جنگ دوم
در روز ۹ آوریل سال ۱۹۴۳، قطاری حامل ۱,۶۳۱ یهودی از اردوگاه بازداشت نازی ها در بلژیک به مقصد اتاق های گاز آشویتس به راه افتاد. اما مبارزان گروه مقاومت قطار را متوقف کردند. ۷۰ سال بعد، پسری که آن شب از قطار برای آزادی بیرون پرید، خاطرات واضح و زنده ای به یاد دارد. در فوریه ۱۹۴۳، هنگامی که سیمون گرونوسکی ۱۱ ساله با مادر و خواهرش مشغول خوردن صبحانه بودند، دو تن از عوامل گشتاپو به مخفی گاه آنها در بروکسل حمله کردند. آنها را به مقر بدنام نازی ها در خیابان پرآوازه لوئیز، که از آن به عنوان زندان یهودی ها و شکنجه گاه نیروهای مقاومت استفاده می شد، منتقل کردند.
در حال حاضر محل زندگی گرونوسکی با ساختمانی که در آن دو شب بدون آب و غذا در بازداشت سپری کرده بود، با پای پیاده دو دقیقه فاصله دارد. او می گوید: "پدر و مادر من فقط یک اشتباه کرده بودند، اما اشتباهی جدی. آن هم این که... یهودی به دنیا آمده بودند- جرمی که آن زمان، مجازاتش تنها مرگ بود". سیمون، مادر و خواهرش از آنجا به سرباز خانه دوسین (Kazerne Dossin)، اردوگاه بازداشتی در۳۰ مایلی شهرستان مشلان در فلاندر، منتقل شدند. گرونوسکی می گوید: "به صورت ناگهانی، تنها به جرم داشتن "چهره یهودی" کتک می خوردیم، در نتیجه مجبور بودیم توجه آنها را به خودمان جلب نکنیم".
"برای کوچک ترین تخلف، مورد ضرب و شتم قرار می گرفتیم و تا زمان تبعید، در انفرادی حبس می شدیم. گاهی اوقات، همه ۱۰۰ نفری که با هم در یک اتاق بودیم را با هم تنبیه می کردند. گاهی مجبورمان می کردند برای ساعت ها در حیاط بایستیم، بی آنکه شب یا روز یا چگونگی وضعیت هوا برایشان اهمیتی داشته باشد".
بازداشت شدگان، از سرباز خانه دوسین مستقیماً به اردوگاه مرگ فرستاده می شدند
بیشتر زندانی ها می دانستند که قرار است از کشور اخراج شوند، اما هرگز فکرش را هم نمی کردند که قرار است دسته جمعی اعدام شوند. در روز ۱۸ آوریل، به سیمون و ۱۶۳۰ نفر دیگر، از جمله مادرش شانا، خبر رسید که روز بعد با قطار تبعید خواهند شد. یک ماه پیش از آن، هنگامی که آلمانی ها به خانه گرونسکی ها یورش بردند، پدر سیمون، لئون، در بیمارستان بستری بود. مادرش بی درنگ به آنها گفت که بیوه است. خواهر بزرگ تر ۱۸ ساله اش ایتا، که متولد بلژیک بود و ملیت بلژیکی داشت، جدا از باقی خانواده به کاروان دیگری فرستاده شد. سیمون، که مانند پدر و مادرش و اکثریت یهودیان بلژیک ملیتی نداشت، آخرین خاطره ای که از خواهرش دارد مربوط به لحظه ای است که بازداشتگاه را ترک می کردند. خواهرش را به یاد می آورد که گریه کنان با او خداحافظی می کرد. او می گوید: "مفهوم تبعید را به درستی درک نمی کردم و نمی دانستم چه پیشامدی در انتظارم بود. در دنیای کوچک خودم سیر می کردم که در آن پسر بچه پیشاهنگی بودم. با خود فکر می کردم، بدرود بروکسل، بدرود بلژیک من، پدر من، خواهر عزیز من، خانواده و دوستانم". گرونوسکی می گوید: "مانند گله ای گاو به هم فشرده بودیم. برای ۵۰ نفرمان تنها یک سطل وجود داشت. چگونه می توانستیم از آن استفاده کنیم؟ چطور آن را خالی می کردیم؟ بدتر از همه، دسترسی به آن غیر ممکن بود".
