Quantum anlayışının məzmunu barəsində

Atom quruluşuna dair Bohr modelinə əsasən atomun quruluşu Günəş sisteminin çox kiçik modelidir. Planetar modeldə mərkəzdə Günəş və onun ətrafında dəqiq müəyyənləşmiş orbit üzrə planetlər hərəkət etdiyi kimi hər bir atomun mərkəzində nüvə və onun ətrafında dəqiq müəyyənləşmiş orbit üzrə hərəkət edən elektronlar mövcuddur. (Müasir elmi mənzərə baxımından atomun belə kiçik “planetar” modeli o qədər də dəqiq deyil.) Amma planetlərdən fərqli olaraq elektronlar nüvə ətrafında dəqiq müəyyən edilmiş orbit üzrə hərəkət etsələr də yalnız bir orbitdə hərəkət etmirlər — onlar hərəkət orbitlərini dəyişə bilərlər. Hər bir orbit müəyyən bir enerji mərkəzini özündə daşıyır. Atom istilik qəbul edərkən özündə daha çox enerjini daşımış olur və bu ona nüvənin cazibə mərkəzindən daha çox uzaqlaşmağa və daha kənar orbitdə hərəkət etməyə şərait yaradır. (Amma cazibə onun tamamilə uzaqlaşmasına mane olur.) Enerjini itirəndə isə o, nüvə mərkəzinə daha yaxın orbitdə hərəkətini davam etdirməyə başlayır. Elektronlar kənar orbitdən daxili orbitə doğru yerini dəyişən zaman xüsusi uzunluqda dalğalar buraxmağa başlayır. Orbitlər arasında fərq dalğanın uzunluğunu, həmin dalğanın uzunluğu isə bizim gördüyümüz müxtəlif rəng effektlərinin yaranmasına səbəb olur. Elektronlar müxtəlif orbitlər üzrə yerlərini dəyişə bilsələr də heç bir zaman orbitlərarası “fəza”da hərəkət edə bilməzlər. Bir orbitdən digərinə keçmək üçün lazım olan minimum enerjinin kəmiyyət göstəricisini “quantum” adlandırmağa başlayırlar. Buradan isə daha geniş, mübahisəli və hələ də tam izah olunmayan quantum mechanics öz başlanğıcını götürür.

 •  0 comments  •  flag
Share on Twitter
Published on January 30, 2020 08:10
No comments have been added yet.