Ανδρέας Καπανδρέου's Blog, page 96
April 28, 2016
«The Happening» για τα δεκάχρονα των ανθολογιών ελληνικού φανταστικού διηγήματος «Θρύλοι του Σύμπαντος» [το ρεπορτάζ της εκδήλωσης]
Πραγματοποιήθηκε στο Polis art café στην Αθήνα εκδήλωση με τίτλο «The Happening» η οποία ήταν αφιερωμένη στα δεκάχρονα των ανθολογιών ελληνικού φανταστικού διηγήματος «Θρύλοι του Σύμπαντος».Η εκδήλωση στην οποία τιμήθηκαν οι παρευρισκόμενοι συγγραφείς των τεσσάρων πρώτων τόμων, διοργανώθηκε στο πλαίσιο της σειράς εκδηλώσεων «Όψεις του Φανταστικού» που διοργανώνει κάθε χρόνο ο εκδοτικός οίκος Συμπαντικές Διαδρομές.Στην εκδήλωση κύριοι ομιλητές ήταν οι συγγραφείς Στέλλα Μπελέση, Ανδρέας Καπανδρέου και Αναστασία Σταθοπούλου.
Χαιρετισμό απηυθύναν και άλλοι συγγραφείς που συμμετείχαν στις ανθολογίες ενώ παρουσιάστηκαν και κάποιες νέες εκδόσεις των Συμπαντικών διαδρομών.
Η συγγραφέας και αφηγήτρια Αναστασία Σταθοπούλου αφού παραλλήλισε τη σύγχρονη ελληνική επιστημονική φαντασία με την ελληνική οικονομία («και οι δύο κινούνται στη σφαίρα του φανταστικού, είναι αιθέριες, νεφελώδης, με ισχνές υπάρξεις και δημιουργική ασάφεια»), υπερασπίστηκε τη λογοτεχνία του φανταστικού έναντι αυτών που την απαξιώνουν ή και τη θεωρούν παραλογοτεχνία. Στη συνέχεια αναφέρθηκε στην συνεισφορά των ανθολογιών στο συγκεκριμένο είδος λογοτεχνίας στην Ελλάδα και αφού μας αποκάλυψε ότι η ίδια εμπνέεται από τον βρετανό συγγραφέα Neil Gaiman, ευχήθηκε η επόμενη γενιά να εμπνέεται από Έλληνες συγγραφείς του φανταστικού.Ο συγγραφέας και βιβλιοθηκονόμος Ανδρέας Καπανδρέου έκανε μια ιστορική αναδρομή των εκδόσεων των Συμπαντικών Διαδρομών, αναφέρθηκε στη συμβολή τους για την αναγέννηση της λογοτεχνίας του φανταστικού στην Ελλάδα και έδωσε στατιστικά στοιχεία σχετικά με τους Θρύλους του Σύμπαντος. Τέλος, κάλεσε αναγνώστες και συγγραφείς να στηρίξουν την όλη προσπάθεια, έτσι ώστε να βοηθήσουν τη φανταστική λογοτεχνία να ανέβει στη θέση που της αξίζει και στην Ελλάδα.
Η συγγραφέας και σκηνοθέτιδα Στέλλα Μπελέση αρχικά αναφέρθηκε στις τέσσερις ανθολογίες, οι οποίες όπως ανάφερε, αποτέλεσαν την αφορμή για την ίδια να ξαναρχίσει να γράφει διηγήματα και νουβελέτες που ανήκουν στον χώρο του φανταστικού. Στη συνέχεια αναφέρθηκε στην ποιότητα των διηγημάτων που περιλαμβάνονται στις συγκεκριμένες συλλογές συγκρίνοντας τα ευμενώς με βραβευμένα διηγήματα που δημοσιεύονται σε αντίστοιχες συλλογές στο εξωτερικό (π.χ. βραβεία NEBULA στις ΗΠΑ).
Η ανακοίνωση που εξέδωσαν οι Συμπαντικές Διαδρομές μετά την εκδήλωση: Θέλουμε να ευχαριστήσουμε όλους τους πιστούς φίλους της λογοτεχνίας του φανταστικού και των εκδόσεων μας που μας τίμησαν με την παρουσία τους για μια ακόμα φορά, σε μια ακόμα μεγάλη εκδήλωση Όψεις του Φανταστικού στην Αθήνα, στην πρώτη εκδήλωση The Happening που έγινε στα πλαίσια των Όψεων του Φανταστικού.Θέλουμε να ευχαριστήσουμε ιδιαιτέρως τον Βασίλη και το Polis art cafe για τη μοναδική φιλοξενία! Ευχαριστούμε παιδιά!
Όλους τους φίλους συγγραφείς των εκδόσεων Συμπαντικές Διαδρομές, που στήριξαν για μια ακόμα φορά μαζικά τις Όψεις του Φανταστικού και την προσπάθεια που κάνουν οι εκδόσεις, και μαζεύτηκαν από όλη την Ελλάδα για να μιλήσουν στην εκδήλωση. Την Εύα Καραδημήτρη, τον Κωνσταντίνο Συρράκο, τον Γιάννη Καμπουρόπουλο, τον Γιώργο Θεμελή, τη Σοφία Ζαρκαλή, την Κατερίνα Βολικού και τη Φαίη Ρέμπελου.
Την Αναστασία Σταθοπούλου, τον Ανδρέα Καπανδρέου, που ήρθε ειδικά από την Κύπρο για την εκδήλωση και τη συγγραφέα και σκηνοθέτη Στέλλα Μπελέση, που ήταν οι κεντρικοί ομιλητές.
Όλους τους συγγραφείς που συμμετείχαν στους Θρύλους του Σύμπαντος μέχρι σήμερα και στήριξαν ενεργά την εκδήλωση και κυρίως αυτούς που μίλησαν στην εκδήλωση, τους: Mηλέβα Αναστασιάδου, Λυδία Ψαραδέλη, Παύλο Βαλσαμίδη, Βασίλη Ραυτογιάννη, Κωνσταντίνο Πάτρα, Μιχάλη Σαββίδη, Γιώργο Κωστόπουλο, Χρήστο Στριμμένο, Γιώργο Μπιλικά, Μάριο Χατζηδαμιανό και την Αγγελική Μαρίνου.
Όλους όσους βοήθησαν για να γίνει η εκδήλωση και συμμετείχαν και κυρίως όλους τους φίλους που μας τίμησαν για μια ακόμα φορά με την παρουσία τους και μας χάρισαν μια ακόμη όμορφη βραδιά γεμάτη λογοτεχνία, και φαντασία δείχνοντας με κάθε δυνατό τρόπο ότι στις Εκδόσεις Συμπαντικές Διαδρομές ήμαστε μια μεγάλη οικογένεια, μια μεγάλη παρέα και σας περιμένουμε και εσάς!
Επίσης θέλουμε να ευχαριστήσουμε όλους τους συγγραφείς των εκδόσεων που δεν μπόρεσαν να έρθουν στην εκδήλωση και όλα τα μέσα ενημέρωσης που μας στήριξαν διαφημιστικά και το Bookia που μας τίμησε με την παρουσία του στην εκδήλωση.
Σας ευχαριστούμε όλους για την συμμετοχή σας και την συγκινητική υποστήριξη σας!
Πιστεύουμε σε αυτό που κάνουμε και όλοι μαζί θα πετύχουμε και θα καθιερώσουμε τη λογοτεχνία του φανταστικού στην Ελλάδα!
Δημοσιεύτηκε στο http://www.bookia.gr/index.php?action=Blog&post=d720ad06-ba0e-4376-9279-9305c577051d
Published on April 28, 2016 21:30
April 24, 2016
Η Σώτη Τριανταφύλλου για την πολυπολιτισμικότητα (+ μια άποψη για το Κυπριακό)
Πλουραλισμός, πολυπολιτισμικότητα, ενσωμάτωση, αφομοίωση: σημειώσεις για τη σύγχρονη ανοιχτή κοινωνία / Σώτη Τριανταφύλλου. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη, 2015Με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου της «Πλουραλισμός, πολυπολιτισμικότητα, ενσωμάτωση, αφομοίωση» στο βιβλιοπωλείο Σολώνειον στη Λευκωσία, η Σώτη Τριανταφύλλου έδωσε στη δημοσιογράφο Μαρία Παναγιώτου μια άκρως ενδιαφέρουσα και επίκαιρη συνέντευξη (εφημερίδα Φιλελεύθερος, 2 Απρ. 2016).
Περιληπτικά κάποιες από τις απαντήσεις της:Για την παγκοσμιοποίηση και τη γνώση:«… λόγω της παγκοσμιοποίησης, παρατηρεί κανείς έναν ιδεολογικό οδοστρωτήρα, μια ομοιογενοποίηση των ιδεών και των κοσμοαντιλήψεων. Τα ηλεκτρονικά μέσα δίνουν τη δυνατότητα να εκφράζουν όλοι την «άποψή» τους: ωστόσο, για να έχεις «άποψη» πρέπει να έχεις γνώση. Η γνώση λείπει, οι πληροφορίες αφθονούν».
Για τη συνύπαρξη ανθρώπων προερχόμενων από διαφορετικούς πολιτισμούς:«Μπορούν να συνυπάρξουν υπό τον όρον να υπόκεινται στους ίδιους νόμους. …Όλοι οι πολίτες πρέπει να σέβονται το Σύνταγμα και τους νόμους, όχι να διεκδικούν το δικαίωμα στην εξαίρεση από τον νόμο. Το Ισλάμ διεκδικεί τον ισλαμικό νόμο στη Δύση και η Δύση έκανε καταστροφικές υποχωρήσεις».
Για τους μετανάστες:«Δεν μπορούμε να αφομοιώνουμε, ακόμα κι αν το θέλουμε, πάνω από ένα 10% ξένων στον γενικό πληθυσμό. Όταν λέω «ξένων» δεν εννοώ ανθρώπων με ξένο διαβατήριο, αλλά με ξένη θρησκεία και πολιτισμό».
