Cengiz Çandar's Blog, page 30

Erdoğan, 15’inci kez Birleşmiş Milletler Genel Kuruluna hitap edecek

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşmiş Milletler Genel Kuruluna 23 Eylül Salı günü 15’inci kez hitap edecek.

AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip  Erdoğan, başbakanlık görevinde bulunduğu 2005’te ilk kez BM 60. Genel Kurulu görüşmelerine katıldı.

Erdoğan, Genel Kuruldaki hitabında, “Her şeyden önce kendini yenileyen, daha demokratik ve şeffaf, tüm üyelerin ortak iradesini temsil kabiliyetine sahip, uluslararası ihtilafların çözüm zemini olan, dünya barışının teminatı olarak görülen, saygınlığı, tüm üyeleri tarafından yüceltilen, daha aktif ve daha dirayetli bir BM teşkilatı, insanlığın ortak yararınadır.” mesajını verdi.

Erdoğan’ın katıldığı sonraki BM Genel Kurulu ise 2007’deki 62. Genel Kurul görüşmeleri oldu.

Erdoğan, konuşmasında terörle mücadele konusuna dikkati çekerek “Dünyanın herhangi bir köşesinde yaşanan terör eylemi hepimizi hedef alan bir insanlık suçudur. Sınır tanımayan terörü lanetliyor, terörün acı tecrübesini bizzat yaşamış bir ülkenin başbakanı olarak tüm insanlığa yönelik bu tehditle mücadelede dayanışma ve daha etkin işbirliği çağrısını buradan yineliyorum.” ifadelerini kullandı.

Erdoğan, 2009’da katıldığı BM 64. Genel Kurulunda ise BM’nin yapısının reforme edilmesi gerektiğine işaret etti.

Adil ve katılımcı bir küresel düzenin kurulması için BM’nin etkinliğinin artması gerektiğini dile getiren Erdoğan, “Temsil kabiliyeti güçlendirilmiş, demokratik, şeffaf, adil ve etkin bir Birleşmiş Milletlerin, küresel barış ve istikrara daha fazla katkı yapacağına inanıyoruz. Birleşmiş Milletler, iklim değişikliği, sürdürülebilir kalkınma, yoksullukla mücadele, kadın-erkek eşitliği, insan hakları ve insan onurunun korunması konularında, daha etkin bir kurum haline gelmelidir. Bu amaca matuf reform girişimlerine tam destek veriyoruz. Fakat Birleşmiş Milletler sistemindeki reformun, Güvenlik Konseyi de reforma tabi tutulmadığı müddetçe başarılmış sayılamayacağı muhakkaktır.” değerlendirmesine bulundu.

2011’deki BM 66. Genel Kurulunda bölgesel konulara değinen Erdoğan; Suriye, Libya, Somali, Filistin’e ilişkin mesajlar verdi, Azerbaycan topraklarının yıllardır süren haksız işgalinin sona ermesi gerektiğini belirtti.

Erdoğan, “Karabağ sorununun bu şekilde çözümsüz kalması asla kabul edilemez, uluslararası sorunlara, kangren haline gelmeden çözümler bulunması, hepimizin siyasi ve ahlaki sorumluluğudur.” dedi.

“DÜNYA BEŞTEN BÜYÜKTÜR”

Erdoğan, cumhurbaşkanı sıfatıyla ilk kez 2014 yılındaki BM 69. Genel Kuruluna hitap etti.

BM’nin reform ihtiyacını, “Dünya beşten büyüktür” ifadesiyle dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti:

“Daha fazla gecikmeden, daha fazla mazlum insan, masum insan hayatını kaybetmeden, küresel vicdan daha fazla yaralanmadan, Birleşmiş Milletler sorunlara ağırlığını koymalıdır. Altını çizerek ifade etmek isterim ki, dünya beşten büyüktür. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi daimi üyesi 5 ülkenin dünya gerçekleriyle bağdaşmayacak şekilde Birleşmiş Milletleri etkisiz hale getirmesi, küresel vicdanın kabul edebileceği bir durum değildir. Tüm alınan kararlar, bakıyorsunuz bir ülkenin iki dudağı arasındadır. Eğer ‘hayır’ derse hayır, ‘evet’ derse o zaman icraata geçilebiliyor. Filistin’de sadece birkaç ay içinde 2 binden fazla masum insan katledilirken Birleşmiş Milletler beklenen çözümü üretememiştir. Suriye’de 4 yıldır 200 binden fazla kişi katledilirken, 9 milyona yakın insan yer değiştirirken, Birleşmiş Milletler yine etkili çözümler sunamamıştır.”

FETÖ’YE KARŞI ÖNLEM ÇAĞRISI

Cumhurbaşkanı Erdoğan, FETÖ’nün 15 Temmuz 2016’daki darbe girişiminden yaklaşık 2 ay sonra BM 71. Genel Kuruluna katıldı.

Burada dost ülkeleri FETÖ’ye karşı önlem almaya çağıran ve terörle mücadele konusunda önemli mesajlar veren Erdoğan, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Bu darbe girişimi, milletimizin demokrasisine, hükümetine, özgürlüklerine, geleceğine ve anayasal düzenine kahramanca sahip çıkmasıyla bertaraf edildi. Bu bakımdan milletimle iftihar ediyorum. Demokrasisine sahip çıktığı için iftihar ediyorum. 29 gün, gece sabahlara kadar demokrasi nöbetleri tuttukları için iftihar ediyorum. Hain darbe teşebbüsünü canını hiçe sayarak bedenini tankların önüne siper ederek engelleyen milletimle iftihar ediyorum. Şayet bugün karşınızda bulunuyorsam, milletimizin işte bu cesur ve asil duruşu sayesindedir. Unutulmasın ki Türkiye’deki darbe girişimi, aynı zamanda dünya demokrasisine de yapıldı. Milletimiz o gece darbe heveslilerine tarihi bir ders verirken demokrasiye inanan tüm halklar için de ilham kaynağı oldu. Bu yeni nesil terör örgütü, sadece Türkiye’nin değil, varlık gösterdiği 170 ülkenin tamamı için bir milli güvenlik tehdididir. Diğer bir deyişle, bugün bu Genel Kurulda temsil edilen ülkelerin büyük bölümü bu yapılanmanın tehdidi altındadır. Bu örgüt Türkiye’nin ötesinde tüm dünyayı boyunduruğu altına almak gibi derin bir zihni sapkınlık içindedir.”

