Hợp và tan – Union and dissolution

Chào anh chị em,

Mọi sự có hợp và có tan, đó là lẽ thường trong đời sống vô thường. Đủ duyên hợp thì hợp, đủ duyên tan thì tan.

“Duyên” là từ ngắn gọn của “nhân duyên” – nhân (causes), và duyên (điều kiện – conditions).

“Nhân” (nguyên nhân) là những gì chúng ta tự tạo ra – như ươm cây, nuôi dưỡng cây, nước nôi phân bón thường xuyên… Đó là nhân – trồng cây.

“Duyên” (điều kiện) có thể gọi là hoàn cảnh – thời tiết, mưa nắng, giông bão… góp phần vào tạo điều kiện để cây phát triển.

Khi nhân duyên đầy đủ để hợp thì cây được ra đời và phát triển. Khi nhân duyên đầy đủ để tan thì cây chết và thành bụi đất.

Thành, trụ, hoại, không – thành hình, đứng vững, hư chết, không (biến mất), đều là nhân duyên mà ra.

Và nhân duyên có thể đã có từ rất lâu – từ vô lượng kiếp trước, kéo dài cho đến phút này.

Vậy thì, phần nào nhân duyên đã định từ vô lượng kiếp, phần nào là nhân do tôi tạo ra lúc này góp phần vào?

Nói rằng ta không có phần nào trong nhân duyên, mọi sự là tiền định, thì không đúng. Mọi sự ta đang làm “ở đây lúc này” cũng là phần nhân duyên rất lớn. Nếu bạn ngày nào cũng mắng vợ, thì đó chẳng là nhân duyên tiền định 100%, mà vì bạn côn đồ và đang tạo nhân duyên côn đồ, để cuộc tình sẽ đủ nhân duyên tan, và rốt cuộc cũng tan.

Bạn sẽ không nói được với thẩm phán trong tòa ly dị: “Thưa thẩm phán tôi chẳng làm gì sai quấy. Mọi sự chỉ là tiền định. Cuộc hôn nhân này vỡ là do nhân duyên mà thôi.” Thẩm phán cũng nói: “Ừ, nếu anh muốn thì cứ nói chuyện anh gặp tôi cũng nhân duyên. Nhưng tôi xử cho vợ anh thắng và anh thua là do chính tôi quyết định, vì anh rất nhiều sai quấy với vợ anh, đến giờ này vẫn không nhận lỗi, còn dẻo môi dẻo miệng trước tòa.”

Cho nên dù người ta có nói gì về nhân duyên bí ẩn từ vô lượng kiếp, thì phần mỗi người chúng ta trong cuộc sống vẫn phải là tạo ra nhiều nhân hợp để giúp có nhiều hợp, và bớt tạo nhân tan để giúp bớt ít tan.

Mình nói “nhiều hợp” có nghĩa là “nhiều hợp và hợp lâu hơn một chút” và “ít tan” có nghĩa là “ít tan hơn và lâu tan hơn một chút.” Chúng ta không thể chấm dứt luật hợp tan tự nhiên, nhưng ít nhất cũng có thể giúp thêm nhân duyên vào hợp và tan một chút.

* Một điểm nữa cần nhớ là một cuộc tàn cũng có thể là để mở ra một cuộc hợp tốt hơn. Cuộc đời vô thường, bạn chẳng thể quyết đoán “tàn thì tệ.” Một cuộc tình tàn có thể là mở cửa cho một cuộc tình hợp mới. Nhà hàng của bạn khánh tận, có thể là để mở ra một con đường sự nghiệp mới tốt hơn cho bạn. Xấu tốt, hên xui, chỉ là chuyện Tái ông thất mã. (Đọc Tái ông thất mã ở đây).

Tuy nhiên, tận cùng thì đây là điểm quan trọng:

Hợp tan, rồi đi vào đâu?

Thưa, hợp tan, rồi đi về Không.

“Không” là gì?

“Không” là bản tánh tuyệt đối của mọi sự – mọi sự tan biến đều trở về Không, nền tuyệt đối của mọi sự, mọi điều. Không là biển, và mọi thứ hợp tan là sóng biển phù du – sóng hợp sóng tan, nhưng lại tan vào biển.

“Nhất thiết pháp Không” hay “Nhất thiết pháp giai Không”: Sarvadharma-sunyata (skt) có nghĩa là bản tánh Không của tất cả mọi sự vật.

“Không” tiếng Anh là Emptiness hay Void, là bản tánh tối hậu của muôn loài.

Thế thì dù có hợp và có tan, chúng ta lại tan vào Không.

Thế thì, đó có là tan chăng? Hay đó thật ra là hợp lại với nhau trong Không?

Hãy nghĩ đến câu hỏi này: “Đó có là tan không? Hay đó thật ra là hợp lại với nhau trong Không?”

* Vậy thì, ví dụ, trong tình yêu (tình vợ chồng, tình người yêu, tình bạn, tình đồng đội…) chúng ta đến với nhau, rồi lại tách rời nhau, chỉ để rốt cuộc hợp lại trong Không. Đó là trở về nhà – chúng ta tan rã để hợp lại cùng nhau trong vĩnh cửu.

