Căng – Stress

 

Chào anh chị em,

Căng thì ai cũng biết rồi. Ai cũng căng. Mọi người đều căng, từ em bé đến cụ già trăm tuổi. Vấn đề không phải là căng; vấn đề là làm thế nào để hết căng, không căng.

Điều chúng ta cần nắm vững là: Căng là căng trong đầu -không phải nơi tay chân bên ngoài. Cho nên, nguyên nhân của căng là ở trong đầu, không phải từ bên ngoài.

Chúng ta có lục căn (sáu giác quan) để bên ngoài có thể đi vào: mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý.

Bên ngoài có lục trần (sáu bụi): sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp – màu sắc/hình ảnh, âm thanh, mùi thơm, vị nếm, cảm giác trên thân thể, và tất cả mọi thứ bên ngoài.

Lục trần từ bên ngoài đi vào trong ta qua lục căn – hiện tượng này gọi là lục nhập (sáu đi vào).

Đi vào là đi vào cơ thể ta. Cơ thể ta là ngũ uẩn – sắc, thọ, tưởng, hành, thức – form, feeling, perception, mental formation, consciousness. Ngũ uẩn (five aggregates) là 5 tiến trình làm việc của con người của ta, hợp lại thành con người của ta. Ngũ uẩn là chính con người ta.

Bất kì điều gì từ ngoài đi vào trong ta thì cơ thể ta (sắc, form) xúc cảm được (thọ, feeling).  Rồi cơ thể có một khái niệm mù mờ về điều đó, gọi là tưởng (perception). Rồi cơ thể  chuyển động tiến trình tư duy về điều đó, gọi là “hành” (mental formation). Hành đưa đến ý thức (consciousness) rõ ràng về điều từ ngoài vào và mọi hậu quả của nó, cũng như suy nghĩa về việc làm gi với nó. 

Vậy, lục trần (6 bụi) đi qua lục căn (6 giác quan) vào con người ngủ uẩn (5 uẩn) của ta, đến với lục thức (6 thức). Một bụi, qua một căn, đến một thức.  6 bụi qua 6 căn, đến 6 thức – nhãn (mắt) thức, nhĩ (tai) thức, tỉ (mũi) thức, thiệt (lưỡi) thức, thân (cơ thể) thức, và ý thức. Tuy nhiên, 6 ý thức này cũng đều nằm trong một ý thức lớn cuối cùng, mà chúng ta ngày nay gọi là “ý thức” của mỗi người.

Vậy, mọi thứ bên ngoài đi vào con người ngũ uẩn của ta, tận cùng với ý thức, đều qua một tiến trình tư duy của ta – sắc, thọ, tưởng, hành thức.

Căng trong đầu ta chính là một “thức” – ý thức nhận biết điều mới vào, bực mình, và căng. Cho nên, căng là một kết quả của tiến trình tư duy của ta. Căng không phải là cái gì bên ngoài.

Cho nên muốn hết căng, ta phải huấn luyện cách tư duy của ta để kết quả cuối cùng của tư duy là thoải mái bình an, thay vì căng.

Chính vì thế Phật pháp luôn dạy bạn quản lý đầu óc bạn để bạn được bình an thanh tịnh, mà không dạy bạn thay đổi gì thế giới bên ngoài

Kinh Pháp Cú nói: “Ý làm chủ, ý tạo”, nghĩa là ý là người chỉ huy, ý tạo ra mọi thứ trong ta.

Dưới đây là hai đoạn mở đầu của Kinh Pháp Cú:

PHẨM SONG YẾU

1. Ý dẫn đầu các pháp,
Ý làm chủ, ý tạo;
Nếu với ý ô nhiễm,
Nói lên hay hành động,
Khổ não bước theo sau,
Như xe, chân vật kéo.

2. Ý dẫn đầu các pháp,
Ý làm chủ, ý tạo,
Nếu với ý thanh tịnh,
Nói lên hay hành động,
An lạc bước theo sau,
Như bóng, không rời hình.

(Bản dịch Thích Minh Châu)
Vạn Hạnh ngày Phật Đản 2513 (1969)
Tỳ Kheo Thích Minh Châu
Viện Trưởng Viện Đại Học Vạn Hạnh

Chú thích: Người ta cũng thường dùng từ “Tâm” thay vì từ “Ý”: “Tâm làm chủ, tâm tạo”).

Căng là công việc của Ý tạo ta hiện tượng căng trong trí óc bạn. Cho nên việc của bạn là huấn luyện cho Ý của bạn thành người chỉ huy tốt, để chỉ huy bạn. Thế cho nên giải pháp cho vấn đề là có tâm thanh tịnh – luôn an nhiên tự tại, dù chuyện gì xảy ra.