SURİYE VE TERÖRLE MÜCADELE MESAJLARI

2017’de yapılan BM 72. Genel Kurulu’ndaki konuşmasında ise Erdoğan’ın, Suriye ve terörle mücadele mesajları öne çıktı.

Türkiye’nin, Suriye ve Irak’taki istikrarsızlıktan beslenen DEAŞ ve PKK gibi bölgenin en eli kanlı terör örgütleriyle kıyasıya bir mücadele içinde olduğuna vurgu yapan Erdoğan, “Bunun yanında ülkemizin meşru, demokratik rejimini kanlı bir darbeyle değiştirmeye teşebbüs eden FETÖ terör örgütüyle mücadelemiz de devam ediyor.” dedi.

Erdoğan, Suriye’nin kuzeyinde başlatılan Fırat Kalkanı Operasyonu’nun, bölgenin işgalinden bu yana DEAŞ’a karşı elde edilen en büyük başarı olduğunu vurguladı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2018’deki BM 73. Genel Kurulunda, BM’ye yönelik eleştirilerde bulunarak Filistin meselesini gündeme getirdi.

“Birleşmiş Milletlerin insanlığın barış ve refah beklentilerini karşılamaktan uzaklaştığı da bir gerçektir” diyen Erdoğan, BM Güvenlik Konseyinin sadece veto hakkına sahip 5 üyenin çıkarlarına hizmet eden, dünyanın diğer bölgelerine, yaşanan zulümlere seyirci kalan bir yapıya büründüğünü belirtti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti:

“Geçmişte Bosna’da, Ruanda’da, Somali’de, yakın tarihte Myanmar’da, halen Filistin’de yapılan katliamlar hep Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin gözü önünde gerçekleşmiştir. Filistinlilere uygulanan zulme ses çıkarmayanların, onlara yapılan yardımları kısma konusundaki gayretleri sadece zalimlerin cesaretini artırmaktadır. Tüm dünya arkasını dönse bile, Türkiye olarak biz mazlum Filistinlilerin yanında yer almaya, ilk kıblemiz Kudüs’ün tarihi ve hukuki statüsüne sahip çıkmaya devam edeceğiz.”

DÜZENSİZ GÖÇ SORUNU

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2019’daki BM 74. Genel Kurulu’nda ise düzensiz göç sorununu “Aylan bebek” örneğiyle anlattı.

Muğla’nın Bodrum ilçesinde, sahile vuran minik bedeniyle düzensiz göç meselesinin sembolü haline gelen Aylan bebeğin fotoğrafını gösteren Erdoğan, “Dünya, canlarını kurtarmak için çıktıkları yolculukları ya Akdeniz’in karanlık sularında, ya da sınırlara gerilen tel örgülerin önlerinde sonlanan milyonlarca mazlumu maalesef çok çabuk unuttu. Özellikle işte gördüğünüz gibi Aylan bebeği dünya çok çabuk unuttu. Unutmayın ki, bir gün ola ki aynı durum sizlerin de başına gelebilir. Çünkü Aylan bebekler bir değil binler, milyonlar, bütün bunlara karşı tedbirimizi almak durumundayız.” mesajını verdi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 1947’den bu yana Filistin haritasındaki değişimi anlatan görselle Filistin sorununa işaret ederek şu değerlendirmelerde bulundu:

“Ben merak ediyorum, bu İsrail neresidir? Acaba bu İsrail’in toprakları nereleri kapsıyor? 1947’de İsrail neresiydi, bunun ardından acaba 1949, 1967’de İsrail neresiydi ve şu anda İsrail neresi? Bakınız sene 1947, neredeyse burada İsrail yok gibi, tamamı Filistin. Sene 1947, paylaşım planı var ve Filistin küçülüyor, İsrail büyüyor. Geliyorum 1967’ye 1949’la birlikte, İsrail büyüyor, Filistin küçülüyor. Ve geliyorum bugüne, güncel durum şu: Artık adeta Filistin yok, neredeyse tamamına yakını İsrail… İsrail doyuyor mu? Hayır, doymuyor. İsrail şimdi de kalanını almanın gayreti içerisinde. Peki, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin, Birleşmiş Milletlerin İsrail’le ilgili almış olduğu bunca kararlar var, bu kararlar uygulamaya geçiyor mu? Hayır, geçmiyor. Peki, o zaman Birleşmiş Milletler ne işe yarıyor? O zaman bu çatının altında bizler aldığımız kararla tesirli olamıyorsak, adalet nerede temerküz edecek? İşte sıkıntımız burada.”

DÜNYANIN FARKLI BÖLGELERİNDEKİ SICAKLIK ARTIŞININ NEDEN OLDUĞU AFETLER

BM 75. Genel Kurulu, 2020’de tüm dünyayı etkileyen Kovid-19 salgını nedeniyle video konferans aracılığıyla düzenlendi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, BM Genel Kuruluna 10’uncu hitabını, video konferans yöntemiyle gerçekleştirdi.

BM’nin yapısına yönelik eleştirilerini yineleyen Erdoğan, konuşmasında şunları dile getirdi:

“Birleşmiş Milletler başta olmak üzere çok taraflı örgütlerin reform ihtiyacı bulunuyor. Mevcut küresel mekanizmaların bu krizde ne kadar etkisiz kaldığını gördük. Öyle ki Birleşmiş Milletlerin en temel karar alma organı olan Güvenlik Konseyinin salgını gündemine alması haftalar, hatta aylar sürdü. Salgının başlarında ülkelerin kendi hallerine terk edildiği bir manzara ortaya çıktı. Böylece yıllardan beri bu kürsüden ısrarla dile getirdiğim, ‘Dünya beşten büyüktür’ tezinin haklılığını bir kez daha görmüş olduk. İnsanlığın kaderi sınırlı sayıdaki ülkenin keyfine bırakılamaz. Uluslararası örgütlerdeki itibar kaybının önüne geçmek için öncelikle zihniyetimizi, kurumlarımızı ve kurallarımızı gözden geçirmeliyiz.”

