat nog nooit ‘n fout gemaak het nie, nog nooit iets nuuts probeer het nie.

Hiermee stem ek heelhartig saam. As ‘n mens nie uit jou foute kan leer nie, waaruit moet jy dan leer?

Eenkeer toe ek op moedverloor se vlakte gestrand was, het ek iemand gevra wat om te doen en die persoon het vir my gesê om nog ‘n karakter by die storie in te trek. Dit het gewerk.

Tydens die skryf van Spel moes ek ‘n futuristiese wapen ‘ontwerp’ en ek het nie geweet hoe nie. Ek was vir vier dae heeltemal verlore en die Internet het my nie die antwoorde gegee wat ek wou hê nie. Uiteindelik het ek ‘n kenner gebel en een oproep het na ‘n ander gelei. Voila! Die uiteindelike wapen verskyn op bl. 234 in Spel.

Wanneer jy sukkel, oorweeg die volgende:

Kyk na jou aanvanlike notas asook jou beplanning.Raadpleeg jou navorsing of doen addisionele navorsing.Oorweeg dit om nog ‘n karakter te betrek of neem een weg.Skep konflik.Gooi meer hekkies in jou protagonis se pad. (Raise the stakes.)Lees op oor skryftegnieke.Gaan stap of lees of rus vir ‘n dag of twee.Indien jy steeds sukkel, kyk asb. na my blogplasing oor skrywersblok. 4 Skryfwenke vir jou (4)

Lekker skryf. 

The post 4 Skryfwenke vir jou (4) appeared first on Annerle Barnard.

4 Skryfwenke vir jou (3)

[image error] 4 Skryfwenke vir jou (3)

Ek hoop dat die vorige agt skryfwenke gehelp het. Indien jy graag nog ‘n paar nuttiges wil hê, hier is dit:

4 Skryfwenke vir jou (3) Perspektief

Dink mooi na oor jou storie en die perspektief. Soms wil ‘n storie nie werk wanneer ‘n mens ‘n derdepersoonsverteller gebruik nie, maar werk uitstekend wanneer ‘n mens dieselfde storie via ‘n eerstepersoonsverteller vertel.

Onthou dat die alomteenwoordigeverteller as oudmodies beskou word en deesdae amper nooit gebruik word nie.

Die tweedepersoonsverteller vind ‘n mens amper net in literêre fiksie.

Indien jy van ‘n derdepersoonsverteller gebruik maak, onthou dat ‘n mens jou fokaliseerders moet beperk anders gaan jy die leser verwar. Daar is verskillende opninies rakende die hoeveelheid, maar 3 – 5 is beslis voldoende.

My gunsteling vertelperspektief?

Ek hou van beide eerste- en derdepersoon, maar toe ek ‘n tiener was, het ek ‘n boek toegemaak as dit in die eerstepersoon geskryf was. Intussen het ek die lig gesien en ek geniet stories vertel via beide die eerste- en derdepersoonsverteller, maar ek ken ‘n paar mense wat nie van ‘n eerstepersoonsverteller hou nie. Miskien weens my eie vooroordeel as tiener het ek al Sweepslag, Sindikaat en Spel vanuit ‘n derdepersoonsperspektief geskryf.

Word skryffiks

Atlete het ‘n vaste roetine en oefen elke dag. Net so verloor jou brein ‘spierkrag’ indien jy nie elke dag skryf nie. Indien jy elke dag op dieselfde tyd kan skryf, wonderlik, maar indien nie, skryf net waar en wanneer jy kan.

Ek weet van skrywers wat op hulle selfone skryf wanneer hulle nie naby ‘n rekenaar is nie.

Self het ek al in my motor voor die skool in die passasiersitplek met my skootrekenaar op my skoot gesit en skryf.

Vraelys

Maak seker dat jy ‘n lysie het sodat jy jouself ‘n paar vrae rakende jou storie kan vra.

Jy kan sekere van hierdie vrae ook in jou karakterbeplanning inbou om seker te maak dat jy nie plot- en ander gapings in jou storie het nie. Indien jy belangstel, gaan kyk op my webblad onder hulpbronne na my karakterkaart.

Alle besluite wat jou karakter neem, moet gemotiveerd wees.

Watter tipe vrae moet jy jouself afvra?

