Ανδρέας Καπανδρέου's Blog, page 3

Ο Αλμπέρ Καμύ και η ΕΟΚΑ

του Ανδρέα Καπανδρέου

[Εισήγηση στο Διήμερο Συνέδριο «Ο Απελευθερωτικός Αγώνας 1955-1959 στη Λογοτεχνία», Λευκωσία 27/5/2025]

Η παρούσα εισήγηση εξετάζει τη στάση και τη δημόσια παρέμβαση του Γάλλουνομπελίστα συγγραφέα Αλμπέρ Καμύ (AlbertCamus), υπέρ του κυπριακού, αντιαποικιακού αγώνα τηςΕΟΚΑ, όπως αυτή εκφράστηκε στο άρθρο του «Το Ελληνόπουλο» (L’Enfant Grec), πουδημοσιεύτηκε στο περιοδικό L’Express, στις 6 Δεκεμβρίου 1955, με αφορμή τηνκαταδίκη σε θάνατο του 23άχρονου Μιχάλη Καραολή από τις βρετανικές αρχές.

Ο Αλμπέρ Καμύ, γεννημένος το 1913 στην Αλγερία από φτωχή οικογένεια Γάλλων αποίκων,διαμόρφωσε από νωρίς ευαισθησίες απέναντι στην κοινωνική αδικία και τηναποικιοκρατία. Η φιλοσοφική του σκέψη περιστρέφεται γύρω από την παράλογη φύσητης ύπαρξης, την ελευθερία και την ηθική ευθύνη. Ως συγγραφέας καιδιανοούμενος, δεν δίστασε να πάρει δημόσια θέση σε κρίσιμα διεθνή ζητήματα,διατηρώντας πάντοτε μια ανεξάρτητη και συχνά αντιφατική στάση απέναντι στιςιδεολογικές γραμμές της εποχής του.

Τοιστορικό πλαίσιο του άρθρου
Το άρθρο «Το Ελληνόπουλο» γράφτηκε με αφορμή την καταδίκη σε θάνατο του ΜιχάληΚαραολή, μέλους της ΕΟΚΑ. Ο Καμύ, σε αντίθεση με τηβρετανική ρητορική που χαρακτήριζε τους Κύπριους αγωνιστές ως «τρομοκράτες»,υπερασπίστηκε το δικαίωμα ενός λαού στην αυτοδιάθεση και κατήγγειλε τη βία τωναποικιοκρατών ως γενεσιουργό αιτία της αντίστασης.

Ανάλυσητου άρθρου «Το Ελληνόπουλο»
Στο άρθρο του, που γράφτηκε δύο χρόνια πριν την βράβευση του με το Νόμπελ Λογοτεχνίας,ο Καμύ:

Καταδικάζει την αποικιοκρατική καταπίεση και εκφράζει συμπόνια και θαυμασμό για τον κυπριακό αγώνα.

Παρουσιάζει τον Μιχάλη Καραολή (το Ελληνόπουλο) ως σύμβολο αθωότητας και ηρωικής αυτοθυσίας.

Επιχειρηματολογεί με βάση τις αρχές της ελευθερίας και της ηθικής ευθύνης, τονίζοντας ότι η καταπίεση οδηγεί αναπόφευκτα σε εξέγερση.

Αναγνωρίζει τη στρατηγική σημασία της Κύπρου για τη Βρετανία, αλλά υποστηρίζει ότι οι φιλίες και η εμπιστοσύνη μεταξύ των λαών υπερβαίνουν τα γεωπολιτικά συμφέροντα.

Κάνει έκκληση για λογική επίλυση και σεβασμό στη δημοκρατική βούληση της πλειοψηφίας του κυπριακού λαού.

Οι Έλληνες γενικότερα προβάλλονται στο άρθρο ως λαός πουέχουν ήδη αποδείξει την αξία τους, λίγα χρόνια πριν, κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου, πολεμώντας τονφασισμό, και που αξίζουν τον σεβασμό και την συμπαράσταση των υπόλοιπωνευρωπαίων.

Το κείμενο του Καμύ είναι έντονα συναισθηματικό, μελογοτεχνική χροιά και ηθικό βάθος. Σε αυτό ο συγγραφέας χρησιμοποιεί την ηθικήευθύνη και την αρχή της ελευθερίας γιανα επιχειρηματολογήσει.

Ο Καμύ επεμβαίνει δημόσια κάνοντας ένα φιλοσοφικό σχολιασμόπάνω στην ελευθερία και την υποκρισία των αποικιοκρατικών δυνάμεων, εκθέτονταςηθικές αρχές ενάντια στον ευρωπαϊκό ιμπεριαλισμό.

Ηθικέςκαι πολιτικές αντιφάσεις

Η στάση του αυτή προκάλεσε ερωτήματα ανάμεσα στουςφιλοσοφικούς κύκλους, κυρίως της αριστεράς, καθώς ο ίδιος ο Καμύ ήταν αντίθετοςμε τον ένοπλο αγώνα για την ανεξαρτησία της Αλγερίας, της γενέτειράς του. ΩςΓάλλος αποικιακής καταγωγής γεννημένος στην Αλγερία, ο Καμύ ένιωθε διχασμένος:αφενός αναγνώριζε τις φρικαλεότητες του γαλλικού αποικιοκρατικού συστήματος,και υποστήριζε κοινωνικές μεταρρυθμίσειςυπέρ των Αλγερινών, αφετέρου φοβόταν πως η πλήρης ανεξαρτησία θα οδηγούσε σεμια αιματηρή εκκαθάριση των Ευρωπαίων κατοίκων της χώρας.

Αυτή η μετριοπαθής, αλλά και εσωτερικά αντιφατική στάση,τον έφερε σε έντονη διαφωνία με τον Γάλλο φιλόσοφο Πωλ Σαρτρ, ο οποίοςυποστήριζε ανοιχτά το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (FLN) της Αλγερίας καιθεωρούσε ότι ο αγώνας για την ανεξαρτησία, ακόμη και με τη χρήση βίας, ήταναπολύτως δικαιολογημένος.

Ο Σάρτρ δημοσίευσε άρθρα καταγγέλλοντας τη γαλλικήκαταστολή και υπερασπίζοντας την αντι-αποικιοκρατική πάλη.

Η αντιπαράθεση μεταξύ των δύο κορυφαίων Γάλλων διανοούμενωνείναι ενδεικτική για τις πολιτικές διαιρέσεις της εποχής: ο Καμύ εκπροσωπούσεμια ηθική φιλοσοφία με έμφαση στην ανθρώπινη ζωή και την αποφυγή της βίας, ενώο Σαρτρ υποστήριζε μια ριζοσπαστική προσέγγιση, σύμφωνα με την οποία η βία θεωρείτοεργαλείο απελευθέρωσης.