2021’deki BM 76. Genel Kurulu konuşmasında dünyanın farklı bölgelerindeki sıcaklık artışının neden olduğu afetlere işaret eden Erdoğan, Asya ve Avrupa’da seller, Amerika’da kasırgalar, Afrika’da kuraklık, Akdeniz ülkelerinde yangınlar, Grönland’ın zirvesinde yağmur, çöllerde kar görülmesi gibi alışık olunmayan hadiseler yaşandığına dikkati çekti.

Erdoğan, şöyle konuştu:

“Bu afetler çevreye ve ekosisteme verdiği zararlar yanında, insanların can ve mal güvenliğini de tehdit ediyor. Pek çok yerde insanlar, toplu olarak başka yerlere gitmeye, göç etmeye hazırlanıyor. Halbuki dünya henüz Suriye ve Afganistan gibi çatışma kaynaklı kriz bölgelerinin yol açtığı mülteci meselesine çözüm bulamadı. Böyle bir dönemde kuraklık, gıda sıkıntısı, hava olayları gibi bu tür sebeplere dayalı yüzlerce milyonluk göçlerle nasıl baş edileceği meçhuldür.”

KARADENİZ TAHIL KORİDORU

Cumhurbaşkanı Erdoğan, BM 77. Genel Kurulu’nda Rusya-Ukrayna Savaşı ile ilgili gelişmelere değinerek Karadeniz Tahıl Koridoru ve taraflar arasındaki müzakerelere ilişkin Türkiye’nin çalışmalarını anlattı.

Anlaşma kapsamında tahıl taşıyan bir geminin İstanbul Boğazı’ndaki fotoğrafını gösteren Erdoğan, “Sayın Genel Sekreter ile yürüttüğümüz yoğun çabalar neticesinde, Ukrayna tahılının Karadeniz üzerinden dünyaya ulaşmasını temin ettik. Bu gelişmeyi sağlayan İstanbul Mutabakatı’nın ikinci ayı dolarken, sevkiyatın her geçen gün ivme kazanmasını memnuniyetle izliyoruz. Tahıl arzının sürdürülmesinin sağlanmasında kritik öneme sahip bu mutabakat Birleşmiş Milletlerin son yıllarda imza attığı en büyük başarılardan biridir. Dünyanın dört bir yanında uluslararası camiadan medet umanların Birleşmiş Milletlere besledikleri güven, bu başarıyla yeniden tazelenmiştir. İstanbul Mutabakatı, taraflar açısından hayati önem arz eden meselelerde müzakerelerin sonuç verdiğini de ispatlamıştır.” ifadelerini kullandı.

“ULUSLARARASI TOPLUMU KKTC’NİN BAĞIMSIZLIĞINI TANIMAYA DAVET EDİYORUZ”

Cumhurbaşkanı Erdoğan, önceki yıl düzenlenen BM 78. Genel Kurulu’nda da BM’ye yönelik eleştirilerini sürdürdü. Terörle mücadele, İslam düşmanlığı ve ırkçılık gibi konularda mesajlarını paylaşan Erdoğan, Rusya-Ukrayna Savaşı, Filistin meselesi, Doğu Akdeniz’deki gelişmelere de değindi.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’yle ilgili de mesajlar veren Erdoğan, “Uluslararası toplumu, KKTC’nin bağımsızlığını tanımaya, bu ülkeyle diplomatik, siyasi ve ekonomik bağlar kurmaya davet ediyoruz.” ifadeleriyle dünya devletlerini KKTC’yi tanımaya çağırdı. Erdoğan, ayrıca “Ada’daki BM Barış Gücü’nden tarafsızlığa riayet bekliyoruz. İtibarı zedelenen bu gücün, Kıbrıs’ta yeni itibar kaybıyla karşı karşıya kalmasını istemeyiz.” dedi.

Karabağ’ın Azerbaycan toprağı olduğunu vurgulayan Erdoğan, “Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki görüşme sürecini başından beri destekledik. Ancak Ermenistan’ın, bu tarihi fırsatı yeterince değerlendiremediğini görüyoruz. Ermenistan’ın başta Zengezur Koridoru’nun açılması olmak üzere verdiği sözleri yerine getirmesini bekliyoruz. Artık herkesin kabul ettiği gibi Karabağ, Azerbaycan toprağıdır. Bunun dışında bir statünün dayatılması asla kabul edilmeyecektir.” diye konuştu.

ULUSLARARASI TOPLUMA İSRAİL’İN SALDIRILARINA KARŞI DURMASI İÇİN ÇAĞRI

Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçen yıl 24 Eylül’de BM 79. Genel Kurulu’na 14’üncü kez hitap etti.

Uluslararası topluma İsrail’in saldırılarına karşı durma çağrısında bulunan Erdoğan, “Filistin’i tanımayan diğer devletleri, bu kritik dönemde tarihin doğru tarafında yer alarak Filistin devletini bir an evvel tanımaya davet ediyorum. 1967 sınırları temelinde, başkenti Doğu Kudüs olan, bağımsız, egemen ve coğrafi bütünlüğü haiz bir Filistin Devleti’nin vücut bulması artık daha fazla ertelenemez. Bundan 70 sene önce nasıl Hitler, insanlığın ittifakıyla durdurulmuşsa, Netanyahu ve cinayet şebekesi de insanlığın ittifakıyla durdurulmalıdır.” diye konuştu.

BM’nin yapısına yönelik eleştirilerini yineleyen Erdoğan, “Üzülerek görüyoruz ki son yıllarda Birleşmiş Milletler kuruluş misyonunu ifa etmekte yetersiz kalıyor. Giderek işlevsiz, hantal ve atıl bir yapıya dönüşüyor. ‘Dünya Beşten Büyüktür’ şiarının temsil ettiği değerlere, bugünlerde daha çok daha fazla ihtiyaç duyuyoruz.” ifadelerini kullandı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın BM 79. Genel Kurulunda yaptığı ve Gazze konusunda uluslararası topluma, artık harekete geçme çağrısında bulunduğu konuşma, yabancı basında da geniş yer buldu.