Για τη «διαφορετικότητα»:«…δεν μπορούμε να αφομοιώσουμε μεγάλους πληθυσμούς. Πρώτον, διότι δεν θέλουν, κατά κανόνα, να αφομοιωθούν, δεύτερον διότι δεν έχουμε τους μηχανισμούς που χρειάζονται. …η ηγεμονική ιδεολογία είναι αυτή της πολυπολιτισμικότητας, του «σεβασμού» - και της αποθέωσης της «διαφοράς». Τι θα πει όμως «διαφορά»; Εκείνος που σκοτώνει την κόρη του επειδή τον «ατίμασε» είναι σίγουρα διαφορετικός… …Καλά είναι λοιπόν τα ανθρωπιστικά αισθήματα αλλά πάνω από την καλοσύνη υπάρχουν νόμοι. Η πολυπολιτισμικότητα ως πρόγραμμα είναι διασπαστική: κατακερματίζει και υπονομεύει την κοινωνία. Οι δυτικές κοινωνίες προχώρησαν με μόχθο, με επαναστάσεις – δεν θα δεχτούν τώρα την επιστροφή του σκοταδισμού για χάρη των καλών αισθημάτων».
Για την ενσωμάτωση των μουσουλμάνων στις Δυτικές κοινωνίες:
«Σε κάθε κοινωνία υπάρχει μόνο ένα σύστημα νόμων. Οι μουσουλμάνοι είτε θα εκκοσμικευθούν, είτε θα απομονωθούν σε περίκλειστες κοινότητες, εχθρικές προς το κοινωνικό σώμα. Δεν υπάρχει τρίτη λύση. Τίθεται θέμα αμοιβαιότητας: η Δύση προσφέρει ασφάλεια, ειρήνη, κράτος δικαίου. Απαιτεί λοιπόν υπακοή στο Σύνταγμα και τους νόμους. Ή θα έπρεπε να απαιτεί διότι, στην πραγματικότητα, δεν απαιτεί… Και ιδού τα αποτελέσματα». Για την πολιτική της Ευρώπης απέναντι στους πρόσφυγες:«Η Ευρώπη πρέπει να έχει κοινή πολιτική. Δεν είμαστε μέρος της Ευρώπης μόνο για να παίρνουμε κοινοτικές επιδοτήσεις, αλλά για να αντιμετωπίζουμε από κοινού τις μεγάλες προκλήσεις».
Για τις ευθύνες των Ευρωπαίων και των Αμερικανών:«Έπαιξαν και οι επεμβάσεις τον ρόλο τους, μάλλον ως αφορμή παρά ως αιτία. Η αιτία ήταν ενδογενής στο Ισλάμ. …Ακούγεται σαν εκδήλωση παντοδυναμίας το να λέμε ότι η Δύση δημιούργησε τον τζιχαντισμό. Δεν είμαστε τόσο ισχυροί και καταπληκτικοί ώστε να δημιουργούμε φαινόμενα τέτοιας κλίμακας».
Για το φανταστικό βιβλίο του Μισέλ Ουελμπέκ «Η υποταγή» στο οποίο ο ισλαμιστής ήρωας εκλέγεται πρόεδρος της Γαλλίας την οποία εξισλαμίζει:«Ο Ουελπμπέκ βλέπει ό,τι οι άλλοι απλώς κοιτάνε με το απλανές βλέμμα της αγελάδας. Το σενάριο αυτό επαναλαμβάνεται και σε βιβλία μουσουλμάνων συγγραφέων, όπως το «2084» του Μπουαλέμ Σανσάλ. Η ισλαμική και φιλοισλαμική προπαγάνδα, η αριστερή ισλαμοφιλία και η σκέψη της «πολιτικής ορθότητας» σημαίνουν, στην ουσία, τον θάνατο της λογικής».
Για τη συμβίωση των δύο κοινοτήτων στην Κύπρο και το Κυπριακό:«Αν αυτές οι κοινότητες αποδεχτούν μία και μοναδική νομοθεσία, καθώς και διακριτικότητα και ανοχή μεταξύ τους, δεν έχουμε σοβαρό πρόβλημα. Πάντως, αν έχει σημασία, ήμουν ανέκαθεν υπέρ της ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα: βέβαια θα μου πείτε, με το να μην ενωθείτε με εμάς τους Ελλαδίτες έχετε γλιτώσει από κάμποσες ανοησίες! Πιστεύω πάντως ότι έχουμε κάνει απαράδεκτους συμβιβασμούς έναντι της Τουρκίας που είναι πολύ κακός και επικίνδυνος γείτονας. Έχουμε εφαρμόσει, από τον φόβο μας, πολιτική κατευνασμού».
Λίγα λόγια για το βιβλίο:Σήµερα οι δυτικές χώρες είναι εγκλωβισµένες σ’ ένα αδιέξοδο παρακµής, αυτοαπέχθειας και υπερσυναισθηµατισµού. Eκτός από τις οικονοµικές και θεσµικές αναταράξεις, αντιµετωπίζουν τις συνέπειες της µεταναστευτικής τους πολιτικής και των πολυπολιτισµικών πρακτικών διαχείρισης των µεταναστών που εφάρµοσαν από τα τέλη της δεκαετίας του 1950. Αυτές οι συνέπειες επιβαρύνονται από τη διεθνή συγκυρία, την αναβίωση του ισλαµοφασισµού και της σύγκρουσης µεταξύ της Ανατολής και της Δύσης. Στο εσωτερικό των δυτικών δηµοκρατιών, οι πολυπολιτισµικές πρακτικές -καθώς και οι αντίστοιχες θεωρητικές αντιλήψεις- έχουν οδηγήσει στη δηµιουργία περίκλειστων µειονοτήτων που αποµονώνονται από τον κύριο κοινωνικό και πολιτισµικό κορµό µε αποτέλεσµα τον κατατεµαχισµό και τη δυσπιστία µεταξύ των κοινωνικών οµάδων, την εχθρότητα και τις βίαιες αντιπαραθέσεις. Ενώ αναπτύσσεται, µε ποικίλες µορφές, ο ισλαµικός φονταµενταλισµός και ενώ η θρησκοληψία και ο σκοταδισµός µεταφέρονται και καλλιεργούνται στη Δύση, οι κυβερνήσεις των δυτικών χωρών επιµένουν σ’ ένα πολυπολιτισµικό πρόγραµµα που βασίζεται στον κοινωνικό εφησυχασµό και στην εθελοτυφλία. Αυτόν τον εφησυχασµό διαταράσσει η διαφαινόµενη τάση να περάσει η εξουσία από τα σοσιαλδηµοκρατικά κόµµατα στα ακροδεξιά, ή σε εκείνα που χαρακτηρίζονται ακροδεξιά, επειδή επιδεικνύουν σκεπτικισµό έναντι όχι µόνο της µεταναστευτικής πολιτικής, αλλά και της πολιτικής έναντι του ισλαµοφασισµού. Πράγµατι, τα σκεπτικιστικά κόµµατα -συχνά σκεπτικιστικά και ως προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και την παγκοσµιοποίηση- κερδίζουν έδαφος, µολονότι έχουν άδικο σχεδόν σε όλα. Έχουν όµως δίκιο στο ότι η Δύση απειλείται από το πολεµικό Ισλάµ ενώ συγχρόνως αυτοκαταστρέφεται προδίδοντας τις αξίες της.
Αυτό το δοκίµιο σχολιάζει τις ρεπουµπλικανικές αξίες πάνω στις οποίες θεµελιώνεται το κράτος δικαίου, επιχειρηµατολογεί υπέρ της ελεγχόµενης µετανάστευσης που δε θα υπονοµεύει την κοινωνική συνοχή και επικρίνει την πολυπολιτισµικότητα ως πρακτική κατακερµατισµού και εξασθένισης των δηµοκρατικών θεσµών.
Τέλος, προτείνει έναν τρόπο αντιµετώπισης των προβληµάτων στη βάση της αναγνώρισης της συνεισφοράς των µεταναστών στην οικονοµία, αλλά και της επιθυµίας τους να ενσωµατωθούν στην κοινωνία αποδεχόµενοι τους δυτικούς νόµους και τις δυτικές αξίες.
Published on April 24, 2016 21:30
April 21, 2016
"Τα γράμματα στη μητέρα" του Κώστα Μόντη (ανάλυση των ποιημάτων του Μόντη από τον Άντη Ροδίτη)
Τα γράμματα στη μητέρα του Κώστα Μόντη: ποίηση και ιστορία / Άντης Ροδίτης. Αθήνα: Αρμός, 2015.“Γράμματα στη μητέρα” ονομάζονται τρείς ποιητικές συλλογές του Κώστα Μόντη: “Γράμμα στη μητέρα και άλλοι στίχοι” (1965), “Δεύτερο γράμμα στη μητέρα” (1972) και “Γράμματα στη μητέρα” (1980). Οι τρείς αυτές συλλογές είναι επηρεασμένες από τις πολιτικές εξελίξεις και την τύχη της ιδιαίτερης του πατρίδας, της Κύπρου (απεμπόληση της ένωσης με την Ελλάδα και ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, εμφύλια διαμάχη και τουρκική εισβολή).
Σε ομιλία του το 1984 για τον Κώστα Μόντη ο ποιητής Κυριάκος Χαραλαμπίδης δήλωσε: «Θ’ άξιζε αλήθεια να μπει κανένας στον πειρασμό να προσπαθήσει να κάνει μια ανάλυση αυτών των στίχων και μια αντιπαραβολή με συγκεκριμένες ιστορικές καταστάσεις».
Την προτροπή του Χαραλαμπίδη ανάλαβε να πραγματοποιήσει ο Άντης Ροδίτης, περισσότερα από τριάντα χρόνια μετά. Άλλωστε ο Ροδίτης συνηθίζει να αναμιγνύει τη λογοτεχνία με την ιστορία και την πολιτική (βλέπε και το βιβλίο του “Δέκα χιλιάδες μέλισσες”).Στο βιβλίο αυτό ο συγγραφέας επιχειρεί την πρώτη εκτεταμένη ανάλυση των “Γραμμάτων στη μητέρα” με πολύ περισσότερες από μια αντιπαραβολές με συγκεκριμένες ιστορικές καταστάσεις.
