Τα μακάρια χρόνια της τιμωρίας
Θα μπορούσε να είναι μια αδιάφορη ανάγνωση. Έτσι κι αλλιώς τίποτα δεν γίνεται.
Η πρωταγωνίστρια μαγεύετε και ξεμαγεύετε από τη φιλία της με τη Φρεντερίκ με έναν ήρεμο, γαλήνιο τρόπο. Οι συνδέσεις που κάνει, είναι ανά σημεία βαθιές και συνταρακτικές, τουλάχιστον όταν βασιζόμαστε στη παρατήρησή της – ενώ άλλες στιγμές παραδέχεται πως δεν ξέρει τίποτα πραγματικά αποκαλυπτικό για την αγαπημένη της Φρεντερίκ και ο θαυμασμός της έχει κάτι το επιδερμικό – δεν το ορίζει πιο κατατοπιστικά.
Από τη σχέση της με τη Φρεντερίκ, κι όχι μόνο, λείπει η ίδια, λείπει η αφηγήτρια. Περιφέρεται βασισμένη στις μνήμες της που δεν αποκαλύπτει, βαριεστημένα και θλιμμένα, χρονοτριβεί κλεισμένη μέσα στο μυαλό της, βέβαιη πως έχασε τα καλύτερά της χρόνια εντός του οικοτροφείου.
Όλο το πλάτος και το μήκος του βιβλίου είναι βασισμένο στην ατμόσφαιρα της αιχμαλωσίας και των λεπτών, ισορροπημένων εκφράσεων (εάν η φυλακή ήταν πρόζα θα ήταν κάπως έτσι) – γυναικεία φυλακή. Όμορφη φυλακή. Φυλακή – σπίτι. Φυλακή γεμάτη με οικεία πρόσωπα. Φυλακή νοσταλγίας, γιατί τα οικεία πρόσωπα ξαφνικά φεύγουν. Όχι ακριβώς φυλακή. Σίγουρα, φυλακή.
Ο ψυχρός καθαρός αέρας της μεταπολεμικής Ελβετίας εισπνέεται πίσω από τα λίγα γαλλικά και γερμανικά του κειμένου. Πράγματι, το συγκεκριμένο κείμενο είναι η απόδειξη πως η ατμόσφαιρα μπορεί να διασώσει κάθε λογοτεχνική φιλοδοξία εάν τη συνοδέψουν τα ιστορικά γεγονότα που υπενθυμίζουν στον αναγνώστη πως παρά το ονειρικό, υπνωτιστικό τρόπο αφήγησης, όσα διαβάζουμε εντός ενός λογοτεχνικού σύμπαντος, πράγματι συνέβησαν.
Μιλώντας για την ατμόσφαιρα της Jaeggy, αξίζει να σταθεί κανείς στην υπνωτιστική γοητεία της απουσίας. Η αφηγήτρια παρατηρεί τα ρολόγια, την παγωμένη ώρα μέσα σε ένα κενό δωμάτιο. Τη μοναξιά και τη βαρεμάρα. Την ανάγκη να συμβεί κάτι συνταρακτικό, ακόμα κι εάν δεν το λέει. Κρίνει τις άλλες αυστηρά – έτσι διαφαίνεται η απουσία των προτύπων – μέσα από τον αυταρχικό Θεό που εμφανίζεται από το στόμα της, κάθε φορά που σκέφτεται την ομορφιά, τη συνέπεια και τα χιονισμένα δάση της Ελβετίας. Βασανίζεται από την παρείσακτη σεξουαλική αφύπνιση. Την αγνοεί αλλά και στην οποία επιμένει μέσα από την αναφορά στην εξουσία και την υποταγή στις σχέσεις εντός του οικοτροφείου – σχέσεις που σε κάποιον άλλον θα θύμιζαν κοινωνικό πείραμα.
Παγωμένα ρολόγια – κι όμως, μέχρι τις τελευταίες σελίδες διαπραγματεύται τον ‘χαμένο’ χρόνο και τον νοηματοδοτεί αναλογιζόμενη όσα έχουν προηγηθεί, πάντα με τρόπο παράξενο κι ευαίσθητο.