15’İNCİ KEZ HİTAP EDECEK

Her yıl dünya liderlerini ABD’nin New York kentinde bir araya getiren BM Genel Kurul’unda yüksek düzeyli hafta olarak bilinen ve liderlerin konuşmalarına ev sahipliği yapılan oturum, bu yıl 23 Eylül’de başlayacak.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, oturumda dördüncü sırada söz alması öngörülüyor. Genel Kurula 195 ülkeden üst düzey katılım sağlanması bekleniyor.

BM 80. Genel Kurulu’na 15’inci kez hitap edecek Erdoğan’ın konuşmasının ana gündem maddesi ise İsrail’in Gazze’de uyguladığı soykırım, Filistin’in devlet olarak tanınması ve uluslararası alanda İsrail’e karşı atılacak adımlar olacak.

Erdoğan’ın özellikle Gazze’deki duruma dikkati çekmesi, üye ülkelerden İsrail’in saldırılarına karşı durmalarını talep etmesi öngörülüyor.

Zirve kapsamında devlet ve hükümet başkanlarıyla da görüşmeler gerçekleştirecek Erdoğan’ın, 22 Eylül’de Filistin Konferansı’nda, 24 Eylül’de ise BM İklim Zirvesi’nde konuşma yapması bekleniyor. (AA)

Erdoğan, 15’inci kez Birleşmiş Milletler Genel Kuruluna hitap edecek yazısı ilk önce Radikal üzerinde ortaya çıktı.

İsrail Gazze’ye saldırdı! 8 kişi hayatını kaybetti

“İsrail ordusu, Gazze’nin kuzeyinden güneyine sivil alanları hedef aldı. Yerinden edilmiş sivillerin kaldığı çadırlara düzenlenen saldırılarda 2’si çocuk 8 kişi öldü, çok sayıda yaralı var.

Görgü tanıkları ve sağlık kaynaklarından alınan bilgiye göre, İsrail güçleri Gazze’nin kuzey ve güneyi ile orta kesimlerinde yerinden edilmiş sivillerin kaldığı çadırları ve çeşitli sivil toplanma alanlarını hedef aldı.

Gazze’nin orta kesimindeki Deyr el-Belah kentinde, Azzayiza Caddesi’nde sivillerin toplandığı bir alana düzenlenen saldırıda 1 Filistinli hayatını kaybetti, çok sayıda kişi yaralandı.

Nusayrat Mülteci Kampı’nda da Ebu Sarrar Kavşağı yakınlarında da sivil bir grubun hedef alınması sonucu 1 Filistinli yaşamını yitirdi, bir kişi yaralandı.

Nusayrat Mülteci Kampı’nın kuzeyindeki İsrail bombardımanında da 4 kişi öldü.

Güneyde, Han Yunus’un batısındaki Mevasi bölgesinde yerinden edilmiş sivillerin kaldığı bir çadırı hedef alan İsrail saldırısında 2 kardeş yaşamını yitirdi, yaralananlar oldu.

Gazze kentinde Şati Mülteci Kampı’nda, Tevhid Camisi yakınında bir çadırın bombalanması sonucu çok sayıda kişi yaralanırken, Susi Kavşağı çevresine düzenlenen topçu saldırısında kadın ve çocukların da bulunduğu 6 kişi yaralandı.

Gazze kentinin kuzeybatısındaki Muhaberat bölgesi ile güneydeki Tel el-Hava Mahallesi’nde bazı binalar ve tesisler bomba yüklü insansız araçlarla imha edildi.

Sağlık kaynakları, Refah kentindeki Şakuş bölgesinde yardım bekleyen Filistinlilere ateş açılması sonucu çok sayıda kişinin yaralandığını aktardı. (AA)

İsrail Gazze’ye saldırdı! 8 kişi hayatını kaybetti yazısı ilk önce Radikal üzerinde ortaya çıktı.

Eski Madrid Belediye Başkanı: Gazze’de vahşi bir soykırım var

İspanya’nın başkenti Madrid’de 2015-2019 yıllarında belediye başkanlığı yapan emekli savcı Manuela Carmena, İsrail’in Gazze’deki soykırımının hayal edilebilecek en büyük insan hakları ihlalinin kanıtı olduğunu belirtti.

Filistin halkına ve çocuklara yardım etmenin çok önemli olduğunu vurgulayan Carmena, AA muhabirine İsrail’in Gazze’deki soykırımını değerlendirdi.

Carmena, “İnsanlığın ihtiyaçları konusunda ortaya konabilecek en önemli kazanım insan haklarıdır. Gazze’de olanlar, hayal edilebilecek en büyük insan hakları ihlalinin kanıtlarını önümüze seriyor. Bu, acımasız, vahşi, açıklanamaz bir soykırımdır.” diye konuştu.

Eski bir savcı olarak tüm hukukçuları İsrail’e karşı seslerini yükseltmeye çağıran Carmena, “Gazze’de yaşananların yasaları o kadar ihlal ettiğine inanıyorum ki asgari düzeyde hukuk eğitimi almış herhangi bir kişi bile bunu engellemekten, buna karşı bağırmaktan, ateşkesin sağlanmasını ve yardım kamyonlarının girmesini istemekten başka bir şey yapamaz.” değerlendirmesinde bulundu.

“İSRAİL’DE YAŞANANLARIN ABD POLİTİKASININ BİR SONUCU OLDUĞUNU SÖYLEYEBİLİRİZ”

Gazze’de yaşananlardan dolayı sadece İsrail’in değil aynı zamanda ona tam destek veren ABD’nin de sorumlu olduğunun altını çizen Carmena, “Amerika Birleşik Devletleri, muazzam bir güç. Bizim talihsizliğimiz, ABD Başkanı olarak şiddete bu kadar meyilli ve (İsrail Başbakanı Binyamin) Netanyahu’ya bu kadar yakın, bazı açılardan onunla aynı olan bir başkanın olması. İsrail’de yaşananların ABD politikasının bir sonucu olduğunu söyleyebiliriz. ABD, o kadar güçlü ki Avrupa’da yarattığı sorunları da görüyoruz.” ifadelerini kullandı.

