Wraca dyktatura w p�atno�ciach! Ustalili, �e tu b�dziesz m�g� zap�aci� tylko zbli�eniem. Zgrzyt?

Czy Polska mog�aby by� krajem bez got�wki? Wygl�da to na jak�� abstrakcj�, bior�c pod uwag�, �e ponad 80% wszystkich transakcji p�atniczych w kraju nad Wis�� ma charakter got�wkowy. Papierowego pieni�dza nie uda�o si� wyeliminowa� tak do ko�ca nigdzie - nawet najbogatsze, najbardziej zdyscyplinowane i najbardziej rozwini�te technologicznie kraje skandynawskie, jak Szwecja, dopiero to planuj�. Polska ma opini� kraju o bardzo nowoczesnej bankowo�ci (dzia�aj� u nas przelewy ekspresowe, aplikacje mobilne potrafi� wi�cej, ni� w innych krajach, wszystkie karty mamy z czipem, a po�owa z nich akceptuje transakcje zbli�eniowe) i mamy ju� ca�kiem sporo "bezgot�wkowych" enklaw. We Wroc�awiu wszystkie pojazdy komunikacji miejskiej s� wyposa�one w biletomaty akceptuj�ce karty p�atnicze. Robi�c zakupy w du�ych sklepach te� mo�na si� pos�ugiwa� wy��cznie kart�. Za miesi�c ostatnia du�a sie� detaliczna, kt�ra nie obs�ugiwa�a kart - Biedronka - wprowadzi do swoich sklep�w terminale p�atnicze.

Instytucje finansowe uwielbiaj� bezgot�wkowy pieni�dz, bo: a)  jest ta�szy w obs�udze, ni� got�wka, b) pozwala zarabia� na prowizjach od sprzedawc�w oraz c) �ledzi� zachowania konsumenckie klient�w. Finansi�ci co i rusz pr�buj� r��nych eksperyment�w, by wywo�a� u Polak�w przymus korzystania z kart p�atniczych. Pami�tacie ferment, jaki wywo�a�a decyzja, �e w czasie turnieju pi�karskiego Euro 2012 w Strefach Kibica mo�na by�o p�aci� za piwo oraz czipsy wy��cznie kartami ? Pojawi�y si� nawet zarzuty, �e odmawianie na jakim� terenie przyjmowania bilet�w Narodowego Banku Polskiego, kt�re s� prawnym �rodkiem p�atniczym w Polsce, jest zwyczajnie nielegalne. Ka�dy, kto nie mia� przy sobie plastiku, m�g� w Strefie Kibica kupi� kart� przedp�acon�, ale monopol na ich sprzeda� mia� jeden bank, co nie wszystkim kibicom si� spodoba�o. Prawnicy jednak doszli do wniosku, �e niehonorowanie got�wki jest zgodne z prawem, gdy� "ustalenie sposobu p�acenia za towar mo�e by� zawarte w umowie stron. Mo�e to by� zar�wno p�atno�� got�wkowa, jak i bezgot�wkowa. Jest to kwestia odpowiedniego ustalenia w umowie, a nie mocy prawnej znak�w pieni��nych”.

Wygl�da na to, �e teraz bezgot�wkowo�� opanuje festiwale muzyczne. Kto planuje si� wybra� na warszawski Orange Warsaw Festival (rusza ju� 13 czerwca), gdy�ski Opener lub katowicki OFF Festival, powinien uzbroi� si� zawczasu w plastik. Organizatorzy, wsp�lnie z firm� Polskie e-P�atno�ci, rozliczaj�c� p�atno�ci kartowe oraz z dostawc� terminali Ingenico, zamierzaj� umo�liwi� p�acenie za piwo i kie�baski kartami p�atniczymi. I to jest fajne, bo wreszcie nie b�dzie problemu z wydawaniem reszty (wczoraj w kiosku szlag mnie trafi�, bo musia�em kupi� dwa napoje zamiast jednego, gdy� pani "nie mia�a drobnych", �eby mi wyda� reszt� z 50 z�. Wrrr...Zabi�!!!). Wiadomo ju�, �e p�atno�� kartowa b�dzie jedyn� dozwolon� na Orange Warsaw Festival. Nie b�d� honorowane z�ote polskie w postaci got�wkowej, a p�atno�� kartowa b�dzie mo�liwa tylko w technologii zbli�eniowej (czyli bez wk�adania karty do terminala, co oznacza, �e poni�ej 50 z� - a takich b�dzie zapewne 99% - b�dzie si� p�aci�o bez podawania PIN-u). Kto nie ma karty zbli�eniowej, b�dzie m�g� sobie naby� pre-paidow� zbli�eni�wk� na miejscu (w materia�ach festiwalowych nie podano kt�ry bank jest partnerem tego przedsi�wzi�cia).

