Zelfdestructie

Begin jaren zestig was de nucleaire wapenwedloop in volle gang. De zelfdestructieve uitwerking van een kernoorlog hield Oppen bezig. Meer dan eens sneed hij deze kwestie aan:

TIJDPERK VAN DE RAKET

Ik herinner me een vierkant stukje van New Yorks Hudson dat glinsterde tussen pakhuizen in.
Moeilijk om dicht bij het wervelende water onder de aanlegsteiger
Te komen, bedekt met olie het schip aan de aanlegsteiger
Een stalen wand: tonnen in het water,

Wijdte.
De hand om vast te houden.
Benen om te lopen.
Het oog ziet! ’t Stroomt naar ons toe van hier tot Jersey verknoopt met de heldergrijze lucht!

Word het domein van de naties.

Mijn liefste, mijn liefste,
We zijn in gevaar
Het finale gevaar weet je. Kijk
Zover het oog reikt: ruimte
Die levendbarend is:

Plek van de geest
En het oog. Die ons kan vernietigen,
Zichzelf herschikken en zijn eigen
Oerkettingreactie in gang zetten kan.

///

Over bovenstaand gedicht, dat ook een metafysische dimensie heeft, merkte Oppen in een brief nog op: ‘Yes: the poem says that I don’t like to die.’

‘Het gezichtsvermogen,’ benadrukte hij in hetzelfde schrijven, ‘schept het menselijke universum.’ Hetgeen de sleutel van het raadselachtige gebod ‘Word het domein van naties’ is, dat ons opdraagt om wat we gewaarworden tot onze wereld te maken.

En zie dan ook het gevaar van kernraketten, vervolgt de dichter in de laatste twee strofes, die ons bestaan vernietigen kunnen.