هنگام ساختن فیلم، واگن های نازی ها به گرونوسکی نشان داده شد
"غذا و نوشیدنی ای در کار نبود و چون صندلی ای هم وجود نداشت، یا بر روی زمین می نشستیم یا دراز می کشیدیم. من همراه مادرم در گوشه سمت راست واگن بودیم. بسیار تاریک بود. نور ضعیفی از دریچه ای در سقف سوسو می زد. فضای خفه کننده ای بود و آبی هم در دسترس نبود". با فاصله کمی پس از خروج از مشلان، کاروان بیستم مورد حمله سه جوان از اعضای نیروی مقاومت بلژیکی قرار گرفت که تنها مسلح به یک تپانچه، یک کاغذ قرمز و یک فانوس بودند. آنها به قطار نور قرمز، که علامت خطر بود، نشان دادند. در نتیجه راننده مجبور به ترمز شدید شد. این اولین و تنها موردی در زمان جنگ جهانی دوم بود که وسیله حمل و نقل نازی ها، زمانی که حامل یهودی های تبعیدی بود، متوقف شد. روبرت مستریو، یکی از اعضای مقاومت، آن لحظه وحشتناک را بعدها در خاطراتش نقل می کند. او چنین به یاد می آورد: "ترمزها سر و صدای وحشتناکی داپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپشتند، در جا خشکم زده بود. ولی تکانی به خودم دادم و برای خودم دلیل آوردم که باید کاری را که شروع می کنی تا پایان ادامه دهی. مشعل را در دست چپ نگه داشتم و با دست راست با انبر مشغول شدم. خیلی هیجان زده بودم. بریدن سیمی که پیچ و مهره در کشویی را نگه داشته بود، بیش از حد طولانی شد. با مشعلم داخل واگن را روشن کردم و صورت های رنگ پریده و وحشت زده را دیدم که به من خیره شده بودند. فریاد زدم (به فرانسه) خارج شوید خارج شوید! و سپس (به آلمانی) تکرار کردم به سرعت تخلیه کنید! و پس از آن (به انگلیسی) سریعاً از اینجا خارج شوید".
پس از تیر اندازی مختصری بین نگهبانان قطار و اعضای نیروی مقاومت، قطار دوباره به حرکت افتاد. عده ای از واگن باز فرار کرده بودند و این سبب شد روحیه تبعیدی های باقی مانده تغییر کند. آنهایی که آرزوی فرار داشتند مصمم و از جان گذشته شده بودند. پس از یک ساعت، مردهایی که در واگن سیمون بودند موفق شدند که در را شکسته و باز کنند. هوای خنک روانه واگن شلوغ و خفه شد. شانا گرونوسکی به پسرش یک اسکناس ۱۰۰ فرانکی داد. سیمون آن را لوله کرد و در جورابش فرو کرد، سپس مادرش او را به سمت در هل داد.