Wat wil my karakter hê en hoekom? Wat is sy/haar motief?Is daar voldoende hekkies in my karakter se pad? “Raise the stakes!”Wat is my karakter se grootste vrees en hoekom? Motief?Dra die perspektief by tot die tipe storie wat ek vertel?

Gaan kyk gerus na my vorige plasing oor perspektief, maar onthou ook dat ‘n tiener se perspektief baie verskil van die van ‘n volwassene. Jy dink dalk nie so nie, maar dit is wel die geval. My protagoniste in Sweepslag, Sindikaat en Spel se perspektief word deur beide hulle omstandighede en ouderdomme beïnvloed.

Dra elke toneel in nou storie by tot óf karakterisering óf plot? Indien nie, kan jy dit skrap, want dan is dit bloot ink op papier.

Het jy al ‘n storie gelees en dele gevluglees of sommer net omgeblaai sonder om die teks te lees? Ek het dit al baie gedoen. Raak van daardie dele wat nie tot die plot of karakterisering bydra nie, ontslae.

Ja, jy het dalk ‘n unieke uitdrukking juis in daardie deel, maar soos Stephen King sê: “Kill your darlings.”

Wys jy of vertel jy? Wanneer jy vertel, is dit gemotiveerd?Skryf klaar en redigeer daarna

Tydens die skryf van my heel eerste manuskrip het ek elke keer nadat ek iets geskryf het, dit redigeer  — en toe agtergekom dat ek glad nie vorder nie. Die redigering het my só besig gehou dat ek my storie stilgestaan het en dit later gevoel het of ek in modder vasgeval het. Die wiele het gedraai, maar niks het gebeur nie.

Uiteindelik het ek besluit om die manuskrip klaar te skryf en dan te redigeer. Dit het vir my veel beter gewerk.

Terloops, daar is heelwat skrywers wat dit so doen, maar op die ou einde moet jy doen wat vir jou werk.

Almal in die skryfbedryf het destyds van die waarde van redigering gepraat, maar dit behels veel meer as slegs taalkundige korrektheid. Dis altyd goed om ‘n betaleser te kry om jou manuskrip te lees en kommentaar te lewer. Moenie iemand vra wat nie kritiese vrae sal stel nie. Op die Internet is hope betalesers te vinde. Die heel beste is natuurlik (veral betreffende jou eerste manuskrip!) om ‘n manuskripontwikkelaar te betaal vir kommentaar, maar indien dit nie vir jou ‘n opsie is nie, kry vir jou ‘n goeie en eerlike betaleser of meer.

4 Skryfwenke vir jou (3)

Lekker skryf!

 

Vir die onderhoud met DEKATv oor my skryfproses en storie-idees, kliek hier.

The post 4 Skryfwenke vir jou (3) appeared first on Annerle Barnard.

4 Skryfwenke vir jou (2)

4 Skryfwenke vir jou (2)

Indien jy baat by die vorige 4 skryfwenke wat ek gedeel het, gevind het, sal jy hopelik ook baat vind by die volgende 4 skryfwenke.

4 Skryfwenke vir jou (2) Wys, i.p.v. vertel

Daar is wel tye wanneer die verteltegniek beter werk, byvoorbeeld wanneer karakters 3 dae lank oor ‘n berg trek en niks noemenswaardig tydens hierdie trek gebeur nie. As skrywer wil jy slegs vir die leser vertel dat hulle oor die berg getrek het en hulleself nou in ‘n ander ligging bevind.  Hier sal jy dus vertel, eerder as wys.

Verder wil jy eerder “wys”, want wanneer jy wys, neem die leser aktief deel aan die interpretasie van die storie, karakters, milieu, ens.

In Spel (Annerle Barnard), op bl. 69, sit JJ aan tafel met ‘n bord kos terwyl die ander nog op pad is etenstafel toe.

Wat sê die volgende reëls uit die teks vir jou oor JJ as persoon?

