Αυτοκοινωνιοπαραμυθία

But some day you will be old enough to start reading fairy tales again. You can then take it down from some upper shelf, dust it, and tell me what you think of it. C. S. L.

Φτάνοντας στο πάρτι της Αυτοκοινωνιοπαραμυθίας σχετικά στην ώρα μου.

Το παραμύθι από τον Βόλο, είναι ο ακριβέστερος και ο ευτυχέστερος όρος, μιας και ο πιο θλιβερός, είναι το «Απαραμύθυτη». Σε αυτό το βιβλίο ο Καρακίτσος βγάζει περισσότερο νόημα από τα προηγούμενα αναγνώσματα, αλλά ευτυχώς όχι πολύ και ευτυχώς για όλους εμάς που τριγυρνάμε στα βιβλιοπωλεία, παραμένει ένα δασικό πνευμόνι μέσα σε αυτά τα χαώδη γκαράζ που ψάχνεις το αμάξι σου με τις ώρες, αυτά τα γκαράζ που έχουμε συνηθίσει να διαβάζουμε.

«Έκανες ό,τι σου ‘πε η καρδιά σου», λέει ο Δοσίθεος. «Αλλά εγώ επειδή είμαι άλογο και όχι γαϊδούρι, δεν το ξέχασα ποτέ. Έχουν αισθήματα, ξέρεις, τα άλογα, δεν ξεχνούν».

Ακολουθούμε τον πρωταγωνιστή, αφηγητή, συγγραφέα σε ένα μωσαϊκό του χρόνου του, με αναγνώσεις που έχουν τόσες σημασίες: Η Αυτό/μυθία μπορεί να διαβαστεί χωρίς περεταίρω ερμηνείες – μια γάτα που μιλάει είναι απλά μια γάτα που μιλάει. Από την άλλη, μπορεί οι λέξεις να σημαίνουν πολλά· να είναι γρίφοι, γνωστοί και ως Πασχαλινά αυγά. Μπορεί και να σημαίνουν πράγματα που δεν μπορεί  να μαντέψει ο αναγνώστης όπως για παράδειγμα ο Έφορος να είναι ένας αχώνευτος προϊστάμενος στο ΕΦΚΑ Α’ Μαγνησίας και να ονοματίστηκε έτσι για να διασκεδάσει ο συγγραφέας τους οικείους του και τον εαυτό του, κρύβοντας κάτι in plain sight. Ευτυχώς αυτές οι υποθέσεις δεν βρίσκουν απαντήσεις και ο αναγνώστης μπορεί  να αποφασίσει για τον εαυτό του. Εγώ αποφάσισα: Όλα τα παραπάνω. Σαν το ασυνείδητο, μόνο πρόσθεση, καμία αφαίρεση.

Μπορεί η Αμάντα να χάνεται στον λαβύρινθο. Ή αλλιώς αυτή που είναι κατάλληλο να αγαπηθεί, να χάνεται στον λαβύρινθο. Θλιβερή η ανάγνωση με τέτοιο τρόπο, άρα την προσπερνάμε. Μπορεί, εάν κανείς κατρακυλήσει μέχρι μια αίθουσα μπόουλινγκ να μάθει να το εκτιμά στο τέλος – μπορεί και όχι. Μπορεί η Φανφαρλό να είναι του Μπωντλαίρ, μπορεί τα πόδια στο εξώφυλλο να είναι της Σ.Ι. – μπορεί και όχι. Μπορεί από Ναπολεωντική νεανική εκστρατεία, να έφτασε στα τείχη της Βαβυλώνας, φιλοδοξόντας να χτιστεί κάτι μυθώδες και σταθερό που είχε ήδη προβλέψει ο Ναβουχοδονόσορας– μπορεί και όχι. Μπορεί η τυραννική Μπερνάρντα Άλμπα να έχει κάποια σχέση με το Λιβόρνο και για τον κλόουν Μπαρμπαμπλούμ, δεν λέω κάτι, ήταν ευκολάκι.

Όλα τα ζώα έχουν σημαντικό ρόλο, ειδικά ο Δοσίθεος. Εκτός βέβαια από τις γάτες. Οι γάτες έχουν ίσο ή ανώτερο ρόλο από αυτό των ανθρώπων. Έχετε παρατηρήσει πως οι γατόφιλοι πάντα περικλείουν τις ιστορίες τους από γάτες και πάντοτε οι χαρακτήρες των γατιών είναι πιο καλοδουλεμένοι, πιο τρυφεροί και αστείοι από αυτούς των ανθρώπων; Μιλώντας για χιούμορ, σε σημεία που εκτοξεύεται το χιούμορ, (σε) χτυπάνε μερικά σοβαρά αστεία με τον ίδιο τρόπο που χτυπάει ο ροπαλοφόρος του μπείσμπολ το μπαλάκι. Αυτό με κάνει να πιστεύω πως το χιούμορ είναι, απλά, μια λεπτή στρώση. Έτσι κι αλλιώς δεν πρόκειται για παρωδία. Το προσεκτικά και ποιητικά δομημένο παρτέρι του σχολείου σε ένα όνειρο, το αποδεικνύει, καθώς περιγράφεται με κάθε μαεστρία. Όπως και τα αποφθέγματα του Διογένη ή τις «Πιρόγες με αιχμάλωτους Γιάνκηδες». Σύμφωνα με τον συγγραφέα η λογοτεχνία είναι κουρτίνες δίχως παράθυρο, αλλά ακολουθώντας τα παραπάνω φαίνεται πως υπάρχει παράθυρο, απλά τυχαίνει να μην είναι πίσω από αυτές τις κουρτίνες. Και εάν είναι ενδιαφέρουσα η λογοτεχνία, δεν είναι καν εντός του συγκεκριμένου σπιτιού, το πολύ υπαρκτό παράθυρο.

Υπάρχουν και τα σημεία που ίσως να δίνουν στον αναγνώστη την άδεια να ερευνήσει την ψυχική υγεία του αφηγητή, όταν επιμένει στο κυκλικό ζήτημα του κομμένου ρεύματος και στις αλά Περέκ εμμονές για τις ζωές των γειτόνων. Το πώς, ψυχαναλυτικά, επιστρέφει στη μεταβατική περίοδο μιας παιδικής μετακόμισης και μετά, μιας ακόμα μεταβατικής περιόδου, μιας ακόμα παιδικής μετακόμισης. Γιατί άλλωστε να μην το ερευνήσει ο αναγνώστης; Η Αμάντα το κάνει, χαρακτηρίζοντάς τον «είρωνα και τρελό». Όπως και να έχει, πήραμε έναν καινούριο ορισμό για τον έρωτα: «Κάτι πιο δυνατό από ένα ουδέτερο κάτι» και «η πρώτη βελονιά στο εργόχειρο – τώρα το εργόχειρο είναι πεταμένο σε μια γωνία».

Μιλώντας για ανώφελες συζητήσεις, τι σημαίνει κοψονούρα, μπακότερμα και ωτομοτρίς;