Η υποστήριξη του Καμύ προς την ΕΟΚΑ δεν σηματοδοτούσε μιααπόλυτη στροφή στον τρόπο σκέψης του, αλλά φανέρωνε την ικανότητά του ναδιακρίνει τα ιστορικά και ηθικά συμφραζόμενα κάθε αγώνα. Σε αντίθεση με τηνΑλγερία, όπου έβλεπε έναν εσωτερικό εμφύλιο, στην Κύπρο αντιλαμβανόταν τοναγώνα ως μια καθαρή περίπτωση αποτίναξης αποικιοκρατίας από έναν διαφορετικόεθνικά και πολιτισμικά λαό.

Η στάση του αυτή δεν προβλήθηκε έντονα, αλλά αποτελεί μιασημαντική πτυχή του πολιτικού στοχασμού του. Ο Καμύ, βαθιά αντισυμβατικός καιανεξάρτητος στοχαστής, ποτέ δεν υπέκυψε στις ευκολίες των ιδεολογικώνστρατοπέδων. Το ηθικό του κριτήριο, με όλες του τις αντιφάσεις, ήταν αυτό πουκαθόριζε τις θέσεις του — και αυτή ακριβώς η πολυπλοκότητα είναι που συνεχίζεινα τον καθιστά επίκαιρο.

Εξάλλου, δεν θεωρώ τυχαίο που δύο χρόνια μετά τηνδημοσίευση του συγκεκριμένου άρθρου, η Σουηδική Ακαδημία αιτιολόγησε τηναπονομή του βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας στον Αλμπέρ Καμύ, λέγοντας ότι τουαπονεμήθηκε «για τη σημαντική λογοτεχνική του παραγωγή, που με καθαρήειλικρίνεια φωτίζει τα προβλήματα της ανθρώπινης συνείδησης».

Αντίκτυποςτου άρθρου και διεθνής απήχηση

Το άρθρο προκάλεσε συγκίνηση και θαυμασμό στον ελληνικό κόσμο. Στην Κύπρο,έγινε σύμβολο του ότι διανοούμενοι ακόμα και εκτός Ελλάδας υποστήριζαν τοναγώνα της ΕΟΚΑ. Στην Ελλάδα, επανεκδόθηκε από την Ελληνική Υπηρεσία Τύπου το1957 και δημοσιεύθηκε μεταφρασμένο σε εφημερίδες με τον Καμύ να αποκτά τεράστιαφήμη ως υπερασπιστής της ελληνικής ελευθερίας. Μερικοί διανοούμενοι μάλιστα τονσυνέκριναν με τον Λόρδο Βύρωνα, που είχε υποστηρίξει την Ελληνική Επανάστασητου 1821.

Η στάση του Καμύ, όπως ήταν αναμενόμενο, ενόχλησε τιςγαλλικές και βρετανικές αρχές, καθώς η Γαλλία ήταν τότε μπλεγμένη στον Πόλεμοτης Αλγερίας (1954-1962) και δεν ήθελε ενθάρρυνση αντιαποικιακών κινημάτων. ΟιΒρετανοί διανοούμενοι, από την άλλη, δεν αντέδρασαν θετικά στο κάλεσμα τουΚαμύ, καθώς η εκτέλεση του Καραολή θεωρούνταν «αναγκαία» για την καταστολή τουαγώνα της ΕΟΚΑ.

Η γαλλική κυβέρνηση είδε την παρέμβαση Καμύ ως επικίνδυνη,ειδικά κάνοντας σύγκριση με την κατάσταση στην Αλγερία. Ορισμένοι Γάλλοιαριστεροί κατηγόρησαν Καμύ για «επιλεκτική συμπόνια», επειδή δεν υποστήριξεεξίσου το FLN (Αλγερινό Απελευθερωτικό Κίνημα).

Το άρθρο του πάντως, ενίσχυσε το διεθνέςενδιαφέρον για το Κυπριακό Ζήτημα και έδειξε ότι αντικειμενικοί διανοούμενοιμπορούσαν να σταθούν υπέρ των λαών, ανεξαρτήτως πολιτικών συμφερόντων.

Συνέβαλε, επίσης, στη διατήρηση της κληρονομιάςτου Καμύ ως υπερασπιστή των καταπιεσμένων, παρά τις αντιφάσεις του στηνπερίπτωση της Αλγερίας.

Σήμερα, το «Ελληνόπουλο» θεωρείται ένα από τασημαντικότερα κείμενα υποστήριξης του Κυπριακού αγώνα από τη Δύση.

Το άρθρο «Το Ελληνόπουλο» δεν ήταν απλά μια πολιτικήδήλωση, αλλά ένα ηθικό μανιφέστο ενάντια στην καταπίεση. Ο Καμύ δεν ήτανΚύπριος, ούτε Έλληνας, αλλά στάθηκε με τόλμη στο πλευρό της ελευθερίας,αφήνοντας ανεξίτηλο σημάδι στην ιστορία.

Σχετικάμε τη Βασίλισσα Ελισσάβετ

Για το συγκεκριμένο κείμενο, επικρατεί η φήμη ότι γράφτηκεαπό τον Αλμπέρ Καμύ ως προσωπική έκκληση προς τη Βασίλισσα Ελισάβετ Β’ για ναχαρίσει τη ζωή στον Μιχάλη Καραολή.

Από την έρευνα, δεν προκύπτει επίσημη επιβεβαίωση ότι τοσυγκεκριμένο άρθρο παραδόθηκε απευθείας στη Βασίλισσα Ελισάβετ Β'. Γνωρίζουμεόμως τα εξής:

Η ελληνική κυβέρνηση επικοινώνησε διεθνώς τοπεριεχόμενο του άρθρου.
Το κείμενο προκάλεσε διπλωματικό ενδιαφέρον και ενόχληση στη Βρετανία.
Υπάρχουν αναφορές σε ελληνικές πρεσβείες και κυπριακά δίκτυα που τοχρησιμοποίησαν στο εξωτερικό για πίεση της κοινής γνώμης.
Είναι πολύ πιθανό, λοιπόν, το κείμενο να έφτασε σε κύκλους της βρετανικήςκυβέρνησης, και κατ’ επέκταση και στα Ανάκτορα.

Η λογοτεχνική παρέμβαση του Καμύ υπέρ του Κυπριακού Αγώνα αναδεικνύει τη δύναμητου λόγου και της ηθικής ευθύνης των διανοουμένων απέναντι στην αδικία. Παράτις αντιφάσεις και τα διλήμματα, η στάση του Καμύ αποτελεί διαχρονικόπαράδειγμα ανεξαρτησίας σκέψης και υπεράσπισης των θεμελιωδών δικαιωμάτων τωνλαών.