JJ hou onmiddellik op beat box. Hy sit die mes en vurk waarmee hy trom gespeel het, neer. […] “En wat gaan jý doen terwyl ek onbetaald vir jou slaaf?” JJ stoot sy bord van hom af weg en vou sy arms oor sy bors. Die ringe in sy ore en lip reflekteer die pers van sy hare. (bl. 69)

Dialoog kan ook gebruik word om te wys en terselfdertyd te karakteriseer. In Sindikaat (Annerle Barnard), op bl. 180 maak Adriaan ‘n opmerking oor Paul Rudman (protagonis). Adriaan se opmerking onthul egter iets oor homself ook — en nie slegs oor Paul nie. Ek haal aan:

“Karlien, het jy nog nie agtergekom hoe mal douchebag oor hand sanitiser is nie?” wil Adriaan weet. (bl.180)

 

In Sweepslag (Annerle Barnard), op bl. 100 kom ons meer oor Bullet te wete:

Bullet se skrefiesmond trek nog dunner, sy gesig word beetrooi. Hy klap die kamerdeur toe, lig sy vuiste en tree nader. (bl. 180)

Dis onmoontlik om slegs te wys en nie te vertel nie, maar “die verteltegniek” moet uiteraard slegs gebruik word wanneer die teks/storie dit vereis.

Ysberg-teorie, Hemingway

Volgens Ernest Hemingway se ysberg-teorie moet die skrywer slegs die punt van die ysberg (die belangrikste deel van die storie) bekendmaak, want die leser is veronderstel om die res te ontdek. Die skrywer moet daarom nie te veel inligting rakende plot en karakters aan die leser bekendmaak nie. Moenie jou leser met ‘n lepel voer en sy/haar intelligensie onderskat nie.

Te veel inligting gaan maak dat die leser belangstelling verloor en te veel inligting kom neer op “information dumping”. Wanneer ek skryf, doen ek deeglike navorsing. Ook oor my karakters en hulle geskiedenis wil ek soveel as moontlik weet. Ek het nodig om hierdie inligting te weet ten einde my storie te kan skryf, maar ek deel nie als aan die leser mee nie.

In beide Sweepslag (2019) en  Sindikaat (2019, Annerle Barnard) het ek achronologiese hoofstukke. Elke eerste hoofstuk fokus op die hede en die daaropvolgende hoofstuk fokus op gebeure in die verlede. Sodoende kon ek agtergrondsinligting bietjie-bietjie deel, maar ook afwagting skep.

Dialoog

Vir my persoonlik moet dialoog gewig dra en jou storie dryf. In ‘n vorige blogplasing het ek reeds melding gemaak van hoe ‘n mens dialoog kan aanwend om jou storie te stuur, maar indien jy meer wil weet, lees gerus verder.

Dialoog is nie slegs daar om die wit spasie op die papier in te kleur nie. Dialoog kan die volgende funksies in jou storie hê:

KarakteriseringSkep spanningStuur die storieWys (i.p.v. vertel)

Vir die dialoog om effektief te wees, moet dit egter nie te lank aangaan nie. Jy kan veel meer sê in kort, bondige dialoog as in ‘n lang, uitgerekte gesprek.

Onthou die voorbeeld waarna ek vantevore verwys het?

“Vertel my watter tipe mens jou beste vriend was.”

vs.

“Jou beste vriend was ‘n wetter, nè?”

 

Ten einde verder te illustreer, haal ek uit Spel, 2021 (Annerle Barnard) aan:

“Wat het jy kom soek, Lukas?” probeer Romeo weer.

“Weet nie. Kan nie onthou nie. Julle het my heeltemal van my wysie af.” (bl. 147)

en

JJ kyk na Lukas. “Jy’t die interpersonal skills van ‘n robot.”

Hy draai na Dimpho. “Hoe hou jy dit met die ou? Het jy nie actual vriende nie?”

“Kom saam as jy wil.” Lukas voel aan die patrone in sy baadjiesak. “Jy kan doen as ‘n skild.” (b. 56)

Temas

Die temas in jou storie is ongelooflik belangrik. Wat wil jy sê en slaag jy daarin om dit op ‘n subtiele, maar suksesvolle, manier te sê? Soms het ‘n storie ‘n hele aantal temas, soos wat ‘n mens in Spel, 2021 (Annerle Barnard) vind.

Resensie: Spel, 2021

Die onderstaande resensie deur Cara-Lu Graham (op Goodreads), behoort ‘n goeie aanduiding van die temas in die boek te gee:

Spel is veel meer as slegs ‘n jeugroman. Dis ‘n boek met soveel lae en fasette dat enige persoon tussen 14 en 100 daarby aanklank sal vind. Spel handel oor Lukas, `n 17 jarige seun, wat deel is van die klein persentasie van die aardse bevolking wat oorleef het nadat die res van die mensdom deur oorlog en siekte uitgewis is. Die Saevissimi, `n superras transterrane, is aan bewind en hulle is op Lukas se spoor.