گرونوسکی اخیرا از مکانی که در آن از قطار بیرون پریده بود، دیدن کرد
سیمون برای رسیدن به پله بیش از حد کوچک بود، در نتیجه مادرش او را از شانه هایش گرفت و پایین برد. او می گوید: "مادرم پیراهن و شانه هایم را نگه داشته بود. ابتدا، جرأت نکردم بپرم زیرا حرکت قطار به نظرم بیش از اندازه سریع بود". "درخت ها را می دیدم که رد می شدند و احساس می کردم که سرعت قطار بیشتر می شود. هوا نسبتاً خشک و خنک بود و سر و صدا کر کننده. به یاد می آورم که بسیار شگفت زده شده بودم که قطار با وجود اینکه ۳۵ واگن را به دنبال می کشید انقدر سریع حرکت می کرد. ولی در یک لحظه خاص احساس کردم که حرکت قطار کند تر شد. به مادرم گفتم: "حالا می توانم بپرم". مرا رها کرد و من پایین پریدم. در ابتدا نمی توانستم از جا تکان بخورم. قطار را می دیدم که به آرامی به جلو حرکت می کرد- توده بزرگ سیاهی در تاریکی که از آن بخار خارج می شد". ولی آن شب قطار دگر بار از حرکت ایستاد و نگهبانان آلمانی دوباره شروع به شلیک کردند: این دفعه به سوی سیمون. او می گوید: "می خواستم پیش مادرم بازگردم اما آلمان ها به سمت من در حرکت بودند. تصمیمی نگرفتم که چه کنم، همه اش یک واکنش لحظه ای بود. از یک شیب کم به پایین لغزیدم و به سمت درختان شروع به دویدن کردم". سیمون همه شب را میان جنگل و مزارع راه رفت و دوید. او می گوید: "من به جنگل عادت داشتم زیرا عضو پیشاهنگ های نوجوان بودم. برای آرام کردن خودم آهنگی را که خواهرم همیشه با پیانو می زد زمزمه می کردم".
گرونوسکی داستان زندگیش را درقالب کتابی نوشته است
سیمون قصد داشت به بروکسل و پیش پدرش، لئون، باز گردد. سیمون تا نزدیک های صبح متوجه شد که با وجود اینکه امکان دستگیریش وجود دارد، به کمک احتیاج دارد. با لباس های پاره و گلی در یک خانه روستایی را کوبید و زنی پاسخ داد. خیلی زود غرق بازی با بچه های خانه شد. آن زمان بلژیکی هایی که از تحویل دادن یهودی ها به گشتاپو خودداری می کردند به ضرب گلوله کشته می شدند. همین سبب شد که زن روستایی سیمون را نزد افسر پلیس محلی ببرد. برای اولین بار سیمون ترسیده بود. او می گوید: "دیدن آن مرد در لباس فرم، با تفنگی که در کمربندش بود، مرا به وحشت انداخت. یقین داشتم که مرا به آلمان ها تحویل خواهد داد. از من پرسید که چه اتفاقی افتاده است و من همواره پاسخ می دادم که گم شده ام و مشغول بازی با بچه ها بودم و اکنون باید به بروکسل بروم". افسر پلیس، یان آئرتز حدس زده بود که او از کاروانی که در راه آشویتس بوده آمده. هم زمان اجساد سه فراری در ایستگاه پلیس بر روی زمین افتاده بود. با این حال آئرتز قصد نداشت به سیمون خیانت کند. همسرش به او غذا داد و لباس های تمیز پوشاند. آئرتز هماهنگ کرد که سیمون قطاری که بعد از ظهر به بروکسل می رسید را سوار شود و همان شب به پدر مغازه دارش بپیوندد. آنها سال های باقی مانده از جنگ را جدا از یکدیگر و همراه خانواده های کاتولیک سپری کردند. شانا گرونوسکی بلافاصله پس از ورود به اردوگاه آشویتس در بیرکِناو به اتاق گاز فرستاده شد. خواهر ۱۸ ساله سیمون هم که با کاروان بعد به آشویتس رسید به همین ترتیب جانش را از دست داد.
- کمیته دفاع یهودیان، که در سال ۱۹۴۲تشکیل شده، شناسنامه های تقلبی صادر می کرد و ۴۰۰۰ کودک و ۱۰۰۰۰ بزرگسال را در خانواده های غیر یهودی و گروه های مذهبی پناه می داد.
- همواره تلاش کرده است ماشین جنگ آلمان ها را با آتش زدن کارخانه ها و از ریل خارج کردن قطار ها، مختل کند.