İsrail hükümetinin tüm eleştirileri ve protestoları Yahudi karşıtlığı gibi göstermesine tepki gösteren Carmena, şunları kaydetti:

“Bu, bir savaş değil. Filistinlilerden yana olmak, Yahudilere karşı olmak demek değildir. İspanya, her zaman Yahudileri sevmiş ve sevmeye de devam ediyor. Aksi düşünülemez. Korkunç acılar çekmiş bir halk. Kabul edilemez olan, İsrail’deki aşırı sağcı hükümetin Filistinlilere yaptıklarıdır. Bu, İsrail ile Filistin arasında bir seçim değildir. Biz, sadece çocukların açlıktan ölmesini, katledilmesini istemiyoruz, kadınlar böyle bir soykırıma uğramamalıdır.

Bundan dolayı da nasıl olursa olsun, ateşkesin sağlanması için küçük bir şey de olsa elimizden geleni yapmaya devam edeceğiz.” (AA)

Eski Madrid Belediye Başkanı: Gazze’de vahşi bir soykırım var yazısı ilk önce Radikal üzerinde ortaya çıktı.

Kar sürprizi! Rize’ye mevsimin ilk karı düştü

Rize’de 2 bin 600 metre rakımdaki Ovit Dağı ve çevresi gece saatlerinde kar yağışıyla beyaza büründü. Kar kalınlığı 10 santimetreye ulaştı.

Kentte, hava sıcaklıklarının dünden itibaren düşmesiyle başlayan yağmur, gece saatlerinden itibaren yüksek rakımlı yaylalarda yerini kara bıraktı.

İkizdere ilçesine bağlı 2 bin 640 rakımlı Ovit Dağı mevkisi ile Kaçkar Dağları çevresindeki yaylalar beyaz örtüyle kaplandı.

Yaylalarda kar kalınlığı yer yer 10 santimetreye ulaştı. (AA)

Kar sürprizi! Rize’ye mevsimin ilk karı düştü yazısı ilk önce Radikal üzerinde ortaya çıktı.

Trump, Fed ve faiz indirimi sonrası piyasalar karıştı!

ABD Başkanı Trump’tan Fed üyelerine sert hamle, faiz indirimi sonrası tahvil ve dolar piyasaları hareketlendi. Nvidia, Intel ve CrowdStrike hisseleri uçuşa geçerken, BIST 100 günü kayıpla kapattı. Dolar/TL yeni zirvede…

,Fed’in faizleri beklentiler doğrultusunda indirmesi ve gelecek dönemde de indirimlere devam edeceğinin sinyalini vermesi risk iştahının artmasını sağladı.

Borsaların son zamanda rekor seviyeleri test etmesi ise yatırımcılarda aşırı yükselişlerden sonra satış baskısının oluşabileceğine dair endişelere sebep oluyor.

ABD Başkanı Donald Trump ile Çin Devlet Başkanı Şi Cinping arasında bugün gerçekleşmesi beklenen görüşme yatırımcıların gündeminde yer alıyor. Görüşme sonrası taraflarda gelecek açıklamalar yakından takip edilecek.

Bu arada ABD ile Birleşik Krallık, bilim ve teknoloji alanında stratejik işbirliğini güçlendirmek amacıyla Teknoloji Refahı Anlaşması’na ilişkin mutabakat zaptı imzaladı.

Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, söz konusu muhtıranın yapay zeka, sivil nükleer enerji, füzyon ve kuantum teknolojileri gibi stratejik bilim ve teknoloji alanlarında karşılıklı işbirliğini sağlamayı amaçladığı belirtildi.

Başkan Trump, Yüksek Mahkeme’den, Fed Üyesi Lisa Cook’u görevden almasını engelleyen alt mahkeme kararının uygulanmasını durdurmasını talep etti.

Bu gelişmelerle ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi 4,12 seviyesinin üstüne çıkarken, dolar endeksi yatay seyirle 97,4 seviyesinden seyrediyor.

Altının ons fiyatı yüzde 0,3 artışla 3 bin 653 dolardan, Brent petrolün varil fiyatı yüzde 0,3 azalışla 66,9 dolardan işlem görüyor.

NEW YORK BORSASI YÜKSELİŞLE KAPANDI

Fed’in faiz kararının ardından ABD’de ekonomik veriler yakından takip ediliyor. ABD’de ilk kez işsizlik maaşı başvurusunda bulunanların sayısı, 13 Eylül ile biten haftada 231 bine inerek beklentilerin altında gerçekleşti.

Piyasa beklentisi, işsizlik maaşı başvuru sayısının bu dönemde 241 bin olması yönündeydi. İşsizlik maaşı başvuru sayılarına ilişkin önceki haftanın verisi 263 binden 264 bine revize edildi.

Geçen hafta itibarıyla 4 haftalık ortalama işsizlik maaşı başvuru sayısı da 750 azalarak 240 bine geriledi. Devam eden işsizlik maaşı başvuru sayısı ise 6 Eylül ile biten haftada 7 bin düşerek 1 milyon 920 bine indi.

Analistler, haftalık işsizlik maaşı başvurularındaki düşüşle birlikte ekonomik aktiviteye yönelik endişelerde azalma görüldüğünü kaydetti.

Kurumsal tarafta ABD’li çip üreticisi Nvidia, Intel ile yaptığı veri merkezi ve bilgisayar ürünlerini birlikte geliştirmeye yönelik işbirliği kapsamında şirkete 5 milyar dolar yatırım yapacağını açıkladı. Bu haber sonrası Nvidia’nın hisseleri yüzde 3,5, Intel’in hisseleri yüzde 22,8 yükseldi.

CrowdStrike’ın hisseleri de gelir artışı hedeflerinin analist tahminlerini aşmasının ardından yüzde 12,8 değer kazandı.