Theo các tôn giáo đặt trọng tâm vào Thượng đế (God-based religions) như Ấn giáo, Do thái giáo, Kitô giáo (Công giáo, Chính thống giáo, Tin lành), và Hồi giáo, thì con người đến từ Chúa, và cuối cùng sẽ trở về làm MỘT với Chúa. Đó cũng là hợp nhất vĩnh cửu cuối cùng.

Có MỘT hợp nhất vĩnh cửu cuối cùng.

Thế thì hãy sống như là ta đang sống trong MỘT hợp nhất cuối cùng – hợp tan gì thì thực sự cũng là yêu thương và hạnh phúc.

Chia tay nhau cũng là yêu thương, trung thành, và hạnh phúc.

Với yêu thương,

Hoành

o0o

Hợp và tan – Union and dissolution

Dear Brothers and Sisters,

Everything comes together and falls apart, that is the normal course of the impermanent life. When there is enough union conditions, things together; when there is enough dissolution conditions, things fall apart.

“Conditions” is a short form of “causes and conditions.”

“Causes” are what we create ourselves – such as sowing the seed, nurturing the baby plant, watering and fertilizing regularly… That is cause – planting a plant/tree.

“Conditions” can be called circumstances – weather, rain, sun, storms… that contribute to creating conditions for trees to grow.

When the causes and conditions are sufficient for coming together, the tree is born and grows. When the causes and conditions are sufficient for falling apart, the tree dies and becomes dust.

“Becoming, remaining, decaying, and not being” are the process of causes and conditions.

And causes and conditions may have existed for a long time – from countless past lives, lasting until this moment.

So, what part of the predestination was determined from countless lifetimes, what part are the contributing causes that I am making now?

Saying that we have no part in the predestination, that everything is predestined, is not correct. Everything we are doing “here and now” is also a very large part of causes and conditions. If you scold your wife every day, it is not 100% predestined, but because you are a thug and are creating the causes and conditions of a thug, so that the relationship will have enough causes and conditions for falling apart, and falls apart untimately.

You will not be able to tell the judge in the divorce court: “Judge, I did nothing wrong. Everything was predestined. This marriage broke up because of predestined causes and conditions.” The judge also said: “Yes, if you want, you can say that your meeting me was also predestined. But I ruled in favor of your wife, because I concluded that you had done many wrongs to your wife, and until now you still do not admit your mistakes, and you talk nonsense in court.”

So, no matter what people say about the mysterious causes and conditions from countless lifetimes, each of us in our present life must still create more causes of conditions for union to help have more unions, and create less causes and conditions for dissolution to help have less dissolutions.

When I say “more unions” I mean “more unions and each union lasting a little longer” and “less dissolutions” means “less dissolutions and each dissolution happening a little slower.” We cannot end the natural law of union and dissolution, but at least we can help add a little more causes and conditions for union and dissolution.

* Another thing to remember is that a dissolution can also be the beginning of a better union. Life is unpredictable, you can’t say “dissolution is bad.” A broken love relationship can be the beginning of a new love relationship. Your restaurant going bankrupt can be the beginning of a new, better career path for you. Good or bad, luck or misfortune, it’s all a matter of Tái Ông Thất Mã (Old man Tái lost his hoses). (Read Tái Ông Thãt Mã here).

* However, in the end, this is the important point:

Union and dissolution, then where to go?

My friends, everything comes together, then falls apart, and then returns to Emptiness (or Void).

What is “Emptiness/Void”?

“Emptiness/Void” is the absolute nature of all things – everything dissolves and returns to Emptiness/Void, the absolute nature of all things. Emptiness/Void is the ocean, and all things that unite and dissolve are the ephemeral ocean waves – waves unite and dissolve, but dissolve back into the ocean.

“All dharmas are empty” (Sarvadharma-sunyata in Sanskrit) means the empty/void nature of all things.

“Emptiness/Void” is the ultimate nature of all things.

So, even though we come together and dissolve, we all dissolve back into Emptiness/Void.

So, is that a dissolution? Or is it, in deed, coming together into Emptiness/Void?

Think about this question: “Is that a dissolution? Or is it, in deed, coming together into Emptiness/Void?”

Thus, for example, in love (love between husband and wife, love between lovers, love between friends, love between teammates…) we come together and fall apart, only to come together ultimately in Emptiness/Void. That is homecoming – we dissolve to be together in eternity.

According to God-based religions such as Hinduism, Judaism, Christianity (Catholic, Orthodox, Protestant), and Islam, humans come from God, and will eventually return to be ONE with God. That is also the ultimate eternal union.

There is ONE ultimate eternal union.

So let’s live as if we are living in ONE ultimate union – whatever, union or dissolution, is in deed love and happiness.

Parting is also love, loyalty, and happiness.

With Compassion,

Hoành

o0o

© copyright 2025
Trần Đình Hoành
Permitted for non-commercial use
http://www.dotchuoinon.com