I Still Love H.E.R.
Το βιβλίο I Still Love H.E.R. του Κώστα Σαββόπουλου είναι μέρος της απάντησης όταν η πατριαρχία παραπονιέται: «α δεν σας νοιάζει η ανδρική καταπίεση». Μας νοιάζει, αλλά είναι δικιά σας δουλειά να τη μελετήσετε, να την καταλάβετε, να μιλήσετε για αυτή (κυρίως μεταξύ σας) και να δημιουργήσετε πρωτοβουλίες ώστε να αλλάξει το πλαίσιο της αρρενωπότητας όπως εσείς τη διδαχθήκατε κι εμείς τη βιώνουμε.
Η πρόθεση του βιβλίου πάει κόντρα στο ρεύμα: στοχάζεται με κριτική ματιά αλλά και γνήσιο ενδιαφέρον πάνω στην κουλτούρα της αρρενωπότητας, και πιο συγκεκριμένα, της υπεραρρενωπότητας όπως αυτή κατασκευάζεται, εξιδανικεύεται και αναπαράγεται στον κόσμο της ραπ, ως φωνή των αποκλεισμένων, αλλά και ως μέρος του πατριαρχικού συνόλου – κανείς δεν θα ξέφευγε από το εργοστάσιο παραγωγής μας.
Η συμβολή του βιβλίου είναι σημαντική όχι μόνο επειδή αποδομεί την gangsta αρρενωπότητα με συγκεκριμένα παραδείγματα, αναλύοντας στίχους και εικόνες από τον αμερικανικό και τον ελληνικό χώρο, αλλά κυρίως επειδή το κάνει με έναν τρόπο στοχαστικό, χωρίς διδακτισμό και καταγγελία – περισσότερο ως ανάλυση πολιτικής και κοινωνικής κατανόησης.
Το φεμινιστικό κίνημα έχει να διαχειριστεί την οργή για τις εκφάνσεις της πατριαρχίας κι έτσι έρχεται η ανάγκη να ανοίγονται χώροι όπου οι άνδρες καλούνται να μιλήσουν οι ίδιοι για το φύλο τους. Όχι για να εξιλεωθούν, αλλά για να αναλάβουν ευθύνη και να παραδεχτούν ανοιχτά πως η κουλτούρα μέσα στην οποία μεγάλωσαν είχε –και έχει– πολλές προβληματικές πτυχές στα έμφυλα ζητήματα. Η έμφυλη κριτική σκέψη δεν είναι υπόθεση μόνο των γυναικών ή των queer ατόμων, αλλά όλων όσων θέλουν να ζήσουν σε έναν κόσμο πιο ελεύθερο και πιο δίκαιο. Η προσέγγιση οφείλει να αποφύγει μια «εύκολη συμμαχία» δηλαδή δεν είναι ο δρόμος ένας άνδρας απλώς να σταθεί «στο πλευρό» των γυναικών ράπερ, ούτε (φυσικά) να επιχειρήσει να μιλήσει αντί γι’ αυτές. Το κείμενο φωτίζει το πώς το ανδρικό φύλο μέσα στη ραπ είναι –και αυτό– μια κατασκευή, συχνά φορτωμένη με επικίνδυνα πρότυπα όπως αυτό του υπερμάτσο ράπερ όπου οι γυναίκες έχουν ρόλο αντικειμένου στο βιντεο κλιπ. Αργότερα, όταν οι γυναίκες διεκδικούν τη θέση τους στη ραπ παραμένουν περιθωριοποιημένες – όχι επειδή δεν υπάρχουν, αλλά επειδή η ανδροκεντρική νοοτροπία της σκηνής δεν έχει ακόμα αμφισβητηθεί σε βάθος.
Το κείμενο σίγουρα ανοίγει έναν διάλογο στην Ελλάδα μιας και ο φεμινισμός δεν είναι μόνο θέμα γυναικών· όπως έγραψε και η Adichie Chimamanda Ngozi, «We Should All be Feminists». Μάλιστα, η αγάπη για τη ραπ μπορεί να συνυπάρξει με τη φεμινιστική κριτική – όχι μόνο να συνυπάρξει, αλλά και να ανθίσει εξαιτίας της. Η κριτική είναι συχνά χειρονομία φροντίδας.