- به دفاتری که حاوی اسم و آدرس یهودیان بلژیک بود، حمله کرد و مدارک مورد استفاده گشتاپو برای دست گیری افراد را به آتش کشید.
- کاروان بیستم که عازم آشویتس بود را متوقف و درهای چندین واگن را به منظور فراری دادن مسافرین به زحمت باز کرد.
در مجموع، ۲۵,۴۸۳ یهودی و ۳۵۱ کولی رومانیایی از سربازخانه دوسن تبعید شدند. ۲۳۳ نفر در کاروان بیستم تلاش به فرار کردند، که از این میان ۲۶ نفر همان شب به ضرب گلوله کشته و ۸۹ نفر دوباره دستگیر شدند. ۱۱۸ نفر باقی مانده رهایی یافتند. کاروان بیستم تنها موردی بود که در آن برای نجات تبعیدی ها تلاشی صورت گرفت و از این بابت منحصر به فرد است که آنچه می توان فرار دسته جمعی نامید، در آن اتفاق افتاده است. علاوه بر این، به گفته برخی از منابع، هر چند ۷۰ درصد از زنان و دختران کاروان بیستم در بدو ورود در اتاق های گاز جان باختند، تنها موردی است که در آن ۳۰ درصد زنان باقی مانده به منظور آزمایش های پزشکی به بلوک ایکس در بیرکناو فرستاده شدند. از سه جوان عضو نیروی مقاومت بلژیک که قطار را متوقف کردند، یورا لیوشیتس بعدها دستگیر و اعدام شد. ژان فرانک لمون اندکی بعد دستگیر و به اردوگاه کار اجباری زاخسن هاوزن فرستاده شد. او در ماه می ۱۹۴۵ آزاد شد و در ۱۹۷۷ از دنیا رفت. روبرت مستریو در ماه مارس ۱۹۴۴ دستگیر و در سال ۱۹۴۵ از اردوگاه برگن- بلسن آزاد شد. او در سال ۲۰۰۸ چشم از دنیا فرو بست. یان آئرتز توسط موزه "یاد وشم" در اورشلیم مقام "رایچس جنتیل" (Righteous Gentile: خارجی درستکار) را دریافت کرد. لئون گرونسکی چند ماه پس از پایان جنگ از دنیا رفت. سیمون گرونوسکی به دانشگاه رفت و تصمیم گرفت که وکیل شود. در نظر او وکالت بهترین راه مبارزه با تلاشی بود که نازی ها برای تحقیر او کردند. او در حال حاضر در بروکسل زندگی می کند و همچنان مشغول وکالت است. او فرزندان و نوه هایی دارد و موسیقی جاز می نوازد.
برای بیش از ۵۰ سال، به ندرت راجع به گذشته خود صحبت کرد، ولی ماکسیم اشتاین برگ، تاریخدان آلمانی و متخصص شکنجه و آزار یهودیان، او را متقاعد به نوشتن کتابی کرد.
در حال حاضر او هم چنین در مدرسه ها به طور منظم سخنرانی می کند. او به بچه ها می گوید: "من راجع به داستان زندگی ام صحبت می کنم تا شما در کشورتان از آزادی حمایت کنید". "دوست دارم بدانید که صلح و دوستی از مهم ترین کلمات هستند. من به عنوان شاهدی صحبت می کنم که قصدش مبارزه با یهودی ستیزی، تمامی اشکال تبعیض و انکار هولوکاست است. به کشته شدگان و قهرمانانی که زندگی ام را نجات دادند ابراز احترام می کنم- یان آئرتز، که برای زنده ماندن من در معرض مرگ حتمی قرار گرفت، خانواده های کاتولیکی که به من در زمان جنگ پناه دادند و مادرم که بزرگترین قهرمان من است".