Ο Ροδίτης όμως δεν μένει μόνο στα “Γράμματα στη μητέρα” αλλά προχωρεί και σε ανάλυση στίχων του Μόντη από άλλες ποιητικές του συλλογές, όπως για παράδειγμα στη σελ. 33 (επικαλούμενος και τον Ανδρέα Παστελά), όπου μας παρουσιάζει την πίκρα του ποιητή για την απεμπόληση του αγώνα για ένωση με την Ελλάδα:
“Και τι θα γίνει τώρα,θα σχίσουμε τα παλιά μας τετράδιαπου 'ταν γεμάτα χρωματιστή "Ένωση",θα σχίσουμε τα παλιά μας σχολικά τετράδιαπου 'ταν γεμάτα "Ένωση" διακοσμημένη με γιασεμιά και λεμονανθούς και μαργαρίτες…”
(απόσπασμα από το ποίημα «Κύπρος 1974-1976» από τη συλλογή «Κύπρος εν Αυλίδι», 1976)
Αλλά και στη σελ. 140 ο Άντης Ροδίτης παραθέτει στίχους του Μόντη από την ποιητική συλλογή «Ως εν κατακλείδι» (1984) μέσα από τους οποίους ο ποιητής εκφράζει την απογοήτευσή του για τους κατοίκους της Κύπρου οι οποίοι μετά από τον μεγαλειώδη αγώνα του 1955-1959 έγιναν αγνώριστοι:
“Σήμερα είναι τελείως έρημο το νησί.Οι τελευταίοι κάτοικοι το εγκατέληψανΠριν εικοσιπέντε τόσα χρόνια*.
*(Ο ποιητής παραπέμπει στο 1959 όταν και έληξε ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνα της ΕΟΚΑ).
Όπως δηλώνει και ο υπότιτλος του βιβλίου, σε αυτό μπορεί κάποιος να διαβάσει ποίηση που πηγάζει μέσα από την ιστορία και στίχους συνδεδεμένους με συγκεκριμένα ιστορικά γεγονότα.
Δημοσιεύτηκε: http://www.bookia.gr/index.php?action=Suggestions&book=206735
Διαβάστε επίσης: Τα τρία γράμματα του Κώστα Μόντη προς τη μητέρα
Published on April 21, 2016 21:30
April 18, 2016
Ραγισμένος χρόνος: μύθοι εναλλακτικής ιστορίας
Ραγισμένος χρόνος: μύθοι εναλλακτικής ιστορίας / Γιώργος Σωτήρχος (ανθολ.). Θεσσαλονίκη: Συμπαντικές Διαδρομές, 2016Δώδεκα Έλληνες συγγραφείς κρυφοκοιτάζουν μέσα από τον ραγισμένο χρόνο και βλέπουν την ιστορία με μια εναλλακτική ματιά.
Μάθετε τι θα γινόταν αν: οι προφητείες του μοναχού Άβελ έσωζαν την τσαρική οικογένεια, ο Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι διασωζόταν, οι Αμερικάνοι συμμαχούσαν με τους Ναζί, το 1556 ένας απόκοσμος λόρδος επισκεπτόταν το Αγγλικό παλάτι, στον Τρωικό Πόλεμο οι Τρώες είχαν επικρατήσει των Αχαιών, οι Μαυρομιχαλαίοι δεν δολοφονούσαν τον Καποδίστρια, δεν πέθαινε πρόωρα η Μέρλιν Μονρόε, επικρατούσε το κίνημα το Χίπις, στην κρίση των Ιμίων θριάμβευαν οι Έλληνες, ο Ιησούς δεν σταυρωνόταν, η αντίληψη που έχουμε για την τέχνη ήταν εντελώς διαφορετική, άντρες του ΕΛΑΣ δολοφονούσαν τον Ουίνστον Τσόρτσιλ στην Αθήνα του 1944.Περιεχόμενα:Οι προφητείες του Μοναχού Άβελ της Εύης ΑθανασέκουJFK του Μάριου ΚαρακατσάνηΟι Δυνάμεις της Μνημοσύνης του Δημήτρη ΑθανασόπουλουΗ ομορφιά του θανάτου της Ματίνας ΜαντάΌλοι οι Έλληνες είμαστε Τρώες του Ανδρέα ΚαπανδρέουΤο χρονικό ενός ματαιωθέντος θανάτου της Φαίης ΡέμπελουΗ βραδιά του εγγονού του Ευστάθιου Νοδάρα Η σκοτεινή μέρα του χάους της Όλγας ΑνδρεάδουΗ νύχτα των Ιμίων του Πέτρου Σαγιά Μια όχι καιτόσο όμορφηιστορία (Η Θυσία) της Ρέας Καλογερογιάννη. Λιμνάζουσα τέχνη του Δημήτρη ΣπυρίδωνοςΧριστούγεννα στην Αθήνα της Κωνσταντίνας Τσούμα
"Είστε ανήσυχο πνεύμα; Άνθρωπος της αναζήτησης; Έχετε αστείρευτη φαντασία; Αναρωτιέστε τι θα γίνονταν «Αν» η ιστορία είχε τραβήξει άλλο δρόμο; Αν εκείνη η μάχη είχε λήξει αλλιώς; Αν δεν είχε πεθάνει ο Μέγας Αλέξανδρος σε αυτή την ηλικία; Αν δεν είχε πέσει η Κωνσταντινούπολη στους Φράγκους το 1024; Αν είχαν νικήσει οι Νότιοι στον Αμερικάνικο εμφύλιο; Αν είχαν συντρίψει οι Άγγλοι τους επαναστάτες και δεν υπήρχαν ΗΠΑ; Αν αντί για Αμερική και Ρωσία οι δύο σύγχρονες υπερδυνάμεις ήταν το Βυζάντιο και η Περσία; Αν ο Κολόμβος δεν είχε ανακαλύψει πάλι την Αμερική και οι Ίνκας είχαν γίνει αρκετά δυνατοί για να εισβάλουν στην Ευρώπη;
Αν τα αναρωτιέστε όλα αυτά και πολλά ακόμα τότε αυτή είναι η σωστή ανθολογία για εσάς. Ελάτε να δούμε όλοι μαζί κάτω από την ροή του χρόνου, το ραγισμένο τζάμι του χρόνου που δεν έσπασε τελικά και να σιγοψιθυρίσουμε όλοι μαζί τους μύθους της εναλλακτικής ιστορίας, που ίσως είναι η μόνη αληθινή ιστορία, σε κάποια από όλες αυτές τις ιστορίες."
Published on April 18, 2016 21:30
April 15, 2016
Η ομιλία μου για τα δεκάχρονα των Θρύλων του Σύμπαντος
THE HAPPENING - Όψεις του Φανταστικού.Εκδήλωση για τα δεκάχρονα των ανθολογιών "Θρύλοι του Σύμπαντος". Κυριακή 27 Μαρτίου, 7.30 μ.μ., Polis Art Cafe, Αίθριο Στοάς Βιβλίου, Αθήνα.Ομιλία για τα δεκάχρονα των "Θρύλων του Σύμπαντός"
Ο εκδοτικός οίκος Συμπαντικές Διαδρομές (ΣΔ) δημιουργήθηκε το 2005 κυκλοφορόντας το ομώνυμο περιοδικό και θέτοντας ως στόχο την διάδοση της λογοτεχνίας του φανταστικού στην Ελλάδα.
Το 2007 οι ΣΔ εξέδωσαν το πρώτο τους βιβλίο (για την ιστορία, αυτό ήταν η ποιητική συλλογή Dark Performances των Νίκου Περάκη, Μαρίας Α. Ροδοπούλου και Βάγγης Χατζησταμάτη). Από τότε εξέδωσαν δεκάδες βιβλία Ελλήνων και ξένων συγγραφέων φέρνοντας τη λογοτεχνία του φανταστικού πιο κοντά στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό. (Ειδική μνεία θεωρώ ότι πρέπει να γίνει στις εκδόσεις βιβλίων των Ray Bradbury και Larry Niven - βιβλίων που εκδόθηκαν για πρώτη φορά στα ελληνικά).Οι ΣΔ έδωσαν την ευκαιρία σε εκατοντάδες νέους Έλληνες συγγραφείς να εκδοθούν και να δείξουν τη δουλειά τους, ενώ κατάφεραν μέσω της πετυχημένης σειράς εκδηλώσεών «Όψεις του Φανταστικού» να διευρύνουν την ελληνική κοινότητα που ασχολείται με τη φανταστική λογοτεχνία.Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο ιδρυτής των ΣΔ, Γιώργος Σωτήρχος είχε την έμπνευση να εκδώσει το 2007 μια ανθολογία διηγημάτων αποκλειστικά με Έλληνες συγγραφείς του φανταστικού. Έτσι δημιουργήθηκε η πρώτη ανθολογία η οποία πήρε τον τίτλο «Θρύλοι του Σύμπαντος» και τον υπότιτλο (ο οποίος στη συνέχεια θα προστίθετο και στους υπόλοιπους τόμους) «ανθολογία ελληνικού φανταστικού διηγήματος». Ο τόμος αυτός περιλαμβάνει 38 διηγήματα από 38 διαφορετικούς συγγραφείς.
Ακολούθησαν από τις ΣΔ αρκετές αξιόλογες εκδόσεις που αφορούσαν τη λογοτεχνία του φανταστικού (και όχι μόνο). Πέρασαν, όμως, και πέντε χρόνια μέχρι το αναγνωστικό κοινό να πάρει στα χέρια του τον δεύτερο τόμο, τους «Θρύλους του Σύμπαντος II». Η ποιότητα της έκδοσης αυτής είναι σαφώς καλύτερη και πιο προσεγμένη. Σε αυτή τη συλλογή περιλαμβάνονται 50 διηγήματα 50 διαφορετικών συγγραφέων.Το 2014 κυκλοφόρησαν οι «Θρύλοι του Σύμπαντος III» με 56 διηγήματα από 50 συγγραφείς (για πρώτη φορά εμφανίζονται συγγραφείς με 2 συμμετοχές) και το 2015 οι «Θρύλοι του Σύμπαντος IV» με 58 διηγήματα από 48 συγγραφείς. Οι τέσσερεις τόμοι μας έχουν δώσει στο σύνολο 208 διηγήματα.