Làm sao để có tâm thanh tịnh?

Tâm thanh tịnh là một thái độ tư duy: Cuộc đời là phù du, ảo ảnh, chẳng có gì đáng nói. Cho nên chẳng có điều gì đáng để làm phiền ta – mọi sự chỉ là một là một làn gió thoảng. Đó là thái độ của Kinh Kim Cang:

Nhất thiết hữu vi pháp
Như mộng huyễn bào ảnh
Như sương diệc như điện
Ưng tác như thị quán

Nghĩa là:

Tất cả mọi hữu vi
Như mộng, ảo, bọt, bóng
Như sương, như ánh chớp
Hãy nhìn sâu như thế

Mọi thứ hữu vi ta có thể thấy được bằng ngũ quan hay bằng ý, đều là mộng, ảo, bọt, bóng, sương, ánh chớp – chỉ là phù du và không thật. Hãy nhìn chúng sâu sắc như thế, thì chẳng có gì làm phiền ta được – Tâm ta luôn thanh tịnh.

Bát Nhã Tâm Kinh cũng nói chúng ta si mê nên chỉ thấy “điên đảo mộng tưởng” – điên nên thấy mọi sự đảo ngược – đúng thành sai, sai thành đúng, thật thành giả, giả thành thật, như người suy nghĩ trong cơn mộng.

Cho nên:

Quán-tự-tại Bồ-tát, hành thâm Bát-nhã Ba-la-mật-đa thời chiếu kiến ngũ-uẩn giai không, độ nhất thiết khổ ách.

Nghĩa là:

Khi Bồ tát Quán tự tại thực hành Bát-nhã Ba-la-mật-đa sâu xa, soi thấy năm uẩn đều không, liền vượt qua mọi khổ nạn.

“Ngũ uẩn” họp lại thành con người ta. Khi bồ-tát Quán-tự-tại nhìn sâu sắc, thấy rõ mình là không, Ngài vượt qua mọi khổ nạn – nghĩa là Giác Ngộ, đạt được tâm thanh tịnh.

Chính con người ta là không, thì có gì khác quan trọng trên đời? Mọi thứ đều chỉ là phù du ảo tưởng, kể cả chính ta. Thế thì điều gì có thể làm ta nhảy cẩng lên vui sướng, hay căng và phiền muộn? Mọi thứ đều chỉ là cơn gió thoảng qua.

Tâm thanh tịnh là một thái độ của tâm trí. Tâm thanh tịnh là cách tư duy của bạn. Bạn phải tư duy cách không cho rác rến làm phiền đầu óc bạn, để tâm của bạn thanh tịnh.

Bạn không thể có tâm thanh tịnh bằng điều gì bên ngoài, kể cả ăn chay, ngồi Thiền, tụng kinh, ấn hành kinh sách… dù rằng những thứ này có thể giúp bạn bớt nhảy choi choi như khỉ.

Cuộc đời và chính ta là mộng ảo bọt bóng, sương, chớp, điên đảo mộng tưởng, vậy thì đừng thấy điều gì đáng nói. Mọi thứ có và đang xảy ra đều chỉ là cơn gió thoảng. Cứ nhìn như thế để vượt qua mọi khổ nạn, Giác Ngộ, với tâm thanh tịnh.

Không căng, không stress. Tâm thanh tịnh.

Với yêu thương,

Hoành

o0o

Căng – Stress

Dear Brothers and Sisters,

Everyone knows about steess. Everyone is stressful. Everyone is stressed, from babies to hundred-year-olds. The problem is not stress; the problem is how to stop being stressed, how to have no stress.

What we need to grasp is: Stress is stress in the head – not in the hands and feet outside. Therefore, the cause of stress is in the head, not from the outside.

We have six sense organs (six roots) for the outside to enter: eyes, ears, nose, tongue, body, mind.

Outside there are six dusts (or six external objects): form, sound, smell, taste, touch, dharma – color/form, sound, aroma, taste, feeling on the skin, and everything outside.

Six dusts enter us through six senses – this phenomenon is called six entrances.

Entering means entering our body. Our body is the five aggregates – form, feeling, perception, mental formation, consciousness. The five aggregates are the five processes of our body, which together form our being. The five aggregates are our being.

Whatever comes into us from the outside, our body (form) senses it (feeling). Then the body has a vague concept of it, called perception. Then the body moves into the process of thinking about it, called “mental formation”. Mental formation leads to clear consciousness of what comes in from the outside and all its consequences, as well as thinking about what to do with it.