داستان سیمون گرونوسکی و بسیاری دیگر، در موزه سرباز خانه دوسن و مرکز اسناد هولوکاست و حقوق بشر که در ماه دسامبر افتتاح شد، نقل شده است. در حال حاضر موزه یک بلوک ساختمانی روبروی مرکز سابق اعزام زندانیان است. این موزه توسط دولت فلاندر سرمایه گذاری شده و ۲۵ میلیون یورو هزینه برداشته است. آرشیو آن شامل ۱۲۰۰ عکس از مسافران کاروان بیستم است.
در حال حاضر محل زندگی گرونوسکی با ساختمانی که در آن دو شب بدون آب و غذا در بازداشت سپری کرده بود، با پای پیاده دو دقیقه فاصله دارد. او می گوید: "پدر و مادر من فقط یک اشتباه کرده بودند، اما اشتباهی جدی. آن هم این که... یهودی به دنیا آمده بودند- جرمی که آن زمان، مجازاتش تنها مرگ بود". سیمون، مادر و خواهرش از آنجا به سرباز خانه دوسین (Kazerne Dossin)، اردوگاه بازداشتی در۳۰ مایلی شهرستان مشلان در فلاندر، منتقل شدند. گرونوسکی می گوید: "به صورت ناگهانی، تنها به جرم داشتن "چهره یهودی" کتک می خوردیم، در نتیجه مجبور بودیم توجه آنها را به خودمان جلب نکنیم".
"برای کوچک ترین تخلف، مورد ضرب و شتم قرار می گرفتیم و تا زمان تبعید، در انفرادی حبس می شدیم. گاهی اوقات، همه ۱۰۰ نفری که با هم در یک اتاق بودیم را با هم تنبیه می کردند. گاهی مجبورمان می کردند برای ساعت ها در حیاط بایستیم، بی آنکه شب یا روز یا چگونگی وضعیت هوا برایشان اهمیتی داشته باشد".
بازداشت شدگان، از سرباز خانه دوسین مستقیماً به اردوگاه مرگ فرستاده می شدند
بیشتر زندانی ها می دانستند که قرار است از کشور اخراج شوند، اما هرگز فکرش را هم نمی کردند که قرار است دسته جمعی اعدام شوند. در روز ۱۸ آوریل، به سیمون و ۱۶۳۰ نفر دیگر، از جمله مادرش شانا، خبر رسید که روز بعد با قطار تبعید خواهند شد. یک ماه پیش از آن، هنگامی که آلمانی ها به خانه گرونسکی ها یورش بردند، پدر سیمون، لئون، در بیمارستان بستری بود. مادرش بی درنگ به آنها گفت که بیوه است. خواهر بزرگ تر ۱۸ ساله اش ایتا، که متولد بلژیک بود و ملیت بلژیکی داشت، جدا از باقی خانواده به کاروان دیگری فرستاده شد. سیمون، که مانند پدر و مادرش و اکثریت یهودیان بلژیک ملیتی نداشت، آخرین خاطره ای که از خواهرش دارد مربوط به لحظه ای است که بازداشتگاه را ترک می کردند. خواهرش را به یاد می آورد که گریه کنان با او خداحافظی می کرد. او می گوید: "مفهوم تبعید را به درستی درک نمی کردم و نمی دانستم چه پیشامدی در انتظارم بود. در دنیای کوچک خودم سیر می کردم که در آن پسر بچه پیشاهنگی بودم. با خود فکر می کردم، بدرود بروکسل، بدرود بلژیک من، پدر من، خواهر عزیز من، خانواده و دوستانم". گرونوسکی می گوید: "مانند گله ای گاو به هم فشرده بودیم. برای ۵۰ نفرمان تنها یک سطل وجود داشت. چگونه می توانستیم از آن استفاده کنیم؟ چطور آن را خالی می کردیم؟ بدتر از همه، دسترسی به آن غیر ممکن بود".