*Το γνήσιοχειρόγραφο με το άρθρο του Καμύ, βρίσκεται στην κατοχή του ΜουσείουΑγώνος ΕΟΚΑ 1955-1959, στη Λευκωσία καθώς επίσης και ψηφιοποιημένο στοαποθετήριο ΛΗΚΥΘΟΣ της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Κύπρου.

Βιβλιογραφία

Camus, Albert. L'enfantgrec. 6Dec. 1955. [Πρωτότυπο κείμενο του χειρόγραφου] Στο https://lekythos.library.ucy.ac.cy/handle/10797/2452?show=full

Financial Mirror.CYPRUS: Remembering Karaolis – a historical document by Albert Camus. 24 Jan.2018. https://www.financialmirror.com/2018/01/24/cyprus-remembering-karaolis-a-historical-document-by-albert-camus/

Gay-Crosier, Raymond.Albert Camus: a concise biography. Στο UF Special and Area Studies Collection. Διαθέσιμοστο https://www.uflib.ufl.edu/findingaids/Supplements/camus/camusbio.pdf

Noephytou, Joseph.Mediterranean light: Greece, Cyprus and the philhellenism of Albert Camus. Στηνεφημερίδα Parikiaki. 5, Sept. 2020. https://www.parikiaki.com/2020/09/mediterranean-light-greece-cyprus-and-the-philhellenism-of-albert-camus/#:~:text=In%201956%2C%20Camus%20wrote%20a,%2C%20struggling%20for%20Cyprus'%20independence.

ΟΜιχαλάκης (Μιχάλης) Καραολής (13 Φεβρουαρίου 1933 – 10 Μαΐου 1956) υπήρξε έναςαπό τους πρώτους μαχητές της ΕΟΚΑ που καταδικάστηκαν σε θάνατο από τις ΒρετανικέςΑρχές και εκτελέστηκαν, καθιστώντας τον σύμβολο του απελευθερωτικού αγώνα τηςΚύπρου. Γεννήθηκε στο χωριό Παλαιχώρι Πιτσιλιάς της επαρχίας Λευκωσίας. Φοίτησεμε υποτροφία στην Αγγλική Σχολή Λευκωσίας, όπου διακρίθηκε και ως ερασιτέχνηςαθλητής στίβου του ΑΠΟΕΛ .Τον Απρίλιο του 1955 εντάχθηκε στην ΕΟΚΑ, υπό τιςδιαταγές του Πολυκάρπου Γεωργατζή. Ο Καραολής φέρεται να εκτέλεσε στις28 Αυγούστου 1955, μαζί με τον συντοπίτη του Ανδρέα Παναγιώτου, τον προδότη,σύμφωνα με την ΕΟΚΑ, αστυφύλακα Ηρόδοτο Πούλλη – μέλος της βρετανικής “SpecialBranch”.

View more on Ανδρέας Καπανδρέου's website »

Like • 0 comments • flag

Published on August 08, 2025 04:20

Εθνική και Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη της Σλοβενίας: Παρουσίαση και Ιστορία

Η Εθνική καιΠανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη της Σλοβενίας (σλοβενικά: Narodna in univerzitetnaknjižnica, NUK) αποτελεί το κορυφαίο εκπαιδευτικό και πολιτιστικό ίδρυμα τηςχώρας. Βρίσκεται στην καρδιά της Λιουμπλιάνα και λειτουργεί τόσο ως εθνικήβιβλιοθήκη όσο και ως κεντρική ακαδημαϊκή βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου τηςΛιουμπλιάνα. Η αποστολή της περιλαμβάνει τη συλλογή, διατήρηση και παροχήπρόσβασης στην γραπτή κληρονομιά της Σλοβενίας, την υποστήριξη τηςεπιστημονικής έρευνας και την προώθηση της πολιτιστικής συμμετοχής.

ΙστορικήΕξέλιξη

Ίδρυσηκαι Πρώτα Χρόνια (1774–1850)

Η βιβλιοθήκη ιδρύθηκε το 1774 με διάταγμα της αυτοκράτειρας Μαρίας Θηρεσίας της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων.

Η αρχική της συλλογή αποτελούνταν από 637 βιβλία που προήλθαν από το διαλυμένο ιησουιτικό κολλέγιο της Λιουμπλιάνα, τα οποία διασώθηκαν μετά από μια πυρκαγιά και εμπλουτίστηκαν με υλικό από άλλα διαλυμένα μοναστήρια.

Το ίδρυμα, γνωστό ως Λύκειο Βιβλιοθήκη, απέκτησε το δικαίωμα να λαμβάνει υποχρεωτικά αντίτυπα από την επαρχία της Καρνιόλας το 1807, ενώ αυτό το προνόμιο επεκτάθηκε προσωρινά στις Ιλλυρικές επαρχίες κατά τη διάρκεια της γαλλικής κυριαρχίας.

Μετασχηματισμόςκαι Ανάπτυξη (1850–1919)

Μετά την κατάργηση του Λυκείου το 1850, η βιβλιοθήκη έγινε η κύρια βιβλιοθήκη αναφοράς της Καρνιόλας.

Το 1791, η συλλογή είχε φτάσει τα 20.000 βιβλία και τρία χρόνια αργότερα έγινε δημόσια βιβλιοθήκη.

Μετάβασησε Εθνική και Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη (1919–1945)

Το 1919, μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την ίδρυση του Πανεπιστημίου της Λιουμπλιάνα, η βιβλιοθήκη μετονομάστηκε σε Κρατική Βιβλιοθήκη Αναφοράς και έγινε κεντρική βιβλιοθήκη για τη Σλοβενία, λαμβάνοντας υποχρεωτικά αντίτυπα από όλη την περιοχή.

Το 1921 άρχισε να εξυπηρετεί το νέο πανεπιστήμιο και να συλλέγει υποχρεωτικά αντίτυπα από όλη τη Γιουγκοσλαβία.

Το 1938 μετονομάστηκε σε Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη.

ΑρχιτεκτονικόΟρόσημο (1930–1941)

Το σημερινό κτίριο της βιβλιοθήκης σχεδιάστηκε από τον διάσημο Σλοβένο αρχιτέκτονα Jože Plečnik. Το όραμά του, που δημοσιεύτηκε το 1930, υλοποιήθηκε μετά από αρχική αντίσταση, κυρίως χάρη στην υποστήριξη των φοιτητών.

Η κατασκευή ξεκίνησε το 1936 και ολοκληρώθηκε το 1941. Το κτίριο θεωρείται αριστούργημα του Plečnik, με χαρακτηριστική πρόσοψη εμπνευσμένη από ιταλικά αναγεννησιακά παλάτια και συμβολικά διακοσμητικά στοιχεία, όπως τα κεφάλια του Πήγασου στις εισόδους.