Bu gelişmelerle Dow Jones endeksi yüzde 0,27, S&P 500 endeksi yüzde 0,48 ve Nasdaq endeksi yüzde 0,94 değer kazandı. ABD’de endeks vadeli kontratlar güne yükselişle başladı.

AVRUPA BORSALARI POZİTİF SEYRETTİ

Avrupa borsalarında da Fed’in faiz indirimi sonrasında artan risk iştahıyla pozitif bir seyir öne çıktı. Dün İngiltere Merkez Bankası (BoE), politika faizini, piyasa beklentileri doğrultusunda yüzde 4’te sabit bıraktı.

BoE’den yapılan açıklamada, 7 üyesinden 5’inin politika faizini yüzde 4’te sabit tutma, 2’sinin 25 baz puan indirerek yüzde 3,75’e düşürme yönünde oy kullandığı belirtildi.

Analistler, enflasyon baskılarının devam etmesinin BoE’nin bundan sonraki faiz indirim beklentilerini olumsuz etkileyebileceğini belirtti.

Öte yandan Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, dün, birliğin yeni ortaklıklarla ticaret ağını genişleteceğini, bu kapsamda Hindistan’la yıl sonuna kadar ticaret anlaşması yapmak istediklerini söyledi.

Bu gelişmelerle İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,21, Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 1,35, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,87 ve İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,84 değer kazandı. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar güne karışık seyirle başladı.

ASYA BORSALARI KARIŞIK SEYREDİYOR

Asya borsalarında, Japonya Merkez Bankasının (BoJ) faiz kararının ardından karışık bir seyir izleniyor. BoJ, politika faizini beklentiler dahilinde yüzde 0,5’te sabit bıraktı.

Karar 7’ye karşı 2 oyla alınırken, 2 üye faiz artırımına yönelik oy kullandı. Banka, Japonya ekonomisinin bazı zayıflıklar görülse de ılımlı bir şekilde toparlandığını belirtti.

Banka, piyasaya yılda 330 milyar yenlik borsa yatırım fonu (ETF) satacağını duyurdu. Bu gelişmelerle dolar/yen paritesi yüzde 0,3 azalışla 147,5seviyesinde seyrediyor.

Öte yandan bugün açıklanan veriler Japonya’da enflasyonun yavaşladığını ortaya koydu. Ülkede, ağustos ayına ilişkin Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yıllık yüzde 2,7, çekirdek enflasyonda yüzde 2,7 artarak beklentilerin altında gerçekleşti.

Ülkede, temmuz ayına ilişkin TÜFE yıllık 3,1, çekirdek TÜFE de yıllık yüzde 3,1 artmıştı.

Bu gelişmelerle, kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,5, Güney Kore’de Kospi endeksi de yüzde 0,6 değer kaybederken, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,3, Hong Kong’da Hang Seng endeksi de yüzde 0,2 yükseldi.

SPK 12 ŞİRKETİN BORÇLANMA ARACI İHRAÇ BAŞVURUSUNU ONAYLADI

Dün satış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 1,05 değer kaybederek 11.048,11 puandan tamamladı. Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı ekim vadeli kontrat ise dün akşam seansında normal seans kapanışına göre yüzde 0,03 geriledi.

Öte yandan Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), 12 şirketin borçlanma aracı ihracı başvurusunu, 2 şirketin tahsisli sermaye artırımı başvurusunu ve 4 şirketin bedelsiz sermaye artırımı başvurusunu onayladı.

Dolar/TL dün yüzde 0,1 artışla 41,2924’ten kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında önceki kapanışının yüzde 0,3 üzerinde 41,3944’ten işlem görüyor.

Analistler, bugün yurt içinde uluslararası yatırım pozisyonu, yurt dışında ise Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde açıklamalarının takip edileceğini belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 10.900 ve 10.800 seviyelerinin destek, 11.200 ve 11.300 puanın direnç konumunda olduğunu kaydetti.

Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:

10.00 Türkiye, temmuz ayı uluslararası yatırım pozisyonu (AA)

Trump, Fed ve faiz indirimi sonrası piyasalar karıştı! yazısı ilk önce Radikal üzerinde ortaya çıktı.

ABD, Lübnan’a resti çekti! ‘Artık silahlar devletin elinde olmalı’

ABD’nin Beyrut Büyükelçisi Lisa Johnson, Lübnan hükümetinden silahların devletin tekeline alınması kararının uygulanması için “daha fazla adım atmasının” beklendiğini dile getirdi.

Lübnan’daki özel bir televizyon kanalında yayımlanan habere göre, Büyükelçi Johnson, ABD’nin Beyrut Büyükelçiliğinde düzenlenen bir törende konuştu.

Johnson, “Lübnan ordusunun (İsrail ile) ateşkes anlaşmasından bu yana yaptığı çalışmalar muazzam, ancak yeterli değil ve daha fazlası gerekiyor.” ifadesini kullandı.

Lübnan hükümetinin silahların devletin elinde toplanmasına yönelik kararını alkışladıklarını ancak daha büyük adımlar atılması gerektiğini belirten Johnson, Lübnan’da son yedi ayda başarılanların, son altı yılda elde edilenlerden çok daha fazla olduğunu savundu.

Lübnan Ordusu, bugün İsrail’in ateşkesin yürürlüğe girmesinden bu yana 4 bin 500’ü aşan ihlal gerçekleştirdiğini ve bu saldırıların Litani Nehri’nin güneyinde başlayan konuşlanma ve silahların devlet tekeline alınması planının uygulanmasını engellediğini duyurmuştu.

Lübnan’da Bakanlar Kurulu, 5 Ağustos’ta “Hizbullah dahil olmak üzere” ülkedeki tüm grupların silahlarının devletin tekelinde toplanması kararı aldı.

Karar kapsamında ordudan, ay sonuna kadar bir plan hazırlaması ve 2025 sonuna kadar bunu uygulamaya koyması istendi.

Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım ise örgütün silahlarını yalnızca İsrail’in Lübnan topraklarından çekilmesi, ülkeye saldırılarını durdurması, tutukluları serbest bırakmasının ardından yeniden imar sürecinin başlaması halinde teslim edeceğini söylemişti.