Ανάμεσα στους 139 συγγραφείς των τεσσάρων τόμων παρελαύνουν άγνωστα αλλά και αρκετά γνωστά και καταξιωμένα ονόματα της ελληνικής συγγραφικής κοινότητας της φανταστικής λογοτεχνίας. Δεν θέλω να αναφερθώ σε συγκεκριμένα ονόματα επειδή σίγουρα θα αδικήσω κάποιους. Μπορείτε όμως ρίχνοντας μια ματιά στα περιεχόμενα των ανθολογιών να αναγνωρίσετε συγγραφείς τα βιβλία των οποίων είτε έχετε διαβάσει είτε σίγουρα έχετε ακούσει για αυτά. Θα αναφερθώ μόνο σε δύο ονόματα τα οποία ξεχωρίζουν για τις στατιστικές τους αποδώσεις στους τέσσερις πρώτους τόμους. Τα ονόματα αυτά είναι: ο Χρυσόστομος Τσαπραΐλης, ο μόνος συγγραφέας που συμμετέχει και στους τέσσερεις τόμους), καθώς και η Θεοδοσία Μπίτζου η οποία έχει τις περισσότερες συμμετοχές (5 συμμετοχές στους 3 τελευταίους τόμους).
Σήμερα βρισκόμαστε εδώ για να τιμήσουμε όλους τους συγγραφείς που με την πέννα και τη φαντασία τους συνείσφεραν ώστε να δημιουργηθούν αυτοί οι τέσσερεις τόμοι.Τα διηγήματα φαντασίας, υπερφυσικού τρόμου και επιστημονικής φαντασίας που περιλαμβάνονται στις τέσσερεις ανθολογίες έχουν πλέον γράψει τη δική τους ιστορία και δεν μπορούν να αφήσουν αδιάφορους τους λάτρεις του είδους. Σε κάθε τόμο ο κάθε αναγνώστης, ακόμα και αυτός που δεν είναι πολύ εξοικειωμένος με τη λογοτεχνία του φανταστικού, σίγουρα θα βρει κάποιες ιστορίες που θα τον ενθουσιάσουν και θα τον μυήσουν στον μαγικό κόσμο της φανταστικής λογοτεχνίας. Και έπεται συνέχεια αφού έχει ήδη ανακοινωθεί η έκδοση του πέμπτου τόμου.
Η αντεπίθεση για την αναγέννηση της φανταστικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα ξεκίνησε, συνεχίζεται και οι Θρύλοι του Σύμπαντος βρίσκονται στη πρώτη γραμμή.Αυτό που ζητούμε από εσάς είναι να στηρίξετε την προσπάθεια που γίνεται. Πυκνώστε τις γραμμές των ΣΔ, είτε ως συγγραφείς, είτε ως αναγνώστες, μέχρι να φέρουμε τη λογοτεχνία του φανταστικού, και στην Ελλάδα, εκεί που πραγματικά της αξίζει!
Ανδρέας Καπανδρέου
Published on April 15, 2016 21:30
April 13, 2016
Παράφορο πάθος του Κώστα Αρκουδέα
Παράφορο πάθος: μυθιστόρημα / Κώστας Αρκουδέας. Αθήνα: Εκδόσεις Καστανιώτη, 2013.Παράφορο πάθος: μυθιστόρημα / Κώστας Αρκουδέας. Αθήνα: Εκδόσεις Καστανιώτη, 2013.Η ιστορία ξεκινά στο θέατρο της Επιδαύρου λίγο πριν ξεκινήσει η θεατρική παράσταση «Βάκχες» του Ευριπίδη. Εκεί, στις κερκίδες του αρχαίου θεάτρου, δύο παλιοί γνώριμοι, ο Πέτρος και η Άννα συναντώνται τυχαία και η διασταύρωση του βλέμματός τους, τους ξυπνά παλιές αναμνήσεις. Το έργο κάνει ένα flash back και μας μεταφέρει πίσω στις αρχές της δεκαετίας του 80, τότε που οι δύο πρωταγωνιστές γνωρίστηκαν, ερωτεύτηκαν, πλήγωσαν ο ένας τον άλλο και τελικά χώρισαν.
Το μυθιστόρημα χωρίζεται σε τρία μέρη: Στο πρώτο μέρος με τίτλο «Η πιο βαθιά θάλασσα» τα γεγονότα της ιστορίας παρουσιάζονται όπως τα βίωσε ο άντρας ενώ στο επόμενο («Το πιο ψηλό βουνό») η ιστορία δίνεται μέσα από την οπτική γωνιά της γυναίκας. Στο τρίτο μέρος που έχει τον τίτλο «River deep, mountain high» (ένας συνδυασμός - παραλλαγή των δύο προηγούμενων τίτλων) αναφέρεται εναλλάξ και στους δύο πρωταγωνιστές. Το grand finale της ιστορίας πραγματοποιείται στο τελευταίο κεφάλαιο του τρίτου μέρους με το τέλος της θεατρικής παράστασης.Ο Αρκουδέας ξετυλίγει μέσα από αυτό το μυθιστόρημά την ιστορία ενός παράφορου έρωτα. Η σύνδεση της ερωτικής ιστορίας με μια αρχαία τραγωδία έχει τον δικό της συμβολισμό.
Από το οπισθόφυλλο:Η γυναίκα κάρφωσε τα μάτια της πάνω του. Μέσα στο πλήθος τον ξεχώρισε και τον απομόνωσε.
Ένας άντρας, μια γυναίκα. Για εκείνον είναι η αιώνια μούσα και ερωμένη. Για εκείνην αποτελεί τον μεγάλο έρωτα της ζωής της, αυτόν που νόμιζε ότι ποτέ δε θα γνώριζε. Ζουν το απόλυτο πάθος. Νιώθουν έναν ακατάλυτο δεσμό. Τα σώματά τους μιλούν την ίδια γλώσσα. Όμως η ζωή, με τις μικρές της παγίδες, θα τους οδηγήσει σε μεγάλα λάθη: έριδες, αμφιβολίες, αναζητήσεις, ερωτηματικά, παιχνίδια ρόλων, παρανοήσεις και υπεκφυγές. Χωρίζουν. Ξαναβρίσκονται τυχαία δεκατέσσερα χρόνια μετά, μια καλοκαιρινή νύχτα, στο γεμάτο κόσμο θέατρο της Επιδαύρου. Κατά τη διάρκεια της παράστασης αναβιώνουν στο μυαλό τους οι μέρες του έρωτά τους. Η συνάντησή τους μοιάζει αναπόφευκτη και όλα είναι ανοιχτά... Θα ξαναζήσουν όπως και τότε τη φωτεινή ένωση του ενός; Ή σαν σκιές που βγήκαν για λίγο στο φως θα χαθούν ξανά στο σκοτάδι;
Μια θυελλώδης ερωτική ιστορία που εξελίσσεται σε μια βαθιά υπαρξιακή περιπέτεια.
Published on April 13, 2016 11:19
April 10, 2016
Ο άνθρωπος του μέλλοντος: μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας
Ο άνθρωπος του μέλλοντος: μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας / Λούσης Χριστοφόρου Λυμπουρίδου. Λευκωσία: [χ.ο], 1984.
Το συγκεκριμένο βιβλίο το εντόπισε ένας καλός φίλος σε παλαιοβιβλιοπωλείο της Λεμεσού και διαβάζοντας τον υπότιτλο “μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας”, θεώρησε ότι θα με ενδιέφερε. Έτσι το αγόρασε και μου το χάρισε. Είναι όντως ενδιαφέρον να εντοπίζεις και να διαβάζεις βιβλία που σε ενδιαφέρουν (σε αυτή την περίπτωση επιστημονικής φαντασίας) τα οποία δεν είχες καν υπόψη σου.Η συγγραφέας είναι επηρεασμένη από την εξέλιξη της ιατρικής η οποία έκανε άλματα τη δεκαετία του 80 που γράφτηκε το βιβλίο. Οι μεταμοσχεύσεις ανθρώπινων οργάνων, τα νέα φάρμακα που καταπολέμησαν πολλές ασθένειες και γενικά η τεχνολογία όπως εξελισσόταν ερέθισαν την φαντασία της και την βοήθησαν να εμπνευστεί μια ιστορία η οποία διαδραματίζεται σε μια κλινική όπου γιατροί – ιδιοφυΐες γιατρεύουν τα πάντα. «-…Ανακάλυψε την μυστηριώδη εκείνη ουσία που βοηθάει τον τζίτζικα και την οχιά να βγαίνουν από το δέρμα τους χωρίς δυσκολία.-Τι λες καλέ; - ειν ‘ αλήθεια;-Κι’ αυτό βέβαια έπειτα από παρατεταμένες βιολογικές κι’ εργαστηριακές έρευνες και με μαθηματικήν ακρίβειαν Αϊνστάιν. Θα κατόρθωσε για σκέψου να του ανανεώσει συγχρόνως κι’ από μέσα τα κύτταρα με μεταμοσχεύσεις μέχρι μυελού οστών. Και πέτυχε!».
Τα λεπτομερή ιατρικά, φαρμακευτικά κ.α. στοιχεία που αναφέρει στο μυθιστόρημά της η Λούση Χριστοφόρου Λυμπουρίδου φανερώνουν την έρευνα που έχει κάνει. Αδύνατο σημείο του έργου οι επιπόλαιοι πολλές φορές διάλογοι και ο καταιγισμός ονομάτων και πληροφοριών σε μια προσπάθεια της συγγραφέως να συμπεριλάβει στην ιστορία της όλα όσα κατάφερε να μαζέψει στην έρευνά της.
«Η συγγραφέας με το έργο της αυτό δεν έχει σα στόχο να ενημερώσει άμεσα το κοινό για την πρόοδο των επιστημονικών ερευνών στα ζητήματα υγείας κι’ ευημερίας. Τα επιτυχημένα νέα πειράματα που αναφέρονται στις σελίδες του βιβλίου τα έχει προσθέσει μετά, συγχωνεύοντας τα μέσα στον διάλογο, διότι αυτά ανταποκρίνονται στη δομή του έργου και σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα αγγίζουν αυτό το φανταστικό όνειρο» (από τον πρόλογο του βιβλίου).
