Mustafa Kemal Yılmaz's Blog, page 3

Moskova 2042

Bugün blogda Türkçeye henüz çevrilmemiş bir kitabı tanıtmak istiyorum. Vladimir Voynoviç’in imzasını taşıyan fantastik anti-ütopya Moskova 2042. Voynoviç 1960’ların sonlarından itibaren çağdaş Rus edebiyatına damgasını vuran isimlerden. En çok Er İvan Çonkin’in Hayatı ve Olağanüstü Maceraları ile tanınıyor. Bu parlak roman yazarını şöhrete kavuşturmanın yanı sıra Sovyet devletiyle de başını fena halde derde sokmuş. Öyle […]

Söyleşi: Eyüp Karakuş’la Rus edebiyatı ve Rusça çeviriler üzerine

Şarap dumanları söyleşilerinde bu kez bir hemşehrimi ağırlıyorum. Dovlatov, Tolstaya, Sorokin ve Stepanova’nın yapıtlarını dilimize kazandıran Eyüp Karakuş nispeten sıra dışı denilebilecek çevirmenlik hikâyesini bizlerle paylaşıyor. Öncelikle sizi tanıyabilir miyiz? Eyüp Karakuş kimdir, Rusçayı nerede öğrendiniz? Her şeyiyle 20. Yüzyıla ait bir insanım. Geçen yüzyılda doğdum, şekillendim, deneyimlerimi ve birikimlerimi cep telefonu ve internetin olmadığı […]

Norm Macdonald

Kanadalı komedyen Norm Macdonald hayatını kaybetti. On bir yıldır sinsi sinsi mücadele ettiği lösemiyi, kendi deyimiyle, ölmek suretiyle alt etti. Ölüm haberini alınca pek çok hayranı gibi ben de yotutube dehlizlerine daldım, eski videolarını izlemeye koyuldum. Sanatçının “Moth Joke”, yani “Güve Şakası” olarak bilinen, Kanada gibi soğuk bir hikayesi var. İçine serpiştirdiği saçma sapan isimlerden […]

Ardis: Rus edebiyatına dair bir Amerikan rüyası

Rus edebiyatının yirminci yüzyıl serüveni Barış Manço şarkısında dile gelen o retorik soruyla özetlenebilir: “Altın çöpe düşse değerin kaybeder mi, tenekeyi parlatsan hiç çeyrek altın eder mi.” Gazeteci-tarihçi Nikolay Uskov’un 2021 tarihli kitabı Ardis: Rus Edebiyatına Dair Bir Amerikan Rüyası, teneke sevicilerin çöpe attığı yapıtların yeniden gün yüzüne çıkmasında büyük rol oynayan en gözü pek […]

Sonbahar Maratonu

Gürcü asıllı Sovyet yönetmen Georgi Daneliya’nın Sonbahar Maratonu adlı bir filmi var. Mosfilm’in Youtube sayfasından Türkçe altyazıyla izlenebilir. Yapımcı konusunu şöyle özetlemiş: “Nazik ve sempatik Buzıkin kimseyi kırmak istemediği için herkese yardım etmeye çalışır. Ama kendini gitgide daha karmaşık durumların içinde bulur, öyle ki bir noktadan sonra parçalandığını hisseder. Karısı onu terk eder. Sevgilisi onu […]

Söyleşi: Ali Rıza Dırık’la Rus edebiyatı ve Rusça çeviriler üzerine

Sovyet edebiyatıyla tanışıklığım Rus edebiyatıyla tanışıklığımdan daha eski. 90’ların sonunda Ankara’da bir kısım üniversite gençliği Dostoyevski’den, Çehov’dan, Bulgakov’dan ziyade bugün adını Rusya’da bile pek az kimsenin bildiği ve yapıtları ekseriyetle 70 ve 80’lerde Türkçeye kazandırılmış yazarları okuyordu, ben de istisna değildim. Hatta bu yapıtların arasında kült mertebesine ulaşmış romanlar vardı. Çelik Böyle Sertleşti, Volokolomskoye Şosesi […]

Mimino’nun yeşil timsahı

Sovyet sanatında sansürden geçen yapıtlar bile sosyalist varoluşa itiraz eden ayrıntılarla dolu. Belki sanatın doğası bunu gerektirdiğinden, belki sansürün önceliklerinin konjonktüre göre değişmesinden. Tüketim ürünleri bağlamında bir romandan ve bir sinema filminden, biri sansürden geçen, diğer geçemeyen iki örnek vermek istiyorum. Önce sansürden geçemeyen. İlya İlf ve Yevgeni Petrov’un 1927 tarihli ölümsüz romanı On İki […]

Sinema Evi

Nevski’den Malaya Sadovaya’ya sapıyorum. Kuşatmanın kedileri anısına dikilen heykelleri görmek var aklımda. Fakat öyle küçükler ki sokak numarasını bilmeme rağmen bir süre aramak zorunda kalıyorum. İşte oradalar. Meşhur mağazanın yan duvarında, dört metre yüksekte ağır başlı Yelisey ve tam karşısında, sokağın diğer tarafında cilveli Vasilisa. Kafamda belirli bir plan yok. Kedicikleri fotoğrafladıktan sonra Malaya Sadovaya’da […]

Şalamov’un mektubu

Bu yazıda 1972 yılında Sovyet iktidarının Varlam Şalamov’un omurgasını nasıl kırdığını anlatacağım. Ama önce zorunlu bir özet. Şalamov ilk kez 1929’da tutuklanır. “Lenin’in vasiyeti” olarak bilinen belgeyi basan bir yeraltı matbaasına yapılan baskında yakalanınca “Sovyet karşıtı propaganda” suçlamasıyla 3 yıl hapis cezası alır. Cezasını çektikten sonra Moskova’ya döner. İkinci defa tutuklanışı 1937’ye rastlar. Bu kez […]

Yeni kitap: Pisi Pisi Paşa

Çocuklar ve anne-babaları için yazdığım üçüncü kitabım Pisi Pisi Paşa kısa bir süre önce yayınlandı. Tudem adına editörlüğünü Hülya Dayan’ın yaptığı kitabı Emre Karacan resimledi. Pisi Pisi Paşa diğerlerinden daha geç kitaplaşsa da aslında benim ilk projem. Kitap için ilk kez dosya açtığım tarih Ocak 2015 idi, yani kızımın bir yaşına henüz bastığı sıralar. O […]