İçerik Organizmaları: Algoritma canlıları
Global popüler kültürde “hibrit persona” olarakadlandırılan bir sosyal medya figürü-türü var. Dijital kimliğini birden fazlarol ve estetik kodun birleşiminden oluşturan, üstelik bu kodların hangisinin “gerçek”hangisinin “kurgu” olduğunu bilerek muğlak bırakan çevrim içi özneleritanımlamak için kullanılıyor. Sosyal medyada karşımıza çıkan bu figürler; bir güntutkulu bir eylemci, bir başka gün ölçüsüz bir provokatör, kimi zaman sanathamisi, kimi zaman da popüler kültür dedikoducusu kılığına bürünebiliyorlar.Her konuda bir fikri olan, gündeme sert ve alaycıçıkışlar yapan, takipçilerini provoke etmeyi iyi bilen bu türden kişilerimutlaka tanıyorsunuz. Onlar yalnızca göz önünde değiller, aynı zamanda birer rolmodeliler, sosyal medyanın aşırılıklara dayalı ekosisteminde, hemen herkes ucundankıyısından onlara öykünüyor. Rica ediyorum, “kim?” diye sormayın, sadeceetrafınıza bakın. Küçük ve büyük, ortalama ve ortalama üstü sayısız örnekleiçiçe yaşadığımızı anlarsınız. Görünürlük ve onaylanma arzusuyla biçimlenen “sosyalmedya normallerinin” aktif ve adaptif üreticileri onlar.
Ben bu tipleri “içerik organizması” olarakadlandırıyorum. Nasıl ki popülist ve pragmatist “siyaset canlıları” politikarenanın en uyumlu türleriyse, sosyal medyada da benzer şekilde hayatta kalmayıve çoğalmayı başaran “organizmalar” olduklarını düşünüyorum. Algoritmalar içinbiçilmiş kaftanlar: Görselleri dikkat çekici, metinleri ilgi uyandırıcı,tepkileri duygusal olarak yoğun ve çoğu zaman tartışma çıkarıcı... Siyasi birmeselede militan bir aktivist, gündem sakinleştiğinde az bilinen bir konununuzmanı, tatilde turist rehberi, kitap okuduğunda kitapsever, film seyrettiklerindefilmbilir vs kesiliyorlar.
Malum, sosyal medya algoritmaları, “tartışma” ve “yükseketkileşim” yaratan içerikleri öne çıkarır. İçerik organizmaları, farklıkitlelerin tepkilerini aynı anda tetiklediği için bu mekanizmayı maksimumverimle kullanırlar. Çevrim içi ortamda “var olmak” sürekli yeniden üretilenbir kimlik performansı gerektirir. Bu figürler için kimlik, sabit bir varoluşhali değil, karşılıklı etkileşimler, çatışmalar ve beğeniler yoluyla sürekliinşa edilen bir süreçtir. Öfke patlamaları, alaycı yorumlar, ani pozisyon değişiklikleri-hepsi hem dopamin sağlayan bir tatmin hem de “dikkat merkezinde kalma” arzusununsonucudur.
Bir içerik organizması, görünürde yalnızca bireysel ilgipeşinde koşuyor gibi dursa da, toplumsal tartışmaların çerçevesini (framing)değiştirme gücüne sahip olmak ister. Küçük bir olayı politikleştirebilir, büyükbir meseleyi ise beklenmedik bir ironi ya da gündem dışı bir detaylasaptırabilir. “Çok seslilik” içinde görünen ama çoğu zaman kendi etkisinimerkezileştiren tavırları kolayca anlaşılamaz.
Aptallığı teşhir etmekten aldıkları “haz”, sarkastik veküfürlü “sahicilik” performansları, haklarında çıkan eleştirilerle baş edebilmemaharetleri onları daha da izlenir kılar. Böylece “aşırılığın kavgacıları”olarak sosyal medya sahnesinde gezinirler; dopaminle yaşar, ilgi azaldığındamelankolik bir bıkkınlıkla önce çekilir sonra sahneye geri dönerler. Her dönüş,daha büyük bir tartışma, daha çarpıcı bir çıkış ve daha dikkat çekici bir “rol”vadeder.
Published on August 16, 2025 14:00
No comments have been added yet.
Levent Cantek's Blog
- Levent Cantek's profile
- 44 followers
Levent Cantek isn't a Goodreads Author
(yet),
but they
do have a blog,
so here are some recent posts imported from
their feed.