Από το 2021, η βιβλιοθήκη αποτελεί μέρος της λίστας παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO ως βασικό έργο του Plečnik στη Λιουμπλιάνα.

ΜεταπολεμικήΠερίοδος έως Σήμερα (1945–σήμερα)

Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η βιβλιοθήκη αναγνωρίστηκε επίσημα ως εθνική βιβλιοθήκη της Σλοβενίας και έλαβε το σημερινό της όνομα το 1945.

Μετά την ανεξαρτησία της Σλοβενίας το 1991, η NUK ανέλαβε επιπλέον εθνικές αρμοδιότητες, συμπεριλαμβανομένου του διεθνούς βιβλιογραφικού ελέγχου και της υποστήριξης του εθνικού δικτύου βιβλιοθηκών.

Η βιβλιοθήκη συνεχίζει να επεκτείνει τις συλλογές και τις υπηρεσίες της, υιοθετώντας ψηφιακές τεχνολογίες για να εξυπηρετεί τόσο τοπικούς όσο και διεθνείς χρήστες.

Συλλογέςκαι Υπηρεσίες

Η NUK διαθέτει σχεδόν 2,75 εκατομμύρια τόμους, συμπεριλαμβανομένων μεσαιωνικών χειρογράφων, παλαιτύπων, αναγεννησιακών εκδόσεων, χαρτών, φωτογραφιών, μουσικών ηχογραφήσεων και ψηφιακών πόρων.

Αποτελεί τη βιβλιοθήκη υποχρεωτικής κατάθεσης για τη Σλοβενία, διασφαλίζοντας τη διατήρηση όλων των δημοσιευμένων υλικών.

Ειδικές συλλογές περιλαμβάνουν μουσική, χειρόγραφα, παλαιά βιβλία, χαρτογραφία, οπτικοακουστικό υλικό και εικονογραφικά αρχεία.

Η βιβλιοθήκη υποστηρίζει την έρευνα, οργανώνει εκθέσεις, σεμινάρια και συνέδρια και συμμετέχει σε διεθνή δίκτυα βιβλιοθηκών.

Η NUK φιλοξενεί επίσης τα γραφεία ISBN, ISMN και ISSN της Σλοβενίας και συντονίζει την ανάπτυξη των βιβλιοθηκών σε εθνικό επίπεδο.

Αρχιτεκτονικήκαι Συμβολισμός

Το κτίριο της βιβλιοθήκης αποτελεί σημαντικό πολιτιστικό ορόσημο, χτισμένο στη θέση του πρώην Δουκικού Ανακτόρου που καταστράφηκε στον σεισμό του 1895.

Η πρόσοψη συνδυάζει τούβλο και πέτρα, εμπνευσμένη από το Palazzo Zuccari της Ρώμης, ενώ η μεγάλη σκάλα διαθέτει 32 κίονες από μαύρο μάρμαρο Podpeč.

Ο σχεδιασμός αντανακλά το όραμα του Plečnik για τη βιβλιοθήκη ως «ναό της γνώσης», με συμβολικά στοιχεία που οδηγούν τους επισκέπτες στον κόσμο της μάθησης.ΠρόσφατεςΕξελίξεις Η NUK γιόρτασε τα 250 χρόνια λειτουργίας της το 2024, επιβεβαιώνοντας τον διαχρονικό της ρόλο στην σλοβενική κοινωνία.

Η βιβλιοθήκη αντιμετωπίζει προκλήσεις χώρου λόγω της συνεχούς αύξησης των συλλογών της και υπάρχουν σχέδια για νέο κτίριο (NUK II), με την κατασκευή να αναμένεται μετά το 2025.

Η NUK συνεχίζει να καινοτομεί, λανσάροντας πρόσφατα ψηφιακά και τεχνολογικά έργα με τεχνητή νοημοσύνη για την ενίσχυση της πρόσβασης του κοινού σε ιστορικό υλικό.

Η Εθνική καιΠανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη της Σλοβενίας αποτελεί θεματοφύλακα της γραπτήςκληρονομιάς της χώρας και ζωντανό κέντρο επιστημονικής και πολιτιστικήςδραστηριότητας. Η πλούσια ιστορία της, η αρχιτεκτονική της σημασία και ηδέσμευσή της στην καινοτομία υπογραμμίζουν τον κεντρικό της ρόλο στη σλοβενικήκοινωνία.

View more on Ανδρέας Καπανδρέου's website »

Like • 0 comments • flag

Published on August 03, 2025 22:30

Χαρίκλεια Καβάφη: θεατρικός μονόλογος, του Κοραή Δαμάτη

Η Χαρίκλεια παντρεύτηκε τον Πέτρο-Ιωάννη Καβάφη στην Κωνσταντινούπολη το 1849. Αυτή ήταν 14 ετών και εκείνος 36. Τα δύο πρώτα χρόνια του γάμου τους τα πέρασαν στην Πόλη. Το 1852 έφυγαν για την Αγγλία, όπου ο Καβάφης μεταμόρφωσε την ανατολίτισσα νεαρά σε γυναίκα του κόσμου, με αγγλικά, γαλλικά και ζωγραφική. Το 1854 ή το 1855 η οικογένεια (που στο μεταξύ είχε αποκτήσει τρία παιδιά, τον Γεώργιο -1850-, τον Πέτρο-Ιωάννη -1851- και τον Αριστείδη -1853-) εγκαταστάθηκε στην Αλεξάνδρεια. «Ορισμένες φωτογραφίες της από την εποχή εκείνη, παρά την ατελή φωτογραφική μέθοδο των δεκαετιών ’50 και ’60, δείχνουν πως υπήρξε πράγματι ωραιοτάτη», έγραφε ο Κωνσταντίνος Καβάφης για τη μητέρα του.

Εισαγωγή: Γιώργος Παναγιωτίδης, συγγραφέας - καθηγητής Δημιουργικής Γραφής

Φωτογραφίες Έκδοσης: Cavafy Archive - Onassis Foundation

Ο Κοραής Δαμάτης γεννήθηκε το 1952 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Στην Ελλάδα ήρθε με την οικογένειά τουτο 1962. Σπούδασε θέατρο. Χόρεψε με την ομάδα «Χορικά» της Ζουζούς Νικολούδη και στο Ελληνικό Χορόδραμα της Ραλλού Μάνου. Πήρε μέρος σαν ηθοποιός και χορευτής σε αρκετές παραστάσεις. Δημιούργησε τη θεατρική ομάδα «Έβδομο Θέατρο». Έχει σκηνοθετήσει έργα των Ευριπίδη, Σαίξπηρ, Βάις, Μπρεχτ, Μπέκετ, Λόπε ντε Βέγκα, Ζενέ, Καμύ, Μπωμαρσαί, Αριστοφάνη, Γκομπρόβιτς, Μακ-Νάλλη, Σέρμαν, Ουίλλιαμς, Ιονέσκο, Μολιέρο, Ζιρωντού, Αρμπούζωφ, Ανούιγ, Μακ Ντόνα, Φρίελ, Σεβαστίκογλου, κ.ά. για το Εθνικό Θέατρο, τα ΔΗΠΕΘΕ, το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου και για το ελεύθερο θέατρο. Διδάσκει 43 χρόνια σε Σχολές Θεάτρου. Το 2016 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά του Το Σπίτι Μόνο (εκδόσεις Γαβριηλίδης) και το 2021 η συλλογή ιστοριών του Αφορμές (εκδόσεις Βακχικόν).