Spel se temas fassineer: vryheid en onderdrukking, die stryd tussen goed en kwaad, samewerking vs. oorlog, medemenslikheid vs. kunsmatige intelligensie, sowel as die eko-angs van die moderne mens. Dis ‘n verhaal oor verlies en vindingrykheid. Hierdie boek se groen tema is van kardinale belang vir ons hedendaagse samelewing.

Lukas en Dimpho, asook Lukas en Fidelis se vriendskap dien as metafoor vir dit wat vermag kan word wanneer mense saamwerk en kennis deel. Spel is uitstekend nagevors en geskryf, maar dit lees terselfdertyd lekker. Lukas en Jolene is aangetrokke tot mekaar. Gaan Lukas die moed hê om met Jolene oor sy gevoelens te praat? Die spanningslyn boei en die vele intriges hou die leser nuuskierig.

Hierdie boek is veel meer as ‘n goeie storie en sterk karakters. Die verhaal handel oor die belangrikste spel ooit, ‘n spel om oorlewing en wie die beste skuif kan maak ten einde die spesie se voortbestaan te verseker. Die skrywer slaag daarin om oënskynlik uiteenlopende temas in te span om ’n heerlike storie — met baie stof tot nadenke — te vertel.

4 Skryfwenke vir jou (2)

Laat weet asb. indien jy enige spesifieke vrae betreffende hierdie of ander skryfwenke het.

 

Lekker skryf.

The post 4 Skryfwenke vir jou (2) appeared first on Annerle Barnard.

4 Skryfwenke vir jou (1)

4 Skryfwenke vir jou (1)

Dalk is jy soos ek, ‘n pantser, m.a.w. jy begin met ‘n eerste sin en wat die res aanbetref, “ you’re flying by the seat of your pants” (daarom ‘n pantser eerder as ‘n plotter). Ek het al deeglik probeer beplan en ‘n storielyn vir die plot probeer optrek, maar wanneer ek dit doen, is my kop ‘n volslae vakuum.

Wanneer die storie eers in wording is, trek ek dikwels ‘n tydlyn op net om my eie gedagtes te orden, maar vooraf is dit onmoontlik, want ekself weet nie wat gaan gebeur nie.

Elke skrywer moet vir hom-/haarself besluit wat werk en daarby hou. Ek beplan dalk nie die plot nie, maar ek beplan my karakters wel haarfyn.

4 Skryfwenke vir jou (1) Storielyn/plot

Indien dit vir jou moontlik is, trek vir jou ‘n storielyn op. Beplanning help ‘n mens baie wanneer jy skryf. Indien jou kop soos myne werk, sterkte. Jy kan steeds by die eindresultaat uitkom, selfs al voel dit nie altyd so nie.

Hou jou storielyn in gedagte

Ek het al male sonder tal gesien hoe skrywers afdwaal en toelaat dat sekondêre storielyne hulle in ‘n doolhof laat verdwaal (uiteraard het ek ook al self die fout begaan). Hou jou primêre storielyn in gedagte. Indien ‘n toneel niks doen om óf die primêre storielyn te bevorder óf tot karakterisering by te dra nie, raak daarvan ontslae.

Konflik!

Konflik stuur stories en daarom is dit nodig om so vroeg as moontlik reeds konflik in jou storie te skep. Wanneer jy na ‘n fliek kyk, maak seker jy hou die ontwikkelende konflik dop. Onthou, daar is baie verskillende tipes konflik. Slegs jy sal weet wat die beste vir jou karakter en storie sal werk. Een manier om dit te bewerkstellig, is om die aanhitsende voorval te gebruik om die protagonis in iets groots betrokke te laat raak. Andersins kan die karakter ook ‘n openbaring van die een of ander aard beleef.

In The Hunger Games (Suzanne Collins) onderneem Katniss Everdeen om in haar suster se plek aan die Spele deel te neem en dit is dan ook die begin van haar persoonlike en politieke konflik met die regering.

Sweepslag, 2019 (Annerle Barnard) begin met:

“Die vraag is: Sal hy hom kan doodmaak?” (bl. 7) Die leser is dus onmiddellik bewus van konflik en soos wat die storie ontvou, raak die leser bewus van die aard en rede vir die konflik.

