Εθνική και Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη της Σλοβενίας: Παρουσίαση και Ιστορία

 

Η Εθνική καιΠανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη της Σλοβενίας (σλοβενικά: Narodna in univerzitetnaknjižnica, NUK) αποτελεί το κορυφαίο εκπαιδευτικό και πολιτιστικό ίδρυμα τηςχώρας. Βρίσκεται στην καρδιά της Λιουμπλιάνα και λειτουργεί τόσο ως εθνικήβιβλιοθήκη όσο και ως κεντρική ακαδημαϊκή βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου τηςΛιουμπλιάνα. Η αποστολή της περιλαμβάνει τη συλλογή, διατήρηση και παροχήπρόσβασης στην γραπτή κληρονομιά της Σλοβενίας, την υποστήριξη τηςεπιστημονικής έρευνας και την προώθηση της πολιτιστικής συμμετοχής.

ΙστορικήΕξέλιξη

Ίδρυσηκαι Πρώτα Χρόνια (1774–1850)

Η βιβλιοθήκη ιδρύθηκε το 1774 με διάταγμα της αυτοκράτειρας Μαρίας Θηρεσίας της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων.

Η αρχική της συλλογή αποτελούνταν από 637 βιβλία που προήλθαν από το διαλυμένο ιησουιτικό κολλέγιο της Λιουμπλιάνα, τα οποία διασώθηκαν μετά από μια πυρκαγιά και εμπλουτίστηκαν με υλικό από άλλα διαλυμένα μοναστήρια.

Το ίδρυμα, γνωστό ως Λύκειο Βιβλιοθήκη, απέκτησε το δικαίωμα να λαμβάνει υποχρεωτικά αντίτυπα από την επαρχία της Καρνιόλας το 1807, ενώ αυτό το προνόμιο επεκτάθηκε προσωρινά στις Ιλλυρικές επαρχίες κατά τη διάρκεια της γαλλικής κυριαρχίας.

Μετασχηματισμόςκαι Ανάπτυξη (1850–1919)

Μετά την κατάργηση του Λυκείου το 1850, η βιβλιοθήκη έγινε η κύρια βιβλιοθήκη αναφοράς της Καρνιόλας.

Το 1791, η συλλογή είχε φτάσει τα 20.000 βιβλία και τρία χρόνια αργότερα έγινε δημόσια βιβλιοθήκη.

Μετάβασησε Εθνική και Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη (1919–1945)

Το 1919, μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την ίδρυση του Πανεπιστημίου της Λιουμπλιάνα, η βιβλιοθήκη μετονομάστηκε σε Κρατική Βιβλιοθήκη Αναφοράς και έγινε κεντρική βιβλιοθήκη για τη Σλοβενία, λαμβάνοντας υποχρεωτικά αντίτυπα από όλη την περιοχή.

Το 1921 άρχισε να εξυπηρετεί το νέο πανεπιστήμιο και να συλλέγει υποχρεωτικά αντίτυπα από όλη τη Γιουγκοσλαβία.

Το 1938 μετονομάστηκε σε Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη.

ΑρχιτεκτονικόΟρόσημο (1930–1941)

Το σημερινό κτίριο της βιβλιοθήκης σχεδιάστηκε από τον διάσημο Σλοβένο αρχιτέκτονα Jože Plečnik. Το όραμά του, που δημοσιεύτηκε το 1930, υλοποιήθηκε μετά από αρχική αντίσταση, κυρίως χάρη στην υποστήριξη των φοιτητών.

Η κατασκευή ξεκίνησε το 1936 και ολοκληρώθηκε το 1941. Το κτίριο θεωρείται αριστούργημα του Plečnik, με χαρακτηριστική πρόσοψη εμπνευσμένη από ιταλικά αναγεννησιακά παλάτια και συμβολικά διακοσμητικά στοιχεία, όπως τα κεφάλια του Πήγασου στις εισόδους.

Από το 2021, η βιβλιοθήκη αποτελεί μέρος της λίστας παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO ως βασικό έργο του Plečnik στη Λιουμπλιάνα.