Ο Θεατρικός Πολυχώρος ΕΣΤΙΑ, σε συνεργασία με το Ίδρυμα Universitas, παρουσίασε στη Λευκωσία τον θεατρικό μονόλογο «Χαρίκλεια Καβάφη» υπό τη μορφή θεατρικού αναλογίου. Το έργο, γραμμένο από τον σκηνοθέτη, ηθοποιό και συγγραφέα Κοραή Δαμάτη, αντλεί αφορμή από τα ελάχιστα διαθέσιμα ιστορικά τεκμήρια για τη μητέρα του Κωνσταντίνου Καβάφη και, μέσα από τη μυθοπλασία, φιλοτεχνεί τη μορφή μιας πολυσύνθετης, ισχυρής γυναικείας προσωπικότητας του 19ου αιώνα.

Η παράσταση αποτελεί μια ευαίσθητη και πολυεπίπεδη προσέγγιση της Χαρίκλειας Φωτιάδη – Καβάφη, γυναίκας με έντονη πολιτισμική ταυτότητα, εμπειρίες διασποράς και καθοριστική παρουσία στην προσωπική πορεία του Ποιητή. Μέσα από τη φωνή της, αναδεικνύεται η ιδιαίτερη οικογενειακή και συναισθηματική γεωγραφία που περιέβαλε τον Καβάφη, εμπλουτίζοντας την κατανόηση του έργου του.Τον ρόλο της Χαρίκλειας Καβάφη ερμηνεύει η καταξιωμένη Ελληνίδα ηθοποιός Μαρία Αλιφέρη, ενώ επιλεγμένα ποιήματα του Καβάφη αποδίδονται από τους Φάνη Πέτσα και Μάριο Σαρπέτσα, συμβάλλοντας στη σύνθεση ενός πολυφωνικού αφηγηματικού πλαισίου. Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Άγις Παίκος, ενώ τη σκηνογραφική επιμέλεια έχει αναλάβει η Μαρίζα Παρτζίλη. Παρών και στις δύο παραστάσεις θα είναι ο συγγραφέας του έργου, Κοραής Δαμάτης.

Οι παραστάσεις θα πραγματοποιήθηκαν στην Αίθουσα Μελίνα Μερκούρη, το Σάββατο 24 Μαΐου και την Κυριακή 25 Μαΐου 2025. Η εκδήλωση φωτίζει μια λιγότερο γνωστή πτυχή της ζωής του Κωνσταντίνου Καβάφη, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην εμβάθυνση της κατανόησης τόσο του ποιητικού του έργου όσο και της προσωπικής του ιδιοσυγκρασίας.

View more on Ανδρέας Καπανδρέου's website »

Like • 0 comments • flag

Published on July 29, 2025 00:42

Χαρίκλεια Καβάφη του Κοραή Δαμάτη

Η Χαρίκλεια παντρεύτηκε τον Πέτρο-Ιωάννη Καβάφη στην Κωνσταντινούπολη το 1849. Αυτή ήταν 14 ετών και εκείνος 36. Τα δύο πρώτα χρόνια του γάμου τους τα πέρασαν στην Πόλη. Το 1852 έφυγαν για την Αγγλία, όπου ο Καβάφης μεταμόρφωσε την ανατολίτισσα νεαρά σε γυναίκα του κόσμου, με αγγλικά, γαλλικά και ζωγραφική. Το 1854 ή το 1855 η οικογένεια (που στο μεταξύ είχε αποκτήσει τρία παιδιά, τον Γεώργιο -1850-, τον Πέτρο-Ιωάννη -1851- και τον Αριστείδη -1853-) εγκαταστάθηκε στην Αλεξάνδρεια. «Ορισμένες φωτογραφίες της από την εποχή εκείνη, παρά την ατελή φωτογραφική μέθοδο των δεκαετιών ’50 και ’60, δείχνουν πως υπήρξε πράγματι ωραιοτάτη», έγραφε ο Κωνσταντίνος Καβάφης για τη μητέρα του.

Εισαγωγή: Γιώργος Παναγιωτίδης, συγγραφέας - καθηγητής Δημιουργικής Γραφής

Φωτογραφίες Έκδοσης: Cavafy Archive - Onassis Foundation

Ο Κοραής Δαμάτης γεννήθηκε το 1952 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Στην Ελλάδα ήρθε με την οικογένειά τουτο 1962. Σπούδασε θέατρο. Χόρεψε με την ομάδα «Χορικά» της Ζουζούς Νικολούδη και στο Ελληνικό Χορόδραμα της Ραλλού Μάνου. Πήρε μέρος σαν ηθοποιός και χορευτής σε αρκετές παραστάσεις. Δημιούργησε τη θεατρική ομάδα «Έβδομο Θέατρο». Έχει σκηνοθετήσει έργα των Ευριπίδη, Σαίξπηρ, Βάις, Μπρεχτ, Μπέκετ, Λόπε ντε Βέγκα, Ζενέ, Καμύ, Μπωμαρσαί, Αριστοφάνη, Γκομπρόβιτς, Μακ-Νάλλη, Σέρμαν, Ουίλλιαμς, Ιονέσκο, Μολιέρο, Ζιρωντού, Αρμπούζωφ, Ανούιγ, Μακ Ντόνα, Φρίελ, Σεβαστίκογλου, κ.ά. για το Εθνικό Θέατρο, τα ΔΗΠΕΘΕ, το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου και για το ελεύθερο θέατρο. Διδάσκει 43 χρόνια σε Σχολές Θεάτρου. Το 2016 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά του Το Σπίτι Μόνο (εκδόσεις Γαβριηλίδης) και το 2021 η συλλογή ιστοριών του Αφορμές (εκδόσεις Βακχικόν).