Na pierwszy rzut oka to jest lekkie przegi�cie. Zmuszanie ludzi do u�ywania na festiwalu wy��cznie kart zbli�eniowych rodzi k�opot dla tych uczestnik�w, kt�rzy kart zbli�eniowych nie maj�, ani nie lubi� (bo uwa�aj� t� technologi� za niebezpieczn� dla swojego portfela). A festiwale nie s� po to, �eby ludzie mieli k�opot, prawda? ;-). Oczywi�cie: mo�liwo�� zakupu "zbli�eni�wki" na miejscu zmniejsza nieco rozterki, cho� przecie� festiwale nie s� po to, �eby kupowa� na nich karty p�atnicze, prawda? :-). Ja kart zbli�eniowych u�ywam nami�tnie (bior�c na klat� ewentualne ryzyka, kt�re mog� z tego wynika�), ale rozumiem tych konsument�w, kt�rzy wy��czaj� funkcj� p�acenia przez zbli�enie, bo uwa�aj�, �e jest ona jednoznaczna z noszeniem w kieszeni wystaj�cych 200 z� (taki jest g�rny limit odpowiedzialno�ci klienta w wi�kszo�ci bank�w w przypadku nieautoryzowanych transakcji kart� zbli�eniow�). A wi�c kiszka? Nie do ko�ca. To, �e przy stoiskach z gastronomi� preferowane b�dzie p�acenie zbli�eniem per saldo w festiwalowych warunkach jest bezpieczniejsze, ni� tradycyjna p�atno�� stykowa. Gdy panuje t�ok, dyskretne podanie PIN-u jest niemo�liwe, a jego ujawnienie ca�ej okolicy mog�oby mie� fatalne skutki. Wi�c zakaz u�ywania kart w trybie stykowym mo�na interpretowa� tak, jak obowi�zek zapinania pas�w w samochodzie ;-).

Ale tak sobie my�l� - dlaczego by mimo wszystko nie ustawi� kilku punkt�w, w kt�rych mo�na by�oby za got�wk� lub w ramach tradycyjnej, stykowej transakcji kart� (dla tych, kt�rzy nie maj� karty zbli�eniowej, b�d� wy��czyli t� funkcj�, b�d� nie maj� ochoty na zakupy plastiku) kupi� "festiwalow� walut�"? Czyli jakie� bony na zakup piwa lub orzeszk�w? Bony mia�yby takie nomina�y, �e nie wymaga�yby wydawania reszty. Jasne, �e to z kolei rodzi�oby problem dla organizator�w, bo te bony musia�yby by� jako�-tam zabezpieczone przed masowym fa�szowaniem, ale w imi� wolno�ci i demokracji... W ko�cu festiwale s� oaz� wolno�ci i demokracji, a nie monopolu i dyktatury (nawet je�li m�wimy o stosunkowo ma�o dolegliwej postaci dyktatury - jednej formy p�atno�ci ;-)). A mo�e organizatorzy post�pili patriotycznie? Im mniej got�wki, tym mniej w kraju szarej strefy i tym wi�ksze wp�ywy podatkowe. Wi�c got�wk� trzeba t�pi� tak samo, jak z�� muzyk�! Przychodzi mi do g�owy jeszcze jeden aspekt tej sprawy: czy przypadkiem decyzja o honorowaniu tylko p�atno�ci zbli�eniowych nie �ci�gnie na Orange Warsaw Festival mi�o�nik�w muzyki oraz zdalnego �ci�gania danych z kart (za pomoc� czytnik�w RFID). Tych samych, kt�rzy od wczoraj planuj� si� ustawi� przy bankomatach zbli�eniowych. Ale czy warto si� tym przejmowa�, skoro za pomoc� tego czytnika mo�na wyczyta� tylko niekt�re dane (i to przy du�ym szcz��ciu, bo w t�oku czytniki przewa�nie "g�upiej�")? Bardzo jestem ciekaw co o tym my�licie.