Published on April 10, 2016 21:30
April 7, 2016
Ο γύρος του κόσμου σε 80+ ιστορίες
(Δημοσιεύτηκε στο ένθετο "Παράθυρο" της εφημερίδας "Πολίτης", 01/03/2016)Μια διεθνής συλλογή διηγημάτων επιστημονικής φαντασίας κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Saphir im Stah, του Γερμανού εκδότη Erik Schreiber, στην οποία περιλαμβάνεται και ένα διήγημα του Κύπριου λογοτέχνη Ανδρέα Καπανδρέου.Με έμπνευση από το διάσημο μυθιστόρημα του Ιούλιου Βερν «Ο γύρος του κόσμου σε 80 μέρες», ο εκδότης αποφάσισε να ξεκινήσει ένα ξεχωριστό εγχείρημα και να μαζέψει σε μια διεθνή ανθολογία 80 ιστορίες επιστημονικής φαντασίας απ’ όλο τον κόσμο.Κύριος στόχος του εκδότη, όπως ο ίδιος δηλώνει στον πρόλογο του βιβλίου, είναι να δώσει την ευκαιρία στο γερμανικό αναγνωστικό κοινό να διαβάσει λογοτεχνία επιστημονικής φαντασίας προερχόμενη από άλλες χώρες, στην οποία δεν θα είχε εύκολα πρόσβαση.
Παράλληλα μ’ αυτή τη συλλογή, ο Erik Schreiber κατάφερε να φέρει σε επαφή συγγραφείς απ’ όλο τον κόσμο και να δώσει ένα στίγμα για τη σύγχρονη παγκόσμια λογοτεχνία επιστημονικής φαντασίας.Εκτός από τα γερμανικά, τα διηγήματα μεταφράστηκαν και στα αγγλικά και εκδόθηκαν σε ένα πολύγλωσσο e-book το οποίο περιλαμβάνει επίσης όλες τις ιστορίες στην αρχική γλώσσα γραφής. Ο αγγλικός τίτλος του βιβλίου είναι «Around the World in more than 80 SF-Stories» [Ο γύρος του κόσμου σε περισσότερες από 80 ιστορίες ΕΦ].
Το διήγημα του Κύπριου λογοτέχνη Ανδρέα Καπανδρέου είναι γραμμένο στην ελληνική γλώσσα και έχει τίτλο «Ισχύς δια της Γνώσεως του Μέλλοντος» – “Power through Knowledge of the Future”.Στη συλλογή συμμετέχουν με διηγήματά τους και οι Έλληνες συγγραφείς Μάκης Πανώριος [«Μέρες του μέλλοντος» – “Future days”, Μαρία Πέτρου [«Για να σώσουμε τον κόσμο, και τη γάτα» – “To save the word, and the cat”] και Κωνσταντίνος Παραδιάς με το διήγημα “Work to do”, γραμμένο μόνο στα αγγλικά.
Πηγή: http://www.parathyro.com/?p=43932
Published on April 07, 2016 21:30
April 5, 2016
«Φώναξε τα παιδιά», του Σάββα Παύλου [η παρουσίαση που έγινε στο βιβλιοπολείο Γιαλούσα]
Το βιβλίο «Φώναξε τα παιδιά».Πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία στο Βιβλιοπωλείο Γιαλούσα της Λευκωσίας, η παρουσίαση της συλλογής διηγημάτων του Σάββα Παύλου , « Φώναξε τα παιδιά » (εκδόσεις Κουκκίδα , 2015).
Ο συγγραφέας Σάββας Παύλου.
Οι εκδόσεις Κουκκίδα.
Την εκδήλωση συντόνισε ο Γιώργος Τριλλίδης, ενώ για τον συγγραφέα και το βιβλίο μίλησαν οι ο Στέφανος Σταυρίδης, Βάσος Φτωσόπουλος και η Χάρης Σπανού. Διαβάστηκαν, επίσης, χαιρετισμοί από τους Κύριλλο Σαρρή, Νάσο Βαγενά, Γιώργο Κεχαγιόγλου, Δημήτρη Κόκορη, Τάσο Χατζηαναστασίου και Κριτώνα Σαλπιγκτή.Τις κύριες παρουσιάσεις ανέλαβαν να κάνουν οι δύο μεγάλοι Κύπριοι ποιητές Μιχάλης Πασιαρδής και Κώστας Βασιλείου, ενώ ομιλία του έστειλε και οΘεοδόσης Πυλαρινός.Την εκδήλωση πλαισίωσε ο Χρίστος Πέτρου ο οποίος έπαιξε στην κιθάρα και τραγούδησε ένα ποίημα του Σάββα Παύλου μελοποιημένο από τον ίδιο τον μουσικό.Μερικά αποσπάσματα από τους χαιρετισμούς και τις παρουσιάσεις:
Από τον χαιρετισμό του Κύριλλου Σαρρή:Ο Καρυωτάκης εξομολογήθηκε στο ποίημά του «Στροφές 1/ Νηπενθή»: «είκοσι χρόνια παίζοντας αντί χαρτιά βιβλία / είκοσι χρόνια παίζοντας έχασα τη ζωή». Ο Σάββας Παύλου, αντιστρέφοντας την πικρή αυτή εξομολόγηση, στη σκακιέρα βιβλίων και ζωής κάνει μια κίνηση ματ τοποθετώντας στο κέντρο του φιλολογικού και μυθοπλαστικού του έργου τον ήρωα της νουβέλας «Αρμενίζοντας» να εξαγοράζει τη ζωή του με μια εφευρεμένη απ’ αυτόν ανύπαρκτη διάλεκτο. Αντάλλαξε το μελάνι με τα αίμα του.Από τον χαιρετισμό του Νάσου Βαγενά:Σπεύδω εξ αρχής να δηλώσω ότι θεωρώ τον εαυτό μου ως τον πιο ένθερμο θαυμαστή του Σάββα Παύλου. Ο θαυμασμός μου γι’ αυτόν είναι μεγάλος όχι μόνο γιατί με γοητεύει η γραφή του, αλλά και γιατί ο Παύλου είναι ο πιο καθαρός άνθρωπος που έχω γνωρίσει. Ντόμπρος, με βαθειά γνώση του κόσμου και δίκαιη άποψη για τα πράγματα, που δεν φοβάται να την εκφράσει παρά το κόστος που μπορεί να του επιφέρει αυτό. Η ποιότητα του ήθους του διαμορφώνει και την ποιότητα της γραφής του· μιας γραφής που τα κύρια χαρακτηριστικά της είναι η ανορθόδοξη, λοξή, πλην ευθύβολη, απροσδόκητη ματιά και η απροσχημάτιστη εκφορά του λόγου.Από τον χαιρετισμό του Γιώργου Κεχαγιόγλου:Το πολυκύμαντο, σαραντάχρονο φιλολογικό, εκπαιδευτικό, δημοσιογραφικό και λογοτεχνικό ταξίδι τού Σάββα Παύλου είναι ένα ταξίδι «γεμάτο περιπέτειες, γεμάτο γνώσεις». Ταξίδι που δεν ορίζεται μόνον από τις ηδονές και τα άλγη της περιδιάβασης και του νόστου στην αγαπημένη ιδιαίτερη πατρίδα του, αλλά και από τις χαρές, τις διαψεύσεις και τις πίκρες πολλών άλλων ταξιδιών: αναζητήσεων ή επιστροφών στην πανελλήνια γλώσσα, γραμματεία και ιστορία, μα και στην τετραπέρατη επικράτεια αρκετών άλλων γραμματειών και πολιτισμών του παρελθόντος και του παρόντος μας. Ο Σάββας Παύλου, περίπου όπως και άλλοι μείζονες στοχαστές και συγγραφείς τής νεότερης Κύπρου, από τους οποίους ξεχωρίζω εδώ μόνον τρεις μακαρίτες, τον Θεοδόση Νικολάου, τον Φοίβο Σταυρίδη και τον Γιάννη Κατσούρη, καταφέρνει να είναι συνάμα σκληροπυρηνικός πατριώτης και σατιρικός ή και αυτοσατιρικός αμφισβητίας, συνάμα γαλανόλευκα ελληνοκεντρικός και ερυθρά κυπροκεντρικός, συνάμα συντηρητικός δεξιός και κοινωνιστής δημοκράτης, συνάμα παθιασμένα ελεγειακός και ευφρόσυνα χιουμορίστας, συνάμα παραγωγικότατος και λιτός, συνάμα εργατικότατος και ονειροπόλος, συνάμα φιλόδοξος και ανιδιοτελής. Μια από τις φωνές τών Βοώντων εν τῃ ερήμῳ της Κύπρου και του Ελληνισμού, μα και Πρόδρομος και Βαπτιστής πολλών αφοσιωμένων φίλων και νεότερων ακολούθων.