Ο Θεατρικός Πολυχώρος ΕΣΤΙΑ, σε συνεργασία με το Ίδρυμα Universitas, παρουσίασε στη Λευκωσία τον θεατρικό μονόλογο «Χαρίκλεια Καβάφη» υπό τη μορφή θεατρικού αναλογίου. Το έργο, γραμμένο από τον σκηνοθέτη, ηθοποιό και συγγραφέα Κοραή Δαμάτη, αντλεί αφορμή από τα ελάχιστα διαθέσιμα ιστορικά τεκμήρια για τη μητέρα του Κωνσταντίνου Καβάφη και, μέσα από τη μυθοπλασία, φιλοτεχνεί τη μορφή μιας πολυσύνθετης, ισχυρής γυναικείας προσωπικότητας του 19ου αιώνα.

Η παράσταση αποτελεί μια ευαίσθητη και πολυεπίπεδη προσέγγιση της Χαρίκλειας Φωτιάδη – Καβάφη, γυναίκας με έντονη πολιτισμική ταυτότητα, εμπειρίες διασποράς και καθοριστική παρουσία στην προσωπική πορεία του Ποιητή. Μέσα από τη φωνή της, αναδεικνύεται η ιδιαίτερη οικογενειακή και συναισθηματική γεωγραφία που περιέβαλε τον Καβάφη, εμπλουτίζοντας την κατανόηση του έργου του.Τον ρόλο της Χαρίκλειας Καβάφη ερμηνεύει η καταξιωμένη Ελληνίδα ηθοποιός Μαρία Αλιφέρη, ενώ επιλεγμένα ποιήματα του Καβάφη αποδίδονται από τους Φάνη Πέτσα και Μάριο Σαρπέτσα, συμβάλλοντας στη σύνθεση ενός πολυφωνικού αφηγηματικού πλαισίου. Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Άγις Παίκος, ενώ τη σκηνογραφική επιμέλεια έχει αναλάβει η Μαρίζα Παρτζίλη. Παρών και στις δύο παραστάσεις θα είναι ο συγγραφέας του έργου, Κοραής Δαμάτης.

Οι παραστάσεις θα πραγματοποιήθηκαν στην Αίθουσα Μελίνα Μερκούρη, το Σάββατο 24 Μαΐου και την Κυριακή 25 Μαΐου 2025. Η εκδήλωση φωτίζει μια λιγότερο γνωστή πτυχή της ζωής του Κωνσταντίνου Καβάφη, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην εμβάθυνση της κατανόησης τόσο του ποιητικού του έργου όσο και της προσωπικής του ιδιοσυγκρασίας.

View more on Ανδρέας Καπανδρέου's website »

Like • 0 comments • flag

Published on July 29, 2025 00:42

Λογοτεχνία στα Ερτζιανά #88 Μελίνα Παπαγεωργίου [Ο κόμης Μόντε Κρίστο / Alexandre Dumas] & Η επιστροφή του Μενέλαου στη Σπάρτη

Ο Ανδρέας Καπανδρέου και η Χριστίνα Γεωργίου φιλοξενούν το θεατρική συγγραφέα Μελίνα Παπαγεωργίου, προτείνουν το βιβλίο "Ο κόμης Μόντε Κρίστο" του Alexandre Dumas και συζητούν για τη λογοτεχνία και τη μουσική.

Μαζί τους και η Ελένη Σιούφτα με το ένθετο για τα Ομηρικά Έπη και την Αρχαία Ελληνική Γραμματεία.

Λογοτεχνία στα Ερτζιανά: ραδιοφωνική εκπομπή αφιερωμένη στο Βιβλίο, τη Λογοτεχνία και τον Πολιτισμό.

Η εκπομπή Λογοτεχνία στα Ερτζιανά μεταδίδεται κάθε Τρίτη στις 19:10, στο Πρώτο Πρόγραμμα του ΡΙΚ (97.2FM) και τα Σάββατα στις 9:00 το πρωί, από τον Ραδιοφωνικό Σταθμό του Πανεπιστημίου Κύπρου UCY Voice (95.2FM)

Kαι στο διαδίκτυο:

ΡΙΚ: http://cybc.com.cy

UCY Voice: https://www.ucyvoice.com/

Μπορείτε να ακούσετε όλες τις εκπομπές σε επανάληψη (audio on demand) από εδώ

ΡΙΚ Audio On Demand

UCY Voice Audio On Demand

View more on Ανδρέας Καπανδρέου's website »

Like • 0 comments • flag

Published on July 26, 2025 21:00

Παρουσίαση του βιβλίου της Αφροδίτης Χατζηπετρή «Τα μυστήρια της ζωής»

Του Ανδρέα Καπανδρέου

Αγαπητές φίλες και αγαπητοί φίλοι,
Καλημέρα σας και σας ευχαριστώ θερμά που βρίσκεστε σήμερα εδώ μαζί μας, σ’ αυτήτην ξεχωριστή συνάντηση στο όμορφο χωριό Αγρός.

Για όσους δεν με γνωρίζουν, ονομάζομαι Ανδρέας Καπανδρέου.Είμαι βιβλιοθηκονόμος στη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου, είμαι συγγραφέαςκαι παρουσιαστής της ραδιοφωνικής εκπομπής Λογοτεχνία στα Ερτζιανά που μεταδίδεταιαπό το Πρώτο Πρόγραμμα του ΡΙΚ και από τον Ραδιοφωνικό Σταθμό του ΠανεπιστημίουΚύπρου.

Σήμερα, έχουμε τη χαρά και την τιμή να παρουσιάσουμε τηνπρώτη ποιητική συλλογή μιας γυναίκας που εμπνέει βαθύ σεβασμό και θαυμασμό —της Αφροδίτης Χατζηπετρή. Μιας γυναίκας με πλούσια διαδρομή ζωής, που στα 85της χρόνια κάνει ένα τολμηρό και συγκινητικό βήμα: καταθέτει δημόσια την ψυχήτης μέσα από την ποίηση.

Το βιβλίο της, με τον τίτλο «Τα μυστήρια της ζωής», δενείναι απλώς μια συλλογή ποιημάτων. Είναι ένα ταξίδι. Ένα ταξίδι μέσα από τονχρόνο, τις μνήμες, τις χαρές και τις δυσκολίες, ένα μωσαϊκό εμπειριών καισυναισθημάτων, δοσμένων με την αμεσότητα, την αλήθεια και τη γνησιότητα τηςκυπριακής διαλέκτου.

Σήμερα, λοιπόν, δεν θα παρουσιάσουμε απλώς ένα βιβλίο. Θαγνωρίσουμε έναν άνθρωπο. Θα αφουγκραστούμε τη φωνή μιας γυναίκας που συνεχίζεινα ονειρεύεται, να δημιουργεί και να επικοινωνεί. Θα μιλήσουμε για το έργο της,αλλά και για τον βαθύτερο κόσμο που την καθορίζει και την εμπνέει.