هنگام ساختن فیلم، واگن های نازی ها به گرونوسکی نشان داده شد
"غذا و نوشیدنی ای در کار نبود و چون صندلی ای هم وجود نداشت، یا بر روی زمین می نشستیم یا دراز می کشیدیم. من همراه مادرم در گوشه سمت راست واگن بودیم. بسیار تاریک بود. نور ضعیفی از دریچه ای در سقف سوسو می زد. فضای خفه کننده ای بود و آبی هم در دسترس نبود". با فاصله کمی پس از خروج از مشلان، کاروان بیستم مورد حمله سه جوان از اعضای نیروی مقاومت بلژیکی قرار گرفت که تنها مسلح به یک تپانچه، یک کاغذ قرمز و یک فانوس بودند. آنها به قطار نور قرمز، که علامت خطر بود، نشان دادند. در نتیجه راننده مجبور به ترمز شدید شد. این اولین و تنها موردی در زمان جنگ جهانی دوم بود که وسیله حمل و نقل نازی ها، زمانی که حامل یهودی های تبعیدی بود، متوقف شد. روبرت مستریو، یکی از اعضای مقاومت، آن لحظه وحشتناک را بعدها در خاطراتش نقل می کند. او چنین به یاد می آورد: "ترمزها سر و صدای وحشتناکی داپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپپشتند، در جا خشکم زده بود. ولی تکانی به خودم دادم و برای خودم دلیل آوردم که باید کاری را که شروع می کنی تا پایان ادامه دهی. مشعل را در دست چپ نگه داشتم و با دست راست با انبر مشغول شدم. خیلی هیجان زده بودم. بریدن سیمی که پیچ و مهره در کشویی را نگه داشته بود، بیش از حد طولانی شد. با مشعلم داخل واگن را روشن کردم و صورت های رنگ پریده و وحشت زده را دیدم که به من خیره شده بودند. فریاد زدم (به فرانسه) خارج شوید خارج شوید! و سپس (به آلمانی) تکرار کردم به سرعت تخلیه کنید! و پس از آن (به انگلیسی) سریعاً از اینجا خارج شوید".
پس از تیر اندازی مختصری بین نگهبانان قطار و اعضای نیروی مقاومت، قطار دوباره به حرکت افتاد. عده ای از واگن باز فرار کرده بودند و این سبب شد روحیه تبعیدی های باقی مانده تغییر کند. آنهایی که آرزوی فرار داشتند مصمم و از جان گذشته شده بودند. پس از یک ساعت، مردهایی که در واگن سیمون بودند موفق شدند که در را شکسته و باز کنند. هوای خنک روانه واگن شلوغ و خفه شد. شانا گرونوسکی به پسرش یک اسکناس ۱۰۰ فرانکی داد. سیمون آن را لوله کرد و در جورابش فرو کرد، سپس مادرش او را به سمت در هل داد.
گرونوسکی اخیرا از مکانی که در آن از قطار بیرون پریده بود، دیدن کرد
سیمون برای رسیدن به پله بیش از حد کوچک بود، در نتیجه مادرش او را از شانه هایش گرفت و پایین برد. او می گوید: "مادرم پیراهن و شانه هایم را نگه داشته بود. ابتدا، جرأت نکردم بپرم زیرا حرکت قطار به نظرم بیش از اندازه سریع بود". "درخت ها را می دیدم که رد می شدند و احساس می کردم که سرعت قطار بیشتر می شود. هوا نسبتاً خشک و خنک بود و سر و صدا کر کننده. به یاد می آورم که بسیار شگفت زده شده بودم که قطار با وجود اینکه ۳۵ واگن را به دنبال می کشید انقدر سریع حرکت می کرد. ولی در یک لحظه خاص احساس کردم که حرکت قطار کند تر شد. به مادرم گفتم: "حالا می توانم بپرم". مرا رها کرد و من پایین پریدم. در ابتدا نمی توانستم از جا تکان بخورم. قطار را می دیدم که به آرامی به جلو حرکت می کرد- توده بزرگ سیاهی در تاریکی که از آن بخار خارج می شد". ولی آن شب قطار دگر بار از حرکت ایستاد و نگهبانان آلمانی دوباره شروع به شلیک کردند: این دفعه به سوی سیمون. او می گوید: "می خواستم پیش مادرم بازگردم اما آلمان ها به سمت من در حرکت بودند. تصمیمی نگرفتم که چه کنم، همه اش یک واکنش لحظه ای بود. از یک شیب کم به پایین لغزیدم و به سمت درختان شروع به دویدن کردم". سیمون همه شب را میان جنگل و مزارع راه رفت و دوید. او می گوید: "من به جنگل عادت داشتم زیرا عضو پیشاهنگ های نوجوان بودم. برای آرام کردن خودم آهنگی را که خواهرم همیشه با پیانو می زد زمزمه می کردم".