Sindikaat, 2019 (Annerle Barnard) se eerste reëls lees as volg:

“Is jy gesuip, Bossie? No flippen way!” (bl. 7) Weereens is die leser onmiddellik bewus van konflik. In beide bostaande gevalle is die protagonis in konflik met ‘n ander persoon. Peroonlik hou ek daarvan om innerlike en uiterlike konflik te kombineer. Normaalweg lei die een in elk geval dikwels tot die ander.

Spel, 2021 (Annerle Barnard) se eerste reëls lees:

“Skiet!” Lukas weet dit gaan nie help nie, maar hoop vir ‘n wonderwerk. (bl. 9) In hierdie toneel is die protagonis in konflik met kunsmatige intelligensie/tegnologie (in Engels bekend as AI).

Wanneer ‘n mens die leser vroeg aan die konflik bekendstel, het jy die leser se aandag onmiddellik. Waarskynlik omdat my seuns nie van lees hou nie, probeer ek stories só skryf dat dit die leser sal haak en inkatrol sodat hy/sy na die volgende bladsy toe sal wíl blaai en sal wíl weet wat volgende gebeur.

Tempo

Wanneer jy die storie met ‘n vinnige tempo begin, moet jy dit kan handhaaf. Glo my, dis moeiliker as wat ‘n mens dink!

Wanneer die tempo skielik daal, gaan jou leser verveeld raak. Maniere waarop jy die tempo kan versnel:

Verhoog die aksie en gebruik ook die dialoog om die aksie te versnel. Aksie en dialoog dryf stories op ‘n konkrete manier voort.Skep afwagting. Dit maak nie saak of die leser ‘n vuurwarm toneel of ‘n byl in iemand se skedel verwag nie, die afwagting is wat saak maak. Soos Alfred Hitchcock gesê het: “There is no terror in the bang, only in the anticipation of it.” Wanneer daar afwagting is, sal die tempo outomaties versnel.Skryf korter sinne en raak van lang beskrywings ontslae. Wanneer ek aan lang sinne en beskrywings dink, dink ek outomaties aan die Victoriaanse, asook agtiende eeuse literatuur wat ek as deel van my studies moes lees. 4 Skryfwenke vir jou (1)

Indien jy advies rakende spesifieke aspekte wil hê, laat weet my asb.

Lekker skryf.

The post 4 Skryfwenke vir jou (1) appeared first on Annerle Barnard.

Die skryf van kortverhale

Die skryf van kortverhale

Menige skrywer reken dat dit moeiliker is om ‘n kortverhaal as ‘n roman te skryf. Wat is die verskil tussen die twee? Bloot wat die lengte betref is daar ‘n verskil. Kortverhale is normaalweg enigiets tussen 1 500 en 10 000 woorde terwyl ‘n roman ten minste 50 000 woorde in beslag neem. ‘n Storie van 100 woorde word as mikrofiksie beskou en dis seker een van die heel moeilikste tipes stories om te skryf, maar dis ‘n briljante skryfoefening.

Wenke: die skryf van kortverhale

Watter belangrike aspekte moet jy in gedagte neem wanneer jy kortverhale skryf?

Sny jou storie tot op die been

Jy het nie woorde om mee te mors nie. Sny daarom enige irrelevante besonderhede. Indien dit nie tot jou plot of karakterisering bydra nie, raak daarvan ontslae. Ook fokus kortverhale (in teenstelling met romans) slegs op een aspek van ‘n karakter se lewe of een aspek van ‘n probleem.

In media res

Vermy vreeslike lang vooraf verduidelikings en mooiskrywery. Begin so na aan die einde as moontlik. Gebruik jou inleidende sinne en paragrawe om die leser te haak en in te katrol.

Handhaaf die tempo

Omdat kortverhale naby die einde begin, moet jou storie reeds aan die beweeg wees wanneer dit die leser tref. Dit moet die leser meesleur en die tempo versnel gewoonlik wanneer die protagonis die finale konflik nader. Moenie jou leser verveel nie.

Voorbeeld:

“Ek kan nie glo dat prinses Diana gisteraand dood is nie.”

vs.

Susan laat val haar teekoppie. “Ek het nie geweet nie.”