Πριν προχωρήσουμε στην ουσία του έργου, επιτρέψτε μου νασας πω λίγα λόγια για την ίδια τη συγγραφέα – γιατί η ζωή της είναι με έναντρόπο, το ίδιο ενδιαφέρουσα όσο και οι στίχοι της.

Η Αφροδίτη Χατζηπετρή γεννήθηκε το 1940, εδώ στον Αγρό,όπου και μεγάλωσε μέχρι τα δεκαοχτώ της χρόνια. Μετά την αποφοίτησή της από τηνΑπεήτειο Ανωτέρα Σχολή, ακολούθησε μια σημαντική πορεία σπουδών καιεπαγγελματικής δράσης στην Αγγλία, σπουδάζοντας Γενική και ΨυχιατρικήΝοσηλευτική, αλλά και Διοίκηση. Εργάστηκε σε διάφορα νοσοκομεία του ΗνωμένουΒασιλείου, φτάνοντας μάλιστα σε διευθυντικές θέσεις.

Στα 57 της χρόνια, επέστρεψε στην Κύπρο και, ακούραστη όπωςείναι, συνέχισε να μαθαίνει και να σπουδάζει. Αυτή τη φορά, επέλεξε ναεμβαθύνει στη Βυζαντινή μουσική.

Και κάπου εκεί, άρχισε να ξεδιπλώνει έναν άλλο εσωτερικόκόσμο – τον ποιητικό. Γράφει ποίηση στην κυπριακή διάλεκτο τα τελευταία τέσσεραχρόνια. Η Αφροδίτη Χατζηπετρή θα λέγαμε πως είναι μια ξεχωριστή περίπτωσηδημιουργού. Παρόλο που αγαπούσε από παιδί τα Νέα Ελληνικά και στο σχολείο, όπωςη ίδια αποκαλύπτει, διακρινόταν στις εκθέσεις, μόλις στα 85 της χρόνια τόλμησενα «εκτεθεί» στο ευρύ κοινό και να εκδώσει την πρώτη της ποιητική συλλογή.

Το ταξίδι μέχρι την έκδοση του βιβλίου της, έχει και αυτότη δική του ξεχωριστή ιστορία. Ο εκδότης Αντώνης Θαλασσέλης, ιδιοκτήτης τωνεκδόσεων Φιλολογική Πρωτοχρονιά, εντόπισε κάποια ποιήματά της στοδιαδίκτυο και της πρότεινε να συμμετάσχει στον ετήσιο συλλογικό τόμο πουεκδίδει. Η συνεργασία τους εξελίχθηκε σε κάτι βαθύτερο που οδήγησε στην έκδοσητου παρόντος βιβλίου. Η έκδοση έγινε στην Αθήνα, το 2025. Την εικαστική πλευράτης έκδοσης συμπληρώνει η ζωγραφιά της Κούλλας Φοινικαρίδου που κοσμεί τοεξώφυλλο.

Η γνωριμία μου με την Αφροδίτη έγινε σε μια ποιητικήεκδήλωση στη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου. Η Αφροδίτη, με μια σεμνότητακαι έναν δισταγμό που προδίδει ευγένεια ψυχής, με πλησίασε στο διάλειμμα καιμου εξομολογήθηκε ότι γράφει και αυτή ποίηση. Με ρώτησε αν θα με ενδιέφερε να διαβάσωκαι να παρουσιάσω το βιβλίο της όταν εκδοθεί. Και κάπως έτσι, λίγες εβδομάδεςαργότερα, με επισκέφτηκε στο γραφείο μου φέρνοντάς μου δύο αντίτυπα τουτυπωμένου πια, βιβλίου της – ένα για εμένα και ένα για τη Βιβλιοθήκη τουΠανεπιστημίου.

Ομολογώ πως διάβασα το βιβλίο απνευστί. Με άγγιξε, μεσυγκίνησε, με έκανε να νιώσω πως γνώρισα πιο ουσιαστικά τη συγγραφέα. Μέσα απότους στίχους της Αφροδίτης, γνώρισα τις αναμνήσεις της, τα συναισθήματά της,τον κόσμο που κουβαλά στην ψυχή της. Και, ναι, έμαθα και πράγματα που δενήξερα!

Όπως, για παράδειγμα, τι είναι οι μάτσιες – ένα παραδοσιακόυποπροϊόν του σταφυλιού, λιχουδιά των παιδιών στις παλιότερες εποχές. Το ομώνυμοποίημα της Αφροδίτης μου γέννησε την περιέργεια να ερευνήσω και να ανακαλύψωκάτι καινούργιο. Αυτό ακριβώς κάνει η καλή ποίηση: μας ωθεί να νιώσουμε, νασκεφτούμε, να μάθουμε.

Το βιβλίο όμως έχει κι άλλα λαογραφικά αλλά και ιστορικάστοιχεία τα οποία φαίνεται να έχουν εμπνεύσει την συγγραφέα. Όπως γιαπαράδειγμα στο ποίημα «Άγριο τριαντάφυλλο ροδής δαμασκηνής» που κάνει αναφοράστον συγχωριανό της σπουδαίο λαογράφο Νέαρχο Κληρίδη ο οποίος το 1917 έφερε καιδιέδωσε το συγκεκριμένο φυτό στον Αγρό. Ένα λουλούδι για το οποίο ο Αγρός είναιξακουστός μέχρι και σήμερα.

Οι παιδικές αναμνήσεις και η νοσταλγία για το χωριό είναιεπίσης διάσπαρτες στο βιβλίο – χειμώνας στο χωριό, Χριστουγεννιάτικεςαναμνήσεις, νοσταλγία για τους παιδικούς φίλους και αγάπη για το χωριό της τονΑγρό. Διαβάζω από το ποίημα «Ο τόπος που γεννήθηκα»:

Τζιαμέπου εγεννήθηκα

το φωςτο πρώτον είδα

τοντόπο θα τον αγαπώ

εν οΑγρός πατρίδα

Η Αφροδίτη μοιράζεται προσωπικές αναμνήσεις. Μέσα από τουςστίχους της μας μεταφέρει, στα Χριστούγενναπου έζησε μικρή στο χωριό, στις παιδικές της παρέες αλλά μας διηγείται μεέντονη συναισθηματική φόρτιση και τον χαμό των γονιών της,.

Τα ποιήματά της Αφροδίτης δεν είναι απλώς στίχοι. Είναιμικρά ψηφιδωτά από τη ζωή, από τις μνήμες της, από την παράδοση, την ιστορία,την καθημερινότητα, τη φύση, αλλά και από τη βαθύτερη υπαρξιακή αγωνία.