گرونوسکی داستان زندگیش را درقالب کتابی نوشته است
سیمون قصد داشت به بروکسل و پیش پدرش، لئون، باز گردد. سیمون تا نزدیک های صبح متوجه شد که با وجود اینکه امکان دستگیریش وجود دارد، به کمک احتیاج دارد. با لباس های پاره و گلی در یک خانه روستایی را کوبید و زنی پاسخ داد. خیلی زود غرق بازی با بچه های خانه شد. آن زمان بلژیکی هایی که از تحویل دادن یهودی ها به گشتاپو خودداری می کردند به ضرب گلوله کشته می شدند. همین سبب شد که زن روستایی سیمون را نزد افسر پلیس محلی ببرد. برای اولین بار سیمون ترسیده بود. او می گوید: "دیدن آن مرد در لباس فرم، با تفنگی که در کمربندش بود، مرا به وحشت انداخت. یقین داشتم که مرا به آلمان ها تحویل خواهد داد. از من پرسید که چه اتفاقی افتاده است و من همواره پاسخ می دادم که گم شده ام و مشغول بازی با بچه ها بودم و اکنون باید به بروکسل بروم". افسر پلیس، یان آئرتز حدس زده بود که او از کاروانی که در راه آشویتس بوده آمده. هم زمان اجساد سه فراری در ایستگاه پلیس بر روی زمین افتاده بود. با این حال آئرتز قصد نداشت به سیمون خیانت کند. همسرش به او غذا داد و لباس های تمیز پوشاند. آئرتز هماهنگ کرد که سیمون قطاری که بعد از ظهر به بروکسل می رسید را سوار شود و همان شب به پدر مغازه دارش بپیوندد. آنها سال های باقی مانده از جنگ را جدا از یکدیگر و همراه خانواده های کاتولیک سپری کردند. شانا گرونوسکی بلافاصله پس از ورود به اردوگاه آشویتس در بیرکِناو به اتاق گاز فرستاده شد. خواهر ۱۸ ساله سیمون هم که با کاروان بعد به آشویتس رسید به همین ترتیب جانش را از دست داد.
- کمیته دفاع یهودیان، که در سال ۱۹۴۲تشکیل شده، شناسنامه های تقلبی صادر می کرد و ۴۰۰۰ کودک و ۱۰۰۰۰ بزرگسال را در خانواده های غیر یهودی و گروه های مذهبی پناه می داد.
- همواره تلاش کرده است ماشین جنگ آلمان ها را با آتش زدن کارخانه ها و از ریل خارج کردن قطار ها، مختل کند.
- به دفاتری که حاوی اسم و آدرس یهودیان بلژیک بود، حمله کرد و مدارک مورد استفاده گشتاپو برای دست گیری افراد را به آتش کشید.
- کاروان بیستم که عازم آشویتس بود را متوقف و درهای چندین واگن را به منظور فراری دادن مسافرین به زحمت باز کرد.