Bu bağlamda Lübnan’daki Filistin mülteci kamplarında bulunan silahların Lübnan güvenlik birimlerine teslimine ilişkin planın dördüncü aşamasının 13 Eylül’de tamamlandığı belirtilmişti. (AA)

ABD, Lübnan’a resti çekti! ‘Artık silahlar devletin elinde olmalı’ yazısı ilk önce Radikal üzerinde ortaya çıktı.

Trump: Çin’e yaptırım uygulanırsa Rusya-Ukrayna savaşı bitebilir

ABD Başkanı Trump, Avrupa ülkelerinin Çin’e ekonomik baskı uygulaması halinde Rusya-Ukrayna Savaşı’nın sona erebilme ihtimali olduğunu belirtti.

Donald Trump, İngiltere ziyaretinin son gününde Fox News kanalına verdiği röportajda, Rusya-Ukrayna Savaşı’na ilişkin son gelişmeleri değerlendirdi.

Rusya’dan en çok petrol ithal eden ülkenin Çin olduğunu belirten Trump, Avrupa’nın “Çin’e yaptırım ya da tarife uygulaması” halinde “savaşın belki bitebileceğini” söyledi.

Trump, Avrupa ülkelerine Rusya’dan petrol almayı bırakmaları çağrısını da yineleyerek, “Kazanmak istiyorsan Rusya’dan petrol almayı bırakmalısın.” değerlendirmesinde bulundu.

Rusya’nın 10 Eylül’de NATO üyesi Polonya’nın hava sahasını askeri insansız hava araçları (İHA) ile ihlal etmesinin “hata” olup olmadığına ilişkin yorum yapmayacağını belirten Trump, bu olayın yaşanmamış olması gerektiğini vurguladı.

Trump, 15 Eylül’de yaptığı açıklamada, Avrupa ülkelerine “Rusya’dan petrol almayın” çağrısında bulunmuş, “(Rusya’ya) Uyguladıkları yaptırımlar yeterince sert değil. Ben yaptırım uygulamaya hazırım ama onlar da benim yaptığımla orantılı olarak yaptırımlarını sertleştirmek zorunda kalacaklar.” demişti.

Ayrıca Trump, ağustosta Hindistan’a uygulama kararı aldığı ek tarifelere de Yeni Delhi’nin Rusya’dan petrol almasını gerekçe göstermişti. (AA)

Trump: Çin’e yaptırım uygulanırsa Rusya-Ukrayna savaşı bitebilir yazısı ilk önce Radikal üzerinde ortaya çıktı.

Orman yangınlarında hayatını kaybeden gönüllülere yasal güvence

Orman yangınlarında hayatını kaybeden ya da yaralanan gönüllülere ve yakınlarına tazminat ve aylık bağlanacak. Yeni yönetmelikle, sadece orman gönüllüleri değil, AFAD, Kızılay ve sivil vatandaşlar da bu haktan yararlanacak.

Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı Orman Genel Müdürlüğünce hazırlanan “Orman Yangınlarıyla Mücadelede Görev Yapan Gönüllüler Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Düzenlemeyle “gönüllü” tanımı, “orman yangınlarıyla mücadele gönüllüsü” olarak değiştirildi, yönetmeliğe “diğer gönüllü” tanımı eklendi.

Bu kapsamda orman yangını gönüllüleri dışındaki, AFAD ve Türk Kızılay gibi organizasyonların gönüllüleri ile sivil vatandaşlarca oluşturulan diğer gönüllüler ve yakınları da Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun çerçevesindeki haklardan 1 Ocak 2025 itibarıyla faydalanabilecek.

Düzenlemeyle bu yıl orman yangınlarıyla mücadele sırasında orman işçileri ve orman gönüllülerinin yanı sıra hayatını kaybeden diğer gönüllüler ve vatandaşlar da “şehit” olarak nitelendirilecek. (AA)

Orman yangınlarında hayatını kaybeden gönüllülere yasal güvence yazısı ilk önce Radikal üzerinde ortaya çıktı.

‘Huzur İstanbul’ uygulaması: 873 kişi gözaltına alındı

İstanbul’da yapılan “Huzur İstanbul” uygulamasında, çeşitli suçlardan aranan 413 şüphelinin de aralarında olduğu toplam 873 kişi gözaltına alındı.

İstanbul Asayiş Şube Müdürlüğü koordinasyonunda dün yapılan uygulama, iki aşamadan oluştu.

İlk aşamada, 20.00-22.00 saatlerinde 212 noktada 1353 personelin katılımıyla sabit yol uygulaması yapıldı. Uygulamaya, bir polis helikopteri ve Deniz Limanı Şube Müdürlüğüne bağlı 5 bot destek verdi.

İkinci aşamada ise 22.00-23.59 saatlerinde 1251 personelin katılımıyla umuma açık yerlerde denetim yapıldı.

Uygulama kapsamında, 354 bin 510 kişinin Genel Bilgi Toplama sorgulaması yapıldı. Aralarında çeşitli suçlardan aranan 413 şüphelinin de bulunduğu 873 kişi gözaltına alındı.

Denetimde, 17 ruhsatsız tabanca, 4 tüfek, 4 kurusıkı tabanca, 184 fişek, 2621 gram uyuşturucu madde, 13 sentetik ecza ve uyuşturucudan sağlandığı değerlendirilen 65 bin 767 lira ele geçirildi.

Ekipler, 240 umuma açık iş yerini denetledi. 20 yabancı uyruklu hakkında da işlem yapıldı.

Denetimde, 16 kişi ve bir iş yeri hakkında idari işlem uygulandı.

Trafik denetimlerinde ise 56 bin 554 araç ve 3270 motosiklet kontrol edildi. 2327 araç ve motosiklet ile 13 sürücüye işlem uygulanırken, 3 araç trafikten men edildi. Toplamda 656 bin 117 lira trafik cezası kesildi. (AA)

‘Huzur İstanbul’ uygulaması: 873 kişi gözaltına alındı yazısı ilk önce Radikal üzerinde ortaya çıktı.