Min karakters

Daar is nie tyd of plek om ‘n groot hoeveelheid karakters te ontwikkel nie. ‘n Kortverhaal kan so min as een karakter hê, maar het nie meer as drie karakters nodig nie.

Konflik

Sonder konflik het jy nie ‘n storie nie. Die konflik kan innerlik, uiterlik of beide wees. Konflik stuur stories. Dit is die enjin van jou storie. Vir ‘n kortverhaal is een punt van konflik voldoende. Rooikappie sal dus nie ‘n vete met die wolf en die houtkapper en die burgermeester en die bouer hê nie. Haar vete met die wolf is voldoende.

Kurt Vonnegut reken dat skrywers sadiste moet wees. Hulle moet slegte goed met hulle karakters laat gebeur om te wys van watter stoffasie die karakters gemaak is. ‘n Kortverhaal kan nie te veel spanning hê nie.

Vermy keel skoonmaak

In ‘n kortverhaal is daar nie tyd om die agtergrond of karakters te beskryf nie. Gebruik in media res, klim in jou storie in en suggereer agtergrondsinligting, ens. om jou leser aan die dink te sit.

Dialoog

Maak seker dat jy die dialoog effektief gebruik en dat dit die storie dra en voortstuur. Dit moet karakteriseer en die plot dryf. Onthou, dit wat nié gesê word nie, kan baie belangrik wees. Sny die dooie hout en maak seker die dialoog dra gewig.

Voorbeeld:

“Vertel my van jou beste vriend. Watter tipe mens was hy?”

vs.

“Jou beste vriend was ‘n wetter, nè?”

Mik vir die hart

Selfs al is jou storie kort, moet dit steeds soos ‘n vuishou verpak wees. Die leser moet daardeur geraak word: maak nie saak of dit die leser laat lag, bly maak, kwaad maak of hartseer laat voel nie.

Een van die heel beste kortverhale ooit, is een van Heinrich Böll wat ek in 1991/1992 gelees het. Ek onthou nie al die besonderhede nie, maar ek onthou die verskriklike ontnugtering wat ek aan die einde van die verhaal ervaar het.

‘n Ander een van Franz Kafka het my sprakeloos hartseer gelaat.

Mik vir die leser se hart.

‘n Protagonis waarvoor die leser omgee

Indien jou leser vere vir jou protagonis voel, gaan jou storie nie slaag nie. Hoe maak jy seker dat die leser van jou protagonis sal hou?

Gee vir jou protagonis ‘n passie: iets wat sy/hy hopelik met die leser in gemeen sal hê. Gee vir die protagonis iets wat haar/hom uit hulle gemaksone neem. Dit moet vir hierdie karakter uiters belangrik wees. In The Hunger Games, byvoorbeeld, probeer Katniss Everdeen haar suster red deur aan te bied om in haar plek aan die spele deel te neem. In Spel, weet Lukas Brandt hy moet die transterrane en kuborge vermy, maar hulle het sy broer, Daniël, ontvoer. Hy gaan soek na sy broer al weet hy dat dit lewensgevaarlik is. Hy is só gedetermineerd om sy broer te red dat hy bereid is om sy gemaksone te verlaat en gevaar in die oë te staar.

Gee vir jou karakter ‘n swakheid wat sy/hy hopelik met die leser sal deel: Lukas Brandt in Spel stoei met ADHD, Paul Rudman in Sweepslag en Sindikaat stoei met major depressie en angs.

Gebruik al vyf sintuie

Moenie lesers tot die visuele beperk nie. Trek hulle in jou wêreld in: laat hulle voel, ruik, hoor en proe. Die leser moet ervaar. Dis wat bedoel word met “wys, moenie vertel nie.”

“Hy vee die slaap uit sy oë uit. Die reuk van spek en eiers op die stoof het sy drome verdryf.”

Redigeer, redigeer, redigeer!Raak van oortollige byvoeglike naamwoorde en bywoorde ontslae.Kombineer karakters waar moontlik.Wys, moenie vertel nie.Laat elke sin tel.Raak van oorgangstonele ontslae.Raak ontslae van herhaling. Die skryf van kortverhale

Besluit hoeveel van die agtergrondsinligting is regtig noodsaaklik. Beperk storielyne, asook die hoeveelheid karakters en beperk die konflik tot slegs een gebeurtenis.

Lekker skryf.

The post Die skryf van kortverhale appeared first on Annerle Barnard.