When the dust from the outside enters us through the six senses – this phenomenon is called six entrances .

So, the six dusts (6 dusts) go through the six senses (6 roots) into our five-aggregate human body toward 6 consciousnesses . One dust, through one sense, comes to one consciousness. 6 dusts through 6 senses comes to 6 consciousnesses – eyes consciousness, ears consciousness, nose consciousness, tongue consciousness, body consciousness, mind consciousness. However, these 6 consciousnesses are also all contained in one final big consciousness, which we today call the “consciousness” of each person.

So, everything that comes into our five-aggregate self, up to consciousness, comes through our thinking process – form, feeling, perception, mental formations, consciousness.

The stress in our mind is a “consciousness” – consciousness is aware of it, upset, and stressed. So, stress is a result of our thinking process. Stress is not something external.

So to get rid of stress, we must train our way of thinking so that the final result of our thinking is peace and comfort, instead of stress.

That is why Buddhism always teaches you to manage your mind so that you may be at peace with a pure and quiet heart, without teaching you to change anything in the outside world

The Dhammapada says: “Mind is the master, mind is the creator”, meaning that mind is the commander, the mind creates everything within us.

Here are the two opening paragraphs of the Dhammapada:

THE TWIN ESSENTIALS

Mind precedes all things,
Mind is the master, mind is the creator;
If with an impure mind,
One speaks or acts,
Suffering follows,
Like a cart, the foot of the ox that pulls it.Mind precedes all things,
Mind is the master, mind is the creator,
If with a pure mind,
One speaks or acts,
Peace follows,
Like a shadow, never leaving the form.

(Translated by Thich Minh Chau)
Van Hanh Buddha’s Birthday 2513 (1969)
Bhikkhu Thich Minh Chau
President of Van Hanh University

Note: People often use the word “Heart” instead of “Mind”: “Heart is the master, heart creates”).

Stress is the work of your mind to create the phenomenon of stress in your mind. So your job is to train your mind to be a good commander, to command you. The solution to the problem is to have a pure and quiet mind – calm and at ease, no matter what happens.

How to have a pure and quiet mind?

A pure and quiet mind is a thinking attitude: Life is fleeting, an illusion, nothing worth mentioning. So there is nothing worth bothering us – everything is just a passing breeze. That is the attitude of the Diamond Sutra:

All existing phenomena
Are like dreams, illusions, bubbles, shadows
Like dew, like lightning
Contemplate them as such

All existing phenomena that we can see with our five senses or with our mind are dreams, illusions, bubbles, shadows, dew, lightning – just ephemeral and unreal. Look deeply as such, then nothing can bother us – Our mind is always pure and quiet.

The Heart Sutra also says that we are deluded, so we think with “crazy inverted thoughts in dreams” – deluded, so we see everything inverted – right becomes wrong, wrong becomes right, real becomes false, false becomes real.

Therefore:

When Avalokitesvara Bodhisattva was practicing the profound Prajna Paramita, seeing deeply that the five aggregates are Void, he overcame all suffering and hardship.

The “five aggregates” come together to form a person. When Avalokitesvara Bodhisattva looked deeply and saw that he was Void, he overcame all suffering – that is, he became Enlightened, and attained a pure and quiet mind.

If a person himself is Void, then what else is important in the world? Everything is just an illusion, including our self. So what can make us jump for joy, or upset and stressed? Everything is just a passing wind.

A pure and quiet mind is an attitude of the mind. A pure and quiet mind is your way of thinking. You must think of a way to not let rubbish disturb your mind, to keep your mind pure and quiet.

You cannot have a pure and quiet mind by anything external, including fasting, meditating, chanting sutras, publishing sacred books… even though these things may help you stop jumping around like a monkey.

Life and we ourselves are dreams, illusions, bubbles, and shadows, dews and lightning, crazy thoughts in inverted dreams, so let’s not see anything as worth mentioning. Everything that exists and is happening is just a passing wind. Just look at like as such, to overcome all suffering – Enlightened, with a pure and quiet mind.

No tension, no stress. Pure and quiet mind.

With compassion,

Hoành

o0o

© copyright 2025
Trần Đình Hoành
Permitted for non-commercial use
http://www.dotchuoinon.com

 •  0 comments  •  flag
Share on Twitter
Published on March 29, 2025 22:44
No comments have been added yet.


Trần Đình Hoành's Blog

Trần Đình Hoành
Trần Đình Hoành isn't a Goodreads Author (yet), but they do have a blog, so here are some recent posts imported from their feed.
Follow Trần Đình Hoành's blog with rss.