Sırbistan Devlet Bakanı Zukorliç’den Gazze çağrısı

Sırbistan Adalet ve Uzlaşı Partisi Genel Başkanı Zukorliç, “Gazze’de yaşanan soykırım sadece Gazze’ye değil, bütün dünyaya yöneltilmiş bir tehdit. Bu vahşeti durdurmak için bütün dünya olarak elimizden geleni yapmalıyız” şeklinde konuştu.

Sırbistan’da Boşnak nüfusun yoğun yaşadığı Sancak bölgesinden olan Sırbistan Adalet ve Uzlaşı Partisi (SPP) Genel Başkanı ve Sırbistan Bölgesel İşbirliği ve Sosyal İstikrardan Sorumlu Devlet Bakanı Usame Zukorliç, AK Parti ile mutabakat zaptı imzalamak için geldiği Ankara’da, AA muhabirine açıklamalarda bulundu.

Zukorliç, başta Türkiye olmak üzere birçok ülke gibi kendi gündemlerinin de 21. yüzyılda Gazze’de yaşanan soykırımın olduğunu belirtti.

İsrail’in devam eden ve her gün daha da acımasız hale gelen soykırımının herkesi büyük bir şoka uğrattığını ifade eden Zukorliç, medya ve sosyal medya aracılığıyla Filistin’de yaşanan soykırıma her gün şahit olduklarını söyledi.

Bakan ve resmi yetkili olarak Filistin’e Mayıs ayında bir ziyaret gerçekleştirdiğini kaydeden Zukorliç, “Kudüs’e, Beytullahim’e, El Halil kentine yaptığım ziyaretlerde soykırımın bir bölümüne şahit oldum. Gazze sınırlarına yaklaşabilmek, devam eden soykırımın korkunç boyutlarını görmek imkansız. Benim gittiğim yerlerde gördüğüm de soykırımın bir yansımasıydı. Çok fazla kadın ve çocuk ölmeye devam ediyor. İnsani yardım ve gıda ulaştırmak imkansız.” diye konuştu.

“CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN’IN ‘DÜNYA 5’TEN BÜYÜKTÜR’ MOTTOSUNA BEN DE İNANIYORUM”

Zukorliç, Sırbistan’ın Filistin devletini resmi olarak tanımasından dolayı mutlu olduğunu dile getirdi.

Filistinlilerin de diğer milletler gibi yaşama hakkı ve onuruna sahip olmaları gerektiğine vurgu yapan Zukorliç, şunları ifade etti:

“Müslüman ülkeler devam eden soykırıma ve vahşete çözüm bulmak için bir araya geliyorlar. Gazze’de yaşanan soykırım sadece Gazze’ye değil, bütün dünyaya yöneltilmiş bir tehdit. Bu vahşeti durdurmak için bütün dünya olarak elimizden geleni yapmalıyız. Bir şeyler yapmazsak, sonuçlarına hep birlikte katlanacağız. Yaşadığımız korkunç süreç, güçlü bir ülkeye ve liderliğe sahip olmamız gerektiğinin önemini ortaya koyuyor. Bu vahşi İsrail rejimi ancak güçten anlar. Güçlüyseniz onları durdurabilirsiniz. Bu noktada Türkiye’nin ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ortaya koyduğu güçlü liderlik çok önemli. Türkiye’nin bu konudaki önemini biliyoruz. Ben de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘Dünya 5’ten büyüktür’ mottosuna inanıyorum. Onunla aynı fikirdeyim.”

Zukorliç, son 20 yıllık süreçte özellikle sömürgeciliğin meydana çıkardığı korkunç sonuçlarla, krizlerle karşı karşıya kaldıklarını anımsattı.

Müslüman toplumunun uluslararası diplomasideki temsil kabiliyetini artırma konusunda mesafe kat etmeleri gerektiğini vurgulayan Zukorliç, “Önümüzdeki süreçte yeni bir dünya savaşını hiçbirimiz kaldırmayız. Bunu engellemek için gerekli temsiliyet oluşturulmalı, diplomasi yürütülmeli.” dedi.

“ANNEMİN TARİHİ DE FİLİSTİN TARİHİ GİBİYDİ”

Filistin asıllı annesinin hayatının da Filistinliler gibi gurbette geçtiğini anlatan Zukorliç, şunları kaydetti:

“Annem ne yazık ki geçen yıl İstanbul’da vefat etti. Ben hissediyorum ki annemin vefatının sebebi Filistin halkının 7 Ekim’den bu yana yaşadığı acılar. Annem yaşayan bir tarihti. Annemin tarihi de Filistin tarihi gibiydi. Brezilya’da doğdu, sonra Ürdün’e göç ettiler. Daha sonra Irak ve İsrail arasında yaşanan kriz nedeniyle Sırbistan’a geldi. Burada babamla evlenmişler. Yine aynı şekilde Cezayir’de eğitim aldı. Filistinlilerin büyük çoğunluğu da vatanlarından uzakta yaşamlarını devam ettiriyorlar.”

“AK PARTİ’DEN ÖĞRENECEĞİMİZ ÇOK ŞEY VAR”

Devlet Bakanı Zukorliç, genel başkanı olduğu SPP ile AK Parti arasındaki mutabakat zaptını AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Zafer Sırakaya ile imzaladıklarını anımsattı.

İmzalanan mutabakat nedeniyle gurur duyduğunu belirten Zukorliç, şunları kaydetti:

“Bizim partimizin adı Adalet ve Uzlaşı Partisi. AK Parti’nin adı da Adalet ve Kalkınma Partisi. Çok benzer terimleri kullanıyoruz. İşbirliğimizin güçlenerek devam edeceğini inanıyorum. AK Parti ile mutabakat imzalayan 18’inci parti oldu. AK Parti’den öğreneceğimiz çok şey var. İlişkilerimiz güçlendirmek istiyoruz.” (AA)

Sırbistan Devlet Bakanı Zukorliç’den Gazze çağrısı yazısı ilk önce Radikal üzerinde ortaya çıktı.