Από τον χαιρετισμό του Κρίτωνα Σαλπιγκτή:Ο Σάββας Παύλου ανήκει από καιρό στους κολοσσούς της γλώσσας μας. Συνομιλεί εντέχνως με το απροσμέτρητο παρελθόν της. Ξαγρυπνά με τους μεγάλους διακόνους της. Αυθαδιάζει, αν χρειαστεί, με τους πατέρες της και με τους φωτεινούς δασκάλους της, ως εραστής της ίδιας ερωμένης, με την οποία επιμένει, χωρίς σκιάζεται, να κυλιέται στο κακοτράχαλο παρόν της και να ματώνει. Μην σταματάς, Σάββα, έχομεν την χρείαν σου. Πιο πολύ τώρα που είμαστε για τα καλά περικυκλωμένοι.Από τον χαιρετισμό του Δημήτρη Κόκορη:Όταν ο συγγραφέας είναι ειλικρινής και φτάνει ευθύβολα στον πυρήνα των βιωμάτων του, για να τον μεταδώσει στους αναγνώστες του με συγκινησιακή δραστικότητα, πάντα… βρίσκει τον τρόπο. Χωρίς ακκισμούς, χωρίς λογοτεχνική πόζα, αλλά αντίθετα με γνησιότητα, με μαστοριά και με υποδόριο ή και εμφαντικά δοσμένο χιούμορ φτάνει στον στόχο, δηλαδή στη δημιουργία συναισθηματικής ανάτασης σε αυτούς που τον διαβάζουν. Εννέα βιωματικά αφηγήματα μικρής φόρμας συγκροτούν το Φώναξε τα παιδιά. Μνήμες της παιδικής ηλικίας συμπλέκονται με μνήμες της νιότης αλλά και με σύγχρονα περιστατικά, ο κώδικας αξιών του «σήμερα» συγκρίνεται με το αξιακό σύστηματου «χτες», η ανούσια και κενή ζωή, που καθρεφτίζεται σε ένα εκβιασμένο από τον πόθο για ανέλιξη μάστερ και στη δυνατότητα του εύπορου προγάστορος επιχειρηματία να αγοράζει τις ερωτικές υπηρεσίας μιας όμορφης νεαρής Κινέζας, συνυπάρχει με τη γνήσια λεβεντιά και το φιλότιμο ενός Γύφτου και με το μεγαλείο του έρωτα, που βιώνουν ο Ανδρέας από την Λεμεσό με την Ναστάζια από την Ρουμανία. «Φώναξε τα παιδιά να μαζέψουν τη στάχτη και να τη σπείρουν / ό,τι πέ- ρασε πέρασε σωστά». Το υπαρξιακό βάρος των στίχων του Γιώργου Σεφέρη επιβάλλεται με τη συνταρακτική απλότητα μιας έκφρασης αφτιασίδωτης, μιας έκφρασης που συντροφεύει και τον Σάββα Παύλου σε όλες τις συγγραφικές δοκιμές του, δοκιμιακές, ερευνητικές, ποιητικές, πεζογραφικές.Από τον χαιρετισμό του Τάσου Χατζηαναστασίου:Το διήγημα: «Μάστερ, περισσότερα μάστερ» θίγει το ζήτημα της υπερπαραγωγής μεταπτυχιακών εργασιών ακόμη και για τα πιο ανούσια, αδιάφορα αν όχι και βλακώδη θέματα, που γίνονται απλώς για να γίνονται. Μιλάμε πλέον για μεταπτυχιακά προγράμματα φαστ φουντ, φαστ τρακ, και όποιον πάρει ο Χάρος. Τα ακαδημαϊκά ιδρύματα ζητώντας απεγνωσμένα πόρους, αφού η κρατική χρηματοδότηση είναι πλέον πενιχρή, έχουν μετατρέψει τις μεταπτυχιακές σπουδές σε εμπόριο τίτλων. Επιπλέον ο Σάββας Παύλου στηλιτεύει με τον χαρακτηριστικό καυστικό του τρόπο την μανία συλλογής τίτλων που έχει καταλάβει τους δημόσιους λειτουργούς και ειδικά τους εκπαιδευτικούς. Έχουμε έτσι μία υπερπαραγωγή των πιο απίθανων εργασιών, όχι φυσικά από αγάπη για την επιστήμη, αλλά προκειμένου, μέσω ενός μοριοδοτούμενου τυπικού προσόντος, να διεκδικήσουν κάποια προαγωγή και γενικότερα για ένα φουσκωμένο με «χαρτιά» πορτφόλιο εν όψει της αξιολόγησής τους. Αλλά και γενικότερα το μεταπτυχιακό δίπλωμα έχει πλέον καταστεί σχεδόν υποχρεωτικό μετά το πρώτο – επαγγελματικά άχρηστο – πτυχίο, μέχρι που να καταντήσει κι αυτό ένα ακόμη αδιάφορο τυπικό προσόν αμφιβόλου αξίας. Κι όχι τίποτε άλλο, αλλά όσοι μόχθησαν και εργάστηκαν με μεράκι και αγάπη για την έρευνα, ήδη βλέπουν τους άλλους του μεταπτυχιακού συρμού να παρουσιάζονται με τα ίδια τυπικά προσόντα.Από την ομιλία του Θεοδόση Πυλαρινού:Σεφερικός ο Σάββας ο Παύλου, με ιδιόμορφη όμως σχέση: ομοιοπαθητικά κυπριακή, εμπνευσμένη από τη φιλόκυπρη πολιτεία του εμβληματικού ποιητή – εξαιτίας του κοινού πόνου για την Κύπρο· φιλολογική, λόγω επιλογής να ασχοληθεί επιστημονικά μαζί του – εννοώ τη διδακτορική διατριβή του Σεφέρης και Κύπρος – αλλά και αποδομητική σε χαρακτηριολογικό επίπεδο, αφού ο φιλοπαίγμων και αμφισβητίας Παύλου δεν θύει αβασάνιστα στον βωμό του σοβαρού και σοφού γέροντα Σεφέρη· σεφερικός παρά ταύτα, κατά το «ανατολικός» του Καβάφη, όρο περιεκτικό αντιθέσεων και αντιφάσεων, που εν πάση περιπτώσει στεγάζει πολλούς και πολλά. Με την πρωθύστερη αυτή προοιμιακή εξήγηση, η φράση του Σεφέρη, «Φώναξε τα παιδιά να μαζέψουν τη στάχτη και να τη σπείρουν / ό,τι πέρασε πέρασε σωστά», διαπερνά εγκαυστικά το πνεύμα ολόκληρης της συλλογής που παρουσιάζουμε εδώ. Το ότι τιτλοφορεί η φράση αυτή το πρώτο διήγημα και ολόκληρη τη συλλογή του Παύλου το προσθέτω ως απλή επιβεβαίωση. Φαντάζομαι ότι ο Σεφέρης θα την σκέφτηκε σύννους και βαρύς στο πλαίσιο των μελετημένων υποθηκών του, ως εντολή προς νεοτέρους για τη συνέχεια....Για να περιοριστώ στα της συγκεκριμένης συλλογής, μαρτυρημένη είναι η θητεία του στο έργο του Γιώργου Ιωάννου, με τον οποίο τον συνδέει στενά ο βιωματικός τρόπος αποτύπωσης της πραγματικότητας, αλλά και η ερωτική ανησυχία, καίτοι θεωρημένη υπό άλλο πρίσμα. «Με τον τρόπο του Γιώργου Ιωάννου» γράφει στο πρώτο διήγημα αποτίοντας φόρο τιμής στον διδάξαντα αντί του συνήθους μότο. Είναι και ο Μάριος Χάκκας, με την πρωτοφανή αλλά και διακριτική διάρκεια που κρατά η τραγικότητα στα διηγήματά του, και με το βουβό και αξιοπρεπές παράπονο του βραχύβιου, του αδικημένου να υποστεί την πίκρα ενός ημιτέλεστου έργου. Αλλά δεν μπορεί να μη δει κανείς κάποια ψήγματα στο ύφος του από τον «Παπα Νάρκισσο» του Βικέλα, περισσότερο από τον «Επικήδειο» του Κονδυλάκη, με την έκδηκη και εκ του ασφαλούς ανεμελιά των ζώντων, αλλά και από το «Όνειρο στο κύμα» του Παπαδιαμάντη, όπου η ηδονοβλεπτική αθωότητα αναδεικνύει το ερωτικό στοιχείο σε μέγιστο βαθμό, εξαιτίας του ατελέσφορου πόθου· και ακόμη, τα παιχνίδια των παράπλευρων διηγήσεων και τη γλαφυρή αξιοποίηση της καθαρεύουσας από τον Ροΐδη, προς έκφραση του θαυμαστού αλλά ακατονόμαστου στην κοινή κάλλους των υπογαστρίων. Η λογοτεχνική θητεία του Παύλου εδράστηκε όμως και σε απτά γεγονότα, σε ιστορικά συμβάντα, σε κοινωνικές κακίες και στις παθογένειες που βιώσαμε όσοι διανύουμε ή περατώσαμε την έκτη δεκαετία του βίου μας. Αρχικά πρέπει να επισημάνω την ανοιχτή γραμμή ανάμεσα στη Λευκωσία και την Αθήνα, που μεθερμηνευόμενη σημαίνει το Κυπριακό σε όλες τις εκφάνσεις του, πολιτικά και γεγονοτολογικά, την πνευματική σχέση της μεγαλονήσου με τη μητρόπολη, την κοινή γλώσσα και τον πολιτισμό, αλλά και τις διαφορές και τις αντιφάσεις της σχέσης αυτής.