ΜεταπολεμικήΠερίοδος έως Σήμερα (1945–σήμερα)

Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η βιβλιοθήκη αναγνωρίστηκε επίσημα ως εθνική βιβλιοθήκη της Σλοβενίας και έλαβε το σημερινό της όνομα το 1945.

Μετά την ανεξαρτησία της Σλοβενίας το 1991, η NUK ανέλαβε επιπλέον εθνικές αρμοδιότητες, συμπεριλαμβανομένου του διεθνούς βιβλιογραφικού ελέγχου και της υποστήριξης του εθνικού δικτύου βιβλιοθηκών.

Η βιβλιοθήκη συνεχίζει να επεκτείνει τις συλλογές και τις υπηρεσίες της, υιοθετώντας ψηφιακές τεχνολογίες για να εξυπηρετεί τόσο τοπικούς όσο και διεθνείς χρήστες.

Συλλογέςκαι Υπηρεσίες

Η NUK διαθέτει σχεδόν 2,75 εκατομμύρια τόμους, συμπεριλαμβανομένων μεσαιωνικών χειρογράφων, παλαιτύπων, αναγεννησιακών εκδόσεων, χαρτών, φωτογραφιών, μουσικών ηχογραφήσεων και ψηφιακών πόρων.

Αποτελεί τη βιβλιοθήκη υποχρεωτικής κατάθεσης για τη Σλοβενία, διασφαλίζοντας τη διατήρηση όλων των δημοσιευμένων υλικών.

Ειδικές συλλογές περιλαμβάνουν μουσική, χειρόγραφα, παλαιά βιβλία, χαρτογραφία, οπτικοακουστικό υλικό και εικονογραφικά αρχεία.

Η βιβλιοθήκη υποστηρίζει την έρευνα, οργανώνει εκθέσεις, σεμινάρια και συνέδρια και συμμετέχει σε διεθνή δίκτυα βιβλιοθηκών.

Η NUK φιλοξενεί επίσης τα γραφεία ISBN, ISMN και ISSN της Σλοβενίας και συντονίζει την ανάπτυξη των βιβλιοθηκών σε εθνικό επίπεδο.

Αρχιτεκτονικήκαι Συμβολισμός

Το κτίριο της βιβλιοθήκης αποτελεί σημαντικό πολιτιστικό ορόσημο, χτισμένο στη θέση του πρώην Δουκικού Ανακτόρου που καταστράφηκε στον σεισμό του 1895.

Η πρόσοψη συνδυάζει τούβλο και πέτρα, εμπνευσμένη από το Palazzo Zuccari της Ρώμης, ενώ η μεγάλη σκάλα διαθέτει 32 κίονες από μαύρο μάρμαρο Podpeč.

Ο σχεδιασμός αντανακλά το όραμα του Plečnik για τη βιβλιοθήκη ως «ναό της γνώσης», με συμβολικά στοιχεία που οδηγούν τους επισκέπτες στον κόσμο της μάθησης.ΠρόσφατεςΕξελίξεις Η NUK γιόρτασε τα 250 χρόνια λειτουργίας της το 2024, επιβεβαιώνοντας τον διαχρονικό της ρόλο στην σλοβενική κοινωνία.

Η βιβλιοθήκη αντιμετωπίζει προκλήσεις χώρου λόγω της συνεχούς αύξησης των συλλογών της και υπάρχουν σχέδια για νέο κτίριο (NUK II), με την κατασκευή να αναμένεται μετά το 2025.

Η NUK συνεχίζει να καινοτομεί, λανσάροντας πρόσφατα ψηφιακά και τεχνολογικά έργα με τεχνητή νοημοσύνη για την ενίσχυση της πρόσβασης του κοινού σε ιστορικό υλικό.

Η Εθνική καιΠανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη της Σλοβενίας αποτελεί θεματοφύλακα της γραπτήςκληρονομιάς της χώρας και ζωντανό κέντρο επιστημονικής και πολιτιστικήςδραστηριότητας. Η πλούσια ιστορία της, η αρχιτεκτονική της σημασία και ηδέσμευσή της στην καινοτομία υπογραμμίζουν τον κεντρικό της ρόλο στη σλοβενικήκοινωνία.