Dịch một chữ

Nhân vụ Trump bị lộ băng ghi âm nói chuyện đàn ông đàn bà, sờ mó phụ nữ, Giáo sư sặc tả Robert Reich viết về việc này trên twitter của ông: “…that tests our decency”.

Hôm trước có một người bạn gửi email, bảo là tay Trump bựa lắm anh ạ, anh Giáo sư Quốc Anh bạn anh còn phải lên tiếng trên FB, rằng những người bạn decent của anh ấy ở Mỹ đều không chịu nổi Trump. Tôi có hỏi lại là anh Quốc Anh có nói decent là gì không. Bạn kia lại lọ mọ đi đọc FB rồi về bảo: anh ấy dịch là “tử-tế”.

Tôi bèn hỏi học giả kiêm dịch giả tự do Tân Trần Quốc. Dù rất bận rộn với việc phiêu lưu thiên hạ để học rùng mình, Tân tiên sinh vẫn email trả lời: “Theo ý kẻ hậu sinh này, decent nên dịch là đứng-đắn”. Một lúc sau, tiên sinh bổ sung: “Nếu dùng với phái yếu, nên dịch là đoan-trang”.

Phải rồi, tử tế nghe rất chung chung, đã thế người tử tế với vợ mình, có khi lại không tử tế với vợ thằng hàng xóm. Nhưng đứng đắn và đoan trang nó khác hẳn, về mặt xã hội, nó dễ hình dung hơn.

Tôi viết thư hỏi Giáo sư Châu, xem có công thức toán nào để đo lường “decency” hay còn gọi là “đứng đắn, đoan trang”. Giáo sư Châu tuy đang rùng mình, cũng viết thư lại: “Đoan-trang thì toán nó chịu Xu ạ. Còn đứng-đắn thì cũng thế. Nhưng chắc chắn là những người đứng đắn như Bill Gates tối nào cũng rửa bát cho vợ. Các giáo sư Toán từ Yale đến Chicago cũng thế”.

Vụ rửa bát này hay phết. Đàn ông đứng đắn là phải rửa bát sau bữa tối ở nhà mình. Nhấn mạnh là nhà mình.  Đừng như ai kia, sáng sớm đã thọc vào bếp nhà người ta vạch tay vào chén bát rồi chê rửa chưa sạch.

(Bài này bốc phét đấy, chẳng qua là điếu văn cho Tin Khó Tin do bạn Đức Hoàng đẻ ra mà thôi).