…Ο Παύλου γράφει αληθινές ιστορίες, μεταφέρει βιώματα που τα ζήσαμε και τα ζούμε, μεταπλάθοντάς τα σε λογοτεχνήματα, με τους τρόπους που ανέφερα· τους τρόπους που συ- μπυκνώνουν τη ζωή και αποτυπώνουν ό,τι περνά πολλές φορές φευγαλέο από την καθημερινότητα, αποδίδο- ντάς το με την ασύγκριτη αλήθεια της λογοτεχνίας. Οι ιστορίες του αποτελούν πίνακες, με κεντρικό θέμα, στο οποίο εγκιβωτίζονται ομόθεμες μικρότερες ιστορίες, πτυχές της κεντρικής θεματολογίας, που με χιούμορ ή δραματικότητα συνεισφέρουν στη σφαιρικότερη παρουσίαση. Και αυτά με αξιοποίηση της γλώσσας, προσαρμοσμένης στα εκάστοτε δεδομένα, με λόγιες λέξεις, με αγοραίο ή ερωτοπαθές λεξιλόγιο, με καθαρευουσιάνικους τύπους, ανακουφιστικούς στα ώτα των αιδημόνων, ή με σεξουαλικά συμφραζόμενα, διεγερτικά των υπνωττουσών αισθήσεων. Κάθε ένα από τα εννιά διηγήματα έχει να πει κάτι ξεχωριστό. Το ομότιτλο της συλλογής πρώτο στη σειρά συνιστά μια τελετουργική παρουσίαση των ταφικών εθίμων, μια ερμηνεία λαογραφικοφιλολογική της νεκρώσιμης και της ταφικής εθιμοτυπίας· μια κωμικοτραγική αποτύπωση της ανθρώπινης ματαιοδοξίας αλλά και ματαιοπονίας στην αναζήτηση του ανεξήγητου μυστηρίου στο νομοτελειακότερο φαινόμενο, αυτό του θανάτου, του μόνου που μέχρι τώρα τουλάχιστον δεν επιδέχεται εξαιρέσεις. Αποδόμηση μιας άλλης ματαιοδοξίας και αποθέωση της σημερινής ευκολίας και του ευτελισμού των πάντων αποτελεί το διήγημα «Μάστερ, περισσότερα μάστερ». Στα «επικίνδυνα υποκοριστικά», γελοιοποιείται η μαλθακότητα και η εκθήλυνση της ζωής μέσω της αβρότητας ενός υποκορισμού που καταλύει τα μεγέθη, εναβρυνόμενος αυνανιστικά. Το αποκορύφωμα της διπλής όψης των πραγμάτων δηλώνεται στους «Γύφτους», όπου ο γύφτος σύμβολο της ανυπότακτης και ελεύθερης δημιουργίας μεταπίπτει στον ακούρευτο και ρυπαρό γύφτο της καθημερινότητας. «Η Λίλλυ» αποτελεί τεκμήριο της ερωτικής φύσης του ανθρώπου, απόδειξη της παντοκρατορίας της πάνδημης Αφροδίτης. Το ίδιο και «Η Χιονάτη», όπου καταλύεται η εκλογίκευση και η κοινωνική υπαγωγή της γενετήσιας λειτουργίας, η ελευθεριότητα της οποίας μεγαλουργεί στη «Ναστάζια». Στο «Άδειασμα», αυτοκριτικό διήγημα αυτό, ο Παύλου διαπιστώνει ωριμάζοντας τη σημασία της επιλογής και την ουσία της αποτίμησης μπροστά στο φρικτό βήμα της έσχατης απολογίας. Στον «Λογιστή» πάλι, επιστρέφοντας στη μήτρα, στη γενέτειρα, στις αρχές, ξεδιπλώνει ένα ευρηματικό παιχνίδι με τον χρόνο. Θα κλείσω με δύο επισημάνσεις. Η πρώτη: η μνήμη αποτελεί τον κινητήριο μοχλό της σκέψης του Παύλου. Θέλετε ως χαρμολυπική αποτίμηση με μια μικρή δόση ναρκισσισμού για ό,τι έζησε, θέλετε ως νόστο ή ως πιστοποιημένη αδυναμία επιστροφής, θέλετε ως πικρή επισήμανση της ανθρώπινης ματαιοδοξίας, ως σύνολο, θα έλεγα, καλύτερα, εκφράζουν την ανήσυχη σκέψη του. Η ανησυχία αυτή, υπαρξιακή, καθώς φάνηκε στα προηγούμενα, σχετίζεται με τη δεύτερη επισήμανση: Σε όλα τα διηγήματα της συλλογής, νομίζω και σε όλο το έργο του, παλεύουν ερωτικά οι κορυφαίες έννοιες του επίγειου βίου, ο έρωτας και ο θάνατος, πρωτίστως στις κυριολεκτικές, τις σωματικές, και έπειτα στις συμβολικές εκφάνσεις τους. Παλεύουν εγκλωβισμένοι στον προκαθορισμένο άχρονο χρόνο μας, χωρίς να επιβάλλονται ο ένας πάνω στον άλλον. Και αυτά σε αντίστιξη με την ειρηνική συμπαντική πραγματικότητα του περιπαθούς εναγκαλισμού του θανάτου με τον έρωτα. Είναι η αντίφαση και η ουτοπία που κατατρύχει όλους μας, να επιμένουμε σ’ αυτή την αντιπαλότητα, αν και πρόκειται περί του ιδίου φαινομένου στην ολότητά του, του κορυφαίου φαινομένου της ζωής, να πεθαίνουμε από ερωτική αγωνία για το άγνωστο εκείσε, που συνιστά τη μοίρα μας, την ευχή και την κατάρα μας.Από την παρουσίαση της Χάρης Ν. Σπανού:Μετά την ποιητική έκρηξη στη Γραμμή Τόκυο – Μυκήνες, ο Σάββας Παύλου μας αιφνιδιάζει εκ νέου, με τη συλλογή διηγημάτων Φώναξε τα παιδιά. Όσοι τον γνωρίζουμε από τα πιο πρόσφατα πεζά του, το «Αύριο κλάδεμα» και «Το επί πλέον» ανιχνεύουμε το στίγμα, την ταυτότητα της γραφής του. Από το πρώτο κιόλας διήγημα, όμως, παρατηρεί κανείς ότι πίσω από τη χαμηλόφωνη, διακριτική αφήγηση ορθώνεται μια νέα, σκληρή διάθεση να υπονομεύσει ιδέες, βεβαιότητες, αρχές, να εξετάσει τα αντικείμενα της μυθοπλασίας σε ακραίες συνθήκες. Υποχωρούν σε αξιοπρόσεκτο βαθμό τα λογικά ένθετα. Ο αναγνώστης ακολουθεί τους ελιγμούς της αφήγησης σε όλες τις εκτροπές, σε όλα τα παιγνίδια, εκεί όπου τον οδηγεί ο συγγραφέας. Ο συγγραφέας παρατηρεί, περιεργάζεται, λοξοδρομεί, ειρωνεύεται, υπαινίσσεται για τον τόπο, το έθος, τους ανθρώπους, τα παθήματά τους, τον εαυτό του, τη γλώσσα και συνθέτει τον αφηγηματικό πυρήνα. Όλα αποτελούν εργαλεία στα χέρια του, με τα οποία διαμορφώνει την άρτια αφήγηση. Ξεχωριστή θέση στα διηγήματα, καταλαμβάνουν ώριμοι άνδρες με σημεία κοινής αναφοράς το νεανικό τους παρελθόν. Μοιράζονται μια εκδοχή του έρωτα, σφραγισμένη από την ένταση της εφηβικής επιθυμίας, η οποία αγγίζει κάπότε το αγοραίο και την πορνογραφία. Κι εκεί που μοιάζει η ανδρική παρέα να εκφράζει την ισχυρότερη εκδοχή για τον έρωτα, αίφνης, αναδύεται το πιο προσωπικό, που αποσύρεται από την αντρική κοινότητα, προστατεύεται. Βρίσκει καταφύγιο στη μνήμη και στο διηγώντας.Ενδιαφέρον έχουν τα γυναικεία πρόσωπα, άλλωστε τρία γυναικεία ονόματα: Λίλυ, Χιονάτη, Ναστάζια, τιτλοφορούν τρία διηγήματα. Όμως η ισχυρή παρουσία τους, διαφαίνεται κυρίως έμμεσα, από την ικανότητα να πυροδοτούν στους άντρες την ερωτική επιθυμία, την επιθυμία κατάκτησης, τη διαρκή μνήμη. Η τέχνη του απογειώνεται στο διήγημα «Γύφτοι», λεπτές αποχρώσεις, αλλά και μια λιτή κορύφωση την ώρα που ο γύφτος κόβει το κόκκινο καρπούζι, σκηνή την οποία θα ζήλευε ταλαντούχος σκηνοθέτης κινηματογράφου. Η εγγύτητα του θανάτου, εμφανίζεται σε πολλαπλές εκδοχές, σαν σκιά της ζωής. Ξεχωρίζω την τελευταία σκηνή στο διήγημα « Ο Λογιστής », στην οποία η ανάκληση των λέξεων οδηγεί στον άλλο κόσμο: «Α, τα χόρτα, είπε, τα λούλουδα, όμως δεν γνώριζε πια την ονομασία τους, τη ξέχασε εδώ και χρόνια, έτσι κάτι τον εμπόδιζε να μπει στο κάδρο. Άρχισε να θυμάται σιγά σιγά, το μελισσόχορτο, ο άρκαστος, θρουμπί, η αναθρήκα, το σιμιλούδι, η λαψάνα, λέξεις για ταπεινά και φανταχτερά χόρτα, ξινίδι, πάγκαλος, φτερικούδι. Ήρθαν οι λέξεις του και πλατάγισαν στον αέρα ελευθερία και άνεση, άνοιξε το κάδρο και προχώρησε για το χωριό του, όμως ένιωσε τον πόνο στο στήθος, έπεσε. Τον βρήκε ύστερα από ώρα ο Παλάλης, ο βοσκός της περιοχής, περνώντας από κει με το κοπάδι του. Ειδοποίησε αμέσως.» Ο Σάββας Παύλου δικαιώνει τον τελευταίο στίχο στη Γραμμή Τόκυο- Μυκήνες, το κορυφαίο εκείνο: Δεν θα μας πάρουν και το «διηγώντας»...
Published on April 05, 2016 00:30
April 3, 2016
Η σχέση του Σεφέρη με την Κύπρο και η φωτογραφία της Άλωνας που έγινε διάσημη
Είναι γνωστό πως ο Γιώργος Σεφέρης είχε ιδιαίτερη σχέση με την Κύπρο. Ο νομπελίστας ποιητής αγάπησε πολύ την Κύπρο και στήριξε με πάθος τον αγώνα για ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Μια εικόνα η οποία τον συγκίνησε τόσο ώστε να την αποθανατίσει με τον φωτογραφικό του φακό, ήταν ένα σύνθημα σε τοίχο στο χωριό Άλωνα η οποία έγγραφε: «ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΘΕΛΟΜΕΝ ΚΑΙ ΑΣ ΤΡΩΓΩΜΕΝ ΠΕΤΡΕΣ». Η συγκεκριμένη φωτογραφία λόγω του συμβολισμού της αλλά και επειδή τραβήχτηκε από τον Σεφέρη είναι διάσημη μέχρι τις μέρες μας.