Ιδιαίτερη θέση στην ποίηση της Αφροδίτης έχουν οι γονικέςφιγούρες. Έτσι, μέσα από τις προσωπικές αναμνήσεις αναδύεται και ο πόνος γιατον χαμό του πατέρα (βλέπε το ποίημα «Ο πατέρας μου ο Λεωνίδας»), ενώ ποίημααφιερώνει φυσικά και στη μητέρα της «Μάνα ανεκτίμητη αξία».

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφέρουμε ότι ολόκληρο τοβιβλίο είναι αφιερωμένο στους γονείς της Λεωνίδα και Μαρία για τους οποίους ηευγνωμοσύνη αλλά και η νοσταλγία της είναι διάχυτες μέσα από τουςσυγκεκριμένους στίχους.

«Ένα αναπάντεχο γεγονός» για έναν συγγενή που χάθηκεαπροσδόκητα. Θάνατοι, μνημόσυνα, μνήμες, νοσταλγία αποτελούν πηγή έμπνευσης γιατη συγγραφέα.

Μέσα από τα ποιήματά της η Αφροδίτη αναδεικνύει την αγάπηγια τον τόπο της (βλέπε το ποίημα «Ο τόπος που γεννήθηκα», αλλά και για τηνπαράδοση, ειδικά του χωριού της, του Αγρού αφού μας μεταφέρει από την παρασκευήτου χαλουμιού, μέχρι τη διάδοση του ροδοπέταλου στον Αγρό από τον λαογράφοΝέαρχο Κληρίδη, στον οποίο αφιερώνει σημαντικό μέρος της συλλογής.

Μέσα στις σελίδες του βιβλίου συναντάμε επίσης ποίησηεμπνευσμένη από τη θρησκευτική ζωή και τα θρησκευτικά μυστήρια. Άλλα θέματα μετα οποία καταπιάνεται η Αφροδίτη Χατζηπετρή στα ποιήματά της είναι η έγνοια γιατην Κύπρο («Δοκιμή/Προσευχή»). Ο Θαυμασμός προς τη φύση την άνοιξη, τοφθινόπωρο, τις βροχές, το αγιόκλημα, τα ζώα, τα δάση («Άρωμα Φθινοπώρου»,«Άρωμα χειμώνα», «Ο καιρός του Μαρτίου», «Οι βροχές του Οκτώβρη», «Τοαγιόκλημα», «Τα ζώα μας», «Η λατζιά – χρυσοπράσινο φύλλο», «Ο θάμνος ρουδί», «Οπεύκος δίπλα», «Τα δάση μας», «Η μαγεία της φύσης», κ.α) . Τα ποιήματα αυτάείναι ύμνος στη μαγεία του φυσικού κόσμου, τον οποίο η συγγραφέας βλέπει μεευλάβεια.

Η συλλογή όμως περιλαμβάνει και φιλοσοφικά και υπαρξιακάποιήματα, όπως για παράδειγμα το ποίημα «Άνθρωπος αυτοκαταστροφικός», ή το«Φτήνισε η ανθρώπινη ζωή», που πραγματεύονται τις αγωνίες του σύγχρονου κόσμου,τη βία, τις πυρκαγιές, την απώλεια.

Από τα ποιήματα της Αφροδίτης Χατζηπετρή δεν λείπει,βέβαια, και η επικαιρότητα αφού η συγγραφέας εμπνεύστηκε για παράδειγμα από τηνσύγκρουση των τρένων στην Ελλάδα και την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.Και βέβαια, την πανδημία, που αποτυπώνεται με ευαισθησία στα ποιήματα «Πως θααπασχοληθώ» και «Μελαγχολική ψυχή».

Ιδιαίτερη μνεία κάνει σε ένα της ποίημα στη φιγούρα τουνοσηλευτή – μια ταυτότητα που γνωρίζει καλά (βλέπε ποίημα «Η νοσηλεύτρια», σ.74)

Επάγγελμαλειτούργημα

ηνοσοκόμα έχει

Στοπροσκεφάλι ασθενή

μέρανύχτα να τρέχει

Αφιερώνει, επίσης ποιήματα στον Λέοντα Τολστόι από τον οποίοεμπνέεται, μα και στον Νέαρχο Κληρίδη, η φιγούρα του οποίου διατρέχει σανσπονδυλική στήλη το έργο της. Συγκεκριμένα στο ποίημα «Ο Νέαρχος Κληρίδης,δάσκαλος, λαογράφος και λογοτέχνης» (σελ.98), κάνει μια αναδρομή στη ζωή του ξεκινώνταςαπό τη γέννησή του το 1892.

Θα ήθελα να εκφράσω από καρδιάς τη συγκίνησή μου για τογεγονός ότι μοιραστήκαμε όλοι μαζί αυτό το όμορφο ταξίδι στην ψυχή τηςΑφροδίτης Χατζηπετρή.

Η Αφροδίτη Χατζηπετρή είναι ένα φωτεινό παράδειγμαδημιουργικότητας, τόλμης και πνευματικής συνέπειας. Απέδειξε πως ποτέ δεν είναιαργά για να μοιραστεί κανείς το φως που κρύβει μέσα του. Στα 85 της χρόνιαέκανε το όνειρό της πραγματικότητα και μας προσέφερε ένα βιβλίο αυθεντικό,αληθινό, ανθρώπινο.

Το βιβλίο που μας χάρισε, «Τα μυστήρια της ζωής» δεν είναιαπλώς μια ποιητική κατάθεση. Είναι μια υπενθύμιση ότι ποτέ δεν είναι αργά ναεκφραστούμε, να δημιουργήσουμε, να μοιραστούμε τον εσωτερικό μας κόσμο με τουςάλλους. Και αυτό είναι ένα μεγάλο δώρο — όχι μόνο για τη συγγραφέα, αλλά καιγια εμάς τους αναγνώστες.

Αφροδίτη, σε ευχαριστούμε. Για το θάρρος, την ευαισθησίακαι την αλήθεια σου. Για την αγάπη σου για τη ζωή, για τη φύση, για την Κύπρομας, για τον άνθρωπο.

Και σε εσάς, αγαπητοί φίλοι, ένα μεγάλο ευχαριστώ για τηνπαρουσία σας, για την προσοχή και την ανταπόκρισή σας. Εύχομαι να κρατήσετεμαζί σας κάτι από τη ζεστασιά, τη σοφία και την ποίηση που μας χάρισε σήμερα ηΑφροδίτη Χατζηπετρή.

Να είστε όλοι καλά και… καλή ανάγνωση!

View more on Ανδρέας Καπανδρέου's website »

Like • 0 comments • flag

Published on July 21, 2025 21:00

Παρουσίαση βιβλίου Αφροδίτης Χατζηπετρή «Τα μυστήρια της ζωής»