در مجموع، ۲۵,۴۸۳ یهودی و ۳۵۱ کولی رومانیایی از سربازخانه دوسن تبعید شدند. ۲۳۳ نفر در کاروان بیستم تلاش به فرار کردند، که از این میان ۲۶ نفر همان شب به ضرب گلوله کشته و ۸۹ نفر دوباره دستگیر شدند. ۱۱۸ نفر باقی مانده رهایی یافتند. کاروان بیستم تنها موردی بود که در آن برای نجات تبعیدی ها تلاشی صورت گرفت و از این بابت منحصر به فرد است که آنچه می توان فرار دسته جمعی نامید، در آن اتفاق افتاده است. علاوه بر این، به گفته برخی از منابع، هر چند ۷۰ درصد از زنان و دختران کاروان بیستم در بدو ورود در اتاق های گاز جان باختند، تنها موردی است که در آن ۳۰ درصد زنان باقی مانده به منظور آزمایش های پزشکی به بلوک ایکس در بیرکناو فرستاده شدند. از سه جوان عضو نیروی مقاومت بلژیک که قطار را متوقف کردند، یورا لیوشیتس بعدها دستگیر و اعدام شد. ژان فرانک لمون اندکی بعد دستگیر و به اردوگاه کار اجباری زاخسن هاوزن فرستاده شد. او در ماه می ۱۹۴۵ آزاد شد و در ۱۹۷۷ از دنیا رفت. روبرت مستریو در ماه مارس ۱۹۴۴ دستگیر و در سال ۱۹۴۵ از اردوگاه برگن- بلسن آزاد شد. او در سال ۲۰۰۸ چشم از دنیا فرو بست. یان آئرتز توسط موزه "یاد وشم" در اورشلیم مقام "رایچس جنتیل" (Righteous Gentile: خارجی درستکار) را دریافت کرد. لئون گرونسکی چند ماه پس از پایان جنگ از دنیا رفت. سیمون گرونوسکی به دانشگاه رفت و تصمیم گرفت که وکیل شود. در نظر او وکالت بهترین راه مبارزه با تلاشی بود که نازی ها برای تحقیر او کردند. او در حال حاضر در بروکسل زندگی می کند و همچنان مشغول وکالت است. او فرزندان و نوه هایی دارد و موسیقی جاز می نوازد.
برای بیش از ۵۰ سال، به ندرت راجع به گذشته خود صحبت کرد، ولی ماکسیم اشتاین برگ، تاریخدان آلمانی و متخصص شکنجه و آزار یهودیان، او را متقاعد به نوشتن کتابی کرد.
در حال حاضر او هم چنین در مدرسه ها به طور منظم سخنرانی می کند. او به بچه ها می گوید: "من راجع به داستان زندگی ام صحبت می کنم تا شما در کشورتان از آزادی حمایت کنید". "دوست دارم بدانید که صلح و دوستی از مهم ترین کلمات هستند. من به عنوان شاهدی صحبت می کنم که قصدش مبارزه با یهودی ستیزی، تمامی اشکال تبعیض و انکار هولوکاست است. به کشته شدگان و قهرمانانی که زندگی ام را نجات دادند ابراز احترام می کنم- یان آئرتز، که برای زنده ماندن من در معرض مرگ حتمی قرار گرفت، خانواده های کاتولیکی که به من در زمان جنگ پناه دادند و مادرم که بزرگترین قهرمان من است".
داستان سیمون گرونوسکی و بسیاری دیگر، در موزه سرباز خانه دوسن و مرکز اسناد هولوکاست و حقوق بشر که در ماه دسامبر افتتاح شد، نقل شده است. در حال حاضر موزه یک بلوک ساختمانی روبروی مرکز سابق اعزام زندانیان است. این موزه توسط دولت فلاندر سرمایه گذاری شده و ۲۵ میلیون یورو هزینه برداشته است. آرشیو آن شامل ۱۲۰۰ عکس از مسافران کاروان بیستم است.
No comments have been added yet.