Ο Σεφέρης επισκέφτηκε το νησί για πρώτη φορά σαν τουρίστας, το φθινόπωρο του 1953, ταξιδεύοντας προς τη Βηρυτό όπου υπηρετούσε σαν πρέσβης της Ελλάδας. Η επίσκεψή του κράτησε ένα περίπου μήνα, διάστημα που ήταν αρκετό ώστε να δέσει τον ποιητή με την Κύπρο και τον κόσμο της. Στην Κύπρο επέστρεψε το 1954 και το 1955 ενώ στο διπλωματικό πεδίο αγωνίστηκε σκληρά για το θέμα της Κύπρου.Στην Κύπρο και στον κόσμο της έχει αφιερώσει και την ποιητική του συλλογή «Ημερολόγιο καταστρώματος Γ’» (Ίκαρος 1955) η οποία έχει τον τίτλο «Κύπρον ου μ' εθέσπισεν». Ο τίτλος σημαίνει «Στην Κύπρο όπου με έταξε», εννοώντας τον θεό Απόλλωνα και είναι παρμένος από τον στίχο του ποιήματος «Ελένη»: «ἐς γῆν ἐναλίαν Κύπρον, οὗ μ’ ἐθέσπισεν
οἰκεῖν Ἀπόλλων, ὄνομα νησιωτικὸν
Σαλαμῖνα θέμενον τῆς ἐκεῖ χάριν πάτρας».Έγραφε ο ίδιος ο ποιητής για τη συγκεκριμένη συλλογή:«Τα ποιήματα της συλλογής αυτής, εκτός από δύο (Μνήμη, α΄ και β΄), μου δόθηκαν το φθινόπωρο του ’53 όταν ταξίδεψα πρώτη φορά στην Κύπρο. Ήταν η αποκάλυψη ενός κόσμου και ήταν ακόμη η εμπειρία ενός ανθρώπινου δράματος που, όποιες και να ‘ναι οι σκοπιμότητες της καθημερινής συναλλαγής, μετρά και κρίνει την ανθρωπιά μας. Ξαναπήγα στο νησί στα ’54. Αλλά και τώρα ακόμη που γράφω τούτο σ’ ένα πολύ παλιό αρχοντικό στα Βαρώσια — ένα σπίτι που πάει να γίνει φυτό —, μου φαίνεται πως όλα κρυσταλλώθηκαν γύρω από τις πρώτες, τις νωπές αισθήσεις εκείνου του αργοπορημένου φθινοπώρου. Η μόνη διαφορά είναι που έγινα από τότε περισσότερο οικείος, περισσότερο ιδιωματικός. Και συλλογίζομαι πως αν έτυχε να βρω στην Κύπρο τόση χάρη, είναι ίσως γιατί το νησί αυτό μου έδωσε ό,τι είχε να μου δώσει σ’ ένα πλαίσιο αρκετά περιορισμένο για να μην εξατμίζεται, όπως στις πρωτεύουσες του μεγάλου κόσμου, η κάθε αίσθηση, και αρκετά πλατύ για να χωρέσει το θαύμα. Είναι περίεργο να το λέει κανείς σήμερα· η Κύπρος είναι ένας τόπος που το θαύμα λειτουργεί ακόμη. Εδώ αρχίζω να βλέπω τις αντιδράσεις να με πλησιάζουν και θα έπρεπε να ‘λεγα πολλά για να εξηγηθώ. Δεν είναι αυτός ο σκοπός μου…»(Βαρώσια, Σεπτέμβρης 1955). Σε αλληλογραφία που είχε ο ποιητής με τον Κύπριο ζωγράφο Αδαμάντιο Διαμαντή έγραφε:
«Στο μικρό διάστημα που έμεινα στην Κύπρο, άρχισαν πολλά πράγματα και νομίζω θα με κυνηγούν αδυσώπητα ώσπου να πάρουν μορφή. Παραξενεύομαι όταν το συλλογίζομαι. Η Κύπρος πλάτυνε το αίσθημα που είχα για την Ελλάδα. Κάποτε λέω πως μπορεί να με πήρε για ψυχοπαίδι της».Εξάλλου, λίγους μήνες νωρίτερα έγραφε από το νησί στην αδελφή του: «...Τον έχω αγαπήσει αυτόν τον τόπο. Ίσως γιατί βρίσκω εκεί πράγματα παλιά που ζουν ακόμη, ενώ έχουν χαθεί στην άλλη Ελλάδα... ίσως γιατί αισθάνομαι πως αυτός ο λαός έχει ανάγκη από όλη μας την αγάπη και όλη τη συμπαράστασή μας. Ένας πιστός λαός, πεισματάρικα και ήπια σταθερός. Για σκέψου πόσοι και πόσοι πέρασαν από πάνω τους: Σταυροφόροι, Βενετσιάνοι, Τούρκοι, Εγγλέζοι - 900 χρόνια. Είναι αφάνταστο πόσο πιστοί στον εαυτό τους έμειναν και πόσο ασήμαντα ξέβαψαν οι διάφοροι αφεντάδες πάνω τους.»Την ίδια χρονιά έγραφε στον Γιώργο Θεοτοκά: «Υπάρχουν σε μια γωνιά της γης 400 χιλιάδες ψυχές από την καλύτερη, την πιο ατόφια Ρωμιοσύνη, που προσπαθούν να τις αποκόψουν από τις πραγματικές τους ρίζες και να τις κάνουν λουλούδια θερμοκηπίου. Σ' αυτή τη γωνιά της γης δουλεύει μια μηχανή που κάνει τους Ρωμιούς σπαρτούς-Κυπρίους-όχι-Ελληνες, που κάνει τους ανθρώπους μπαστάρδους, με την εξαγορά και την απαθλίωση των συνειδήσεων, με τις κολακείες των αδυναμιών ή των συμφερόντων».
Ο Σεφέρης επισκέφτηκε το νησί για πρώτη φορά σαν τουρίστας, το φθινόπωρο του 1953, ταξιδεύοντας προς τη Βηρυτό όπου υπηρετούσε σαν πρέσβης της Ελλάδας. Η επίσκεψή του κράτησε ένα περίπου μήνα, διάστημα που ήταν αρκετό ώστε να δέσει τον ποιητή με την Κύπρο και τον κόσμο της. Στην Κύπρο επέστρεψε το 1954 και το 1955 ενώ στο διπλωματικό πεδίο αγωνίστηκε σκληρά για το θέμα της Κύπρου.Στην Κύπρο και στον κόσμο της έχει αφιερώσει και την ποιητική του συλλογή «Ημερολόγιο καταστρώματος Γ’» (Ίκαρος 1955) η οποία έχει τον τίτλο «Κύπρον ου μ' εθέσπισεν». Ο τίτλος σημαίνει «Στην Κύπρο όπου με έταξε», εννοώντας τον θεό Απόλλωνα και είναι παρμένος από τον στίχο του ποιήματος «Ελένη»: «ἐς γῆν ἐναλίαν Κύπρον, οὗ μ’ ἐθέσπισεν
οἰκεῖν Ἀπόλλων, ὄνομα νησιωτικὸν
Σαλαμῖνα θέμενον τῆς ἐκεῖ χάριν πάτρας».Έγραφε ο ίδιος ο ποιητής για τη συγκεκριμένη συλλογή:«Τα ποιήματα της συλλογής αυτής, εκτός από δύο (Μνήμη, α΄ και β΄), μου δόθηκαν το φθινόπωρο του ’53 όταν ταξίδεψα πρώτη φορά στην Κύπρο. Ήταν η αποκάλυψη ενός κόσμου και ήταν ακόμη η εμπειρία ενός ανθρώπινου δράματος που, όποιες και να ‘ναι οι σκοπιμότητες της καθημερινής συναλλαγής, μετρά και κρίνει την ανθρωπιά μας. Ξαναπήγα στο νησί στα ’54. Αλλά και τώρα ακόμη που γράφω τούτο σ’ ένα πολύ παλιό αρχοντικό στα Βαρώσια — ένα σπίτι που πάει να γίνει φυτό —, μου φαίνεται πως όλα κρυσταλλώθηκαν γύρω από τις πρώτες, τις νωπές αισθήσεις εκείνου του αργοπορημένου φθινοπώρου. Η μόνη διαφορά είναι που έγινα από τότε περισσότερο οικείος, περισσότερο ιδιωματικός. Και συλλογίζομαι πως αν έτυχε να βρω στην Κύπρο τόση χάρη, είναι ίσως γιατί το νησί αυτό μου έδωσε ό,τι είχε να μου δώσει σ’ ένα πλαίσιο αρκετά περιορισμένο για να μην εξατμίζεται, όπως στις πρωτεύουσες του μεγάλου κόσμου, η κάθε αίσθηση, και αρκετά πλατύ για να χωρέσει το θαύμα. Είναι περίεργο να το λέει κανείς σήμερα· η Κύπρος είναι ένας τόπος που το θαύμα λειτουργεί ακόμη. Εδώ αρχίζω να βλέπω τις αντιδράσεις να με πλησιάζουν και θα έπρεπε να ‘λεγα πολλά για να εξηγηθώ. Δεν είναι αυτός ο σκοπός μου…»(Βαρώσια, Σεπτέμβρης 1955). Σε αλληλογραφία που είχε ο ποιητής με τον Κύπριο ζωγράφο Αδαμάντιο Διαμαντή έγραφε:
«Στο μικρό διάστημα που έμεινα στην Κύπρο, άρχισαν πολλά πράγματα και νομίζω θα με κυνηγούν αδυσώπητα ώσπου να πάρουν μορφή. Παραξενεύομαι όταν το συλλογίζομαι. Η Κύπρος πλάτυνε το αίσθημα που είχα για την Ελλάδα. Κάποτε λέω πως μπορεί να με πήρε για ψυχοπαίδι της».Εξάλλου, λίγους μήνες νωρίτερα έγραφε από το νησί στην αδελφή του: «...Τον έχω αγαπήσει αυτόν τον τόπο. Ίσως γιατί βρίσκω εκεί πράγματα παλιά που ζουν ακόμη, ενώ έχουν χαθεί στην άλλη Ελλάδα... ίσως γιατί αισθάνομαι πως αυτός ο λαός έχει ανάγκη από όλη μας την αγάπη και όλη τη συμπαράστασή μας. Ένας πιστός λαός, πεισματάρικα και ήπια σταθερός. Για σκέψου πόσοι και πόσοι πέρασαν από πάνω τους: Σταυροφόροι, Βενετσιάνοι, Τούρκοι, Εγγλέζοι - 900 χρόνια. Είναι αφάνταστο πόσο πιστοί στον εαυτό τους έμειναν και πόσο ασήμαντα ξέβαψαν οι διάφοροι αφεντάδες πάνω τους.»Την ίδια χρονιά έγραφε στον Γιώργο Θεοτοκά: «Υπάρχουν σε μια γωνιά της γης 400 χιλιάδες ψυχές από την καλύτερη, την πιο ατόφια Ρωμιοσύνη, που προσπαθούν να τις αποκόψουν από τις πραγματικές τους ρίζες και να τις κάνουν λουλούδια θερμοκηπίου. Σ' αυτή τη γωνιά της γης δουλεύει μια μηχανή που κάνει τους Ρωμιούς σπαρτούς-Κυπρίους-όχι-Ελληνες, που κάνει τους ανθρώπους μπαστάρδους, με την εξαγορά και την απαθλίωση των συνειδήσεων, με τις κολακείες των αδυναμιών ή των συμφερόντων».
Published on April 03, 2016 21:30


